فهرست مطالب:

چکیده …………………………………………………………………………………  1

فصل 1. کلیات تحقیق  ………………………………………………………………  1

1_1 بیان مسئله ……………………………………………………………………..  2

2_1 سؤالات تحقیق  ………………………………………………………………….  3

  3_1 فرضیات تحقیق ………………………………………………………………..  3

4_1 اهداف تحقیق ………………………………………………………………….  3

5_1 جنبه جدید بودن تحقیق …………………………………………………………  4

6_1 روش شناسی تحقیق ……………………………………………………………  4

7_1 جامعه آماری و حجم نمونه………………………………………………………  5

8_1 موانع و محدودیت ……………………………………………………………….5

9_1 روش تحلیل اطلاعات و داده ها ………………………………………………  5

10_1 پیشینه تحقیق ………………………………………………………………  5

1-10-1  پایان نامه ها ………………………………………………………………… 5

2-10-1  گزارش های حاصل از طرح های پژوهشی ……………………………… 9

11-1 نتیجه گیری …………………………………………………………………..  11

11_1 واژگان کلیدی ………………………………………………………………..  12

فصل 2. مبانی نظری تحقیق ………………………………………………………. 13

1-2 مفاهیم ………………………………………………………………………..  14

1-1-2 توسعه پایدار شهری ……………………………………………………..  14

2-1-2 مدیریت شهری ………………………………………………………………  14

3-1-2 محله ……………………………………………………………………….  16

4-1-2 مدیریت محلی ………………………………………………………………  18

5-1-2 برنامه ریزی محله محور ……………………………………………………  20

6-1-2 تقسیمات محله ای (محله بندی) …………………………………………  22

2-2 مکاتب ……………………………………………………………………….  23

1-2-2 مکتب ساختارگرایی ……………………………………………………..  23

3-2 رویکردها ………………………………………………………………………  26

1-3-2 رویکرد توسعه پایدار شهری ………………………………………………  26

1-1-3-2 حکمروایی خوب شهری ………………………………………………..  30

2-1-3-2 مشارکت ……………………………………………………………..  34

3-1-3-2 توسعه اجتماعات محله ای …………………………………………  37

2-3-2 رویکرد مدیریت یکپارچه شهری ……………………………………….  39

3-3-2 رویکرد های نوین به محله …………………………………………………  41

3-2 نظریه ها ……………………………………………………………………  43

1-3-2 تئوری نو شهرگرایی ……………………………………………………..  43

4-2 مدل ها ………………………………………………………………………  46

1-4-2 مدل های ساخت شهر  …………………………………………………..  46

2-4-2 مدل شهرهای سالم ……………………………………………………..  50

6_2 تجارب ……………………………………………………………………… 55

1-6-2 مدل اندازه ی محله در غرب ……………………………………………… 55

1-6-2 مدل اندازه ی محله در ایران …………………………………………….. 57

7_2 نتایج مبانی نظری  ………………………………………………………………… 57

فصل 3. تحلیل تطبیقی محله های شهری قدیم و جدید با توجه به مطالعات میدانی……………… 63

1-3 مفهوم محله و شاخصهای تقسیم بندی آنها در ادوار مختلف …………..  64

1-1-3  دوران باستان ……………………………………………………  65

2-1-3  دوران اسلامی ………………………………………………………  66

3-1-3  دوران قاجاریه ……………………………………………………  69

4-1-3  دوران پهلوی اول ………………………………………………..  70

5-1-3  دوران پهلوی دوم ……………………………………………………  71

6-1-3   دوران پس از انقلاب اسلامی…………………………………….  72

7-1-3  دوران معاصر ………………………………………………………..  73

جدول جمع بندی ……………………………………………………………  75

2-3  ضرورت بررسی شاخصهای تقسیمات محله ای ………………..  80

3-3  اهداف تقسیمات محله ای ……………………………………………  81

4-3  مزایای تقسیمات محله ای …………………………………………..  82

5-3  مشکلات تقسیمات محله ای ………………………………………….  83

6-3  اسناد بالادست و قوانین مربوطه………………………………………  85

1-6-3 قوانین و اسناد بالادست در سطح ملی ……………………………..  86

 

 

1-1-6-3 سند چشم انداز جمهورى اسلامى ایران در افق ١۴٠۴ هجرى شمسى……….86

2-1-6-3 برنامه چهارم توسعه اقتصادی و اجتماعی ایران (1388_1384)………..86

3-1-6-3 برنامه پنجم توسعه اقتصادی و اجتماعی ایران (1394_1390)……….87

4-1-6-3 قوانین تقسیمات کشوری……………………………………………….88

2-6-3  قوانین و اسناد بالادست در سطح منطقه و شهر ………………………. 90

1-2-6-3 گزارش سالیانه شهرداری تهران……………………………………………90

2-2-6-3 طرح جامع شهر تهران ……………………………………………………90

3-2-6-3  سند راهبردی_ ساختاری توسعه و عمران شهر تهران……………….91

4-2-6-3 اسناد “الگوی توسعه مناطق و طرح تفصیلی مناطق 22 گانه تهران…….92

5-2-6-3 طرح تفصیلی منطقه 1 شهر تهران ……………………………………..92

6-2-6-3 قوانین شهرداری …………………………………………………………93

7-3  نقش شوراها وشورایاری ها در تقسیمات محله ای ……………………  95

8-3  شاخصهای تقسیمات محله ای ……………………………………………  97

1_8_3 شاخصهای تقسیمات محله ای در گذشته …………………………….  97

2_8_3 شاخصهای تقسیمات محله ای دوره معاصر ………………………….  98

9_3 نتایج مقایسه موارد تاثیر گذار بر تقسیم بندی محلات در گذشته و حال……  99

10_3 ترسیم خطوط و تحدید حدود محلات ……………………………………..  100

فصل4.  تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات ………………………………………..  103

1-4 شهر تهران ………………………………………………………………………  103

1-1-4 معرفی شهر تهران …………………………………………………………. 103

2-1-4 بررسی تقسیمات شهری در تهران…………………………………..  104

2-4 معرفی منطقه 1 شهر تهران ………………………………………………  109

1-2-4 موقعیت جغرافیایی منطقه 1 شهر تهران ……………………………….  110

2-2-4 بررسی عوامل طبیعی موثر در مرزبندی محله های منطقه 1 شهر تهران…………  111

3-2-4 ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی منطقه 1 شهر تهران ………………….111

4-2-4 ویژگیهای جمعیتی و اقتصادی منطقه 1 شهر تهران ………………..  112

5-2-4 بررسی شاخصهای تقسیمات محله ای در منطقه 1 شهر تهران …….  115

3-4 محلات مورد بررسی ………………………………………………………  119

1-3-4 معرفی محلات مورد بررسی منطقه 1 شهر تهران …………………  119

1-1-3-4 درکه……………………………………………………………………….  119

2-1-3-4 قیطریه ……………………………………………………………………  126

2-3-4 بررسی شاخصهای تقسیمات محله ای در محلات مورد نظر منطقه 1 تهران……. 130

1-2-3-4 درکه ………………………………………………………………………  130

2-2-3-4 قیطریه …………………………………………………………………..  133

3-3-4 تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات …………………………………………  136

1-3-3-4 تحلیل های توصیفی منطقه یک شهر تهران ……………………… 136

2-3-3-4 تحلیل های توصیفی و کیفی محلات مورد نظر …………………….. 148

3-3-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه های پژوهش …………………………. 187

4-3-4 مقایسه کلی محلات قیطریه، درکه و کوهسار ………………………..  201

نتیجه گیری ……………………………………………………………………… 203

فصل5. ارائه الگو و شاخص های مناسب تقسیم بندی محلات………………  206

1-5 نتیجه گیری …………………………………………………………………… 207

2-5 نتایج آزمون فرضیات …………………………………………………………  216

3-5 مدل پیشنهادی و راهکارها  ……………………………………………..  231

1-3-5 راهکارها ……………………………………………………………………  231

2-3-5 شاخصهای استخراجی جهت مرزبندی محلات …………………………  233

3-3-5 مدل استفاده از شاخصهای استخراجی در مرزبندی محلات مورد نظر …… 235

1-3-3-5  درکه و کوهسار ……………………………………………………  235

2-3-3-5  قیطریه …………………………………………………………………..  236

پیشنهادی برای مطالعات آتی  …………………………………………………….  237

منابع و ماخذ …………………………………………………………………………. 239

منابع فارسی  …………………………………………………………………….  240

منابع لاتین ………………………………………………………………………….  255

سایتها   ……………………………………………………………………………..  257

پیوست ها …………………………………………………………………………  259

چکیده:

محله به عنوان کوچکترین فضای شهری، سلول حیات شهری و عنصری پویا در حکمروایی شایسته شهری مد نظر است. تقسیمات و مرزبندی محله های شهری از دوره اسلامی تا دوره جدید دستخوش تغییر و تحول شده است. محله بندی در گذشته بر اساس شاخصهای اجتماعی و اقتصادی صورت گرفته است اما در دوره معاصر اصول فرهنگ بومی _ اسلامی و درون گرایی محله های شهری کم رنگ شده با احداث خیابانهای متقاطع و وسیع همچنین جابجایی گسترده جمعیتی با ایجاد مشاغل جدید باعث از هم گسیختگی ساختار بازار و محلات قدیمی، گسست اجتماعی محلات سنتی و افزایش تراکم در بعضی از محلات گردید. محله بندی در دوره معاصر بر اساس شاخصهای کالبدی، سیاسی و اقتصادی مانند تصمیمات اداری _ سیاسی، ساخت و سازهای جدید و فعالیت های عمرانی به ویژه احداث شبکه های جدید ارتباطی صورت گفته که  کاهش حس تعلق و هویت اجتماعی محلات را به دنبال داشته است.

