فهرست مطالب

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………………………..1

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………2

فصل اول– کلیات و تاریخچه

• اهمیت غلات…………………………………………………………………………………………………………………………….6

1-2 گندم……………………………………………………………………………………………………………………………………….6

1-2-1 گیاهشناسی…………………………………………………………………………………………………………………………….6

1-2-1-1 ریشه……………………………………………………………………………………………………………………………….7

1-2-1-2 ساقه…………………………………………………………………………………………………………………………………7

1-2-1-3 برگ………………………………………………………………………………………………………………………………..7

1-2-1-4 گل آذین……………………………………………………………………………………………………………………………..8

1-2-1-5 میوه…………………………………………………………………………………………………………………….8

1-2-2 فیزیولوژی………………………………………………………………………………………………………………..9

1-2-3 اکولوژی…………………………………………………………………………………………………………………..9

1-2-3-1 شرایط مناسب رشد……………………………………………………………………………………………………9

1-2-3-2 آب و هوای مناسب رشد…………………………………………………………………………………………….10

1-2-4 سطح زیر کشت و میزان تولید. ……………………………………………………………………………………….10

1-3 پیریدوکسین…………………………………………………………………………………………………………………12

1-3-1 پیریدوکسین و تأثیر آن بر گیاه…………………………………………………………………………………………12

1-3-2 تأثیر پیریدوکسین بر رشد و جذب در گیاه…………………………………………………………………………….13

 

فصل دوم- بررسی منابع

1-2 مروری کوتاه بر پژوهش‌های انجام شده در زمینه‌ی پرایمینگ بر شاخص‌های جوانه زنی………………………….15

2-2 مروری کوتاه بر پژوهش‌های انجام شده در زمینه‌ی اثرات پیریدوکسین بر شاخص‌های جوانه زنی………………..18

2-3 مروری کوتاه بر پژوهش‌های انجام شده در زمینه‌ی اثرات پیریدوکسین و سایر ویتامین‌ها بر روی فعالیت دو آنزیم کاتالاز و پراکسیداز……………………………………………………………………………………………………………..19

2-4 مروری کوتاه بر پژوهش‌های انجام شده در زمینه‌ی طول‌دوره ی پرایمینگ بر شاخص‌های جوانه ………………..24

فصل سوم- مواد و روش‌ها

3-1 مواد و روش‌ها…………………………………………………………………………………………………………….27

3-2 سترون سازی بذور………………………………………………………………………………………………………..27

3-3 تهیه‌ی محلول‌های لازم برای اعمال تیمارهای مختلف…………………………………………………………………..28

3-3-1 تهیه‌ی محلول پیریدوکسین……………………………………………………………………………………………..28

3-4 تیمارهای به کار رفته در آزمایش………………………………………………………………………………………..28

3-5 روش کشت بذر……………………………………………………………………………………………………………29

کشت در پتریدیش……………………………………………………………………………………………………………….29

3-6 استخراج پروتئین برای سنجش فعالیت آنزیم (Sundhakar et al., 2001)…………………………………………30

3-7 سنجش فعالیت آنزیم کاتالاز (Kar Mischra, 1976)…………………………………………………………………30

3-8 سنجش فعالیت آنزیم پراکسیداز (حدادچی، 1365)……………………………………………………………………..31

3-9 اندازه گیری شاخص‌های جوانه زنی……………………………………………………………………………………..31

3-10 تجزیه و تحلیل آماری……………………………………………………………………………………………………34

فصل چهارم- نتایج

4-1 طول ریشه‌چه…………………………………………………………………………………………………………….36

4-2 طول ساقه‌چه……………………………………………………………………………………………………………….40

4-3 درصد جوانه‌ زنی………………………………………………………………………………………………………….44

4-4 وزن تر گیاهچه…………………………………………………………………………………………………………….48

4-5 وزن خشک گیاهچه………………………………………………………………………………………………………..52

4-6 سرعت جوانه ‌زنی…………………………………………………………………………………………………………56

4-7 ضریب سرعت جوانه ‌زنی………………………………………………………………………………………………..60

4-8 بنیه بذر……………………………………………………………………………………………………………………..64

4-9 میانگین مدت جوانه ‌زنی………………………………………………………………………………………………….68

4-10 میانگین جوانه زنی ‌روزانه……………………………………………………………………………………………..72

4-11 سرعت جوانه ‌زنی روزانه………………………………………………………………………………………………76

4-12 بنیه گیاهچه……………………………………………………………………………………………………………….80

 

