فهرست مطالب

عنوان                          صفحه

فهرست جدول‌ها ‌د

فهرست شکل‌‌ها ‌ه

پیشگفتار.. 1

فصل 1- مقدمه و سلولهای خورشیدی حساس شده با رنگدانه. 3

1-1-     مقدمه.. ………………………..3

1-2-     سلول های خورشیدی رنگدانه ای و ساختار کلی آن ها 5

1-2-1-فتوآند……. 6

1-2-2-الکترولیت اکسایشی – کاهشی.. 7

1-2-3-الکترود کاتد. 8

1-2-4-مکانیسم انتقال بار در سلولهای حساس شده با رنگدانه. 8

1-2-5- فرایند های تزریق، انتقال و بازترکیب در سلولهای رنگدانهای.. 9

1-3-     نتیجهگیری.. 10

بر پیشینه تحقیقات……….. 12

2-1-     مقدمه.. 12

2-2-      مفهوم نقاط کوانتومی.. 12

2-3-      عوامل کاهش بازده در سلولهی خورشیدی تک پیوند. 13

2-4-      رویکردهای متفاوت با بهره گرفتن از ویژگیهای نقاط کوانتومی در طراحیQDSSCs 13

2-4-1-تنظیم گاف انرژی در نقاط کوانتومی.. 14

2-4-2-اثر حاملهای داغ. 15

2-4-3-تولید چندین جفت الکترون-حفره (اکسایتون) 17

2-4-4-سلولهای خورشیدی با نوار میانی.. 18

2-5-     سلولهای خورشیدی بر پایهی نقاط کوانتومی (QDSSCs) 19

2-5-1-ساختار و اصول عملکرد سلول های خورشیدی بر پایهی نقاط کوانتومی.. 20

2-5-2-اجزای مختلف سلول خورشیدی بر پایه نقاط کوانتومی.. 21

2-5-2-1-الکترود آند…………………………. 21

2-5-2-2-نقاط کوانتومی به عنوان حساس کننده و جاذب نور 22

2-5-2-3-الکترولیت اکسایشی کاهشی پلی سولفید. 24

2-5-2-4-الکترود مقابل…………………….. 25

2-5-3-برهمکنشهای انتقال و عبور الکترون-حفره در سلول های خورشیدی بر پایه نقاط کوانتومی.. 26

2-6-      مقایسهی سلولهای خورشیدی حساس شده با رنگدانه و نقاط کوانتومی.. 28

2-6-1-تفاوتهای ساختاری  و زمان انتقال بار در DSSCs و SSSCs. 29

بر نقاط کوانتومی به کار برده شده در QDSSCs به عنوان حساس کننده 34

بر کاتدهای به کار برده شده در QDSSCs 37

2-9-     نتیجهگیری.. 38

فصل 3-  ساخت و  روش های مشخصه یابی سلول های حساس شده با نقاط کوانتومی.. 41

3-1-     مقدمه.. 41

3-2-     مواد و تجهیزات مورد نیاز 41

3-2-1-مواد اولیه  41

3-2-2-تجهیزات مورد استفاده در فرایند ساخت… 42

3-3-     ساختارکلی سلول های حساس شده با نقاط کوانتومی.. 43

3-3-1-آماده سازی فوتوآند. 44

44

به روش دکتر بلید. 45

3-3-1-3-پخت حرارتی در کوره……….. 47

3-3-1-4-حساسسازی فوتوآند با نقاط کوانتومی کادمیوم سولفید به روش سیلار (SILAR) 47

3-3-1-5-ساخت نقاط کوانتومی CdSe  و حساسسازی آند به روش حمام شیمیایی(CBD) 49

3-3-2-آمادهسازی الکترود کاتد. 52

3-3-2-1-ساخت کاتد نوع اول از جنسCuS. 53

3-3-2-2-ساخت کاتد نوع دوم از جنس PbS. 53

3-3-2-3-ساخت کاتد نوع سوم از جنس مس سولفید/ سرب سولفید و سرب سولفید/مس سولفید. 54

3-3-2-4-ساخت کاتد با لایه نشانی پی در پی CuS/PbS  به روش سیلار 54

3-3-3-ساخت الکترولیت پلی سولفید برای سلول های خورشیدی حساس شده با نقاط کوانتومی.. 55

3-3-4- بستن سلول های QDSSCs. 55

3-4-     روش های مشخصه یابی فوتوولتایی سلول های خورشیدی نقطه کوانتومی.. 57

3-4-1-اندازه گیری منحنی های ولتاژ – جریان.. 57

3-4-1-1-اندازه گیری منحنی های ولتاژ-جریان در روشنایی.. 57

3-4-1-2-اندازه گیری بازدهی تبدیل انرژی خورشیدی به الکتریکی و فاکتور کارکرد سلول.. 57

 

 

3-4-1-3-اندازه گیری منحنی های ولتاژ-جریان در تاریکی.. 58

3-4-2-اندازه گیری افت ولتاژ سلول با زمان.. 58

3-4-3-طیف سنجی امپدانس الکتروشیمیایی (EIS) 60

فصل 4-  تحلیل و نتایج مشخصه یابی سلول های ساخته شده. 64

4-1-مقدمه. 64

4-2- آنالیز میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) نانو ذرات تیتانیوم اکسید. 64

4-3-طیف جذب و عبور آند ها 67

4-4- مشخصه یابی کاتد ها به روش SEM… 68

4-5- مشخصات فوتوولتایی سلول های ساخته شده بر پایه کاتدهای مختلف… 71

4-6- بررسی اثر افزایش تعداد سیکل های سیلار در ساخت کاتد های نانو کامپوزیتی.. 76

4-7-آنالیز امپدانس الکتروشیمیایی.. 79

4-7- بررسی گرافن به عنوان کاتد در QDSSCs 81

4-7-1-ساخت کاتد با پوشش گرافن و کامپوزیت آن با سرب سولفید. 81

4-7-2-بررسی مشخصه های فوتوولتایی سلول ها با کاتد گرافن / سرب سولفید. 82

4-7-3-ساختار ترکیبی گرافن با دیگر ساختار های نانو کامپوزیتی به عنوان کاتد. 83

4-8-مقایسه ی کاتد های نانوکامپوزیتی با کاتد های ترکیبی باگرافن.. 87

فصل 5-  نتیجهگیری و پیشنهادات… 93

5-1-     جمع بندی و نتیجهگیری.. 93

5-2-      پیشنهادات… 94

مقالات ارائه شده. 95

فهرست مراجع.. 96

پیشگفتار
در این تحقیق به ساخت و مشخصه یابی سلول های خورشیدی حساس شده با نقاط کوانتومی پرداخته شده است. برای ساخت آند در این سلول ها معمولاً از نانوذرات تیتانیوم اکسید(TiO2) استفاده می شود که بر روی زیر لایه های شفاف و رسانای اکسید قلع آلاییده شده با فلوئور پوشش داده میشوند. در این جا جهت حساسسازی فوتوآندها از نقاط کوانتومی کادمیوم سولفید و کادمیوم سلنید استفاده میشود. تا به حال کاتدهای مختلفی برای این سلول ها به کار رفته است. در این پژوهش به بررسی کاتدهای مس سولفید و سرب سولفید و مقایسهی آنها پرداخته شده است و بعد از آن روشی جدید تحت عنوان روش لایه نشانی دورهای برای ساخت نانو کامپوزیت مس سولفید/سرب سولفید به عنوان کاتدی مؤثر در سلولهای خورشیدی حساس شده با نقاط کوانتومی با بازدهی بالا معرفی شده است. در این روش کاتدها به روش پوشش پی در پی لایه های مس سولفید و سرب سولفید بر روی شیشههای FTO با روش جذب و واکنش پی در پی یونی (سیلار ) ساخته شدند. با بهره گرفتن از کاتد نانو کامپوزیتی مس سولفید/سرب سولفید بازدهی نسبتاً خوبی برای این سلولها به دست آمد که این بازدهی قابل قیاس با کاتد موثر و بهینه شده مس سولفید در سلولهای خورشیدی حساس شده با نقاط کوانتومی میباشد.خواص فوتوولتایی این سلولها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسیها نشان داد که بازدهی این سلولها در مقایسه با کاتدهای مس سولفید و سرب سولفید به ترتیب بیش از2 و 3 برابر افزایش یافته است. پس از معرفی این روش به عنوان روشی نوین در ساخت کاتدهای نانو کامپوزیتی به بهینه کردن این کاتدها و بهینه کردن تعداد سیکلهای سیلار مس سولفید/سرب سولفید پرداخته شده است. در ادامه به منظور افزایش بازدهی و بهینه کردن عملکرد این سلول ها صفحات گرافن نیز به عنوان کاتد مورد استفاده قرار گرفت ،صفحات گرافنی به علت دارا بودن ساختار دو بعدی دارای سطح موثر بالا هستند. گرافن همچنین دارای رسانایی الکتریکی قابل مقایسه با فلزات میباشد. با توجه به سطح موثر مناسب و رسانایی قابل توجه، انتظار میرود کاتدهای متشکل از صفحات گرافنی، خواص کاتالیستی مناسبی در حضور الکترولیت مورد استفاده در سلول های خورشیدی حساس شده با نقاط کوانتومی نشان دهند. بنابراین با توجه به مزایای ذکر شده برای گرافن؛ در این پژوهش به بررسی خواص فوتوولتائیک این سلول ها و تحلیل کارکرد گرافن به عنوان کاتد در این سلولها پرداخته شده است. همچنین نتایج مناسبی که از کاتدهای نانوکامپوزیتی مس سولفید/سرب سولفید در این تحقیق گرفته شده است، منجر به تلفیق این دو کاتد و ارائه کاتدی ترکیبی از آنها شده است؛ که در اینجا به طور کامل به بررسی و مشخصه یابی خواص فوتوولتایی آنها پرداخته شده است.

