چکیده

 در مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای(CAPM)، ریسک سیستماتیک یا بتا، تنها عامل تبیین کننده اختلاف بازدهی دارایی‌ها می‌باشد. بتا به عنوان معیار ریسک سیستماتیک نتیجه حاصل از یک و ضعیت تعادلی است که در آن سرمایه‌گذاران به دنبال حداکثر کردن تابع مطلوبیت خود بر اساس دو پارامتر میانگین و واریانس بازدهی می‌باشند. واریانس بازدهی به عنوان معیار ریسک حداقل به دو دلیل ذیل با تعریف متداول ریسک – در معرض خطر قرارگرفتن یا زیان بالقوه و قابل محاسبه‌ی سرمایه‌گذاری – در تعارض است.

اول اینکه زمانی می‌توان از واریانس بازدهی به عنوان معیار ریسک استفاده نمود که توزیع بازدهی دارایی‌ها نرمال باشد. دوم اینکه انحرافات بالاتر از میانگین را به عنوان ریسک سرمایه گذاری تلقی نمی کنند.

در این تحقیق  به بررسی توان تبیین معیارهای ریسک نامطلوب در مقابل معیارهای سنتی ریسک پرداخته شد. نتایج بدست آمده حاکی از آنست که معیار ریسک نامطلوب نیمه‌واریانس استرادا نسبت به سایر معیارهای ریسک سیستماتیک، از عملکرد بهتری در تبیین رابطه ریسک بازده برخوردار است.

واژه های کلیدی: مدل شرطی قیمت گذاری داراییهای سرمایه ای کاهشی ؛ بتای منفی استرادا؛ گامای استرادا؛ریسک سیستماتیک؛ نیمه واریانس.

 

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه 1

1-2- تعریف و بیان مسئله‌ی تحقیق 2

1-3- پیشینه و تاریخچه موضوع تحقیق: 3

1-4- جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق: 7

1-5- اهداف تحقیق: 8

1-6- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق: 9

1-7- کاربرد نتایج تحقیق: 10

1-8- روش تحقیق: 11

1-8-1 جامعه آماری 11

1-8-2 روش و طرح نمونه برداری 11

1-8-3 ابزار گردآوری داده ها 12

1-8-4 ابزار تجزیه و تحلیل: 12

1-9- متغیرهای تحقیق و تعریف عملیاتی آنها: 12

فصل دوم :مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه 16

2-2- سرمایه‌گذاری 17

2-2-1 روش های سرمایه‌گذاری و انواع اوراق بهادار 17

2-2-2 سرمایه‌گذاری غیرمستقیم: 22

2-3- انواع سرمایه‌گذاری 23

2-4- محیط سرمایه‌گذاری 23

2-5- فرایند سرمایه‌گذاری 24

2-6- تبیین قیمت گذاری دارایی سرمایه ای: مقایسه تطبیقی مد لها 25

2-6-1 مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای 25

2-6-2 مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای كاهشی 27

2-6-3 مدل قیمت گذاری داراییهای سرمایهای تعدیلی 28

2-6-4 مدل قیمت گذاری داراییهای سرمایهای تجدید نظر شده 30

2-7 اهمیت بررسی عوامل موثر بر ریسك و بازده 32

2-8 عوامل مؤثر بر ریسك و بازده سرمایه گذاری در محصولات مالی 32

2-8-1 عوامل كلان 33

2-8-2 عوامل خرد 35

2-9 بازده 37

 

