ظلم ، شرک ، قرآن ، عدالت ، مقابله

 فهرست مطالب

عنوان                                                                                صفحه

فصل اول : کلیات

1-1- مقدمه( طرح موضوع یا مسأله تحقیق)……………………………………………………….. 2

1-2-اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………. 4

1-3- پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………. 5

1-4- هدف تحقیق ………………………………………………………………………………………………… 6

1-5- سوالات تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 6

فصل دوم : حقیقت ظلم و انواع آن در قرآن

2-1- تعریف ظلم در لغت………………………………………………………………………………………. 8

2-2- تعریف ظلم در اصطلاح………………………………………………………………………………… 12

2-3- انواع ظلم……………………………………………………………………………………………………….. 15

2-3-1- ظلم اعتقادی…………………………………………………………………………………………….. 16

2-3-1-1- ظلم عظیم « ظلم شرك»………………………………………………………………….. 16

2-3-1-2- ظلم اصغر……………………………………………………………………………………………… 34

2-3-1-3- ظلم أعظم…………………………………………………………………………………………….. 36

2-3-1-4- ظلم كفر……………………………………………………………………………………………….. 65

2-3-2- ظلم اجتماعی…………………………………………………………………………………………… 73

2-3-2-1-ظلم جانی………………………………………………………………………………………………. 74

2-3-2-2- ظلم مالی………………………………………………………………………………………………. 78

2-3-2-3- ظلم به ناموس و شخصیت………………………………………………………………….. 83

فصل سوم : اسباب و انگیزه های ظلم

3-1-  پیروی از هوا………………………………………………………………………………………………… 86

3-2- پیروی از ظن و گمان ………………………………………………………………………………….. 89

3-3- جهل ، استکبار ، رفاه زدگی…………………………………………………………………………. 90

3-3-1- جهل …………………………………………………………………………………………………………. 91

3-3-2-  استکبار …………………………………………………………………………………………………… 94

3-3-3- رفاه زدگی و ناز پروردگی ……………………………………………………………………….. 99

3-4- حسد ، انتقام ، سکوت در برابر ظلم  …………………………………………………………. 101

3-4-1-  حسد  ……………………………………………………………………………………………. 101

3-4-2- انتقام  ………………………………………………………………………………………………….102

3-4-3- سکوت در برابر ظلم………………………………………………………………………………103

فصل چهارم : آثار وعواقب ظلم

4-1- از بین رفتن امنیت و بوجود آمد قحطی …………………………………………………… 106

4-1-1- از بین رفتن امنیت جانی و استقرار اجتماعی ………………………………………..106

4-1-2- نزول قحطی و خشکسالی ………………………………………………………………………. 107

4-2-  محروم ماندن ظالمین از هدایت و رستگاری …………………………………………… 110

4-2-1- محروم ماندن ظالمین از هدایت ……………………………………………………………. 110

4-2-2- محروم ماندن ظالمین از رسمگاری………………………………………………………… 112

4-3- سقوط دولت ظالم  ………………………………………………………………………………………. 114

4-3-1- ضعف دولت ظالم……………………………………………………………………………………… 116

4-3-2- نابودی واز ریشه در آمدن دولت ظلم ……………………………………………………117

4-3-3- نمونه هایی از دولت های ظالم نابود شده ……………………………………………..122

 

 

 فصل پنجم : راه های مقابله با ظلم و پیشگیری از آن

5-1- توبه از ظلم و انکار آن …………………………………………………………………………………. 134

5-1-1- توبه از ظلم ………………………………………………………………………………………………. 135

5-1-2- انکار ظلم ………………………………………………………………………………………………….. 138

5-2- دوری از تمایل  به ظالمین ، ترک همنشینی با آنان و یاری نمودن انها … 144

5-2-1- دوری از تمایل به ظالمین ……………………………………………………………………… 144

5-2-2- ترک مجالس ظالمین ……………………………………………………………………………… 144

5-2-3- نهی از یاری وکمک به ظالمین ……………………………………………………………… 145

5-3- عبرت گرفتن از سرگذشت ظالمین …………………………………………………………… 146

5-4 – دعا و فراخوان عمومی ……………………………………………………………………………….. 149

5-5- انتقام از ظالم و مبارزه با ظالمین ، گذشت هنگام قدرت………………………….. 152

5-5-1- انتقام از ظالم و مبارزه با ظالمین ………………………………………………………….. 152

5-5-2- گذشت از ظلم به هنگام قدرت………………………………………………………………. 157

نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………. 160

منابع………………………………………………………………………………………………………………………….. 163

 -1- مقدمه( طرح موضوع یا مسأله تحقیق)

    ظلم از جمله صفات پست و اخلاق رذیله است. به همین خاطر خداوند خود را از آن منزه می داند و می فرماید: ” إنِّ اللهَ لایَظلمُ النّاسَ شَیئاً وَلکنّ النّاسَ أنفسَهم یظلمونَ” (یونس:44) بلکه فراتر از آن خدا آنرا بر خود حرام کرده است. در حدیث قدسی که ابوذر (رض) از پیامبر روایت می کند آمده است: “یا عبادی إنّی حرّمتُ الظلم علی نفسی و جعلته بینکم مُحَرَّماً فلا تظالموا” (مسلم). ” ای بندگانم بدرستی که من ظلم را بر خود حرام کردم و آنرا بین شما حرام قرار دادم پس به همدیگر ظلم نکنید.”

    ظلم از بزرگترین بلاهایی است که بشریت به آن مبتلا می باشد که مایه بدبختی فرد و جامعه است. می توان گفت هر مصیبتی که بر افراد و ملتها واقع می شود سبب آن ظلم است و قرآن این حقیقت را تایید و بیان می کند که سبب نابودی  شهرها و امتها ظلمی است که مردم آن مرتکب می شوند: ” و ما کنّا مُهلِکِی القری إلّا و أهلُها ظالمون” (قصص:59) و همچنین می فرماید:” وَ ما کان ربک لِیُهلِکَ القری بظلمٍ و اهلها مصلحون” (هود:117)

    با تدبر در قرآن می توان دریافت که نصوص بسیاری وجود دارد که ظلم و اهل آنرا مذمت می کند و بندگان را از آن بر حذر می دارد. خداوند در بیشتر از 250 جایگاه با اسلوبهای  مختلف و در اشتقاقهای متنوع از آن نهی کرده است. گاهی با تنزیه خود از این صفت « و ما ربک بظلام للعبید » (فصلت:46) و گاهی با امر به عدالت با همه مردم حتی با غیرمسلمانان « و لا یجرِمَنَّکم شنئان قومً علی ألا تعدلوا إعدلو هو اقرب للتقوی » (مائده:8). گاهی ظلم را با مذمت اهل آن که همراه با خشم خداوند بر آنهاست مذمت می کنند «  و عنت الوجوه للحی القیوم و قد خاب من حمل ظلماً » (طه:111). و خداوند گناهان را به ظلم وصف می کند  و می فرماید : « قالا ربنا ظلمنا انفسنا و إن لم تغفر لنا و ترحمنا لنکونن من الخاسرین » (اعراف:23)

    با توجه به تقسیم بندی که در مورد انواع ظلم صورت می گیرد چنین برمی آید که یک انسان  در سه جهت مرتکب ظلم می شود : 1. ظلم به خود- 2. ظلم به خدا- 3. ظلم به دیگران .

قرآن کریم به هر سه شکل آن در آیات مختلف اشاره کرد است  برای هرکدام از آنها راه هایی را برای رهایی از آن فراروی انسانها گذاشته است و به کرّات بیان کرده است که انسانها نه مرتکب ظلم شوند و نه ظلم را بپذیرند .

    ظلم به خویش آن است که شخص جایگاه خود را نشناسد و خود را برتر از آن چیزی که هست قرار دهد و به تبع این خود برتر بینی تن به اطاعت خدا نسپرد و اینگونه است که گرفتار غم و اندوه (انبیا:87 و 88)، ذلت خواری( نحل:27 و 28)، و دیگر عذابهای دنیوی (اعراف: 160 تا 162). چون عذاب استیصال (هود:100 تا 102)، نابودی اقوام و جوامع و به ارث ماندن سرزمین و مساکن آنان برای دیگران (ابراهیم:45)، خودکشی (بقره:51 تا 54) و فروپاشی  جامعه (سبأ:17 تا 19) می شوند.

    ظلم در حق خدا  اشکال و اقسام مختلف و متنوعی  دارد که از جمله آنها شرک، کفر و نفاق است. خداوند در سوره لقمان از زبان ایشان می فرماید: “إنّ الشرک لظلمّ عظیم” ظلم به دیگران در تجاوز به آبرو و شخصیت آنها، تجاوز به مال و بدن، یا هر صورتی از تجاوز نمود پیدا می کند که همه آنها حرام بوده و جایز نمی باشد.

    اگر به آثار و پیامدهایی که قرآن برای ظلم به نفس و خدا بیان کرده است توجه و تأمل کافی شود دانسته می شود که پیامدهای اجتماعی آن بیشتر و نمودارتر است. از این رو گفته شده که ریشه و خاستگاه ظلم و ستم اجتماعی (ظلم به دیگران) را می بایست در ظلم به خدا و خود دانست که به شکل اجتماعی و رفتاری بروز می کند.

    در تاریخ پر افتخار اسلام نمونه های درخشانی از راه های مبارزه با ظلم وجود دارد  که هرکدام آنها یا نشان از منع بوجود آمدن ظلم، با حمایت مظلوم (حلف الفضول) بود و یا تن ندادن به ظلم( هجرت های مختلف، دعوت ها و قتال ها و…). از دیگر راه های برون رفت از ظلم میتوان به: انکار بر ظالم، عدم همکاری با ظالم، یاری ننمودن ظالم بر ظلمش و اینکه برماندن ظالم یاری نشود اشاره نمود.

 

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق

    تردیدی نیست که آثار و پیامدهای ظلم چه بر فرد و چه بر جامعه چنان است که نمیتوان به سادگی از کنار آن گذشت بلکه باید هرچه بیشتر و دقیقتر ظلم را شناخته و در حد توان آنرا ریشه کن کرد.