مقدمه و سلولهای خورشیدی حساس شده با رنگدانه
مقدمه
کنترل گرمایش جهانی و جلوگیری از افزایش بیش از حد دمای کرهی زمین یکی از موضوعات چالش برانگیز قرن بیست و یکم میباشد. محدود کردن افزایش دمای کره زمین در حد 2 درجه سانتی گراد به نحوهی استفاده از سوختهای فسیلی بستگی دارد، زیرا گازهای ناشی از سوختهای فسیلی به خصوص گاز دی اکسید کربن (CO2) مانع از تبادل حرارتی جو زمین با خارج شده و گرما داخل جو محبوس میشود به همین دلیل این شرایط به فرایند تولید گازهای گلخانهای شهرت یافته که افزایش آب و هوای زمین را در پی داشته است. بالا رفتن دمای کره زمین باعث بروز تغییر در آب و هوا میشود. بخش اعظم انتشار این گازها ناشی از استفادهی بیرویهی منابع انرژی فسیلی از جمله زغال سنگ، نفت و گاز توسط کشورهای توسعه یافته و صنعتی میباشد. این منابع اولیهی انرژی نه تنها باعث تغییرات آب وهوا بلکه سلامت انسان و اکوسیستم را نیز در معرض خطر قرار میدهد. از سوی دیگر منابع انرژی جهان محدود هستند و به طور یکنواختی توزیع نشدهاند. همهی اینها باعث میشود بشر به سمت منابع تجدید پذیر انرژی از جمله آب، باد، بیومس و انرژی خورشیدی سوق یابد.
در حالی که منابع انرژی در آینده میبایست ترکیبی از این منابع باشد، انرژی خورشیدی به تنهایی 10000 برابر مصرف روزانهی سیارهی ما را تأمین می کند. خورشید معادل 1024×3 ژول انرژی در سال به سیارهی ما میدهد، بنابراین با پوشش دادن تنها % 1/0 از سطح زمین با سلولهای خورشیدی با بازدهی % 10 نیاز فعلی بشر به انرژی تأمین می شود، اما استفادهی گسترده از این نوع انرژی نیازمند تکنولوژی برتر و تخمین صرفه اقتصادی میباشد.
البته انرژی خورشیدی با محدودیتهایی نیز رو به رو است از جمله غیر پیوسته بودن و پراکندگی این منبع؛ زیرا حرکت زمین موجب عدم تداوم نور خورشید در 24 ساعت شبانه روز میباشد، همچنین نقاط جغرافیایی مختلف به یک میزان از این انرژی بهره نمیبرند مثلاً در کشورهایی مانند فنلاند و سوئد که آفتابگیر نیستند، این انرژی غیر کاربردی میشود. علاوه بر این ذخیرهسازی و انتقال انرژی خورشیدی در مقیاس بزرگ مستلزم سرمایهگذاری وسیعتر میباشد.
بهره برداری از این انرژی نیازمند رسیدن به تکنولوژی و صنعت فوتوولتائیک که تولیدکنندهی انواع سلولهای فوتوولتائیک است، میباشد. این سلولها تبدیلکنندهی مستقیم انرژی خورشیدی به انرژی الکتریکی هستند. این سلولها به دلیل عدم نیاز به اجزای متحرک؛ هزینه نگهداری پایینی دارند و به همین دلیل جهت کاربردهای بلند مدت مورد توجه قرار گرفتهاند.
امروزه صنعت از سلولهای نیمه هادی فوتولتائیک در محصولات مصرفی مانند: ساعتهای خورشیدی، ماشین حسابها، اسباببازیها و غیره یا مونتاژ شدهی این سلولها در ماژولهای خورشیدی استفاده میکند. سلولهای خورشیدی فوتوولتائیک بسته به نوع تکنولوژی به کار برده شده در ساختشان به سه نسل تقسیم میشوند:
نسل اول: رایجترین سلولهایی هستند که در مصارف صنعتی و خانگی مورد استفاده قرار میگیرند و از ویفرهای سیلیکونی تک کریستالی و چند کریستالی ساخته میشوند که حدود % 85 از سهم بازار را به خود اختصاص دادهاند. خلوص بالای کریستال های سیلیکون مورد نیاز و همچنین دمای بالا هنگام ساخت و مقادیر زیاد ماده مورد نیاز جهت ساخت این سلولها پارامترهای تعیین کننده در تخمین هزینه این سلولها هستند. بازده این سلولها به شدت به زاویهی تابش نور فرودی وابسته است بنابراین در تولیدات تجاری علاوه بر بازده، هزینه نصب و نگهداری پنلها هم مهم است و همهی عوامل باید با هم بهینه شوند. هم اکنون شرکتهای تجاری در راستای کاهش هزینه تمام شده به کمتر از 1 دلار به ازای هر وات و تولید پنلهای سبکتر و انعطافپذیرتر حرکت می کنند.
نسل دوم: به علت هزینه ساخت بالا، ویفرهای سیلیکونی به سرعت با سلولهای نسل دوم جایگزین شدند. این سلولها بر اساس تکنولوژی فیلمهای لایه نازک میباشند که بر پایهی سیلیکون آمورف، کادمیوم تلوراید (CdTe) ،مس ایندیم سلنید(CIS) و مس ایندیم گالیم سلنید(CIGS) ساخته میشوند که معمولاً بین یک زیر لایهی شفاف رسانا و الکترود کاتد پوشش داده میشوند. این سلولها % 15 بازار تجاری را شامل میشود.
حد ترمودینامیکی بازدهی تبدیل نور به الکتریسیته برای سلولهای فوتوولتائیک با تک پیوند p-n (نسل اول و دوم) تحت تابش استاندارد AM1.5 G برابر % 9/32 میباشد. که این حد ، حد شاکلی کوئیزر نامیده میشود که از این واقعیت سرچشمه میگیرد که فوتونهایی با انرژی کمتر از شکاف انرژی جذب نمیشوند و فوتونهایی با انرژی بالاتر از شکاف انرژی، انرژی اضافه (Ephoton-Egap) را به صورت گرما ساطع میکنند.
نسل سوم : سلولهای خورشیدی نسل سوم با هدف افزایش بازدهی بالاتر از حد شکلی-کوئیزر به موازات پیشرفتهای لایه نازک مورد توجه قرار گرفتند. به این منظور از مفاهیم و رویکردهای علمی از جمله: سلولهای چند پیوندی، مبدلهای اپتیکی، تولید چندین حامل بار توسط اثر یونیزاسیون و وارد کردن ناخالصی در ساختار استفاده کردند. بازدهی بالاتر از % 40 برای سلولهای چند پیوندی با بهره گرفتن از متمرکز کردن نور خورشید گزارش شده است.
سلول های خورشیدی رنگدانهای (DSSCs) و سلولهای خورشیدی حساس شده با نقاط کوانتومی (QDSSCs) و همچنین سلولهای پلیمری جزء سلولهای نسل سوم هستند که در ادامه به تفسیر آنها می پردازیم.
سلول های خورشیدی رنگدانه ای و ساختار کلی آن ها
این سلولها اولین بار در سال1991 توسط گراتزل و همکارانش ساخته شد که از نوع سلولهای فتو الکتروشیمیایی هستند و شامل فتوآند، الکترولیت اکسایشی–کاهشی و الکترود کاتد میباشد. شکل ‏1 1 طرحوارهای از اجزای یک DSSC، سطوح انرژی، اجزای مختلف آن و فرایندهایی که در این سلول اتفاق می افتد را نشان میدهد.

شکل ‏1 1 . طرح وارهای از (a): یک سلول خورشیدی رنگدانهای، (b): دیاگرام انرژی در یک DSSC [ – ]
در این سیستم، لایهای متخلخل از ذرات نانومتری وجود دارد که معمولاً از نانوساختار دی اکسید تیتانیوم (TiO2) استفاده میشود اما اکسیدهای دیگر با گاف انرژی مشابه مانند ZnO ، SnO2 ،Nb2O5 نیز مورد بررسی قرار گرفتهاند.[ – – – – ]
در این سلولها تک لایهای از رنگ روی سطح لایهی نانوکریستالی جذب می شود. بر اثر تابش، مولکول رنگدانه برانگیخته شده و این برانگیختگی به تزریق یک الکترون به باند هدایت TiO2 و ایجاد حفرهای در رنگدانه میانجامد که به آن فرایند تزریق میگویند سپس رنگدانه با گرفتن الکترون از الکترولیت احیا شده و به حالت پایه باز میگردد (فرایند احیای رنگدانه ) .الکترولیت که شامل یک جفت اکسایش-کاهش یدید/تری یدید حل شده در یک حلال آلی میباشد با ورود الکترون از الکترود مقابل احیا شده و مدار الکتریکی با انتقال الکترون در مدار خارجی کامل می شود.
احیای رنگ( حساس کننده) توسط الکترولیت، مانع گیر افتادن دوبارهی الکترون تزریقی به TiO2 توسط رنگ اکسید شده میشود. ولتاژ تولید شده در این سلول متناسب با اختلاف سطح فرمی الکترون نیمه هادی و پتانسیل اکسایش-کاهش الکترولیت است. شکل ‏1 1سطوح انرژی اجزای مختلف یک سلول خورشیدی رنگدانهای را نشان میدهد. در ادامه اجزای این سلولها به تفضیل شرح داده میشود:
1-2-1-فتوآند
جهت ساخت فتوآند در این سلولها از نیمهرساناها استفاده میشود. نیمهرساناها معمولاً در معرض الکترولیت و تابش نور پایداری خوبی دارند ولی بیش تر نیمه رساناها به علت گاف انرژی نسبتاً زیادی که دارند، نمیتوانند نور مرئی را به اندازه کافی جذب کنند بنابراین نیمه رساناهایی مانند نانو ساختارهای تیتانیوم اکسید (TiO2) و اکسید روی (ZnO) با پوششی از رنگدانه های آلی که میتوانند بخشی از نور مرئی خورشید را جذب کنند در این سلولها به کار میرود. رنگدانه ها در واقع نوعی مولکولهای آلی حساس به نور هستند. ویژگی خاص مولکولهای این نوع رنگدانه وجود ترازهای HOMO و LUMO در آنهاست که امکان آزاد شدن الکترون و انتقال آن به TiO2 را ممکن می سازد .
مؤثرترین و متداولترین رنگدانه هایی که در این نوع سلولها به کار می روند و توسط گروه گراتزل ساخته شده اند، کمپلکسهای روتنیوم و اسمیوم میباشند که از طریق گروه کربوکسیلی فسفاتی و هیدروکسیلی به سطح TiO2 متصل می شوند. در بین رنگدانه های مختلف ، مهم ترین نوع تجاری آن ها N719 ، Z907 ، N3 هستند.
نیمه رساناهای TiO2 و ZnO بر روی زیر لایه های شفاف و رسانا مانند قلع اکسید آلاییده شده با فلوئور (FTO) یا ایندیوم پوشش داده میشوند. این زیر لایه ها پوشش نازکی از اکسید رسانای شفاف (TCO) لایه نشانی شده روی شیشه است ویژگی های دیگر این زیر لایه مقاومت سطحی پایین و عدم تغییر حالت در دماهای حدود 500 درجه سانتی گراد میباشد. برای افزایش میزان نور جمع آوری شده (LHE) پژوهشگران از الکترودهای TiO2 مزوپروس استفاده میکنند که علاوه بر افزایش جذب رنگدانه، موجب نفوذ آسانتر الکترولیت به داخل ساختار مزوپروس می شود.
معمولاً این لایهی مزوپروس TiO2با فاز بلوری آناتاز بوده که از ساختار های متداولی چون نانو لوله ، نانو میله، نانو ذره ، نانوفیبر دی اکسید تیتانیوم برای این لایه در ابعاد 400-20 نانومتر استفاده می شود. این لایه نیمه هادی دارای تخلخلی از مرتبه 60-70 در صد است. فاکتور زبری (نسبت سطح واقعی به ظاهری) برای لایه ای به ضخامت mµ10 حدود 1000 است و به این معناست که cm2 1 از لایه TiO2 با ضخامتm µ10 دارای سطح واقعی cm2 1000 می باشد که منجر به جذب سطحی مقدار زیادی رنگدانه شده ( مقدار رنگدانه جذب شده از مرتبµmol/cm2 1/0) که افزایش میزان جمع کردن باریکه ی نور تابشی در فتو الکترود حساس شده به رنگدانه (LHE) را در پی دارد همچنین با افزایش پراکندگی نور در لایه TiO2 ، طول مسیر نور تابشی و در نتیجه میزان جذب نور توسط رنگدانه ها افزایش مییابد. این خاصیت درلایه TiO2 را می توان با اضافه کردن ذرات بزرگتر TiO2 به ذرات کوچکتر که در حد 20 نانومتر هستند در هنگام ساخت و تهیه لایه ایجاد کرد. اما ذرات بزرگ تر سطح مؤثر کمتری دارند و در نتیجه تعداد رنگدانه هایی که میتوانند جذب آنها شوند کاهش مییابد. شبیه سازی الکترود TiO2 در این سلول های پیش بینی می کند ترکیب مناسب ذرات کوچک 20 نانومتری و بزرگ 250-300 نانومتری از TiO2 که مراکز اصلی پراکندگی در لایه را ایجاد می کنند باعث بهبود چشمگیری در عملکرد سلول می شود در واقع از یک لایه پراکننده که ابعاد ذرات آن حدود 400 نانومتر است استفاده می شود در این لایهی پراکننده انعکاس چند باره نور در ناحیه کم انرژی (nm 900-650 ) آن باعث افزایش جذب نور می شود و در نتیجه پاسخ به نور تابشی را بهبود می بخشد که اثر آن را می توان در طیف جذب مشاهده کرد.
1-2-2-الکترولیت اکسایشی – کاهشی
الکترولیت محلولی شامل یون های آزاد است ومانند محیط رسانا عمل می کند . الکترولیت مورد استفاده در این نوع سلول ها شامل یون های اکسایشی – کاهشی I-/I3- است واین ها دایماً درون ساختار الکترولیت با آزاد کردن و گرفتن الکترون مطابق با معادلهی ( ‏1 1 ) به هم تبدیل می شوند تا الکترون ها به کمک آن ها بتوانند بین فتوآند و کاتد جابه‌جا شوند.
( ‏1 1 )
3I- I3- + 2e-
همچنین ترکیبی از یداید مانند یدید لیتیم ،یدید سدیم ، یدید پتاسیم با غلظت 1/0 تا 5/0 مولار از I2 که در محلول غیر-پروتونی مانند استونیتریل حل شده است، بکار رفته است. مقدار کاتیون های یداید مانند Li+، Na+ و K+ هدایت الکترولیت را تحت تأثیر قرار می دهند و میزان جذب یون های مختلف روی سطح TiO2 تغییر می کند و منجربه جابه جایی تراز رسانش TiO2 می شود. این عوامل در کارکرد سلول خورشیدی تأثیرگذار است . ویسکوزیته محلول اثر مستقیمی در رسانش یونی الکترولیت دارد، هر چقدر گرانروی پایین تر باشد بهتر است و در کارکرد سلول تأثیر به سزایی دارد. از میان حلالها نیتریلها هستند که گرانروی پایینی داشته و هدایت یونی بالایی را فراهم می کنند.
1-2-3-الکترود کاتد
این الکترود باید دارای خاصیت الکتروکاتالیستی بالایی باشد و بتواند یون های اکسید شده I3- را به I- و بالعکس تبدیل کند. در نتیجه چون این الکترودها نقش کاهشی یون های اکسید شده را دارد باید کاهش با نرخ مناسبی بر سطح این الکترود صورت بگیرد بدین ترتیب بهترین الکترود ،پوششی از پلاتین بر روی FTO است با ضخامتی در حدود 200 نانومتر میباشد.

