فصل1  1
مقدمه  1
1-1. مقدمه 2
1-2. تعریف آنزیم 2
1-3. تاریخچه آنزیم 2
1-4. ساختار آنزیم 4
1-5. تقسیم‌بندی آنزیم‌ها 5
1-6. تاریخچه آنزیم پروتئاز. 6
1-7. عملکرد پروتئازها 6
1-8. تخمیرحالت جامد 7
1-9. ضرورت انجام پروژه 8
1-10. اهداف این پروژه 8
فصل2 مروری بر منابع مطالعاتی  10
2-1. مقدمه 11
2-2. پروتئازها 11
2-3. منابع پروتئازها 12
2-3-1. پروتئازهای گیاهی. 12
2-3-2. پروتئازهای حیوانی. 13
2-3-3. پروتئازهای میکروبی. 13
2-4. تقسیم بندی پروتئازها 16
2-5. پروتئازهای قلیایی. 19
2-6. مکانیزم عمل پروتئازها 22
2-7. کاربردهای صنعتی آنزیم پروتئاز. 22
2-7-1. صنعت مواد شوینده 23
2-7-2. صنایع غذایی. 24
2-7-3. صنعت چرم 25
2-7-4. صنعت عکاسی. 26
2-7-5. صنایع دارویی. 26
2-7-6. مدیریت محیط زیست.. 27
2-8. تولید آنزیم پروتئاز. 27
2-9. تخمیر حالت غوطه ور. 28
2-9-1. تخمیر حالت جامد 29
2-9-2. مقایسه سیستم‌های تخمیر جامد و غوطه‌ور. 29
2-9-3. انتقال جرم در تخمیر حالت جامد 30
2-9-4. عملیات انتقال جرم در مقیاس ماکرو. 31
2-9-5. عملیات انتقال جرم در مقیاس میکرو. 32
2-9-6. انتقال اکسیژن. 32
2-9-7. نفوذ آنزیم‌ها 33
2-9-8. جنبه‌های انتقال حرارت.. 34
2-9-9. میکروارگانیزم‌های مورد استفاده در تخمیر حالت جامد 35
2-9-10. کاربردهای تخمیر حالت جامد 37
2-9-11. آنزیم‌های بدست آمده از فرایند تخمیر جامد 38
2-10. طراحی بیوراکتور. 39
2-11. انواع بیوراکتورهای مورد استفاده در تخمیر حالت جامد 40
2-11-1. بیوراکتورهای سینی‌دار. 41
2-11-2. بیوراکتورهای بستر‌پرشده 42
2-11-3. بیوراکتورهای استوانه ای‌دوار. 43
2-11-4. بیوراکتورهای بستر‌سیال. 45
2-12. مراحل عمومی برای انجام فرایند SSF در داخل بیوراکتور. 46
2-13. عوامل مؤثر در تولید پروتئاز در فرایند SSF در داخل بیوارکتور. 47
ها 48
3-1. مقدمه 49
3-2. تجهیزات مورد استفاده 49
3-3. تعیین مشخصات سوبسترا 50
3-3-1. محاسبه میزان خاکستر. 50
3-3-2. محاسبه میزان رطوبت.. 51
3-3-3. محاسبه میزان قند موجود در سوبسترا 51
3-3-4. محاسبه میزان پروتئین. 52
3-3-5. تعیین درصد مواد استخراجی. 54
3-3-6. تعیین درصد سلولز. 54
3-3-7. تعیین درصد لیگنین. 55
3-3-8. تعیین درصد همی‌سلولز. 55
3-3-9. محاسبه اندازه ذرات سوبسترا 55
3-4. میکروارگانیسم و محیط کشت.. 56
3-4-1. انتخاب میکروارگانیسم 56
3-4-2. مشخصات میکروارگانیسم 57
3-4-3. محیط کشت.. 57
3-4-4. تهیه مایه تلقیح. 59
3-4-5. منحنی رشد باکتری. 60
3-4-6. تعیین pH بهینه باکتری. 60
3-5. تخمیر حالت جامد 61
3-6. نمونه‌گیری و استخراج آنزیم از سوبسترای تخمیر‌یافته 63
3-7. فعالیت پروتئاز. 64
3-7-1. منحنی استاندارد تیروزین. 65
3-8. بررسی تأثیر پارامترهای مختلف بر روی تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور سینی‌دار  66
3-8-1. تأثیر نوع سوبسترای جامد 66

 