منطقه 1 شهر تهران نیز که شامل روستاهای قدیمی تغییر شکل یافته و محله های جدید شهری است، با توجه به شرایط پیش آمده، ناشی از مرزبندی های جدید با مشکلاتی چون جدایی گزینی اجتماعی ، تفکیک فضایی درون محله، درهم ریختگی کاربری ها و محدودیتها و مشکلات خدمات رسانی روبرو است.

در این پایان نامه، از روش پژوهشی مبتنی بر رویکرد سیستمی استفاده شده است از اینرو در ارتباط با وضع گذشته و موجود با توصیف عناصر و عوامل اصلی در مرزبندی محله های شهری به تحلیل آثار حاصله پرداخته شده، از روش تحلیلی آزمون t تک گروهی، آزمون فریدمن همچنین توجه نظرات کارشناسی (روش دلفی) استفاده گردید. نتیجه حاصل از این پژوهش پس از مطالعه و بررسی روند تغییرات تقسیمات محله ای در منطقه 1 شهرداری تهران خصوصا در دو محله ی درکه و قیطریه، به صورت مدل ایجاد زیر محلات با رعایت انسجام اجتماعی و فرهنگی پیشنهاد گردید. تلفیق شاخصهای اجتماعی، فرهنگی با شاخصهای سیاسی، اداری، کالبدی و اقتصادی که کارایی بیشتری در مرزبندی محلات به همراه خواهد داشت. بعنوان راهکار نهایی پژوهش ارائه شد در نتیجه شاخصهای مذکور با در نظر گرفتن شرایط بومی، تاکید بر عناصر طبیعی محلات( رود دره و کوه)، ویژگی های مشترک فرهنگی ساکنان، ویژگی های اجتماعی و اقتصادی محلات، منافع مشترک مادی و معنوی با توجه به نشانه های هویت زا و با در نظر گرفتن مشارکت مردم در تعیین حدود محله حائز اهمیت است.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- بیان مسأله

ضرورت بررسی محله و شناخت ابعاد آن در برنامه ریزی شهری، ضمن دارا بودن ارزشهای نظری، از ابعاد کاربردی کاملا مشخص نیز در عرصه مدیریت و برنامه ریزی شهری و به ویژه در کلانشهرها برخوردار می باشد.

تقسیمات محله ای و مرزبندی محله های شهری از دوره اسلامی که بر اساس گروه های شغلی و صنفی و قومی انجام می گرفت تا دوره جدید که از اصول و روش های مرزبندی اداری _ سیاسی تبعیت می کند، دستخوش تغییر و تحول شده است. محله بندی در گذشته بر اساس شاخصهای اجتماعی و اقتصادی صورت گرفته است اما در دوره معاصر اصول فرهنگ بومی _ اسلامی و درون گرایی محله های شهری کم رنگ گردید و احداث خیابانهای متقاطع و وسیع باعث از هم گسیختگی ساختار بازار و بافت های شهری و محلات تاریخی شد. امروزه الگوی توسعه برونزا بر محله های شهری و ساختار شهری مسلط شده است. در این دوران، محله در چارچوب قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری به عنوان یکی از سطوح سلسله مراتب تقسیمات شهری تعریف گردید. در قانون تشکیل شوراهای اسلامی در سال 1361 نیز برای اداره ی چنین واحد شهری خرد مقیاس در شهر، تشکیل شورای محله پیش بینی گردید و بر اساس تبصره 2 ماده 4 قانون تقسیمات کشوری مصوب 15/4/1363  محله یکی از مهمترین و اساسی ترین تقسیمات کشوری معرفی شد.

کلانشهر تهران نیز با قدمت تاریخی و به عنوان مهمترین شهر کشور در دوره های رشد و گسترش خود با تغییر مرزهای محله ای رو به رو بوده است. مرز بندی محله های شهری تهران نیز در گذر زمان متناسب با دگرگونی های نظام های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی متحول شده است. احداث شبکه های جدید ارتباطی، جابجایی وسیع جمعیتی درون شهری و بوجود آمدن مشاغل جدید، همراه با برنامه های خدماتی شهر بر روی این نوع مرزبندی ها تاثیر گذاشته، به گونه ای که مرزبندی محله های شهری تهران بعد از انتخابات شورای شهر در سال 1378 و آغاز فعالیت شورایاری ها در سال 1380 دستخوش تغییر و تحول گردید.

تقسیم بندی محلات در دهه های اخیر نه تنها موجب جدایی گزینی شهری شده، بلکه اعتبار و اهمیت محله های شهری را نیز به عنوان کوچکترین واحد حیاتی شهر دچار اختلال نموده و موجب ضعف همبستگی ساکنین این محلات شده است.

امروزه محله بندی و معیارهای و شاخص های تقسیم بندی محلات با آنچه که در گذشته  جریان داشته تفاوت دارد. به صورتیکه بعضی از محله های کنونی با تقسیم و جدا شدن محلات قبلی بوجود آمده اند به نحویکه خط تقسیم و تفکیک محله ای موجب گسست اجتماعی محلات سنتی و قدیمی شده است. این مشکلات در شهرهای بزرگ و کلان شهرها که بدون کنترل رشد یافته اند نمایان تر است. انضمام روستاها به شهر، تغییر شکل محله های قدیمی، محله های مهاجرپذیر و افزایش تراکم در بعضی از محلات بر مشکلات افزوده است.

منطقه 1 شهر تهران نیز که شامل روستاهای قدیمی تغییر شکل یافته و نیز محله های جدید شهری است، با توجه به شرایط پیش آمده، در نتیجه مرزبندی های جدید با مشکلاتی چون جدایی گزینی اجتماعی ، تفکیک فضایی درون محله، درهم ریختگی کاربری ها و محدودیتها و مشکلات خدمات رسانی روبرو است.

در این پژوهش سعی می شود تا با مطالعه و بررسی روند تغییرات تقسیمات محله ای در تهران،  به ویژه منطقه 1 شهرداری تهران و تعیین عوامل تاثیرگذار بر آن و شاخص سازی، الگوی بهینه برای دستیابی به پایداری شهری ارائه شود.

2-1- سوالات تحقیق

1- عوامل موثر در تغییر مرزبندی محله های شهری منطقه 1 شهر تهران کدامند؟

2- کدام یک از شاخصها بهتر می توانند برای تعیین مرزهای محله ای در منطقه 1 تهران به کار بروند؟

3-1- فرضیات تحقیق

1- تصمیمات اداری _ سیاسی، ساخت و سازهای جدید و فعالیت های عمرانی به ویژه احداث شبکه های جدید ارتباطی موجب تغییر مرزهای قدیمی محلات منطقه 1 شده است.

2- استفاده از شاخصهای اجتماعی _ فرهنگی در مرزبندی محله های منطقه 1 شهر تهران، به ویژه با تاکید بر همبستگی اجتماعی و تعلق مکانی، کارائی بیشتری نسبت به شاخصهای کالبدی و اقتصادی دارند.

4-1- اهداف تحقیق

1- شناخت وضعیت گذشته و موجود تقسیمات محله ای

2- ارائه شاخصهای تعیین حد و مرز تقسیمات محله ای

3- ارائه پیشنهادات و الگوی بهینه در نحوه مرزبندی تقسیمات محله ای در راستای بررسی فرصتها با در نظر گرفتن شاخصهای تعیین شده

1-5- جنبه جدید بودن تحقیق

در ارتباط با تبیین و تحلیل شاخصهای مرزبندی محله های شهری در منطقه 1 شهر تهران بر مبنای شاخص های اجتماعی و فرهنگی در مرزبندی محله های شهری تحقیقات اندکی صورت گرفته است. این مطالعه دارای نوآوری در ارائه ی الگوی بهینه در نحوه مرزبندی محله ای می باشد.

6-1- روش شناسی تحقیق

الف) روش تحقیق

مطالعه به صورت سیستمی بوده است ابتدا وضعیت موجود، تکوین محلات بررسی شده است و سپس با تعیین عناصر تاثیرگذار بر مرزبندی محله ای سعی شده است تا شاخص های مورد نیاز انتخاب و با مقایسه آنها و تاثیر آن بر ساختار محله ای به تعیین مهم ترین شاخصها پرداخته شود.

بنابراین روش پژوهش با توجه به رویکرد سیستمی در این پایان نامه در ارتباط با وضع گذشته و موجود توصیفی و در بخش تحلیل آثار حاصله، از روش تحلیلی استفاده شده است.