در این پایان نامه ، واكنش­های سه جزیی N– سینامیلیدن آنیلین­ها به عنوان هسته دوست با دی­استر استیلنی در مجاورت N’,N– دی­فنیل پارابانیک اسید در حلال دی­کلرومتان تحت شرایط بازروانی گزارش می­ شود كه منجر به مشتقات 1,3-اکسازین­ها با بازده خوب تا عالی شده است.

همچنین خواص ضد باكتریایی 4-کلرو-N– سینامیلیدن آنیلین و برخی محصولات 1,3- اکسازین­ها در مقابل چهار نمونه باکتری بررسی شده است. نتایج فعالیت ضد باکتریایی خوبی برای ایمین نشان داد ولی هیچ­گونه فعالیت ضد باکتریایی برای 1,3- اکسازین­ها مشاهده نشد.

واژه­ های کلیدی:

            واکنش­های سه­جزیی، مشتقات N– سینامیلیدن آنیلین­ها ، دی­استر استیلنی ، N’,N– دی­فنیل پارابانیک اسید، خواص ضد باکتریایی

فهرست مطالب

عنوان                                                                                     صفحه

فصل اول : مقدمه و تئوری

1-1-  ایمین ……………………………………………………………………………………………..2

1-1-1-  انواع ایمین­ها …………………………….2

1-1-1-1-الدیمین………………………………………………………………………………………3

1-1-1-2-کتیمین…………………………………………………………………………………3

1-1-1-3-آنیل…………………………………………………………………3

1-1-1-4-شیف باز…………………………………………………………………………………4

1-1-2-خصوصیات فیزیکی ایمین­ها ………………………………………..4

1-1-3-روش­های تهیه ایمین­ها ……………………………………………………..4

1-1 -3-1-سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از الدهید­ها یا کتون­ها با آمین­ها ……………………………5

1-1-3-2-سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از ترکیبات آلی­فلزی ……………………………….7

1-1-3-2-1-واکنش نیتریل­ها با معرف گرینیارد ………………………………………….7

1-1-3-2-2-واکنش C-کلرو-N-بنزیلیدن آنیلین­ها با معرف گرینیارد ………………………………………8

1-1-3-2-3-واکنش اکسیم ها با معرف گرینیارد …………………………………………..8

1-1-3-3-سنتز ایمین ها از طریق هیدروژن­زدایی از آمین ها …………………………………………9

1-1-3-4-سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از واکنش بین فنول­ها یا فنول­اتر­ها و نیتریل­ها …………………………9

1-1-3-5-سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از واکنش­های کاهشی ………………………………………10

1-1-3-5-1-سنتز ایمین­ها از کاهش اکسیم­ها ………………………………………………..10

1-1-3-5-2-سنتز ایمین­ها از کاهش نیتریل­ها ………………………………………………..10

1-1-3-6-سنتز ایمین از طریق واکنش آمید­های فلزی با کتون­های آروماتیک …………………………………..11

1-1-3-7-سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از واکنش کتال­ها و آمین­های نوع اول ……………………………11

1-1-3-8-سنتز C- سیانو ایمین­ها با بهره گرفتن از نیترون­ها ………………………………………………..11

1-1-3-9-سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از ایزوسیانات و الدهید ……………………………………………………12

1-1-3-10-سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از ایلید­های فسفر و نیتروسو بنزن ………………………….12

1-1-4-واکنش­های ایمین­ها ……………………………………………………………13

1-1-4-1 واکنش های افزایشی ایمین ها …………………………………………………13

1-1-4-1-1 افزایش هسته دوستی آب به ایمین­ها ………………………………………………..13

1-1-4-1-2- افزایش هیدروژن به ایمین­ها ………………………………………………13

1-1-4-1-3- افزایش هسته دوستی آمین­های نوع اول به ایمین­ها …………………..15

1-1-4-1-4- افزایش هسته دوستی ترکیبات دارای هیدروژن فعال …………………………15

1-1-4-1-5- واکنش افزایش الکترون دوستی هالوژن­ها به ایمین­ها ……………………………15

1-1-4-1-6- واکنش افزایش گروه­های آلکیل به ایمین­ها …………………………………….16

1-1-4-2- واکنش های تشکیل حلقه ……………………….17

1-1-4-2-1- واکنش تشکیل حلقه تیازولیدون ……………………….17

1-1-4-2-2- واکنش تشکیل حلقه بتا لاکتام ……………………………………17

1-1-4-2-3- واکنش تشکیل حلقه دی­آزیریدین ………………………………….18

1-1-4-2-4- واکنش تشکیل حلقه آزیریدین ……………………………………18

1-1-4-2-5- واکنش­های حلقه­سازی به صورت درون مولکولی ………………………..18

1-1-4-2-6- تشکیل حلقه با واکنش دیلز-آلدر ……………………………………………19

1-1-4-3- واکنش سه جزئی ایمین­ها با استر­های استیلنی و الدهید­ها ……………………………..20

1-2- تعیین خواص ضد باکتریایی ………………………………………………….21

1-2-1- باکتری­ های گرم مثبت و گرم منفی ………………………………………………….22

1-2-1-1- باکتری استافیلوکوکوس اورئوس ……………………………………………………..22

1-2-1-2- باکتری باسیلوس سوبتیلیس ……………………………………………23

1-2-1-3- باکتری اشرشیاکلای ………………………………………………………………….23

1-2-1-4- باکتری سودوموناس آئروژینوزا …………………………………………..23

1-3- هدف از تحقیق …………………………………………….24

فصل دوم : بخش تجربی

2-1- بخش تجربی ……………………………………..26

2-1-1- مواد و حلال های مورد استفاده ……………………………………….26

2-1-2-دستگاه ها و لوازم مورد استفاده ………………………………………..27

2-1-3- روش خشک کردن حلال دی کلرو متان ………………………………………………28

2-2- سنتز مشتقات  N-سینامیلیدن آنیلین (a-i1) ………………………………………………….28

2-2-1- روش کار سنتز مشتقات N-سینامیلیدن آنیلین (a-i1) ……………………………….28

2-2-2- خواص فیزیکی N-سینامیلیدن آنیلین (a1) ………………………………………………29

2-2-3- خواص فیزیکی  N– سینامیلیدن – 4 – برمو آنیلین (b1) ………………………..29

2-2-4- خواص فیزیکی  N– سینامیلیدن – 4 – کلرو آنیلین (c1) ………………………………………..30

2-2-5- خواص فیزیکی  N– سینامیلیدن – 4 – متیل آنیلین (d1) …………………………………….30

2-2-6- خواص فیزیکی  N– سینامیلیدن – 3 – کلرو آنیلین (e1) ……………………………31

2-2-7- خواص فیزیکی  N– سینامیلیدن – 3 – متیل آنیلین (f1) ……………………………………….31

 

 

2-2-8- خواص فیزیکی  N– سینامیلیدن – …………..32

2-2-9- خواص فیزیکی  N– سینامیلیدن – 2 – متیل آنیلین (h1) ……………………………………..32

2-2-10- خواص فیزیکی  N– سینامیلیدن – 2 – متوکسی آنیلین (i1) ……………………………………….33

2-3- واکنش سه جزیی مشتقات N– سینامیلیدن آنیلین با دی متیل استیلن دی کربوکسیلات و N’,N-دی فنیل پارابانیک اسید ..33

2-3-1- روش کار عمومی واکنش سه جزیی مشتقات N-سینامیلیدن آنیلین با دی متیل استیلن دی کربوکسیلات و N’,N-دی فنیل پارابانیک اسید .35

2-3-2- خواص فیزیکی و مشخصات طیفی دی­متیل-2،4-دی­اکسو-1،3،8-تری فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](a4) و II(a4)[.35

2-3-3- خواص فیزیکی و مشخصات طیفی دی­متیل-8-(4-برمو­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](b4) و II(b4)[ ……………………………………37

2-3-4- خواص فیزیکی و مشخصات طیفی دی­متیل-8-(4-کلرو­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](c4) و II(c4)[ …………………………………….39

2-3-5- خواص فیزیکی و مشخصات طیفی دی­متیل-8-(4-متیل­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](d4) و II(d4)[ ……………………………………41

2-3-6- خواص فیزیکی و مشخصات طیفی دی­متیل-8-(3-کلرو­­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](e4) و II(e4)[ …………………………………….43

2-3-7- خواص فیزیکی و مشخصات طیفی دی­متیل-8-(3-متیل­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](f4) و II(f4)[ ……………………………………..45

2-3-8- خواص فیزیکی و مشخصات طیفی دی­متیل-8-(2-برمو­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](g4) و II(g4)[ ……………………………………47

2-3-9- خواص فیزیکی و مشخصات طیفی دی­متیل-8-(2-متیل­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](h4) و II(h4)[ ……………………………………49

2-3-10- خواص فیزیکی و مشخصات طیفی دی­متیل-8-(2-متوکسی­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](i4) و II(i4)[ ………………………………………51

2-4- بررسی خواص ضد باکتریایی ……..53

2-4-1- باکتری­ های مورد استفاده …….53

2-4-2- روش کار …………………..53

فصل سوم: بخش بحث و نتیجه گیری

3-1- بررسی واکنش دو جزیی مشتقات آنیلین و سینامالدهید ………..56

3-2- بررسی واکنش­های چندجزیی مشتقات N-سینامیلیدن آنیلین­ها و دی­استر استیلنی  در مجاورت N’,N – دی فنیل پارابانیک اسید …………57

3-2-1- بررسی واکنش سه جزیی مشتقات N-سینامیلیدن آنیلین، دی­متیل استیلن دی­کربوکسیلات و N’,N-دی­فنیل پارابانیک اسید ..57

3-2-2-مکانیسم پیشنهادی واکنش سه جزیی مشتقات N-سینامیلیدن آنیلین­ها، دی­متیل استیلن دی­کربوکسیلات و N’,N-دی­فنیل پارابانیک اسید ….58

3-3- بحث و بررسی طیف ترکیبات سنتز شده …….60

3-3-1- بررسی طیف دی­متیل-2،4-دی­اکسو-1،3،8-تری فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](a4) و II(a4)[ 60

3-3-2- بررسی طیف دی­متیل-8-(4-برمو­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](b4) و II(b4)[ ………………………………………………………………………………….66

3-3-3- بررسی طیف دی­متیل-8-(4-کلرو­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](c4) و II(c4)[ ……………………………………………………………………………72

3-3-4- بررسی طیف دی­متیل-8-(3-متیل­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](f4) و II(f4)[ …………………………………………………………………………….79

3-3-5- بررسی طیف دی­متیل-8-(2-متوکسی­فنیل)-2،4-دی­اکسو-1،3-دی­فنیل-7-](E)-2-فنیل­وینیل[-6-اکسا-1،3،8-تری­آزا-اسپیرو[4.5]دک-9-ان-9،10-دی­کربوکسیلات  I](i4) و II(i4)[ ……………………………………………………………………………..85

3-4- بررسی خاصیت ضد باکتریایی ترکیبات (e1)، b)II4)، e)I4) و e)II4) ……………………………………………………………………..91

3-5- نتیجه ­گیری ……….92

3-6- پیشنهادات ……93

طیف­ها………………………….     …..94

– ایمین

ایمین­ها ترکیباتی با پیوند دوگانه کربن نیتروژن هستند که استخلاف­های متصل به این پیوند دوگانه، شامل گروه­های آلکیل، آریل و یا هیدروژن می­باشند] 1 [.

ایمین­ها دارای ساختار کلی زیر می­باشند:

1-1-1-  انواع ایمین­ها

ایمین­ها بر اساس نوع استخلاف­های متصل به آنها (R, R’, R”) به گروه­های الدیمین[1]، کتیمین[2]، آنیل[3] و شیف باز[4] دسته بندی می شوند:

1-1-1-1-الدیمین

الدیمین­ها ترکیباتی هستند که در آنها R آلکیل یا آریل و R’ هیدروژن باشد. مثالی از الدیمین:

1-1-1-2-کتیمین

کتیمین­ها ترکیباتی هستند که در آنها R و R’ هر دو آلکیل یا آریل باشد. مثالی از کتیمین:

          یکی از کاربرد­های الدیمین­ها و کتیمین­ها استفاده آنها به عنوان رقیق كننده­های فعال جدید است. رقیق كننده­های فعال تركیباتی هستند كه در واكنش­هایی ازجمله  سخت شدن لاك­ها  شركت كرده و  پس از سخت شدن به عنوان بخشی از مواد غیر فرار در لایه سخت شده باقی می­مانند.