3-8-2. تأثیر مدت زمان تخمیر. 67
3-8-3. اثر دما 67
3-8-4. تأثیر pH. 67
3-8-5. اثر پارامترهای مختلف بر روی استخراج آنزیم 68
3-8-6. تأثیر رطوبت اولیه سوبسترا 68
3-8-7. تأثیر رطوبت داخلی راکتور. 68
3-8-8. تأثیر اندازه ذرات.. 68
3-8-9. تأثیر میزان تلقیح. 69
3-8-10. تأثیر غنی‌سازی سوبسترا با منابع کربنی و نیتروژنی. 69
3-8-11. تأثیر pH بر فعالیت و پایداری آنزیم تولیدی. 69
3-8-12. تأثیر دما بر فعالیت و پایداری آنزیم تولیدی. 70
3-9. کاربردهای آنزیم تولیدی. 71
3-9-1. افزودنی به مواد شوینده 71
3-9-2. پردازش چرم 71
3-9-3. هیدرولیز لایه ژلاتینی فیلم‌های عکاسی و آزاد سازی نقره 72
3-10. مقایسه تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 72
فصل4 نتایج و تفسیر آنها 73
4-1. مقدمه 74
4-2. محاسبه خصوصیات سبوس گندم 74
4-3. منحنی رشد باکتری. 75
4-4. pH بهینه رشد باکتری. 75
4-5. بررسی پارامترهای مختلف بر تولید پروتئاز. 76
4-5-1. تأثیر مدت زمان تخمیر. 76
4-5-2. بررسی تأثیر نوع سوبسترای جامد 78
4-5-3. بررسی پارامترهای مؤثر بر استخراج پروتئاز. 79
4-5-4. تأثیر pH ابتدایی. 82
4-5-5. بررسی دمای داخل بیوراکتور. 82
4-5-6. تأثیر رطوبت ابتدایی سوبسترا 84
4-5-7. تأثیر رطوبت داخلی بیوراکتور. 85
4-5-8. تأثیر اندازه ذرات.. 86
4-5-9. تاثیر میزان مایه تلقیح. 87
4-5-10. بررسی تأثیر غنی سازی سوبسترا با منابع کربنی و نیتروژنی. 87
4-6. بهینه سازی شرایط فعالیت پروتئازی آنزیم 92
4-6-1. تعیین pH بهینه فعالیت آنزیم 92
4-6-2. تعیین دمای بهینه فعالیت آنزیم 94
4-6-3. تعیین pH پایداری آنزیم 95
4-6-4. تعیین دمای بهینه پایداری آنزیم 96
97
4-7-1. عملکرد پروتئاز قلیایی به عنوان افزدونی به شوینده 97
4-7-2. موزدایی از پوست.. 98
4-7-3. هیدرولیز لایه ژلاتینی فیلم‌های X-Ray. 99
4-8. مقایسه تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 100
گیری و پیشنهادها 103
5-1. نتیجه‌گیری. 104
5-2. پیشنهادها 106
فهرست اشکال
فصل1  1
مقدمه  1
مکانیزم اثر آنزیم بر روی انرژی واکنش.. 3
شماتیکی از مدل‌های ارائه شده برای جایگاه فعال آنزیمی، (1): مدل قفل و کلید، (2): مدل القایی  4
نقش پروتئازها در کاتالیز کردن پیوندهای پپتیدی.. 7
فصل2 مروری بر منابع مطالعاتی  10
ارتباط فرایندهای میکرو و ماکرو در فرایند تخمیر حالت جامد 32
بیوراکتور سینی‌دار. 42
بیوراکتور بسترپرشده بصورت افقی و عمودی.. 43
بیوراکتور استوانه ای‌دوار. 44
بیوراکتور بستر‌سیال. 45
ها 48
منحنی استاندارد گلوکز. 52
منحنی استاندارد پروتئین. 53
56
نمایی از بیوراکتور مور استفاده جهت تولید پروتئاز در تخمیر حالت جامد 62
دیاگرام شماتیک بیوراکتور سینی‌دار. (1) پمپ، (2) نمایشگر و کنترلر دما و رطوبت، (3) نازل                                                                                                  (4) المنت حرارتی، (5) سینی، (6) فن، (7) حسگر دما، (8) حسگر رطوبت.. 63
نمونه 5گرمی سوبسترای تخمیریافته، (1) : قبل از تخمیر، (2): پس از تخمیر. 64
منحنی استاندارد تیروزین. 66
فصل4 نتایج و تفسیر آنها 73
. منحنی رشد باکتری.. 75
77
تأثیر زمان تخمیر بر روی محتوای پروتئین کل. 78
79
80
81
81
82
83
84
85
86
87
89
89
91
91
93
اثر دما بر فعالیت آنزیم پروتئاز. 94
95
96
97
بعنوان افزودنی به شوینده، (1) کنترل،                                               (2) اثر شوینده تجاری بر روی پارچه لکه شده، (3) اثر آنزیم و شوینده تجاری بر روی پارچه لکه شده 98
                                               (1) کنترل (2) نمونه پس از 16 ساعت انکوباسیون در دمای اتاق. 98
..                                            (1) کنترل، (2) فیلم عکاسی پس از هیدرولیز آنزیمی. 99
تأثیر زمان بر تولیدآنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 101
تأثیر دما بر تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 101
تأثیر رطوبت ابتدایی بر تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 102
تأثیر محرک‌های پروتئینی مختلف بر تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 102
گیری و پیشنهادها 103
فهرست جداول
فصل1  1
مقدمه  1
گروه‌‌های آنزیمی و واکنش‌های مرتبط. 5
فصل2 مروری بر منابع مطالعاتی  10
پروتئاز‌های قلیایی باکتریایی تجاری، شرکت تولید کننده، منابع و کاربردهای صنعتی  15
برخی از خواص کارلسبرگ و BPN. 19
دمای بهینه و پایداری حرارتی پروتئازهای قلیایی حاصل از گونه های باسیلوس.. 20
pH بهینه پروتئازهای قلیایی تولید شده توسط گونه باسیلوس.. 21
میکروارگانیسم‌های مورد استفاده در فرایندهای تخیمری حالت جامد 36
کاربردهای تخمیر حالت جامد 37
آنزیم‌های تولید شده در فرایند تخمیر حالت جامد 38
انواع بیوراکتورها در فرایند تخمیر جامد و محصولات تولیدی.. 46
ها 48
ترکیب محیط کشت مایع. 58
ترکیبات مایه تلقیح. 60
فصل4 نتایج و تفسیر آنها 73
. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی سبوس گندم 74
pH بهینه رشد باکتری.. 76
تأثیر سبوس برنج (1%) و آرد ذرت (2%) بر تولید پروتئاز در بیواکتور سینی دار. 92
گیری و پیشنهادها 103
فهرست علائم اختصاری
دور بر دقیقه ……………………………………………………………………………………………………………………….rpm    
مولار …………………………………………………………………………………………………………………………………………… M

 دراین پایان‌نامه به بررسی ساختارهایی از گروه‌وارها، گروه‌وارهای توپولوژیکی، حلقه- گروه‌وارهای توپولوژیکی، ریخت‌های بین آنها، پوشش‌های گروه‌وارها و حلقه-گروه‌وارهای توپولوژیکی و بالابر‌ها در این زمینه می‌پردازیم. نشان می‌دهیم که مجموعه‌ی کلاس‌های هموتوپی از تمام مسیرها در یک حلقه‌ی توپولوژیکی، یک شیء حلقه‌ی توپولوژیکی می‌باشد. با فرض این‌که ⟶ :? یک نگاشت پوششی و  یک حلقه‌ی توپولوژیکی باشد، نشان می‌دهیم رسته‌ی  از پوشش‌های که در آن هر دوی  و  دارای پوشش‌های جهانی هستند و رسته‌ی  از پوشش‌های حلقه-گروه‌وار توپولوژیکی ، که در آن  و  دارای پوشش‌های عمومی هستند، هم‌ارز می‌باشند، که در مقاله‌ی ” حلقه-گروه‌وارهای توپولوژیکی و بالابر‌ها ” توسط “فتیح ازکن، ایسن و هابیل گورسوی” در سال 2006 بررسی شده است.

