چکیده

دوره پس از زایمان به دلیل اثرات آن بر کارایی تولید­مثلی و آبستنی مجدد، مرحله­ ای مهم در زندگی تولید مثلی گاو ماده محسوب می­ شود. Escherichia coli، Trueperella pyogenes (Arcanobacterium pyogenes)، Fusobacterium necrophorum و Prevotella melaninogenicus به عنوان
مهم­ترین باکتری­ های بیماری­زای مرتبط با آسیب­های اندومتریوم رحم شناخته شده ­اند. هدف این مطالعه تشخیص این باکتری­ های بیماری­زا با بهره گرفتن از واکنش زنجیره­ای پلیمراز (PCR) به عنوان یک روش حساس و بی­نیاز از کشت باکتری بود. تعداد 172 راس گاو 25 تا 35 روز پس از زایش و 128 راس دو هفته پس از آن (39 تا 49 روز پس از زایش) معاینه شدند. ترشحات رحمی با پیپت پلاستیکی پوشش­دار جمع آوری شدند. شیوع اندومتریت در اولین معاینه از دومین معاینه بالاتر بود (%5/35 در مقابل %16). E. coli در 8 نمونه،
T. pyogenes در 13 نمونه و F. necrophorum در 11 نمونه یافت شد. هیچ نمونه مثبتی از
P. melaninogenicus شناسایی نگردید. آلودگی رحمی با باکتری­ های T. pyogenes و
F. necrophorum در اولین معاینه بالاتر از دومین معاینه بود. باکتری T. pyogenes بر گرایش به ابتلای به اندومتریت بالینی اثر گذاشته بود. گاوهای شکم اول در مقایسه با گاوهای شکم دوم 02/4 برابر خطر بیشتر برای ابتلا به اندومتریت بالینی نشان دادند. یک پروتکل multiplex PCR به عنوان یک روش ساده­تر،
ارزان­تر و سریع­تر برای شناسایی سه باکتری E. coli، T. pyogenes و F. necrophorum تنظیم و معرفی گردید.

کلید واژه: اندومتریت، عوامل باکتریایی، PCR

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

فصل اول: مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 2

 

فصل دوم: بر تحقیقات گذشته

2-1- فیزیولوژی پس از زایش………………………………………………………………………………………………. 8

2-1-1- مکانیسم بازسازی رحمی………………………………………………………………………………….. 8

2-1-2- آلودگی و پاک شدن باکتری­ ها از رحم پس از زایش…………………………………….. 9

2-1-3- عفونت باکتری­ های بیماری­زا در رحم……………………………………………………………… 9

2-1-4- فعالیت تخمدانی پس از زایش در گاوهای شیری………………………………………… 10

2-2- تعریف بیماری­های رحمی…………………………………………………………………………………………. 11

2-2-1- متریت……………………………………………………………………………………………………………….. 11

2-2-2- پیومتر……………………………………………………………………………………………………………….. 11

2-2-3- اندومتریت…………………………………………………………………………………………………………. 12

2-2-3-1- اندومتریت بالینی…………………………………………………………………………………… 12

2-2-3-2- اندومتریت تحت بالینی…………………………………………………………………………. 12

2-3- شیوع عفونت رحمی………………………………………………………………………………………………….. 13

2-4- روش­های تشخیص اندومتریت بالینی و تحت بالینی………………………………………………. 14

2-4-1- ملامسه رحم…………………………………………………………………………………………………….. 14

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

2-4-2- ارزیابی ترشحات مهبل و گردن رحم……………………………………………………………… 14

2-4-3- اولتراسونوگرافی……………………………………………………………………………………………….. 15

2-4-4- سلول شناسی اندومتریوم………………………………………………………………………………… 16

2-4-5- بیوپسی رحمی و باکتری شناسی…………………………………………………………………… 17

2-5- درمان اندومتریت در گاوهای شیری…………………………………………………………………………. 18

2-5-1- استفاده از پروستاگلاندین­ها……………………………………………………………………………. 18

2-5-2- درمان آنتی بیوتیکی داخل رحمی…………………………………………………………………. 19

2-6- واکنش زنجیره­ای پلیمراز (PCR)…………………………………………………………………………….. 21

 

فصل سوم:  روش کار

3-1- انتخاب حیوانات………………………………………………………………………………………………………….. 24

3-2- معاینات بالینی……………………………………………………………………………………………………………. 25

3-3- تهیه نمونه­های سلول شناسی…………………………………………………………………………………… 26

3-4- جمع­آوری نمونه­های ترشحات رحمی……………………………………………………………………… 26

3-5- استخراج DNA از مایعات رحمی…………………………………………………………………………….. 27

3-6- تشخیص حضور E. coli، T. pyogenes،  F. necrophorum

و P. melaninogenicus با PCR………………………………………………………………………………………….. 27

3-7- واکنش زنجیره­ای پلیمراز چندتایی (multiplex PCR) برای

باکتری­ های E. coli، T. pyogenes و  F. necrophorum………………………………………………… 29

3-8- بررسی شاخص ­های تولیدمثلی………………………………………………………………………………….. 30

3-9- آزمون­ها و تحلیل­های آماری……………………………………………………………………………………… 30

 

 

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

فصل چهارم:  نتایج

4-1- معاینه اول…………………………………………………………………………………………………………………… 33

4-1-1- ابتلای به اندومتریت بالینی …………………………………………………………………………… 33

4-1-2- باکتری شناسی………………………………………………………………………………………………… 34

4-1-3- شاخص ­ها و عوامل تولیدمثلی…………………………………………………………………………. 35

4-2- معاینه دوم…………………………………………………………………………………………………………………… 36

4-2-1- ابتلای به اندومتریت بالینی…………………………………………………………………………….. 36

4-2-2- باکتری شناسی………………………………………………………………………………………………… 37

4-2-3- شاخص ­ها و عوامل تولید مثلی……………………………………………………………………….. 38

4-3- مقایسه نخستین و دومین معاینه……………………………………………………………………………… 39

 

فصل پنجم: بحث

5-1- واکنش زنجیره­ای پلیمراز (PCR)…………………………………………………………………………….. 49

5-2- باکتری شناسی…………………………………………………………………………………………………………… 51

5-3- اندومتریت بالینی و دیگر شاخص ­های تولید مثلی…………………………………………………… 54

 

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………………………. 59

فهرست جداول

 

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

جدول 1. پرایمرهای استفاده شده در شناسایی ژن­های هدف……………………………………………….. 28

جدول 2. تعداد موارد سالم و مبتلا به اندومتریت بالینی در معاینه اول و دوم…………………….. 42

جدول 3. مقایسه وضعیت بدنی، روزهای باز و درصد نوتروفیل گردن رحم

در ابتلا به اندومتریت بالینی در طی معاینه اول و دوم (Mean±SE)…………………………………….. 42

جدول 4. موارد مثبت PCR در گاوهای سالم و مبتلا به اندومتریت بالینی

در معاینه اول و دوم……………………………………………………………………………………………………………………. 42

جدول 5. ضریب همبستگی آلودگی باکتریایی با یکدیگر در معاینه اول……………………………….. 43

جدول 6. ضریب همبستگی آلودگی باکتریایی با یکدیگر در معاینه دوم………………………………. 43

جدول 7. ضریب همبستگی آلودگی به باکتری­ ها و ساختار تخمدان

در معاینه اول با شاخص ­های تولیدمثلی …………………………………………………………………………………… 43

جدول 8. ضریب همبستگی آلودگی به باکتری­ ها و ساختار تخمدان

در معاینه دوم با شاخص ­های تولیدمثلی ………………………………………………………………………………….. 43

جدول 9. مقایسه روزهای باز در آلودگی باکتریایی نمونه­های رحمی

در معاینه اول و دوم (Mean±SE)…………………………………………………………………………………………….. 44

جدول 10. مقایسه درصد نوتروفیل ترشحات گردن رحم در آلودگی باکتریایی

نمونه­های رحمی در معاینه اول و دوم (Mean±SE)………………………………………………………………. 44

جدول 11. مقایسه وضعیت بدنی، روزهای باز و درصد نوتروفیل گردن رحم

در قطرهای متفاوت گردن رحم (سانتی­متر) در طی معاینه اول و دوم (Mean±SE)…………… 44

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

جدول 12. مقایسه وضعیت بدنی، روزهای باز و درصد نوتروفیل گردن رحم

در دو شاخ رحم متقارن و نامتقارن در طی معاینه اول و دوم (Mean±SE)………………………….. 45

جدول 13. مقایسه وضعیت بدنی، روزهای باز و درصد نوتروفیل گردن رحم

در رحم­های واجد و فاقد لومن در طی معاینه اول و دوم (Mean±SE)………………………………. 45

جدول 14. مقایسه وضعیت بدنی، روزهای باز، درصد نوتروفیل و تعداد تلقیح

در ساختارهای غالب متفاوت تخمدانی در طی معاینه اول و دوم (Mean±SE)……………………. 46

جدول 15. ضریب همبستگی شاخص ­های تولیدمثلی با یکدیگر……………………………………………. 46

جدول 16. عوامل خطر همراه با احتمال وقوع اندومتریت بالینی تشخیص داده شده

در معاینه اول و دوم……………………………………………………………………………………………………………………. 47

فهرست تصاویر

 

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

تصویر 1. محصولات PCR استاندارد DNA ژنومی ترشحات رحمی……………………………………… 40

تصویر 2. محصولات واکنش زنجیره­ای استاندارد و چندتایی DNA ژنومی

ترشحات رحمی برای باکتری­ های E. coli، T. pyogenes، F. necrophorum

و P. melaninogenicus……………………………………………………………………………………………………………… 41

مقدمه

 

 

دوره پس از زایمان به دلیل اثراتی که بر کارایی تولید­مثلی و آبستنی مجدد دارد، به عنوان یک مرحله مهم در زندگی تولید مثلی گاو ماده محسوب می­ شود. آلودگی رحم به باکتری­ ها، به طور معمول در طی دو هفته ابتدایی پس از زایش رخ می­دهد (Noakes et al. 2009; Sheldon and Dobson 2004). 80 تا 100 درصد گاوها آلودگی باکتریایی رحم را در دو هفته اول پس از زایش دارند (Földi et al. 2006). در این مدت دامنه وسیعی از فلور میکروبی در رحم تکثیر می­ کنند. هر چند رحم بیشتر گاوها در فرایندهای بازسازی رحم و بازگشت آن به اندازه طبیعی، در طی پنج هفته اول پس از زایش، از این آلودگی­های باکتریایی پاک می­شوند اما در تعدادی از گاوها این آلودگی­ها توسعه پیدا کرده و عفونت­های رحمی قابل تشخیص با معاینه بالینی را ایجاد می­ کنند (Noakes et al. 2009; Sheldon et al. 2006a).

اندومتریت پس از زایش به صورت التهاب محدود به اندومتریوم (لایه داخلی رحم) که 21 روز یا بیشتر پس از زایش و بدون نشانه­ های بیماری عمومی رخ می­دهد، تعریف شده است (Sheldon et al. 2006a). تشخیص اندومتریت بالینی با قطر گردن رحم بیش از 5/7 سانتی­متر در ملامسه راست روده­ای بعد از روز 20 پس از زایش یا از حضور ترشحات مهبلی موکوسی-چرکی یا چرکی بعد از روز 26 پس از زایش تعریف شده است (LeBlanc et al. 2002a).