1-1-1-3-آنیل

آنیل­ها ترکیباتی هستند که در آنها R و R’ آلیفاتیک، آروماتیک و یا هیدروژن باشد و R” فنیل یا مشتقات فنیلی باشد. مثالی از آنیل:

1-1-1-4-شیف باز

شیف باز­ها ترکیباتی هستند که در آنها R آریل ، R’ هیدروژن و R” آریل یا آلکیل باشد. مثالی از شیف باز:

از ترکیبات شیف باز به عنوان لیگند استفاده می­ شود. برای کمپلکس­های سنتز شده با لیگاند­های شیف باز، خواص مغناطیسی، کاتالیزگری، دارویی و فلوئورسانی گزارش شده است[2-9].

1-1-2- خصوصیات فیزیکی ایمین­ها

ایمین­ها بر اساس نوع استخلاف متصل به پیوند دوگانه کربن نیتروژن هم به حالت فیزیکی مایع و هم جامد یا کریستال یافت می­شوند. در مواردی که استخلاف متصل به نیتروژن ایمین از نوع آریل می­باشد، ایمین مورد نظر در حالت جامد و زمانی که این استخلاف از نوع آلکیل باشد معمولا ایمین به حالت مایع وجود دارد.

1-1-3- روش­های تهیه ایمین­ها

ایمین­ها را با روش­های مختلفی می­توان ساخت که در ادامه به برخی از این روش­ها اشاره می­ شود:

1-1 -3-1- سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از الدهید­ها یا کتون­ها با آمین­ها

رایج­ترین روش تهیه ایمین­ها واکنش الدهید­ها یا کتون­ها با آمین­ها می باشد. این واکنش اولین بار توسط دانشمند آلمانی به­نام هوگو شیف[5] در سال 1864 انجام شد (شمای 1-1 ) [16].

شمای 1-1: سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از الدهید­ها یا کتون­ها و آمین­های نوع اول

مکانیسم واکنش به این صورت می­باشد که ابتدا آمین نوع اول به الدهید یا کتون اضافه می شود و حد واسط کربینول[6] I را به­وجود می آورد سپس با از دست دادن آب ایمین مربوطه حاصل می­ شود. در این واکنش از کاتالیزور اسیدی استفاده می­ شود که مکانیسم تهیه ایمین در مجاورت کاتالیزور اسیدی در شمای 1-2 آورده شده است:

شمای 1-2: مکانیسم تشکیل ایمین­ها

برای مثال از واکنش استو­فنون با اتیل­آمین، کتیمین مربوطه حاصل می­ شود (شمای 1-3 )[17].

شمای 1-3: واکنش تهیه کتیمین

از واکنش بین بنزالدهید و متیل آمین، الدیمین مربوطه به­دست آمده است (شمای 1-4 )[18].

شمای 1-4: واکنش تهیه الدیمین

همچنین از واکنش بین بنزالدهید و آنیلین، فراورده آنیل حاصل شده است (شمای 1-5 )[19].

شمای 1-5: واکنش تهیه آنیل

واکنش­های تهیه شیف باز در بیو­شیمی اهمیت زیادی دارد. به عنوان مثال ترکیب PLP که از مشتقات الدهیدی ویتامین B6 می باشد از طریق گروه الدهیدی خود می تواند به گروه آمینو در آنزیم­ها متصل شود و شیف باز تشکیل دهد. در ادامه این شیف باز، از آنزیم به نیتروژن آمینواسیدها منتقل می­ شود (شمای 1-6 )[20].

شمای 1-6: استفاده از واکنش­های شیف باز در بیو­شیمی

1-1-3-2-سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از ترکیبات آلی­فلزی

1-1-3-2-1- واکنش نیتریل­ها با معرف گرینیارد

در این واکنش یک آریل یا آلکیل گرینیارد به آریل سیانید اضافه می­ شود که ابتدا یک حد واسط آلی­فلزی به­وجود می ­آید سپس با هیدرولیز کنترل شده این حدواسط، کتیمین با بازده 70% حاصل می­ شود.

هیدرولیز شدید این حد­واسط در نهایت به کتون منجر می­ شود بنابراین در مرحله آخر از آمونیاک استفاده می­ شود (شمای 1-7)[21].

شمای 1-7: تهیه ایمین­ها از نیتریل­ها و معرف گرینیارد

1-1-3-2-2- واکنش C-کلرو-N-بنزیلیدن آنیلین­ها با معرف گرینیارد

در C-کلرو-N-بنزیلیدن آنیلین­ها، اتم کلر می ­تواند با گروه­های آلکیل یا آریل معرف گرینیارد با بازده بسیار خوبی جایگزین شود و ایمین مربوطه حاصل شود (شمای 1-8 ).

شمای 1-8: تهیه ایمین ها از C-کلرو-N-بنزیلیدن آنیلین­ها و معرف گرینیارد

1-1-3-2-3- واکنش اکسیم ها با معرف گرینیارد

اکسیم­های تهیه شده از الدهید­های آروماتیک با معرف گرینیارد واکنش می­ دهند که محصول عمده این واکنش بنزیل آمین است و محصول جانبی واکنش، یک کتیمین می باشد (شمای 1-9)[24].

شمای 1-9- تهیه ایمین ها از اکسیم ها و معرف گرینیارد

1-1-3-3- سنتز ایمین ها از طریق هیدروژن­زدایی از آمین ها

واکنش هیدروژن زدایی از آمین ها اولین بار توسط ریتر[7] انجام شد. برای مثال ایزوبورنیل آنیلین با سولفور در دمای 220 درجه سانتی ­گراد هیدروژن­زدایی می­ شود و آنیل مربوطه با بازده 89% حاصل می­ شود (شمای 1-10)[25].

شمای 1-10: تهیه ایمین­ها از طریق هیدروژن­زدایی از آمین­ها

1-1-3-4- سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از واکنش بین فنول­ها یا فنول­اتر­ها و نیتریل­ها

فنول­ها و اتر­های آنها با آریل یا آلکیل سیانید­ها در اتر و در مجاورت کاتالیزور هیدروژن کلراید واکنش می­دهد و کتیمین با بازده بالا تولید می­ شود (شمای 1-11) .

شمای 1-11: تهیه ایمین­ها از فنول­ها یا فنول اتر­ها و نیتریل­ها

1-1-3-5- سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از واکنش­های کاهشی

 1-1-3-5-1- سنتز ایمین­ها از کاهش اکسیم­ها

اکسیم­های آلیفاتیک در واکنش با هیدروژن در مجاورت کاتالیزور نیکل و تحت فشارکاهش می­یابد و کتیمین مربوطه با بازده 30% حاصل می­ شود (شمای 1-12) [29].

شمای 1-12: سنتز ایمین­ها با کاهش اکسیم­ها

1-1-3-5-2- سنتز ایمین­ها از کاهش نیتریل­ها

فنیل سیانید در مجاورت لیتیم آلومینیوم هیدرید و حلال تترا هیدروفوران به آمین کاهش می­یابد. سپس این آمین به ماده اولیه کاهش نیافته (فنیل سیانید) اضافه می­ شود و ایمین مربوطه به عنوان محصول جانبی ایجاد می­ شود (شمای 1-13) [30].

شمای 1-13: سنتز ایمین­ها با کاهش نیتریل­ها

1-1-3-6- سنتز ایمین از طریق واکنش آمید­های فلزی با کتون­های آروماتیک

آمید فلزی حاصل از آمین نوع اول با کتون­های آروماتیک واکنش می­دهد و ایمین مورد نظر تولید می­ شود (شمای 1-14) [31].

شمای 1-14: تهیه ایمین­ها از واکنش آمید­های فلزی با کتون­های آروماتیک

1-1-3-7- سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از واکنش کتال­ها و آمین­های نوع اول

دی­اتیل­ کتال­ها با آلکیل یا آریل آمین­ها واکنش می­ دهند و ایمین مورد نظر حاصل می­ شود (شمای 1-15) .

شمای 1-15: تهیه ایمین­ها از واکنش کتال­ها و آمین­های نوع اول

1-1-3-8- سنتز C– سیانو ایمین­ها با بهره گرفتن از نیترون­ها

نیترون­ها با پتاسیم سیانید واکنش می­ دهند و C- سیانو ایمین­ها تولید می­ شود (شمای 1-16) [34].

شمای 1-16: سنتز ایمین­ها از واکنش نیترون­ها و پتاسیم سیانید

1-1-3-9- سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از ایزوسیانات و الدهید

فنیل ایزوسیانات با 4-­دی­متیل آمینو بنزالدهید واکنش می­دهد و ایمین مربوطه حاصل می­ شود (شمای 1-17) [35].

شمای 1-17: سنتز ایمین­ها از واکنش ایزوسیانات و الدهید­ها

1-1-3-10- سنتز ایمین­ها با بهره گرفتن از ایلید­های فسفر و نیتروسو بنزن

آلکیلیدن تری­فنیل فسفران یا ایلید فسفر با نیتروسو بنزن واکنش می­دهد و ایمین از نوع آنیل سنتز می­ شود (شمای 1-18) [36].

شمای 1-18: سنتز ایمین­ها از واکنش ایلید­های فسفر و نیتروسو بنزن

1-1-4-واکنش­های ایمین­ها

ایمین­ها با داشتن یک پیوند دوگانه قطبی، قابلیت انجام واکنش­های متنوعی را دارند که در زیر آورده می­ شود:

1-2- بیان مسئله……………………………….. 7

1-3 – سوالات تحقیق………………………………… 9

1-4-  فرضیات تحقیق………………………………… 10

1-5- اهداف تحقیق………………………………… 11

1 -6-  اهمیّت وضرورت تحقیق………………………………… 12

1-7-  پیشینه تحقیق………………………………… 14

1-8-  تعاریف واژگان کلیدی تحقیق………………………………… 15

1-8-1-   گفتمان………………………………… 15

1-8-2  مشروطه……………………………….. 16

1-8-3 –  شیعه……………………………….. 17

1-8-3-1-  معنای لغوی…………………………………. 17

1-9 روش تحقیق……………………………….. 19

فصل دوم: سیری در زندگانی سیّد جمال الدّین

2-1. تولّد………………………………. 21

2-2 : کودکی و تحصیلات سیّد جمال در قزوین و تهران………………… 21

2-3. سیّد جمال الدّین و حوزه ی نجف………………………………. 22

2-4. سفرهای سیّد جمال الدّین و سرانجام او………………………………. 23

فصل سوم: اتّهامات وارده بر سیّد جمال الدّین اسد آبادی

3-1. ملیّت سیّد جمال الدّین……………………………….39

3-2. دین و مذهب سیّد جمال الدّین………………………………. 42

.1-2-3الحاد و بی دینی………………………………. 43

.2-2-3بابیت……………………………….46

3-3- سیّد جمال و فراماسونری………………………………… 48

3-4- سیّد جمال عامل انگلیس……………………………….50

فصل چهارم: شرایط و گفتمان ها در آستانه ی انقلاب مشروطه

4-1. مقدّمه……………………………….54

4-2. اوضاع ایران در آستانه ی انقلاب مشروطه……………………………….56

4-2-1. شرایط بین المللی………………………………. 56

4-2-2. شرایط فرهنگی-اجتماعی………………………………… 58

4-2-3. شرایط سیاسی……………………………….59

4-2-4. شرایط اقتصادی………………………………. 61

4-3. گفتمان های رایج در آستانه ی انقلاب مشروطه……………………………… 62

4-3-1. گفتمان ملّی گرایان ( روشنفکران متجدّد و غرب گرا ) ……………………63

4-3-2. گفتمان دینی………………………………. 64

4-3-2-1. مشروطه خواه ……………………………….64

4-3-2-2. مشروطه ی مشروعه خواه……………………………….65

4-3-3. گفتمان اصلاحی سیّد جمال الدّین اسد آبادی ………………………………. 66

فصل پنجم: سیّد جمال الدّین و انقلاب مشروطه

5-1- مقدّمه……………………………….72

5 -2- سیّد جمال الدّین و مشروطه ………………………………. 73

5  -3 : ابعاد مختلف اندیشه های سیّد جمال الدّین اسد آبادی …………………….82

5-3-1- بعد فردی………………………………… 83

5-3-2 : بعد فرهنگی و اجتماعی………………………………… 85

5-3-3 : بعد دینی………………………………… 89

 

 

عوامل انحطاط و عقب ماندگی………………………………. 90

5 -3-4. بعد سیاسی………………………………… 94

الف) رابطه دین و سیاست……………………………….97

ب. مبارزه با استبداد داخلی………………………………. 98

ج: مبارزه با استعمار……………………………….100

5-4.مقایسه اندیشه های سیّد جمال الدّین اسد آبادی با دیگراصلاح طلبان هم عصراو………103

الف. از جهت شیوه برخورد با فرهنگ و تمدّن غرب………………..104

ب . از جهت چگونگی پذیرش علوم و فنون ( نوگرایی و اصلاح )…………………..105

ج. ازجهت چگونگی برخورد با استعمار سیاسی غرب ……………………………….107

د . از جهت نوع رابطه دین با سیاست……………………………….108

5 -5. سیر انتقال اندیشه های سیّد جمال الدّین……………………………….109

5-5-1 : قلم ( مکتوبات )………………………………. 110

5-5-2. زبان ( سخنرانی ها و گفتارهای تاریخی )……………………………… 115

5-6:تأثیر اندیشه های سیّد جمال الدّین برتوده های مردم و سران مشروطه…………116

5-6-1. سیّد جمال و توده های مردم……………………………….117

5-6-2. سیّد جمال الدّین و روشنفکران و سیاسیون……………………………….119

5-6-3. سیّد جمال الدّین و علما ( روحانیون )……………………………….125

نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………… 135

پیشنهادات………………………………. 137

محدودیت ها………………………………. 137

منابع……………………………….. 138

چکیده:

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سیّد جمال الدّین اسدآبادی در تحول گفتمان سیاسی شیعه در آستانه ی انقلاب مشروطه ی ایران است. با توجه به این که سیّد جمال ده سال پیش از مشروطه در گذشته است ،در این تحقیق تلاش شده با بهره گرفتن از روش های اسنادی و کتابخانه ای به بررسی کتب ،رسائل ،مقالات ،اسناد، گفته ها و خاطرات نزدیکان و هم عصران سید جمال پرداخته شود.

