فهرست مطالب:

چکیده……………………………………………..

مقدمه……………………………………………… 2

فصل اول: چهارچوب تحقیق و بررسی و نقد منابع

1-1 بیان مسئله……………………………………………… 8

1-2 اهمیت تحقیق………………………………………………. 8

1-3 سئوال مورد تحقیق……………………………………………… 9

1-4 فرضیات………………………………………………. 9

1-5 تعریف واژگان……………………………………………… 9

1-6 محدودیتهای تحقیق………………………………………………. 11

1-7 بررسی و نقد منابع……………………………………………… 15

فصل دوم: نگاهی گذرا بر تاریخچه‌ فرانسه تا 1648.م

2-1 نقاط اغازین شکل گیری قومی…………………………………… 18

2-2 شکوفایی فئودالیسم (قرن دهم-سیزدهم)……………………. 20

2-3 جنگهای صد ساله……………………………………………… 24

2-4 فرانسه قرن پانزدهم……………………………………………… 25

فصل سوم: چشم‌اندازی بر تاریخ آلمان تا 1648.م

3-1 پیشینه سرزمین آلمان……………………………………………… 31

3-2  امپراتوری مقدس رومی ژرمنی………………………………………. 34

3-3 ظهور«دویچلند»…………………………………………….. 36

3-4 ظهور خاندان هابسبورگ……………………………………………….. 40

فصل چهارم: سیاست فرانسه از عصر لوئی چهارم تا کنگره وین

4-1 عصر لوئی چهاردهم……………………………………………… 47

4-2 زمینه‌های بروز انقلاب فرانسه……………………………………………… 50

4-3 طبقات اجتماعی فرانسه……………………………………………… 51

4-4 فتح باستیل (14 ژوئیه 1789)…………………………………………….. 57

4-5 مجمع مقنن (اکتبر 1791 تا سپتامبر 1792)……………………………. 63

4-6 حکومت وحشت (ژوئن 1793 – ژوئیه 1794)……………………………. 67

4-7 جنگ بر ضد اتفاق اول ( 1792 – 1795 )…………………………………73

عصر ناپلئون بناپارت………………………………………………. 74

4-8 ناپلئون بناپارت نخستین امپراتور فرانسه ( 1769 – 1822 )…………….. 74

4-9 کودتای برومر…………………………………………….. 79

4-10 حکومت ناپلئون بناپارت………………………………………………. 83

4-11 جنگ فرانسه و اسپانیا…………………………………………….. 89

4-12 کنگره وین………………………………………………. 93

فصل پنجم: سیاست آلمان از پیدایش حکومت پروس تا شکل گیری رایش دوم

5-1 پیدایش و رشد حکومت پروس………………………………………….. 99

5-2 جنگ توارث سلطنت اتریش (1740 ـ 1748)………………………… 103

5-3 اصول نظام جدید بین المللی…………………………………………. 106

5-4 ظهور بیسمارک در صحنه‌ی سیاسی پروس…………………………. 110

5-5 بیسمارک در مقام صدارت………………………………………………. 120

فصل ششم: تأسیس امپراتوری آلمان (رایش دوم)

6-1 نقش پروس در انقلاب لهستان……………………………………………… 124

6-2 مسأله شلزویک- هولشتاین(1863-1865)…………………………….. 126

6-3 صلح وین تا جنگ اتریش (1866)………………………………………….. 127

6-4 جنگ پروس و اتریش…………………………………………….133

6-5 اختلافات پروس و فرانسه……………………………………………… 136

6-6 پیمان فرانکفورت و تحقق وحدت آلمان…………………………………… 140

6-7 تاسیس امپراتوری آلمان (رایش دوم)………………………………….. 143

فصل هفتم: سیاست بیسمارک پس از شکل گیری رایش دوم

7-1 عصر صدارت بیسمارک……………………………………………….. 147

 

 

7-2 اتحادآلمان و اتریش……………………………………………….. 154

7-3 تجدید اتحاد امپراتوران سه گانه……………………………………………… 156

7-4 سیاست جهانی آلمان تا پایان دوران بیسمارک………………………160

7-5 بحران بلغارستان……………………………………………… 165

7-6 سیاست‌‌های داخلی آلمان تا 1890………………………………………. 168

7-7 پایان دوره‌ی بیسمارک……………………………………………….. 170

فصل هشتم: تحولات فلسفی غرب در قرن نوزدهم

فصل نهم: اندیشمندان تأثیر گذار بر رویدادهای آلمان و فرانسه در قرن نوزدهم

9-1 ایمانوئل کانت………………………………………………. 191

9-2 یوهان گوتفریدفن هردر…………………………………………….. 194

9-3 فیخته……………………………………………… 196

9-4هگل………………………………………………. 201

آثار سیاسی هگل………………………………………………. 210

9-5 اگوست کنت………………………………………………. 214

9-6 نیچه……………………………………………… 216

نتیجه گیری………………………………………………. 221

کتابنامه……………………………………………… 224

چکیده:

رویدادهای تاریخی در هر مقطع زمانی در بستری از اندیشه ها ونگرش های حاکم بر ساختارهای عقیدتی و فکری جوامع رخ می دهند.بدون تردید آنچه یک ملت را به سمت اهداف سیاستمدارانش متمایل می سازد تنها در سایه ابزار های قدرت حاکمان و دولت ها امکان پذیر نمی باشد بلکه تفکرات و اندیشه های برگرفته شده از روشنفکران و نظریه پردازان وتزریق این اهداف وآمال به بدنه ی فرهیخته ی جامعه وسپس اقشار عادی مردم در این امر تأثیر بسزایی داشته و خواهد داشت. اگر چه این امر در بسیاری از مواردآنچنان با گذشت زمان در ملل نهادینه می گرد که در نگاه نخست قابل تشخیص نمی باشد.

از اینرو برای بررسی دقیق تر و تحلیل کاربردی تر تحولات سیاسی کشور ها  ناگزیر هستیم نگاهی به درون مایه های فکری و فلسفی حاکم بر آن سده و حتی به سده های پیشین نمود.

به همین دلیل در این پژوهش تلاش شده است تا ضمن بررسی جریان های فلسفی حاکم بر قرن نوزدهم، تأثیر این نظام های فکری را بر عملکرد سیاسی دو کشور فرانسه و آلمان به عنوان بازیگران اصلی صحنه ی سیاست در قرن نوزدهم ارزیابی نمود و تأثیر این تحولات فکری را بر شکل گیری رویداد های تاریخی این دوران به تصویر کشاند.روش مورد استفاده در این پژوهش مطالعه ی کتابخانه ای بوده است وتا حد امکان از تمامی منابع و کتاب های ارزشمند در این راستا بهره برده شده است.

مقدمه:

در جهان امروز، تاثیر‌اندیشه­ها و قالبهای فکری بر شکل­ گیری رویدادهای سیاسی امری بدیهی محسوب می­ شود.

نظامهای فکری که حاصل تغییر در بینش و بصیرت‌اندیشمندان در یک دوره­ زمانی می­باشند، بر سیاستهای ملی و اهداف و رویکردهای جهانی تاثیرگذار خواهند بود.

واضح­ترین مثال در این رابطه را می­توان«ایجاد تحولی بنیادین در الگوهای فکری حاکم بر جهان در اثر دو رویداد وحدت آلمان در سال 1871 توسط بیسمارک و سپس در 1991 توسط کهل مطرح کرد که این تغییر در الگوهای فکری جهانی سبب بروز جنگهای جهانی اول و دوم گشت.»[1]

از سوی دیگر بررسی قالب‌های فکری حاکم بر اعصار و دورانها تأملات پژوهشگر را برای الگوسازی حوادث و رویدادها بسیار ساده می­نماید. از اینرو نگارنده رساله­ی  خویش را با عنوان تاثیر‌اندیشه­ های فلسفی و سیاسی بر رویدادهای دو کشور فرانسه و آلمان در قرن نوزدهم انتخاب نموده است.

توجه به این نکته ضروری است که‌اندیشه­ های به بار نشسته در یک قرن در سده‌های پیشین تولد یافته و در قرنهای بعدی اثرات پایدار آنها مشخص شده است و امکان تفکیک کامل آنها در یک زمان واحد میسر نیست.

از این رو نگارنده در مواردی اندیشه‌های قرن هجدهم را که تاثیرگذار بر رویدادهای قرن نوزدهم هم بوده ­اند، مطرح کرده است.

قرن هیجدهم‌اندیشه­ های رشد و ترقی در زمینه ­های ثروت، تمدن و سازمان اجتماعی و تکنولوژی روبه افزایش است.

 فیلسوفان و‌اندیشمندان سیاسی عمدتاً نمایندگان جامعه­ بورژوازی هستند و به حقانیت نظراتشان درباره امکانات نامحدود ثروت و قدرت ایمان دارند.

 از سوی دیگر هنرمندان و نویسندگان رمانتیک آماده­ی مقابله با مدافعان آثار کلاسیک می­باشند.

 دولتها در این میان بیشتر درصدد متوقف ساختن آرمانهای انقلاب فرانسه هستند. هر چند که این امر تا حدودی ناممکن جلوه می کند. ناپلئون به عنوان «ابرمرد» مورد ستایش نیچه روح ملیت را در میان آلمانیهای که فاقد وحدت هستند بر می­انگیزد و هگل قالب فکری وحدت آلمان را در کنار سایر هم مسلکانش پایه گذاری می­ کند و این گونه وحدت آلمان و به دنبال آن رقابتهای سیاسی قرن نوزدهم شکل می­گیرد.

قرن نوزدهم و‌اندیشه‌های رادیکالی  فیلسوفان آن همراه با سیاستهای زمامداران اروپا  بستری را مهیا ساخت که جرقه‌های آن در نیمه اول قرن بیستم، جریانهای فکری و اقتصادی چون «لیبرالیسم»[2]، «سوسیالیسم[3]»،«امپریالیسم[4]»و«میلیتاریسم[5]» را به دنبال داشت و از نظر سیاسی نیز دو جنگ ویرانگر جهانی را پدید آورد.

نگارنده­ی رساله برای اینکه تصویر روشنی از تاثیر‌اندیشه­ های سیاسی و فلسفی بر حوادث قرن نوزدهم در دو کشور فرانسه و آلمان ارائه دهد، لازم دیده تا چشم‌اندازی گذرا از تاریخ فرانسه و همچنین آلمان ارائه نماید و تا خواننده با پیش درآمدی منطقی به مطالعه­ فصل‌های بعدی اقدام کند.

محتوای این رساله شامل هشت فصل می­باشد، که نگارنده آهنگ بحث ها را به ترتیب عناوین زیر به رشته تحریر در آورده است.

در فصل اول تصویری از چهارچوب تحقیق با محوریت بیان مسئله درباره ابعاد مختلف رویدادهای سیاسی آلمان و فرانسه به قرن نوزدهم همراه با تاثیرگذاری‌اندیشه­ های فلسفی و سیاسی بر این حوادث مورد بررسی قرار گرفته است.

 ضمناً روش تحقیق و نحوه­ پژوهش، روش جمع­آوری اطلاعات و محدودیتهای موجود در مسیر تحقیق توضیح داده شده است.

در فصل دوم مختصری از تاریخچه­ی فرانسه تا 1648.م ارائه شده است، زیرا نگارنده معتقد است در سلسله مراتب بحث برای تفهیم بهتر مطالب نیاز به پیوند کلمات با گذشته­ فرانسه است.

در  فصل سوم نگاهی گذرا به تاریخ آلمان تا 1648.م انجام گرفته است. تا با فصل دوم ارتباط منطقی برقرار گردد. از سوی دیگر تاریخ آلمان همسو با تاریخ فرانسه به صورت مختصر مورد بررسی قرار گیرد.

در فصل چهارم این فصل با عصر لوئی چهاردهم آغاز می­گردد تا زمینه ­های بروز انقلاب فرانسه به صورت تحلیل درست بر سیر حوادث صورت پذیرد. سپس رخدادهای انقلاب فرانسه تا کنگره­ی وین به ترتیب منطقی بررسی می­گردد. از آنجایی که انقلاب فرانسه و عصر ناپلئون از عوامل بسیار تاثیرگذار بر‌اندیشه­ های قرن نوزدهم بوده است. نگاه گذرا به آن ادامه­ تحقیق را دچار مشکل می­سازد از این رو جدای از حوادث حاشیه­ای، هسته­ای اصلی شکل­ گیری حوادث این دوران تا کنگره­ی وین کاملاً مطرح گشته است.

در فصل پنجم سیاست آلمان از شکل­ گیری حکومت پروس تا رایش دوم مطرح شده است.   این دوران بیشتر مدیون ظهور شخصت بیسمارک در صحنه­ی سیاسی پروس است. تکوین شخصیت بیسمارک و رسیدن او به مقام صدارت در این فصل مورد ارزیابی قرار گرفته است.

 در فصل ششم تاسیس امپراتوری آلمان( رایش دوم) مورد بحث و تحلیل قرار گرفته‌اند‌.  در محتوای فصل به نقش برجسته­ی بیسمارک در انقلاب لهستان که بسیاری از موازنه­های قدرت را دچار آشوب کرد اشاره شده، در ضمن به جنگهای سه­گانه او علیه دانمارک، اتریش و فرانسه پرداخته شده و عواقب جنگها و هموار شدن مسیر وحدت آلمان تا شکل­ گیری رایش دوم اشاره گردیده است.