فهرست مطالب

فصل اول

 مقدمه

 مفهوم گروه‌وارها در هندسه دیفرانسیل در سال 1950 توسط اریزمن[1] مطرح شد که در واقع تعمیمی از گروه‌ها می‌باشد.یکی از نظریه‌هایی که بر مبنای گروه‌وارها می‌توان ساختارهای آن را مشخص کرد، نظریه‌ی فضاهای پوششی است. این نظریه یکی از مهم‌ترین نظریه‌ها در توپولوژی جبری است که با مطالعه‌ی رسته‌ها، گروه‌وارها و روابط بین آن‌ ها در فضاهای پوششی، مفهوم پوشش بامعنا می‌شود که این روابط توسط براون[2]، هاردی[3]، آیسن[4] و موسوک[5] در مراجع [2,6,9,10,14,16]، مورد بررسی قرار گرفته است. در سال 1971، هایگنز نشان داد نظریه‌ی گروه­وارهای پوششی نقش مهمی را در عملکرد گروه‌وارها ایفا می‌کنند. در این نظریه دو نتیجه‌ی مهم و کلیدی وجود دارد که بررسی توپولوژیکی این دو نتیجه، در سال 1976 توسط براون و هاردی در مرجع [2]، بیان شده است. طی این بررسی براون در سال 2006 در مرجع [1]، هم‌ارزی رسته‌ی  از پوشش ­های توپولوژیکی  و رسته‌ی از گروه‌وارهای پوششی گروه­وار بنیادی  را برای فضای توپولوژیکی  که دارای پوشش جهانی می‌باشد، نشان داد.

در سال 1998، در مرجع [14]، موسوک نظریه‌ی حلقه-گروه‌وار را تعریف کرد. علاوه بر آن ثابت کرد که برای حلقه‌ی توپولوژیکی ،  یک حلقه-گروه‌وار می‌شود. سپس هم‌ارزی رسته‌ی  از پوشش‌های حلقه‌ای توپولوژیکی  و رسته‌ی  از پوشش‌های حلقه-گروه‌واری  را نشان داد.

در فصل اول این پایان‌نامه، مفاهیمی از توپولوژی جبری مانند هموتوپی، هموتوپی‌راهی و اولین گروه بنیادی را بیان می‌کنیم. سپس تعاریفی از نگاشت‌های پوششی، بالابرها، رسته‌ها و تابع­گون‌ها می‌آوریم و در آخر به مفاهیمی از فضاهای توپولوژیکی، گروه‌ها وحلقه‌ها می‌پردازیم.

در فصل دوم، گروه‌وارها و گروه‌وارهای توپولوژیکی را معرفی می‌نماییم، سپس مفاهیمی از هموتوپی و اولین گروه بنیادی روی گروه‌وارها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

در فصل سوم، عمل گروه‌وار روی یک مجموعهمانند ، مدول‌ ضربی گروه‌واری و -فضاها را مطرح می‌کنیم و نشان می‌دهیم رسته‌ی  از پوشش‌های توپولوژیکی، با رسته‌ی  از – فضاها هم‌ارز می‌باشد.

در فصل چهارم، حلقه-گروه‌وارهای توپولوژیکی، ایده‌آل‌های حلقه-گروه‌واری و قضایای مربوط به آن‌ ها مورد بحث قرار می‌گیرد. همچنین در این فصل، ثابت می‌شود که گروه‌وار بنیادی ، یک حلقه-گروه‌وار توپولوژیکی است که از این مطلب در فصل پنجم برای تعریف رسته‌ها و هم‌ارزی بین آن‌ ها استفاده می‌شود.

در فصل پنجم به معرفی رسته‌هایی در فضاهای پوششی و همچنین رسته‌هایی از پوشش‌های گروه‌واری می‌پردازیم و به کمک بالابرها هم‌ارزی بین ، که یک زیررسته‌ی کامل از  می‌باشد و  که یک زیررسته‌ی کامل از  می‌باشد، را نشان می‌دهیم. در نهایت نگاشت بالابرنده روی گروه‌وارهای پوششی را تعریف می‌کنیم.

تعاریف وقضایای استنادی

 تعریف 1-1. توپولوژی گردایه‌ای مانند از زیرمجموعه‌های است که در شرایط زیر صدق می‌کند.

1- و  متعلق به  ‌باشند.

2-  اجتماع اعضای هر زیرگردایه‌ی ،  متعلق به ‌باشد.

3-  مقطع اعضای هر زیرگردایه‌ی متناهی ، متعلق به ‌ باشد.

 تعریف 1-2. فضای توپولوژیک

مجموعه‌ی را که برای آن توپولوژیی مانند  مشخص شده است، فضای توپولوژیک می‌نامیم.

 تعریف 1-3. پایه‌ی یک توپولوژی

فرض کنید  یک مجموعه باشد. یک پایه‌ی توپولوژی‌ در  گردایه‌ای از زیرمجموعه‌های  (موسوم به اعضای پایه) می‌باشد به‌طوری‌که:

1- به ازای هر ، دست‌کم یک عضو پایه مانند  شامل  موجود است.

2- اگر  متعلق به مقطع دو عضو پایه مانند و  باشد، آن‌گاه عضوی از پایه مانند  وجود دارد به طوری‌که  و .

 تعریف 1-4. اگر ? پایه‌ی توپولوژی در باشد، آن‌گاه ، توپولوژی تولید شده به وسیله‌ی ?، چنین تعریف می‌شود:

زیرمجموعه‌ی  از  را در  باز گوییم(یعنی عضوی از  باشد)، اگر به‌ازای هر ، عضوی از پایه مانند ?  وجود داشته باشد به طوری‌که  و .