    بعضی تصور می کنند که کشتن عمدی شخص، زدن و اسیر کردن او ظلم می باشد و تصور می کنند که قاتل و ضارب ظالمند و محکوم مظلوم. و گمان می کنند که ظلم یعنی محروم کردن دیگران از بهره مندی و استفاده از تلاشها و نتایج کارشان  و به شکل عام بعضی از آنها تصور می کنند که ظلم تجاوز صریح به نفس یا مال یا حقوق طبیعی فرد یا جامعه می باشد که منجر به ایجاد نفرت و کراهت نزد مردم می شود درحالیکه موضوع ظلم بسار گسترده تر از این می باشد. موضوع ظلم معنایش تجاوز به قانون طبیعی زندگی می باشد . (کرمی، 71، 2)

    علت اینکه خداوند اینچنین از ظلم نهی و به عدالت امر می کند این است که عدالت برای زندگی اجتماعی همانند نفس حیات است برای کائنات زنده و برای ملتها مانند آب شیرین است در آبیاری زراعتها. دیده نشده است که امتی ستم کند ، یا حاکمی ظالم باشد و یا خانواده ای سرکشی نماید مگر اینکه خداوند با قدرت خود از کسانی که سنت لایتغیر او را عبث شمردند و از دعوتش غافل ماندند، انتقام گرفت. (السبکی، 72ش، ص 3)

    حال که چنین است که این میکروب کشنده و هلاک کننده از نشر و گسترش آن چیزی جز فقر و محرومیت، جهل و تخلف و سنگدلی و خشونت  و جنایت و خونریزی عاید انسانها نمی شود، نگارنده بر آن شد تا با بررسی آیات مربوط به ظلم بصورت کلی حقیقت ظلم ، انواع و آثار آن و راه های اصلاحی و برون رفت از آن را در پرتو قرآن بررسی نماید. امید که در آگاه نمودن خود و دیگران در ایجاد جامعه ای که قرآن از آن یاد می کند و می خواهد که خالی از هرگونه ظلم و بی عدالتی باشد و هرکسی این اطمینان را داشته باشد که به آنچه که حق اوست خواهد رسید، گام کوچکی گذاشته باشد.

1-3- پیشینه تحقیق

    باتوجه به اهمیت موضوع ظلم و تاکید فراوان قرآن بر دوری از آن می طلبد که این موضوع مورد توجه و تمرکز جامعه بشری اعم از مسلمانان و غیرمسلمانان  باشد. اما برغم این اهمیت، نگارنده به کتابی که جامع مباحث ظلم باشد و از آن تصور واضح یا دارای نظریه علمی و حقیقت قرآنی آن باشد دست نیافته (البته در حد جستجوی محقق)  و پس از تتبع در کتابها: به موضوعات زیر دست یافته:

    “الظلم و اثره علی الفرد و المجتمع” تالیف: محمد بن عبدالله علی الحمکی. (چاپ دوم سال 1415 هجری قمری) با وجود اینکه عنوان کتاب در بردارنده موضوع بحث است ولی روش و مطالب آن با روش این بحث متفاوت است و به جنبه تفسیری و موضوعی نپرداخته و بیشتر به مسائل عمومی اسلامی پرداخته است و در این بحث از این کتاب کم استفاده شده است.

    “الظلم الإجتماعی فی القرآن الکریم” تایف: حجت الاسلام شیخ عبدالله الیوسف (2011 م)

ایشان در این کتاب آیاتی را که دربردارنده ظلم اجتماعی است مورد بررسی قرار داده و ظلم را بزرگترین آفت های اجتماعی و سیاسی می داند که امنیت، ثبات و صلح اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده با افزایش مشکلات و بحران ها سبب فروپاشی و وایرانی جوامع می شود. و راه های مبارزه با این پدیده ها: مبارزه با ظلم در زمینه های مختلف، عدم همکاری با ظالمان، یاری ساختن مظلومان، تلاش جهت تحقق عدالت اجتماعی و دعا علیه ظالمان می داند.

    “و قفات تربویه فی ضوء القرآن الکریم” تالیف عبدالعزیز ابن ناصر الجلیل (1419 ه )

جزء کاملی از این کتاب که شامل چهار مبحث است به موضوع این بحث پرداخته است.

    “معراج السعادة” تالیف ملااحمد نراقی چاپ (1385 ش) در قسمت بحث از رذایل اخلاقی به موضوع ظلم پرداخته است.

   بنابراین این تحقیق به لحاظ بررسی همه جانبه موضوع ظلم در قرآن و رسیدن به نتایجی جهت پیشگیری و مقابله با آن می تواند تحقیقی جدید و نو باشد .

1-4- هدف تحقیق

    رسیدن به شناخت حقیقی ظلم و آشنایی با انواع ظلم ازدیدگاه قرآن جهت خود داری از ارتکاب آن، تا هیچ موردی از ظلم دست کم گرفته نشود زیرا آثار و  نتایج آن بسیار سنگین خواهد بود و اینکه در سایه رهنمودهای سازنده قرآن به راه های مقابله با آن دست یافت تا خود و جامعه را از آن پاک نمود. ودرکل رسیدن به نگاه جامع و روشن قرآن در مورد ظلم.

1- مقدمه: کلیات(پژوهش) 1

1-1- تبین موضوع: 1

1-2- ضرورت انجام تحقیق: 1

1-3- سؤال های اصلی تحقیق: 2

1-4- پیشینه تحقیق: 2

1-5- فرضیه ها: 3

1-6- هدف و کاربرد های مورد انتظار از انجام تحقیق: 3

1-7- روش تحقیق: 3

1-8- جنبه جدید بودن و نوآوری طرح: 3

1-9- سیر بحث: 4

1-10- واژگان پژوهش: 4

2- فصل اول: تعریف عدالت مهدوی.. 5

2-1- مفهوم عدالت… 5

2-1-1- واژه شناسی.. 5

2-1-1-1- عدل در لغت… 6

2-1-1-2- مفهوم قسط در لغت… 10

2-1-1-3- فرق بین عدل و قسط.. 12

2-1-1-4- مفهوم ظلم. 14

2-1-2- عدالت در اصطلاح.. 15

2-1-2-1- عدل در اندیشه غرب… 16

2-1-2-2- عدالت در اصطلاح فرقه های اسلامی.. 16

2-2- مهدویت u.. 19

2-2-1- امام مهدی u.. 20

2-2-2- سیرت مهدوی.. 21

2-2-3- مهدیu در آینه غدیر. 22

2-2-4- امام عادل مهربان. 22

2-3- عدالت مهدویu.. 24

2-3-1- تعریف عدالت مهدوی.. 24

2-3-2- عدالت مهدوی در آینه روایات… 25

2-3-2-1- عدالت و حضرت مهدی u.. 26

2-3-2-2- قیام کننده به عدالت… 27

2-3-3- ضرورت عدالت مهدوی.. 28

2-3-4- راه روشن اجرای عدالت… 28

2-3-5- وظیفه عدالت طلبان و طلوع خورشید عدالت… 29

3- فصل دوم: ابعاد عدالت مهدوی.. 31

3-1- عدالت فردی مهدوی.. 34

3-1-1- تعریف عدالت فردی مهدوی u.. 34

3-1-2- عرصه تجلی عدالت فردی.. 36

3-1-2-1- رابطه انسان با خود. 36

3-1-2-2- رابطه انسان با دیگران. 36

3-1-2-3- رابطه انسان با خدا 37

3-1-3- فرق عدالت اجتماعی با عدالت فردی.. 37

3-1-4- ضرورت عدالت فردی مهدوی u.. 38

3-1-5- ریشه یابی ظلم در نهاد انسان. 40

 