ب) تکنیک کار / ابزار گردآوری اطلاعات

1- شناخت شاخصها و معیارهای تقسیم بندی محله های شهری در دوره های مختلف

2- تعیین عوامل اثرگذار بر تقسیم بندی محله ای با بهره گرفتن از اسناد ومدارک

3- مقایسه تطبیقی مرزهای محلات با روش های آماری ، نقشه ها در محیط GIS ، پرسشنامه و مصاحبه های علمی و کارشناسی

4- کاربرد روش دلفی، آزمون t تک گروهی، آزمون فریدمن و تحلیل عوامل به صورت ترکیبی در تعیین وزن شاخص ها

5- ارائه شاخصهای ترکیبی و جدید با توجه به وزن های تعیین شده

فهرست مطالب:

چکیده فارسی……………………………….. n

 تشکر…………………………………n

 تقدیم………………………………… n

 فهرست مطالب…………………………..الف

 فهرست شکل ها……………………………….. ح

 فهرست جدول ها……………………………….. د

1-1. بیان مسأله………………………………… 2

n توده هوای عموما گرم وخشک ناشی از پرفشاره جنب حاره……………… 2

 nتوده های هوای سرد و خشک ناشی از پرفشار سیبری………………..  2

n توده های هوای اقیانوسی مدیترانه ای ناشی از ورود بادهای غربی……..2

n توده هوای نسبتا گرم و مرطوب ناشی از ورود زبانه های کم فشار سودانی…..3

1-1-1. اهمیت سرماهای بحرانی از نظر محققان………………………… 3

n به لحاظ مفهومی…………………………………. 3

n به لحاظ کمی…………………………………. 3

n به لحاظ پیامدها و زیان ها……………………………….. 4

1-1-2. اهداف تحقیق…………………………………. 5

1-2. پیشینه تحقیق…………………………………. 5

n تحقیقات مربوط به شرایط و چگونگی تشکیل پرفشار سیبری ……….. 6

n تحقیقات مربوط به روابط پویشی پرفشار سیبری با دیگر سامانه های دور در قالب پیوند از دور….6

n تحقیقات مربوط به قلمرو گسترش زبانه های هوای سرد پرفشار سیبری………7

n تحقیقات مربوط به شرایط زمانی و مکانی پرفشار سیبری در سرزمین ایران……8

2-1. بنیادهای پژوهش…………………………………… 10

2-1-1.  هوا ………………………………..10

2-1-2. آب وهوا……………………………….. 11

2-1-3. دما………………………………..11

2-1-4. تغییرات دمایی…………………………………. 11

2-1-5. آستانه………………………………… 12

2-1-6.  حداکثر دمای روزانه………………………………… 12

2-1-7.  حداقل دمای روزانه………………………………… 12

2-1-8.  روز سرد………………………………… 12

2-1-9. دمای بحرانی…………………………………. 12

2-1-10. وزش هوا……………………………….. 12

2-1-11. فرارفت هوای سرد………………………………… 12

2-1-12. فشار……………………………….. 13

2-1-13.  شیب تغییرات فشار………………………………..13

2-1-14.  توده های هوا ………………………………..13

2-1-15.  مفهوم همدید………………………………… 13

2-1-16.  نقشه های هوا……………………………….. 13

2-1-17. ایستگاه همدید………………………………… 14

2-1-18. آب و هواشناسی همدید………………………………… 14

2-1-19. ناوه (زبانه کم فشار) ………………………………..14

2-1-20. پشته (زبانه پرفشار)……………………………….. 15

2-1-21. پرفشارها (آنتی سیکلون)……………………………….. 15

2-1-22. پرفشارهای گرمایی………………………………… 15

2-1-23. پرفشار های پویشی…………………………………. 16

2-1-24. نقشه سطح متوسط دریا……………………………….. 16

2-1-25. نقشه های ترازهای بالای جو………………………………… 16

2-1-26. نقشه های هم ارتفاع ژئوپتانسیل………………………….. 16

2-1-27. پرفشار سیبری…………………………………. 17

2-1-28. عامل اصلی تشکیل پرفشار سیبری……………………….. 18

2-1-29. گسترش پرفشار سیبری روی ایران……………………….. 19

2-1-30. پرفشار جنب حاره……………………………….. 19

2-1-31. بادهای غربی…………………………………. 19

2-1-32. کم فشار سودان…………………………………. 19

2-1-33. واچرخند عربستان…………………………………. 20

2-2. سرزمین پژوهش…………………………………… 20

2-2-1. سیمای طبیعی ایران مرکزی…………………………………. 20

2-2-2. پهنه های آبی اثر گذار بر ایران مرکزی………………………. 22

< دریای مدیترانه………………………………… 22

<دریای سرخ و خلیج عدن…………………………………. 22

<دریای سیاه ………………………………..22

2-2-3. پراکنش دما ………………………………..23

2-2-4. میانگین دمای ماهانه………………………………… 24

2-2-5. دمای بیشینه مطلق ماهانه………………………………..25

2-2-6. دمای کمینه مطلق ماهانه………………………………… 26

2-2-7. بارش سالانه……………………………….. 27

 

 

2-2-8. میانگین ماهانه بارش………………………………….. 28

2-2-9. پراکنش فشار……………………………….. 30

2-2-10. میانگین ماهانه سمت و سرعت باد غالب در هشت ایستگاه نمونه……32

3-1.  پرسش‌های پژوهش…………………………………… 36

3-2. فرضیات پژوهش………………………………….. 36

3-3. گزینش سرزمین پژوهش و ایستگاه های داده سنجی  ………..36

3-4. منابع داده ها……………………………….. 38

3-5. تعیین ویژگی های عمومی آب‌وهوایی سرزمین پژوهش………. 38

3-6. مراحل شناسایی و استخراج موج های سرما………………… 39

3-7. معیار تعیین موج های سرما……………………………….. 42

3-8. معیار تعیین موج سرمای بحرانی…………………………………. 42

3-9. معیار تعیین روز اوج سرمای بحرانی…………………………………. 42

3-10. مراحل آزمون فرضیه نخست تحقیق………………………………. 43

3-10-1. تهیه داده های ترازی…………………………………. 43

3-10-2. تبدیل داده های فشرده به متن…………………………………. 43

3-9-3. تعیین محدوده طراحی الگوهای همدید…………………………… 43

3-10-4. تبدیل داده های رقومی به نقشه………………………………… 44

3-10-5. ترسیم نقشه های ارتفاعی………………………………… 45

3-10-6. تعیین بیرونی ترین پربند بسته برای هر سرما……………… 46

3-10-7. تعیین پربند پشتیبان پرارتفاع سیبری………………………. 47

3-11. مراحل آزمون فرضیه دوم………………………………… 47

3-11-1. رسم نقشه های بردار باد………………………………… 47

3-11-2. رسم نقشه های خطوط جریان باد……………………….. 48

3-11-3. رسم نقشه های دما ………………………………..48

3-11-4. کمی کردن نقشه های بردار باد………………………………… 48

3-11-5. اسکریپت نویسی میانگین بردارهای باد………………………. 48

3-11-6. اسکریپت نویسی تعیین جهت و سمت غالب بردارهای باد…… 49

3-11-7.  فراخوانی اسکریپت dat.gs به محیط  GrADS………………..

3-11-8. کارتوگرافی و تکنیک رسم نقشه ها …………………………52

4-1. تحلیل آماری 47 موج سرماهای بحرانی………………………………..  53

4-1-1. سه ویژگی سرماهای بحرانی…………………………………. 55

<دوام………………………………… 55

………………………………..

<گسترش مکانی…………………………………. 56

4-1-2. نتایج آماری سرماهای بحرانی ایران مرکزی……………… 57

4-2. نتایج همدید سرماهای بحرانی ایران مرکزی………………….. 58

4-2-1. نقش پرفشار سیبری در سرماهای بحرانی ایران مرکزی……..58

<تراز دریا ………………………………..65

<تراز 1000 ه.پ………………………………….. 67

<ترازهای 750 و 500 ه.پ………………………………….. 69

<تحلیل موقعیت پربند پشتیبان…………………………………. 73

<تحلیل الگوهای  همدید- تراز 1000 ه.پ………………………………….. 74

<تحلیل الگوهای همدید- تراز 750 ه.پ………………………………….. 75

<تحلیل الگوهای همدید- تراز 500 ه.پ………………………………….. 76

4-2-2. نقش فرارفت های شرقی در سرماهای بحرانی ایران مرکزی…………77

<سمت باد، دما و خطوط جریان در ترازهای بالا………………………………… 77

<تحلیل سرعت و سمت میانگین باد………………………………..87

تحلیل الگوهای بردار باد در تراز 1000 ه.پ………………………………….. 88

5-1. آزمون فرض…………………………………… 90

5-2. نتیجه گیری…………………………………. 91

5-3. پیشنهادها……………………………….. 92

5-4. تنگناهای تحقیق…………………………………. 92

<سرچشمه ها……………………………….. 93

<چکیده لاتین…………………………………. 97

چکیده:

خسارات ناشی از دما های سرد بحرانی بویژه در اکوسیستم های طبیعی و مناطق پرجمعیت شهری در حال افزایش است. ایران مرکزی سرزمینی خشک و مستعد رخداد سرما بویژه طی زمستان است و فاقد منابع تعدیل کننده تنش های دما مانند منابع آب و پوشش گیاهی انبوه است. در تحقیق حاضر برای تعیین امواج سرمای ایران مرکزی، داده های دمای بیشینه روزانه مربوط به مجموع هشت شهر شامل شاهرود، تهران، سمنان، کاشان، اصفهان، یزد، کرمان و بم تهیه و دماهای صفر و زیرصفر آنها به عنوان امواج سرما استخراج شد. بر این اساس، تعداد 47 موج سرما در بازه آماری (1980-2012) شناسایی شد و در دومین مرحله بر پایه 2 معیار زمانی و مکانی یعنی به ترتیب دو روز دوام و درگیری دو ایستگاه و بیشتر، 17 مورد سرمای بحرانی تعیین شد. گشایش پرونده های داده های ترازی هوا تهیه شده از بایگانی NCEP/NCAR، تبدیل آنها به پوشه های متنی طی تاریخ های سرماهای بحرانی و رسم نقشه های هوای روزانه و ترکیبی با بهره گرفتن از نرم افزار Surfer سه مرحله از کار بود که به طراحی الگوهای همدید برای تعیین تراز و سمت غالب فرارفت هوای سرد سیبری انجامید. نتایج نشان داد که فرارفت سرما بسوی ایران مرکزی طی 70 درصد مواقع در پایین ترین ترازها (ترازهای دریا و 1000 هکتوپاسکال) و در قالب زبانه های پرفشار سیبری رخ داده است و تنها در 12 درصد اثر پرفشار ارتفاعی تبت و 17 درصد اثر پرفشارهای سرد مهاجر (غربی) آشکار شد.