بنابر تعریف بالا، هر عضو ? در  باز است، بنابراین ?.

 تعریف 1-5. توپولوژی حاصل‌ضربی

فرض کنید  و  دو فضای توپولوژیک باشند. توپولوژی حاصل‌ضربی در توپولوژی است که پایه‌ی آن گردایه‌ی ? متشکل از همه‌ی مجموعه‌هایی به صورت است که در آن زیرمجموعه‌ی بازی از و زیرمجموعه‌ی بازی از است.

 قضیه 1-6. اگر ? پایه‌ای برای توپولوژی و ? پایه‌ای برای توپولوژی باشد، آن‌گاه گردایه‌ی

 پایه‌ای برای توپولوژی است.

برهان. به مرجع [17]، صفحه‌ی 114 مراجعه کنید.

 

تعریف 1-7. توپولوژی زیرفضایی

فرض کنید یک فضای توپولوژیک با توپولوژی  باشد. اگر زیرمجموعه‌ای از باشد، گردایه‌ی

یک توپولوژی در است و به توپولوژی زیرفضایی موسوم است. با این توپولوژی، را یک زیرفضای می‌خوانند.

لم 1-8. اگر ? پایه‌ای برای توپولوژی باشد، آن‌گاه گردایه‌ی پایه‌ای برای توپولوژی زیرفضایی است.

برهان. به مرجع [17]، صفحه‌ی 116 مراجعه کنید.

 قضیه 1-9. اگر زیرفضایی از و زیرفضایی از باشد، آن‌گاه توپولوژی حاصل‌ضربی در  همان توپولوژیی است که در به عنوان یک زیرفضای القاء می‌شود.

برهان. به مرجع [17]، صفحه‌ی 118 مراجعه کنید.

 تعریف 1-10. نگاشت خارج‌قسمتی

فرض کنید و دو فضای توپولوژیک باشند و نگاشتی پوشا باشد. نگاشت را یک نگاشت خارج‌قسمتی خوانیم در صورتی‌که هر زیر‌مجموعه‌ی مانند در باز است اگر و فقط اگر در باز باشد.

تعریف 1-11. توپولوژی خارج قسمتی

اگر  یک فضا، یک مجموعه و یک نگاشت پوشا باشد، آن‌گاه تنها یک توپولوژی در وجود دارد که  نسبت به آن، نگاشت خارج‌قسمتی است. این توپولوژی به توپولوژی خارج‌قسمتی القاء شده توسط موسوم است.

البته توپولوژی چنین تعریف می‌شود که آن را متشکل از زیرمجموعه‌هایی مانند از می‌گیریم که در باز باشد.

تعریف 1-12. توپولوژی جعبه‌ای

فرض کنید خانواده‌ی اندیس‌داری از فضاهای توپولوژیک باشند. گردایه‌ی همه‌ی مجموعه‌های به صورت را که به‌ازای هر ، مجموعه‌ی در باز است، به عنوان یک پایه برای توپولوژی‌ای در فضای حاصل‌ضربی اختیار می‌کنیم. توپولوژی تولید‌شده به وسیله‌ی این پایه را توپولوژی جعبه‌ای می‌نامیم.

تعریف 1-13. مقایسه‌ی توپولوژی جعبه‌ای و حاصل‌ضربی

یک پایه‌ی توپولوژی جعبه‌ای در ، همه‌ی مجموعه‌های به شکل  است که در آن به‌ازای هر ، مجموعه‌ی در باز است. توپولوژی حاصل‌ضربی در ، همه‌ی مجموعه‌های به شکل است که در آن به‌ازای هر ، مجموعه‌ی در باز است و به‌ استثنای عده‌ای متناهی از ها،  مساوی است.

نکته 1-14. برای حاصل‌ضرب‌های متناهی این دو توپولوژی دقیقاً یکی هستند.

تعریف 1-15. نگاشت پیوسته

اگر به‌ازای هر و هر همسایگی مانند ، یک همسایگی مانند یافت شود به طوری‌که ، آن‌گاه نگاشت را پیوسته گوییم.

قضیه 1-16. فرض کنید ، و فضاهای توپولوژیک باشند.

1– اگر زیرفضایی از باشد، آن‌گاه تابع احتوای پیوسته است.

2– اگر و پیوسته باشند، آن‌گاه تابع مرکب نیز پیوسته است.

3– اگر تابع پیوسته و زیر‌فضایی از باشد، آن‌گاه تابع تحدید نیز پیوسته است.

برهان. به مرجع [17]، صفحه‌ی 139 مراجعه کنید.

تعریف 1-17. فرض کنید  با ضابطه‌ی و  با ضابطه‌ی تعریف‌شده باشند. نگاشت‌های و ، به‌ترتیب نگاشت‌های تصویری  به روی عوامل اول ودوم خوانده می‌شوند.

لم 1-18. نگاشت‌های تصویری و ، پیوسته و پوشا می‌باشند.

برهان. به مرجع [17]، صفحه‌ی 115 مراجعه کنید.

قضیه 1-19. لم چسب

فرض کنید و  و در بسته باشند. به علاوه، فرض کنید و پیوسته باشند. در این‌صورت اگر به ازای هر ، داشته باشیم ، آن‌گاه می‌توان و را با هم در‌آمیخت تا تابع پیوسته‌ی را به‌دست آورد که به‌ازای ، به‌صورت و به‌ازای ، به‌صورت تعریف شود.

برهان. به مرجع [17]، مراجعه کنید.

تعریف 1-20. نگاشت همئومورفیسم

فرض کنید  و  دو فضای توپولوژیکی باشند و تابع تناظری دوسویی باشد. اگر و تابع معکوس آن   ، هر دو پیوسته باشند، آن‌گاه را همئومورفیسم می‌خوانیم.