2-9-1 – سنجش بازده اوراق بهادار 37

2-10 ریسك 42

2-10-1 تعریف ریسك 43

2-10-2 تعریف مدیریت ریسك 45

2-10-3 مفهوم ارزش در معرض ریسك 47

2-11 طبقه بندی انواع ریسك 49

2-11-1 ریسك سیستماتیک 52

2-11-2 ریسك غیر سیستماتیک 52

2-12- اندازه‌گیری ریسک 53

2-12-1 معیارهای اندازه‌گیری ریسک 54

2-13- ریسک نامطلوب 54

2-13-1 محاسبه ریسک نامطلوب 57

2-14- نظریه مدرن پرتفولیو، نظریه فرامدرن پرتفولیو و ریسک نامطلوب 58

2-15- معیارهای ارزیابی عملکرد برحسب ریسک 60

2-15-1 معیارهای ارزیابی عملکرد مبتنی بر نظریه فرامدرن 61

2-15-2 مقیاس های ارزیابی عملكرد سبد سهام مبتنی بر نظریه مدرن 62

2-16 مقایسه مقیاس شارپ و مقیاس ترینر 64

2-17 مقایسه نسبت شارپ، سورتینو و UPR 65

2-18- پیشینه و تاریخچه موضوع تحقیق: 66

فصل سوم:روش تحقیق

3-1 مقدمه 74

3-2تهیه و تنظیم فرضیه 74

3-3متغیرهای تحقیق و تعریف عملیاتی آنها 75

3-3-1 نرخ بازده سهام   75

3-3-2 نرخ بازده بازار 77

3-3-3 بتای سنتی(β) 77

3-4معیارهای ریسک نامطلوب 77

3-4-1 نیمه واریانس. 78

3-4-2 بتای نامطلوب 78

3-4-3 گامای نامطلوب: 78

3-5 جمع‌ آوری اطلاعات 78

3-5-1 جامعه آماری 79

3-5-2 دوره مالی مورد آزمون 79

3-5-3 انتخاب شرکت‌های نمونه 79

3-6 روش جمع‌ آوری و منابع اطلاعات 79

3-7 نحوه انجام آزمون فرضیه‌ها و روش تحقیق 80

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل دادها

4-1- مقدمه 82

4-2- تحلیل داده‌های توصیفی 82

4-3- برآورد خط بازار  ورقه بهادار 84

4-3-1 تخمین خط بازار ورقه بهادار با بهره گرفتن از بتای سنتی 86

4-3-2 تخمین خط بازار ورقه بهادار با بهره گرفتن از بتای نامطلوب استرادا 87

4-3-3 تخمین خط بازار ورقه بهادار با بهره گرفتن از گامای استرادا 89

4-3-4 تخمین خط بازار ورقه بهادار با بهره گرفتن از نیمه واریانس استرادا 90

4-3-5 تخمین خط بازار ورقه بهادار با بهره گرفتن از واریانس بازدهی سهم 92

4-4- آزمون فرضیه‌ها 94

4-4-1 آزمون فرضیه اول 94

4-4-2 آزمون فرضیه دوم 95

4-4-3 آزمون فرضیه سوم 96

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه 98

5-2- نتایج حاصل از آزمون فرضیات 99

5-2-1 نتیجه حاصل از آزمون فرضیه اول: 99

5-2-2 نتیجه حاصل از آزمون فرضیه دوم: 101

5-2-3 نتیجه حاصل از آزمون فرضیه سوم: 102

5-3- محدودیت تحقیق 103

5-4- پیشنهاد برای تحقیقات آتی 103

5-5- پیشنهاد کاربردی 103

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

از مهم ترین عوامل تصمیم گیری در حوزه‌ی مدیریت مالی و سرمایه گذاری، ریسک و اندازه گیری مناسب این عامل می باشدکه سرمایه گذاران را در امر شناسایی و انتخاب گزینه های سرمایه گذاری کمک می‌کند. مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای[1](CAPM)  یکی از مهم ترین و کاربردی ترین مدل های قیمت گذاری است . علی رغم نقاط قوّتی که این مدل داراست، اما هم در حوزه‌ی عمل و هم در حوزه‌ی آکادمیک با انتقادهای فراوانی مواجه بوده و هست. برابر گرفتن نوسانات مطلوب و نامطلوب از فرضیات اساسی این مدل در اندازه گیری ریسک سرمایه گذاری است (2002Strada,).

در این تحقیق به بررسی یکی از عوامل کلیدی مدیرت مالی یعنی رابطه ریسک و بازده می‌پردازیم .  در روش سنتی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای(CAPM)، بتا تنها عامل ریسک سیستماتیک می باشد که در شرایط تعادلی و توزیع متقارن مورد بررسی قرار می گیرد و سرمایه گذاران با توجه به دو عامل میانگین بازدهی و تغییرات(واریانس) بازدهی به دنبال حداکثر‌کردن تابع مطلوبیت خود هستند. از آنجاییکه سرمایه گذاران تنها از مقادیر بازدهی کمتر از میانگین بیزار هستند و از طرف دیگر ممکن است توزیع بازدهی سبد دارایی آنها متقارن نباشد، بهتر است برای بررسی رابطه ریسک و بازده از معیار نیمه‌واریانس که به بررسی تغییرات کمتر از میانگین می پردازد و در هر دو حالت متقارن و نا متقارن بیان کننده ی مفهوم ریسک می باشد، استفاده گردد. در تحقیق حاضر برآنیم تا سه نوع معیار ریسک نامطلوب را جایگزین معیار سنتی ریسک کنیم و رابطه ریسک و بازده را با رویکردی جدید مورد بررسی قرار دهیم.

1-2- تعریف و بیان مسئله‌ی تحقیق

چنانچه تعریف ریسک را به صورت زیان بالقوه ی سرمایه گذاری که قابل محاسبه است یا در معرض خطر قرار گرفتن بپذیریم (راعی و سعیدی، 1383) ، بدیهی است که نوسانات بالای میانگین بازدهی ( یا هر میزان مورد هدف) برای سرمایه گذاران تغییرات مطلوب بازدهی می باشد  و فقط تغییرات کمتر از میانگین ( یا هر میزان مورد هدف) به عنوان ریسک لحاظ گردد.

جهت كمی نمودن و اندازه گیری ر یسك تا كنون معیارها ی گوناگونی از قبیل دامنه تغییرات، دامنه میان چاركی، واریانس، انحراف معیار، انحراف مطلق از میانگین و نیمه واریانس ارائه شده است . یكی از رایج‌ترین این معیارها، واریانس و بتای محاسبه شده بر اساس آن می‌باشد. جهت محاسبه انحراف معیار، پس از محاسبه میانگین داده ها، انحراف داده ها از میانگین محاسبه شده و میانگین مجموع مجذورات این انحرافات به عنوان معیار ریسك ارا ئه می گردد ولی