میزان شیوع اندومتریت در کشورهای مختلف بسیار متفاوت بوده است. این میزان از 5/4-6/2 در اسپانیا (Lopez-Gatius 2003)، 10 درصد در بریتانیا (Noakes et al. 2009)، 25 درصد در ژاپن (Gautam et al. 2009)، تا 53 درصد در ایالات متحده (Gilbert et al. 2005) متغیر بوده است که این تفاوت می ­تواند به دلیل عدم توصیف روش­های تشخیصی، معیارهای متفاوت درجه بندی عفونت­های رحمی، دوره پس از زایشی که هنگام تشخیص عفونت گاو در آن قرار داشته، تعداد زایش گاو و مدیریت متفاوت گله­ها باشد (Lewis 1997; Noakes et al. 2009). در مطالعات قبلی در گاوداری­های ایران میزان وقوع اندومتریت بالینی درجه 1 تا 3 بیش از 50 درصد بود (احمدی و همكاران، اطلاعات منتشر نشده).

اندومتریت تاثیرات نامناسب بر تولید­مثل و باروری گاو گذاشته و خسارات اقتصادی فراوانی را وارد می­آورد. حضور باکتری در رحم، التهاب و آسیب­های بافتی اندومتریوم را در پی دارد و سبب تأخیر در بازسازی رحم و همچنین به خطر افتادن حیات رویان می­ شود (Azawi 2008; Sheldon et al. 2006a). همچنین عفونت باکتریایی رحم و یا مواد تولید شده از این باکتری­ ها سبب سرکوب ترشح LH هیپوفیز و نقص در عملکرد و رشد فولیکول­های تخمدانی پس از زایمان و در نتیجه اختلال در تخمک­گذاری می­ شود (Opsomer et al. 2000; Sheldon et al. 2002b). بنابراین اندومتریت سبب کاهش احتمال باروری شده و افزایش فاصله زایش تا اولین تلقیح و افزایش نسبت تلقیح به ازای آبستنی (از 2 به 42/2) و افزایش فاصله زایش­ها (10 تا 31 روز) را در پی دارد (Azawi 2008; LeBlanc et al. 2002a; Noakes et al. 2009). گاوهای مبتلا به ترشحات مهبلی چرکی برای آبستن شدن به میانگین 30 روز زمان بیشتر نسبت به گاوهای غیر مبتلا نیاز دارند که حداقل ضرر اقتصادی طولانی شدن روزهای باز را دارد که حدود 3 دلار در روز می­باشد (Dubuc 2011). پس اندومتریت می ­تواند سبب کاهش میزان باروری و افزایش نرخ حذف به دلایل ناباروری شود. نتیجه اینکه اندومتریت می ­تواند اثر فراوانی در کاهش سودآوری گله­های گاو شیری داشته باشد. این خسارات به دلیل افزایش فاصله زایمان تا آبستنی مجدد، افزایش میزان حذف، کاهش تولید شیر و تحمیل هزینه­ های درمان می­باشد (Drillich 2006; LeBlanc et al. 2002a) به گونه­ ای که خسارات آن را برای هر گاو مبتلا 166 پوند (Noakes et al. 2009) محاسبه کرده ­اند.

عوامل بیماری­زای اندومتریت بسیار پیچیده هستند. بسیاری از مطالعات پیشنهاد کرده ­اند که باکتری­ های بیماری­زا نقش مهمی در بروز و وخیم شدن اندومتریت دارند (Sun et al. 2011).  معمول­ترین شروع کننده­ های عفونت اندومتریت باکتری­ های بیماری­زای فرصت طلب غیر اختصاصی هستند که در اطراف زمان زایمان و پس از آن رحم را آلوده می­ کنند (Sheldon et al. 2006a). به نظر می­رسد عفونت رحم به Escherichia coli در اوایل دوره پس از زایش، راه را برای عفونی شدن توسط سایر باکتری­ ها هموار می­ کند (Westermann et al. 2010; Williams et al. 2005). متعاقب آن رشد زیاد باکتری­ های بیماری­زایی چون pyogenes  Trueperella (Arcanobacterium pyogenes) (که معمولا باکتری­ هایی چونFusobacterium necrophorum  و Prevotella melaninogenicus همراه با آن هستند) به لایه ­های اندومتریوم نفوذ می­ کنند (Drillich 2006; Noakes et al. 2009; Sheldon et al. 2006a). میزان عفونت ایجاد شده و نتیجه آلودگی را گونه باکتری بیماری­زا، میزان باکتری وارد شده و توانایی گاو برای بروز پاسخ ایمنی مناسب تعیین می­ کنند که می ­تواند از عفونت رحمی شدید همراه با به خطر افتادن زندگی تا عفونت خفیف لایه داخلی رحم متغیر باشد (Noakes et al. 2009; Sheldon and Dobson 2004). گرچه در پایدار شدن و باقی ماندن عفونت در رحم عواملی چون مساعد بودن محیط رحم، فاکتورهای ژنتیکی و ایمنی ذاتی و اکتسابی حیوان دخالت دارند اما شدت اندومتریت و آسیب­های وارده به رحم ارتباط مستقیمی با جنس و گونه باکتری­ های آن دارد. Trueperella pyogenes معمول­ترین باکتری مرتبط با بیماری­های رحمی و اندومتریت است (Bicalho et al. 2010; Sheldon et al. 2004; Yavari et al. 2007). در کنار آن باکتری­ هایی چون Fusobacterium necrophorum و  melaninogenicus Prevotella و Escherichia coli  از دیگر باکتری­ های بسیار مطرح در آسیب­های رحمی و در رده اول بیماری­زایی برای رحم هستند (Sheldon and Dobson 2004; Williams et al. 2005). در ضمن این باکتری­ ها به رشد همدیگر کمک کرده و اثرات هم را تشدید می­ کنند (Sheldon and Dobson 2004; Westermann et al. 2010). به گونه­ ای که T. pyogenes کمک به ایجاد محیط بی­هوازی برای رشدF. necrophorum  وmelaninogenicus  P. می­ کند. F. necrophorum اندوتوکسین کشنده سلول­های دفاعی را تولید می­ کند که توانایی سیستم دفاعی میزبان برای پاکسازی رحم از T. pyogenes را محدود می­ کند. در همین حال  melaninogenicus  P. مواد تداخل کننده در فاگوسیتوز را تولید می­ کند (Sheldon and Dobson 2004). در نتیجه این سه باکتری معمولا در کنار هم و در ارتباط با هم جداسازی شده ­اند.

با توجه به اینکه اندومتریت اثری بر سلامت ظاهری گاو مبتلا ندارد از روش­های گوناگونی برای تشخیص آن در گاو استفاده کرده ­اند (Youngquist and Threlfall 2007) که شامل: ملامسه رحم از راه راست­روده (Drillich 2006; Lewis 1997)، بررسی حضور ترشحات چرکی در واژن و دهانه خارجی گردن رحم (LeBlanc et al. 2002a; Williams et al. 2005)، اولتراسونوگرافی (Barlund et al. 2008; Oral et al. 2009)، بیوپسی رحم و مطالعات آسیب­شناسی (Bonnett et al. 1991)، مطالعات سلول شناسی (Ahmadi et al. 2005; Oral et al. 2009; Yavari et al. 2009) و مطالعات میکروب­شناسی (Földi et al. 2006; Yavari et al. 2007) می­باشد اما این روش­ها بیشتر برای تایید اندومتریت استفاده می­شوند و کمتر برای تشخیص عامل بیماری­زا قابل استفاده هستند یا اینکه وقت­گیر، با حساسیت پایین و پیچیده هستند.

باید توجه داشت که تشخیص قطعی اندومتریت بر اساس معاینه بافت­شناسی و آسیب­شناسی از نمونه­های بیوپسی اندومتر و یا با بررسی باکتری­شناسی نمونه­های جمع­آوری شده از مجرای رحم قابل اطمینان است. با توجه به اینکه بیوپسی بر بافت رحم و گردن رحم اثرات نامطلوب گذاشته و ناباروری ایجاد می­ کند، استفاده از آن روشی قابل توصیه و مناسب نمی ­باشد (Youngquist and Threlfall 2007). اما در کشت باکتری­ ها نیز محدودیت­هایی وجود دارد که استفاده از آنها را دچار ابهام می­ کند. به عنوان مثال، برای کشت برخی باکتری­ ها مثلF. necrophorum  باید شرایط خاص (اجبار در استفاده از محیط کشت اختصاصی، ایجاد شرایط خاص بی­هوازی و همچنین مدت زمان طولانی مورد احتیاج برای کشت) فراهم شود که این روش را تبدیل به فرایندی زمان­بر، هزینه­بر و با زحمت زیاد کرده است. نکته مهم دیگر اینکه در مطالعات باكتری شناسی جدا شدن باكتری به عنوان دلیلی قاطع مبنی بر وجود عفونت در رحم تلقی می‌شود، چنانچه از آن به عنوان یک شاخص برای تعیین موارد مثبت کاذب روش واژینوسکوپی استفاده شده است (Westermann et al. 2010) ولی در صورتی كه چرك مشاهده و باكتری جدا نشود نمی‌توان نتیجه گرفت که وجود چرك، ناشی از التهاب غیر عفونی است به خصوص در مورد باکتری­ های سخت رشد و بی­هوازی چونF. necrophorum  وmelaninogenicus  .P. در بسیاری مطالعات تعداد زیادی نمونه رحمی بدون رشد هیچ گونه باکتری گزارش شده است (Ahmadi et al. 2007; Westermann et al. 2010). از جمله در مطالعه یاوری و همکاران از كشت رحم 89 راس گاو مبتلا به اندومتریت بالینی تهیه شده از گاوداری­های 5 استان، فقط از 35 مورد (3/39 درصد) باكتری جدا شد و

چکیده:

این مطالعه به منظور بررسی تغییرات ساختاری تخم نطفه ‌دار شترمرغ در نیمه اول دوره جنینی به کمک تصویر برداری با تشدید مغناطیسی یا MRI انجام شده است. در این پژوهش پس از بررسی‏های اولیه بر روی نوع پروتوکل، روش ام ار ای و نوع کویل، مطالعه اصلی با ده تخم شترمرغ نژاد کانادایی آغاز گردید. این مطالعه برای اولین بار با دستگاهای موجود در ایران ( 1.5 تسلا) انجام شد. مطالعات مشابه بر روی تخم نطفه دار بلدرچین و مرغ با دستگاه‏های 7 تسلا انجام شده است. دستگاه مورد استفاده در این مطالعه متعلق به مرکز ام ار ای کوثر واقع در بیمارستان امام رضا (ع) مشهد بوده است.

در این مطالعه ساختارهای تخم نطفه دار شترمرغ و قسمت‏های مختلف جنین در حال رشد در عکس ام ار ای مشاهده و بررسی شد. ساختارهای دیده شده در تخم عبارتند از: پوسته، زرده، سفیده، کیسه هوا، لتبرا، پایک لتبرا، دیسک جنینی، جنین، آمنیون، سرجنین، حدقه چشم و تنه پرنده.

همچنین در این مطالعه مقایسه دقیقی بین تغییرات تخم نطفه دار و بی نطفه شترمرغ انجام گردید.