4-13 فعالیت آنزیم کاتالاز……………………………………………………………………………………………………..83

4-14 فعالیت آنزیم پراکسیداز……………………………………………… …………………………………………………87

فصل پنجم- بحث و نتیجه‌گیری

5-1 شاخص‌های جوانه زنی………………………………………………………………………………………………….101

5-2 فعالیت کاتالازی و پراکسیدازی…………………………………………………………………………………………102

5-3 نتیجه‌ گیری……………………………………………………………………………………………………………….103

5-4 پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………104

فصل ششم- منابع

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………106

فهرست جداول

جدول 4-1 نتایج تجزیه واریانس تأثیر سطوح مختلف رقم، پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد یر مؤلفه‌های جوانه ‌زنی رشد گیاهچه گندم………………………………………………………………………………………………………………..92

ادامه‌ی جدول 4-1 نتایج تجزیه واریانس تأثیر سطوح مختلف رقم، پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد یر مؤلفه‌های جوانه ‌زنی رشد گیاهچه گندم……………………………………………………………………………………………………93

جدول 4-2 مقایسه میانگین تیمارهای ارقام در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم………………………………………………..93

ادامه‌ی جدول 4-2 مقایسه میانگین تیمارهای ارقام در شاخص‌های جوانه‌ زنی گندم……………………………………….93

جدول 4-3 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین در شاخص‌های جوانه‌ زنی گندم………………………………..94

ادامه‌ی جدول 4-3 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم……………………….94

جدول 4-4 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح طول دوره‌ی کاربرد در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم………………………94

ادامه‌ی جدول 4-4 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح طول دوره‌ی کاربرد در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم……………..94

جدول 4-5 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح پیریدوکسین در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم…………………………95

ادامه‌ی جدول 4-5 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح پیریدوکسین در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم………………..95

جدول 4-6 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح طول دوره‌ی کاربرد در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم……………….95

ادامه‌ی جدول 4-6 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح طول دوره‌ی کاربرد شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم………….96

جدول 4-7 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم……..96

ادامه‌ی جدول 4-7 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم..97

جدول 4-8 مقایسه میانگین تیمارهای رقم، سطوح پیریدوکسین و طول دوره ی کاربرد در شاخص‌های جوانه‌ زنی گندم.98

ادامه‌ی جدول 4-8 مقایسه میانگین تیمارهای رقم، سطوح پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم…………………………………………………………………………………………………………………………….99

فهرست نمودارها

نمودار‌1-1 توزیع سطح برداشت گندم استان‌ها نسبت به کل کشور در سال زراعی 1389-1388……………………….11

نمودار‌1-2‌ توزیع سطح تولید گندم استان ها نسبت به کل کشور در سال زراعی 1389-1388………………………….12

نمودار 4-1 بررسی طول ریشه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………………………..38

نمودار 4-2 بررسی طول ریشه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد…………………………………………38

نمودار 4-3 بررسی طول ریشه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………………………39

نمودار 4-4 بررسی طول ریشه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد………………………………….39

نمودار 4-5 بررسی طول ریشه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد…………………………40

نمودار 4-6 بررسی طول ساقه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………42

نمودار 4-7 بررسی طول ساقه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………………………….42

نمودار 4-8 بررسی طول ساقه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………………………….43

نمودار 4-9 بررسی طول ساقه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد…………………………………..43

نمودار 4-10 بررسی طول ساقه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………………………..44

نمودار 4-11 بررسی درصد جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………………….46

نمودار 4-12 بررسی درصد جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد…………………………………..46

نمودار 4-13 بررسی درصد جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………………..47

نمودار 4-14 بررسی درصد جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد……………………………47

نمودار 4-15 بررسی درصد جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………………….48

نمودار 4-16 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………….50

نمودار 4-17 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………………………………50

نمودار 4-18 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین………………………………………………..51

نمودار 4-19 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد……………………………………….51

نمودار 4-20 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد……………………………..52

نمودار 4-21 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………………………..54

نمودار 4-22 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد…………………………………………54

نمودار 4-23 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………………………55

نمودار 4-24 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد…………………………………..55

نمودار 4-25 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد…………………………56

نمودار 4-26 بررسی سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………58

نمودار 4-27 بررسی سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………………….58

نمودار 4-28 بررسی سرعت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………………….59

نمودار 4-29 بررسی سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد…………………………..59

نمودار 4-30 بررسی سرعت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد…………………60

نمودار 4-31 بررسی ضریب سرعت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………..62

نمودار 4-32 بررسی ضریب سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد…………………………62