 در فصل هفتم به سیاست بیسمارک مبنی بر حفظ وحدت از طریق اتحاد با کشورهای دیگر، و تقویت اقتدار آلمان اشاره شده است و به صورت مبسوط سیاستهای جهانی و داخلی آلمان تا پایان عصر بیسمارک مطرح گردیده است.

  در فصل هشتم تحولات فلسفی غرب در قرن نوزدهم مورد بررسی قرار گرفته است. و نگرش‌ها و قالب‌های فکری حاکم بر این دوران که عمدتاً بر رویدادهای سیاسی فرانسه و آلمان تأثیرگذار بوده‌اند مطرح شده است.

در فصل نهم فلاسفه­ی تاثیرگذار و نقش آفرین و‌اندیشه‌های کاربردی آنان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. به دلیل کثرت فلاسفه و‌اندیشمندان قرن نوزدهم تنها آن عده که بیشترین تاثیر را در نوگرایی‌اندیشه‌ها یا تحکیم سیاستها داشته اند مطرح شده‌اند و لاجرم از ذکر نام سایر‌اندیشمندانی که اشتراک نظر با بقیه داشته اند و یا حوزه­ تاثیرگذاری آنان بر موضوع مورد بحث در این رساله زیاد نبوده است چشم پوشی شده است.

پس از پایان فصل نهم نگارنده به نتیجه‌گیری درباره‌ی بحث‌های رساله اقدام کرده است و جریان اندیشه ها ونقش تفکرات فلسفی و سیاسی را بر رویدادهای کشور فرانسه و آلمان در قرن نوزدهم به صورت فشرده تحلیل نموده است.

فصل اول: چهارچوب تحقیق و بررسی و نقد منابع

1-1- بیان مسأله

  در این رساله تاثیر‌اندیشه­ های سیاسی قرن نوزدهم بر روابط آلمان و فرانسه مورد بحث قرار گرفته است که در محتوای بحث به‌اندیشمندان تاثیرگذار در قرن نوزدهم و رویدادهای سیاسی فرانسه و آلمان پرداخته شده است.

2-1- اهمیت تحقیق

  توجه محدود به تاثیر‌اندیشمندان سیاسی در هر دورانی و تاثیر شگرف فیلسوفان و نظریه­پردازان در تغییر جهت گیریهایی سیاسی دولتها، نگارنده را واداشت تا در بحثی اساسی ضمن بررسی‌اندیشه‌های قرن نوزدهم به تاثیر و چگونگی ورود این تفکرات به حوزه­ دولتها پرداخته شود.

  رساله­ مذکور حاصل مطالعه­ دو ساله­ی نگارنده می­باشد که در این مدت سعی کرده با مطالعه­ منابع مختلف فارسی و انگلیسی و مقایسه­ دیدگاه ها، تصویر روشن و برجسته ­ای از موضوع مورد بحث را ارائه دهد.

3-1- سوال مورد تحقیق

  تأثیر نظام‌های فکری و فلسفی حاکم بر قرن نوزدهم بر رقابتهای فرانسه و آلمان تا چه میزان بوده است؟ و آیا سیر تفکرات حاکم بر یک سده و یا سده‌های پیشین نقش عمده‌ای در جهت گیریهای سیاست داخلی و بین المللی بازیگران اصلی صحنه جهانی دارد؟

4-1- فرضیات

نگارنده برای پاسخ به سئوالات تبیین شده و مسائل مطرح شده ناچار به ترسیم فرضیاتی است تا بتواند با پاسخ به فرضیات به جواب پرسش ها و ابهامات دسترسی پیدا کنند. فرضیه­ای که در ذهن نگارنده خطور کرده این است، که اقدامات سیاسی فرانسه و آلمان ریشه­ عمیق در نوع تفکرات دارد که در طول قرنهای قبل به بدنه­ی این دو کشور رسوخ کرده است.

بحران‌های اقتصادی و فکری و حقارت ناشی از اقدامات ناپلئون و رقابتهای پنهانی دول اروپایی دست به دست هم داده و در کنار تجلی افکار ملیت پرستانه ظهور آلمان متحد و دسته­ بندی دولتها را به دنبال آورد.

واژه های کلیدی:
اجتناب مالیاتی، تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی، نرخ مؤثر مالیات، تفاوت دفتری مالیات .
 
 
 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                     صفحه

فصل اول – كلیات
1-1) مقدمه. 2
1-2) بیان مسئله و چگونگی برگزیدن موضوع پژوهش… 2
1-3) اهمیت و ضرورت پژوهش… 4
1-4) اهداف پژوهشی.. 5
1-4-1) اهداف علمی.. 5
1-4-2) اهداف كاربردی.. 5
1-5) سوالات و فرضیه‌های پژوهش… 6
1-6) روش پژوهش… 7
1-7) قلمرو پژوهش… 7
1-7-1) قلمرو موضوعی.. 7
1-7-2) قلمرو زمانی.. 7
1-7-3) قلمرو مکانی.. 8
1-8) جامعه و نمونه آماری پژوهش… 8
1-9) تعاریف واژگان کلیدی (تعاریف عملیاتی واژگان) 8
1-9-1) تعاریف عملیاتی.. 8
1-9-2) اجتناب مالیاتی.. 8
1-9-3) به‌ موقع‌ بودن‌. 9
1-10) ساختار پژوهش… 9
1-11) خلاصه فصل.. 10
 
فصل دوم – مبانی نظری و پیشینه تحقیق
2-1)مقدمه. 12
2-2)ویژگی‌های کیفی اطلاعات مالی دستیابی به اهداف گزارشگری مالی.. 12
2-2-2)ویژگی­های‌ کیفی‌ مرتبط با محتوای‌ اطلاعات‌… 13
2-2-2-1)مربوط‌ بودن. 13
2-2-2-2)قابل‌ اتکا بودن‌. 13
2-2-3)ویژگی­های‌ کیفی‌ مرتبط‌ با ارائـه‌ اطلاعات‌… 13
2-2-3-1)قابل‌ مقایسه‌ بودن‌. 13
2-2-3-2)قابل‌ فهم‌ بودن‌. 13
2-3)محدودیت­های‌ حاکم‌ بر ویژگی­های‌ کیفی‌ اطلاعات‌ مالی‌.. 14
2-3-1)موازنه‌ بین‌ ویژگی­های‌ کیفی‌.. 14
2-3-2)به موقع بودن. 14
2-3-3)ملاحظات منفعت و هزینه. 14
2-4)عوامل مؤثر بر رفتار گزارشگری به موقع. 14
2-4-1) اندازه شرکت… 15
2-4-2) سودآوری.. 16
2-4-3) نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام. 17
2-4-4) اهرم مالی.. 17
2-4-5) عمر شرکت… 18
2-4-6 )ماهی از پایان سال مالی.. 19
2-4-6) حجم معاملات سهام. 20
2-5) اجتناب مالیاتی.. 20
2-5-1) نقش حسابداران و مشاوران در اجتناب مالیاتی.. 22
2-5-2) تفاوت اجتناب مالیاتی و فرار مالیاتی.. 22
2-5-3) زمینه های پیدایش فرار مالیاتی.. 23
2-5-4)فرار مالیاتی در ایران. 24
2-5-5)ناکارآمدی نظام مالیاتی ایران علل و زمینه‌ها 25
2-5-5-1) قوانین و مقررات مالیاتی.. 25
2-5-5-2) فرایندهای مالیاتی.. 25
2-5-5-3)عدم توجه به رضایت  مؤدیان مالیاتی.. 26
2-5-5-4) منابع انسانی.. 26
2-5-5-5) مؤدیان مالیاتی.. 27
2-6) پیشینه تحقیق.. 29
2-6-1) تحقیقات داخلی.. 29
2-6-2) تحقیقات خارجی.. 33
2-7) خلاصه فصل.. 41
 
فصل سوم – روش‌ اجرای تحقیق
3-1) مقدمه. 43
3-2) تعریف و بیان جامعه آماری پژوهش… 44
3-2-1) قلمرو مکانی.. 44
3-2-2) قلمرو زمانی.. 44
3-3) تعیین حجم نمونه پژوهش… 44
3-4) اهداف مشخص تحقیق.. 46
3-4-1) هدف اصلی.. 46
3-4-2) اهداف فرعی.. 46

 

3-4-3) اهداف كاربردی.. 47
3-5) سوال‌های پژوهش… 48
3-6) فرضیه‌سازی و ملاک های انتخاب فرضیه. 48
3-6-1) فرضیه‌های پژوهش… 48
3-7) روش پژوهش… 49
3-7-1) روش پژوهش از نظر ماهیت و محتوایی: 49
3-7-2) روش پژوهش از نظر هدف… 49
3-7-3) روش انجام پژوهش… 49
3-8) روش و ابزار جمع‌ آوری اطلاعات… 50
3-9) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 51
3-10) تعریف متغیرها و نحوه محاسبه آن ها 52
3-10-1) متغیر وابسته. 52
3-10-2)متغیر مستقل.. 52
3-10-3) متغیرهای کنترلی.. 52
تعریف عملیاتی متغیر وابسته. 53
3-10-4) تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی سالانه ( DELAY) 53
تعریف عملیاتی متغیرهای مستقل.. 53
3-10-5) تفاوت دفتری مالیات  (BTD) 53
3-10-6) نرخ مؤثر مالیات نقدی پرداختی (CASH ETR) 53
3-10-7) نرخ مؤثر هزینه مالیات (ETR) 54
3-10-8) سود غیرمنتظره(UE) 54
3-10-9) اظهارنظر حسابرس (OPIN) 54
3-10-10) بزرگترین موسسه حسابرسی کننده (BIG) 54
3-10-11) اندازه شرکت (SIZE) 55
3-10-12) فرصت های رشد (MTB) 55
3-10-13) اهرم عملیاتی (LEV) 55
3-10-14) بحران مالی (DISTRESS) 56
3-10-15) درصد پنج سهامداران عمده (OWN) 56
3-10-16) نسبت ناخالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات (PPE) 56
3-10-17) نسبت کل اقلام تعهدی به کل دارائی (ACC) 56
3-11) مدل‌های پژوهش… 75
3-12) اعتبار درونی و برونی پژوهش… 76
3-13) روش واکاوی مدل‌ها و آزمون فرضیات… 76
3-14) مدل‌های رگرسیونی داده‌های ترکیبی.. 77
3-14-1) فرض‌های اساسی رگرسیون. 78
3-14-2) احتیاط در استفاده از رگرسیون و همبستگی.. 79
3-14-3) مزایای پانل‌دیتا در مقایسه با داده‌های مقطعی یا سری زمانی.. 82
3-15) آزمون ناهمسانی واریانس‌ها 82
3-16) آزمون خود‌همبستگی.. 82
3-17) آزمون مانایی (ایستایی) متغیرها 83
3-17-1) آزمون ریشه‌واحد. 83
3-18) آزمون‌های هم‌انباشتگی داده‌های تابلویی.. 84
3-18-1)آزمون هم‌انباشتگی کائو. 86
3-19) انتخاب نوع مدل. 86
3-20) خلاصه فصل.. 87
 
فصل چهارم – تجزیه و تحلیل داده ها و بیان نتایج
حاصل از تحقیق.. 88
4-1) مقدمه. 89
4-2)یافته های توصیفی.. 91
4-3) آزمون ریشه واحد و هم‌انباشتگی.. 93
4-4) رگرسیون. 94
4-4-1) آزمون دوربین- واتسون. 94
4-5) آزمون فرضیه ها 94
4-5-1) آزمون فرضیه فرعی اول. 94
4-5-1-1 آزمون لیمر برای مقایسه‌ی الگویPooled  با الگوی اثرات ثابت برای فرضیه‌ی اول. 95
4-5-1-2 آزمون هاسمن برای مقایسه‌ی الگوی اثرات ثابت با الگوی اثرات تصادفی برای فرضیه اول. 96
4-5-1-3 آزمون معنادار بودن معادله رگرسیون برای فرضیه اول. 97
4-5-1-4 آزمون معنادار بودن ضرایب رگرسیونی برای فرضیه اول. 98
4-5-1-5 ضریب تعیین فرضیه اول. 98
4-5-1-6 آزمون دوربین- واتسون برای فرضیه اول. 98
4-5-2 آزمون فرضیه فرعی دوم. 99
4-5-2-1 آزمون لیمر برای مقایسه‌ی الگوی Pooled با الگوی اثرات ثابت برای فرضیه‌ی دوم. 99
4-5-2-2آزمون هاسمن برای مقایسه‌ی الگوی اثرات ثابت با الگوی اثرات تصادفی برای فرضیه دوم. 100
4-5-2-3 آزمون معنادار بودن معادله رگرسیون برای فرضیه دوم. 101
4-5-2-4 آزمون معنادار بودن ضرایب رگرسیونی برای فرضیه دوم. 101
4-5-2-5 ضریب تعیین فرضیه دوم. 102
4-5-2-6 آزمون دوربین- واتسون برای فرضیه دوم. 102
4-5-3 آزمون فرضیه فرعی سوم. 103
4-5-3-1 آزمون لیمر برای مقایسه‌ی الگوی Pooled  با الگوی اثرات ثابت  برای فرضیه‌ی سوم. 103
4-5-3-2 آزمون هاسمن برای مقایسه‌ی الگوی اثرات ثابت با الگوی اثرات تصادفی برای فرضیه­سوم. 104
4-5-3-3 آزمون معنادار بودن معادله رگرسیون برای فرضیه سوم. 105
4-5-3-4 آزمون معنادار بودن ضرایب رگرسیونی برای فرضیه سوم. 106
4-5-3-5 ضریب تعیین فرضیه سوم. 106
4-5-3-6 آزمون دوربین- واتسون برای فرضیه سوم. 106
4-6- خلاصه‌ی فصل.. 107
 