 

كلمات كلیدی: ام ار ای، تخم نطفه دار شترمرغ، جنین شترمرغ

فهرست مطالب

عنوان مطلب                                                                              صفحه

 

فصل اول: مقدمه و هدف… 2

فصل دوم: کلیات و برررسی منابع موجود. 5

1-2- علت مطالعه. 5

2-2- شترمرغ (Struthio camellus) 6

3-2- تاریخچه پرورش شترمرغ در جهان. 7

4-2- تاریخچه پرورش شترمرغ در ایران. 8

5-2-اهمیت پرورش شترمرغ در ایران. 8

6-2- سود آوری زیاد پرورش شترمرغ. 9

7-2- اهمیت گوشت شترمرغ و ترکیبات آن. 9

8-2- طبقه بندی جانور شناسی.. 10

9-2-تشکیل تخم مرغ. 11

10-2-ساختار تخم در پرندگان: 14

11-2-مراحل رشد جنینی درپرندگان: 16

12-2-شکل گیری ساختارهای خارج جنینی: 22

13-2-معرفی تکنیک‏های بررسی جنین.. 24

1-13-2رنگ آمیزی جنین: 24

2-13-2-نمایش جنین‏های زنده: 24

3-13-2تکنیک‏های تصویر برداری تشخیصی: 24

14- 2تکنیک MRI ( Magnetic Resonace Imaging) : 25

فصل سوم: مواد  و روش کار. 27

1-3- مواد مصرفی: 27

2-3- وسایل مورد نیاز: 27

3-3- روش کار: 27

فصل چهارم: نتایج… 31

1-4- تخم روز صفر : 32

2-4- تخم دو روزه. 33

3-4- تخم چهار روزه. 34

 

4-4- تخم شش روزه. 35

5-4- تخم هشت روزه. 36

6-4- تخم ده روزه. 37

7-4- تخم چهارده روزه. 38

8-4- تخم شانزده روزه. 39

9-4- تخم هجده روزه. 40

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری… 42

منابع و مراجع.. 50

فهرست تصاویر

عنوان تصویر                                                                                صفحه

 

 

تصویر 2- 1: روند تشکیل تخم.. 13

تصویر 2- 2: ساختار تخم درپرندگان. 14

تصویر 2- 3:  مراحل تقسیم سلولی در جنین مرغ. 18

تصویر 2- 4:  تغییرات جنینی در جنین مرغ. 22

تصویر 2- 5: تصویر شماتیک تخم مرغ جنین دار. 23

تصویر4- 1: الف، مقطع سهمی تخم شترمرغ نطفه دار صفر روزه. 32

تصویر4- 2 : الف، مقطع عرضی تخم شترمرغ نطفه دار صفر روزه. 32

تصویر4- 3: ب، مقطع سهمی تخم شترمرغ بی نطفه صفر روزه. 32

تصویر4- 4: ب، مقطع عرضی تخم شترمرغ بی نطفه صفر روزه. 32

تصویر4- 5: الف، مقطع سهمی تخم شترمرغ نطفه دار دو روزه. 33

تصویر4- 6: ب ، مقطع سهمی تخم شترمرغ بی نطفه دو روزه. 33

تصویر4- 7: الف، مقطع عرضی تخم شترمرغ نطفه دار دو روزه. 33

تصویر4- 8: ب ، مقطع عرضی تخم شترمرغ بی نطفه دو روزه. 33

تصویر4- 9:  الف ، مقطع سهمی تخم شترمرغ نطفه دار چهار روزه. 34

تصویر4- 10:  الف ، مقطع عرضی تخم شترمرغ نطفه دار چهار روزه. 34

تصویر4- 11: ب ، مقطع سهمی تخم شترمرغ بی نطفه چهار روزه. 34

تصویر4- 12:  ب ، مقطع عرضی تخم شترمرغ بی نطفه چهار روزه. 34

تصویر4- 13:  الف، مقطع سهمی تخم شترمرغ نطفه دار شش روزه. 35

تصویر4- 14:  الف، مقطع عرضی تخم شترمرغ نطفه دار شش روزه. 35

تصویر4- 15:  ب، مقطع سهمی تخم شترمرغ بی نطفه شش روزه. 35

تصویر4- 16:  ب، مقطع عرضی تخم شترمرغ بی نطفه شش روزه. 35

تصویر4- 17:  الف، مقطع سهمی تخم شترمرغ نطفه دار هشت روزه. 36

تصویر4- 18:  الف، مقطع عرضی تخم شترمرغ نطفه دار هشت روزه. 36

تصویر4- 19:  ب، مقطع سهمی تخم شترمرغ بی نطفه هشت روزه. 36

تصویر4- 20:  ب، مقطع عرضی تخم شترمرغ بی نطفه هشت روزه. 36

تصویر4- 21: الف، مقطع سهمی تخم شترمرغ نطفه دار ده روزه. 37

تصویر4- 22: الف، مقطع عرضی تخم شترمرغ نطفه دار ده روزه. 37

تصویر4- 23:  ب، مقطع سهمی تخم شترمرغ بی نطفه ده روزه. 37

تصویر4- 24:  ب، مقطع عرضی تخم شترمرغ بی نطفه ده روزه. 37

تصویر4- 25:  الف ، مقطع سهمی تخم شترمرغ نطفه دار چهارده روزه. 38

تصویر4- 26: الف ، مقطع عرضی تخم شترمرغ نطفه دار چهارده روزه 38

تصویر4- 27: ب، مقطع سهمی تخم شترمرغ بی نطفه چهارده روزه. 38

تصویر4- 28: ب، مقطع عرضی تخم شترمرغ بی نطفه چهارده روزه. 38

تصویر4- 29: الف، مقطع سهمی تخم شترمرغ نطفه دار شانزده روزه. 39

تصویر4- 30: الف، مقطع عرضی تخم شترمرغ نطفه دار شانزده روزه. 39

تصویر4- 31: ب، مقطع سهمی تخم شترمرغ بی نطفه شانزده روزه. 39

تصویر4- 32: ب، مقطع عرضی تخم شترمرغ بی نطفه شانزده روزه. 39

تصویر4- 33: الف، مقطع سهمی تخم شترمرغ نطفه دار هجده روزه. 40

تصویر4- 34: الف، مقطع عرضی تخم شترمرغ نطفه دار هجده روزه. 40

تصویر4- 35:  ب، مقطع سهمی تخم شترمرغ بی نطفه هجده روزه. 40

تصویر4- 36: ب، مقطع عرضی تخم شترمرغ بی نطفه هجده روزه. 40

مقدمه و هدف

به منظور بررسی تغییرات جنین در طی دوره تكامل از تكنیك‏های مختلفی استفاده می شود كه می توان آنها را به طور عمده به دو گروه تقسیم كرد. گروه اول شامل روش‏هایی است كه در آنها جنین را در یک سن خاص از تخم خارج كرده و ضمن كشتن آن مطالعاتی از قبیل بررسی‏های هیستوپاتولوژی، هیستوكمیستری، مورفولوژی و … را انجام می دهیم.  گروه دوم روش‏هایی است كه می توان در آنها، به دلیل زنده ماندن جنین، تغییرات ساختاری اندام‏های بدن را در طول

چکیده

 

کلمات کلیدی: نوآوری دانشگاهی ،  یادگیری مادام العمر ،  مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی یادگیری ،  دانشجویان دانشگاه شیراز

 

هدف پژوهش حاضر،  بررسی رابطه بین نوآوری دانشگاهی و گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر با واسطه گری مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری در دانشگاه شیرازبود.  جامعه آماری،  شامل کلیه دانشجویان نحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز بود که با بهره گرفتن از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای مرحله‌ای،  210نفر نمونه انتخاب شدند.  ابزار تحقیق سه مقیاس نوآوری دانشگاهی کشاورز(1392)،  مقیاس فرایند چرخه یادگیری هفت گانه‌ دارابی (1392) و مقیاس یادگیری مادام العمر کوچکی (1391)بود .پس از محاسبه روایی و پایایی مقیاس­ها بین افراد نمونه توزیع گردید و داده ­های گردآوری شده با بهره گرفتن از روش­های آماری تحلیل واریانس اندازه­ گیری­های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی و مدل معادله ساختاری در نرم افزار spss16 و lISREL8. 54  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرقتند.  نتایج پژوهش نشان داد که بعد غالب نوآوری دانشگاهی در دانشگاه شیراز،  بعد آموزشی می باشد.  مهارت غالب اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز در فرایند یاددهی – یادگیری مهارت مشارکت می باشد.  گرایش غالب دانشجویان دانشگاه شیراز در یادگیری مادام العمر،  جمع آوری اطلاعات می باشد .  بین نوآوری دانشگاهی ،  مهارت  اعضای هیات علمی در فرایند یاددهی – یادگیری و گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر  رابطه  مثبت و معناداری وجود دارد.  نوآوری دانشگاهی پیش بینی کننده  مثبت و معنادار گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر می باشد.  همچنین نوآوری دانشگاهی پیش بینی کننده مثبت و معنادار مهارت اعضای هیات علمی در فرایند یاددهی – یادگیری می باشد.  مهارت اعضای هیات علمی در فرایند یاددهی – یادگیری واسطه ی معنادار و مکمل در رابطه ی بین نوآوری دانشگاهی و گرایش دانشجویان  به یادگیری مادام العمر می باشد.

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

:

1-1-کلیات.. 2

1-2- بیان مساله. 6

1-3-ضرورت و اهمیت تحقیق. 17

1-4- اهداف پژوهش… 19

1-5 – سوالات تحقیق : 19

1-6- تعاریف مفهومی. 20

1-6-1 – نوآوری دانشگاهی. 20

1-6-1-1- بعد آموزشی. 21

1-6-1-2- بعد پژوهشی. 21

1-6-1-3- بعد سازمانی. 21

1-6-2 -مهارت اعضای هیئت علمی در کاربرد چرخه یادگیری هفت گانه. 21

1-6-2-1- مرحله استنباط. 22

1-6-2-2- مرحله مشارکت.. 22

1-6-2-3- مرحله اکتشاف.. 22

1-6-2-4- مرحله توضیح. 22

1-6-2-5- مرحله بسط یادگیری. 23

1-6-2-6- مرحله ارزیابی. 23

1-6-2-7- مرحله توسعه یادگیری. 23

1-6-3-یادگیری مادام العمر 23

 

:

2- 1- مقدمه 26

2-2-پیشینه پژوهش… 26

2-1-1 – نوآوری دانشگاهی. 26

2-1-1-1- تفاوت خلاقیت و نوآوری و تغییر و اختراع. 26

2-2-1-2-تعاریف نوآوری. 31

2-2-1-3- تاریخچه نوآوری. 33

2-2-1-4- انواع نوآوری. 36

2-2-1-5- فرایند نوآوری. 38

2-2-1-6- الگوهای تكامل فرایند نوآوری تكنولوژیكی. 39

2-2-1-6- 1-مدل فشار علم  : 40

2-2-1-6- 2-مدل كشش بازار  : 40

2-2-1-6- 3-مدل اتصالی  : 41

2-2-1-6- 4-مدل یكپارچه و شبكه ای  : 41

2-2-1-6- 5-مدل زنجیره ارزش  : 42

2-2-1-7-ویژگی های نوآوری. 42

2-2-1-8-  نظام ملی نوآوری. 45

2-2-1-9- تأثیر نوآوری بر فاكتورهای نظام آموزش.. 47

2-2-1-10- نظریه انتشار نوآوری. 52

2-2-1-11-نوآوری دانشگاهی. 54

2-2-1-12- نوآوری در آموزش عالی ( بر پایه مدل بالدریج ) 57

2-2-1-13- ابعاد نوآوری دانشگاهی. 59

2-2-2- مهارت اعضای هیئت  علمی در فرایند یاددهی – یادگیری. 60

2-2-2-1- -فرایند یاددهی – یادگیری. 60

2-2-2-2-تعریف تدریس… 62

2-2-2-3- الگوی تدریس… 63

2-2-2-4-مهارت های تدریس… 66

2-2-2-5-  طبقه بندی تدریس… 68

2-2-2-6- رویکردهای تدریس… 72

2-2-2-7-کیفیت تدریس… 76

2-2-2-8- چرخه یادگیری. 80

2-2-2-9- مهارت اعضای هیات  علمی در چرخه یادگیری. 81

2-2-2-9-1- چرخه یادگیری سه گانه. 81

2-2-2-9-2-چرخه یادگیری چهارگانه. 81

2-2-2-9-3- چرخه یادگیری پنج گانه. 82

 