تحلیل الگوهای های بردار باد و دما در تراز 1000 ه. پ برای  آزمون سمت فرارفت هوای سرد طی روزهای رخداد سرماهای بحرانی نشان داد که بردارهای باد در 70 درصد مواقع (12 مورد از 17 مورد)، از سمت جنوب شرق به عنوان دنباله بادهای شرقی از روی افغانستان و پاکستان و گاهی هم از سمت شمال شرق و شرق بر گستره ایران مرکزی راه یافته اند.

فصل اول: سرآغاز

تغییر در بسامد بلایای آب و هوایی مانند موج های سرما یکی از مهمترین جنبه های تغییر آب و هوا است (کنکال و همکاران؛ 1999). همه ساله افراد زیادی با گسترش و وقوع موج های گرم و یا بوران های سرمایی هلاک می شوند (علیجانی،1390). در این میان دماهای بسیار سرد به عنوان خطر یا بحران برای انسان تعریف شده اند. اساسا عنصر دما از دیرباز مورد توجه آب وهواشناسان بوده (عساکره؛ 1388)، تغییرات کوتاه مدت و درازمدت آن می ­تواند ساختار آب و هوای هر محل را دگرگون سازد.

بر اساس گزارش هیأت بین الدول آب وهوا  (IPPC. 2001)دمای سطح کره زمین در فاصله زمانی 1861-2001 میلادی حدود 0.6 درجه سانتی گراد افزایش یافته است. این درحالی است که رفتار فراسنج دمای حداقل و حداکثر با یکدیگر متفاوت بوده، دمای حداقل به طور آشکاری نرخ افزایشی داشته است. با وجود افزایش دمای حداکثر، نرخ آن از نرخ دمای حداقل کمتر بوده است (کارل و همکاران،1993).

از این رو بنا به قول شعبانی و همکاران (1392: 896)، مدلسازی متغیرهای حدی دمای هوا و پیش بینی دماهای حداکثر و حداقل به عنوان یکی از مهمترین پارامترهای آب وهوای با توجه به تغییرات آب وهوایی، گرمایش جهانی و خشکسالی­ها، قطعاً فرصت بیشتری را جهت برنامه ریزی و ارائه تمهیدات لازم به خصوص در آب و هواهای خشک و نیمه خشک در اختیار برنامه ریزان قرار می دهد.

1-1- بیان مسأله

ایران به دلیل گستردگی زیاد در طول و عرض جغرافیایی، پیچیدگی در پیکربندی ناهمواری ها و یورش توده های هوا با خاستگاه های گوناگون، از نظر دمایی شرایط ویژه ای دارد. تکرار توده های هوایی که به وسیله سامانه های چرخندی و واچرخندی و یا گسترش زبانه های آنها به ایران می رسند و شرایط رطوبتی و دمایی هوای روزمره را تعیین می کنند؛ در درازمدت، شرایط آب و هوایی ایران را به وجود می آورد (علیجانی،1383: 37).

سرزمین ما به دلیل  شرایط جغرافیایی خاص، یعنی موقعیت آن در رابطه با گردش عمومی جو و قرار گرفتن آن در عرضهای جغرافیایی میانه، در فصول مختلف سال تحت تاثیر آنتی سیکلونهایی با منشاهای مختلف و خصوصیات فیزیکی گوناگون قرار می گیرد، از جمله این آنتی سیکلون ها، پرفشار سیبری است که مهم ترین مرکز کنش جوی اوراسیا طی زمستان است و اثر محسوسی بر آب وهوای ایران دارد (لشکری 1375: 4).

از جمله سامانه های موثر بر توده هوای وارد شونده به سرزمین ایران می توان به موارد زیر اشاره کرد؛

 توده هوای عموما گرم و خشک ناشی از پرفشاره جنب حاره: پرفشاره جنب حاره، سامانه پویشی (دینامیکی) بزرگی در مقیاس سیاره ای است که کانونی روی اقیانوس اتلس شمالی دارد. در دوره گرم سال زبانه ای از پرفشار جنب حاره روی ایران است. قلمرو این زبانه از تراز 700 تا 1000 ه.پ گسترش دارد و سبب حاکمیت هوایی گرم و خشک بر بخش بزرگی از ایران (شبانکار و جلبیان، 1389: ص 48)، بویژه در سرزمین های دور از ساحل می شود.  با حرکت پرفشارجنب حاره و رودباد همراه با آن به عرض های پایین تر، از ماه دسامبر و ورود بادهای غربی به ایران در دوره سرد سال (امام هادی، 1383: 36) می توان شاهد ورود توده های هوایی دیگری بود.

n توده های هوای سرد و خشک ناشی از پرفشار سیبری: پرفشار سیبری از میانه ی مهر تا میانه ی فروردین بر آسیا حاکم است. این سامانه نقش دمایی مهمی در ایران بازی می کند و چنانکه پیش از این براتی و علیجانی (1378: 55)، تحقیق کرده اند، طی فصل بهار زبانه های سرمای آن از شمال شمال شرق و گاهی شمال غرب به ایران نفوذ می کنند. مسعودیان (1386: 22) نیز به گسترش این هوای بسیار سرد و خشک بر بخش هایی از کشور اشاره دارد.

n توده های هوای اقیانوسی مدیترانه ای ناشی از ورود بادهای غربی: دریای مدیترانه در مسیر بادهای غربی قرار دارد و اثرات آن از طریق این باد ها به ایران گسترش می یابد. در دورۀ سرد سال بر اثر استقرار فرود بلند مدیترانه، سامانه های غربی فشار هوا اعم از موج های سطح بالا و چرخندهای روی زمین به طرف ایران می آیند. از این رو رطوبت بارندگی ها در دورۀ سرد سال به وسیلۀ سامانه های مهاجر دریای مدیترانه تأمین می شود (علیجانی؛1391).

n  توده هوای نسبتا گرم و مرطوب ناشی از ورود زبانه های کم فشار سودانی: کم فشار سودانی که در شمال آفریقا تشکیل می شود و در فصل تابستان به صورت یک کم فشار حرارتی عمل می کند و در زمستان رفتار پویشی دارد .هر گاه کم فشار سودانی و مدیترانه ای با هم مرتبط شوند، ناوۀ عمیق در شرق مدیترانه به وجود  می آید و موجب ورود توده های نسبتاً گرم و مرطوب و بارش های سنگین در اغلب نقاط ایران می شود (جوانمرد و همکاران،1382).

1-1-1- اهمیت سرماهای بحرانی از نظر محققان

دما از مهمترین عناصر آب وهوایی است و تغییرات ناگهانی آن به ویژه افت دما به مقادیر زیر صفر درجه، منشأ بسیاری از تحولات فیزیکی، شیمیایی و زیست محیطی است. به همین دلیل، بررسی روند دما در مقیاس های مختلف زمانی و مکانی مورد توجه محققان بوده، بخش بزرگی از ادبیات آب وهوا شناسی را به خود اختصاص داده است. در این مجال به بیان اهمیت موضوع دماهای بحرانی سرد از سه جهت می پردازیم:

– به لحاظ مفهومی:

هن و همکاران (2009)، در تحقیق خود یک موج سرد را  با عنوان یک کاهش دمای سریع و غیرمتعارف برای یک دوره کوتاه مدت 24 ساعته روزانه تعریف کرده اند البته نه سرد مطلق بلکه سردی نسبی معادل انکه انسان کاهش درجه حرارت را احساس کند.

مشکلاتی که هر ساله دماهای بحرانی سرد در مناطق مختلف جغرافیایی و بخصوص منطقه ایران مرکزی به وجود می آورند باعث شده که موضوع مطالعه این دماها اهمیت علمی و کاربردی پیدا کرده، اثرات مختلف این دماها بررسی شود. این اثرات از جمله شامل ترکیدن لوله های آب، دیواره استخرها و حوض ها، بروز بیماری های واگیردار زمستانی مانند سرماخوردگی آنفلوانزایی، سارس و آلودگی هوا و مصرف زیاده از حد سوخت، مرگ و میر حیوانات وحشی و هجوم آنها به مراکز زیست انسانی، وقوع اینورژن های حرارتی و تشعشعی است (قویدل رحیمی و خوشحال دستجردی، 1389: 180). 

– به لحاظ کمی: گاوس و همکاران (2014)، اندازه گیری هوای سرد بحرانی را از طریق شاخص های مختلف آب و هوایی از جمله آستانه های بحرانی (دمای زیر 15- درجه)، سرمازدگی (تعداد روزهایی که دمای حداقل زیر صفر باشد)، یخبندان (تعداد روزهایی که دمای حداکثر روزانه زیر صفر درجه باشد) و شاخص مدت زمان دوام سرما (مثلاً، شش روز متوالی دمای حداکثر روزانه پایین تر از صدک دهم باشد) می داند.

– به لحاظ پیامدها و زیان ها:

بسیاری از بحران های ایجاد شده به طور کلی خطر نامیده می شوند و بیشتر از شرایط آب و هوای نشأت می گیرند (علیجانی،1390). مشکلاتی که هر ساله دماهای بحرانی سرد در مناطق مختلف جغرافیایی و بخصوص منطقه ایران مرکزی به وجود می آورند باعث شده که موضوع مطالعه این دماها اهمیت علمی و کاربردی پیدا کند. اثرات مختلف این دماها، در مواقع افت قابل بحث است مانند مسایلی که برای جوامع به وجود می آورد (مثل ترکیدن لوله های آب، دیواره استخرها و حوض ها، بروز بیماری های واگیردار زمستانی مانند سرماخوردگی آنفلوانزایی، سارس، آلودگی هوا با مصرف زیاده از حد سوخت، مرگ و میر حیوانات وحشی و هجوم آنها به مراکز زیست انسانی، وقوع اینورژن های حرارتی و تشعشعی مورد بررسی قرار داده شود (قویدل رحیمی و خوشحال دستجردی، 1389: 180).