تعریف 1-21. هموتوپی

فرض کنیم  و نگاشت‌های پیوسته‌ای از فضای  به فضای  باشند.  را با هموتوپ گوییم در صورتی‌که نگاشت پیوسته‌ای مانند  موجود باشد به‌طوری‌که به‌ازای هر ، داشته باشیم:

جایی‌که . نگاشت را یک هموتوپی بین  و می‌نامیم. اگر  با هموتوپ باشد می‌نویسیم .

 تعریف 1-22. مسیر در فضای توپولوژیکی

اگر  نگاشت پیوسته‌ای باشد به‌طوری‌که و ، گوییم مسیری در  از به است. همچنین را نقطه‌ی آغاز و را نقطه‌ی انجام مسیر   می‌نامیم.

 تعریف 1-23. هموتوپ‌راهی

مسیرهای  و که بازه  را به فضای می‌نگارند، هموتوپ‌راهی گوییم در صورتی‌که هر دو دارای نقطه‌ی آغازی ونقطه‌ی انجامی باشند ونگاشت پیوسته‌ای مانند موجود باشد به‌طوری‌که به‌ازای هر داشته باشیم:

 را یک هموتوپ‌راهی بین و می‌نامیم. اگر با هموتوپ‌راهی باشد می‌نویسیم .

لم 1-24. رابطه‌های  و  روابط هم‌ارزی هستند.

برهان. به مرجع [17]، صفحه 320 رجوع کنید.

تعریف 1-25. کمند در فضای توپولوژیکی

فرض کنید یک فضای توپولوژیکی و نقطه‌ای از آن باشد. مسیری در  که از شروع و به منتهی می‌شود، یک کمند بر پایه‌ی  نامیده می‌شود.

تعریف 1-26. اگر مسیری در از  به  و  مسیری دیگر در  از  به  باشد، آن‌گاه ترکیب  و  را به عنوان مسیری مانند  با تساوی زیر تعریف می‌کنیم:

 تعریف 1-27. اولین گروه بنیادی

مجموعه رده‌های هموتوپی‌راهی کمندهای بر پایه‌ی ، با عمل  اولین گروه بنیادی  نسبت به نقطه‌ی‌ پایه  نامیده می‌شود. این گروه را با  نمایش می‌دهیم.

تعریف 1-28. فرض کنید یک نگاشت پیوسته و پوشا باشد. گوییم مجموعه‌ی باز از به وسیله‌ی  به طور هموار پوشانده می‌شود هرگاه تصویر عکس را بتوان در به صورت اجتماعی از مجموعه‌های باز جدا از هم نوشت به طوری‌که به‌ازای هر تحدید  به  همئومورفیسمی از  به روی باشد. هر یک از مجموعه‌های را یک قاچ می‌نامیم.

تعریف 1-29. نگاشت پوششی

فرض کنید یک نگاشت پیوسته و پوشا باشد. اگر هر نقطه‌ی از  دارای همسایگی مانند باشد که به وسیله‌ی به‌طور هموار پوشانده شود آن‌گاه را یک نگاشت پوششی و را یک فضای پوششی می‌نامیم.

تعریف 1-30. بالابر

نگاشت را در نظر می‌گیریم. فرض کنید یک نگاشت پیوسته از فضایی مانند به توی باشد. نگاشت     را یک بالابر  گوییم در صورتی‌که

لم 1-31. فرض کنیم یک نگاشت پوششی باشد و . هر مسیر در با نقطه‌ی آغاز ، مانند ، دارای بالابر یکتایی به مسیر   با نقطه‌ی آغازی می‌باشد.

برهان. به مرجع [17]، صفحه 336 رجوع کنید.

 تعریف 1-32. پوشش جهانی

اگر یک فضای همبند ساده و یک نگاشت پوششی باشد، آن‌گاه را یک فضای پوششی جهانی  می‌نامیم.

اگر  همبندراهی موضعی باشد و و  دو فضای پوششی همبند‌ساده‌ی باشند، آن‌گاه همئومورفیسمی مانند موجود است که .

 تعریف 1-33. رسته

رسته‌ای مثل  ?خانواده‌ای متشکل از اشیاء است با این ویژگی که

1- به ازای هر دو شی مثل و  مجموعه‌ای متناظر می‌شود که با (مجموعه‌ی ریخت‌های از به ) نشان داده می‌شود و دارای این خاصیت است که به‌ازای هر چهار شیء ، ، و  که ،2-به‌ازای هر سه شیء مثل ، و ، تابع موجود است که

به‌ازای هر چهار شیء ، ، و ، اگر ، و ، آن‌گاه .

به‌ازای هر شیء مثل ، عضوی از  مثل موجود است که به‌ازای هر عضو از مثل و هر عضو از  مثل ، داشته باشیم:

  تعریف 1-34. تابعگون

 

 

 

چکیده :

به طور کلی، آنچه در ادبیات علمی داخل و خارج کشور مغفول مانده ، نقش سازمان های ایمان محور ( سام ) در مدیریت و توسعه پایدار محله های شهری است . این سازمان ها که به دو دسته قدسی و غیر قدسی تقسیم می شوند به دلیل ظرفیت ایمانی اش دارای اثر بخشی مضاعف نسبت به دیگر سازمان ها هستند . سازمان های ایمان محور، به سازمان،گروه ، برنامه یا پروژه ای اطلاق می شود که خدمات انسانی را به وسیله عامل ایمان تنیده شده با خدمات ارائه می دهد . از یک طرف این سازمان ها همواره زمینه ساز و تقویت كننده هویت ، خاطره های معنوی و حس تعلق به مكان ، مشارکت  و تقسیم کار در شهرها و محله های مختلف جهان می باشند و از طرف دیگر به دلیل گستردگی ابعاد و تغییر ماهیت مسائل شهری و محله ای و پیچیدگی این مسائل، جامع نگری و توجه به ابعاد و جنبه های مختلف مسئله به منظور حل پایدار آنها (از جمله توجه و آگاهی به اثرات عملكردی اجتماعی-اقتصادی، آموزشی و زیست محیطی این نوع سازمان های محلی)را اجتناب ناپذیر ساخته است.