یافته های این پژوهش مشخص می کند در آستانه مشروطه گفتمان های متفاوت وگاه متضادی همچون گفتمان های دینی، که خود به دو دسته ی مشروطه خواه و مشروعه خواه  تقسیم می شود وگفتمان غربگرا رایج بوده است؛که به دلیل عدم انطباق و سازگاری با شرایط موجود و ناتوانی در انعکاس شرایط واقعی جامعه،نتوانسته عاملی مهم و اساسی در ایجاد انقلاب مشروطه باشد؛این درحالی است که افکار و اندیشه های سید جمال،که در قالب نامه،مقاله و سخنرانی منتشر می شده است؛ از یک سو نوعی گفتمان خاص را بوجود آورده، که ما آن را (گفتمان اصلاحی سید جمال) نامیده ایم؛و از دیگر سو گفتمان مذکور بیشترین تأثیر بر روند شکل گیری انقلاب مشروطه داشته است.در گفتمان اصلاحی سید جمال به دلیل شناخت همه جانبه ی او از دنیای متمدن(غرب)و تحولات ناشی از مدرنیته و همچنین درک شرایط متفاوت حاکم بر جامعه ی ایران، نقایص موجود در گفتمان های دیگر به چشم نمی خورد و به خوبی توانایی انعکاس شرایط و مشکلات جامعه ی ایران را دارا بود؛ به همین دلیل این گفتمان توانست بیشترین تأثیر را در جهت دهی فکریِ گروه ها و اقشار مختلفی همچون علما، سیاسیون و توده ی مردم داشته باشد و در نهایت به مثابه ی دستاویزی در بحران های سیاسی و فکری آستانه مشروطه خود نمایی کرد که نتیجه تمسک به آن پیروزی انقلاب مشروطه بود.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

سیّد جمال الدّین مصلحی بزرگ دنیای اسلام که هر چند بیش از یک  قرن از در گذشت او می گذرد ولی همچنان تفکر و راه و روش او الهام بخش بسیاری از شخصیت ها، متفکران و روشن فکران مسلمان است. و دنیای عرب و همه مصلحان شیعی ایرانی تحت تاثیر مستقیم و یا غیرمستقیم سیّد جمال بوده اند.                                                                                                                                   

جنبش هایی نظیر اعرابی پاشا و اخوان المسلمین در مصر، مهدی سودانی و دکتر حسن   الترابی در سودان و جنبش های مشروطیت در عثمانی و مصر و ایران همگی ریشه در نهضت فکری_ سیاسی سیّد جمال داشته اند.

از دلایل عمده ی وسعت این تاثیر گذاری می توان به عوامل زیر اشاره کرد :

الف) حرکت سیّد جمال در سطحی فراتر از مذهب و ملّیت خاص و به طور عام در سطح جهان اسلام بود، چرا که  او همه ی کشور های اسلامی را وطن خود می دانست.

ب)سیّد جمال،جهانی،عام وانسانی می اندیشید ومتعّهد به ارزش های والای انسانی بود.

ج) سیّد جمال نه غرب ستیز بود و نه غرب گرا، بدین معنی که نه مانند سنّت گرایان به گونه ای احساسی و سطحی به رد  مطلق  غرب می پردازد و نه مانند متجدّدان غرب گرا
کور کورانه و به طور مطلق غرب را پذیرفته بود، او قائل به تمیز و تفکیک جنبه های مثبت و منفی تمدّن  جدید  بود. سیّد جمال با روی کردی انتقادی به سنّت و مدرنیته خواهان ترکیب و تلفیق جنبه های منطقی، عقلایی، انسانی و مفید هر دو از موضع دینی و تفکر دینی بود.

بزرگانی چون دکتر شریعتی درباره ی او چنین می گویند: (( در عصری که استعمار غرب در اوج سلطنت جهانی و شرق در حضیض خواب خرگوشی آن هم در جامعه های اسلامی، که  بر سر هر کشوری آدمک هایی از قبیل ناصر الدّین شاه حکومت  می کرد فریادی از حلقوم تنهایش بر می آورد. و  هم چون صور اصرافیل و ملّت های مسلمان کفن  بر خویش می درند و از قبرستان سکوت و رکود بر می شورند)).

افکار سیّد جمال در شرایطی که جهان اسلام در عقب ماندگی ذهنی و انحطاط فکری و اجتماعی و …  در خواب غفلت عمیقی به سر می بردند و دنیای غرب گام در مسیر  پیشرفت گذاشته و از دنیای شرق در جهت استعمار و  بردگی استفاده می کردند، ماهیت ضد استعماری دارد. 

استاد سیّد محمّد طباطبایی مورّخ و ادیب بزرگ در مورد تاثیر اندیشه های سیّد جمال الدّین و خدمات او چنین می نویسد : ((من چهره سیّد جمال الدّین اسد آبادی را برگزیده ام، زیرا عکس چهره ی او را در قانون اساسی و مطبوعات و فرهنگ جدید و همه ی تشکیلات اساسی حکومت مشروطه وطن خود می نگرم و عقیده دارم خدمتی که او به ایران کرد از نظر ارزش، بالاتر از خدمتی بوده که نادر و اردشیر و یعقوب لیث و شاه اسماعیل به تاریخ ایران کرده اند و در ردیف خدمت هوخشتره مادی و آرشاک پرتوی محسوب می شود)).

در مورد شخصیت این  چهره ی درخشان و مبارز و مجاهد  مقاله های  فراوانی  به زبان  های مختلف نوشته شده است که در این مقالات اهداف مبارزات و روحیّات این مرد بزرگ مورد بررسی قرارگرفته است و تا حدی افکار و اندیشه های مبارزاتی ایشان روشن شده است، اما هنوز ابهامات زیادی در مورد ایشان وجود دارد و البته زندگی پر ماجرای  سیاسی و اجتماعی ایشان نیز بر این ابهامات دامن زده است .

سیّد جمال عامل تحوّل بود و همواره می کوشید افکارش راهی به سوی آزادی و استعلای جهان اسلام باشد بنابراین مشروطه مدیون دیدگاه اصلاحی او می باشد، چون عامه مردم ایران حتّی در لغت هم مشروطه را نمی شناختند و آشنایان نیز به بیراهه رفته بودند. عدّه ای چون ملکم خان سیاسیون ملّی گرایی بودند که مذهب را در حاشیه قرار داده و خواستار پیاده شدن فرهنگ غرب بدون هیچ دخل و تصرفی بودند، امّا سیّد جمال الدّین مشروطه را راهی می دانست که از طریق آن با وجود حفظ  فرهنگ و ارزش های اسلامی عقب ماندگی های ناشی از بی تدبیری های حکومت های مستبد وابسته به غرب را جبران کند. بنابراین تاثیر سیّد جمال بر نهضت مشروطه چیزی نیست که بر دوست و دشمن پوشیده باشد.

2-1- بیان مسأله

برخی از اهل قلم که به مسائل حکومتی و سیاسی شیعه پرداخته اند چنین وانمود کرده   اند که شیعه دارای یک گفتمان سیاسی اصیل و ریشه دار و ثابت نبوده بلکه این گذر زمان و  زمان و حوادث و پیش آمدهای تاریخی است که مشخص  کننده گفتمان  سیاسی شیعه می باشد، ولی آیاتی چون آیه ولایت و چندین حدیث شریف از پیامبر (ص) و روایاتی چون مقبوله عمر بن حنظله و مشهوره ابی خدیجه همگی مؤیّد یک گفتمان سیاسی ثابت و لایتغیر برای اسلام و بویژه شیعیان می باشد و اگر دیده می شود که شیعه در طول تاریخ و در دوران سلسله های مختلف گفتمان های سیاسی متفاوتی را تجربه کرده بدین معنا نیست که علمای شیعه و به تبع آنها مردم با رضایت کامل چنین گفتمانی را پذیرفته باشند؛ بلکه این خلفا و سلاطین بوده اندکه با به انحراف کشاندن مسیر گفتمان اصیل شیعی در پی دست یابی به خواسته های خود بوده اند. ولی علمای شیعه با درایت حاصل از شناخت فقه سیاسی شیعه به وظایف خود در برابر حکومت های غیر مشروع واقف بوده و این آگاهی را به طرق مختلف به جامعه نیز تزریق کرده اند. یکی از این علمای آگاه و وظیفه شناس که برای محقّق شدن هدف مذکور دست به مبارزات خستگی  ناپذیر می زند و تا پای جان ایستادگی می کند سیّد جمال الدّین اسد آبادی است. این مبارز نستوه برای آگاه ساختن مسلمانان از انحرافی که در مسیر گفتمان سیاسی آنها پدید آمده و معرفی مسببین این انحراف دست به تلاش های بی وقفه ای می زند که در این مسیر اتهاماتی نامربوط نیز به جان دل می خرد. شروع فعالیت های سیاسی سیّد جمال همزمان است با زمزمه های انقلاب مشروطه در برخی کشورهای مسلمان،که سفرهای متعدد او به این کشورها و برخی کشورهای اروپایی که ریشه ی مشروطه از آنجا نشأت گرفته را نمی توان در شکل گیری اندیشه های سیاسی سیّد جمال بی تأثیر دانست. سیّد جمال با ارتباط با علما و مراجع بزرگ وقت و تربیت شاگردانی که هر کدام در حکم سفیرانی عمل می کردند که سبب انتقال اهداف سیاسی او در اقصی نقاط کشور می شدند؛ توانست اندیشه های خود را منتشر و شرایط و زمینه ایجاد یک انقلاب را مهیّا کند.

سیّد جمال بخشی از تاریخ  بسیاری از کشورهای اسلامی را تشکیل می دهد، از آن جایی که مصلحان بزرگ و رهبران الهی برای نجات همه ی ملّت های تحت ستم مسلمان و غیر مسلمان به پا خاسته اند و با انگیزه های الهی و توحیدی قیام لله کرده اند، حوزه فعالیت های آن ها و میزان تاثیر آن، زمان و مکان نمی شناسد و در همه مکان ها و همه ی نسل ها این نداهای برخواسته از فطرت پاک الهی و دین حنیف، باعث تحول و برانگیختگی و انقلاب شده است و حرکتشان جاودانه مانده است،سیّد جمال آن « غریب فی البلدان و الطرید عن الاوطان» بود که در تعقیب مقاصد عالی خویش کوشیده که ملّیّت خود را پوشیده نگه دارد و در سراسر کشور های اسلامی با استعمار و استبداد مبارزه کند و لذا رهبر و مراد همه ی نهضت ها و ملّت های اسلامی است.                                                                                                        

سیّد جمال الدّین کسی بودکه علل عقب افتادگی کشور های اسلامی را بی نصیبی از آزادای و دانش می دانست و این عدم وجود آزادی و دانش را به حکومت های مستبد مربوط می داند و تغییر را فقط در سایه جایگزینی حکومت مشروطه به جای حکومت های استبدادی حاکم بر جوامع مسلمان می داند و برای این مهم سال های زیادی را به مبارزه پرداخت و در راه این مبارزه تهمت ها و سختی های زیادی را تحمل کرد.

ایران، عثمانی، مصر و هند کشورهایی بودندکه سیّد جمال الدّین مبارزات خود را در آن کشورها انجام داد و این مبارزات در ایران ده سال بعد جوانه زد و نهضت مشروطه را در ایران رقم زد.