       از نمونه این خسارات می توان به وقوع موج سرمای دی ماه 1386 اشاره کرد که همه ایران را در بر گرفت و به تبع آن استان های مورد پژوهش این تحقیق نیز طی چندین روز متوالی از 15 تا 20 دی 1386 شاهد دمای شدید سرد و یخبندان بودند. از خسارات این سرما می توان به تعطیلی تمام مقاطع تحصیلی و دانشگاه های استانهای تهران، سمنان و یزد به مدت دو روز، قطع و افت فشار گاز در اغلب شهرهای تهران، شاهرود، کاشان، یزد و کرمان، لغو اکثر پروازهای مسافرتی بعلت برودت و سردی هوا اشاره کرد (سایت خبر گذاری تابناک؛ در تاریخ 16/10/1386) همچنین کاهش دما به زیر صفر درجه در تمام ایستگاه ها، از جمله در استان سمنان کاهش دما تا منفی 13 درجه، شاهرود منفی 12 (سایت خبر گذاری فارس؛ 18/10/1386). اعلام وضعیت حاد برای هشت استان كشور، سرگردانی بیش از سه هزار تن در راه های یزد اشاره کرد . این امواج سرد که با کاهش شدید دما و ریزش برف سنگین (100سانتی متر در اطراف قمصر) همراه بود، باعث مسدود شدن اکثر راه های ارتباطی شهری و روستایی کاشان، تهران به قم و دیگر شهرها شد (سایت سازمان مدیریت بحران کشور؛ در تاریخ 17/10/1386).

       مرتبط با دماهای بحرانی سرد، رزنویک (1996) و ساکاموتو (1997) اشاره می کنند که  قرار گرفتن در معرض دماهای بسیار پایین در فصل سرد سال برای سلامت کودکان، سالمندان، بی خانمان ها و افرادی که بیماریهای تنفسی، قلبی و عروقی دارند، زیان زیادی به همراه دارد. علاوه بر این اگر دماهای سرد همراه با بارش برف باشند می تواند اقتصاد مناطق را بی تحرک کند. این محققان تخمین زده اند که سرماهای شدید در طول مدت ماه های سرد سال منجر به 3 تا 18 درصد از مجموع مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته اقتصادی می شود. تخمین زده می شود که مرگ و میر سالانه مربوط به سرمای شدید  ایالات متحده 0.8درصد از متوسط مرگ و میرهای سالانه باشد (دسکینس؛ 2007). کمیسیون اتحادیه اروپا اثر سوانح ناشی از دماهای حدی آب و هوایی را به 5 بخش شامل صدمات در بخش های جنگلداری و کشاورزی، صدمات بوم شناختی، گردشگری، انرژی و بیمه و حفاظت تاسیسات تقسیم کرده اند (هانسون و همکاران؛ 2007). نتایج تحقیقات هان و همکاران (2009) در سئول کره جنوبی نشان داد افراد مسن و افراد مبتلا به بیماریها قلبی و عروقی در معرض دمای منفی 2 درجه سلسیوس دچار مشکلات جسمی جدی و حتی مرگ و میر می شوند. شبیه این نتایج در اسپانیا برای افراد مسن (بالای 70 سال) و مرتبط بیماری های تنگی نفس، قلب و عروق و آنفلونزا و ذات الریه بدست آمد است (کامرون و همکاران؛ 2010).

  فهرست مطالب

عنوان                                      صفحه   

چکیده : 1

فصل اول. 2

1-1مقدمه : 3

2-1- پیشگامان علم الکترومغناطیس : 4

1-3-گستره الکترومغناطیس : 4

1-4-اثرات امواج مایكروویو بر بدن انسان : 5

1-5-آثار مخرب امواج گوشیهای تلفن همراه بر بدن انسان : 5

1-6- دکل های برق فشارقوی : 8

1-7- مفهوم میدان الکترومغناطیسی: 9

1-8- کابل‌ها و سرطان : 10

1-9- مضرات امواج : 11

1-10- اثرات بیولوژیک میدان های الكترومغناطیس : 11

1-11- مكانیسم آثار بیولوژیک امواج رادیویی و میكروویو : 12

1-12- برخی از مضرات اثبات شده امواج. 12

1-13- اثرات مستقیم و غیرمستقیم تشعشعات رادیویی بر بدن انسان : 13

1-14- تاثیر بر موج نگاریهای مغزی در حیوانات : 14

فصل دوم. 16

1-2) کلیات و مفاهیم. 17

 

1-1-2-رزماری.. 17

2-1-2-گیاهان دارویی.. 20

1-2-1-2 -تعریف اصطلاحات ومفاهیم: 21

2-1-2-2 -مزایای استفاده ازگیاهان دارویی : 21

3-1-2- مروری بر مطالعات  انجام شده بر گیاه رزماری : 22

2-3-1-2- مروری بر مطالعات  انجام شده اثرات امواج مایکروویو بر موجودات زنده : 24

3-2-3-1-2- الودگی الکترومغناطیسی از انتن های موبایل و اثر ان روی حیات وحش : 24

4-2-3-1-2-اثرات تابش مایکروویو بر بیان ژن در گیاهان : 25

2-2-مراحل تحقیق.. 25

2-3-روش های عصاره گیری: 28

2-4- اسانس: 29

2-5-روش های اسانس گیری : 29

2-6-روش های جداسازی و شناسائی اجزای متشكله اسانسها 38

فصل سوم. 46

1-3اسانس گیری اندام های هوایی گیاه رزماری از طریق تقطیر با آب (کلونجر): 47

3-2-آماده سازی اندامهای گیاهی برای تقطیر : 48

3-3- معایب روش تقطیر با آب : 48

3-4- تغییرات شیمیایی اسانس ها در جریان تقطیر: 49

3-5- روش کار اسانس گیری با کلونجر: 49

3-6- اسانس گیری اندام هوایی گیاه رزماری با دستگاه کلونجر : 50

3-7- اندازه گیری مقدار سرب موجود در گیاه رزماری : 50

فصل چهارم. 51

4-1- ترکیبات.. 52

2-4- چگونگی انتخاب مناطق برای جمع اوری گیاه رزماری و شرایط جغرافیایی : 54

4-3- نتایج طیفهای GC-MS در اردیبهشت ماه ( بهار) : 56

-4-4اندازه گیری و نتایج مقدار سرب موجود در گیاه رزماری : 76

4-5- بحث و نتیجه گیری : 77

مراجع: 85

فهرست جداول و نمودارها

عنوان                                 صفحه

4-3-1- جدول نتایج GC-MS  : 56

4-3-2-نمودار درصد نتایج GC-MS: 62

5-1-نمایش تصاویر GC-MS : 80

 

چکیده :

یکی از گیاهان دارویی با ارزش، گیاه رزماری با نام علمی Rosmarinus officinalis می باشد که با طبیعت گرم و خشک، از خانواده نعناعیان، که پرورش گیاه رزماری در بیشتر نواحی ایران معمول و دارای خواص با ارزش متعددی از جمله خواص انتی اکسیدانی،ضدباکتری و ضد درد و دیابت می باشد.در این تحقیق به منظور بررسی اثرات امواج مایکروویو براسانس و ترکیب شیمیایی موجود در گونه گیاه رزماری از برگ گونه در یک مرحله از پنج نقطه مختلف(دو نمونه در محدوده فشار قوی برق و یک نمونه در محدوده امواج موبایل و دو نمونه دیگر خارج از محدوده فشار قوی برق و موبایل)جمع اوری و خشک شد.سپس از نمونه توسط دستگاه کلونجر(تقطیر با بخار اب)اسانس گیری به عمل امد. سپس جهت بررسی ترکیب شیمیایی اسانس ها از دستگاه کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی(GC/MS)استفاده شد.نتایج نشان داد که ترکیبات عمده در طرح بیشتر شامل آلفاپینن(16HC10)، کامفن، بتاپینن،اکتانون (C8H16O)،

فهرست مطالب                        

 

عنوان                                                                                                                                                                 صفحه

فصل اول: مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

مخلوط­های دوتایی          1

فصل دوم: مبانی تئوری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5

2-1- گرانروی.. 5

2-1-1- واحدهای گرانروی……………………………………………………………………………………………………………………… 8

2-1-2-روش­های اندازه ­گیری گرانروی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

2-1-2-1- گرانرومتر استوالد…………………………………………………………………………………………………………………. 9

2-1-2-2- روش استوک………………………………………………………………………………………………………………………… 10

2-1-2-3-گرانرومتر شات گراته…………………………………………………………………………………………………………….. 11

2-2- چگالی……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 12

2-2-1-  استفاده از پیکنومتر…………………………………………………………………………………………………………………. 13

2-2-2- چگالی­سنج دیجیتالی آنتون پار……………………………………………………………………………………………….. 14

2-3- ترمودینامیک محلول­ها…………………………………………………………………………………………………………………… 17

2-4- توابع اضافی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 18

2-5- نحوه محاسبه و اندازه گیری توابع ترمودینامیکی……………………………………………………………………….. 21