نمودار 4-33 بررسی ضریب سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………..63

نمودار 4-34 بررسی ضریب سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره ی کاربرد…………………63

نمودار 4-35 بررسی ضریب سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………..64

نمودار 4-36 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………….66

نمودار 4-37 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………………………………66

نمودار 4-38 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین………………………………………………..67

نمودار 4-39 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد……………………………………….67

نمودار 4-40 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد……………………………..68

نمودار 4-41 بررسی میانگین مدت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………….70

نمودار 4-42 بررسی میانگین مدت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد……………………………70

نمودار 4-43 بررسی میانگین مدت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………..71

نمودار 4-44 بررسی میانگین مدت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد……………………71

نمودار 4-45 بررسی میانگین مدت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد…………..72

نمودار 4-46 بررسی میانگین جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین………………………………….74

نمودار 4-47 بررسی میانگین جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………..74

نمودار 4-48 بررسی میانگین جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………..75

نمودار 4-49 بررسی میانگین جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد…………………75

نمودار 4-50 بررسی میانگین جوانه‌ زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………..76

نمودار 4-51 بررسی سرعت جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………..78

نمودار 4-52 بررسی سرعت جوانه‌ زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد…………………………78

نمودار 4-53 بررسی سرعت جوانه‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………….79

نمودار 4-54 بررسی سرعت جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد………………….79

نمودار 4-55 بررسی سرعت جوانه‌ زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………..80

نمودار 4-56 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………81

نمودار 4-57 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………………………….82

نمودار 4-58 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………………………….82

نمودار 4-59 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد…………………………………..83

نمودار 4-60 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………………………….83

نمودار 4-61 بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین………………………………………..85

نمودار 4-62 بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………………85

نمودار 4-63 بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………………86

نمودار 4-64 بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد……………………….86

نمودار 4-65 بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………………87

نمودار 4-66 بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………….89

نمودار 4-67 بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره ی کاربرد………………………….89

نمودار 4-68 بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………..90

نمودار 4-69 بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد……………………90

نمودار 4-70 بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد…………..91

 

چکیده

گندم یكی از مهمترین محصولات كشاورزی است كه در بیشترین سطح، در ایران و جهان كشت می‌شود و اهمیت غذایی آن برای همه روشن است. اهمیت غذایی و اقتصادی این محصول كشورها را به تلاش برای تولید بیشتر و خودكفایی سوق می‌دهد. برای اصلاح این گیاه زراعی در جهت افزایش قدرت استقرار و تولید، در مرحله جوانه ‌زنی شناخت شاخص‌های جوانه‌ زنی ضرورت دارد. در جوانه‌زنی بذر گیاهان زراعی اجزای سرعت جوانه‌ زنی، درصد نهایی جوانه‌زنی، رشد هتروترفیک گیاهچه حائز اهمیت است. از این‌ رو، این مطالعه به منظور بررسی واکنش اجزای جوانه زنی بذر گندم به سطوح مختلف پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد پیریدوکسین انجام شد. جهت انجام این آزمایش از بذور گندم، رقم آذر‌2 و امید استفاده شد. نمونه بذرها از سازمان تحقیقات اصلاح و نهال بذر شهرستان کرج در زمستان 1390 دریافت گردید. كشت داخل ژرمیناتور و آزمایشات مربوط به این تحقیق در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه انجام شده است. این آزمایش در پتریدیش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط آزمایشگاه به اجراء در آمد. فاکتورهای این آزمایش شامل دو رقم آذر‌2 و امید، پیریدوکسین با غلظت‌های صفر یا شاهد، 02/0 درصد، 04/0 درصد و 06/0 درصد و طول دوره‌ی کاربرد پیریدوکسین به مدت صفر یا شاهد، 8، 16 و 24 ساعت بوده است. نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان داد افزایش غلظت کاربرد پیریدوکسین اعمال شده و افزایش طول دوره‌ی کاربرد پیریدوکسین سبب افزایش شاخص‌های جوانه ‌زنی و کاهش فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز گردیده است. همچنین این نتایج نشان داد که رقم آذر‌2 در مقایسه با رقم امید به پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد آن نتیجه‌ی بهتری داشته است. نتایج نشان داد که اعمال تیمار پیریدوکسین 04/0 و طول دوره‌ی کاربرد پیریدوکسین به مدت 24 ساعت سبب ظهور بیشترین مقدار شاخص‌های جوانه‌ زنی، کمترین فعالیت آنزیم‌های