ما در این تحقیق برآنیم که نقش سیّد جمال را در ایجاد زمینه انقلاب مشروطه و تأثیر اندیشه های او  بر توده مردم و برخی شخصیّت های مذهبی و سیاسی که بعدها به عنوان سران مشروطه ی ایران مطرح شدند را به اثبات برسانیم.

[1] – همان، ص12.

[2] – همان، ص9.

[3] – همان، ص10.

1-2-سوالهای پژوهش………………………………………………………………………… 4

1-2-1-1پرسش اصلی………………………………………………………………………. 4

1-1-2-پرسشهای فرعی……………………………………………………………………… 4

1-3-پیشینه ی پژوهش………………………………………………………………………. 4

1-4-فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………. 6

1-5-حدود پژوهش………………………………………………………………………. 6

1-6-اهداف پژوهش………………………………………………………………………….. 6

1-7-سازماندهی پژوهش………………………………………………………………….. 6

بخش دوم: چارجوب نظری

مقدمه…………………………………………………………………………………………. 8

2-1-تبینهای متعارف و محدودیت آنها…………………………………………………. 9

2-2-سیاستهای هویت و قومیت………………………………………………………… 12

2-3-علل اهمیت مسائل قومی…………………………………………………………. 13

2-4-تئوری محرومیت نسبی………………………………………………………….. 14

بخش سوم:امنیت ملی و اقوام

مقدمه…………………………………………………………………………………… 18

3-1-بحث های نظری درباره مساله قومیت و ناسیونالیسم قومی……………….. 18

3-1-1-قومیت پدیده ای کهن یا ابزاری………………………………………… 18

3-2-چگونگی سیاسی شدن قومیت……………………………………………. 19

3-3-عوامل شکل گیری ناسیونالیسم قومی……………………………………. 20

3-4-جایگاه اقوام در ساختار اجتماعی –فضایی ملت ایران………………………. 21

3-5-جایگاه امنیت در ساختار فضایی جغرافیایی ملت………………………….. 23

3-5-1-امنیت ، امنیت ملی…………………………………………………………. 23

3-5-2-امنیت ملی و مولفه های آن……………………………………………… 24

3-6-تهدید اقوام علیه امنیت کشور………………………………………………… 27

نتیجه گیری………………………………………………………………………………. 28

بخش چهارم : قومیتها

فصل اول: قومیت و قوم گرایی در ایران

مقدمه………………………………………………………………………….. 31

4-1-1-قومیت و گروه های قومی : مفاهیم مخدوش شده………………….. 31

4-1-2-قومیت و قبیله گرایی در خاورمیانه……………………………………… 32

4-1-3-قبایل و دولتها در ایران : بررسی کلی……………………………….. 33

4-1-4-ویژگی اساسی قبایل ایران……………………………………………. 34

4-1-5-پراکندگی فرهنگی و سیاسی ایلات…………………………………. 35

4-1-6-روابط میان ایلات و دولت در ایران…………………………………… 36

4-1-7-روابط دولت با ایلات………………………………………………………. 37

4-1-8-جامعه و سیاست در کردستان، بلوچستان و آذربایجان……………… 38

4-1-9-ظهور گرایشهای سیاسی و محلی گرا در میان کردها……………. 39

4-1-10-بلوچستان…………………………………………………………………. 40

4-1-10-1-ظهور گرایش های سیاسی محلی گرا در بلوچستان……………. 41

4-1-11-آذربایجان………………………………………………………………… 42

4-1-11-1-ظهور گرایشهای سیاسی محلی گرا در آذربایجان……………………. 42

نتیجه گیری……………………………………………………………………….. 43

فصل دوم : بحران هویت قومی در ایران

مقدمه………………………………………………………………………………… 45

4-2-1-عوامل بحران هویت قومی…………………………………………………. 46

4-2-2-عوامل اجتماعی بحران……………………………………………………. 46

4-2-2-1-تعدد و تنوع قومی…………………………………………………… 46

4-2-2-2-تعدد و تنوع زبان و گویش……………………………………………. 47

4-2-2-3-تنوع و تعدد دینی مذهبی………………………………………………. 47

4-2-2-4-عامل جمعیتی (دموکرافیک)……………………………………….. 48

4-2-2-5-منشا قومی نژادی ناهمگون نخبگان سیاسی یا نظامی حاکم……… 48

4-2-2-6-تبعیض و پیش داوری های قومی………………………………………. 49

4-2-2-7-ناهمگونی مخالفان سیاسی……………………………………………. 49

4-2-3-عوامل اقتصادی بحران………………………………………………… 49

4-2-4-عوامل اداری- سیاسی بحران……………………………………………. 50

4-2-5-عوامل آموزشی بحران…………………………………………………….. 51

4-2-6-عوامل طبیعی و جغرافیایی………………………………………………… 51

فصل سوم : سیاستهای قومی در ایران معاصر

 

 

 مقدمه……………………………………………………………………….. 54

4-3-1مدل سیاست های قومی در تاریخ معاصر ایران………………………. 54

4-3-2-سیاستهای قومی قبل از انقلاب…………………………………….. 55

4-3-3-مناسبات حکومت ها با اقوام ایلات و عشایر در ایران…………….. 55

4-3-4-سیاستهای قومی در دوره قاجار…………………………………………. 56

4-3-5-سیاستهای قومی در دوره ی پهلوی اول……………………………… 58

4-3-5-1-تخته قاپو، اسکان اجباری……………………………………………….. 59

4-3-5-2-پیامدهای اسکان……………………………………………………….. 60

4-3-6-سیاستهای قومی بعد از انقلاب………………………………….. 61

4-3-6-1-اهداف و رویکردها…………………………………………………….. 61

4-3-6-2-رویکرد واقع گرایانه……………………………………………………. 62

4-3-7-روابط دولت- اقوام در جمهوری اسلامی ایران…………………… 63

4-3-8-روابط دولت- اقوام از بعد اجرایی………………………………………. 64

4-3-9-دوره انتقالی……………………………………………………………….. 65

4-3-10-روابط دولت- اقوام از بعد فرهنگی…………………………………. 66

نتیجه گیری…………………………………………………………………….. 68

فصل چهارم : مسئله وحدت ملی و الگوی سیاست قومی

مقدمه…………………………………………………………………………… 70

4-4-1-تنوع قومی…………………………………………………………….. 70

4-4-2-شاخص های بحران قومی در ایران…………………………………. 71

4-4-3-سیاست قومی: مفهوم شناسی……………………………………… 72

4-4-4-جایگاه سیاسی قومی…………………………………………………. 73

4-4-4-1-مدیریت سیاسی…………………………………………………… 73

4-4-4-2-علوم رفتاری…………………………………………………………… 74

4-4-4-3-جامعه شناسی سیاسی…………………………………………….. 74

فصل پنجم: هویت، تاریخ و روایت در ایران

مقدمه……………………………………………………………………………… 76

4-5-1-صورت بندی مفهوم دولت……………………………………………… 76

4-5-2-هویت جمعی بعنوان برآیند آگاهی و روایت……………………….. 77

4-5-3-خاطره و گفتمان هویت………………………………………………… 78

4-5-4-سهم هویت ملی………………………………………………………. 79

4-5-6-ایدئولوژی سیاسی و هویت اجتماعی ایران…………………………. 80

4-5-7-مدرنیسم پهلوی و هویت ملی ایران……………………………………. 82

4-5-8-گفتمان سنت گرای ایدئولوژیک و هویت اسلامی …………………… 83

نتیجه گیری…………………………………………………………………………… 84

بخش پنجم: قوم کرد

فصل اول : فراز و فرود جنبش کردی

مقدمه……………………………………………………………………………….. 87

5-1-1-کردها از جنگ چالدران تا جنگ جهانی اول……………………………. 88

5-1-2-کردها بعد از جنگ جهانی او ل تاکنون………………………………….. 88

5-1-3-کردستان ایران…………………………………………………………… 89

5-1-4-علل خیزش جنبش کردی……………………………………………. 91

5-1-5-همبستگی کردی…………………………………………………………… 91

نتیجه گیری………………………………………………………………………… 92

فصل دوم: روند توسعه در مناطق کردنشین ایران قبل و پس از انقلاب

مقدمه……………………………………………………………………………….. 96

5-2-1-رویکردهای توسعه……………………………………………………….. 97

5-2-2-برنامه ریزی در ایران، اهداف و خط مشی ها…………………………. 98

5-2-3قوم کرد……………………………………………………………………….. 99

نتیجه گیری………………………………………………………………………….. 105

منابع……………………………………………………………………………….. 106

چکیده:

ناهمگنی قومی، دینی و اقتصادی، ویژگی ساختی عموم کشور های جهان سوم، بخصوص خاورمیانه می باشد . البته این داوری، به مفهوم تصدیق همسانی کشور های پیشرفته نیست . به تعبیر اوکانر از مجمع 132 ملت- کشور موجود (1972) فقط 12 تای آن (1/9درصد ) به طور قطع از نظر قومی همگن بوده اند منتهی وجود شکافهای گوناگون در کشورهای پیشرفته خاصیت هم افزا ندارند بلکه تمایزهای موجود همدیگر را تعدیل می کنند. از این رو پیامدهای امنیتی مهمی ندارند در حالیکه جنگ قومیتها و استفاده از خرده فرهنگها در جهان سوم بویژه خاورمیانه فصل مهمی از تاریخ درگیریها این ملتها را نشان میدهد. واقعیت موجود با فرایند نوین غلبه گفتمان خودگردانی و با استقلال جویی همه اقوام به جای استیلا جویی یک قوم ، عملا به مساله ای امنیتی تبدیل گردیده و در بسیاری از موارد  تمامیت اراضی واحدهای مختلف سیاسی را تهدید می نماید .

به هر علت و شرایط کشور ما نیز کشوری است متشکل از اقوام مختلف که عناصر و مولفه های متفاوتی بین آنها و دولت مرکزی پیوند یا گسست ایجاد کرده است و احساس قوی در میان طیف وسیعی از جمعیت کشور کتمان ناپذیر است .

آنها در خارج از مرزهای ایران ایرانی هستند لیکن به نظر می رسد در داخل مرزها به همان اندازه که ایرانی هستند، دارای تعلق قومی یا مذهبی هم می باشند. و در همین راستا پژوهش حاضر با تاکید بر قومیت ها و چالش روبروی دولتها موضوع را مورد کنکاش قرار داده است.

بخش اول: کلیات

1-1- بیان مسأله

چنین به نظر می رسد كه در دهه آینده كلیه كشورها به نحوی با مسئله ناسیونالیسم قومی مواجه خواهند شد. از آنجا كه قومیت یكی از شاخص های عمده در شناخت ظرفیت طبیعی كشورها برای نیل به ثبات و دوری از خشونت به حساب می آید. امنیت كشورها در دهه آینده بدون توجه به این مسئله رقم نخواهد خورد. درجمهوری اسلامی ایران وجود قومیت كرد درغرب كشور با گسستهای دینی و اقتصادی و متاثر از تحریكات خارجی می تواند خطرآفرین باشد. در جوامع چند قومی موضوع همزیستی مفهوم تنوع قومی با وحدت ملی امریست منوط به اتخاذ رهیافتی كه بتواند در عین كثرت در خرده فرهنگ های قومی، وحدت درمنش ملی را محقق سازد. قومیت با زیر عنوانهایی چون انفكاك قومی، علایق قومی، گرایشات واگرایانه، استقلال خواهی یا تجزیه طلبی، هویت قومی و چالشهای قومی درمقیاس ملی، عناوینی است كه نیازمند مطالعه از منظر امنیت ملی می باشد.

امنیت در نگاه نخست به عنوان مفهومی ساده، به اطمینان ازحفظ، دوام و بقای داشته ها، و تضمین منافع و تامین علایق اطلاق می شود. برخی امنیت را به صورت «ایجابی» و «سلبی» تقسم می كنند. در معنای ایجابی امنیت، وجود احساس رضایت و اطمینان نزد دولتمردان و شهروندان، و درمعنای سلبی امنیت، نبود ترس، اجبار و تهدید را به عنوان یک شاخص در نظر می گیرند (افتخاری،1377).