در ایران نیز آنچه به طور قطع می توان از آن یاد کرد ، این است که استفاده از ظرفیت مشارکت محله ای ( با همکاری سازمان های محله محور  )  همراه با ایمان می تواند بسیاری از مشکلات غیر قابل حل را جبران نماید . از این رو یکی از کارآمد ترین ابزار های اجرایی سیاست های دولتی ، سازمان های غیر انتفاعی هستند و سازمان های ایمان محور بارزترین جلوه این سازمان ها می باشند که به دلیل انگیزه های درونی و ایمانی شان به طور مضاعف ظرفیت اجرای خط مشی ها را دارند .

در این رساله هم ضمن استخراج دیدگاه های ایمان گرایی در حوزه سازمان های ایمان محور، به مهم ترین کارکردهای این سازمان ها در جهان و ایران و محلات منطقه یک شهر تهران و نیز سنخیت ، نقش و عملکرد سازمان های ایمان محور با سازمان های محله محور  با بکار گرفتن این اصول ( عملکردها )  سعی شده است که نقش این سازمان ها در مدیریت و توسعه پایدار محله های شهری تحقق یابد.

نقش سازمان های ایمان محور در مدیریت و توسعه پایدار محله های منطقه یک شهر تهران بدین قرار است :

1. از حیث مفهومی و عملکردی سازمان های ایمان محور با سازمان های محله محور در محله های منتخب منطقه یک شهر تهران قابل انطباق و سنخیت با همدیگر هستند و این امر موجب تقویت مدیریت و توسعه پایدار محله ای شده است .
2. شناخت ،آگاهی ، تعلیم و توجه در زمینه های خدمات اجتماعی – آموزشی، زیست محیطی بویژه نیازهای اساسی ساکنان از مهمترین وجوه کارکردی سازمان های ایمان محور ( البته با سازمان های محله محور ) می باشند که باعث شکل گیری و تقویت مدیریت و توسعه پایدار محله ای در محدوده مورد مطالعه (محلات منطقه 1 تهران)گردیده است .
3. سازمان های کامیونیتی محور و سازمان های ایمان محور در کاهش مشکلات ناشی از فقر شهری مؤثر می باشند.
4. ناکافی بودن و نامشخص بودن سام ها، هم در ایران و هم در محدوده مورد مطالعه و در نتیجه عدم تشخیص دقیق این سازمان ها ازدیگر سازمان های کامیونیتی محور .

کلید واژه ها : عملکرد ، سازمان های ایمان محور ، توسعه پایدار ، شهر تهران

فهرست جداول

جدول 1-1: تفاوت سازمان‌های رسمی و غیررسمی ………. 19

جدول 2-1: انواع طبقه‌بندی سازمان‌های مردم‌نهاد NGO… 29

جدول 3-1: تعریف و مفهوم مدیریت شهری با تأكید بر یكپارچگی 39

جدول 1-2: چارچوب نظری شكل‌گیری سرمایه اجتماعی …… 66

جدول 2-2: شاخص‌های مورد استفاده برای اندازه‌گیری سرمایه اجتماعی 67

جدول 3-2: تئوری سرمایه انسانی سازمان از دیدگاه فردی، اجتماعی و عاطفی    74

جدول 4-2: دیدگاه‌های زیربنایی شاخص‌های سرمایه انسانی 75

جدول 1-3: نسبت اندازه جمعیت تهران و حومه به درصد در دوره‌های مختلف سرشماری ………………………………………….. 130

جدول 2-3: مشخصات كاربری اراضی منطقه 1 تهران 1385.. .134

جدول 1-4: تعداد سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد برحسب

محدوده جغرافیایی فعالیت و استان………………………………………………………………………………………………………………..231

جدول 2-4: تعداد سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و شبعه‌

های آن‌ ها برحسب نوع فعالیت عمده‌ی سازمان و استان………………………………………………………………………………232

جدول 3-4: تعداد سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و شبعه

‌های آن‌ ها برحسب نوع فعالیت عمده‌ی سازمان و استان………………………………………………………………………………234

جدول 4-4: تعداد سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و شبعه‌

های آن‌ ها برحسب نوع فعالیت عمده‌ی سازمان و استان……………………………………………………………………………….235

جدول 5-4: تعداد سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و شبعه

‌های آن‌ ها برحسب نوع فعالیت عمده‌ی سازمان و استان……………………………………………………………………………….236

جدول 6-4: تعداد نیروی انسانی فعال در  سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان

های مردم نهاد و شعبه‌های آن‌ ها برحسب سطح تحصیلات و استان…………………………………………………………….237

جدول 7-4: تعداد نیروی انسانی فعال در سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان

های مردم نهاد و شبعه‌های آن‌ ها بر حسب نوع همكاری، جنس و استان……………………………………………………238

جدول 8-:4 : فروانی تعداد سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و

شعبه های آن‌ ها برحسب دارا بودن امكانات و تجهیزات عمومی و استان………………………………………………………….240

جدول 9-4: فراوانی تعداد سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و

شعبه‌های آن‌ ها برحسب دارار بودن امكانات و تجهیزات عمومی و استان…………………………………………………………241

جدول 10-4: تعداد سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد و شبعه

‌های آن‌ ها برحسب دارا بودن امكانات و تجهیزات عمومی و استان…………………………………………………………………….242

جدول 11-4: تعداد سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد غیردولتی

و شعبه‌های آن بر حسب وضعیت مكان سازمان و استان………………………………………………………………………………….243

جدول 12-4: تعداد سازمان های غیردولتی اعم از سازمان های ایمان محور و سازمان های مردم نهاد برحسب

بالاترین مرجع تصمیم‌گیری و استان…………………………………………………………………………………………………………………..244

جدول 13-4 : سازمان های مردم نهاد NGO)  ) و سازمان های ایمان محور  ( FBO ) در محله های منطقه 1               شهر تهران ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………246

جدول 14-4: تعداد فرزندان تحت پوشش خیریه بهنام دهش پور……………………………………………………………………..250

جدول 15-4:  گزارش واحد تحقیق و بررسی صورت گرفته در مؤسسه همای رحمت « طی سال1389 » …..253