3-1-6- عوامل زمینه ساز عدالت فردی مهدوی.. 41

3-2- عدالت اجتماعی مهدوی.. 43

3-2-1- تعریف عدالت اجتماعی.. 44

3-2-2- عدالت اجتماعی در بینش مارکسیستی.. 45

3-2-3- عدالت اجتماعی در بینش لیبرالی.. 46

3-2-4- ضرورت عدالت اجتماعی مهدوی u.. 46

3-2-5- مکاتب مدعی عدالت… 49

3-2-6- زمینه های تحقق عدالت اجتماعی.. 50

3-3- عدالت فرهنگی مهدوی.. 52

3-3-1- تعریف عدالت فرهنگی.. 52

3-3-2- ضرورت عدالت فرهنگی.. 54

3-3-2-1- و ضعیت فرهنگی جهان امروز. 54

3-3-2-2- نگاه آیات و روایات به وضعیت زمان قبل از ظهور. 56

3-3-3- عدالت فرهنگی مهدویu.. 59

3-4- عدالت سیاسی مهدوی.. 60

3-4-1- تعریف عدالت سیاسی مهدوی.. 62

3-4-1-1- مفهوم سیاست… 62

3-4-1-2- عدالت سیاسی.. 64

3-4-1-3- عدالت سیاسی مهدوی.. 65

3-4-2- ضرورت عدالت سیاسی مهدوی.. 66

3-4-2-1- اثبات ضرورت بر اساس شرطیت عدالت… 66

3-4-2-2- اثبات ضرورت بر اساس غایت… 67

3-5- عدالت اقتصادی مهدوی.. 68

3-5-1- تعریف عدالت اقتصادی مهدوی.. 68

3-5-2- ضرورت عدالت اقتصادی مهدوی.. 70

3-5-3- عوامل زمینه ساز عدالت اقتصادی.. 70

3-5-3-1- رفع فقر. 71

3-5-3-2- تساوی در توزیع ثروت… 72

3-5-3-3- مدیریت بهینه ایجاد ثروت… 73

4- فصل سوم: شاخص های عدالت مهدوی.. 75

4-1-1- غنای نفوس…. 79

4-1-2- ثبات ایمان. 80

4-1-3- تکامل عقول. 80

4-1-4- تعادل و توازن. 81

4-1-4-1- راست گویی.. 82

4-1-4-2- رفع بخل.. 82

4-1-4-3- غلبه بر طبیعت سوء. 83

4-1-4-4- زدوده شدن کینه ها 84

4-2- شاخص های عدالت اجتماعی مهدوی.. 85

4-2-1- رفع امتیازات و تبعیضات نژادی و طبقه ای.. 85

4-2-2- رضایت عمومی.. 87

4-2-3- شمول و فراگیری عدالت اجتماعی.. 88

4-2-4- رعایت حق تقدم. 89

4-3- شاخص های عدالت فرهنگی مهدوی.. 90

4-3-1- احیا قرآن. 90

4-3-2- پیشرفت علم و نفی انحصار آن. 93

4-3-3- برابری در آموزش…. 95

4-3-4- تحول در علوم اسلامی.. 95

4-3-5-  افزایش پیروان حق و بازگشت به سنت های حسنة انسانی.. 97

4-3-6- اتحاد و همبستگی قلوب… 98

4-3-7- رواج فضائل اخلاقی.. 100

4-3-8- محیط تربیتی عادلانه. 101

4-3-9- برچیده شدن بدعت ها 102

4-3-10- تحول و دگرگونی اوضاع و احوال حاکم بر جامعه. 104

4-4- شاخص های عدالت سیاسی مهدوی.. 105

4-4-1- حکومت واحد جهانی.. 105

4-4-2- رفع طاغوت ها و حاکمیت توحید. 108

4-4-3- استقرار امنیت… 109

4-4-3-1- امنیتی فراگیر. 109

4-4-3-2- قضاوت عادلانه. 111

4-5- شاخص های عدالت اقتصادی مهدوی.. 117

4-5-1- شمول و فراگیری بهرمندی ها 117

4-5-2- بی نیازی عمومی.. 118

4-5-3- بخشش اموال از سوی امام u.. 118

4-5-4- ادای دین مومنین.. 119

4-5-5- اعتدال در مصرف… 120

4-5-6- پیشرفت عظیم اقتصادی.. 121

فهرست منابع. 124

چکیده:

آینده جهان از نظر مکتب های مختلف مادی که رشد سلاح های هسته ای و اتمی را می بینند، جز ویرانه ای نیست، اما مسلمانان معتقدند طبق تحقق وعده های الهی، طرح خاصی برای پایان تاریخ رقم خواهد خورد. مسلمانان بر اساس تعالیم دین اسلام بر این اعتقاد که در پایان تاریخ، در حالی که جهان پر از ظلم و ستم شده است، مهدی موعود u ظهور می نماید و جهان را سرشار از عدل و قسط می کند. این عدالت از نظر دامنه، گستره و ژرفا بی همتاست. در این تحقیق سعی شده براساس تبیین روایات ضمن تعریف عدالت مهدوی، به ابعاد و زوایای آن پرداخته شود. و در ادامه برای درک ابعاد و زوایای مختلف عدالت مهدوی به روایاتی که به توصیف شاخص ها و ویژگی های این قیام منحصر بفرد

 فهرست مطالب                               

عنوان                                                                                         صفحه

فصل اول : مقدمه………………………………………………………………………… 2

1-1- مقدمه……………………………………………………………………………… 2

1-2-  طرح های عاملی………………………………………………………………….. 2

1-2-1-  طرح عاملی 22…………………………………………………………………. 3

1-2-2- مقابله ها………………………………………………………………………… 4

1-2-3- طرح عاملی k2………………………………………………………………….. 5

1-3-  تحلیل كواریانس………………………………………………………………….. 6

1-4-  توزیع وایبل و خواص آن………………………………………………………….. 7

1-4-1-  قابلیت اعتماد  (Reliability )……………………………………………….. 9

1-5-  توزیع لجستیک تعمیم یافته……………………………………………………… 9

1-6-  روش درستنمایی ماكزیمم………………………………………………………. 14

فصل دوم : روش درستنمایی ماكزیمم اصلاح شده……………………………………… 17

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………. 17

2-2- معرفی روش درستنمایی ماکزیمم اصلاح شده…………………………………… 17

2-3- معادلات درستنمایی……………………………………………………………… 18

2-4- معادلات درستنمایی اصلاح شده و برآوردیابهای MML…………………………. 22

2-5- آزمون فرض……………………………………………………………………… 23

فصل سوم : طرح عاملیk2 با خطای تصادفی وایبل……………………………………… 25

3-1- مقدمه……………………………………………………………………………. 25

3-2- معادلات درستنمایی……………………………………………………………… 25

3-3- خطی کردن معادلات درستنمایی با بهره گرفتن از بسط سری تیلور………………….. 28

3-4- معادلات درستنمایی اصلاح شده و برآوردیابهای MML…………………………. 31

3-5- آزمون فرض……………………………………………………………………… 35

3-6- برآوردیاب های MML در طرح عاملی 23……………………………………….. 38

3-7-تعمیم…………………………………………………………………………….. 43

فصل چهارم : تحلیل كواریانس با خطای تصادفی لجستیک تعمیم یافته…………………. 46

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………. 46

4-2- معادلات درستنمایی……………………………………………………………… 46

4-3- خطی کردن معادلات درستنمایی با بهره گرفتن از بسط سری تیلور………………….. 51

4-4- برآوردیاب های MML………………………………………………………….. 53

4-5- آزمون فرض……………………………………………………………………… 55

4-5-1- آزمون تئوری نرمال……………………………………………………………. 55

فصل پنجم : مثال های عددی………………………………………………………….. 55

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………. 67

5-2- شبیه سازی فصل سوم…………………………………………………………… 67

5-3- شبیه سازی فصل چهارم…………………………………………………………. 70

5-5- مثال عددی 2……………………………………………………………………. 72

6-5  محاسبه احتمال خطای نوع اول و توان در آزمون F معمولی……………………… 73

پیوست 1………………………………………………………………………………. 76

واژه نامه فارسی به انگلیسی…………………………………………………………….. 82

واژه نامه انگلیسی به فارسی…………………………………………………………….. 90

منابع :………………………………………………………………………………….. 97

مقدمه

در مدل های آنالیز واریانس ، آزمون های معنادار بودن بر اساس فرض خطای نرمال انجام می شوند . در عمل ممکن است با رسم نمودار باقی مانده ها متوجه شویم که فرض خطای نرمال نادرست می باشد ، در این صورت به کار بردن روش های سنتی سبب کاهش کارایی در آزمون و برآوردیابی می

 شود .

در این پایان نامه طرح عاملی k2 با خطای تصادفی وایبل و همچنین مدل های تحلیل كواریانس را زمانی كه متغیر مستقل و خطای تصادفی هر دو دارای توزیع غیر نرمال باشند بررسی می كنیم ، برای این منظور از برآوردهای ماکزیمم درستنمایی اصلاح شده ) MML ( استفاده می کنیم که در مقایسه با راه حل های ارائه شده تحت فرض نرمال بودن خطا توان بالاتری دارند و نسبت به فرضیات مدل نیرومند ( Robust ) هستند . این پایان نامه در 5 فصل ارائه می شود که موضوع هر کدام در زیر آورده شده است .

فصل اول : تعاریف و مفاهیم مقدماتی

   در این فصل مفاهیم مورد نیاز در پایان نامه بیان می شود .مفاهیمی از قبیل: طرح های عاملی ، تحلیل كواریانس ، توزیع وایبل و خواص آن ، توزیع لجستیک تعمیم یافته ، مقابله ها و روش درستنمایی ماكزیمم و …

فصل دوم : روش درستنمایی ماكزیمم اصلاح شده

     زمانی كه خطای تصادفی در یک مدل آماری غیر نرمال باشد ( برای مثال دارای توزیع لجستیک یا وایبل باشد ) برای یافتن برآوردهای درستنمایی ماکزیمم با معادلاتی روبرو هستیم که حل آن ها بدون استفاده از روش های عددی امکان پذیر نیست ، در این صورت  می توانیم از روش درستنمایی ماكزیمم اصلاح شده استفاده كنیم . در این فصل روش درستنمایی ماكزیمم اصلاح شده ( MML ) با ذكر مثال معرفی و ویژگی های آن با روش معمولی درستنمایی ماكزیمم ( ML ) مقایسه می شود .

فصل سوم : طرح عاملی 2k با خطای تصادفی وایبل

     در این فصل با بهره گرفتن از روش MML برآورد پارامترها را در یک طرح عاملی k2 با خطای تصادفی وایبل به دست می آوریم و سپس بر اساس برآوردهای بدست آمده آزمون فرض های مرتبط با اثرهای اصلی و متقابل را بررسی  می كنیم .

فصل چهارم : تحلیل كواریانس با خطای تصادفی لجستیک تعمیم یافته

     در این فصل مدل های تحلیل كواریانس را زمانی كه متغیر مستقل و خطای تصادفی هر دو دارای توزیع غیر نرمال باشند بررسی می كنیم . برای این منظور ابتدا از روش MML برآورد پارامترهای مدل را به دست می آوریم آن گاه آماره هایی را برای آزمون فرض های مرتبط با مقابله های خطی معرفی می كنیم .

فصل پنجم : مثال های عددی

    در این فصل كاربرد روش های ذكر شده در فصل های قبل را با ذكر مثال های عددی نشان می دهیم .

 

فصل اول

 

 

 1-1- مقدمه

در این فصل مفاهیم مورد نیاز در پایان نامه بیان می شوند . مفاهیمی از قبیل : طرح های عاملی ، مقابله ها ، تحلیل كواریانس ، توزیع وایبل و خواص آن ، توزیع لجستیک تعمیم یافته  و روش درستنمایی ماكزیمم .