2-2-2-9-4-چرخه یادگیری هفت گانه. 83

2-2-3- یادگیری مادام العمر 85

2-2-3-1-ابعاد یادگیری. 85

2-2-3-2- رویکرد دانشجویان نسبت به یادگیری. 90

2-2-3-3- سبک های یادگیری. 93

2-2-3-4-یادگیری زدایی. 98

2-2-3-5- تعریف یادگیری مادام العمر 100

2-2-3-6-مقایسه مدل یادگیری مادام العمر با یادگیری سنتی. 103

2-2-3-7-ویژگی های یادگیری مادام العمر 104

2-2-3-8-شایستگی های مورد نیاز یادگیری مادام العمر در دانشجویان. 105

2-2-3-9-ابعاد یادگیری مادام العمر 106

2-2-3-9-1-خود مدیریتی. 106

2-2-3-9-2-یادگیری چگونه یادگیری. 107

2-2-3-9-3-ابتکار و نوآوری. 109

2-2-3-9-4-قابلیت جمع آوری اطلاعات.. 109

2-2-9-3-5-قابلیت تصمیم‌گیری. 112

2-2-3-9-6- یادگیری خود تنظیمی. 113

2-2-3-9-7-خود کنترلی. 114

2-2-3-10- نقش آموزش عالی در یادگیری مادام العمر 116

2-4-پژوهش‌های کاربردی. 120

2-4-1-پیشینه تحقیقات در زمینه نوآوری دانشگاهی. 121

2-4-1-1- پژوهش های خارجی. 121

2-4-1-2- پژوهش های داخلی. 122

2-4-2:پژوهش ها در زمینه یادگیری مادام العمر 123

2-4-2-1-پژوهش های خارجی. 123

2-4-2-2-:پژوهش های داخلی. 124

2-4-3-پژوهش ها در رابطه با مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی یادگیری. 125

2-4-3-1-پژوهش های خارجی. 125

2-4-3-2-پژوهش های داخلی. 126

2-5- جمع بندی و نتیجه‌گیری. 126

 

:

3 – 1- مقدمه 131

3- 2- روش پژوهش.. 131

3-3 – تعاریف عملیاتی. 132

3-3 – 1-نوآوری دانشگاهی. 132

3-3 – 2- مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری. 132

3-3 – 3-یادگیری مادام العمر 132

3-4- جامعه آماری. 133

3-5- نمونه و روش نمونه‌گیری. 133

3-6- ابزار پژوهش.. 134

3-6-1- نوآوری دانشگاهی. 134

3-6-2- مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی– یادگیری. 135

3-6-3- یادگیری مادام العمر 136

3-7 – روایی و پایایی. 137

3-7-1- روایی و پایایی پرسشنامه نوآوری دانشگاهی : 137

3-7-2- روایی و پایایی مقیاس  فرایند چرخه یادگیری هفتگانه 138

3-7-3-روایی و پایایی مقیاس گرایش به یادگیری مادام العمر 139

3-8-روش جمع آوری اطلاعات.. 140

3 – 9- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 141

 

 

:

4-1- مقدمه 143

4-2- یافته‌های پژوهش… 143

4-2-1- یافته‌های توصیفی. 143

4-2-2- آمار استنباطی. 145

4 -2-2-1-بعد غالب نوآوری دانشگاهی در دانشگاه شیراز کدام است ؟ 145

4-2-2-2-سؤال دوم : مهارت غالب اعضای هیئت  علمی دانشگاه شیراز در فرایند

یاددهی – یادگیری کدام است؟ 146

4 -2-2-3- سؤال سوم: بعد غالب گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر دانشگاه

شیراز کدام است؟ 148

4-2-2-4-سوال چهارم: آیا رابطه معناداری بین نوآوری دانشگاهی ، مهارت اعضای

هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری و گرایش دانشجویان به

یادگیری مادام العمر وجود دارد ؟ 150

4-2-2-5-سوال پنجم: . آیا نوآوری دانشگاهی به طور مستقیم پیش بینی کننده

معنادار نگرش دانشجویان به یادگیری مادام العمر می باشد ؟ 154

4-2-2-6-سؤال ششم: آیا نوآوری دانشگاهی به طور مستقیم پیش بینی کننده معنادار

مهارت اعضای هیئت  علمی در فرایند یاددهی – یادگیری می باشد ؟ 156

4-2-2-7- سوال هفتم: آیا نوآوری دانشگاهی به طور غیر مستقیم و با واسطه گری

مهارت اعضای هیئت  علمی در فرایند یاددهی – یادگیری پیش بینی کننده 158

 

:

5-1- مقدمه. 162

5-2- بحث و نتیجه‌گیری. 162

5-3-محدودیتها 179

5-3-1-  محدودیت‌های اجرایی. 179

5-3-2- محدودیت‌های پژوهشی. 179

5-4-پیشنهادها 179

5-4-1-پیشنهادهای کاربردی. 179

5-4-2-پیشنهادهای پژوهشی. 181

 

منابع فارسی. 182

منابع انگلیسی. 188

 

 

 

فهرست جدول‌ها

 

عنوان                                                                                                 صفحه

 

جدول شماره‌ی (1-1): تعاریف ابعاد یادگیری مادام العمر 15

جدول(2-1) – الگوهای تدریس… 65

جدول (2-3) انواع یادگیری زدایی. 100

جدول (2-5) مقایسه بین مدل یادگیری مادام العمر و یادگیری سنتی. 104

جدول شماره(3-1): تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز  در سال 1393. 133

جدول شماره‌ی (3-2):  تعداد و درصد پاسخ دهندگان به گویه ها 134

جدول شماره (3-3): ابعاد،  تعداد سؤالات،  شماره سؤالات و روش.. 135

جدول شماره (3-4): ابعاد،  تعداد سؤالات،  شماره سؤالات و روش نمره‌گذاری. 136

جدول شماره‌ی (3-5): ابعاد،  تعداد سؤالات،  شماره‌ی سؤالات و روش نمره گذاری. 137

جدول شماره‌ی (3-6): طیف ضرایب همبستگی پرسشنامه  نوآوری دانشگاهی. 138

جدول شماره‌ی (3-7): پایایی پرسشنامه نوآوری دانشگاهی با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ. 138

جدول شماره‌ی (3-8): طیف ضرایب همبستگی مقیاس  فرایند چرخه یادگیری هفتگانه. 139

جدول شماره‌ی (3-9): پایایی پرسشنامه فرایند چرخه یادگیری  با بهره گرفتن از آلفای

کرونباخ. 139

جدول شماره‌ی (3-10): طیف ضرایب همبستگی پرسشنامه یادگیری مادام العمر 140

جدول شماره‌ی (3-11): پایایی پرسشنامه نوآوری دانشگاهی با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ. 140

جدول شماره (4-1): میانگین و انحراف استاندارد نوآوری دانشگاهی. 144

جدول شماره (4-2): میانگین و انحراف استاندارد مهارت اعضای  هیئت علمی

در فرایند یاددهی-یادگیری. 144

جدول شماره‌ی (4-3): میانگین و انحراف استاندارد گرایش دانشجویان به یادگیری

مادام العمر 144

جدول شماره‌ی (4-4): نتایج آزمون تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر جهت مقایسه

ابعاد نوآوری دانشگاهی از دیدگاه دانشجویان. 145

جدول شماره‌ی (4-5): مقایسه مهارت های اعضای هیات  علمی در فرایند

یاددهی –یادگیری. 146

جدول شماره‌ی (4-6): نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی. 147

جدول شماره‌ی (4-7): مقایسه گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر 148

جدول شماره‌ی (4-8): نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی. 150

جدول شماره‌ی (4-9): همبستگی متغیرهای تحقیق (ابعاد نوآوری دانشگاهی و مهارت

اساتید در فرایند یاددهی – یادگیری و یادگیری مادام العمر) 153

جدول(4-10) : برازش مدل نهایی  160

فهرست شکل‌ها

 

عنوان                                                                                                                          صفحه

 

شكل شماره ( 2-1) : رابطه خلاقیت،  نوآوری و تغییر 30

شكل شماره (2-2): توالی فرایند نوآوری در سازمان. 39

شکل شماره (2-3).  چرخه یادگیری هفت گانه. 85

شکل شماره‌ی (2-4): یادگیری مادام العمر برای نوآوری. 109

شکل شماره (2-5) مدل مفهومی نوآوری دانشگاهی و گرایش دانشجویان به یادگیری مادام

العمر با واسطه گری مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری  128

شکل شماره 4-1- مدل رابطه مستقیم  نوآوری دانشگاهی و گرایش دانشجویان به یادگیری

مادام العمر……………………………………………………………………………………………………….. 155

شکل شماره 2-4- مدل رابطه نوآوری دانشگاهی و مهارت اعضای هیئت علمی در

فرایند یاددهی – یادگیری …………………………………………………………………………….. 157

شکل شماره 4-4- مدل نهایی رابطه نوآوری دانشگاهی و گرایش دانشجویان به یادگیری

مادام العمر با واسطه ی مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری  159

مقدمه

 

 

1-1-کلیات

 

امروزه سازمان ها یکی از اصلی ترین ارکان زندگی بشری به حساب می آیند .  و نقش آنها در قرن بیست و یکم بیش از پیش نمایان شده است .  آدمی از ابتدا تا انتهای عمر خود به انواع سازمان ها برای رفع نیاز ها و همچنین حرکت در جهت رشد و پیشرفت نیازمند است و ناگزیر از ارتباط با سازمان ها است .  یکی از سازمان هایی که امروزه مورد توجه جدی قرار گرفته است نظام آموزش عالی است .  نظام آموزش عالی که یکی از نهاد های مهم اجتماعی است ،  در سطوح مختلف جامعه مسئولیت تعلیم و تربیت همه جانبه افراد را بر عهده دارد و موظف به انتقال فرهنگ ،  ارزش ها ،  پرورش اجتماعی سیاسی ،  تربیت نیروی متخصص ،  حفظ وحدت اجتماعی و رشد فردی است که در نظام آموزشی در چارچوب ساختار رسمی صورت می گیرد .  (طاهری زاده ،  سلیمی و صالحی زاده ، 1390) از وظایف خطیر دانشگاه ها،  توسعه علمی است.  توسعه پایدار و همه جانبه جز بر مدار دانشگاه و نظام آموزشی پاسخگو و كارآمد،  میسر نخواهد شد.  توسعه انسان،  محور اصلی برنامه ریزی توسعه متوازن فرهنگی،  اجتماعی و اقتصادی است.  نقش دانشگاه به عنوان حافظه عقلانی و انتقادی هر جامعه،  مطرح است و نمی توان نقش آن را به انتقال صرف محفوظات و اطلاعات خلاصه كرد.  دانشگاه فعال و پویا فقط به انتقال و تعلیم دانش روز اكتفا نخواهد كرد،  بلكه با تأكید بر پژوهش در مرزهای دانش،  به تولید علم بومی یا علم و فناوری ملی نیز می پردازد.