همچنین به عقیده رابرت مك نامارا: امنیت ملی به نوعی متضمن اعتماد ملی، آزادی، توسعه و بهبود موقیت یک كشوراست. در كنار امنیت و امنیت ملی واژه قومیت نیز باید گنجانده شود كه بیشتراستفاده كاربردی دارد و برداشت­های متفاوتی از آن صورت گرفته است. در این میان تعریف آنتونی اسمیت دارای كاربرد بالایی است: قوم عبارت از یک جمعیت انسانی مشخص با یک افسانه اجداد مشترك، عناصرفرهنگی، پیوند با یک اعتقاد، آگاهی و فرهنگ مشترك را داراست. اعضای یک ملت اگراحساس كنند در دستیابی به حق و حقوق موقعیتی برابر دارند هویت ملی بحران كمتری خواهد داشت، اما اگراقوامی نتوانند خود را با فرایند ملت سازی، ادبیات ملی، زبان رسمی، تعلیمات عمومی و مذهب رسمی هماهنگ سازند به حد شهروند درجه دوم سقوط كرده و از برخی حقوق محروم و به حاشیه رانده می شوند و احساس محرومیت موجب تقویت هویتهای مادون ملی مانند قومیت، نژاد، محله گرایی و… می شود و محركی برای دست زدن به اعمال سیاسی و خشونت می گردد به خصوص دركشورهای با تفاوت های قومی این مشكلات بیشتر می شود.

عوامل موثر بر شكل گیری یا تشدید ناسیونالیسم قومی درجوامع چند قومی به اقتضای خاص در هر جامعه متعدد است از جمله می توان به موارد زیر اشاره كرد:

1-چگونگی ساختار توزیع منابع قدرت (اقتصادی،سیاسی،فرهنگی) درجامعه.

2-وجود خودجوش جنبش ناسیونالیسم با توجه به سه محور ایدئولوژی، ساز و كارها و شیوه های پیگیری مطالبات و پایگاه اجتماعی.

3-تجربه تاریخی تعاملات و روابط اقوام كه آیا سلطه گر و سلطه ناپذیر یا فدرالی یا خودمختاری بوده است.

4-واكنش و حساسیت قدرتهای منطقه ای و جهانی یه موضوع اقوام در یک كشور خاص.

5-شرایط ژئوپلتیک یا جغرافیایی تركیب قومی هر جامعه، نسبت جمعیت و سرزمین و همسانی قومی با كشورهای همسایه و نوع شكافهای موجود در جامعه.

تبعـیض، نوع نگرش ومیزان گرایـش اقوام به هویـت ملی و رونـد ملت سازی و دولـت سـازی موارد دیـگر می باشند.

سرزمین ایران در مقوله تنوع قومی و زبانی در جهان با 24 درصد همانندی در رتبه شانزدهم قرار دارد. اگر چه در ایران فارسی زبانان با60 درصد جمعیت اكثریت را دارند، لیكن وجود شش قومیت عمده در درون این واحد ملی و تاثیرات شگرف آنها بر سیر تحولات تاریخی واقعیتی انكارناپذیر است. از آنجا كه نقطه تمركز ما در پژوهش قومیت كرد می باشد از قومیتهای دیگر صرفنظر كرده و به كردها میپردازیم.

جمعیت كردها بیشتر در آذربایجان غربی، كرمانشاه  و كردستان ساكن هستند. این قوم، به نسبت،  زمینه مناسب تری برای فعال شدن گسست ملی دارد از جمله این زمینه ها؛ تمركز جمعیتی در یک منطقه كوچك و مشخص، دوم، باور به محرومیت های اقتصادی، بهداشتی وآموزشی، سوم، موقعیت جغرافیایی در كنار مرز دو كشور با تشابه قومی و محلی و وضعیت كوهها و راه ها، چهارم، تصور انزوای سیاسی و عدم رضایت از میزان حضور نخبگان سیاسی اجتماعی در داخل نظام، پنجم، ملاحضات مذهبی كه اكثرا سنی مذهب هستند، ششم، زبان كردی اگر چه از شاخه های زبان ایرانی است و با پارسی باستان همانندی زیادی دارد، لكن برای فارسی زبانان امروز مفهوم نیست هر چند گویش های مختلف مانع یک زبان واحد كردی است معهذا امروزه زبان كردی محور جنبش های كردی است اگر چه از لحاظ نژادی نمی توانند اصل آریایی و ایرانی بودن كردها را منكر شوند.

تجربه شورش شیخ عبدالله درسال1297 درمقابل عثمانی ها با محوریت قبایل كرد و شورش شیخ سعید درسال1304 در مقابل ناسیونالیسم افراطی آتاتورك كه هویت كردی را انكار می كرد در پاسخ به تحركات خارجی بود. جنبش اسماعیل سمیتقو كه یكپارچه گی ایران را تهدید میكرد و ارتش رضاخان آن را سركوب كرد و نیز تاسیس كومله در دهه1320 كه به دستور مقامات شوروی به حزب دموكرات كردستان تبدیل شد و طرح كردستان خودمختار و تاسیس جمهوری مهاباد درسال1324 به رهبری عبدالرحمن قاسملو برای تجزیه ایران و بیانیه هشت ماده­ای آنها بعد از انقلاب اسلامی كه خواستار خودمختاری كردستان بودند و اقدامات ملامصطفی بارزانی در این راستا قابل توجه و بررسی است (افتخاری،1377).

2-1- سوال های پژوهش

1-2-1 پرسش اصلی

1-تفاوت قومی كردها چگونه می تواند امنیت ملی ایران را تحت تاثیر قرار دهد؟

1-2-2 پرسش های فرعی

1-چه عواملی سبب می شود قومیت كرد در ایران قائل به هویتی متفاوت باشد؟

2- عوامل سیاسی اجتماعی كه می تواند به تشدید احساس هویت متفاوت كردها در ایران دامن بزنند كدامند؟

3-1- پیشینه پژوهش

در زمینه قومیت و امنیت ملی كتابها و مقالات زیادی نوشته شده است، تعدادی توسط نویسندگان داخلی و تعدادی هم مقالات و كتابهای خارجی كه عموما به صورت ترجمه می باشد.

-دكتر محمدرضا تاجیک دركتاب(مقدمه ای براستراتژی های امنیت ج.ا.ایران رهیافت ها و راهبردها)  به بررسی امنیت چه بعد داخلی و چه خارجی آن پرداخته است. ایشان در دفتر چهارم این كتاب اصول كلی مرتبط بر استراتژی های امنیت ملی را شرح داده است. در دفتر پنجم كتاب به ارزشها و هنجارهای ملی پرداخته و ارزش های مسلط جامعه ایرانی را بیان داشته است، همچنین از آسیب پذیری تهدیدات و فرصت های ارزشی موجود در ج.ا.ایران پرداخته است.

-امنیت ملی در جهان سوم كه توسط ادوارد ای.آزر و چونگ این مون نوشته شده از دیگر آثار برجسته در حوزه امنیت می باشد. آنها در این كتاب امنیت ملی دركشورهای جهان سوم را تشریح كرده و از اهمیت و تاثیر قومیتها دراین كشورها اسم برده و اینكه چه تاثیری می تواند بر امنیت این كشورها داشته باشد. از دیگركتابهای موجود درحوزه امنیت ملی می توان به كتاب (چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت) كه توسط باری بوزان و همكاران وی نوشته شده اشاره كرد. آنها امنیت را در پنج حوزه نظامی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی بررسی كرده اند. آنها مفهومی تازه درطرح امنیت ایجاد می كنند كه در آن ابعاد ذهنی از اهمیت بیشتری برخوردار است. آنها امنیتی شدن را به معنای بهتر شدن نمی دانند بلكه امنیت را امری سلبی و به معنای ناتوانی از برخورد با موضوعات به شیوه سیاست معمول می دانند. (بوزان، ویور، ویلد)

-كتاب (مردم، دولت ها و هراس) از باری بوزان از دیگر كتب در حوزه امنیت و امنیت ملی می باشد. بوزان ابتدا به تبیین حدود وظایف دولت به عنوان منبع اصلی امنیت و نیز منافع هر یک از دو مقوله دولت و مردم در عرصه امنیت ملی پرداخته و نحوه تامین امنیت و ابعاد مختلف جهانی، منطقه ای، اقتصادی و زیست محیطی را بیان می دارد.

-كتاب (چهره متغییرامنیت ملی) از رابرت ماندل از دیگر آثار درحوزه امنیت می باشد. ماندل در این كتاب مفهوم درحال ظهور امنیت ملی را ریشه یابی می كند و آغاز بحث را ارائه تعریفی از مفهوم امنیت ملی قرار می دهد. در فصل پایانی كتاب نویسنده به چند چالش عمده امنیتی كه احتمالا در آینده رخ خواهد داد اشاره می كند و راهكارهایی برای آن ارائه می دهد. به اعتقاد او چالش امنیتی تنشی است كه حكومت ها درانتخاب بین جهان گرایی و پرداختن به منافع داخلی بین حمایت از جامعه و فرد و بین نیاز به همكاری فراملی و فشارهای محدود ملی با آن روبرو می شوند.

در زمینه قومیت هم كتابها و مقالات زیادی نوشته شده است:

-دكتر مراد كاویانی در كتاب (ناحیه گرایی در ایران از منظر جغرافیای سیاسی) به بررسی و جایگاه اقوام در ایران پرداخته است. در فصل چهارم كتاب به موقعیت كردستان از لحاظ تاریخی و ژئوپولتیكی پرداخته و همچنین تاثیراتی كه كردهای كشورهای هم مرز ایران بر كردهای داخل ایران می گذارند. ایشان در مورد فعالیتهای گروه های پ.ک.ک و پژاك در مرزهای غربی و شمال غربی كه باعث تنش و درگیرهایی در این مناطق شده پرداخته است. و در قسمت نتیجه گیری بیان می دارد كه حكومت مركزی باید بتواند از لحاظ فرهنگی و اقتصادی نواحی كردنشین را به سطح میانه یا بالاتر برساند و مشاركت سیاسی كردهای اهل سنت را در گستره مدیریت ارتقا دهد تا باعث تقویت همبستگی ملی

فهرست مطالب

فصل اول : مقدمه. 1

1-1-  مقدمه. 2

برمنابع مطالعاتی.. 5

2-1-  فناوری نانو. 6

2-2- خواص نانوذرات… 7

2-3- روش های تولید نانو ذرات… 7

2-4- کاربرد نانو تکنولوژی.. 8

2-5- نانو کامپوزیت های سرامیکی.. 10

2-5-1- طبقه بندی نانو کمپوزیت های سرامیکی.. 10

2-5-2-  خواص و کاربرد نانو کامپوزیتهای سرامیکی.. 11

2-6- نانو محلولهای جامد سرامیکی.. 11

2-6-1- محلول جامد از نوع  بین نشینی.. 11

2-6-2- محلول جامد از نوع جانشینی.. 11

2-6-2-1- انواع محلول جامد جانشینی.. 11

2-6-3- خواص مکانیکی محلول های جامد. 12

2-6-4- محلولهای جامد فوق اشباع. 12

2-7- روش های سنتز نانو محلول های جامد سرامیکی.. 12

2-7-1- آلیاژ سازی مکانیکی.. 12

2-7-2- سل- ژل. 13

2-7-3- رسوبی و همرسوبی (رسوبگذاری). 14

2-8-  پیل سوختی چیست؟. 15

2-9- تاریخچه پیل سوختی.. 18

2-10- انواع پیل های سوختی.. 19

2-10-1- پیل سوختی اسید فسفریک  (PAFC) 19

2-10-2- پیل سوختی قلیایی (AFC) 20

2-10-3- پیل سوختی كربنات  مذاب (MCFC) 20

2-10-4- پیل  سوختی الکترولیت پلیمر یا غشای مبادله کننده پروتون(PEFC) 21

2-10-5- پیل  سوختی  اكسید جامد (SOFC) 22

2-10-5-1- تاریخچه پیل ‌سوختی اكسید جامد (SOFC) 22

2-10-5-2- وظیفه صفحات الكترود متخلخل در پیل ‌سوختی اکسید جامد شامل موارد زیر است… 24

2-10-5-3- روابط و واکنشهای موجود در یک پیل سوختی اکسید جامد. 24

2-10-5-4- نیروی الکتروموتیو (EMF) و معادله  نرنست برای پیل های سوختی اکسید جامد. 25

2-10-5-5- پتانسیل الکتروشیمیایی و رسانایی یونی در پیل های سوختی اکسید جامد. 26

2-10-5-6- محاسبه رسانایی الکتریکی و مقاومت الکتریکی برای پیل های سوختی اکسید جامد. 26

2-10-5-7-  جزئیات عملکرد پیل های سوختی اکسید جامد. 26

2-11-  مقایسه كلی بین پیل های سوختی از نظر دمای كاركرد و  بازده و توان تولیدی   29