1-2-  طرح های عاملی

طرح های عاملی که توسط فیشر ( 1935) و یتس (1937) معرفی شدند اغلب بهترین و پر استفاده ترین طرح ها برای انجام آزمایش در کاربردهای صنعتی هستند . در این گونه طرح ها اثرهای عوامل چندگانه بر خروجی به صورت همزمان مورد بررسی قرار می گیرند . این طرح ها کارایی بیشتری نسبت به روش قدیمی هر بار یک عامل دارند . همچنین طرح های عاملی توانایی تشخیص و برآورد اثرهای متقابل بین عوامل را فراهم می کنند در حالی که روش هر بار یک عامل این قابلیت را ندارد . در روش هر بار یک عامل ، یک سطح پایه برای هر عامل در نظر گرفته می شود . سپس در هر مرحله سطح یکی از عوامل را تغییر می دهیم در حالی که بقیه عوامل در سطح ثابتی قرار دارند . برای مثال فرض کنید تاثیر دما و ماده اولیه را بر خروجی یک آزمایش شیمیایی بررسی می کنیم .

سطح پایه برای دما و ماده اولیه به ترتیب دمای متوسط و ماده اولیه ب می باشند . آن گاه مشاهدات فقط از تیمارهایی که با * مشخص شده اند ، به دست می آیند . در این حالت بررسی اثر متقابل امکان پذیر نمی باشد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

دمای زیاد	دمای متوسط	دمای کم
	*		ماده اولیه الف
*	*	*	ماده اولیه ب
	*		ماده اولیه ج

جدول یک – روش هر بار یک عامل

یکی از رایج ترین طرح های عاملی طرح عاملی k 2 است که در آن k تعداد عامل ها و هر عامل دارای دو سطح می باشد .هدف اصلی از این طرح تعیین موثرترین عامل است و در حقیقت این یک آزمایش اکتشافی است که روند بررسی عوامل را برای ما روشن می سازد .

در منابع دوره کارشناسی آمار معمولا طرح های عاملی بر اساس فرض نرمال بودن خطا پایه ریزی شده اند اما در عمل توزیع های غیر نرمال متداول ترند 

1-2-1-  طرح عاملی 22

فرض كنید عوامل A و B هر كدام دارای دو سطح می باشند ، مدل آنالیز واریانس را  به صورت زیر در نظر می گیریم :

 ( 1-2-1 )      

كه در آن µ میانگین كلی،  اثر i امین سطح عامل A ،  اثر j امین سطح عامل B،  اثر متقابل  و  خطای تصادفی می باشد .

1-2-2- مقابله ها

چهار ترکیب تیماری را با نماد (1) ، a ،  b ،ab  نشان می دهیم . (1) نشان دهنده سطح پایین  هر دو عامل (i=1 , j=1 )، a نشان دهنده عامل A در سطح بالا(i=2, j=1 )،    b نشان دهنده عامل B درسطح بالا (i=1 , j=2  )  و ab نشان دهنده سطح بالای هر دو عامل (i=2 , j=2  ) می باشد . در طرح عاملی 22 به بررسی اثرهای اصلی A و B و اثرمتقابل دوعاملی AB علاقه مند هستیم . اثر اصلی عامل A و B را با تفاوت میانگین مشاهدات در سطح بالا و در سطح پایین اندازه گیری می كنیم :

اگر میزان تاثیر عامل A بر خروجی ، به سطح به کار رفته از عامل  B بستگی داشته باشد ، بنا به تعریف اثر متقابل وجود دارد . میزان اثر متقابل A و B را بر متغیر پاسخ به صورت زیر اندازه گیری می کنیم :

با توجه به عبارت مربوط به اثر A ، ضرایب تمام ترکیب های تیماری که در آن A در سطح بالاست ( +a , +ab ) ، 1+ و ضرایب تمام ترکیب های تیماری که در آن A در سطح پایین است یعنی ( (1)b ,  )  ، 1-  است و همچنین   یک مقابله است ( مجموع ضرایب آن برابر صفر است (0=1+1- 1+ 1- ) ) . مقابله های A ، B  و AB  را به این صورت تعریف می کنیم :

ضرایب مقابله ها برای طرح عاملی 22 در جدول زیر داده شده است .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ab	b	A	(1)	اثرها
1+	1-	1+	1-	A
1+	1+	1-	1-	B
1+	1-	1-	1+	AB

جدول دو – ضرایب مقابله ها در طرح عاملی 22

به طور واضح ، مقابله ها نسبت به هم متعامد هستند . مجموع مربعات اثر های اصلی ومتقابل به صورت زیر هستند .

1-2-3- طرح عاملی k2

ساده ترین طرح در رده طرح های k2 ، طرح 22 است . طرح عاملی k2 طرحی است مشتمل بر k عامل ، هر یک در دو سطح ، و چون پاسخ کامل چنین طرحی نیاز به  تیمار دارد آن را طرح k2 نامیده اند . مدل آماری برای طرح k2 شامل   اثر اصلی ،  اثرمتقابل دو عاملی ،  اثر متقابل سه عاملی و بالاخره  اثر متقابل k عاملی است . پس طرح k2  دارای  اثر است . همان طور که در طرح 22 نشان داده شد برای تعیین برآورد یک اثر و محاسبه مجموع مربعات آن اثر باید مقابله مربوط به آن اثر را تعیین کرد . که همواره می توان مقابله ها را با بهره گرفتن از جدول علائم مثبت و منفی ، مانند جدول یک در طرح 22 ، مشخص کرد . برای تعیین مقابله هر اثر کافی است ترکیب های تیماری را در علائم متناظر آن ها در ستون آن اثر ضرب کرده و آن ها را با هم جمع کنیم .اما ممکن است این روش برای به دست آوردن مقابله ها وقتی تعداد عوامل نسبتا زیاد است چندان مناسب نباشد . در این گونه موارد می توان از روش دیگری برای تعیین مقابله ها استفاده کرد . برای تعیین مقابله هر اثر در طرح عاملی k2 مشتمل بر k عامل A ، B ، …. ، و K کافی است ضرب طرف راست عبارت زیر را انجام دهیم

و در آن به جای 1 از نماد (1) استفاده کنیم ، که در آن علامت عدد 1 درون هر پرانتز را منفی می گیریم اگر آن عامل شامل اثر مورد نظر باشد ، و مثبت می گیریم اگر آن عامل شامل اثر مورد نظر نباشد . به محض تعیین مقابله اثرها ،

عنوان                                                                                             صفحه

فصل اول: مقدمه

1-1- گلوتاتیون S- ترانسفرازها………………………………………………………………………………………… 2     

1-2- ژن GSTO2…………………………………………………………………………………………………………… 4

1-3- ژن GSTM1………………………………………………………………………………………………………….. 6

1-4- بیماری آب مروارید وابسته به سن…………………………………………………………………………. 7

1-4-1- نشانه‌های پیشرفت آب مروارید………………………………………………………………………….. 7

1-4-2- اپیدمیولوژی…………………………………………………………………………………………………………. 8

1-4-3- طبقه بندی آب مروارید………………………………………………………………………………………. 8

1-4-4- ریسك فاكتورها……………………………………………………………………………………………………. 9

1-5-هدف…………………………………………………………………………………………………………………………… 10

فصل دوم:مروری بر تحقیقات پیشین

2-1-  تحقیقات پیشین……………………………………………………………………………………………………… 12

2-2-  فرضیات……………………………………………………………………………………………………………………. 14

فصل سوم:مواد و روش‌ها

3-1-  نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………………… 16

3-2-  وسایل مورد نیاز………………………………………………………………………………………………………. 17

3-3-  مواد مورد نیاز………………………………………………………………………………………………………….. 17

3-4-  تهیه محلول‌ها………………………………………………………………………………………………………….. 18

3- 5-  استخراج DNA از خون محیطی به روش جوشاندن (Boiling)…………………. 19

3-6-  واكنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR)……………………………………………………………………….. 20

3-7-  تعیین ژنوتیپ ژن GSTO2………………………………………………………………………………… 22

3-9-  الكتروفورز………………………………………………………………………………………………………………… 22

3-10-  رنگ آمیزی ژل…………………………………………………………………………………………………….. 23

3-11-  تحلیل آماری…………………………………………………………………………………………………………. 25

فصل چهارم: نتایج

نتایج ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 27

فصل پنجم:  بحث و نتیجه‌گیری

نتایج مطالعه حال حاضر…………………………………………………………………………………………………….. 36

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………. 36

منابع و مأخذ    38

– گلوتاتیون S– ترانسفرازها

 

گلوتاتیون S-ترانسفرازها (GSTs)[1] اولین بار در سال 1961 شناسایی شدند (Booth et al., 1961). گلوتاتیون S- ترانسفرازها آنزیم‌های چند عملكردی هستند (Masoudi et al., 2011; Terada, 2005). این خانواده بزرگ آنزیمی از آنزیم‌های سم‌زدایی فاز II هستند، كه تركیب گلوتاتیون احیا شده (GSH) را برای تركیبات الكتروفیل درونی و بیرونی مختلف، كاتالیز می‌كنند (Takeshita et al., 2009; Whitbread et al., 2003; Whitbreada et al., 2003). این آنزیم‌ها برای سم‌زدایی زنوبیوتیك‌ها[2]، تركیبات سمی درونی و برای محافظت از بافت‌ها در برابر آسیب

 اكسیداتیو مهم هستند (Juronen et al., 2000).

GSTهای انسانی بر پایه همانندی توالی آمینواسید طبقه بندی می‌شوند. اعضای هر  كلاس، %75- %95 یكسانی توالی پروتئین داشته و اعضای كلاس‌های مختلف، یكسانی توالی پروتئین، %35- %25 است (Pearson et al., 1993).