2-5-1- حجم مولار اضافی…………………………………………………………………………………………………………………….. 21

2-5-1-1-مدل­های حجم مولار اضافی و پارامتر­های برهمکنش…………………………………………………………. 22

2-5-1-2- مدل پریگوگن-فلوری-پترسون……………………………………………………………………………………………. 23

2-5-2- ضریب انبساط دمایی و دمایی اضافی هم­فشار……………………………………………………………………….. 26

2-5-3- انحراف گرانروی 28

2-5-4- انرژی آزاد گیبس اضافی………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-5-5- معادله چند جمله ای ردلیچ-کیستر……………………………………………………………………………………….. 30

2-5-6- حجم مولی جزئی و مولی جزئی اضافی………………………………………………………………………………….. 31

فصل سوم: بخش تجربی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 34

3-1- مواد مصرفی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

3-2- وسایل و تجهیزات………………………………………………………………………………………………………………………….. 34

3-3- اندازه گیری چگالی مایعات…………………………………………………………………………………………………………… 35

3-4- تعیین حجم مولار اضافی ………………………………………………………………………………………………………. 41

3-5-  معادله بررسی شده برای حجم مولار اضافی (پریگوگن-فلوری –پترسون ).. 45

3-6- تعیین ضریب انبساط دمایی اضافی……………………………………………………………………………………………… 46

3-7- اندازه گیری گرانروی……………………………………………………………………………………………………………………… 49

3-8- انحراف گرانروی……………………………………………………………………………………………………………………………… 51

3-9- انرژی آزاد گیبس اضافی فعالسازی G*E…………………………………………………………………………………….. 55

3-10- محاسبه حجم­های مولی جزیی و  حجم­های مولی جزیی اضافی…………………………………………… 59

فصل چهارم : بحث و نتیجه ­گیری……………………………………………………………………………………………………………. 67

4-1-  تغییرات حجم اضافی مخلوط­ها…………………………………………………………………………………………………… 67

4-2- بررسی تغییرات انحراف گرانروی (Δη) مخلوط­ها…………………………………………………………………. 71

4-3- بررسی تغییرات انرژی آزاد گیبس اضافی فعالسازی G*E………………………………………………………… 76

-3- بررسی تغییرات ضریب انبساط پذیری دمایی هم­فشار………………………………………………………………….. 78

4-4- حجم­های مولی جزئی و  حجم­های مولی جزئی اضافی مخلوط­های دو جزئی…………………………. 81

فصل پنجم: نتیجه گیری کلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 86

نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 86

پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی………………………………………………………………………………………………………………… 88

مراجع  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 89

عنوان                                                       فهرست جداول                                صفحه

34

37

38

39

40

جدول 3-6- حجم مولار اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف….. 42

جدول 3-7- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد  برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن                    42

جدول 3-8- حجم مولار اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن در دماهای مختلف   43

 

 

جدول 3-9- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد  برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن        43

جدول 3-10- حجم مولار اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن در دماهای مختلف 44

جدول 3-11- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن                44

45

46

46

47

47

جدول 3-17- مقادیر ضریب انبساط دمایی اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترووبنزن در دماهای مختلف     …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 48

48

جدول 3-19- شماره­های کاپیلار جهت اندازه گیری گرانروی مایعات مختلف… … 50

جدول 3-20- گرانروی ترکیبات خالص در دمای 298.15 کلوین با توجه به مراجع ذکر شده 50

جدول 3-21- گرانروی مطلق و انحراف گرانروی برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن.. .. 52

جدول 3-22- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن.. .. 52

جدول 3-23- گرانروی مطلق و انحراف گرانروی برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن.. .. 53

جدول 3-24- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن    53

جدول 3-25- گرانروی مطلق و انحراف گرانروی برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترووبنزن.. .. 54

جدول 3-26- ضرایب ردلیچ کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترووبنزن 54

جدول 3-27- مقادیر  برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف… … 56

جدول 3-28- ضرایب ردلیچ-کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن      56

جدول 3-29-  مقادیر  برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن در دماهای مختلف… … 57

جدول 3-30-  ضرایب ردلیچ-کیستر و انحراف استاندارد برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن 57

جدول 3-31-  مقادیر  برای سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن در دماهای مختلف… … 58

جدول 3-32-  ضرایب ردلیچ-کیستر و انحراف استاندارد  برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترووبنزن    58

جدول 3-33- حجم مولی ترکیبات خالص در سه دما 60

جدول 3-34- حجم مولی جزیی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف      61

جدول 3-35- حجم مولی جزیی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان + بروموبنزن در دماهای        مختلف      62

جدول 3-36- حجم مولی جزیی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن در دماهای مختلف      63

جدول 3-37- حجم مولی جزیی اضافی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف     64

جدول 3-38- حجم مولی جزیی اضافی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان+ بروموبنزن در دماهای مختلف      65

جدول 3-39- حجم مولی جزیی اضافی  و  برای سیستم دوتایی سولفولان + نیتروبنزن در دماهای مختلف      66

عنوان                                                      فهرست اشکال                                                  صفحه

شکل-2-1- سیالی که بین دوصفحه جریان دارد………………………………………………………………………………….. 7

شکل-2-2- گرانرومتر استوالد……………………………………………………………………………………………………………………. 9

شکل-2-3- دستگاه اندازه گیری گرانروی با روش استوک……………………………………………………………………… 10

شکل-2-4- ساختار گرانرومترشات گراته………………………………………………………………………………………………….. 11

شکل-2-5- پیکنومتر پر شده با مایع رنگی……………………………………………………………………………………………… 13

شکل-2-6- تصویر لوله  Uشکل………………………………………………………………………………………………………………… 15

شکل-2-7- ارتعاش نوسانگر………………………………………………………………………………………………………………………. 16

شکل-2-8- تغییرات حجم محلول بر اثر افزایش یک مول حل­شونده…………………………………………………… 32

شکل-3-1- دستگاه چگالی سنج آنتون پار………………………………………………………………………………………………. 35

نمودار 3-2- نمودار تغییرات چگالی سیستم دوتایی  سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف…………. 38

39

40

67

نمودار4-2- تغییرات حجم مولار اضافی برای سیستم دوتایی سولفولان+ بروموبنزن در دماهای مختلف         68

68

70

72

72

73

73

نمودار4-10- تغییرات انحراف گرانروی برای سیستم دوتایی سولفولان+ بروموبنزن در دماهای مختلف 74

74

نمودار4-12- تغییرات  برای سیستم دوتایی سولفولان + کلروبنزن در دماهای مختلف….. 76

نمودار4-13- تغییرات  برای سیستم دوتایی سولفولان+ بروموبنزن در دماهای مختلف….. 76

نمودار4-14- تغییرات  برای سیستم دوتایی سولفولان + نیترو بنزن در دماهای مختلف….. 77

78

79

79

81

82

83

83

84

نمودار 4-23- تغییرات حجم مولی جزئی نیتروبنزن برای سیستم دوتایی  سولفولان + نیتروبنزن در دماهای مختلف  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 84

85

85

 

چکیده

چگالی و گرانروی مخلوط های دوتایی سولفولان با کلرو بنزن، بروموبنزن و نیتروبنزن در محدوده کسر مولی (0-1) در دماهای 15/298، 15/303و 15/308 کلوین و در فشار جو اندازه گیری شد

از روی اطلاعات تجربی چگالی و گرانروی حجم مولار اضافی، ضریب انبساط دمایی اضافی، انحراف گرانروی و مقادیر انرژی آزاد گیبس فعال­سازی اضافی و همچنین مقادیر حجم های مولی جزئی نیز محاسبه گردید.

کمیت های ترمودینامیکی اضافی نام برده شده در بالا در معادله ردلیچ-کیستر قرار داده شد تا پارامترهای برهمکنش­های دوتایی تخمین زده شود. از نتایج تجربی حجم مولار اضافی توسط نظریه پریگوگن-فلوری-پترسون مقادیر حجم مولار اضافی پیش بینی و بهم ارتباط داده شدند

نتایج نشان داد که مقادیر حجم مولار اضافی برای همه محلول­های دوتایی منفی می باشد همچنین مقادیر گرانروی و انرژی آزاد گیبس فعال­سازی اضافی منفی بدست آمد . میزان و نوع برهمکنش­های بین حلال و حل شونده های مخلوط­های دوتایی نیز تفسیر گردید

واژه های کلیدی

مخلوط­های دوتایی، معادله ردلیچ -کیستر، خواص اضافی، نظریه پریگوگن-فلوری-پترسون، ضریب انبساط دمایی اضافی

فصل اول: مقدمه

 

مخلوط­های دوتایی

محلول به ترکیب همگن دو یا چند ماده گفته می­‌شود منظور از ترکیب همگن این است که اجزای تشکیل دهنده مخلوط در یک فاز باشند و اجزاء آن قابل تفکیک از یکدیگر نیستند.. به­ طور معمول ماده­ای که به مقدار بیشتری در مخلوط موجود باشد، حلال نامیده می­ شود. حلال می ­تواند گاز، مایع و یا جامد باشد. به مواد دیگری که در محلول موجود هستند (به غیر از حلال) حل شونده می­گویند. حلال در هر فاز فیزیکی باشد، محلول هم در همان فاز خواهد بود. محلول­ها نقش بسیار مهمی در مطالعات علمی و تحقیقاتی دارند زیرا اکثر پدیده­های شیمیایی و بیوشیمیایی در فاز محلول انجام می­گیرد. سیستم های دوتایی از نقطه نظرهای متعددی حائز اهمیت می­باشند خواص شیمی فیزیکی مخلوط دوتایی از دو نقطه نظر نظری و عملی برای درک نظریه مایع اهمیت دارد ]1[. خواص ترمودینامیکی محلول­های مایع دوتایی اغلب براساس توابع اضافی هما­نند حجم مولار اضافی، آنتالپی اضافی و انرژی گیبس اضافی، مطرح می­شوند،­ مطالعه این خواص ترمودینامیکی و درجه انحراف آن از حالت ایده آل در درک طبیعت بر همکنش­های بین مولکولی میان دو محلول و همچنین به عنوان یک روش کمی و کیفی برای استنباط اطلاعات مربوط به ساختار مولکولی و نیروهای بین مولکولی بسیار مفید است [3,2].