فصل پنجم – تفسیـر یافتـه ها، نتیجـه گیـری و پیشنهادات
5-1) مقدمه. 109
5-2)  تفسیر نتایج آزمون فرضیه‌ها 109
5-2-1) تفسیر نتیجه آزمون فرضیه فرعی اول. 109
5-2-2 ) تفسیر نتیجه آزمون فرضیه فرعی دوم. 111
5-2-3 ) تفسیر نتیجه آزمون فرضیه فرعی سوم. 112
5-3 ) نتیجه‌گیری كلی.. 113
5-4 )پیشنهادهای حاصل از تحقیق.. 114
5-4-1)پیشنهادات مبتنی بر فرضیه ­ها 114
5-4-2)  پیشنهاد برای تحقیقات آتی.. 115
5-5)محدودیت‌های انجام تحقیق.. 116
5-6) خلاصه فصل.. 117
منابع و ماخذ. 118
منابع فارسی.. 118
پیوست ها 127
فهرست جداول
جدول                                                                                                    صفحه
جدول(1-1)تعریف عملیاتی متغیرها  : 56
جدول(1-2)تعریف عملیاتی متغیرهایی که برای محاسبه متغیرهای مستقل و کنترل به کار می­روند 59
جدول (3- 1): روند انتخاب نمونه آماری پژوهش.. 46
جدول(4-1):آمار توصیفی متغیرهای  پژوهش.. 92
جدول (4-2): آزمون ریشه‌ی واحد برای متغیرهای تحقیق. 93
جدول (4-4): آزمون لیمر برای فرضیه‌ی اول. 96
جدول (4-5): آزمون هاسمن برای فرضیه‌ی اول. 96
جدول (4-6): نتایج مربوط به تحلیل رگرسیونی فرضیه اول. 97
جدول (4-7): آزمون لیمر برای فرضیه‌ی دوم 100
جدول (4-8): آزمون هاسمن برای فرضیه‌ی دوم 100
جدول (4-9): نتایج مربوط به تحلیل رگرسیونی فرضیه دوم 101
جدول (4-10): آزمون لیمر برای فرضیه‌ی سوم 104
جدول (4-11): آزمون هاسمن برای فرضیه‌ی سوم 104
جدول (4-12): نتایج مربوط به تحلیل رگرسیونی فرضیه سوم 105
 
 
 
فهرست نمودارها
نمودار                                                                                                    صفحه
نمودار (3-1): روش­های آماری انجام پژوهش… 51
 

فصل اول

 

كلیات

 
 

1-1) مقدمه

در فصل اول پس از بیان مسئله و چگونگی برگزیدن موضوع پژوهش، اهمیت و ضرورت تحقیق و مبانی تحقیق را مورد بررسی قرار می‌دهیم؛ سپس اهداف تحقیق را بیان نموده و در ادامه به بیان فرضیه‌های­ پژوهش می‌پردازیم. همچنین روش، ابزار گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات، قلمرو و جامعه آماری پژوهش را در قالب بندهای جداگانه، بیان می‌کنیم. تعاریف عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق نیز در این فصل آورده شده و در نهایت به ساختار کلی پژوهش اشاره شده است.

1-2) بیان مسئله و چگونگی برگزیدن موضوع پژوهش

به موقع بودن یكی از مهمترین ویژگی های كیفی اطلاعات مالی محسوب می شود به موقع بودن به این مفهوم است كه اطلاعات باید در كوتاه ترین زمان و به سریع ترین شكل ممكن در دسترس استفاده كنندگان قرارگیرد. هر چه فاصله زمانی بین پایان سال مالی و تاریخ انتشار صورتهای مالی واحدهای تجاری كوتاه تر باشد، سودمندی حاصل از صورتهای مالی حسابرسی شده سالانه واحدهای تجاری افزایش می یابد . افزایش فاصله زمانی بین پایان سال مالی و تاریخ انتشار صورتهای مالی، احتمال فاش شدن اطلاعات به نفع گروهی از استفاده كنندگان و به زیان سایرین را افزایش می دهد(مرادی، مهدی و پورحسینی سیدمهدی؛ 1388)

عنوان                                                                                                  صفحه
چکیده: 1

مقدمه. 3
1-1 بیان مساله. 4
1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 5
1-3 اهداف تحقیق.. 6
1-4 سؤالات تحقیق.. 8
1-5 فرضیه‏های تحقیق.. 8
1-6 متغیرهای تحقیق.. 8
1-6-1 متغیرهای مستقل.. 8
1-6-2 متغیر وابسته. 8
1-6-3 متغیرهای کنترلی.. 8
1-7 قلمرو تحقیق.. 9
1-7-1 قلمرو موضوعی.. 9
1-7-2 قلمرو مکانی.. 9
1-7-3 قلمرو زمانی.. 9
1-8 روش اجرای تحقیق.. 9
1-9 تعاریف مفاهیم و اصطلاحات… 9

2-1 مفهوم مسئولیت اجتماعی.. 12
2-2 مبانی نظری.. 13
2-3 مدل‌های مسئولیت اجتماعی سازمان‌ ها 16
2-3-1 مدل پنج بعدی مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها 17
2-3-2 مدل مسئولیت اجتماعی کارول. 17
2-4 چارچوب تعیین استراتژی‌های مسئولیت اجتماعی شرکتی.. 18
2-5 مفهوم حسابرسی مسئولیت‌های اجتماعی.. 18
2-5-1 محدوده حسابرسی اجتماعی.. 19
2-5-2 طبقه‌ها و الگوهای تئوری حسابرسی مالی.. 20
2-5-3 مفهوم حسابرسی تولیدی و تدافعی.. 22
2-5-4 وجود تمایز و افتراق حسابرسی تولیدی و تدافعی.. 22
2-6 مدل ماتریس شناسایی و ارزیابی ذینفعان شرکت… 23
2-6-1 نظریه ذینفعان. 25
2-6-1-1 ذینفعان پشتیبان. 28
2-6-1-2 ذینفعان حاشیه‌ای.. 29
2-6-1-3 ذینفعان غیرپشتیبان. 29
2-6-1-4 ذینفعان مختلط.. 30
2-6-1-5 استفاده از تخصص ذینفعان. 30
2-6-2 مسئولیت اجتماعی شرکت ها در قبال ذینفعـان. 31
2-6-2-1 رویکردی متعالی به کسب و کار. 32
2-6-2-2 پایش و اندازه گیری.. 33
2-6-2-3 قواعد جدید کسب و کار. 34
2-7 مفاهیم حسابداری اجتماعی.. 36
2-7-1 معاملات اجتماعی.. 36
2-7-2 سود اجتماعی.. 36
2-7-3 اركان اجتماعی.. 36
2-7-4 سرمایه اجتماعی.. 36
2-7-5 خالص دارایی های اجتماعی.. 36
2-8 طبقه بندی حسابداری اجتماعی.. 37
2-9 انواع گزارشگری اجتماعی.. 37
2-9-1 گزارشگری غیر مالی.. 37
2-9-2 گزارشگری  مالی.. 38
2-10 تعریف شفافیت… 38
2-10-1 قابلیت دسترسی به اطلاعات… 39
2-10-2 توانایی برقراری ارتباط و وجود جریان ارسال و دریافت اطلاعات   40
2-10-3 تعاریف مبتنی بر ذی نفعان. 42
2-10-4 تعاریف مبتنی بر پاسخگویی.. 42
2-10-5 تعریف شفافیت با تاكید بر اجرای قوانین و مقررات… 43
2-10-6 شفافیت در بورس… 43

 

2-10-7 اندازه گیری شفافیت… 44
2-10-8 اهمیت شفافیت در بازارهای مالی.. 45
2-10-8 ابعاد شفافیت در بازار سرمایه. 48
2-10-9 ماهیت شفافیت گزارشگری در متون مالی.. 50
2-10-9-1 نظریه های  گزارشگری و افشاگری  اجتماعی.. 51
2-10-9-1-1 نظریه توصیفی در گزارشگری اجتماعی شرکت ها 51
2-10-9-1-2 نظریه هزینه های انجام شده 51
2-10-9-1-3 نظریه هزینه- منافع. 52
2-10-10 نقش شفافیت در گزارشگری مالی.. 52
2-10-11 شفاف‌سازی مالی از نگاه سازمان های بین‌المللی.. 53
2-10-12 محدودیت‌های افشای اطلاعات و افزایش شفافیت… 54
2-10-12-1 موانع و راهكارهای عدم شفافیت بازار سرمایة ایران  56
2-10-12-1-1 انجام معاملات صوری.. 56
2-10-12-1-2 انتشار اخبار كذب… 57
2-10-12-1-3 تشكیل ائتلاف… 58
2-10-12-1-4 ندادن اطلاعات از سوی شركت ها و استفاده از اطلاعات محرمانه توسط دست اندركاران شركت   58
2-10-12-1-5 ارائة اطلاعات نادرست از سوی شركت ها 59
2-10-13 کیفیت افشا، شفافیت و ویژگیهای کیفی صورتهای مالی  59
2-10-14 اهمیت شفافیت و افشای داوطلبانه. 60
2-10-15 مزایای افشای داوطلبانه. 61
2-10-16 مسائل اصلی در افشای داوطلبانه. 62
2-10-17 پیشینه تحقیق.. 65

3-1 مقدمه. 70
3-2 روش پژوهش… 70
3-3 جامعه‌ی آماری و روش نمونه‌گیری.. 71
3-3-1 جامعه‌ی آماری.. 71
3-3-2 نمونه و روش نمونه‌گیری.. 71
3-4 ابزار جمع‌ آوری داده‌ها 71
3-4-1- رگرسیون. 71
3-4-2- ضریب تشخیص یا تبیین.. 72
3-4-3- آزمون معنیدار بودن متغیر مستقل.. 72
3-4-4- آزمون خود همبستگی.. 73
3-4-5-  همخطی، راه های تشخیص و چگونگی رفع آن. 74
3-5 فرضیات تحقیق.. 75
3-6 متغیرهای تحقیق.. 75
3-6-1 متغیر وابسته. 75
3-6-2 متغیرهای مستقل.. 75
3-6-3 متغیرهای کنترلی.. 79

4-1 مقدمه. 81
4-2 یافته های تحقیق.. 81
3-4- آزمون فرضیه های تحقیق: 86
4-4-  تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها: 87
4-4-1  نتایج آزمون فرضیه اول. 87
4-4-2 نتایج آزمون فرضیه دوم. 88
4-4-3 نتایج آزمون فرضیه سوم. 89
 
 
 

1-5- مقدمه. 92
5-2- پیشنهادات تحقیق.. 95
5-3-  محدودیتهای تحقیق.. 98
5-4- توصیه برای تحقیقات آتی.. 98

الف) منابع فارسی.. 99
ب) منابع لاتین.. 101
 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول
عنوان	صفحه
جدول 3-1:بررسی حالات مختلف نتیجه آماره دوربین– واتسون…………………………………	74
…………………………………………………………..NOPATنحوه محاسبه و تعدیل جدول 3-2	76
……………………………………………………….CAPITAL نحوه محاسبه و تعدیل جدول3-3	77
جدول 4-1: نتایج آمار توصیفی داده های نهایی تحقیق……………………………………………….	83
جدول4-2: نتایج مربوط به آمار توصیفی تحقیق انجام شده توسط ویکتوریا کرایوگورسکی	83
جدول 4-3: نتایج آزمون مدل به صورت تجمعی……………………………………………………….	84
جدول4-4: نتایج آزمون مدل به صورت مقطعی…………………………………………………………	86

چکیده:

افشاگری و گزارشگری اجتماعی، فرایند انتقال اطلاعات مرتبط با تاثیرات اجتماعی و زیست محیطی عملکرد اقتصادی شرکت به جامعه است. گسترش مسئولیت پذیری سازمان بر این موضوع دلالت دارد که مسئولیتهای سازمان از ﺁنچه در گذشته بوده ،یعنی” فراهم کردن پول برای سهامداران ” فراتر رفته است.حرکت در مسیر مسئولیتهای اجتماعی و زیست محیطی عاملی ضروری و حیاتی است که به تداوم فعالیت سازمان در بلند مدت منجر می گردد . این تحقیق بر اساس هدف از نوع تحقیقات بنیادی و بر اساس روش تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است برای تعیین حجم نمونه از روش نمونه گیری هدفمند(سیستماتیک) استفاده شده است و تعداد 98 شرکت بعنوان نمونه انتخاب شدند که طبق تجزیه و تحلیل در فصل چهارم، فرضیه شماره یک با توجه به سطح خطای 0.88 فرضیه صفر تائید می شود و  رابطه منفی تر بین افشای مسئولیت اجتماعی در شرکت های ذی نفع گرا و هزینه سرمایه رد می شود. فرضیه شماره دو که با توجه به سطح خطای 0.03 فرضیه صفر رد و فرضیه مقابل تائید میشود و در نتیجه تاثیر کاهش هزینه نظارت توسط سرمایه گذاران و هزینه انتشار سهام در سطح بالای شفافیت مالی رد می شود و فرضیه شماره سه با توجه به سطح خطای صفر فرضیه صفر رد و فرضیه مقابل تائید می شود و وجود رابطه منفی تر بین افشای مسئولیت اجتماعی و هزینه سرمایه در شرکت هایی که عدم شفافیت مالی بیشتری دارند تایید می گردد.
 