گلوتاتیون S- ترانسفرازهای انسانی به دو كلاس GSTهای سیتوزولی و میكروزومی تقسیم می شوند. GST های سیتوزولی یا محلول، به طور عمده در سیتوپلاسم توصیف می‌شوند، اما در هسته و میتوكندری نیز وجود دارند. در هسته و میتوكندری GSTها ممكن است، نقش مهمی، در دفاع علیه استرس اكسیداتیو و شیمیایی بازی كنند. گروه GSTهای میكروزومی شامل 6 پروتئین هستند. دو تا از آن‌ ها در تولید لكوترین‌ها و پروستاگلاندین E دخالت دارند. GSTهای میكروزومی در شبكه آندوپلاسمی و غشاء خارجی میتوكندری جمع می‌شوند تا از غشاءها در برابر استرس اكسیداتیو محافظت كنند (Raza et al., 2002). در میان GSTهای محلول كه در سیتوزول‌های بافت بیان می‌شوند، خانواده‌های ژنی زیر شناخته شده هستند (Hayes and Strange, 2000; Strange et al., 2001) :

كلاس آلفا[3] بر روی كروموزوم 6  (GSTA)

كلاس مو[4] بر روی كروموزوم 1 (GSTM)          

كلاس تتا[5] بر روی كروموزوم 22 (GSTT)        

كلاس پای[6] بر روی كروموزوم 11 (GSTP)

كلاس زتا[7] بر روی كروموزوم 14 (GSTZ)

كلاس سیگما[8] بر روی كروموزوم 4 (GSTS)

كلاس كاپا[9] بر روی كروموزوم 7 (GSTK)

كلاس امگا[10] بر روی كروموزوم 10 (GSTO)   (Tasa, 2004)

و GST كلاس میكروزومی (میكروزومال[11]، mGST)

در میان این GSTها: GSTA، GSTM، GSTP، GSTT، GSTZ و GSTO در داخل بخش سیتوزولی قرار گرفتند و GSTK در بخش میتوكندری قرار گرفته است(Terada, 2005). كلاس‌های دیگر (epsilon, delta, tau, phi, lambada) در گیاهان و حشرات یافت شده‌اند (Sawicki et al., 2003; Wagner et al., 2002).

در هر كلاس از GST در انسان، تعداد مختلفی از آن‌ ها وجود دارند كه از یک عدد در كلاس Zeta و Pi تا پنج عدد در كلاس mu متغیر است (Pemble et al., 1996). ایزوزیم‌های GST، آنزیم‌های كلیدی شركت كننده در سیستم‌های تمیزكننده برای محافظت از وضوح عدسی هستند. GSTها، اولین آنزیم‌ها در مسیر مركاپتوریک اسید هستند كه افزایش نوكلئوفیل تیول از GSH برای بسیاری از تركیبات مضر كاتالیز می‌شود، و این برای سم‌زدایی از زنوبیوتیك‌ها و برای محافظت از عدسی‌ها و سایر بافت‌ها در برابر آسیب اكسیداتیو مهم هستند (Juronen et al., 2000). GSTها در عدسی‌ها و در اندام‌های دیگری مثل كبد فعالیت عمده‌ای دارند (Rathbun and Hanson, 1979).

GSTها در تنظیم مسیرهای سیگنالینگ[12] و بیوسنتز سلول و نیز در ایجاد بعضی بیماری‌های انسانی مانند پاركینسون[13] (Menegon et al., 1998)، آلزایمر[14]، آترواسكلروزیس[15]، سیروز كبدی[16]، سالخوردگی (Gupta et al., 2008)، و هم در مشكلات چشمی مانند آب‌مروارید[17] (Ansari et al., 1996)، گلوكوما[18] (Abu-Amero et al., 2008; Tasa, 2004) نقش مهمی دارند.

1-2- ژن GSTO2

كلاس امگای گلوتاتیون ترانسفرازها(GSTO)  در دامنه وسیعی از گونه‌ها شامل انسان‌، موش، موش صحرایی و Caenorhabditis elegans و  Drosophilamelanogasterشناسایی شده‌اند. مشخصه قابل توجه GST امگای انسان، موش، خوك و نماتود N-ترمینال با طول 19-20 توالی است كه درGST های دیگر  یافت نشده است (Board et al., 2000). در مقابل سایر GSTها، این GSTO فعالیت ضعیفی با سوبسترای مشترك GST دارد. اما فعالیت‌های جدید گلوتاتیون وابسته به تیول ترانسفرازها، دی هیدروآسكوربات ردوكتاز و مونومتیل آرسونات ردوكتاز را نشان می‌دهد. جایگاه فعال سیستئین را دارد كه می تواند پیوند دی‌سولفیدی با GSH را شكل دهد (Board et al., 2000; Takeshita et al., 2009).

GSTO انسان، شامل دو ژن GSTO1 و GSTO2 و ژن كاذب GSTO3p است. ژن‌های GSTO1 و GSTO2 به ترتیب 5/12 و 5/24 kb هستند. توسط 5/7 kb  بر روی كروموزوم 10q24.3 از هم جدا شده‌اند كه بین ماركرهای D10S603 و D10S597 قرار گرفته‌اند. GSTO2 با GSTO1 %64 همسانی آمینواسید و %73 تشابه دارد (Marahattaa et al., 2006; Takeshita et al., 2009). سه پلی مورفسیم در ژن‌های ‌GSTO: GSTO1*A140D، GSTO1*E155del، GSTO2*N142D در گروه‌های قومی شناسایی شده است (Marahattaa et al., 2006). ژن GSTO2 6 اگزون دارد كه 5/24 kb وسعت دارد (Whitbread et al., 2003). در GSTO2، جا‌به‌جایی A>G در موقعیت نوكلئوتید 424 در اگزون 4 شناسایی شد. جانشینی آمینواسید از آسپارژین به آسپارتات در باقیمانده 142 (N142D) صورت گرفته است. cDNA انسانی با طول كامل GSTO2 1179 جفت باز طول دارد و پروتئین باقیمانده‌های 243 آمینواسیدی را رمز می‌كند. اما اهمیت فیزیولوژی GSTO2 به طور كامل روشن نشده است (Masoudi et al., 2011).

چهار پلی‌مورفیسم تك نوكلئوتید غیرهمسان در موقعیت‌های نوكلئوتید 121، 389، 424، 472 در GSTO2 انسانی گزارش شده است. سه واریانت شیوع بسیار كمی در جمعیت انسانی دارند و تنها جانشینی در موقعیت 424 شیوع بالایی در جمعیت جهان دارد (Masoudi et al., 2011).

آلل 142D دارای فراوانی 31/0 در میان استرالیایی‌های اروپایی در كانبرا، 86/0 در میان آفریقایی‌های Bantu در Durban، و 27/0 در میان چینی‌ها از هنگ كنگ گزارش شده است (Marahattaa et al., 2006). در GSTO2، آلل142D ، بیشترین فراوانی در آفریقایی‌ها گزارش شده است (Whitbread et al., 2003).

آنالیز الگوی بیان مشخص كرد كه GSTO2 در همه‌جا به میزان كم بیان می‌شود (Masoudi et al., 2011; Wang et al., 2005). این پراكندگی وسیع GSTO2، تایید می‌كند كه عملكرد زیستی مهمی دارد. بیان قابل توجه GSTO2 در كبد، كلیه و ماهیچه اسكلتی دیده می‌شود و بیان پایین در قلب دیده می‌شود (Marahattaa et al., 2006; Whitbread et al., 2003). در پانكراس و پروستات نیز بیان بالایی دارد. بیان بیش از حد GSTO2 مرگ برنامه‌ریزی شده سلول‌های L-02 را القا می‌كند. Wang و همكارانش در سال 2005 دریافتند كه GSTO2 ممكن است نقش مهمی در سیگنال سلولی بازی كند (Wang et al., 2005).

 

1-3- ژن GSTM1

 كلاس mu در انسان دارای پنج ژن است كه عبارتند از: GSTM1، GSTM2، GSTM3، GSTM4 و GSTM5. ژن‌های این خانواده روی كروموزوم 1q13.3 به این ترتیب:              5′- GSTM4-GSTM2-GSTM1-GSTM5-GSTM3-3′ قرار گرفته‌اند. GSTM1 یكی از ژن‌های كد كننده كلاس mu است. GSTM1 دارای 10 اگزون می‌باشد (Kerb et al., 1999; Okcu et al., 2004; Xu et al., 1998). چندشكلی در GSTM1 (عضو كلاس mu) در همه جمعیت‌های انسانی وجود دارد (Harada et al., 1992; Pemble et al., 1994).

یک نوع از چندشكلی گزارش شده، كه در ژن‌ GSTM1 وجود آلل نول (غیرفعال) است كه GSTM1-0 نامیده می‌شود. آلل‌های GSTM1-0 به خاطر حذف در ژن GSTM1 به وجود می‌آید و منجر به فقدان فعالیت آنزیمی در افراد هموزیگوت برای آلل‌های فوق می‌شود (Harada et al., 1992; Pemble et al., 1994). این ژن در جمعیت‌های انسانی دارای چندشكلی ژنتیكی آللی به صورت حذف كامل ژن می‌باشد. براساس این چندشكلی افراد می‌توانند دارای دو فنوتیپ مختلف باشند؛ دارای دو آلل پوچ (GSTM1-null) كه پروتئین  GSTM1 را ندارد، و یا دارای یک یا دو آلل حاضر (GSTM1-present) كه پروتئین GSTM1 را دارد كه در نتیجه، فرد دارای ژنوتیپ GSTM1-null، از تمام فعالیت‌هایی كه توسط پروتئین GSTM1 صورت می‌گیرد مانند سم زدایی مواد سرطان‌زا، و فعالیت‌های متابولیكی مربوط به این آنزیم محروم می‌باشد.

افراد هموزیگوت برای آلل‌های نول در جایگاه‌ ژن GSTM1 دارای افزایش ریسك برای چندین نوع از انواع سرطان‌ها مانند: سرطان معده، كلوركتال(Saadat and Saadat, 2001; Saadat and Farvardin-Jahromi, 2006)، سرطان سینه (Park et al., 2000)، و سرطان خون(Saadat and Saadat, 2000)  و نیز بیماری‌های دیگر مثل آسم (Saadat et al., 2004b)، آب مروارید(Saadat and Farvardin-Jahromi, 2006; Saadat et al., 2004a; Sekine et al., 1995) و بیماری قلبی (Abu-Amero et al., 2006; Wilson et al., 2003) می باشند.