تحولات شگرف پایان قرن بیستم و پیش بینی انقلاب های علمی،  اطلاعاتی و مدیریتی در قرن بیست و یكم،  مبین ابهام اساسی فرا روی بشر در مواجهه با آینده است.  در دوره ای كه مضاعف شدن تولید علم و دانش به كمتر از پنج سال رسیده ،  مسئله ای اساسی به نام انفجار اطلاعات،  تحولی عظیم و واقعیتی غیر قابل انكار است.  نقش محوری دانشگاه ها و نظام آموزش عالی در شكل گیری و رهبری این تحولات،  انكار ناپذیر است(سبحانی نژاد و افشار،  1388) وجود آموزش عالی برای تضمین آینده اجتماعی اقتصادی تمام كشورها امری حیاتی است.  امروز رشد فناوری مستلزم نیروی كاری است كه فرهیخته،  انعطاف پذیر و از نظر تسلط بر فناوری توانا باشد و برای مقابله با مشكلات پیچیده جامعه و اقتصاد جهانی،  آمادگی بهتری داشته باشد.  دانشگاه ها بهترین تشكیلاتی هستند كه با ارائه دانش و مهارتهای سطح بالا با محتوایی متناسب با نیازهای اقتصادی صلاحیت های شغلی به اشخاص می دهند و بنا به گفته كناپر و كراپلی،  سكوی پرش برای ورود به بازار كار هستند. (محمدی مهر ،  ملکی ،  خوشدل و عباس پور، 1390)

با توجه به مطالب ذکر شده می توان گفت یکی از فاکتورهای موفقیت دانشگاه برای توسعه علمی و پاسخگویی به شرایط موجود نوآوری می باشد .  نوآوری،  عبارت است از تغییری معنی دار كه برای بهبود خدمات و فرایند های سازمانی و ایجاد ارزشهای جدید برای ذینفعان سازمان ها صورت می گیرد و برای دست یابی به ابعاد جدید عملكرد بر رهبری سازمان تمركز دارد.  تأكید دپارتمان های حوزه تحقیق و توسعه برای نوآوری در موسسات آموزش عالی به منظور ارتقاء ارزش آموزشی برای دانشجویان و بهبود اثر بخشی تمامی فرایند های یادگیری محور و كارآیی فرایند های پشتیبان،  رویه های یادگیری محور امری حیاتی و ضروری است.  دانشكده ها و دانشگاه ها باید به گونه ای مدیریت و رهبری شوند كه نوآوری به عنوان یک فرهنگ و بخش طبیعی فعالیت های روزانه در آمده و به عنوان دانش افزوده برای همه اعضای هیئت علمی و دانشكده مطرح شود.  توانایی تسریع در انتشار و تبدیل این دانش به سرمایه كه محركی برای بهبود آموزشی می باشد،  امری ضروری است.  پیشبرد و هدایت حركت نوآوری،  اجرا و پیگیری اصلاحات و بهبود ها اغلب برای بسیاری از دانشكده ها و دانشگاه ها بی نهایت مشكل است.  در برخی موارد،  هر موسسه آموزشی ممكن است روشی ویژه به خود داشته باشد كه تا اندازه ای نوآورانه است.  هر دانشكده یا دانشگاه می تواند نشریات و مطالبی را منتشر كند كه معرفی كننده برنامه ها و فعالیتهای جدیدی است كه با هنجارهای دانشگاهی متفاوت هستند و شیوه جدیدی را (دست كم برای موسسه) ابداع می كنند و افرادی توانمند را برای هدفهای مناسب در نظر بگیرد.  در هر صورت این فعالیت های جدید و دیگر تغییرات برای بسیاری از بخشها به صورت تصادفی هستند نه سیستماتیك.  تعداد محدودی از مؤسسات آموزشی به كنترل خوبی بر پیامدهای حاصل از نوآوری دست یافته اند و بسیاری از موسسات آموزشی كه زمان و تلاشهای قابل ملاحظه ای را صرف بهبود عملكرد خود كرده اند كه اغلب به الگوی پیشین بازگشت داشته اند.  پر روشن است كه بسیاری از موسسات آموزشی فاقد یک چارچوب سیستماتیک هستند كه به آنها اجازه بدهد تا به طور مؤثری تغییرات مدیریت و نوآوری را تشویق كنند و به نتایج مثبت و رو به افزایش حاصل از تلاشهای خود دست یابند.  (شرفی،1387)

همچنین با پیچیده شدن جوامع،  نیازهای فردی و اجتماعی نیز پیچیده می شوند.  بدین سبب وظیفه و مسئولیت مدرسان و اساتید امروز در فرایند آموزش و تدریس نسبت به گذشته سنگین تر و پیچیده تر شده است.  یكی از مؤثرترین و كارسازترین مؤلفه های نظام آموزشی عالی را اعضای هیئت علمی و اساتید دانشگاه تشكیل می دهد و عملكرد و سلوك حرفه ای آنان بیش از هر چیز در روش های تدریسشان متجلی خواهد شد.  آگاهی و شناخت اساتید از اصول و روش های علمی می تواند آن ها را در كار خود موفق و مؤید سازد.  امروزه كار تدریس نیز همچون مشاغل دیگر به تخصص های دیگری نیاز دارد.  (طاهری زاده، 1390)

بدین منظور توجه به تدریس اساتید و مهارت های آنان می تواند  نقش عمده ای در شکل گیری نوآوری دانشگاهی داشته باشد و همچنین بر روند یادگیری دانشجویان تاثیر بگذارد.  چرا که تدریس و یادگیری دو وازه لازم و ملزوم هستند و مهارت در تدریس می تواند به گرایش دانشجویان نسبت به انواع یادگیری ها از جمله یادگیری مادام العمر دامن زند . ارکان اساسی در هر دانشگاه ،  استاد ،  دانشجو و محیط آموزشی است .  مطابق دیدگاه طراحی سیستماتیک آموزشی ،  استاد اصلی ترین عامل برای ایجاد موفقیت مطلوب در تحقق اهداف آموزشی می باشد .  یک استاد می تواند کمبود امکانات آموزشی و نقص کتب را جبران نماید .  در واقع عملکرد و ویژگی های اساتید باعث دستیابی به اهداف آموزشی و یادگیری دانشجو می گردد.  نقش استاد در سازندگی افراد و جوامع از دیرباز مورد تاکید قرار گرفته است .  در گزارش کمیته اروپایی یادگیری یکی از شاخص های کیفی در یادگیری مادام العمر استاد معرفی شده است. (محمدی مهر ،  ملکی ،  خوشدل و عباس پور، 1390)

اعضای هیات  علمی مسئولیت عمده را در قبال یادگیری دانشجویان به عهده دارند و از این رو انتظار می رود که به قول سوبینسکی الهام بخش یک رنسانس آموزشی باشند .  (ساکتی و پارسا ، 1386) مفاهیم یادگیری مادام العمر و شهروندی به مطالعات كومبس و همچنین لینگراد بر می گردد و پس از آن درگزارشات یونسكو در مورد یادگیری برای زیستن و یادگیری به عنوان گنج درون دنبال شده است.  یادگیری در سرتاسر زندگی برای جوامع دموكراتیک لازم است.  آموزش نباید به تحصیل رسمی ختم شود بلكه بزرگسالان باید به آموزش در سرتاسر زندگی خود دسترسی داشته باشند.  چنین ایده ای بر مفهوم جامع یادگیری بنا شده و با كسب دانش،  تجدید و استفاده از آن مرتبط است.  یادگیری سراسر عمر،  نه تنها به این معناست كه افراد باید از فرصت های ایجاد شده توسط جامعه متنفع شوند،  بلكه جوامع باید فرصت های جدیدی را برای افراد خود تدبیر نمایند.  در این دیدگاه جامعه باید بر اندیشه یادگیری برای زیستن با یكدیگر كه در برگیرنده توسعه درك دیگران،  پیشینه و عادات آنها و ارزشهای معنوی،  فرهنگی و اجتماعی است بنا شود،  تا افراد،  یكدیگر را با درك چگونگی مدیریت تضادها،  به شیوه هوشمندانه و مسالمت آمیز،  تأیید نمایند .

یادگیری مادام العمر مترادف نوینی برای یادگیری است و دستاورد رشد تصاعدی اطلاعات است ­.  توسعه دانش،  مهارت ها،  علایق و فرصت های یادگیری در زندگی در فرایند یادگیری مادام العمر توسط افراد حفظ می شود.  یادگیری مادام العمر در برگیرنده فرایند یادگیری از گهواره تا گور بدون تحمیل اجبار و با میل و علاقه فردی است.  (محمدی مهر و همکاران، 1390) یادگیری مادام العمر همواره از شکلی به شکلی دیگر ،  جدای از نظام رسمی آموزش ،  در جریان بوده است .  دلیل این امر آن است که انسان در هر مرحله از زندگی تا زمانی که زنده و فعال است به آموختن موضوعات جدید نیاز دارد .  با ورود قرن بیست و یکم ضرورت  تطبیق فعال با تغییرات سریع فناوری آشکارتر شده است .  دیگر در این شرایط انباشته اطلاعاتی فرد در دوران تحصیل جوابگوی نیازهای آتی وی نبوده و با ناپایدار شدن اطلاعات ،  تاکید از آموزش رسمی بر یادگیری شخصی و مادام العمر تغییر جهت یافته است .  در نظام های نوین مسئولیت یادگیری بر عهده فراگیر گذاشته شده است و یادگیران براساس نیاز یا علاقه موضوعات یادگیری را انتخاب می کنند .  . در این شرایط محور یادگیری از معلم محوری به دانش آموز محوری تغییر یافته و نقش و جایگاه معلم از آموزنده دانش به نقش هدایت کننده و راهنما تبدیل شده است .  (افضل نیا ،  اشکوه و کلوی ، 1389) از طرفی به عقیده كندی و همكارانش (1994) در عصر حاضر،  مهمترین وظیفه دانشگاه به ویژه در دوره كارشناسی،  فراهم كردن زمینه های تحقق ایده یادگیری مادام العمر است.  دانشگاه باید علاوه بر تدارك فرصت های یادگیری متنوع و متعدد،  در صدد پرورش یادگیرندگان مادام العمر باشد.  این مؤسسه برای انجام بخش دوم رسالت خود باید تلاش كند دانشجویان را به دانش،  نگرش ها،  و مهارت هایی مجهز كند تا انگیزه و توانایی لازم برای تداوم یادگیری را در آنها افزایش دهد. (نصر اصفهانی و بقراطیان،  1385)

بنابراین در زمانی كه یادگیری مادام العمر چالش مهمی است كه هر فرد و هر جامعه ای با آن مواجه است،  دانشگاه ها می توانند عرصه بزرگی را برای تحقق آن فراهم آورند.  آنچه در آموزش دانشگاهی حائز اهمیت است تجهیز دانشجویان به نگرش ها و مهارت هایی جهت یادگیری توسط خودشان هم در آموزش رسمی و هم بعد از فراغت از تحصیل است .  و ایجاد نگرش به این موضوع که یادگیری در زمینه های خیلی متنوعی هم در نشست های علمی دانشگاهی و هم در جلسات غیر علمی ،  در جامعه ،  محیط کار و خانواده اتفاق می افتد.  و رسالت مهم دانشگاه در قرن بیست و یکم ،  تربیت یادگیرندگان مادام العمر است (محمدی مهر ، 1390)

-2- بیان مساله

 