جدول 16-4 : کارهای عمرانی گروه بانوان نیکوکار در آسایشگاه خیریه کهریزک……………………………………………258

جدول جدول1-5 :  جنسیت پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………………………………..270

جدول2-5 : سن پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………………………………………….271

جدول3-5 : میزان تحصیلات پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………………………………..272

جدول4-5 : وضعیت تاهل پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………………………….273

جدول5-5 : پاسخ ‌های مربوط به سوال 1…………………………………………………………………………………………………………..274

جدول6-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 2……………………………………………………………………………………………………………275

جدول7-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 3………………………………………………………………………………………………………….276

ج جدول8-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 4……………………………………………………………………………………………………..277

جدول9-5  :آزمون فرض اول ………………………………………………………………………………………………………………………….278

 

 

جدول10-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 7……………………………………………………………………………………………………….279

جدول11-5 : آزمون فرض اول …………………………………………………………………………………………………………………………280

جدول12-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال9 ……………………………………………………………………………………………………….281

جدول13-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 10…………………………………………………………………………………………………….282

جدول14-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 11………………………………………………………………………………………………….283

جدول15-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال12………………………………………………………………………………………………………284

جدول16-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 13………………………………………………………………………………………………………………………..285

فهرست نمودار ها

نمودار 1-1: مدل ‌H.Leavitt (هویت سازمانی با همه اركان آن)     ………23

نمودار 2-1: مؤلفه‌های پنجگانه سازمان‌های مردم نهاد .. 25

نمودار 3-1: ورودی‌ها و خروجی‌های سیستم مدیریت شهری .. 40

نمودار 4-1: اجزای تشكیل‌دهنده تعریف واحد برنامه‌ریزی محله   45

نمودار 1-2: اجرای توسعه با مؤلفه پایداری ……… 107

نمودار 2-2: توسعه پایدار و مؤلفه‌های 3 گانه آن به همراه ا جرای مرتبط با آن ………………………………………….. 115

نمودار 3-2: چارچوب شاخص‌های توسعه پایدار شهری (تفكیک شاخص‌های كاربردی در شهر) ………………………………………….. 116

نمودار 4-2: نظریه توسعه پایدار در مقیاس محلی…. ..122

نمودار1-5 : جنسیت پاسخ دهندگان دهندگان …………………………………………………………………………………270

نمودار2-5 : سن پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………………………………………271

نمودار3-5 : میزان تحصیلات پاسخ دهندگان…………………………………………………………………………………………………272

نمودار4-5 : وضعیت تاهل پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………………………………..273

نمودار 5-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 1…………………………………………………………………………………………………………………………274

نمودار6-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال2…………………………………………………………………………………………………………275

نمودار7-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 3………………………………………………………………………………………………………..276

نمودار8-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 4……………………………………………………………………………………………………….277

نمودار 10-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 7……………………………………………………………………………………………………279

نمودار12-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 9………………………………………………………………………………………………………281

نمودار13-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال10……………………………………………………………………………………………………282

نمودار14-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 11………………………………………………………………………………………………….283

نمودار 15-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال12 ………………………………………………………………………………………………….284

نمودار 16-5 : پاسخ‌های مربوط به سوال 13……………………………………………………………………………………..285

نمودار 17-5 : پاسخ های مربوط به سوال 14……………………………………………………………………………………286

نمودار 18-5 : پاسخ های مربوط به سوال 15 …………………………………………………………………………………..286

نمودار 19-5: پاسخ های مربوط به سوال 16 ……………………………………………………………………………………287

فهرست نقشه ها

نقشة شماره 1-3: محدودة شهر تهران …………….. 127

نقشه شماره 2-3: وضعیت توپوگرافی شهر تهران …….. 128

نقشه شماره 3-3: پراكندگی فعال‌ترین گسل‌های استان تهران و شهر تهران    129

نقشه شماره 4-3: سازمان فضایی و كالبد شهر تهران … 131

نقشه شماره 5-3: نقشه موقعیت منطقه 1 شهر تهران …. 133

نقشه شماره 6-3: نقشه نواحی 10 گانه منطقه 1 شهر تهران 133

نقشه شماره 7-3: نقشه كاربری اراضی منطقه 1 شهر تهران 135

نقشه شماره 8-3: نقشه محله دركه ………………. 141

نقشه شماره 9-3: نقشه محله زعفرانیه …………… 145

نقشه شماره 10-3: نقشه محله دربند …………….. 149

نقشه شماره 11-3: توزیع فضای بازار در محله تجریش .. 157

نقشه شماره 12-3: توزیع فضای اماكن مذهبی در محله تجریش     158

نقشه شماره 13-3: نقشه محله دارآباد …………… 160

نقشه شماره 14-3: نقشه محله سوهانك ……………. 166

نقشه شماره 15-3: نقشه محله اراج ……………… 175

نقشه شماره 16-3: نقشه محله ازگل (كاربری اراضی) … 182

نقشه شماره 17-3: نقشه محله گلابدره…………….. 190

نقشه شماره 18-3: نقشه محله نیاوران (كاربری اراضی) 197

نقشه شماره 19-3: نقشه محله باغ فردوس …………. 205

نقشه شماره 20-3: نقشه محله حصار بوعلی ………… 210

1-1 بیان مسئله :

بی شک رشد و توسعه شهرنشینی و افزایش بی سابقه جمعیت شهری در دهه های اخیر تأثیرات مهمی در شكل گیری وكاركردهای سازمان های ایمان محور( سام ) مانند همه تشکل ها و موسسات فرهنگی و اجتماعی که در امور اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی شهرها، بوی‍‍ژه مدیریت و توسعه پایدار آنها نقش هایی ایفا می کنند، بطوری كه این روند، لزوم توجه و شناخت علمی اثرات توسعه ای این سازمان ها را دو چندان نموده است، برای مثال، نقش سازمان های ایمان محور درتوسعه اجتماعی- اقتصادی اجتماعات کوچک محلی درکانادا، استرالیا، مصر ،آمریکا