براساس گزارش از كل داده‌های موجود، فراوانی ژنوتیپ نولGSTM1 53 % بین قفقازی‌ها و 27 % بین آمریكائیان آفریقایی تبار و 53 % بین آسیایی‌ها است (Garte et al., 2001).

1-4- بیماری آب مروارید وابسته به سن

 آب مروارید، كدورت عدسی چشم است. زمانی كه ما به چیزی نگاه می‌كنیم، اشعه‌های نور به داخل چشم ما می‌روند. اشعه‌های نور، از طریق مردمك چشم و از طریق عدسی بر روی شبكیه متمركز می‌شوند. عدسی بایستی شفاف باشد تا

بر اساس یافته ها تفاوت معناداری بین عملکرد دوچرخه سواران در آزمون 4 کیلومتر و حجم ذخیره بازدمی (Sig=0/019)  و حجم بازدمی با فشار در ثانیه اول  (Sig=0/0001) مشاهده شد.  همچنین تفاوت معنی داری بین عملکرد دوچرخه سواران در آزمون 4 کیلومتر و میزان هماتوکریت آنان(Sig=0/003)  وجود داشت. اما تفاوت معنی داری بین عملکرد دوچرخه سواران در آزمون 4 کیلومتر و غلظت هموگلوبین آنان(Sig=0/319)  دیده نشد. {P=0/05 }

به طور کلی می توان نتیجه گرفت که بهبود و بالا رفتن این شاخص های فیزیولوژیکی ( میزان هماتوکریت، حجم ذخیره بازدمی و حجم بازدمی با فشار در ثانیه اول ) سبب بهبود عملکرد دوچرخه سواران و اجرای هرچه بهتر و در نتیجه کاهش رکورد آنان می شود. از این رو مربیان و ورزشکاران رشته های مختلف ورزشی می توانند در برنامه های تمرینی خود از روش هایی استفاده کنند که باعث بهبود و افزایش این شاخص های فیزیولوژیکی در ورزشکاران گردد.

واژه های کلیدی : دوچرخه سوار، آزمون 4 کیلومتر، حجم ذخیره بازدمی، حجم بازدمی با فشار در ثانیه اول، میزان هماتوکریت، غلظت هموگلوبین

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                      صفحه

فصل اول : مقدمه

1-1-بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………………………….. 4

1-2-اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………….. 6

1-3-اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-3-1-هدف کلی …………………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-3-2-اهداف اختصاصی ………………………………………………………………………………………………………… 9

1-4-سؤالات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………. 9

1-5-تعریف واژه ها و اصطلاحات …………………………………………………………………………………………. 10

فصل دوم : مفاهیم بنیادی و ادبیات تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 12

2-1- مفاهیم بنیادی ………………………………………………………………………………………………………… 12

2-1-1- دوچرخه سواری ………………………………………………………………………………………………… 12

2-1-1-1- تاریخچه دوچرخه سواری ……………………………………………………………………….. 12

2-1-1-2- عوامل مهم در موفقیت دوچرخه سواران ………………………………………………. 15

2-1-1-3- خصیصه نمای عملکرد ……………………………………………………………………………. 15

2-1-2- تنفس ……………………………………………………………………………………………………….. 16

2-1-2-1- نکات قابل توجه آناتومیکی …………………………………………………………………….. 17

2-1-2-2- اصول مکانیکی تهویه ریوی ……………………………………………………………………. 19

2-1-2-3- ساختار دستگاه تنفس……………………………………………………………………………… 20

2-1-2-4- منطقه جریان هوایی ……………………………………………………………………………….. 20

2-1-2-5- مبادله گازها در ریه …………………………………………………………………………………. 21

2-1-2-5-1-  تهویه حبابچه ای …………………………………………………………………………. 21

عنوان                                                                                                                      صفحه

2-1-2-5-2- نسبت تهویه به جذب اکسیژن …………………………………………………….. 22

2-1-2-6- کنترل تهویه ای ……………………………………………………………………………………….. 23

2-1-2-6-1 عوامل عصبی …………………………………………………………………………………… 23

2-1-2-6-2 عوامل هومورال…………………………………………………………………………………. 23

2-1-2-6-3- PO2 پلاسما و گیرنده های شیمیایی ………………………………………… 24

2-1-2-7- اثر ورزش بر حجم جاری ……………………………………………………………………….. 24

2-1-2-8- اثر ورزش بر تهویه دقیقه ای …………………………………………………………………. 24

2-1-2-9- اثر ورزش بر نسبت تهویه به جریان خون …………………………………………….. 25

2-1-2-10- سازگاریهای کوتاه مدت عملکرد ریوی هنگام فعالیت ورزشی ………….. 25

2-1-2-11- تهویه هنگام انتقال از حالت استراحت به حالت پایدار فعالیت ورزشی 25

2-1-2-12 اثر تمرین بر عملکرد ریه ……………………………………………………………………….. 26

2-1-2-13 حجم ها و ظرفیت های ریه …………………………………………………………………… 26

2-1-2-13-1- حجم ها و ظرفیت های ایستای ریه ………………………………………… 27

 2-1-2-13-2- حجم های پویای ریه ……………………………………………………………….. 29

2-1-3- خون ……………………………………………………………………………………………………. 30

2-1-3-1- ترکیب خون …………………………………………………………………………………………….. 30

2-1-3-2- خون سازی ………………………………………………………………………………………………. 30

2-1-3-2-1- هماتوپوئز ……………………………………………………………………………………….. 31

2-1-3-3- دودمان سلول های خونی ……………………………………………………………………….. 31

  2-1-3-4- اریتروپوئز ………………………………………………………………………………………………. 31

2-1-3-5- هموگلوبین ………………………………………………………………………………………………. 32

2-1-3-6- شاخص های هماتولوژی خون ………………………………………………………………… 32

2-1-3-7- تعداد گلبولهای قرمز خون ……………………………………………………………………… 32

2-1-3-8- غلظت هموگلوبین …………………………………………………………………………………… 33

2-1-3-9- محاسبه تغییر حجم پلاسما …………………………………………………………………… 34

2-1-3-10- هماتوکریت ……………………………………………………………………………………………. 35

2-1-3-11- میانگین حجم گویچه ای …………………………………………………………………….. 35

2-1-3-12- میانگین هموگلوبین گویچه ای …………………………………………………………… 35

2-1-3-13-  میانگین تراکم هموگلوبین گویچه ای…………………………………………………. 36

2-1-3-14- اثر ورزش بر پارامترهای خونی …………………………………………………………….. 36

عنوان                                                                                                                      صفحه

2-1-3-15- آیا ورزش سبب ایجاد کم خونی می شود؟ ……………………………………….. 37

2-1-3-16- تأثیر تمرین بر حجم خون و سلولهای قرمز خون ……………………………… 38

2-1-3-16-1- تأثیر تمرین بر هموگلوبین ………………………………………………………… 39

2-1-3-17- انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن در خون ………………………………………. 39

2-1-3-17-1- انتقال اکسیژن …………………………………………………………………………….. 39

2-1-3-17-2- اشباع هموگلوبین ……………………………………………………………………….. 39

2-2- ادبیات تحقیق ………………………………………………………………………………………. 42

2-2-1- تحقیقات مربوط به تنفس ………………………………………………………………………….. 42

2-2-1-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور ……………………………………………………………… 42

2-2-1-2- تحقیقات انجام شده در خارج کشور ……………………………………………………… 45

2-2-2-تحقیقات مربوط به خون………………………………………………………………………………………. 50

2-2-2-1-تحقیقات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………. 50

 

 

2-2-2-2-تحقیقات انجام شده در خارج کشور………………………………………………………….. 52

2-2-3-تحقیقات مربوط به رشته 4 کیلومتر دوچرخه سواری………………………………………. 54

 فصل سوم:روش شناسی تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 59

3-1-روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 59

3-2-جامعه و نمونه آماری……………………………………………………………………………………………………… 59

3-3-متغیر های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 60

3-3- 1-متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………………………….. 60

3-3-2-متغیر وابسته…………………………………………………………………………………………………………. 60

3-4-امکانات و ابزارهای مورد استفاده……………………………………………………………………………………. 60

3-5-روش جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………….. 60

3-5-1-اندازه گیری عملکرد آزمون دوچرخه سواری……………………………………………………… 60

3-5-2-اندازه گیری حجم های ریوی………………………………………………………………………………. 61

3-5-2-1-روش کار با دستگاه اپیرومتر……………………………………………………………………… 61

3-5-2-2-اندازه گیری ظرفیت حیاتی با فشار(fvc)…………………………………………………. 62

3-5-2-3-اندازه گیری ظرفیت حیاتی آهسته(SVC)……………………………………………… 63

3-5-2-4-اندازه گیری تهویه ارادی(MVV)……………………………………………………………… 65

عنوان                                                                                                                      صفحه

3-5-3-اندازه گیری پارامتر های خونی……………………………………………………………………………. 66

3-6- روش آماری جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………… 67

فصل چهارم : یافته های تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 69

4-1- ویژگی های جمعیت شناسی شرکت کنندگان …………………………………………………………. 69

4-2- تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها………………………………………………………………………………….. 70

4-2-1- جدول شاخص های آمار توصیفی …………………………………………………………………….. 70

4-2-2- نمودار های پراکندگی متغیر های تحقیق………………………………………………………… 70

4-3- تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها……………………………………………………………………………….. 76

4-3-1- سوال اول……………………………………………………………………………………………………………… 76

4-3-2- سوال دوم…………………………………………………………………………………………………………….. 77

4-3-3- سوال سوم……………………………………………………………………………………………………………. 79

4-3-4- سوال چهارم………………………………………………………………………………………………………… 80

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 83

5-1- خلاصه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………… 83

5-2- نتایج تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………. 84

5-3- بحث و بررسی و نتیجه گیری …………………………………………………………………………………….. 84

5-4- محدودیت های تحقیق ………………………………………………………………………………………………… 87

5-4-1- محدودیت های قابل کنترل ……………………………………………………………………………….. 87

5-4-2- محدودیت های غیر قابل کنترل ……………………………………………………………………….. 87

5-5- پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………….. 87

5-5-1- پیشنهادات کاربردی …………………………………………………………………………………………… 87

5-5-2- پیشنهادات پژوهشی……………………………………………………………………………………………. 88

فهرست منابع و مآخذ

منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………….. 89

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………….. 94

مقدمه

پیشرفت­های قابل توجه در زمینه تكنولوژی علی رغم مزایای بی­شماری كه از نظر سرعت و دقت انجام كارها برای انسان به ارمغان آورده، یكی از بزرگترین معضلات زندگی مدرن یعنی فقر حركتی را نیز در پی داشته است. آثار نامطلوب فقرحركتی بر سلامت عمومی باعث شیوع بیماری های غیر واگیر نظیر مشكلات قلبی- عروقی، مشكلات تنفسی و ناهنجاری­های وضعیتی شده است ( تقی زاده،1382).