واژگان کلیدی : افشاء مسئولیت اجتماعی ؛ ذینفعان ؛ عملکرد مالی شرکت .
 
 

فصل اول:

 

کلیات تحقیق

 
مقدمه

1-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………. 3
1-2  بیان مسئله تحقیق                                                                                           ……….. 4
1-3  اهمیت و ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………………………………. 6
1-4  اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف آرمانی، کلی، اهداف ویژه و کاربردی)………………………. 7
1-4-1 اهداف اصلی                                                                                          7
1-4-2 اهداف فرعی…………………………………………………………………………………………………           8
1-5   سؤالات تحقیق                                                                                            8
1-5-1 سوال اصلی                                                                                            8
1-5-2 سوالات فرعی………………………………………………………………………………………………. 8
1-6   فرضیه‌های تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 9
1-6-1 فرضیه اصلی                                                                                          9
1-6-2 فرضیه‌های فرعی…………………………………………………………………………………………… 9
1-7   مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………………………………………………… 9
1-8   تعریف واژه‌ها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی)…………………… 9
1-9   خلاصه فصل                                                                                              12
1-10 ساختار گزارش تحقیق………………………………………………………………………………………….. 12
فصل دوم مبانی نظری و پیشینه تحقیق
2-1   مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. 14
2-2   بخش اول: مبانی نظری تحقیق………………………………………………………………………………… 15
2-2-1 مالیات………………………………………………………………………………………………………… 15
2-2-2 انواع نظام‌های مالیاتی……………………………………………………………………………………… 15
2-2-3 مالیات و اقتصاد ایران……………………………………………………………………………………… 16
2-2-3-1  نسبت مالیات به هزینه‌های جاری دولت ……………………………………………………  17
2-2-3-2  نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی ………………………………………..  17
2-2-4  جایگاه مصرف در اقتصاد……………………………………………………………………………….. 17
2-2-5 آشنایی با درآمدهای عمومی دولت…………………………………………………………………….. 18
2-2-5-1  درآمدهای غیر مالیاتی…………………………………………………………………………… 18
2-2-5-2  درآمدهای مالیاتی………………………………………………………………………………… 19
2-2-6  عملکرد و مقایسه ارقام مربوط به درآمدهای دولت و سهم مالیات از آن در ایران………….. 20
2-2-7  اهمیت مالیات………………………………………………………………………………………………. 23
2-2-8  تعاریف و تقسیم بندی‌های مالیاتی…………………………………………………………………….. 24
2-2-8-1  تعریف و مفهوم مالیات………………………………………………………………………… 25
2-2-8-2  انواع مالیات……………………………………………………………………………………….. 25
2-2-8-2-1  مالیات‌های مستقیم……………………………………………………………………………….. 25
2-2-8-2-2  مالیات‌های غیر مستقیم…………………………………………………………………………. 25
2-2-9    تاریخچه مالیات بندی در ایران:………………………………………………………………………. 26
2-2-9-1 مالیات در عهد مادها…………………………………………………………………………….. 26
2-2-9-2 مالیات در عهد هخامنشیان……………………………………………………………………… 26
2-2-9-3  مالیات در دوره سلوکیان……………………………………………………………………….. 27
2-2-9-4  مالیات در دوره پارتیان…………………………………………………………………………. 27
2-2-9-5  مالیات در ایران بعد از اسلام………………………………………………………………….. 27
2-2-10  تحولات قوانین مالیاتی طی سال‌های 1366-1357…………………………………………… 29
2-2-11 تاریخچه مالیات بر ارزش افزوده در ایران…………………………………………………………..           29
2-2-12  تاریخچه مالیات بر ارزش افزوده در جهان……………………………………………………….. 31
2-2-13  ارزش افزوده…………………………………………………………………………………………….            32
2-2-14  تعریف و مفهوم مالیات بر ارزش افزوده…………………………………………………………… 33
2-2-14-1  تعریف نظری مالیات بر ارزش افزوده:……………………………………………………. 33
2-2-14-2  تعریف عملیاتی مالیات بر ارزش افزوده…………………………………………………. 33
2-2-15  جایگاه مالیات بر ارزش افزوده (VAT) …………………………………………………………. 33
2-2-16  انواع مالیات بر ارزش افزوده………………………………………………………………………….. 35
)………………………………………… 36
)…………………………………….. 37
2-2-16-3 مالیات بر ارزش افزوده از نوع مصرف(VATC)………………………………………  37
2-2-17  مقایسه سه نوع مالیات بر ارزش افزوده…………………………………………………………….. 37
2-2-18  اصل مبدأ و مقصد در نظام مالیات بر ارزش افزوده:…………………………………………….. 38
2-2-19  روش‌های محاسبه مالیات بر ارزش افزوده:………………………………………………………… 39
2-2-19-1  روش بستانکاری فاکتور……………………………………………………………………… 39
2-2-19-2  روش تفریق…………………………………………………………………………………….. 40
2-2-19-3  روش مجموع…………………………………………………………………………………… 40
2-2-20  نحوه محاسبه عملیاتی مالیات بر ارزش افزوده در ایران…………………………………………. 40
2-2-21  پایه مالیاتی مالیات بر ارزش افزوده…………………………………………………………………. 42
2-2-22  تحلیل نرخ در مالیات بر ارزش افزوده……………………………………………………………… 42
2-2-22-1  نرخ اصلی اجرای مالیات بر ارزش افزوده در کشورهای جهان……………………… 42
2-2-22-2  انواع نرخ‌های مالیات بر ارزش افزوده در کشورهای جهان………………………….. 44
2-2-23  نرخ مالیات بر ارزش افزوده در ایران……………………………………………………………….. 47
2-2-24  ویژگی‌های قانون مالیات بر ارزش افزوده در ایران………………………………………………. 49
2-2-24-1 مزایای اجرای مالیات بر ارزش افزوده…………………………………………………….. 49
2-2-24-2 معایب اجرای مالیات بر ارزش افزوده…………………………………………………….. 50
2-2-24-3 اطلاع رسانی و فرهنگ‌سازی………………………………………………………………… 53
2-2-25  معافیت‌های مالیات بر ارزش افزوده…………………………………………………………………. 59
2-2-26  معافیت‌ها در ایران :…………………………………………………………………………………….. 60
2-2-27  جرائم قانونی نظام مالیات بر ارزش افزوده………………………………………………………… 61
2-2-28  مباحث اجرایی مالیات بر ارزش افزوده در زنجیره نهایی………………………………………. 61
2-2-29  زنجیره نهایی توزیع……………………………………………………………………………………… 63
2-2-30  نحوه اعمال مالیات بر ارزش افزوده در مراحل مختلف زنجیره اجرا…………………………. 64
2-2-31  ساختار کنونی نظام مالیات بر ارزش افزوده……………………………………………………….. 67
2-2-31-1  ایران فاقد نظام جامع اطلاعاتی از وضعیت مالیاتی مردم است……………………… 67
2-2-31-2  نظام بروکراسی پیچیده ای در نظام مالیاتی ایران وجود دارد………………………… 68
2-2-31-3  بی نیازی دولت به مالیات از دیگر دلایل گریز مالیاتی مردم است…………………. 68
2-2-31-4 وجود دوگانگی بین نظام مالیاتی و وجوهات شرعی در گریز مالیاتی مؤثر است… 68
2-2-31-5  عدم در نظر گرفتن مالیات برای مالیات گریزان………………………………………… 68
2-2-31-6  حذف مطلق استثنائات در پرداخت مالیات………………………………………………. 69
ی بر تحقیقات انجام گرفته……………………………………………………………………………… 69
2-3-1 تحقیقات انجام گرفته در داخل ایران………………………………………………………………….. 71
2-3-2 تحقیقات انجام گرفته در خارج از ایران………………………………………………………………. 73
2-4   خلاصه و نتیجه‌گیری فصل دوم………………………………………………………………………………. 76
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
3-1   مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. 78
3-2   روش تحقیق                                                                                               79
3-3   فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………………. 79
3-3-1  فرضیه اصلی……………………………………………………………………………………………….. 79
3-3-2  فرضیه‌های فرعی………………………………………………………………………………………….. 79
3-4   جامعه آماری                                                                                               80
3-5   نحوه جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………….. 81
3-6   ابزار تجزیه و تحلیل داده‌ها……………………………………………………………………………………. 81
3-6-1    تهیه و تنظیم پرسشنامه………………………………………………………………………………….. 81
3-6-1-1  روایی………………………………………………………………………………………………. 82
3-6-1-2  پایایی………………………………………………………………………………………………. 84
3-7   روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………. 85
3-7-1    استفاده از آمار توصیفی…………………………………………………………………………………. 85
3-7-2    استفاده از آمار استنباطی………………………………………………………………………………… 85
3-7-2-1 آزمون کولموگوروف اسمیرنوف……………………………………………………………….. 85
3-7-2-2  تحلیل همبستگی…………………………………………………………………………………. 86
3-7-2-3  ضریب همبستگی پیرسون ( )………………………………………………………………… 86
3-7-2-4  ضریب همبستگی اسپیرمن( )………………………………………………………………. 86
3-7-2-5  مدل‌های عاملی…………………………………………………………………………………… 87
3-7-2-6  مدل‌های مسیر…………………………………………………………………………………….. 87
3-7-2-7  مدل‌سازی معادله ساختاری…………………………………………………………………….. 87
3-7-2-8  شاخص‌های برازش و اصلاح مدل…………………………………………………………… 88
3-8   خلاصه…………………………………………………………………………………………………………….. 91

 

فصل چهارم:یافته های تحقیق
4-1   مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. 93
4-2   آزمون کولموگوروف اسمیرنوف………………………………………………………………………………. 93
4-3   مدل سازی معادله ساختاری…………………………………………………………………………………… 93
4-4   شاخص های برازش……………………………………………………………………………………………. 100
4-5   آزمون فرضیات                                                                                            101
4-5-1  آزمون فرضیه فرعی اول…………………………………………………………………………………. 101
4-5-2  آزمون فرضیه فرعی دوم………………………………………………………………………………… 102
4-5-3  آزمون فرضیه فرعی سوم………………………………………………………………………………… 102
4-5-4  آزمون فرضیه اصلی………………………………………………………………………………………. 103
4-6   خلاصه فصل                                                                                              106
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهاد‌ها
5-1   مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. 108
5-2   نتایج و دستاوردهای حاصل از تحقیق………………………………………………………………………. 108
5-2-1  فرضیه ی فرعی اول……………………………………………………………………………………… 108
5-2-2  فرضیه ی فرعی دوم……………………………………………………………………………………… 109
5-2-3  فرضیه ی فرعی سوم…………………………………………………………………………………….. 109
5-2-4  فرضیه ی اصلی……………………………………………………………………………………………. 109
5-3   پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………. 109
5-4   پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده……………………………………………………………………………. 111
5-5   محدودیت های تحقیق…………………………………………………………………………………………. 111
منابع   ………………………………………………………………………………………………………………………. 113
منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………….. 113
منابع لاتین            …………………………………………………………………………………………………. 116

فهرست جداول
عنوان                                                                                                        صفحه
جدول ‏2‑1: درآمدهای مالیاتی طی سال‌های 1384- 1389، ارقام: میلیون ریال 21
جدول ‏2‑2: نسبت درآمدهای نفتی به کل درآمدهای دولت در سه دوره مختلف، ارقام: درصد……………………………………. 22
جدول ‏2‑3: نرخ مالیات و نسبت درآمدهای مالیات بر ارزش افزوده به کل درآمدهای مالیاتی……………………………….. 43
جدول ‏2‑4: نرخ مالیات بر ارزش افزوده و تعداد کشورهای جهان    43
جدول ‏2‑5: توزیع تعدد نرخ‌های VAT در کشورهای جهان….. 45
جدول ‏2‑6: وضعیت پیاده سازی مالیات بر ارزش افزوده در کشورهای جهان 46
جدول ‏2‑7: نرخ عوارض و مالیات  بر انواع کالاهای مصرفی.. 48
جدول ‏2‑8: ویژگی‌های فرهنگ مالیاتی و راه‌های ارتقای آن در کشورهای مختلف…………………………………………. 70
جدول ‏2‑9: خلاصه پژوهش‌های انجام گرفته……………… 75
جدول ‏3‑1: فراوانی و درصد نمونه تحقیق…………….. 81
جدول ‏3‑2: ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه……………. 85
جدول ‏4‑1: نتایج آزمون کولموگوروف اسمیرنوف………… 93
جدول ‏4‑2: ضرایب رگرسیونی……………………….. 99
جدول ‏4‑3: شاخص های برازش مدل ساختاری…………….. 100
جدول ‏4‑4: نتایج آزمون تی (عوامل مرتبط با شغل و حرفه‌ی مؤدی)  101
جدول ‏4‑5: نتایج آزمون تی (عوامل فردی)……………. 102
جدول ‏4‑6: نتایج آزمون تی (عوامل محیطی و فیزیکی و زیرساخت‌های آموزشی)……………………………………….. 103
جدول ‏4‑7: نتایج آزمون فرض………………………. 106
 
 
 
فهرست نمودارها
عنوان                                                                                                        صفحه
نمودار ‏2‑1: نرخ مالیات بر ارزش افزوده و تعداد کشورهای جهان………………………………………….. 44
نمودار ‏2‑2: توزیع تعدد نرخ‌های مالیات بر ارزش افزوده در کشورهای……………………………………. 45
 