در دنیای امروزی ،  توان سازگاری و اداره کردن تغییرات عنصر اصلی موفقیت و بقای هر سازمان است و کسب این توانایی ها خود ، مستلزم توجه سازمان به خلاقیت و نوآوری افراد است .  سازمان های موفق ،  سازمان هایی هستند که خلاقیت و نوآوری نوک پیکان حرکت آنان را تشکیل می دهد ،  به عبارتی سازمان های امروزی برای ادامه حیات ،  بایستی پویا بوده و مدیران و کارکنان آنها افرادی خلاق و نوآور باشند تا بتوانند سازمان را با این تحولات منطبق ساخته وجوابگوی نیازهای جامعه باشند .  می توان گفت در سیستم اقتصاد جهانی و رقابت روز افزون موجود ،  خلاقیت و نوآوری در حکم بقا و کلید موفقیت سازمان است .  . پیتر دراکر معتقد است در جهانی که دستخوش دگرگونی بوده و امنیت آن هر روز در معرض تهدید است ، تنها راه بقا ابداع و نوآوری است .  افزایش رشد اقتصادی ، بالابردن بهره وری و تولید تکنولوژی ،  کالاها و خدمات جدید از جمله فواید خلاقیت و نوآوری است که جیمز استونر نیز به آن اشاره کرده است. (حسینی و صادقی، 1389) در دنیای امروز كه رشد و گسترش علم و تكنولوژی از عناصر مهم پیشرفت و توسعه در همه ابعاد فرهنگی،  علمی،  اقتصادی و اجتماعی به حساب می آید و نهادها و نظام های آموزشی و پژوهشی،  نقش بس عظیم و پر اهمیت دارند. (سبحانی نژاد ، 1388) امروز نقش تعیین کننده دانشگاه های نسل سوم در رشد و توسعه ی کشورها و ارتباط نزدیک آن با توسعه اقتصادی و همچنین استفاده از ظرفیت دانشگاه ها در خلق ،  جذب ،  اشاعه و استفاده از فناوری ،  به یک باور عمومی تبدیل شده است . (حبیبی رضائی و سیاه منصوری، 1391)

نوآوری در آموزش،  پدیده ای نیست كه مختص امروز باشد،  بلكه می توان گفت كه نسبت به گذشته ها حجم،  تنوع و دامنه كاربرد آن افزایش و زمان پراكنش آن كاهش یافته است.  برای مثال استفاده از پاپیروس در نوشتن به هزاران

چکیده:

در چند دهه اخیر، اندیشمندان اقتصادی ادیان مطالعات و تحقیقات گسترده و فراوانی را در زمینه‌ی اقتصاد دینی( تجزیه وتحلیل رفتارها، نهادها و سیاست های اقتصادی با توجه به زمینه‌های دینی) انجام داده‌اند که حاصل آن به صورت گنجینه‌ای غنی در اختیار جامعه‌ی علمی قرار دارد. در این میان، مطالعه درباره‌ی اندیشه اقتصادی یهودیت‌، مسیحیت واسلام رونق بیشتری دارد. این پژوهش هدف اساسی خود را مقایسه‌ی تطبیقی بین اندیشه‌ی اقتصادی ادیان مذکور و در نتیجه، شناسایی اقتصاد مطلوب و مورد نظر دین (الگوی دینی اقتصاد) و تبیین ویژگی‌های اقتصاد دینی از منظر اندیشمندان اقتصادی ادیان مذکور قرار داده است‌.

در عین حال، برای آن كه بتوان شناخت دقیق و جامعی از اقتصاد دینی داشت، لازم است پژوهش های انجام شده در این زمینه را بررسی کنیم. لذا برای تحقق این شناخت، مطالعه‌ی ماهیت اقتصاد یهودی ، اقتصاد مسیحی و اقتصاداسلامی ضروری است. بر همین اساس بخش­های اول ، دوم و سوم این  پژوهش، به این مهم پرداخته است و در بخش چهارم نیز هدف اصلی‌، انجام مقایسه‌ی تطبیقی میان اندیشه­ های اقتصادی یهودیت‌، مسیحیت واسلام است. درپایان‌، ابتدا دیدگاه ­های صاحب­نظران اقتصادی یهودی ، مسیحی ومسلمان را در مورد موضوعات اقتصادی مهمی مانند جهان­بینی اقتصادی، اصول اساسی اقتصاد، كار و مالكیت، عدالت و توزیع و دولت و بازار را مقایسه کرده و با توجه به دیدگاه ­های اقتصادی مشترك در یهودیت‌، مسیحیت واسلام، ویژگی‌های اقتصاد دینی مطرح شده است.

به هر حال، دین و اقتصاد دو بعد زندگی انسانی و اجتماعی هستند که ترسیم و تحلیل صحیح و پایبندی به مفاد‌آنها، باعث تصحیح و تعدیل یکدیگر شده است و هم‌گرایی حاصل از این تعامل ، برکارآمدی هر دو و همچنین دیگر ابعاد زندگی تأثیر به‌‌سزایی خواهد داشت. این پژوهش با روش ، توصیفی – تحلیلی – مقایسه ای و بر مبنای شیوه‌ی کتابخانه‌ای تنظیم شده است.

کلید واژه‌ها : اقتصاد، اقتصاد دینی ،اقتصاد یهودی ،اقتصاد مسیحی ،اقتصاداسلامی ، مالکیت

فهرست مطالب……………………………………………………………………………………………………………………..شماره صفحه

مقدمه

پیشگفتار

1- نیازها، اندیشه­ها و ریشه ­های ترکیب دین و اقتصاد ……………………………………………………9

2- عناصر و زمینه‌های پیوند اقتصاد و دین……………………………………………………………….10

3- تجزیه و تحلیل اقتصادی از دین (اقتصاد دین)…………………………………………………………13

بخش اوّل : یهودیت

فصل اوّل: سیر تاریخی اندیشه‌های اقتصادی یهودیت…………………………………..21

1-1) اندیشه‌های اقتصادی در عهد عتیق………………………………………………………………….21

1-1-1)کشاورزی در عصر کتاب مقدس…………………………………………………………………………..21

2-1-1) بازرگانی و صنایع در عصر عهد عتقیق………………………………………………………..25

3-1-1) بررسی اقتصادی حیات یهودیان در دوران صلح با رومیان……………………………………28

2-1)دوره قرون وسطی……………………………………………………………………………………31

1-2-1)اقتصاد قرون وسطی و یهودیت بیزانسی…………………………………………………………31

2-2-1) بازرگانان یهودی در مدیترانه قرون وسطی ……………………………………………………33

3-2-1) فعالیت‌های اقتصادی یهودیان در اسلام قرون وسطی………………………………………….35

4-2-1) پایان عصر طلایی اقتصاد یهودیان ……………………………………………………………..37

3-1) یهودیت در قرون 17و18و19و20……………………………………………………………..39

1-3-1) یهودیت آمستردام در طی دورانمرکانتالیسم (سودا گرایی) ……………………………………39

2-3-1) اندیشه­ های اقتصادی یهودیان در بریتانیا …………………………………………………….41

فصل دوم : مبانی و ماهیت اقتصادی یهودیت………………………………………………43

1-2)مبانی اقتصاد‌ی یهودی……………………………………………………………………………….45

1-1-2)قوانین و اقتصاد یهود و دیدگاه آن دین به مالکیت………………………………………………..45

2-1-2)ثروت و دارایی­ ها …………………………………………………………………………………49

1-2-1-2)پول، بانکداری و بهره………………………………………………………………………………….55

2-2-1-2)بازرگانی، تجارت منصفانه و مقررات دولتی ……………………………………………………………………59

3-1-2)تخصیص منابع به نهادهای اقتصادی در اقتصاد یهودی ……………………………………….63

تهاتر و نقش پول ………………………………………………………………………………………………66

2-2)ماهیت اقتصاد‌‌‌ی یهودیت……………………………………………………………………………..69

بخش دوم: مسیحیت

فصل اول: سیر تاریخی اندیشه های اقتصادی مسیحیت…………………………………….75

1-1)اندیشه های اقتصادی مربوط به کتاب مقدس ، قدّیسان و دانشمندان اولیه مسیحی…………..75

1-1-1)رویكرد كتاب مقدس به اقتصاد ……………………………………………………………………75

2-1-1) اندیشه اقتصادی قدّیسان و دانشمندان اولیه مسیحی……………………………………………..77

3-1-1) فئودالیسم و اندیشه‌ی مدرسی­ها در قرون وسطا ……………………………………………….81

2-1)قرون 16 و 17 و 18……………………………………………………………………………….93

1-2-1) اندیشه اجتماعی قرون وسطایی (علل ظهور پروتستانتیزم) ……………………………………93

2-2-1)پروتستاتیزم و تأیید  سرمایه­داری ………………………………………………………………..95

3-1) قرون 19و20………………………………………………………………………………………97

فصل دوم : مبانی و ماهیت اقتصادی مسیحیت……………………………………………105

1-2)مبانی اقتصاد‌ی مسیحیت…………………………………………………………………………….105

1-1-2) دیدگاه کتاب مقدس درباره ثروت و مالكیت …………………………………………………….105

1-1-1-2) فقر و ثروت در كتاب مقدس…………………………………………………………………………………….. 106

2-1-1-2) برخی نكات پیرامون فقر و ثروت در كتاب مقدس ……………………………………………………………..108

3-1-1-2) دو موضع درباره‌ی فقر………………………………………………………………………………………….. 110

4-1-1-2)الهیات رهایی بخش یا الهیات سیاسی درباب فقر و علم ………………………………………………………….112

2-1-2) نظریات صاحب نظران مسیحی درباره ثروت و مالکیت……………………………………..112

 

1-2-1-2) خلقت و سرپرستی ……………………………………………………………………………………………….113

2-2-1-2) مالكیت از منظر صاحب نظران مسیحی…………………………………………………………………………114

3-1-2)نظریات اندیشمندان مسیحی درباره كار…………………………………………………………..115

1-3-1-2) ماهیت و اهمیت كار انسان………………………………………………………………………………………. 115

2-3-1-2) مخالفت با‌نا دیده گرفتن منافع و هویت فرد در کار (از خود بیگانگی در كار )………………………………..116

3-3-1-2) حق و تكلیف نسبت به كار……………………………………………………………………………………… 119

4-1-2) فقر و عدالت از دیدگاه صاحب­نظران مسیحی ………………………………………………….120

1-4-1-2) عدالت از منظر صاحب نظران مسیحی ……………………………………………………………………….120

2-4-1-2) تعریف عدالت از منظر صاحب نظران مسیحی………………………………………………………………….123

3-4-1-2) انواع عدالت از منظر صاحب نظران مسیحی……………………………………………………………………124

5-1-2) دولت و بازار در نگاه اندیشمندان مسیحی …………………………………………………..125

2-2) ماهیت اقتصاد مسیحی………………………………………………………………………..128

بخش سوم: اسلام

فصل اول: سیر تاریخی اندیشه های اقتصادی اسلام……………………………………..132

1-1)اندیشه اقتصادی اسلام از اوایل ظهور تا اواخر قرن19 ……………………………………..132

2-1)آیات و روایات با جهت­گیری اقتصادی………………………………………………………..133

3-1)موضوعات اقتصادی در متون فقهی و فلسفی………………………………………………….. 138

4-1)اندیشه اقتصادی اسلام در قرن20 ……………………………………………………………145

فصل دوم : مبانی و ماهیت اقتصاد اسلامی………………………………………………..146

1-2) مبانی اقتصادی اسلام…………………………………………………………………………….146

1-1-2)مالكیت در اقتصاد اسلامی………………………………………………………………………..146

1-1-1-2) نظر اسلام درباره مال و ثروت……………………………………………………………. 146

2-1-1-2) مفهوم و اهمیت مالكیت خدا و جانشینی انسان در قرآن…………………………………….148

1-2-1-1-2) حق و تكلیف در مالكیت ………………………………………………………………………………………149

2-2-1-1-2) دیدگاه ­های مشترك صاحب­نظران اقتصاد اسلامی در مورد مالكیت ………………………………………..150

