بخش اول:طرح مساله. 7

1-1 بیان مسئله : 7

1-2 سوال اصلی : نظر اسلام درباره تجمل گرایی چیست ؟. 8

1-3 سوالات فرعی : 8

1-4 پیش فرض ها : 8

1-5 پیشینه تحقیق. 8

1-6 پیشینه ی تجمل گرایی.. 9

1-7 ضرورت تحقیق. 12

1-8 روش تحقیق. 13

1-9 هدف تحقیق. 14

1-10 موانع و مشكلات.. 14

بخش دوم:مفهوم شناسی.. 14

1-11 تعریف واژگان مرتبط با تجمل گرایی.. 14

1-12 جمال: 14

1-13 زینت.. 16

1-14 تجمل گرایی در لغت و اصطلاح. 17

1-15 افراط.. 18

1-16 حد. 18

1-17 مفهوم شناسی اعتدال. 19

الف) اعتدال در لغت : 19

ب) اعتدال در اصطلاح : 20

1-18 معنی و مفهوم اسراف.. 23

1-19 فرق بین تجمل و تجمل گرایی.. 25

فصل دوم: جایگاه تجمل و تجمل گرایی از دیدگاه آیات قرآن و روایات.. 29

2-1 مفهوم آراستگی.. 30

2-2 جایگاه تجمل و آراستگی در قرآن و روایات.. 31

2-3 اعتدال و میانه روی در آراستگی.. 39

2-4  تجمل گرایی در قرآن کریم. 40

2-5 ویژگیهای مترفین در قرآن: 46

2-6 نفی تجمل و رفاه زدگی در سیره پیامبر(ص) 49

2-7 تجمل گرایی از منظر امام علی(ع) 53

فصل سوم:معیارها و مصادیق تجمل گرایی.. 59

3-1 معیارها ومصادیق تجمل گرایی.. 60

3-2-1 تجمل گرایی در لباس و پوشاک.. 64

3-2-2تجمل گرایی در تهیه وسایل زندگی.. 66

3-2-3تجمل گرایی در تهیهی مسكن.. 68

 

3-2-4 تجمل گرایی در تهیه ی وسیله نقلیّه: 71

3-2-5 تجمل گرایی در پذیرایی از مهمان. 73

فصل چهارم :عوامل و زمینه های تجمل گرایی.. 77

4-1 جهل و نادانی.. 79

4-2 هواپرستی.. 79

4-3  فزونی ثروت و رفاه زدگی.. 82

4-4 احساس حقارت و خود کم بینی (احساس کمبود شخصیتی) 85

4-5 خودنمایی و خودبرتربینی: 86

4-6 تقلید. 86

4-7 فرهنگ جامعه و محیط.. 89

4-8 رهبران فكری و اجتماعی جامعه. 91

4- 9 صدا و سیما و مطبوعات.. 95

4-10چشم و هم‌چشمی.. 98

4-11 تربیت خانوادگی.. 99

4-12 استعمار. 100

4-13 وسواس… 102

فصل پنجم:آثار و پی آمد های تجمل گرایی.. 104

5-1 آثار و پیامدهای  فردی.. 105

5-1-1 فراموشی یاد  خدا 105

5-1-2 طغیان و سركشی.. 108

5-1-3  غفلت از ارزش ها 109

5-1-4  از بین رفتن آرامش واقعی.. 111

5-2 آثار و پی آمدهای اجتماعی.. 113

5-2-1 مفاسد اخلاقی و رفتاری.. 113

5-2-2 وابستگی اقتصادی.. 116

5-2-3 نابودی تمدن ها و فرهنگ ها 120

5-2-4 كاهش معنویت در جامعه. 121

5-2-5 فاصله گرفتن از توده مردم. 122

5-2-6 فقر و محرومیت اجتماعی.. 123

فصل ششم: راه های مبارزه با تجمل‌‌‌گرایی.. 127

6-1 تقویت باورهای ایمانی و ارزشهای اخلاقی.. 128

6-2 استفاده از ظرفیت های دینی عمومی.. 131

6-3 پیروی از الگوی مصرف در اسلام. 132

6-4 ترویج روحیه قناعت و صرفه جویی.. 134

6-5 ترویج فرهنگ ساده زیستی.. 139

6-6 افزایش آگاهی های عمومی و تبیین آثار سوء تجمل گرایی.. 142

6-7  الگوگیری از سخنان و رفتار پیشوایان دینی و بزرگان. 143

6-8 برقراری عدالت اجتماعی.. 145

6-9 دوری خواص و رهبران فکری و اجتماعی جامعه از تجمل گرایی.. 146

6-10 احیاء امر به معروف و نهی از منکر یا نظارت همگانی.. 147

6-11 اصل انفاق مازاد درآمد. 152

نتیجه گیری.. 156

پیشنهادات.. 158

فهرست منابع. 161

چکیده

یكی از مهم ترین مشكلات ، در جوامع امروزی، مسأله تجمل گرایی است. تجمل به معنای آراستگی ظاهر و تجمل‌گرایی به معنای افراط و و زیاده‌روی در آراستگی است. تجمل‏گرایی در دیدگاه عرف، به معنای روی‏آوری بیش از حد به مادیات و گردآوری اشیا و لوازم غیرضروری و دل‏بستن به آنهاست، به گونه‏ای که این عمل، به یک هدف برای انسان‏ها تبدیل شود. این نوع تجمل‏گرایی نه تنها سفارش نشده، بلکه به دلیل پی‏آمدهای ناخوشایند آن، نکوهش نیز شده است. البته زیبایی های مصنوعی وتجمل وخود آرایی مورد عنایت مخصوص قرآن کریم وروایات مذهبی است اما توجه بیش از اندازه به این امر ممكن است باعث پیدایش عادات ناپسندی هم چون،غرور،غفلت از یاد خدا ،خود پسندی ، خود نمایی شود . وانسان با پرداختن به این مسائل راه سعادت وتکامل را که هدف نهایی از خلقتش می باشد از بین می برد . از این رو در جهت کمرنگ کردن این مسأله باید مقدماتی از قبیل عوامل تجمل گرایی، آثار فردی و اجتماعی تجمل گرایی،راهکار های جلوگیری از آن را باید شناخت و آن ها را  درمان کرد.

مقدمه
آدمی برای ادامه زندگی از تامین یک سلسله نیازمندیها از قبیل غذا, مسكن, لباس و دیگر نیازهایش، ناگزیر است و علاقه به این امور در سرشت او به ودیعه نهاده شده است و در دستورات اسلامی نیز در حد اعتدال به تهیه و تامین این نیازمندیها ترغیب شده است.

مطالبی پیرامون استفاده از مسكن مناسب, لباس پاكیزه و مناسب شان و موقعیت افراد, همه گویای عنایت شرع مقدس به برخورداری انسانها از نعمتهای الهی می باشد.

تجمل ، به معنای  آراسته شدن و زینت دادن آمده است. اسلام به بهره مندی متعادل و متناسب با شرایط زمان و مکان از تجمل و زینت چه در معنای ظاهری و چه در معنای باطنی بسیار سفارش کرده است و اولیاء گرامی اسلام، استفاده از آن را به پیروان خود اکیداً توصیه نموده اند. جامه زیبا پوشیدن، به مو شانه و روغن زدن، معطر بودن و خلاصه خود را آراستن در حال عبادت و در مواقع معاشرت با مردم، در مسجد یا در محیط خانواده، از مستحبات مؤکد و