 
 
فهرست اشکال
عنوان                                                                                                          صفحه
شکل ‏2‑1: فرهنگ مالیاتی…………………………………………………………………………………………….. 55
شکل ‏2‑2: انتقال مالیات در طول زنجیره…………………………………………………………………………… 65
شکل ‏2‑3: محاسبات مالیات بر ارزش افزوده در یک فرایند 3 مرحله ای تولید صندلی چوبی……….. 66
شکل ‏4‑1: مدل ساختاری……………………………………………………………………………………………… 98
 
 
چکیده
این پژوهش به دنبال بررسی رابطه بین آموزش مودیان مالیاتی و اثربخشی اجرای مالیات بر ارزش افزوده در استان ایلام وارائه راهکارهای جهت بهبود آن با رویکرد فازی AHP می‌باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف، از نوع تحقیقات کاربردی بوده و با توجه به ماهیت موضوع، از لحاظ روش انجام تحقیق در زمره تحقیقات توصیفی و تحلیلی طبقه‌بندی می‌گردد. جامعه آماری پژوهش حاضر، خبرگان فن می‌باشند که شامل: کارکنان، ممیزین، کارشناسان و کارشناسان ارشد اداره مالیاتی استان ایلام، اساتید دانشگاه با زمینه تخصصی مالی و اقتصادی مسلط به قانون مالیات بر ارزش افزوده و آشنا با سازمان متولی اجرا و فرایندهای اجرایی آن می‌باشد که در سال 1393 مورد بررسی قرار گرفته است. جهت انتخاب نمونه آماری از فرمول کوکران استفاده شده است و تعداد 100 نفر انتخاب شد. برای جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخت استفاده شده است. برای آزمون فرضیات از آمار توصیفی (توزیع فراوانی، درصد فراوانی، درصد فراوانی تجمعی و جداول و نمودار) و آمار استنباطی (آزمون‌های آماری همبستگی پیرسون و اسپیرمن، آزمون نرمال بودن داده‌ها و معادلات ساختاری) استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که آموزش مؤدیان مالیاتی بر اثربخشی اجرای مالیات بر ارزش افزوده در استان ایلام تأثیر معناداری دارد. همچنین عوامل مرتبط با شغل و حرفه‌ی مؤدی و عوامل محیطی و فیزیکی بر اثربخشی اجرای مالیات بر ارزش افزوده در استان ایلام تأثیر معناداری دارد.
 
واژگان کلیدی: آموزش مؤدیان مالیاتی، مالیات بر ارزش افزوده، استان ایلام
فصل اول
کلیات تحقیق
 
 

1     فصل اول کلیات تحقیق

 

1-1         مقدمه

مالیات به عنوان یک ابزار مهم مالی، دولت را در انجام صحیح وظیفه توزیعی خود یاری می‌دهد و به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع در آمد دولت‌ها بشمار می‌رود که از اعصار گذشته تاکنون با توجه به تحول و تطور وظایف دولت‌ها اهمیت روزافزونی داشته است.
امروزه دولت‌ها علاوه بر ایفای نقش سنتی خود مبنی بر تأمین امنیت داخلی و خارجی دارای نقش و وظایف عمده‌ای در راستای نیل به رفاه اجتماعی می‌باشند، مالیات‌ها علاوه بر اینکه به عنوان منبع اصلی تأمین مالی نیازهای دولتی هستند، به عنوان ابزار اصلی جهت اجرای سیاست‌های مالی و تامین‌عدالت اجتماعی مورد استفاده گسترده دولت‌ها قرار می‌گیرند (مجله اقتصادی،1386،71).
زمانی وظایف دولت‌ها محدود به تأمین امنیت و حفاظت از محدوده جغرافیایی خود بود و بالطبع هزینه‌های آن‌ ها در سطح پایین‌تری قرار داشت اما به زمان و با تحولات به وجود آمده در وظایف دولت‌ها مالیات به عنوان منبع مهمی از درآمد برای پوشش هزینه‌ها و ابزار مالی جهت اعمال تصدی‌گری و حاکمیت مطرح گردید (پژویان، 1381، 78-83).
دولت با اخذ مالیات و جمع‌ آوری و هدایت آن در جهت انجام سرمایه گذاری‌ها در واقع نقش زیربنایی را در توسعه اقتصادی ایفا می‌کند تا بتواند موجبات رشد و توسعه اقتصادی را فراهم نماید (پورمقیم،1380،57).
سال‌هاست که نظریه‌پردازان و عموم علاقه‌مندان به توسعه اقتصادی کشور بحث مالیات را مورد توجه قرار داده‌اند و همیشه مسئولین اقتصادی و اقتصاددانان تاکید داشته‌اند که سهم مالیات‌ها و نقش هدایتی و نظارتی دولت به گونه سرسام‌آوری گسترش یافته است. چنانکه دولت سبز فایل پدیده‌ای است نوین و با تصویری که طی هزاران سال از دولت در ذهن آدمیان نقش بسته بود کاملاً متفاوت است و در نتیجه همگام با این دگرگونی گسترده که هنوز هم ادامه دارد، (به رغم اجرای برنامه‌های خصوصی‌سازی در بسیاری از کشورها) هزینه‌های بخش دولتی در بودجه کشورها روبه فزونی است. بالطبع این مصارف به منابع عظیم جهت تأمین آن نیازمند می‌باشد و از بین منابع مختلف تأمین این مصارف، بهترین و منطقی‌ترین منبع در آمد مالیاتی می‌باشد که در جهان در بین اکثر کشورها به عنوان مهم‌ترین منبع درآمدی محسوب می‌شود و از این رو در تمام کشورها دست به کوشش گسترده‌ای جهت افزایش توان مالیاتی خود زده‌اند (دانشکده امور اقتصادی و دارایی، 1379،).
در تمام کشورها به مسئله مالیات اهمیت زیادی می‌دهند مثلاً در کشور هلند امر مالیاتی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و سراسر زندگی مردم را تحت‌الشعاع قرار داده است چنانچه هر اقدام مالی و اقتصادی و حتی ازدواج خود را با توجه به مسئله مالیات و حسابگری‌های مبتنی بر آن انجام می‌دهند. در چنین جوی طبعاً فکر اصلاح و رفع تنگناهای سیستم مالیاتی نیز فکرهای بسیاری را به خود مشغول خواهد کرد.
در حال حاضر در کشور ما قسمت اعظم بودجه عمومی از محل درآمدهای نفتی تأمین می‌گردد و مالیات‌ها عملاً سهم کمی در تأمین این بودجه دارند و به همین دلیل گاهی با کاهش درآمدهای نفتی کسری موازنه به وجود می‌آید که این امر ممکن است باعث توقف و یا کند شدن اجرای برنامه‌های توسعه‌ای که از قبل پیش بینی گردیده، شود و یا باعث کاهش ارزش پول در مقابل پول بین‌المللی گردد که صدمات بیشتری بر اقتصاد خواهد زد. (همان،47) بر اساس قانون بودجه و برنامه سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور باید درآمد مالیاتی به نوعی جایگزین درآمدهای نفتی شود که زمانی به پایان خواهد رسید. به عبارت دیگر، بر اساس سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور دولت باید تا پایان برنامه پنجم توسعه قادر باشد که هزینه‌های جاری خود را به طور عمده از درآمد مالیاتی تأمین کند و از اتکای این بخش به درآمدهای نفتی بکاهد که اجرای کامل مالیات بر ارزش افزوده درآمد ثابت برای دولت ایجاد می‌کند (لنگرودی.1388/ص 115).
چه بخواهیم و چه نخواهیم با این واقعیت که نفت این ثروت خدادادی روزی تمام خواهد شد، روبه رو هستیم. نکته‌ای که حائز اهمیت است و بایستی به آن توجه نمود بحث پرداخت توسط مردم و سیستم اقتصادی که در کشور فعالیت می‌کند می‌باشد و اجرای صحیح و کامل نظام مالیاتی علی‌الخصوص مالیات بر ارزش افزوده هم مردم را در سازندگی شریک می‌سازد و هم دولت را در برنامه‌ریزی اقتصادی مطمئن می کند.

1-2         بیان مسئله تحقیق

در طبقه‌بندی مالیات‌ها، مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات غیرمستقیم بر مصرف و فروش داخلی کالاها و خدمات است، این نوع مالیات، چند مرحله‌ای و در هر یک از مراحل تولید و تکمیل تا مصرف نهایی، بر حسب ارزش افزوده ایجاد می‌شود؛ به عبارت دیگر، مالیات بر ارزش افزوده، نوعی مالیات بر فروش چند مرحله‌ای است که خرید کالاها و خدمات واسطه‌ای را از پرداخت مالیات معاف می‌کند (کمیجانی،1374).
مـــالیات بر ارزش افـــزوده سابقه 40 ساله در جهــان دارد و در سال 1948 فومن زیمنس در آلمان و در سال 1951 مشیل لوره در فرانسه برای نخستین بار در سال‌های اول پس از جنگ جهانی دوم به منظور تأمین هزینه‌های بــازسازی و پــرداخت بدهی‌های دوران جنگ طرح جدید مالیاتی به نام مالیات بر ارزش افـــزوده را برای کشورهای خود پایه‌گذاری کردند و هم اکنون بیش از 150 کشور از آن استفاده می‌کنند (نظری و گلدی سامان،1384).
این طرح برای نخستین بار در ایران تهیه و در دست بررسی است به عقیده طراحان لایحه مالیات بر ارزش افزوده دریافت مالیات به این نحو باهدف افزایش سهم مالیات در چرخه اقتصادی و جلوگیری از فرار مالیاتی به اجرا در می‌آید و تمامی زنجیر تولید کالا و خدمات را در بــر می‌گیرد؛ و در هر مرحله نسبت به ارزش افزوده ایجادشده برای کالا و خدمات مالیات جداگانه‌ای دریافت می‌شود این روش جایگزین مالیات بر تولید و فروش می‌شود که مالیات آن به جای محصول نهایی در مراحل مختلف محاسبه و دریافت می‌شود (همان).
به موجب بررسی‌های انجام‌گرفته، اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده راهی مناسب برای افزایش درآمد باثبات و تأمین قابل‌ملاحظه درآمد دولت به عنوان یک منبع درآمد باثبات و انعطاف‌پذیر، گسترش پایه‌های مالیاتی، از میان نرفتن انگیزه‌های سرمایه‌گذاری و تولید و هم چنین استقرار نظام مالیاتی خود اجرا و خود اظهاری است که به شفاف‌سازی مبادلات و فعالیت‌های اقتصادی کمک کرده و موجب سهولت اجرای انواع مالیات‌های دیگر نیز می‌شود ولی این امر تنها با طراحی دقیق و اجرای صحیح سیستم مزبور به ویژه طراحی و اجرای سیستم آموزشی مناسب برای آموزش مؤدیان مالیاتی، قابل حصول خواهد بود. این نظام مالیاتی در مقایسه با مالیات ستانی سنتی، آموزش همه عوامل در گیر در اجرای آن را از جمله کارکنان و مأموران مالیاتی گرفته تا مؤدیان، مصرف‌کنندگان، مشاغل حرفه‌ای مرتبط با آن (مثل حسابداران و حسابرسان) و کارکنان ذی‌ربط با بنگاه‌ها و مؤسسات اقتصادی (کارکنان بخش فروش، مأموران خرید و تدارکات و حسابداری) الزامی می‌سازد. مواد 27 و 28 قانون مالیات بر ارزش افزوده استفاده از خدمات سازمان حسابرسی، حسابداران و حسابرسان رسمی عضو جامعه حسابداران و مشاوران مالیاتی را در مساعدت به مؤدیان و سازمان امور مالیاتی پیش‌بینی کرده است (نظری و گلدی سامان،1384).
هدف این تحقیق استفاده از روش فازی AHP در انتخاب موثرترین عامل بر آموزش مؤدیان مالیاتی در اثربخشی مالیات بر ارزش افزوده در استان ایلام است در حیطه‌ی حسابداری و تجارت وضعیت‌های مبهم بسیار هستند که منجر به ایجاد اطلاعات غیرقطعی می‌شود این ابهامات اطلاعات را از حالت دو ارزشی (هست یا نیست) خارج ساخته و ایجاد مدل‌های تحلیلی که ابهام را در اطلاعات حسابداری را دارد مدل‌های تصمیم‌گیری می کند ضروری می‌سازد که ایجاد چنین مدل‌های بر مبنای منطق فازی صورت می‌گیرد.
بدیهی است که با وسعت کار اجرای این نظام مالیاتی، سازمان امور مالیاتی ایلام (که خود مطمئناً با کمبود نیروی انسانی آموزش‌دیده در این نظام مواجه است) به تنهایی قدرت و توان انجام کار گسترده آموزش مؤدیان و مصرف‌کنندگان را حداقل در کوتاه مدت ندارد اکنون با توجه به وصول بیش از حد انتظار این مالیات (به رغم مشکلات به وجود آمده) به نظر می‌رسد دولت با اطمینان بیشتری می‌تواند بودجه و منابع پیش‌بینی‌شده در ماده 35 قانون را به سازمان امور مالیاتی کشور برای تدوین و اجرای طرح‌های آموزشی، اجرای مالیات بر ارزش افزوده تخصیص می‌دهد. سازمان امور مالیاتی ایلام نیز باید به منظور تسریع در آموزش مؤدیان، مصرف‌کنندگان و مشاغل حرفه‌ای مرتب با اجرای این نظام مالیاتی، شرایط مشارکت و فعالیت اشخاص حقیقی و حقوقی ذی‌صلاح و همگانی مورد نیاز را فراهم کند تا در این صورت بتواند بالا بردن کیفیت آموزشی مؤدیان مالیاتی از طریق گزینه‌های مختلف به اهداف این نظام مالیاتی دست یابد.