3-2-1-2) اختلاف نظر در مورد قلمروهای مالكیت در اسلام…………………………………………………………….151

2-1-2) كار در اقتصاد اسلامی ……………………………………………………………………….156

1-2-1-2) اهمیت و نقش كار در اسلام………………………………………………………………………………….. 156

2-2-1-2) رابطه میان كار و مالكیت در اسلام…………………………………………………………………………… 157

3-2-1-2) هدف از كار…………………………………………………………………………………………………… 159

4-2-1-2) كار و استراحت ………………………………………………………………………………………………..160

3-1-2) عدالت در اقتصاد اسلامی …………………………………………………………………161

1-3-1-2) تعریف عدالت و قسط …………………………………………………………………………………………..163

2-3-1-2) انواع عدالت……………………………………………………………………………………………………….165

3-3-1-2) عدالت اقتصادی …………………………………………………………………………………………………165

4-3-1-2)نظریه توزیع در اقتصاد اسلامی ……………………………………………………………………………….167

5-3-1-2) نظریات توزیع قبل و بعد از تولید ……………………………………………………………………………..168

4-1-2) نقش دولت و بازار در اقتصاد اسلامی ……………………………………………………..171

1-4-1-2) مالیة عمومی در اقتصاد اسلامی……………………………………………………………………………….176

2-4-1-2) جایگاه بازار و اخلاقیات بازار در اقتصاد اسلامی …………………………………………………………..180

3-4-1-2) تأمین نظام مالی در اقتصاد اسلامی……………………………………………………………………………. 184

4-4-1-2) محدودة دخالت دولت در اقتصاد اسلامی ………………………………………………………………………187

5-4-1-2) ماهیت دولت و ساختار بازار در اقتصاد اسلامی……………………………………………………………..190

2-2) ماهیت اقتصاد اسلامی…………………………………………. ……………………………193

1-2-2) نظر گروهی از صاحب­نظران اقتصادی مسلمان در مورد عدم وجود اقتصاد اسلامی و عدم نیاز به آن…………………………………………………………………………………………………193

2-2-2) نظریات پژوهش­گران مختلف در مورد وجود اقتصاد اسلامی…………………………….196

بخش چهارم : مقایسه

فصل اول)مقایسه اندیشه های اقتصادی یهودیت ، مسیحیت واسلام…………………..200

1-1) جهان بینی اقتصادی  ……………………………………………………………………..200

2-1) كار و مالكیت………………………………………………………………………………..204

3-1) عدالت و توزیع ……………………………………………………………………………208

4-1)  دولت و بازار ……………………………………………………………………………..212

فصل دوم)نتیجه گیری …………………………………………………………………….216

1-2)اشتراکات…………………………………………………………………………………….216

2-2)افتراقات……………………………………………………………………………………..217

منابع فارسی و عربی……………………………………………………………………………….221

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………….225

واژه نامه…………………………………………………………………………………………….232

 

مقدمه

در چند دهه اخیر، اندیشمندان اقتصادی ادیان مطالعات و تحقیقات گسترده و فراوانی را در زمینه‌ی اقتصاد دینی( تجزیه وتحلیل رفتارها، نهادها و سیاست های اقتصادی با توجه به زمینه‌های دینی) انجام داده‌اند که حاصل آن به صورت گنجینه‌ای غنی در اختیار جامعه‌ی علمی قرار دارد. در این میان، مطالعه درباره‌ی اندیشه اقتصادی یهودیت‌، مسیحیت واسلام رونق بیشتری دارد؛‌به طوری که اندیشمندان الهیاتی و اقتصادی این سه دین توحیدی ضمن تشکیل انجمن‌های علمی وبرگزاری کنفرانس‌های سالانه، مجلات علمی و مجموعه‌ی بسیار وسیعی از کتب و مقالات را در مورد اندیشه‌ی اقتصادی ادیان مذکور تألیف کرده‌اند.

پرسش بسیار مهمی که برای این اندیشمندان مطرح است،این است که اقتصاد مطلوب و مورد نظر دین کدام است و چه ویژگی‌هایی دارد؟ دستیابی به پاسخ این پرسش مستلزم بررسی دیدگاه‌ها و نظریات اقتصادی همه‌ی ادیان بزرگ شرقی و غربی است که کار بسیار دشوار و بزرگی است و تنها گروه‌های بزرگ علمی از عهده‌ی پاسخ گویی به آن بر می‌آیند.

از آنجا که یهودیت‌، مسیحیت و اسلام از جمله‌ی ادیان بزرگ ابراهیمی هستند و با توجه به این که پیدایش‌، گسترش و تحکیم پایه‌های دانش جدید اقتصاد در کشور‌هایی صورت گرفته است  که عموماً پیرو دین مسیحیت بوده‌اند و همچنین با توجه به گستردگی آرای اقتصادی اسلام و تجربه‌ی  تاریخی اقتصاد اسلامی در صدر اسلام و در طی دوره‌ی تمدن بزرگ اسلامی ونیز با عنایت به این که  یهودیت قدیمی ترین دین در میان سه دین اصلی دنیا است که ریشه در خاورمیانه دارند و تاریخچه‌ این دین، سنتی بسیار غنی از تفکرات معنوی و قوانین اخلاقی در تمامی ابعاد وجودی انسان، از جمله بعد اقتصادی آن پدید آورده است، انجام مقایسه‌ی تطبیقی میان اندیشه‌ی اقتصادی یهودیت ، مسیحیت و اسلام می تواند ضمن ارائه‌ پاسخی مقدماتی به پرسش اساسی مذکور ، گامی مثبت برای شناخت ویژگی های اقتصاد دینی و باز شناسی آن از اقتصاد غیر دینی متعارف باشد و زمینه‌ی مطالعات بیشتر و کاراتر را در این حوزه از دانش فراهم کند.

صاحب نظران اقتصادی یهودی‌، مسیحی واسلامی برای دستیابی به اقتصاد دینی ؛ طی دو مرحله ، نظام‌های  مهم اقتصادی معاصر(سرمایه داری[1] و سوسیالیسم[2] ) و نظریه‌ی اقتصادی متعارف (به ویژه قرائت نئوکلاسیک[3] آن) را نقد و ارزیابی کردهاند: مرحله‌ی اول ، مربوط به قبل از طرح اندیشه‌ی اقتصادی دین است. در این مرحله‌، اندیشمندان دینی با انتقاد از روش‌شناسی به کار رفته در اقتصاد متعارف که ارزش‌های اخلاقی و معنوی را از نظریه و نظام اقتصادی حذف می کند و همچنین با نقد قضاوت‌های ارزشی اقتصاد متعارف که ناسازگار با ارزش‌های اخلاقی و معنوی دین ( اعم از یهودیت ، مسیحیت واسلام) است اقتصاد دینی را معرفی و از نظر علمی توجیه می کنند. در مرحله دوم که پس از پذیرش اقتصاد دینی و طرح اصول و نظریات اقتصادی دین است‌، صاحب نظران اقتصاد دینی  با اتکا به معرفت جدید اقتصاد دینی به نقد اصول‌، نظریات و نظام‌های  اقتصادی متعارف  می پردازند.

در واقع در مرحله اول ، به چرایی و علل وجودی اقتصاد دینی پاسخ داده می‌شود و در مرحله‌ی دوم نیز که تاکید مجدد بر لزوم مطالعات در زمینه‌ی اقتصاد دینی است‌، به چیستی ( ماهیت) اقتصاد دینی پرداخته می‌شود‌؛ به عبارت دیگر ، ویژگی‌های اقتصاد دینی از اقتصاد غیر دینی ، باز شناسی و معرفی می شود.

در این پژوهش‌، به مقایسه دیدگاه‌های اقتصادی یهودیت‌، مسیحیت واسلام می پردازیم با این هدف که با استخراج دیدگاه‌های اقتصادی مشابه و مشترک این ادیان ، درک عمیق‌تری از اقتصاد دینی و خصوصیات آن به‌دست آوریم.

سوال اصلی که در این پژوهش بررسی شده‌است‌، این است که :جنبه‌های تشابه و تمایز دیدگاه‌ها‌ی صاحب نظران اقتصادی یهودیت ، مسیحیت و اسلام در اصولی مانند کار، مالکیت، بازار‌، دولت و عدالت اقتصادی چیست؟ سوالات فرعی پژوهش نیز عبارتند از :

1-یهودیت از چه دیدگاه اقتصادی برخوردار است؟

2-مسیحیت از چه دیدگاه اقتصادی برخوردار است؟

3-اسلام از چه دیدگاه اقتصادی برخوردار است؟

با توجه به سوال‌های مذکور فرضیه‌های زیر برای بررسی و ارزیابی در این پژوهش مطرح می شود :

1.یهودیت‌، مسیحیت و اسلام  در ارائه مکتب اقتصادی بر اصول مشترکی تاکید دارند .

2.یهودیت دارای دیدگاه اقتصادی منسجم است .

3. مسیحیت دارای دیدگاه اقتصادی منسجم است .
4. اسلام دارای دیدگاه اقتصادی منسجم است .

هدف اصلی از انجام این پژوهش طرح دیدگاه‌های اقتصادی یهودیت‌، مسیحیت واسلام ازمنظر صاحب‌نظران اقتصادی این ادیان و انجام تحلیل تطبیقی میان آنها با تاکید بر مسایل مهم اقتصادی مانند کار، مالکیت‌، بازار، دولت و عدالت اجتماعی است .

به طور کلی در این پژوهش برای شناسایی، از روش اسنادی کتابخانه‌ای استفاده شده است‌. دیدگاه‌های صاحب نظران اقتصادی یهودی ، مسیحی واسلامی داده های این پژوهش را تشکیل می دهند و بر دیدگاه‌های مشابه و مشترک صاحب‌نظران درون دینی و بین دینی تاکید شده است‌. برای بررسی سؤالات‌‌، ارزیابی فرضیه‌ها و در نهایت دستیابی به اهداف این پژوهش‌، روش تجزیه و تحلیل تطبیقی دیدگاه‌ها ، استفاده شده‌است‌. در این روش مجموعه‌ی متون و نوشته‌های معتبر صاحب نظران اقتصادی یهودی‌، مسیحی واسلامی به منظورمقایسه‌ی اشتراکات و افتراقات دیدگاه های اقتصادی این سه دین بررسی خواهدشد‌. پژوهش حاضر به گرایش‌های اصلی یهودیت ، مسیحیت واسلام می پردازد.

این پژوهش درچهار بخش سازماندهی شده است :در بخش اول ، به اندیشه‌های اقتصادی یهودیت در دو فصل سیر تاریخی اندیشه‌های اقتصادی یهود و مبانی اقتصادی یهود می پردازیم ؛ در بخش دوم، به اندیشه‌های اقتصادی مسیحیت در دو فصل سیر تاریخی اندیشه‌های اقتصادی مسیحیت و مبانی اقتصادی مسیحیت پرداخته می‌شود و در بخش سوم‌، به اندیشه‌های اقتصادی اسلام در دو فصل سیر تاریخی اندیشه‌های اقتصادی اسلام و مبانی اقتصادی اسلام می‌پردازیم  و در بخش چهارم نیز با مقایسه‌ی اندیشه‌ی اقتصادی اسلام ، مسیحیت و یهودیت همانندی‌ها و واگرایی‌های اصول اقتصادی بین آن‌ ها را روشن می‌کنیم.این مقایسه نشان می‌دهد که با وجود تفاوت‌های الهیاتی و عقیدتی فراوان در درون هر دین و دربین این سه دین بزرگ توحیدی هماننی‌های بسیاری در مورد اصول اقتصادی آنها وجود دارد‌.