از میان این خواص ترمودینامیکی، خواصی مانند چگالی، گرانروی، ضریب شکست، وخواص حجمی مرتبط با آن بیشتر مورد بررسی قرار می­گیرند زیرا این اطلاعات منعکس کننده رفتار واقعی حل شونده و میزان برهمکنش آن با حلال می­باشد که از این دانش می­توان در عملیات­های مهندسی مانند طراحی، کنترل و بهینه­سازی فرایندهای شیمیایی استفاده نمود [4].

اطلاعات چگالی، گرانروی مایعات خالص و مخلوط­ها به منظور اهداف نظری و عملی حائز اهمیت می‌باشند و از نظر کمی و کیفی در مطالعه جنبه­ های ترمودینامیک – انتقال مرتبط با جریان مایع و گرما مفید می­باشد [5].

سولفولان یک حلال آب­گریز دو قطبی، با فرمول مولکولی C4H8SO2 دارای جرم مولکولی 17/120 گرم بر مول می­باشد که به شکل مایع خالص بی­رنگ است اما در صنعت اغلب در رنگ زرد روشن به علت برهمکنش با هوا می باشد که که بطور وسیع در صنعت نفت برای بازیافت ترکیبات آروماتیک و دیگر ترکیبات آلی با روش استخراج مایع[1] بکار می­رود و همچنین در استخراج گاز  برای خالص­سازی و تصفیه بخار گاز طبیعی استفاده می­ شود و برای جزء جزء کردن اسید چرب به اجزای اشباع و غیر اشباع، به عنوان حلال واکنش برای تهیه  پیریدین، ایزوسیانات، تهیه دارو و همچنین فرایند پلیمریزاسیون کاربرد و اهمیت ویژه­ای دارد [7,6].

کلروبنزن، یک مولکول قطبی است و به عنوان یک ترکیب مهم در سینتیک شیمیایی، در فرایند دارویی و بیولوژیکی”ضد قارچ”، به عنوان ضدعفونی کننده و به طور گسترده­ای در تهیه حلال­های صنعتی به­کار می­رود [9,8].

برومو بنزن مایعی زرد رنگ با بویی معطر که یک هالو بنزن است و به عنوان یک ماده اولیه در ساخت فن سیکلیدین استفاده می­ شود و همچنین به عنوان حلال صنعتی و یک افزود­نی در روغن­های موتور به­کار می­رود و همچنین در تولید دارو کاربرد دارد [10].

نیترو بنزن، یک حلال دو قطبی چند منظوره است که برای تحقیقات سینیتیکی و الکتروشیمیایی به­کار می­رود که 95% آن در تهیه آنیلین مصرف می­ شود و همچنین در تهیه لاستیک ، آفت­کشها، مواد منفجره، دارو و همچنین به عنوان یک عطر ارزان قیمت در تهیه صابون و موارد بسیار دیگر کاربرد دارد ]13,11[

مروری بر پژوهش­های انجام شده

کریشنا و همکارانش[2] در سال 2009 چگالی، گرانروی، مخلوط­ های دوتایی از سولفولان با آمین آلیفاتیک را در دمای15/308 درجه کلوین و در فشار اتمسفر اندازه ­گیری کردند و توابع اضافی مربوطه را محاسبه و علامت و بزرگی این

• فهرست مطالب

عنوان                                                 صفحه
چکیده 1
فصل اول            2
1-1    مقدمه      2
1-2    آمارپسماند. 3
1-3    روش­های حذف پسماند. 3
1-3-1   روش دفن زباله. 3
1-3-2   روش سوزاندن پسماند. 4
1-3-3   تبدیل پسماند به کمپوست… 4
1-3-4   بازیافت    4
1-3-5   پیرولیز. 5
فصل دوم :مروری بر مطالعات انجام شده. 6
2-1    طبقه بندی پلیمرها 6
2-1-1   الاستومرها 6
2-1-2   پلاستیک­ها 10
2-1-3     شکست پلی اتیلن.. 13
2-2    انواع تخریب    13
2-3    پیرولیز پلاستیک­ها و رابرها 14
2-4-1     محصولات جانبی پیرولیز. 15
2-5    آزمون­های مورد استفاده در پیرولیز. 16
2-5-1   گرماوزن سنجی حاصل از پیرولیز تایرهای ضایعاتی با سرعت حرارت دهی بالا.. 16
2-5-1   بررسی نمودارهای گرما وزن سنجی.. 17
2-6    کاتالیست­های مورد استفاده در پیرولیز. 21
2-6-1   کاتالیست غربال مولکولی   21
2-6-2   مقدار کاتالیست… 23
2-7    سرعت همزن. 27
2-8      پارامترهای فرایندی مؤثر بر پدیده پیرولیز پلی الفین ها 28
2-8-1   تأثیر دما برروی فرایند پیرولیز. 28
2-8-2   تأثیر کاتالیست برروی فرایند پیرولیز. 32
2-8-3   تأثیر گازهای حامل بر فرایند پیرولیز. 36
2-8-4   تأثیر سرعت همزن بر روی فرایند پیرولیز. 38
2-9    چند مثال مختلف از پیرولیز. 40
فصل سوم: مواد و روش­ها 42
3-1    روش­های آزمون. 42
3-1-1  روش انجام آزمون پیرولیز. 42
3-1-2   روش انجام آزمون با بهره گرفتن از دستگاه گرماوزن سنجی 43
3-1-3  دستگاه کروماتوگرافی گازی.. 44
3-2    مواد آزمون. 44
3-2-1   استایرن بوتادین رابر. 44
3-2-2   پلی بوتادین رابر. 45
3-2-5   کاتالیست H-Mordenite. 47
3-2-6   کاتالیست  HZSM-5. 47
3-2-7   پلی اتیلن سنگین.. 48
فصل چهارم: تحلیل نتایج و بحث   .. 49
4-1    مقدمه      49
4-2    پیرولیز پلی اتیلن سنگین   49
4-2-1   پیرولیز حرارتی  پلی اتیلن سنگین.. 50
4-2-2   پیرولیز کاتالیستی پلی اتیلن سنگین.. 50
4-3    پیرولیز پلی پروپیلن.. 55
4-3-1   پیرولیز حرارتی پلی پروپیلن.. 55

 