1-3         اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

دستگاه کنونی مالیات، ضمن بازنگری کامل قوانین موجود مالیاتی در چارچوب برنامه سوم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی، در راستای اصلاح نظام مالیاتی، اقدام به معرفی یک نوع مالیات بر مصرف تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده کرده است. مالیات بر ارزش افزوده با انتقال پایه مالیاتی از در آمد به مصرف، انگیزه‌های سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد و منابع لازم را برای گسترش سرمایه‌گذاری‌ها از طریق افزایش امکانات پس انداز تأمین و از جابه‌جایی سرمایه از بخش‌های مولد به بخش‌های خدماتی جلوگیری می‌کند. با اجرای این فرایند مالیاتی، اختلال در تصمیمات تولیدی و سرمایه‌گذاری‌ها به حداقل می‌رسد و درآمدهای مالیاتی به دلیل گسترده بودن پایه این نوع مالیات، افزایش می‌یابد (پژویان،1384).
بی‌گمان اهمیت و تأثیر مالیات در حیات و چرخه‌ی کشور بر کسی پوشیده نیست و همه اقتصاددانان دنیا بر این باورند که درآمدهای مالیاتی از مطمئن‌ترین در آمدهای دولت است؛ اما کشور ما از آن دسته کشورهایی نیست که ساختار اقتصادی آن بر محور درآمدهای مالیاتی استوار باشد، چرا که تاکنون درآمدهای نفتی تعیین‌کننده سرنوشت اقتصاد کشور بوده است اما اخیراً به دلیل کم شدن در آمد های نفتی و عدم ثبات در تعیین میزان این در آمد ها در دوره‌های مختلف به دلیل نوسانات بازارهای نفتی، توجه ویژه‌ای به اهمیت مالیات و درآمدهای مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده شده است.
در طول چهل سال گذشته که این نوع مالیات معمول بوده، تعداد کشورهایی که مالیات بر ارزش افزوده را برقرار ساخته‌اند از مرز 120 کشور هم گذشته است. مطالعه گزارش‌های مربوط به کشورهایی که نظام مالیاتی مزبور را اجرا کرده‌اند، عموماً حاکی از رضایت آن‌ ها از برقراری این نوع مالیات است (احمدی، 1385)
اجرای مرحله‌ای مالیات بر ارزش افزوده را از نیمه دوم سال 1387 آغاز گردیده است، درگیر با مشکلاتی در رابطه با عدم آشنایی مؤدیان مالیاتی از این قانون همراه بوده است. چرا که اجرای مالیات بر ارزش افزوده نیاز به فراهم کردن زمینه اجرایی از لحاظ جا و مکان، تجهیزات، آموزش پرسنل مورد نیاز، تهیه فرم‌ها و علی‌الخصوص آموزش مؤدیان مالیاتی دارد چنانچه آموزش فراگیرترین رکن و عامل اجرای آن می‌باشد و از نگاهی دیگر به کلید اجرای موفقیت‌آمیز مالیات بر ارزش افزوده یاد شده است.
ماهیت مدرن، دوره‌های کوتاه مدت، رویه‌های خود اظهاری، مکانیسم استرداد و کثرت تعداد، مؤدیان مالیاتی گرفته تا کارکنان و مأموران مالیاتی، مصرف‌کنندگان، مشاغل حرفه‌ای مرتبط با آن (حسابداران و حسابرسان) و کارکنان ذی‌ربط، بنگاه‌ها و مؤسسات اقتصادی را الزامی می‌سازد بر همین اساس در ماده 35 قانون مالیات بر ارزش افزوده، سازمان امور مالیاتی کشور موظف است طرح لازم را برای توسعه و تجهیز، آموزش و تربیت کارکنان مالیاتی، آموزش و ترویج فرهنگ مالیاتی، از طریق رسانه و ساز و کارهای مناسب را در سطح کشور در طول یک دوره زمانی 5 ساله را تهیه و تنظیم کند.
هدف نهایی آموزش مؤدیان مالیاتی استان ایلام، تضمین بقا و ارتقا و بهبود اجرای مالیات بر ارزش افزوده و در نهایت افزایش اثربخشی و بهره‌وری آن می‌باشد که در نهایت سبب افزایش درآمدهای مالیاتی کشور و نظام مالیاتی ایران و سبب کارایی و بازدهی بیشتر آن می‌شود.

•  اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف آرمانی، کلی، اهداف ویژه و کاربردی)

1-4-1                      اهداف اصلی

تحقیق حاضر سعی بر آن دارد که به بررسی یکی از جنبه‌های مهم برای بسترسازی و بهبود اجرای مالیات بر ارزش افزوده در استان ایلام که همان آموزش مؤدیان مالیاتی در اثربخشی اجرای است بپردازد.
آنچه این تحقیق به دنبال آن است شناسایی علمی و سیستماتیک روش‌ها و شناسایی و رتبه‌بندی روش‌ها و کیفیت آموزشی مؤدیان مالیاتی است که باعث افزایش اثربخشی و کارایی و سهولت اجرای مالیات بر ارزش افزوده می‌گردد.

1-4-2                      اهداف فرعی

 

1. ارزیابی نظام مالیاتی ارزش افزوده در استان ایلام و مزایای آن.
2. مالیات بر ارزش افزوده یک نظام مالیاتی جدید در کشورمان است. گسترش این سیستم، یکی از مهم‌ترین توسعه‌های مالیاتی و بی‌شک یکی از جدال‌برانگیزترین مباحث اخیر است. این سیستم مالیاتی با تلاش اقتصاددانان برای رفع یا کاهش اختلال و نارسایی‌های مالیاتی سنتی و همچنین افزایش درآمد دولت شکل گرفته است.
3. بررسی و شناخت عواملی که باعث بهبود اجرای مالیات بر ارزش افزوده در استان ایلام می‌گردد.
4. بررسی و شناخت عواملی که باعث بهبود آموزش مؤدیان مالیاتی استان ایلام خواهد شد.

5. شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر در کیفیت آموزش مؤدیان استان ایلام و اثربخشی اجرای مالیات بر ارزش افزوده..

   •  سؤالات تحقیق

1-5-1        سؤال اصلی

آیا بین آموزش مؤدیان مالیاتی استان ایلام و اثربخشی مالیات بر ارزش افزوده رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؟

1-5-2                      سؤالات فرعی

آیا بررسی و شناخت عواملی که باعث بهبود اجرای مالیات بر ارزش افزوده در استان ایلام می‌گردد، امکان‌پذیر است؟
آیا بررسی و شناخت عواملی که باعث بهبود آموزش مؤدیان مالیاتی استان ایلام خواهد شد، امکان‌پذیر است؟

 
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………..3
1-2- بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………….4
1-4- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق…………………………………………………………………………………….5
1-3- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..6
1-5- فرضیه های تحقیق ومبانی نظری آن ها………………………………………………………………………….7
1-6- قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………………………9
1-6-1- قلمرو زمانی……………………………………………………………………………………………………………9
1-6-2- قلمرو مکانی…………………………………………………………………………………………………………..9
1-6-3- قلمرو موضوعی………………………………………………………………………………………………………9
1-7- تعریف اصطلاحات و واژه ها……………………………………………………………………………………….9
1-7-1- مالکیت خانوادگی…………………………………………………………………………………………………..9
1-7-2- مالکیت نهادی………………………………………………………………………………………………………10
1-7-3- مالکیت شرکتی……………………………………………………………………………………………………..10
1-7-4-  به موقع بودن سود………………………………………………………………………………………………..11
1-8- ساختار پژوهش………………………………………………………………………………………………………..11
 
فصل دوم: مبانی نظری وادبیات تحقیق
2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………14
2-2- مبانی نظری و مفهوم حاکمیت شرکتی………………………………………………………………………….15
2-3- چارچوب نظری حاکمیت شرکتی……………………………………………………………………………….17
2-3-1- نظریه نمایندگی…………………………………………………………………………………………………….17
2-3-2- نظریه هزینه معاملات…………………………………………………………………………………………….18
2-3-3- تئوری ذینفعان………………………………………………………………………………………………………19
2-4- اهداف حاکمیت شرکتی…………………………………………………………………………………………….19
2-5- مزایای حاکمیت شرکتی……………………………………………………………………………………………..20
2-6- اصول حاکمیت شرکتی………………………………………………………………………………………………21
2-7- انواع شاخص های سنجش عملکرد…………………………………………………………………………….23
2-8- انواع سیستم های حاکمیت شرکتی………………………………………………………………………………23
2-8-1- سیستم درون سازمانی……………………………………………………………………………………………24
2-8-2- سیستم برون سازمانی…………………………………………………………………………………………….26
2-9- شیوه های حاکمیت شرکتی………………………………………………………………………………………..28
2-9-1- شفافیت……………………………………………………………………………………………………………….28
2-9-2- پاسخگویی…………………………………………………………………………………………………………..28
2-9-3- انصاف برخورد یکسان با سهامداران………………………………………………………………………..29
2-9-4- مسئولیت پذیری……………………………………………………………………………………………………29
2-10- تمرکز مالکیت به عنوان یکی از مهم ترین مکانیزم های حاکمیت شرکتی……………………….29
2-11- نسبت سهامداران یا مالکان نهادی به عنوان یکی دیگر از مکانیزم های حاکمیت شرکتی……31
2-12- نسبت شرکت های خانوادگی……………………………………………………………………………………32
2-13- اهمیت حا کمیت شرکتی در بازارهای مالی………………………………………………………………..33
2-14- بازیگران عرصه حاکمیت شرکتی………………………………………………………………………………34
2-14-1- هیئت مدیره ها……………………………………………………………………………………………………34
2-14-2- مدیرعامل و تیم اجرایی شرکت…………………………………………………………………………….35
2-14-3- سهامداران………………………………………………………………………………………………………….35
2-14-4- مشتریان داخلی و خارجی شرکت…………………………………………………………………………35
2-14-5- قانون گذاران و سایر نهادهای مرتبط با کسب و کار شرکت……………………………………..36
2-15- حاکمیت شرکتی در ایران…………………………………………………………………………………………36
2-16- عدم تقارن اطلاعاتی و حاکمیت شرکتی…………………………………………………………………….37
2-17- مالکیت شرکت ها…………………………………………………………………………………………………..39
2-18- تركیب مالكیت و حاكمیت شركتی…………………………………………………………………………….39
2-19- تركیب مالكیت و سهامداری مدیران…………………………………………………………………………..40
2-20- ساختار مالكیت……………………………………………………………………………………………………….40
2-21- مالکیت مدیریتی (خانوادگی)……………………………………………………………………………………42
2-22- مالکیت نهادی………………………………………………………………………………………………………..45
2-23- مالکیت شركتی……………………………………………………………………………………………………….47
2-24- مفهوم به موقع بودن اطلاعات(سود)………………………………………………………………………….49
2- 25- بموقع بودن واهمیت آن………………………………………………………………………………………….50
2-26- ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی………………………………………………………………………………….52
2-27- چارچوب تنظیمی برای گزارشگری به موقع در ایران…………………………………………………..54
2-28- مفاهیم سود برای گزارشگری……………………………………………………………………………………56
2-29- عوامل موثر بر رفتار گزارشگری به موقع………………………………………………………………….. 57
2-30- اندازه شرکت………………………………………………………………………………………………………….57
2-31- اندازه شرکت و به موقع بودن سود……………………………………………………………………………59
2-32- شاخص های اندازه گیری شرکت……………………………………………………………………………..59
2-32-1- میزان دارائیهای شرکت………………………………………………………………………………………..60
2-32-2- میزان فروش شرکت……………………………………………………………………………………………60
2-32-3- ارزش بازار شرکت……………………………………………………………………………………………..60
2-32-4- تعداد پرسنل شرکت……………………………………………………………………………………………61
2-33- سودآوری(سود)……………………………………………………………………………………………………..62
2-33-1- نسبتهای سود آوری…………………………………………………………………………………………….62
2-34- عمرشرکت…………………………………………………………………………………………………………….63
2-35- بخش دوم: پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………….63
2-35-1- پیشینه داخلی……………………………………………………………………………………………………..63
2-35-2- پیشینه خارجی……………………………………………………………………………………………………68
2-37- خلاصه فصل………………………………………………………………………………………………………….74
 