برای آشنایی اولیه، لازم است اشاره شود که پیوند دین و اقتصاد را می­توان در دو محور کلی سامان داد. یکی از این دو که اخیراً بیشتر رایج شده است، با عنوان «اقتصاد دینی»مورد بحث واقع می­ شود. دیگری در قالب اصطلاح «اقتصاد دین»- همان­طور که از اصطلاح آن پیداست – یا تجزیه و تحلیل اقتصادی از دین مطرح است؛ برای مثال از اقتصاد دینی‌، می­توان از اقتصاد مسیحی، اقتصاد اسلامی، اقتصاد بودایی، اقتصاد یهودی و مانند آن نام برد. اما اصطلاح اقتصاد دین فراگیر­تر است و هر نوع تجزیه و تحلیل اقتصادی از نقش اخلاقیات دینی، عقاید دینی و احکام دینی را در بر می­گیرد. [6]

[1] . سرمایه‌داری :یک نظام اقتصادی است که در آن مالکیت ابزارهای تولید در دست مالکان خصوصی است و از این ابزار(عموماً) برای کسب سود در بازارهای رقابتی استفاده می‌شود.درآمد در این نظام حداقل دو شکل دارد: سود و دست‌مزد‌. همچنین متداول است که اجاره را به صورت درآمد حاصل از در کنترل داشتن منابع طبیعی به حساب آورند. در هر حال سود عبارت است از آن‌چه که به‌خاطر مالکیت ابزار تولید به کسانی داده می‌شود که سرمایه را فراهم می‌کنند. در این نظام ؛ زمین، نیروی انسانی و سرمایه در اختیار گروهی از افراد جامعه است که سایر افراد جامعه با استفاده‌ی مشروط و غیر رایگان از آنها به تولید مادی و معنوی می‌پردازند. در نظام سرمایه داری؛ تصمیم گیری‌های شخصی سرمایه گزاری، تولید، توزیع، درامد، قیمت گذاری و عرضه ی مواد و خدمات را در یک اقتصاد بازار تعیین می‌کند. ویژگی بارز نظام سرمایه داری این است که تولید کالا در درجه‌ی اول ، برای کسب سود انجام می گیرد و لزوماً برای رفع نیازهای انسان ها نیست.البته در مواردی نیز کسب سود با رفع نیازهای انسانی همراه است. در کلی ترین حالت، نظام سرمایه داری را می توان به دو دسته‌ی نظام سرمایه داری دولتی (همچون اتحاد جماهیر شوروی پس از ۱۹۲۷ و چین کنونی) و نظام سرمایه داری غیرمتمرکز (غیردولتی) همچون ایالات متحده‌ی امریکاتقسیم کرد.

[2] . جامعه‌خواهی یا سوسیالیسم به انگلیسی: (Socialism) اندیشه‌ای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است که برای ایجاد یک نظم اجتماعی مبتنی بر انسجام همگانی می‌کوشد، جامعه‌ای که در آن تمامی قشرهای اجتماع سهمی برابر در سود همگانی داشته‌باشند.هدف سوسیالیسم،  لغو مالکیت خصوصی ابزارهای تولید و برقراری مالکیت اجتماعی بر ابزارهای تولید است. این «مالکیت اجتماعی» ممکن است مستقیم باشد؛ مانند مالکیت و اداره‌ی صنایع توسط شوراهای کارگری یا  از طریق مالکیت و ادارهٔ دولتی صنایع غیر مستقیم باشد.

 

[3] . مکتب نئوکلاسیک یا مارژینالیسم، یکی از مکاتب اقتصادی است که با پایه ‌قرار‌دادن نظریات کلاسیک‌ها، اقتصاد را از سطح کلان به سطح خرد کشید و رفتار فرد و بنگاه تولیدی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد؛ از طرف دیگر هر دو طرف عرضه و تقاضا را در تجزیه و تحلیل اقتصادی داخل کرد. نام مكتب نئوكلاسیک به این دلیل به آن‌ ها داده شده است که در نهایت به نتایج كلاسیك‌ها رسیدند و  عقاید آن‌ ها را احیا كردند و در واقع نظریه‌شان زاییده‌ی افكار كلاسیك‌هاست. مكتب نهائیون (مارژینالیست‌ها) نیز به این علت به آنها اطلاق شده كه اصل مطلوبیت نهایی، مورد توجّه و كاربرد تحلیل‌گران این مكتب اقتصادی بوده است؛ از این‌رو، افكار این اقتصاددانان در تاریخ عقاید اقتصادی “انقلاب نهائیون” نام‌گذاری شده است.

• فهرست مطالب

عنوان                                                                          شماره صفحه

چکیده ……………………………………………………………………………………… 12-13                                                                                                

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………………………..    13

تاریخچه …………………………………………………………………………………… 14-13

ویژگیهای انگل………………………………………………………………………………….. 15

اصطلاحات ……………………………………………………………………………….. 16-15

طبقه بندی تک یاخته…………………………………………………………………….. 17-16

تاکسونومی اپی کمپلکسا…………………………………………………………………….. 17 

ساختمان اپی کمپلکسا………………………………………………………………………… 18

نامگذاری سارکوسیستیس……………………………………………………………… 21-19

چرخه زندگی سارکوسیستیس………………………………………………………… 26-23

بیماریزایی سارکوسیستیس در میزبانان واسط…………………………………….. 27-26

بیماریزایی سارکوسیستیس در میزبانان نهایی………………………………………….. . 27

بیماریزایی و علایم در انسان…………………………………………………………. 28-27

ضایعات کالبدگشایی …………………………………………………………………………. 28

نشانه های بالینی…………………………………………………………………………… 29-28

اپیدمیولوژی……………………………………………………………………………………… 30

کنترل………………………………………………………………………………………… 31-30

تشخیص سارکوسیستوزیس………………………………………………………….. 32-31

درمان……………………………………………………………………………………………… 34

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق

ادبیات و مستندات……………………………………………………………………….. 41-36

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

روش کار………………………………………………………………………………………… 43

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها

نتایج…………………………………………………………………………………………. 49-57

بحث…………………………………………………………………………………………. 58-65

منابع و مآخذ

فهرست منابع فارسی…………………………………………………………………… 68-72

فهرست منابع انگلیسی………………………………………………………………….. 73-78

پیوست ها

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………….. 6

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                     شماره صفحه

22  ……………………………………………………………………………………………………. -1-جدول 1

49. 49. ……………………………………………………………………………………………………. -1جدول4 –

51……………………………………………………………………………………………………… جدول 4-2-

53……………………………………………………………………………………………………… جدول 4-3-

55……………………………………………………………………………………………………… جدول 4-4-

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                     شماره صفحه

50……………………………………………………………………………………………………… – 1-4 نمودار

52……………………………………………………………………………………………………… – 2-4 نمودار

54……………………………………………………………………………………………………… نمودار 4-3-

56……………………………………………………………………………………………………… نمودار 4-4-

فهرست تصاویر

عنوان                                                                      شماره صفحه

تصویر 1-1-……………………………………………………………………………………. 15

تصویر 1-2-……………………………………………………………………………………. 15

تصویر 1-3-…………………………………………………………………………………… 16

تصویر 1-4-……………………………………………………………………………………. 16

تصویر 1-5-……………………………………………………………………………………. 18

تصویر 1-6-……………………………………………………………………………………. 24

تصویر 1-7-……………………………………………………………………………………. 25

تصویر 3-1-……………………………………………………………………………………. 45

تصویر 3-2-……………………………………………………………………………………. 46

تصویر 3-3-……………………………………………………………………………………. 46

تصویر 3-4-……………………………………………………………………………………. 47

چکیده

زمینه و هدف: آلودگی به سارکوسیست یکی از شایع ترین عفونت های تک یاخته ای مشترک بین انسام و دام می باشد که توسط گونه های مختلف سارکوسیستیس ایجاد میشود .با توجه به اهمیت بهداشتی این انگل ، در این مطالعه میزان آلودگی به کیست های ماکروسکوپی و میکروسکوپی سارکوسیست در گاو و گوسفند ذبح شده در کشتارگاه شهریار مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روش ها: در این مطالعه )138( لاشه گاو و گوسفند بطور تصادفی انتخاب شده و نمونه هایی از مری-دیافراگم-قلب-زبان-عضله جوشی و بین دنده ای آن ها تهیه و به منظور یافتن کیست های ماکروسکوپی و میکروسکوپی،لاشه و نمونه های تهیه شده به دوروش مشاهده مستقیم(ماکروسکوپی) ،گسترش تماسی مورد بررسی قرار گرفتند.اساس تشخیص کیست های میکروسکوپی،تهیه گسترش تماسی از نمونه ها و سپس رنگ آمیزی آن ها با گیمسا و مشاهده میکروسکوپی برادی زوآیت های انگل بوده است.

نتایج:  با بررسی لاشه و نمونه ها هیچ گونه کیست ماکروسکوپی مشاهده نگردید.در روش گسترش تماسی 48/93% از گاوها و 95/86% از گوسفندان مورد بررسی از نظر وجود کیست های میکروسکوپی مثبت تشخیص داده شدند. اختلاف آماری معنی داری بین میزان آلودگی در عضلات مختلف مشاهده شد.  (p<./05)بطوریکه قلب و مری بیشترین آلودگی را داشتند.در گاو و گوسفند آلودگی در جنس نر بیشتر از ماده مشاهده شد.در گاو آلودگی با سن اختلاف  معنی داری نداشت ولی در گوسفند آلودگی در سن زیر یکسال بیشتر از سایر سنین بود.

نتیجه گیری: با توجه به آلودگی شدید گاو و گوسفند به سارکوسیستیس و به این دلیل که با بررسی میکروسکوپی انگل امکان تفکیک گونه های میکروسکوپی سارکوسیستیس وجود نداشته ،لذا توصیه میشود از مصرف گوشت بصورت نیم پخته و کبابی نیم پز اجتناب شود.

 

مقدمه:

سارکوسیستیس ، تک­یاخته­ای انگلی است که موجب بیماری سارکوسیستوزیس می­ شود (1). این انگل تک­یاخته داخل سلولی اجباری می­باشد و از معمول­ترین تک­یاخته­های نشخوارکنندگان اهلی می­باشد (4و6). برخی از گونه­ های سارکوسیستیس می­توانند با ایجاد بیماری­های بالینی باعث بروز خسارات اقتصادی فراوانی شوند. چرخه زندگی آن بین دو میزبان واسط و نهایی سپری می­ شود و شامل مراحل: مروگونی، گامتوگونی و اسپوروگونی می­باشد (9و73). سارکوسیستیس تقریباً 130 گونه دارد که گونه­ های بیماریزای آن باعث  بیماری در میزبان واسط بخصوص گاو، گوسفند و خوک می­شوند. امروزه به آسانی می­توان میزان شیوع کیست ماکروسکوپی و میکروسکوپی انگل سارکوسیستیس را به روش­های مشاهده مستقیم، گسترش بافتی و هضم بافتی مورد بررسی قرار داد (5).

تاریخچه:

سارکوسیستوزیس یک بیماری تک­یاخته­ای PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران به خصوص علفخواران، پرندگان، سگ، انسان، گوشتخواران وحشی، جوندگان و خزندگان می­باشد که توام با یک تهاجم کیستی به اغلب بافت­های بدن به خصوص تهاجم به عضلات مخطط و بافتهای عصبی می­باشد و گاهی باعث علائم بالینی شدید و مرگ می­ شود. در گذشته فکر می­کردند که سارکوسیستوز از اهمیت چندانی برخوردار نمی باشد ولی با گذشت زمان به این نتیجه رسیده ­اند که می ­تواند منجر به آنسفالیت، بیماری عمومی و حتی سقط شود (1,20,24).

در سال 1843 میلادی اولین بار شخصی بنام Miescher ، سارکوسیست را در موش شناسایی کرد و به همین خاطر کیسه، توبول و یا اجسام Miescher نامیدند (44).