مهمترین وظیفه افراد تحصیل کرده در زمینه تربیت بدنی و علوم ورزشی، توسعه و گسترش ورزش در بین عموم مردم، آگاه کردن افراد از عوارض ناشی از بی تحرکی و بیان فواید فعالیت بدنی می­باشد. با آگاهی از فواید ورزش و دوری از بی تحرکی و عادت به فعالیت، آنها در شرایط و وضعیت جسمانی مناسب تری قرار گرفته و علاوه بر طول عمر بیشتر، از بسیاری از بیماری­های جسمانی و روانی نیز دور خواهند بود (رزم آرا، 1377).

بنابراین، وظیفه یک متخصص در امور ورزش قبل از هر چیز تشویق افراد است و چه بهتر است که این تشویق و ترغیب از سنین پایین آغاز شده تا به این وسیله به هدف دوم که بهبود  وضعیت ورزش قهرمانی است، نایل شویم( معماری، 1381).

برای ارتقاء ورزش قهرمانی، نخست لازم است که عوامل موثر در افزایش کارایی و عملکرد ورزشکاران در رشته ورزشی و حتی ماده های مختلف یک رشته ورزشی آگاهی پیدا کرده، تا بدین ترتیب با شناخت تفاوتهای فردی افراد، وقت، هزینه و سرمایه های مالی و انسانی گزافی را به هدر ندهیم. با انتخاب افراد مستعد برای هر رشته ورزشی ویژه علاوه بر جلوگیری از اتلاف هزینه می توان پیشرفتهای چشمگیری در زمینه ورزش قهرمانی به دست آورد (موحدی،1372).

پژوهش های گوناگونی که از سالهای 1650 تا 1750 میلادی انجام شده و تا کنون نیز ادامه دارد، همگی مبین این امر هستند که عملکردهای حرکتی افراد با مشخصات فیزیکی و فیزیولوژیکی آنها ارتباط دارد. همچنین پژوهشهای زیادی نشان می دهند رشته های مختلف ورزشی و  حتی ماده های مختلف یک رشته ورزشی، نیازمند ویژگیهای خاص هستند. بنابراین  برای دستیابی به سطوح بالای موفقیت ابتدا باید از خصوصیات مورد نیاز هر رشته ورزشی آگاهی داشته، سپس به شناسایی افراد مستعد که دارای مشخصات آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی مطابق با ویژگیهای مورد لزوم آن رشته ورزشی هستند، بپردازیم تا با آموزش افراد منتخب هم فرصت برای تمامی افراد مستعد باز شده ، هم نتایج مطلوب تری به دست آید. بدین ترتیب، یک متخصص علوم ورزشی در دو زمینه سرمایه گذاری می کند:      

 1) در زمینه سلامت افراد وعادت دادن آنها از دوران کودکی و نوجوانی به پرداختن به فعالیت بدنی و کسب فواید ناشی از آن از بدو کودکی.

2) در زمینه ورزش قهرمانی و ارتقاء سطح و تعداد ورزشکاران نخبه در کشور (موحدی،1374)  .

انجام فعالیت های ورزشی و استفاده صحیح از بدن، عامل تعیین کننده سلامتی است که سبب رهایی از تنش ها و فشارهای روانی می شود، زیرا توانایی های فرد را در مقابله با مشکلات افزایش می دهد. میزان توانایی و تحمل فعالیت های ورزشی در افراد مختلف متغیر است. این تفاوت با اجزای انتقال دهنده اکسیژن در خون ارتباط مستقیم دارد (ترکان،1375).    

فعالیت شدید بدنی، ظرفیت تحمل و افزایش مصرف بیش از حد اکسیژن در بدن انسان، و گسترش اثر انتقال اکسیژن نیز به عواملی از قبیل حجم خون در گردش و ظرفیت حمل توسط خون وابسته است. ظرفیت حمل اکسیژن به وسیله غلظت هموگلوبین و تعداد گلبولهای سرخ شناور خون تعیین می شود. مطالعات بی شماری نشان می دهد که در اثر افزایش متابولیسم به هنگام فعالیتهای ورزشی، ترکیب خون تغییر می کند. برای مثال، گلبولهای سرخ افزایش و آب (پلاسما) کاهش می یابد که خود این امر افزایش غلظت و بالا رفتن قابلیت انتقال اکسیژن توسط خون شده و در نتیجه کارایی فعالیت بدنی بیشتر می شود. این موضوع نه تنها زمان تمرین را تحت الشعاع قرار می دهد، بلکه برای سلامتی ورزشکاران نیز جنبه حیاتی دارد (زبیگیو،1990)[1].

دوچرخه سواری ورزش مفرح و جذابی برای همه اقشار جامعه و یکی از راه های پر بار کردن اوقات فراغت است. دوچرخه سواری همچنین به عنوان ورزش قهرمانی جایگاه خود را در کشور ما پیدا کرده است و خوشبختانه در سالهای اخیر رشد چشمگیری در ورزش دوچرخه سواری قهرمانی دیده شده است.

با توجه به کمبود تحقیقات علمی در زمینه شناخت عوامل موثر در ارتقاء رکورد  ورزشکاران در رشته دوچرخه سواری کشور و ناکامی دوچرخه سواران ایرانی در مسابقات جهانی، المپیک و عدم حضور یکصد ساله دوچرخه سواران ایران در مسابقات حرفه ای دنیا باعث شد محقق در راه اعتلای ورزش دوچرخه سواری کشور تحقیقی با هدف مقایسه عملکرد دوچرخه سواران در آزمون 4 کیلومتر بر اساس شاخصهای فیزیولوژیکی آنان انجام دهد.

1-1-  بیان مسئله

همگان بر این نكته واقفند كه تنفس جزء جدا نشدنی حیات هر موجود زنده است كه توسط عمل هماهنگ دستگاه تنفس و گردش خون صورت می ­گیرد. دستگاه تنفس از مهم­ترین دستگاه­های حیاتی بدن محسوب شده و در كنار سایر دستگاه­ها، از اجزای اصلی تهیه اكسیژن برای عضلات و اعضای مختلف بدن می ­باشد. نقش این دستگاه در فعالیت ­های بدنی و
رشته­های مختلف ورزشی به ویژه رشته­های استقامتی حائز اهمیت است (گلین و فیشر،1979)[2].

دستگاه گردش خون وظیفه برآوردن نیازهای بافت ها یعنی حمل مواد غذایی به بافت ها، حمل فرآورده های زائد به خارج از بافت ها، رساندن هورمون ها از یک  قسمت بدن به قسمت دیگر و به طور کلی حفظ یک محیط مناسب در تمام مایعات بافتی برای بقا و عمل مناسب سلولها را بر عهده دارد (شادان،1377).

خون وظایف مفید بسیاری در تنظیم عملکرد طبیعی بدن به عهده دارد. حجم کل خون با اندازه و شرایط تمرینی فرد تغییر قابل توجهی می کند. حجم های خون بالاتر با توده خالص بدن بزرگتر و سطوح تمرین استقامتی بالاتر در ارتباط است. خون ترکیبی از پلاسما و عناصر متشکله است. عناصر خون شامل سلول های قرمز خون، سلول های سفید خون و پلاکت ها می باشد. درصدی از حجم کل خون که شامل سلول ها یا عناصر متشکله است، هماتوکریت نامیده می شود. سلول های قرمز خون، اکسیژن را در پیوند با هموگلوبین منتقل می کنند؛ کاهش در تعداد و عملکرد سلول های قرمز خون می تواند تحویل اکسیژن را محدود کند و بنابر این اجرای ورزشی را تحت تاثیر قرار دهد(ویلمور، 2008).[3]

نظر به این­كه آمادگی قلبی- تنفسی یكی از مهم­ترین شاخص ­های فیزیولوژیک آمادگی عمومی بدن است و نیز آمادگی هوازی مطلوب در قبال همكاری و هماهنگی دستگاه­ های قلب و تنفس میسر می باشد؛  بنابراین،  به همان اندازه  اهمیت  قلب  و عروق و تحقیقات
بی­شماری كه دستگاه قلبی عروقی به خود اختصاص داده است، ضروری است درباره سلول های خونی و دستگاه ریوی و اثر این دو بر عملكرد ورزشکاران تحقیقات  بیشتری صورت گیرد. به طور كلی بیشتر تحقیقات انجام شده دربارة دستگاه ریوی و سلول های خونی در حوزة پزشكی و روی افراد مبتلا به بیماری­های انسدادی، بیماری های خونی  بوده و در حوزة فیزیولوژی ورزش نیز مطالعات مربوط به تأثیر فعالیت بدنی و ورزش و انواع آن  بر حجم های ریوی و پارامترهای خونی می باشد؛ که از آن جمله می توان به تحقیقات زیر اشاره نمود:

(خسروی، 1376) با بررسی تأثیر یک برنامة تمرین تناوبی زیر بیشینة شنا بر حجم­ها و ظرفیت­های پویا و ایستای ریوی زنان میان­سال نتیجه گرفت كه ظرفیت­های ایستای ریوی زنان شناگر شامل ظرفیت حیاتی و ظرفیت­های پویای ریه (حجم بازدمی با فشار در ثانیه اول و درصد آن و نیز حداكثر تهویه ارادی و درصد آن) در گروه آزمایش به طور معناداری بالاتر از گروه كنترل است.