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………76
3-2- روش کلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………..76
3-3- جامعه آماری ونمونه آماری………………………………………………………………………………………..77
3-4- روش های گرد آوری داده ها …………………………………………………………………………………….77
3-5- ابزار تحقیق  و موارد استفاده………………………………………………………………………………………78
3-6- مدل تحقیق………………………………………………………………………………………………………………78
3-6-1- دسته بندی متغیر ها……………………………………………………………………………………………….79
3-6-2- نحوه اندازه گیری متغیر ها……………………………………………………………………………………..79
3-6-2-1- متغیر مستقل…………………………………………………………………………………………………….79
3-6-2-1-1- مالکیت خانوادگی…………………………………………………………………………………………79
3-6-2-1-2- مالکیت نهادی………………………………………………………………………………………………79
3-6-2-1-3- مالکیت شرکتی…………………………………………………………………………………………….80
3-6-2-2- متغیر وابسته……………………………………………………………………………………………………..80
3-6-2-2-1- به موقع بودن سود………………………………………………………………………………………..80
3-6-2-3- متغیر های کنترلی……………………………………………………………………………………………..81
3-6-2-3-1- اندازه شرکت………………………………………………………………………………………………..82
3-6-2-3-2- اهرم مالی…………………………………………………………………………………………………….82
3-6-2-3-3- نسبت ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری……………………………………82
3-6-3- مدل کلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………83
3-6-4- نحوه بدست آوردن رابطه بین متغیر ها…………………………………………………………………….84
3-7- روش تجزیه و تحلیل  اطلاعات………………………………………………………………………………….84
3-8- تحلیل ماهیت و ویژگی های متغیرهای تحقیق………………………………………………………………85
3-9- آزمون های رگرسیون………………………………………………………………………………………………..85
3-10- روش های آماری……………………………………………………………………………………………………85
3-10-1- آمار توصیفی………………………………………………………………………………………………………85
3-10-2- آماراستنباطی………………………………………………………………………………………………………86
3-10-2-1- آزمون کلموگروف- اسمیرونوف……………………………………………………………………….87
3-10-2-2- آماره دوربین واتسون………………………………………………………………………………………87
3-10-2-3- آزمون دیکی فولر تعمیم یافته جهت مانایی متغیرها……………………………………………..88
3-10-2-4- بررسی ناهمسانی واریانس……………………………………………………………………………….88
3-10-2-5- آزمون F لیمر…………………………………………………………………………………………………89
3-10-2-6- آزمون هاسمن………………………………………………………………………………………………..89
3-10-2-7- آزمون عدم خود همبستگی باقیمانده ها……………………………………………………………..90

 

3-10-2-8- ضریب همبستگی پیرسون………………………………………………………………………………..90
3-10-2-9- ضریب تعیین………………………………………………………………………………………………….90
3-11- نرم افزار آماری……………………………………………………………………………………………………….91
3-12- خلاصه این فصل…………………………………………………………………………………………………….91
 
فصل چهارم: تجزیه وتحلیل داده ها
4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………93
4-2- آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………….93
4-3- تحلیل ماهیت و ویژگی های متغیرهای تحقیق………………………………………………………………95
4-4- آزمون فرضیات…………………………………………………………………………………………………………95
4-5- مفروضات مدل رگرسیون…………………………………………………………………………………………..96
4-5-1- آزمون عدم خود همبستگی باقیمانده ها……………………………………………………………………96
4-5-2- بررسی ناهمسانی واریانس……………………………………………………………………………………..96
4-6- آزمون دیکی فولر تعمیم یافته جهت مانایی متغیرها……………………………………………………….97
4-7- تجزیه و تحلیل ونتایج فرضیه های پژوهش………………………………………………………………….98
4-7-1- تجزیه وتحلیل ونتایج فرضیه اول…………………………………………………………………………….98
4-7-1-1- بررسی ناهمسانی واریانس…………………………………………………………………………………98
4-7-1-2- آزمون F لیمرو آزمون هاسمن…………………………………………………………………………… 99
4-7-2- تجزیه وتحلیل ونتایج فرضیه دوم………………………………………………………………………….101
4-7-2-1- بررسی ناهمسانی واریانس……………………………………………………………………………….101
4-7-2-2- آزمون  Fلیمر و آزمون هاسمن…………………………………………………………………………102
4-7-3- تجزیه وتحلیل ونتایج فرضیه سوم…………………………………………………………………………104
4-7-3-1- بررسی ناهمسانی واریانس……………………………………………………………………………….104
4-7-3-2- آزمون  Fلیمر و آزمون هاسمن…………………………………………………………………………105
4-8- خلاصه فصل………………………………………………………………………………………………………….108
 
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادها
5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….110
5-2- تفسیر یافته های تحقیق……………………………………………………………………………………………110
5-2-1- نتیجه حاصل از آزمون فرضیه اول…………………………………………………………………………110
5-2-2- نتیجه حاصل از آزمون فرضیه دوم…………………………………………………………………………111
5-2-3- نتیجه حاصل از آزمون فرضیه سوم……………………………………………………………………….111
5-3- نتیجه گیری کلی……………………………………………………………………………………………………..112
5-4- پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………………….113
5-4-1- پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های پژوهش………………………………………………………………..113
5-4-2- پیشنهاد برای پژوهش های آتی……………………………………………………………………………..114
5-5- محدودیت های پژوهش…………………………………………………………………………………………..115
5-6- خلاصه ی فصل……………………………………………………………………………………………………..116
فهرست منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………..117
منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………….119
پیوست ها وضمائم…………………………………………………………………………………………………………..122
چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………….143
 
فهرست جداول
عنوان                                                                                               صفحه
جدول (3-1) شیوه اندازه گیری متغیرهای عملیاتی تحقیق وعلائم اختصاری آنها……………………….83
جدول (4-1) آمار توصیفی متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………….94
جدول(4-2) نتایج آزمون مانایی متغیرها……………………………………………………………………………….97
جدول(4-3) نتایج آزمون ناهمسانی وایت……………………………………………………………………………..98
جدول(4-4) آزمون F لیمر………………………………………………………………………………………………….99
جدول (4-5) آزمون هاسمن……………………………………………………………………………………………..100
جدول(4-6) نتایج تجزیه و تحلیل داده ها جهت آزمون فرضیه اول………………………………………..100
جدول(4-7) نتایج آزمون ناهمسانی وایت…………………………………………………………………………..101
جدول (4-8) آزمون F لیمر………………………………………………………………………………………………102
جدول (4-9) آزمون هاسمن……………………………………………………………………………………………..102
جدول(4-10) نتایج تجزیه و تحلیل داده ها جهت آزمون فرضیه اصلی دوم…………………………….103
جدول(4-11) نتایج آزمون ناهمسانی وایت…………………………………………………………………………104
جدول(4-12)آزمون F لیمر………………………………………………………………………………………………105
جدول(4-13) آزمون هاسمن…………………………………………………………………………………………….105
جدول (4-14) نتایج تجزیه و تحلیل داده ها جهت آزمون فرضیه اصلی سوم…………………………..106
جدول (4-15) خلاصه نتایج تحقیق…………………………………………………………………………………..107
 
 
فهرست شکل ها و تصویر ها
  عنوان                                                                                              صفحه
2-1- ویژگی های کیفی اطلاعات مالی…………………………………………………………………………………53
3-1- مدل مفهومی پژوهش………………………………………………………………………………………………..78
 
چکیده
کیفیت سود از جنبه های مختلف شامل (داشتن ارزش پیش بینی، ارزش بازخورد، بی طرفی، به موقع بودن و بیان صادقانه) توسط پژوهشگران مورد ارزیابی و توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین برخی ازسازوکارهای حاکمیت شرکتی و اعلام به موقع سوددر شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. در این پژوهش ساختار مالکیت به سه طبقه مالکیت خانوادگی، مالکیت نهادی، مالکیت شرکتی طبقه بندی شده است. برای هر کدام از طبقات فرضیه تدوین و تأثیر آن بر به موقع بودن سود آزمون گردید. جامعه آماری این تحقیق شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار طی سال های 1386 الی 1391 و با حذف سیستماتیک و هدفمند 101 شرکت انتخاب گردیده است. در این تحقیق جهت پردازش اولیه داده ها از نرم افزار اکسل و برای تجزیه تحلیل داده ها از نر م افزارهای 8Eviews  استفاده شده است. در این تحقیق از روش رگرسیون خطی مرکب به روش ترکیبی یاData panel  جهت ارزیابی رابطه بین متغیرها استفاده می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین مالکیت خانوادگی و مالکیت نهادی با به موقع بودن سود رابطه ی مثبت معنا داری وجود دارد و بین مالکیت شرکتی با به موقع بودن سود رابطه ی مثبت و عدم معناداری وجود دارد.
 
واژه های کلیدی
حاکمیت شرکتی، مالکیت خانوادگی، مالکیت نهادی، مالکیت شرکتی، به موقع بودن سود
 
فصل اول                                                 کلیات تحقیق
 
1-1- مقدمه
مقوله سود در مباحث حسابداری و مالی با توجه به بحث کیفی آن و همچنین به عنوان ابزاری برای تصمیم گیری از جایگاه ویژه ای برخوردار است همچنین با مروری  بر تاریخچه و ادبیات کهن دانش حسابداری در می یابیم که کمتر مفهوم یا پدیده ای، همانند سود مورد بحث و منازعه فراگیر بین و تئوریسین ها متفکران حسابداری و طبقات مختلف حرفه حسابداری و مالی قرار گرفته است. بر اساس فرضیات و همچنین تحقیقات انجام شده مشاهده می شود که سود حسابداری بار و محتوای اطلاعاتی دارد. محاسبه سود حسابداری به عنوان معیاری برای ارزیابی شرکت ها ویا اطلاعاتی که در محاسبه آن لحاظ می شود، توسط حسابداران حرفه ای ومفسران مالی همواره مورد تأکید قرار داشته است همچنین با توجه به این که صورت های مالی اطلاعات مربوط و با ارزشی را برای گروه های برون سازمانی فراهم می کند، اتکای شدیدتری بر اعداد حسابداری به ویژه سود و به موقع بودن آن دارد. پس از رسوایی های انرون و ورلدکام در سال 2002، تاکنون تحقیقات زیادی در زمینه حاکمیت شرکتی و کیفیت سود انجام شده است روهایدا[1] (2011) .بسیاری از محقیقن، ورشکستگی این شرکت های بزرگ ناشی از ضعیف بودن حاکمیت شرکتی در آنها می دانند. با وقوع این رویدادها شفافیت صورت های مالی مورد تردید قرار گرفت. دیفویند و همکاران[2] (2000) بیان کردند که این رسوایی ها منجر به نقش حاکمیت شرکت شد. حاکمیت شرکتی در برگیرنده مجموعه روابط بین سهامداران، مدیران، و سایر افراد ذینفع است که متضمن نظام کنترلی به منظور رعایت حقوق سهامداران جزء و اجرای صحیح مصوبات مجمع و جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی است. دی آنجلو[3] (1981) و روداک و همکاران[4] (2006) اعتقاد دارند که سیستم های مکانیزم حاکمیت شرکتی مناسب منجر به تقویت و مهارت مدیران و کمیته حسابرسی شده و نظارت مؤثر بر فعالیت های مدیران نموده و در نهایت منجر به بهبود کیفیت صورت های مالی افشاء شده می شود. مهمترین ویژگی های شرکت ها تفکیک مالکیت از مدیریت آنهاست. در طی سی سال گذشته موارد بسیاری از تضاد منافع بین گروه ها و چگونگی مواجه شرکت ها با این گونه تضاد ها از سوی اقتصاد دانان مطرح شده است. این موارد به طور کلی تحت عنوان تئوری نمایندگی در حسابداری مدیریت بیان می شود. تئوری نمایندگی به این موضوع اشاره دارد كه بخشی از عملیات شركت ها به روابط نمایندگی بین سها مداران و مدیران مربوط می شود. در واقع جدایی مالكیت سهام و كنترل مدیریت بر عملیات شركت می تواند به تضاد منافع منجر شود و هزینه های نمایندگی ناشی از این تضاد منافع بین مدیران و سهامداران بوجود آید. بدون این مسئله نمایندگی، كیفیت گزارشگری هیچ مسئله خاصی نخوا هد داشت چون مدیران هیچ گونه انگیزه ای برای تحریف گزارشات مالی یا مخفی نگه داشتن اطلاعات ندارند. حاكمیت شركتی یكی از سازوكارهای كاهش مسئله نمایندگی است. مكانیزم  های حاكمیت شركتی می تواند فرصت های مدیریت سود را كاهش و در نتیجه كیفیت سود را افزایش دهد. در تئوری نمایندگی هدف مالکان حداکثر سازی ثروت است. بنابراین به منظور دستیابی به این هدف بر کار نماینده نظارت و عملکرد او را ارزیابی می کنند. سود نیز یکی از اقلام مندرج در صورت های مالی است که به موقع بودن آن در تصمیم گیری استفاده کنندگان صورت های مالی تأثیر بسزایی دارد. و توجه بسیاری را به خود معطوف ساخته است. یکی از گروه های اصلی استفاده کنندگان از صورت های مالی سهامداران هستند. از این رو عموماً این تصور می شود که ساختار مالکیت شرکت ها به تغییر رفتار شرکت ها منجر می شود. این امر از فعالیت های نظارتی که سرمایه گذاران مختلف در این ساختار انجام می دهند، نشأت می گیرد جنکینز[5] (2006).
 