2-12- مزایا و معایب پیل های سوختی.. 30

2-13- موانع پیش روی استفاده از پیل های سوختی.. 31

2-14-  کاربرد های  پیل سوختی.. 32

2-15- زیرکونیا 33

2-15-1- خواص  فیزیكی، مكانیكی، و شیمیائی زیركونیا 33

2-15-2- پلی مورف های زیركونیا 34

2-15-2-1-  فاز مونوكلینیک زیركونیا 34

2-15-2-2- فاز تتراگونال زیركونیا 35

2-15-2-3- فاز مکعبی زیركونیا 35

2-15-3- كاربرد های زیركونیا 35

2-15-3-1- كاربرد های مبتنی بر خواص الكتریكی زیركنیا 36

2-15-3-2- كاربرد های مبنی بر دیرگدازی زیركونیا 36

2-15-3-3- كاربرد های مبتنی بر خواص مكانیكی.. 37

2-16- مقدمه ای برآند پیل سوختی اکسید جامد. 37

2-17- ناحیه سه فازی درآند. 38

2-18-  انواع مواد آندی.. 39

2-18-1-  سرمتYSZ  –Ni 39

2-18-2- فلورایت ها 41

2-18-3- مواد آندی پروسکایت… 44

2-18-4- مواد آندی تنگستن برنز. 48

2-18-5- مواد آندی پیروکلر. 49

2-18-6- مواد آندی سولفور آزاد. 50

2-19- توسعه سینتیک و مکانیسم واکنش و مدل آند ها 51

2-20- توسعه تکنولوژی های ارزان قیمت برای تولید و ساخت آند. 55

فصل سوم : فعالیت های آزمایشگاهی.. 58

3-1- مواد اولیه مورد استفاده 59

3-2- روش کار. 60

3-2-1- مراحل سنتز پودر (AZ). 60

3-2-1-1- مرحله اول: اختلاط مواد اولیه. 61

3-2-1-2- رفلاکس سیستم. 61

 

 

3-2-1-3- مرحله سوم: سانتریفیوژ محلول. 62

3-2-1-4- مرحله ی چهارم : شستشو رسوب بدست آمده 62

3-2-1-5- مرحله پنجم: خشک کردن و عملیات حرارتی اولیه. 62

3-2-2- سنتز پودر AZN)). 62

3-2-3- سنتز پودر (AZNC) 63

3-3- تهیه و ساخت آند پیل سوختی اکسید جامد. 64

3-3-1- روش خشک… 65

3-3-1-1- تخلخل زای: PVA (پلی ونیل استات). 65

3-3-1-2- تخلخل زای: T.P.P (تری فنیل فسفین). 67

3-3-1-3- تخلخل زای :خاک اره 68

3-3-1-4- تخلخل زای:CMC  (کربوکسی متیل سلولز). 69

3-3-1-5- تخلخل زای: نمک طعام  (NaCl ). 70

3-3-1-6- تخلخل زای:  شکر. 70

3-3-1-7- تخلخل زای: اوره Urea. 71

3-3-1-8- تخلخل زای:PEG  (پلی اتیلن گلیکول). 72

3-3-1-9- تخلخل زای :MC  (متیل سلولز). 73

3-3-1-10- تخلخل زای: مخلوط PVA و T.P.P. 74

3-3-1-11- تخلخل زای : مخلوط T.P.P وMC.. 75

3-3-1-12- تخلخل زای: اختلاط  PVAو  PEG.. 75

3-3-1-13- تخلخل زای: PEG وMC.. 76

3-3-1-14- تخلخل زای: PEG وT.P.P. 76

3-3-1-15- تخلخل زای: PVA، PEG، MC.. 77

3-3-1-16- تخلخل زا ی : PVA،PEG ، T.P.P. 77

3-3-2- روش تر. 78

3-3-2-1- تخلخل زای: PVA (پلی ونیل استات). 78

3-3-2-2- تخلخل زای : T.P.P (تری فنیل فسفین). 80

3-3-2-3- تخلخل زای:  MC(متیل سلولز). 82

3-3-2-4- تخلخل زا:PEG  (پلی اتیلن گلیکول). 83

3-3-3- ساخت آند نهایی توسط PEG.. 85

3-4- اندازه گیری چگالی قطعات ساخته شده 87

3-4-1- دانسیته ارشمیدسی.. 87

3-4-2-  دانسیته معمولی.. 87

3-5- تجهیزات مورد استفاده 88

3-5-1- آنالیز براش اشعه ایکس (XRD) 88

3-5-2- آنالیز طیف سنجی مادون قرمز فوریه (FTIR) 88

3-5-3- آنالیز میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و آنالیز (EDX) 88

3-5-4- آنالیز UV-vis. 88

3-5-5- آنالیزمیکروسکوپ الکترونی عبوری TEM… 88

فصل چهارم : نتایج و بحث… 90

4-1- بررسی خواص فیزیکی وشیمیایی پودرسنتزشده 91

4-1-1- بررسی نتایج حاصل ازآنالیزتفرق اشعه ی ایکس…. 91

4-1-1-1- نمونهAZ.. 91

4-1-1-2- نمونه : AZN.. 96

4-1-1-3- نمونه AZNC.. 97

4-1-2- ارزیابی تثبیت فازی در نمونه های تهیه شده، با بهره گرفتن از آنالیز پراش اشعه ی ایکس…. 98

4-1-2-1- نمونه AZ.. 99

4-1-2-2-  نمونه AZN.. 99

4-1-2-3-  نمونه AZNC.. 100

4-1-2- نتایج حاصل از طیف سنجی مادون قرمز. 101

4-1-2-1- نتایج حاصل از طیف سنجی مادون قرمزنمونه AZ.. 101

4-1-2-2- نتایج حاصل از طیف سنجی مادون قرمز نمونه AZN.. 103

4-1-2-3- نتایج حاصل از طیف سنجی مادون قرمز نمونه AZNC.. 104

4-1-3- نتایج حاصل از آنالیز میکروسکوپ الکترونی روبشیSEM  و عبوری TEM… 105

4-1-3-1- نتایج آنالیز SEM  برای نمونه AZ.. 106

4-1-3-2-  نتایج آنالیز  TEMبرای نمونه AZ.. 108

4-1-3-3- نتایج آنالیز  SEMبرای نمونه  AZN.. 109

4-1-3-4- نتایج آنالیز  TEMبرای نمونه AZN.. 111

4-1-3-5- نتایج آنالیز  SEM برای نمونه AZNC.. 112

4-1-3-6- نتایج آنالیز  TEMبرای نمونهAZNC.. 114

4-1-4- نتایج حاصل از تست EDX.. 115

4-1-4-1- نتایج حاصل از تست EDX برای نمونه AZ.. 115

4-1-4-2- نتایج حاصل از تست EDX برای نمونهAZN.. 116

4-1-4-3- نتایج حاصل از تست  EDXبرای نمونه AZNC.. 116

4-1-5- نتایج حاصل از تست UV-vis. 117

4-1-5-1- نتایج حاصل از تست UV-vis برای نمونه AZ.. 117

4-1-5-2- نتایج حاصل از تست UV-vis برای نمونه AZN.. 118

4-1-5-3- نتایج حاصل از تست UV-vis برای نمونه AZNC.. 119

4-1-6-  نتایج حاصل از قطعات ساخته شده به روش اختلاط خشک… 121

4-1-6-1- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با تخلخل زای PVA.. 121

4-1-6-2- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با تخلخل زای T.P.P. 121

4-1-6-3- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با خاک اره 121

4-1-6-4- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با CMC.. 121

4-1-6-5- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با نمک طعام. 121

4-1-6-6- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با شکر. 121

4-1-6-7- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با اوره 122

4-1-6-8- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با PEG.. 122

4-1-6-9- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با MC.. 122

4-1-6-10- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با PVA و T.P.P. 122

4-1-6-11- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با MC و T.P.P. 122

4-1-6-12- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با  PVA و PEG.. 122

4-1-6-13- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با  PEGوMC.. 122

4-1-6-14- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با PEG  و T.P.P. 123

4-1-6-15- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با  PEGو PVA و MC.. 123

4-1-6-15- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با  PEGو PVA و T.P.P. 123

4-1-7-  نتایج حاصل از اختلاط تخلخل زا ها با حلال برای تهیه یک تخلخل زای مناسب… 123

4-1-7-1-  نتایج حاصل از اختلاط تخلخل زای  PVA و حلال. 123

4-1-7-2-  نتایج حاصل از اختلاط تخلخل زای  T.P.P و حلال. 124

4-1-7-3-  نتایج حاصل از اختلاط تخلخل زای  MCو حلال. 124

4-1-7-4-  نتایج حاصل از اختلاط تخلخل زای  PEGو حلال. 124

4-1-8-  نتایج حاصل از قطعات ساخته شده به روش اختلاط تر. 125

4-1-8-1- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با تخلخل زای PVA   به روش اختلاط تر. 125

4-1-8-2- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با تخلخل زای T.P.P به روش اختلاط تر. 125

4-1-8-3- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با تخلخل زای MC  به روش اختلاط تر. 125

4-1-8-4- نتایج حاصل از قطعات ساخته شده با تخلخل زای PEG  به روش اختلاط تر. 125

4-9-1- نتایج حاصل از دانسیته ارشمیدسی برای قطعات… 126

4-10-1- نتایج حاصل از دانسیته معمولی برای قطعات… 127

فصل پنجم : نتیجه گیری وپیشنهادات… 128

5-1- نتیجه گیری نهایی.. 129

5-2-  پیشنهادات… 130

مراجع.. 131

مقدمه

     انرژی از دیر باز به عنوان موتور محرک جوامع بشری شناخته شده است و با پیشرفت بشر بر اهمیت و تأثیر گذاری آن در زندگی بشر افزوده شده است. بر این اساس هیدروژن به عنوان یکی از سوختهای پاک یکی از بهترین گزینه ها جهت ایفای نقش حامل انرژی در این سیستم جدید ارائه انرژی می  باشد ]1[. بشردرآینده ای نه چندان دورعصر هیدروژن راتجربه خواهدکرد]1و2[. عمل تبدیل انرژی شیمیایی موجود در هیدروژن به انرژی الکتریکی توسط دستگاهی به نام پیل سوختی انجام می پذیرد]3[. پیل های سوختی در کاهش آلودگی محیط زیست نقش به سزایی را ایفا می کنند و به خاطر عدم به کارگیری قطعات  مکانیکی زیاد ایجاد آلودگی صوتی نیز نمی نمایند]3[. پیل های سوختی به عنوان یک منبع بسیار ایده آل انرژی برای استفاده های ساکن وغیر ساکن ، نظیر حمل ونقل و نیرو گاه ها می باشند .در این بین پیل های سوختی اکسید جامد (SOFCs) بدلیل مزایایی نظیر قیمت ارزانترمواد مورد استفاده درآنها، حساسیت کمتر به ناخالصی های گاز هیدروژن وکارایی بسیار بالاتر یکی از جذاب ترین انواع پیل های سوختی می باشد. این پیل های سوختی به دلیل اینکه هیدروژن ورودی به آنها نیاز به هیچ گونه تغییر و خالص سازی اولیه  ندارد، به شدت از نظر قیمت نسبت به سایر پیل های سوختی ارزان تر می باشند]4[. پیل های سوختی اکسید جامد از سه بخش آند و کاتد و الکترولیت تشکیل شده اند. اساس عملکرد یک پیل سوختی اکسید جامد شامل احیای یک اکسنده (O2) درکاتد و اکسایش یک سوخت (H2) در آند می باشد. در این پیل ها نیاز به یک الکترولیت هادی یون اکسیژن و پروتون، برای واکنشهای الکتروشیمیایی اکسایش و کاهش اکسیژن و هیدروژن، انجام شده درالکترودها می باشد]5[.

     امروزه در پیل های سوختی اکسید جامد بطور گسترده از هیدروژن به عنوان سوخت استفاده می شود. هیدروژن از منابع مختلف مانند: گازطبیعی، گازهای سنتزی حاصل از تبخیر منابع کربنی و زغال وغیره بدست می آید. هیدروکربنها نیز بطور گسترده به عنوان سوخت این پیل ها رواج پیداکرده اند. سوختهای هیدروکربنی معمولا در دماهای بالای عملکرد پیل سوختی اکسید جامد ناپایدارند و برروی آند به هیدروژن و کربن تبدیل می شوند. سوختهای هیدروکربنی بطور معمول مقدارکمی سولفوربه همراه دارند. کربن حاصل از تجزیه هیدروکربنها و سولفور موجود درآنها مشکلاتی برای عملکردپیل  ایجاد می کنند. برای جلوگیری از نشست کربن در سطح آند معمولا مقداری بخاراضافه به همراه گاز استفاده می شود و همچنین تغیراتی نیز در ترکیبات موادآندداده میشود. برای جلوگیری از سمی شدن پیل توسط سولفور معمولا سوخت را سولفور زدایی می کنند]5[.

     در سالهای اخیر تحقیقات گسترده ای بر روی مواد، کاتالیزورها، علوم سطح و خواص الکتروشیمیایی آندها انجام شده است] 4[. آندهای مورد استفاده در پیل های سوختی اکسید جامد از مواد و تنوع وگستردگی فراوانی برخوردارند. و