(هوانگ چوآنگ و وان اوزنز [4]،  2006) در پژوهشی كه روی تغییرات پاسخ عملكرد ریوی به یک برنامه تمرینی كنترل ­شده 10 هفته­ای در افراد مسن كم ­تحرك انجام دادند، به این نتیجه رسیدند كه تمرین هوازی با شدت بالا تاثیر معناداری بر ظرفیت حیاتی با فشار و حجم بازدمی با فشار در ثانیه اول دارد؛ در حالی كه تمرین هوازی با شدت متوسط بر ظرفیت حیاتی با فشار اثر معنادار دارد.

 (کلاپ، 2000) دریافت تمرینات منظم ورزشی باعث تغییراتی در هموگلوبین، هماتوکریت و گلبول های قرمز خون گشته و باعث افزایش غلظت این فاکتور های خونی و همچنین خون می گردد؛ که به دنبال این سازگاری ها و تغییرات، عملکرد ورزشکاران طی این تمرینات بهبود پیدا خواهد کرد.

 از موضوعات مورد علاقه فیزیولوژیست های ورزشی مطالعه تاثیر فعالیت بدنی و ورزشی بر حجم ها و ظرفیت های ریوی و همچنین تاثیر فعالیت بدنی بر پارامترهای خونی می باشد و چون تفاوت این شاخص های فیزیولوژیکی اغلب به تفاوت های وراثتی نسبت داده شده است، موجبات غفلت از پرداختن بیشتر به توسعه و تاثیر این  فاکتورها بر روی عملکرد را فراهم آورده است (مک آردل[5]،1379) .

بهبود این شاخص های  فیزیولوژیکی می تواند در پیشرفت ورزشکاران اثرگذار باشد؛ لیکن با توجه به مطالعات محقق، تحقیقی در زمینه اثر این شاخص ها روی عملکرد ورزشکاران انجام نشده است. این مساله تا حدی ارائه یک نظر جامع درباره اثر این شاخص های  فیزیولوژیکی بر عملکرد را کمی با تردید روبرو نموده است و محقق را بر آن داشته است تا به این موضوع بپردازد که آیا ورزشکارانی که دارای شاخص های فیزیولوژیکی مناسب تری می باشند عملکرد بهتری دارند؟

1-2-ضرورت و اهمیت تحقیق

بسیاری از والدین علاقمند هستند فرزندانشان موفقیت در یک رشته ورزشی را تجربه کنند. برخی از والدین حتی ممکن است تمایل داشته باشند فرزند خود را در سطح نخبگان ورزشی و قهرمانان ملی و بین المللی ببینند. امروزه تحقیقات علمی در حوزه علوم ورزشی لزوم داشتن توانایی فیزیولوژیکی مناسب برای رسیدن به اوج قله قهرمانی در رشته های مختلف را به اثبات رسانیده است ( باشفاعت،1387).

اگر به خوبی به اطراف خود بنگریم، مشاهده خواهیم کرد که برخی افراد بعد از گذشت سالیان متمادی تلاش و تمرین، پیشرفت چندان در خور  توجهی در یک رشته ورزشی خاص نداشته و در عوض کسانی نیز بوده اند که به عبارتی راه صد ساله را در یک شب طی کرده اند و در مدت کوتاهی در زمره ورزشکاران تراز اول یک رشته ورزشی خاص قرار گرفته اند. این موضوع مساله داشتن یا نداشتن عوامل فیزیولوژیک مناسب برای کار و تلاش در یک رشته ورزشی خاص را مطرح می سازد ( بومپا[6]، 1985، هاره[7]، 1982 ).

استعدادهای بزرگی در زمینه دوچرخه سواری در کشور عزیز ما وجود دارد که در صورت آموزش و تمرین صحیح می توانند در آینده رشد و پیشرفت هر چه بیشتر آنها با این ورزش را در ایران سبب شود. ورزشکار باید به سطح مطلوب یا بهتر بگوییم عملکرد خوبی برسد و در ضمن سالم بماند ( فراهانی،1386 ).

چون هر رشته ورزشی ویژگیهای جسمانی و فیزیولوژیکی خاصی را می طلبد و ویژگی فیزیولوژیکی متفاوت نتایج متفاوت در عملکرد را رقم می زند.  بنابراین لازم است به دنبال افراد مستعد که دارای ویژگیهای فیزیولوژیکی ویژه مناسب برای هر رشته ورزشی بوده یا به عبارتی گزینش افراد مستعد باید بر مبنای اصول علمی قرار گیرد سپس یک برنامه دقیق و منسجم تمرینی برای افراد با ویژگی های متفاوت و توانایی های مختلف تدوین شود تا افراد دارای قابلیت‌های بیشتر بتواند برتری خود را نسبت به سایرین به معرض اجرا بگذارند. تأثیر عوامل فیزیکی مختلف بر روی عملکرد ورزشکاران تائید شده است ( ویلمور،1386 ).

ویژگیهای ساختاری و فیزیولوژیکی از جمله خصوصیاتی است که بین افراد متفاوت است و سبب تفاوتهایی در عملکرد و اجرای آنها می شود. رشته های ورزشی مختلف و حتی ماده های مختلف یک رشته ورزشی نیازمند ویژگی های فیزیولوژیکی خاص هستند (صباغیان راد،1380).

بنابراین می توان نتیجه گرفت ویژگیهای آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی می توانند بر عملکرد و اجرای ورزش تاثیر چشمگیری داشته باشند  (رزم آرا، 1377).

با توجه به ضرورت انجام تحقیقات ارتباط عملکرد فیزیولوژیکی در رشته های مختلف ورزشی برای دستیابی به مدالهای جهانی و المپیک و کمبود تحقیقات و اطلاعات مربوط به ارتباط این دو در رشته دوچرخه سواری محقق در پی پاسخگویی به سوال زیر می باشد :

عملكرد ورزشكاران بر حسب شاخصهای فیزیولوژیک نظیر حجم ذخیره بازدمی و حجم بازدمی با فشار در ثانیه اول، میزان هماتوکریت، غلظت هموگلوبین چگونه است ؟ 

تعیین و اندازه گیری عوامل فیزیولوژیکی از زمان مورد نیاز برای رسیدن به اوج عملکرد ورزشی (در یک ورزش خاص) توسط افراد برگزیده می کاهد، بکارگیری تمرینات علمی را تسهیل می کند، فعالیتهای قهرمانی را کم هزینه تر، کوتاه تر و کار آمدتر می کند.

آشنایی با پاره ای از حجم های تنفسی امکان شناخت فیزیولوژیکی تنفس و چگونگی عملکرد ریه ورزشکار می دهد (آل فاكس،1383 ).

در گذشته محققان عموماً عملکرد دوچرخه سواران نخبه را به وسیله ارزیابی vo2max، بازده قدرت، تجمع اسید لاکتیک در خون و… اندازه گیری می کردند. از آنجایی که بسیاری از روش هایی که برای اندازه گیری این پارامترهای فیزیولوژیکی استفاده می شوند، پر هزینه و وقت گیر می باشند، لذا محققان استفاده از سایر پارامترهای فیزیولوژیکی را پیشنهاد می کنند. علاوه بر روش های استاندارد طلایی برای مشخص کردن عملکرد دوچرخه سواران روش های دیگر مثل اندازه گیری کاهش حداکثر اکسیژن ذخیره ای و آستانه تهویه به محققان امکان می دهد تا به صورت مناسب تری عواملی را که در برتری و ضعف  یک  دوچرخه سوار تاثیر دارند را مشخص کنند ( ماتیو[8]،2004).

تحقیق حاضر موجب بررسی عوامل فیزیولوژیکی روی عملکرد دوچرخه سواران شده و موجب شناسایی عوامل موثر و تاثیر گذار بر اجرای هر چه بهتر عملکرد این ورزشکاران شده و در طرح ریزی برنامه های تمرینی و نیز بهبود و ارتقای سطح کیفی این ورزش موثر می باشد و در مجموع به پیشرفت ورزش دوچرخه سواری کمک می کند.

سعی شده است که با بهره گرفتن از تکنولوژی و دانش مبنی بر فیزیولوژی فعالیت بدنی، عملکرد ورزش را پیش بینی کنند، تا برنامه تمرینی لازم را تجویز کنند و یا نیروی بالقوه استثنایی ورزشکاران را تشخیص دهند ( ویلمور،1387).

همزمان با افزایش آمادگی جسمانی که حاصل فعالیت های ورزشی است، انتظار می رود ظرفیت حمل اکسیژن از طریق تغییرات عوامل خون بهبود یابد. با وجود این نتایج گوناگون و بعضا غیر همسو، سبب شده تا موضوع تاثیر فعالیت های ورزشی با شدت ها و مدت های مختلف بر عوامل هماتوژیکال، سطح مهارتی ورزشکاران و ارتباط آن با عوامل تشکیل دهنده بافت خون، دامنه تغییرات پاسخ عوامل سازنده خون بر فعالیت های ورزشی، در دستور کار پژوهشگران باشد (گائینی،1380).

پژوهشهای اندكی در زمینه دوچرخه و دوچرخه سواری گروه‌های سنی مختلف در سطح کشور انجام شده است، به همین علت نیاز به پژوهش بر روی گروه سنی خاص دوچرخه سواران از مدتها پیش احساس می‌شد.

اگرچه تحقیقاتی مثل ( بارک[9]،1986و نیومن،1992و کین[10]،1985و پیک[11]، 1989)اجزای مختلف سیستم انرژی را مشخص می کند. اما محققان کمی بر روی پارامترهای فیزیولوژیکی مهمی که با عملکردهای موفق دوچرخه سواری مرتبط اند تمرکز کرده اند، مخصوصا رشته 4 کیلومتر( ماتیو،2004) .