1-2- بیان مسئله
سود حسابداری یکی از اقلام مهم صورت مالی است اطلاعات سود برای اینکه به تصمیم استفاده کنندگان مربوط باشد، باید در زمانی مؤثر واقع شود و در دسترس استفاده کنندگان قرار گیرد. به موقع بودن سود به عنوان یکی از ویژگی های کیفیت سود به شمار می رود. و به بهبود فرایند تصمیم گیری استفاده گنندگان از گزارش های حسابداری منجر می گردد. سازوکار حاکمیت شرکتی بر کیفیت اطلاعات افشاء شده توسط شرکت ها، از جمله به موقع بودن سود اثر می گذارد. افشای اطلاعات مالی شفاف، مشکلات و مسائل نمایندگی را از طریق کاهش تقارن اطلاعاتی بین مدیریت وسهام داران به حداقل می رساند. در مقابل، افشای ضعیف اطلاعات مالی اغلب باعث گمراهی سهامداران و در نتیجه تأثیر نامطلوبی بر ثروت آنان می گردد. در تئوری نمایندگی هدف مالكان حداكثرسازی ثروت است، بنابراین، به منظور دستیابی به این هدف بر كار نماینده نظارت و عملكرد او را ارزیابی می كنند. سود خالص نیز یكی از اقلام مندرج در صورت های مالی است كه در تصمیم گیری استفاده كنندگان صورت های مالی تأثیر بسزایی دارد و توجه زیادی را معطوف خود ساخته است. یكی ازگروه های اصلی استفاده كنندگان از صورت های مالی سهامداران هستند. از این رو عموماً این گونه تصور می شود كه ساختار مالكیت شركت ها ممكن است به تغییر رفتار شركت ها منجر شود. این امر از فعالیت های نظارتی كه سرمایه گذاران مختلف در این ساختار انجام می دهند، نشأت می گیرد. از حیث تئوری، نهادها ممكن است انگیزه هایی برای نظارت فعال، بر مدیریت داشته باشند  در این صورت سؤال مطرح این است كه: آیا متفاوت بودن ساختارمالكیت شركت ها بر به برافشای به موقع اطلاعات مالی ازجمله سود تأثیر دارد. و نتیجه تحقیقات قبلی، حاکی از آن است که سازوکارهای حاکمیت شرکتی، نظیر ویژگی های هیأت مدیره، ساختارهای مالکیت و کیفیت حسابرسی، رویه های افشای اطلاعات مالی را تحت تأثیر قرار می دهد، کارامانو و وافیس[6] (2005). بنابراین می توان گفت حاکمیت شرکتی عاملی است که می تواند باعث بهبود کیفیت اطلاعات ارائه شده توسط مدیریت می گردد. اگرافشای به موقع سود توسط مدیریت به عنوان ابزاری برای کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیریت و سرمایه گذاران بالقوه تلقی گردد، افشای سود به موقع از اهمیت در خور توجهی برخوردار است. و یک فاکتور حیاتی به شمار می رود. بنابراین، ما در تحقیق حاضر به  بررسی رابطه بین برخی ازسازوکارهای حاکمیت شرکتی و اعلام به موقع سود می پردازیم.
 
1-3- اهمیت وضرورت انجام تحقیق
امروزه به دلیل گسترش فعالیت های اقتصادی، توسعه بازارهای مالی و رونق سرمایه گذاری در بازار های سرمایه به خصوص بورس اوراق بهادار توسط اشخاص حقیقی و حقوقی، مهمترین ابزار جهت اتخاذ تصمیمات مالی، دسترسی به اطلاعات درست وبه موقع وتحلیل دقیق و واقع بینانه آن می باشد. که درنتیجه باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می شود. ورشکستگی اخیر شرکت ها بزرگ باعث شده است که جامعه به اهمیت شفافیت و پاسخگویی شرکت ها پی ببرد. از سوی دیگر مراجع قانون گذار حاکمیت شرکتی را به عنوان ابزاری سودمند برای بهبود کیفیت اطلاعات مالی افشاء شده توسط شرکت ها تلقی می کنند با این فرض به موقع بودن سود حاوی اطلاعاتی درباره زمانبندی، شکل وصحت آنها باشد مطالعه رابطه بین افشای به موقع سود و سازوکارهای حاکمیت شرکتی دارای اهمیت است، با عنایت به تلاش هایی که در کشور ما به منظور شناساندن ماهیت نظام حاکمیت شرکتی و اهمیت آن از بعد از نظارت بر شرکت صورت گرفته است، شناخت اثر بخشی سازوکارهای حاکمیت شرکت در ایران و نقش آنها در افزایش به موقع افشاء کردن سود ارائه شده توسط مدیریت از اهداف خاص تحقیق حاضر به شمار می رود. نتایج این تحقیق مورد علاقه قانون گذاران بازار سرمایه خواهد بود زیرا این نتایج با سازوکارهای حاکمیت شرکتی که کیفیت افشای اطلاعات مالی و در نتیجه دقت در به موقع بودن سود را متأثر می سازد، سر و کار دارد. علاوه بر این، نتایج مورد علاقه سرمایه گذاران و تحلیل گیران مالی خواهد بود؛ از این نظر که این نتایج مبنایی را به منظور ارزیابی کمیت و کیفیت اطلاعات مندرج در افشای به موقع سود فراهم خواهد کرد. از سوی دیگر، نتایج این تحقیق شناخت ما را از رابطه بین افشای مالی و ساختار مالکیت به عنوان یکی از سازوکارهای حاکمیت شرکتی افزایش دهد و نیز شواهد بیشتری را در رابطه با نقش سازوکارهای حاکمیت شرکتی در کاهش تضاد منافع بین مدیریت و سهامداران فراهم خواهد نمود. فرصت های مربوط به تجارت و معاملات داخلی مختل می کند و کاهش هزینه های کل را دنبال دارد، ارائه به موقع در نهایت می تواند بازه ی زمانی عظیم مربوط به درآمددهی کاهش دهد. در عوض اعتبار مدیر یت و کاهش هزینه های مربوط به سهام را در پی دارد.
 
1-4- اهداف تحقیق
هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه بین حاکمیت شرکتی و مالکیت شرکتی و به موقع بودن سود در بورس اوراق بهادار تهران است. بدیهی است انجام چنین مطالعاتی، مشروط به بهبود فرایند تصمیم گیری استفاده گنندگان از گزارش های حسابداری منجر می گردد. سازوکار حاکمیت شرکتی بر کیفیت اطلاعات افشاء شده توسط شرکت ها، از جمله به موقع بودن سود اثر می گذارد. افشای اطلاعات مالی شفاف، مشکلات و مسائل نمایندگی را از طریق کاهش تقارن اطلاعاتی بین مدیریت و سهام داران به حداقل می رساند. و باعث بهبود کیفیت اطلاعات ارائه شده توسط مدیریت می گردد. این تحقیق در صدد یافتن پاسخی برای این سؤال است که آیا حاکمیت شرکت با نوع مالکیت شرکت ارتباط دارد؟ آیا به موقع بودن سود به نوع مالکیت شرکت بستگی دارد؟ از آن جایی که در این مطالعه، شواهدی در خصوص مالکیت شرکتی و همچنین به موقع بودن سود ارائه خواهد شد، اهداف تحقیق را می توان به صورت زیر بیان کرد:
بررسی رابطه بین مالکیت خانوادگی و به موقع بودن سود
بررسی رابطه بین مالکیت نهادی و به موقع بودن سود
بررسی رابطه بین مالکیت شرکتی و به موقع بودن سود
 
 
1– 5- فرضیه های تحقیق ومبانی نظری آنها
وقتی عدم تقارن اطلاعاتی در رابطه با سهام یک شرکت افزایش می یابد، ارزش ذاتی آن با قیمت در بازار سرمایه متفاوت خواهد بود. بنابراین، وجود عدم تقارن اطلاعاتی دربازارسرمایه، سرمایه افراد عادی را در این بازار، به مخاطره می اندازد. همچنین اگر اطلاعات مربوط به سود به موقع باشند، منجر به کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و در نتیجه واقعی شدن بازده مورد انتظار سرمایه گذاران می گردد. شرکت هایی که سود به موقع تری دارند، بدلیل کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سرمایه گذاران قیمت سهام آنها سقوط کمتری خواهد داشت. مک کوناگی و همکاران[7] (2001) با بهره گرفتن از تئوری نمایندگی نشان دادند که در شرکت های خانوادگی، ارزش بازار سرمایه نسبت به ارزش دفتری، بیشتر از شرکت های غیر خانوادگی است. افزون بر آن نسبت های عملیاتی در شرکت های خانوادگی نسبت به شرکت های غیرخانوادگی، مساعدتر است. همچنین شرکت های خانوادگی، نسبت به شرکت های غیرخانوادگی دارای کارایی بالاتر، ریسک کمتر و ارزش بیشتری هستند. اندرسون و همکاران[8] (2003) نیز به این نتیجه رسیدند که مالکیت خانوادگی باعث کاهش هزینه های نمایندگی برای هزینه های بدهی می شود.
فرضیه اول : بین مالکیت خانوادگی و به موقع بودن سود ارتباط معنا داری وجود دارد.
نتایج تحقیق نویسی و نایكر (2006) نشان می دهند كه حضور سرمایه گذاران نهادی تأثیر مثبت بر کل ارزش شركت خواهد داشت. تاسیا و گو در تحقیقی، ارتباط بین مالكیت نهادی و عملكرد شركت را مورد بررسی قرار دادند. مالكیت نهادی برابر درصد سهام نگهداری شده توسط شركت های دولتی از كل سهام سرمایه می باشد. آنها نشان دادند كه سرمایه گذاران نهادی ممكن است به سرمایه گذاران كمك كنند تا مسائل نمایندگی حاصله از تفكیک مدیریت و مالكیت را كاهش دهند. هارتزل و همکاران[9] (2005) در تحقیق خود شواهدی یافتند که بر اساس آن شرکت های نظارت شونده به وسیله مالکان نهادی از توانایی محدود کردن رفتار مدیران برخوردار هستند به علاوه مالکان نهادی فرصت، منابع و توانایی نظارت، نظم دادن و تأثیر بر مدیران را در اختیار دارند. نظارت بر شرکت ها از طریق مالکان نهادی می تواند مدیران را برای توجه بیشتر بر عملکرد شرکت و توجه کمتر به رفتار فرصت طلبانه یا خدمت به خود وادار کند. نوروش و همکاران (1384) با بهره گرفتن از دو نمونه متشکل از شرکت های با درجه پایین مالکیت نهادی و درجه بالای از مالکیت نهادی، به بررسی نقش مالکان نهادی سهام در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج آنان نشان داد که شرکت های دارای مالکیت نهادی بیشتر، اطلاعات افزونتری در رابطه با سودهای آتی گزارش می کنند. تسای و گو ارتباط بین مالكیت نهادی و عملكرد شركت در صنعت كازینو برای سال های 1999 تا 2003 را مورد پژوهش قرار دادند. مالكیت نهادی برابر درصد سهام نگهداری شده توسط شركت های دولتی از كل سهام سرمایه می باشد و این شركت ها شامل شركت های بیمه، مؤسسات مالی، بانك ها، شركت های دولتی و دیگر اجزای دولت می باشند. آنها نشان دادند كه سرمایه گذاری نهادی در كازینوها ممكن است به سرمایه گذاران این صنعت كمك كند تا مسائل نمایندگی حاصله از تفكیک مدیریت و مالكیت را كاهش دهند.
فرضیه دوم : بین مالکیت نهادی و به موقع بودن سود ارتباط معنا داری وجود دارد.
رحمان سرشت و مظلومی (1384)، ” رابطه عملكرد مدیریتی سرمایه گذاران شركتی با سهم مالكیت این مؤسسات در شركت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ” را مورد مطالعه قرار دادند. كه گروه های مختلف مالك (حقیقی و حقوقی) به یک میزان از قدرت و هم سویی در اثر گذاری بر نقش سرمایه گذاران شركتی در كاهش تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار دادند. در این پژوهش، شركت های سرمایه گذاری و سایر مؤسسات تجاری به عنوان سرمایه گذاران شركتی تعریف شدند. یافته های این تحقیق نشان داد كه شركت های با درصد بالای سهامداران شركتی، نسبت به شركت های با درصد پایین سرمایه گذاران شركتی، اطلاعات بیشتری در رابطه با سودهای آتی را گزارش كرده اند و در نتیجه عدم تقارن اطلاعاتی بیشتری در شركت های با مالكیت شركتی كمتر مشاهده شده است. وانگ (2010) در تحقیقی به بررسی رابطه بین به موقع بودن سود و افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید پرداخت. تحقیق او بر مبنای این تئوری بود که هنگام عرضه سهام قیمت سهام افت خواهد کرد و یکی از دلایل این کاهش قیمت عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سرمایه گذاران بیان شد. او به این نتیجه رسید که در شرکت هایی که سود به موقع تری دارند به دلیل اینکه عدم تقارن اطلاعاتی کمتر است، قیمت سهام آن ها افت کمتری خواهد داشت.
 فرضیه سوم : بین مالکیت شرکتی و به موقع بودن سود ارتباط معنا داری وجود دارد.
 
1-6- قلمرو تحقیق
هر تحقیق باید دارای قلمرو و دامنه مشخصی باشد، تا محقق بتواند در تمام مراحل تحقیق بر  موضوع تحقیق تسلط کافی داشته باشد و بتواند نتایج حاصل از نمونه را به جامعه تعمیم دهد.
 
1-6-1- قلمروزمانی
قلمرو زمانی این تحقیق از سال 1386 تا سال 1391 به مدت 6 سال می باشد.
1-6-2- قلمرومکانی
قلمرو مکانی این تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
1-6-3- قلمرو موضوعی
قلمرو موضوعی این تحقیق بررسی رابطه بین حاکمیت شرکتی و مالکیت شرکتی و به موقع بودن سود می باشد.
 
1-7- تعریف اصطلاحات و واژه ها
1-7-1- مالکیت خانوادگی
یکی از ارکان مهم حاکمیت شرکتی، هیأت مدیره شرکت است. هیأت مدیره، با بهره گرفتن از قدرت قانونی خود از طریق استخدام، اخراج و جبران گروه­های مدیریت سازمان، مقدمات کنترل مدیریت را فراهم می­سازد. هدف استقرار