4-3-2   پیرولیز کاتالیستی پلی پروپیلن.. 56
4-4    پیرولیز پلی بوتادین رابر. 60
4-4-1   پیرولیز حرارتی پلی بوتادین رابر. 60
4-4-2   پیرولیز کاتالیستی پلی بوتادین رابر. 60
4-4-3   تأثیر درصدکاتالیست FCC بر پیرولیز پلی بوتادین رابر. 66
4-4-4   بررسی روند تغییرات دما طی فرایند پیرولیز پلی بوتادین رابر. 69
4-5    پیرولیز استایرن بوتادین رابر. 71
4-5-1   پیرولیز حرارتی استایرن بوتادین رابر. 71
4-5-2   پیرولیز کاتالیستی استایرن بوتادین رابر. 72
4-5-3   بررسی تأثیر درصد کاتالیست FCC بر پیرولیز استایرن بوتادین رابر. 76
4-7     نتایج آزمون گرما وزن سنجی.. 84
4-7-1   بررسی تخریب پلی بوتادین رابر با بهره گرفتن از گرما وزن سنجی.. 84
4-7-2   بررسی تخریب استایرن بوتادین رابر با بهره گرفتن از گرما وزن سنجی.. 90
فصل 5 : نتیجه گیری و پیشنهادات    93
5-1    نتایج        93
5-2    پیشنهادات    96
ضمائم      97
مراجع    121
فهرست اشکال
شکل ‎1‑1 شکل درصد پسماندهای تولیدی در انگلیس. 3
شکل ‏2‑1 مقایسه­ منحنی­های گرما وزن سنجی برای پیرولیز حرارتی و کاتالیستی پلی پروپیلن با سرعت حرارت دهی K/min10،تحت گاز نیتروژن 17
شکل ‏2‑2 منحنی های کاهش وزن تخریب پلی پروپیلن با کاتالیست FCC در سرعت های حرارت دهی مختلف 18
شکل ‏2‑3 منحنی های کاهش وزن تخریب پلی پروپیلن با کاتالیست FCC و کاتالیست های بازیابی شده 19
و کاتالیست های کک­دار شده 20
شکل ‏2‑5  منحنی گرما وزن سنجی  در تخریب الاستومرNR/SBR با سرعت حرارت دهی 40 درجه سانتی گراد بر دقیقه 21
شکل ‏2‑6 درصد محصول مایع حاصل از پیرولیز حرارتی و کاتالیستی پلی اتیلن سنگین با کاتالیست FCC (خط ممتد:کاتالیستی، خط­چین: حرارتی و در دمای مربع: 400 درجه­ سانتیگراد، دایره: 430 درجه­ سانتیگراد)…………………………………………………………………………………………………………………………25
شکل ‏2‑7  درصد ترکیبات مختلف در محصول پیرولیز حرارتی پلی اتیلن سنگین در دمای 430 درجه­ سانتیگراد 26
شکل ‏2‑8  درصد ترکیبات مختلف در محصول پیرولیز کاتالیستی پلی اتیلن سنگین با کاتالیست FCC در دمای 430 درجه­ سانتیگراد 27
شکل ‏2‑9 مقایسه هیدروکربن­های حاصل از تخریب کاتالیستی ترکیب پلاستیک­های پرمصرف به عنوان تابعی از زمان در دماهای مختلف و با کاتالیست  FCC. 29
شکل ‏2‑10 تأثیر دما بر روی ترکیب درصد محصولات پیرولیزپلی اتیلن سنگین 32
شکل ‏2‑11 مقایسه هیدروکربن­های حاصل از تخریب کاتالیستی ترکیب پلاستیک­های پرمصرف به عنوان تابعی از زمان در دمای 390 درجه سانتیگراد و با کاتالیست­های مختلف… 35
شکل ‏2‑12 بازده محصول مایع حاصل از تخریب کاتالیستی پسماندهای پلاستیکی مختلف با کاتالیست FCC در دمای 400 درجه سانتیگراد 36
شکل ‏2‑13 فرایند پیرولیز LDPE(Miskokzi) 40
شکل ‏3‑1 سیستم آزمایشگاهی پیرولیز 43
شکل ‏4‑2  تنوع ترکیبات موجود در محصول مایع حاصل از پیرولیز پلی بوتادین رابر با 15 درصد از کاتالیست­های مختلف. 64
شکل ‏4‑3 توزیع محصول مایع از نظر تعدادکربن، درصد محصولات در گستره­ی بنزین حاصل از پیرولیز پلی بوتادین رابر باکاتالیست­های مختلف. 65
شکل ‏4‑4 توزیع ترکیبات مختلف در محصول مایع حاصل از پیرولیز پلی بوتادین رابر با درصدهای مختلف از کاتالیست FCC. 68
شکل ‏4‑5  مقایسه­ میزان محصول مایع خروجی بر حسب زمان و دما در پیرولیز PBR  با کاتالیست FCC. 71
شکل ‏4‑6  توزیع ترکیبات مختلف در محصول مایع حاصل از پیرولیز استایرن بوتادین رابر با 15 درصد از کاتالیست­های مختلف. 75
شکل ‏4‑7  توزیع محصول مایع از نظر تعدادکربن ودرصد محصولات در گستره­ی بنزین حاصل از پیرولیز استایرن بوتادین رابر با کاتالیست­های مختلف. 76
شکل ‏4‑8 میزان محصول مایع خروجی بر حسب زمان و دما در پیرولیز SBR  با کاتالیست FCC.. 79
شکل ‏4‑9 مقدار محصول مایع خروجی در پیرولیز پلیمرهای مختلف با کاتالیست FCC در شرایط مناسب. 80
شکل ‏4‑10 مقدار محصول مایع خروجی در پیرولیز پلیمرهای مختلف با کاتالیستHZSM-5. 81
شکل ‏4‑11 مقدار محصول مایع  خروجی حاصل از پیرولیز پلیمرهای مختلف با کاتالیست H-Mordenite. 83

شکل ‏4‑13 نمودار تخریب حرارتی نمونه­ H26 در سرعت­های 15، 30 و45 درجه­ سانتیگراد بر دقیقه. 88
شکل ‏4‑14 نمودار تخریب حرارتی نمونه­ H33 در سرعت­های 15، 30 و45 درجه­ سانتیگراد بر دقیقه. 88
شکل ‏4‑15  نمودار تخریب حرارتی نمونه­ H39 در سرعت­های 15، 30 و45 درجه­ سانتیگراد بر دقیقه. 89
شکل ‏4‑16  نمودار تخریب حرارتی نمونه­ H47 در سرعت­های 15، 30 و45 درجه­ سانتیگراد بر دقیقه. 89
شکل ‏4‑17  نمودار تخریب حرارتی پلی بوتادین رابر و نمونه­های پخت شده­ی آن در سرعت 15 درجه­ سانتیگراد بر دقیقه. 90
شکل ‏4‑18 نمودار تخریب حرارتی نمونه­ SBR در سرعت­های 15، 30 و45 درجه­ سانتیگراد بر دقیقه. 91
فهرست جداول
جدول ‏2‑1  انواع فرایند تبدیل پلیمرها به کوچک مولکول­ها 14
جدول ‏2‑2  درصد آروماتیک موجود در جزء  مایع حاصل از شکست مخلوط پلی الفینی در ˚C400 تحت کاتالیست HZSM-5 و در نسبت­های متفاوت پلیمر به کاتالیست… 24
جدول ‏2‑3  درصد محصولات حاصل از تخریب پلی اتیلن سنگین در 430 درجهی سانتیگراد. 24
جدول ‏2‑4  محصولات و شرایط پیرولیز پلی الفین­ها. 31
جدول ‏2‑5  اثر کاتالیست FCC روی پیرولیز در پنج درصد متفاوت از صفر تا 60 درصد کاتالیست نسبت به پلیمرپلی اتیلن سنگین در دمای  C˚450 و با سرعت همزن RPM50. 34
جدول ‏2‑6  تأثیر گازهای حامل مختلف بر روی محصولات پیرولیز پلی اتیلن سبک خطی  در دمای 450 درجه سانتی گراد و با کاتالیست FCC. 37
جدول ‏2‑7  جدول تأثیر همزن بر روی محصولات پیرولیز پلی اتیلن سبک خطی 39
جدول ‏3‑1 مشخصات استایرن بوتادین رابر. 45
جدول ‏3‑2 مشخصات پلی بوتادین رابر. 46
جدول ‏3‑3 مشخصات پلی پروپیلن. 46
جدول ‏3‑4  مشخصات کاتالیست FCC مورد استفاده. 47
جدول ‏3‑5  نتایج آزمون  BET كاتالیست­های تجاری استفاده شده. 47
جدول ‏3‑6  مشخصات پلی اتیلن سنگین استفاده شده. 48
جدول ‏4‑1  درصد محصولات پیرولیز حرارتی وکاتالیستی  پلی اتیلن سنگین در آزمایش­های مختلف. 51
جدول ‏4‑2  توزیع ترکیبات مختلف در محصول مایع حاصل از پیرولیز پلی اتیلن سنگین با 15 درصد از کاتالیست FCC و HZSM-5. 53
جدول ‏4‑3  توزیع محصول مایع از نظر تعدادکربن، درصد محصولات در گستره­ی بنزین حاصل از پیرولیز پلی اتیلن سنگین با کاتالیست­های FCC و HZSM-5. 54
جدول ‏4‑4  درصد محصولات پیرولیز حرارتی و کاتالیستی پلی پروپیلن در آزمایش­های مختلف. 56
جدول ‏4‑5 توزیع ترکیبات مختلف در محصول مایع حاصل از پیرولیز پلی پروپیلن با 15 درصد از کاتالیست­های FCC وHZSM-5. 58
جدول ‏4‑6 توزیع محصول مایع از نظر تعدادکربن، درصد محصولات در گستره­ی بنزین حاصل از پیرولیز پلی پروپیلن با کاتالیست­های FCC و HZSM-5. 59
جدول ‏4‑7  درصد محصولات پیرولیز حرارتی و کاتالیستی پلی بوتادین رابر در آزمایش­های مختلف. 61
جدول ‏4‑8  تنوع ترکیبات موجود در محصول مایع حاصل از پیرولیز پلی بوتادین رابر با 15 درصد از کاتالیست­های مختلف. 63
جدول ‏4‑9 توزیع محصول مایع از نظر تعدادکربن، درصد محصولات در گستره­ی بنزین حاصل از پیرولیز پلی بوتادین رابر باکاتالیست­های مختلف. 65
جدول ‏4‑10 تأثیر مقدار کاتالیست  FCC بر پیرولیز پلی بوتادین رابر. 66
جدول ‏4‑11 توزیع ترکیبات مختلف در محصول مایع حاصل از پیرولیز پلی بوتادین رابر با درصدهای مختلف از کاتالیست FCC. 67
جدول ‏4‑12 توزیع محصول مایع از نظر تعدادکربن ودرصد محصولات در گستره­ی بنزین حاصل از پیرولیز پلی بوتادین رابر با درصدهای مختلف از کاتالیست FCC. 68
جدول ‏4‑13 روند تغییرات دما و میزان محصول مایع خروجی طی فرایند پیرولیز پلی بوتادین رابر. 69
جدول ‏4‑14  درصد محصولات پیرولیز حرارتی و کاتالیستی استایرن بوتادین رابر در آزمایش­های مختلف. 72
جدول ‏4‑15 توزیع ترکیبات مختلف در محصول مایع حاصل از پیرولیز استایرن بوتادین رابر با 15 درصد از کاتالیست­های مختلف. 74
جدول ‏4‑16 توزیع محصول مایع از نظر تعدادکربن ودرصد محصولات در گستره­ی بنزین حاصل از پیرولیز استایرن بوتادین رابر با کاتالیست­های مختلف. 76
جدول ‏4‑17 تأثیر درصد کاتالیست FCC بر پیرولیز استایرن بوتادین رابر. 77
جدول ‏4‑18 روند تغییرات دما و میزان محصول مایع طی فرایند پیرولیز استایرن بوتادین رابر. 78
در تخریب پلی بوتادین رابر با سرعت­های حرارت دهی مختلف. 86
جدول ‏4‑20 مکانیسم­های شکست پلی بوتادین رابر در سه مرحله­ شروع، رشد و اختتام برای سرعت­های مختلف. 86
جدول ‏4‑21 سیستم پخت نمونه­های پلی­بوتادین رابر با درصدهای مختلف شتاب دهندهTMTD. 8