سازمان های ایمان محور، به سازمان،گروه ، برنامه یا پروژه ای اطلاق می شود که خدمات انسانی را به وسیله عامل ایمان تنیده شده با خدمات ارائه می دهد.عامل ایمان، بخش جدایی ناپذیرسازمان است که از طریق رهبران، نیروی کار و داوطلبان آن ابراز می گردد و به خدمات آن ها گره خورده است ( رهبر ،احسان؛ 1391: صص 90-87).سازمان های ایمان محور در محله هایی شکل پیدا می کنند که در آنها فعالیت ها و امور مختلف زندگی روزمره انسانی، از مذهب و اعتقادات دینی متأثر می شوند. دسته اول سازمان هایی هستند که اساس تشکیل آنها بر اساس ایمان است مثل کلیسا ها، مسجدها و دیگر مکان هایی که خدا را عبادت می کنند. دسته دوم سازمان هایی هستند که اساس تشکیل آنها ایمان نیست و هدف آنها کسب سود هم نیست، اما به سازمان های ایمانی وابسته اند مثل بنیاد ها و مؤسسه های خیریه و انجمن های حمایت از بانوان بی سرپرست. از یک طرف سازمان های ایمان محور به مفهوم عام خود، همواره زمینه ساز و تقویت كننده هویت،خاطره های معنوی و حس تعلق به مكان در شهرهای مختلف جهان می باشند. از طرف دیگر به دلیل گستردگی ابعاد و تغییر ماهیت مسائل شهری و پیچیدگی این مسائل، جامع نگری و توجه به ابعاد و جنبه های مختلف مسئله به منظور حل پایدار آنها (از جمله اثرات عملكردی اجتماعی-اقتصادی و زیست محیطی این نوع سازمان های محلی)را اجتناب ناپذیر ساخته است.  پژوهش ها و مطالعات زیادی در دو دهه اخیر در مورد انواع آثار كاركردی این سازمان ها در محیط شهری، صورت گرفته که همه به نوعی سیاست گذاری برنامه ریزی و مدیریت شهری را از خردترین واحد یعنی محله در شهر هدف قرار داده اند (madanipour,2003 ). در عصر جهانی شدن که در آن اغلب جوامع بشری درحال دور شدن از معنویت و شخصی شدن دین و جدا کردن آن از زندگی روزمره انسانی است، سازمان های ایمان محور سعی دارند نقش هایی را در استخوانبندی و هویت بخشی به شهرها و حتی محلات ایفا  کنند. سازمان های ایمان محور در طول تاریخ صرف نظر از کارکرد اصلی خود که همانا برگذاری مراسم آیینی بوده، کارکردهایی به طور مستقیم و غیرمستقیم برعهده داشته اند.

شهر تهران نیز با قرار گرفتن در مسیرتحولات شدید جمعیتی و شهر نشینی و به تبعیت از رویه ی حاکم بر نظام برنامه ریزی کشور، باید اصول مربوط به همخوانی این مراکز حیاتی  با نیاز های جمعیتی شهر و حوزه نفوذ را روشن کرده و در جهت رفع نارسایی ها وکاستی های موجود، پیشنهاد و راهکار مناسب ارائه نماید. محله های منطقه 1 شهر تهران نیز از این مقوله جدا نیستند و حامل بناهای فرهنگی ، مذهبی و دینی می باشند. با این وصف این مسئله در ذهن ایجاد می شود که وجود این سازمان های ایمان محور در محله های منطقه 1 تهران چه نقشی درتاًمین و یا تعدیل نیاز های جمعیتی و دستیابی به اصول و معیارهای مدیریت و توسعه پایدار محله ای دارند؟ در این پایان نامه تلاش می گردد تا با یک بررسی، وضعیت كاركردی سازمان های ایمان محور را از نظر سنخیت با سازمان های محله محور و ایفای نقش آنها در تحقق برخی از شاخص های پایداری شهری، بویژه در نیاز های اساسی شهروندان و در نتیجه كمك به تحقق مدیریت پایدار محله ای مورد تحلیل قرار گیرد.

1-2 سؤالات تحقیق :

1 ) آیا سازمان های ایمان محور از حیث مفهومی و کارکردی با سازمان های محله محور قابل انطباق هستند؟

2) این سازمانها در شکل گیری و تقویت مدیریت و توسعه پایدار محله ای در محدوده مورد مطالعه (خصوصاً محلات منطقه 1 تهران) چه کارکردی می توانند داشته باشند؟

1-3 فرضیه های تحقیق :

در منطقه مطالعاتی ( خصوصاً محلات منطقه 1 تهران) ، سازمان های ایمان محور و محله محور، از حیث کارکردی قابل انطباق هستند.

مهمترین  وجوه کارکردی این سازمانها در سطح مدیریت و توسعه محله،  شناخت ،آگاهی ، تعلیم و توجه در زمینه های خدمات اجتماعی – آموزشی، زیست محیطی بویژه نیازهای اساسی ساکنان است.

1-4 اهداف تحقیق :

اهداف اساسی این رساله دستیابی به موارد زیر می باشد :

1. شناخت کارکردها و نقش های سازمان های ایمان محور محله ای در کشورهای مختلف جهان در نحوه و تقویت مدیریت و توسعه پایدار محله ای.
2. بررسی کارکردها و فعالیت های این سازمانها در کاهش بحران ها، فقر و مشکلات مردم در سطح محله های شهری.
3. دستیابی به الگویی تلفیقی از این سازمانها برای تسهیل فعالیت های مدیریتی و جلب مشارکت های بیشتر مردم در سطح محلات شهری.

1-5 بهره وران تحقیق :

مدیریت شهری تهران ، مراکز برنامه ریزی شهر تهران ، دانشگا هها ، اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهر تهران ، مراکز و سازمان های ایمان محور و محله محور ( کلیسا ها ، مساجد ، معابد  ، کنیسه ها ، تکیه ها ، شهرداری ها ، شوراهای شهری ، سراهای محلات ، سازمان های غیردولتی بین المللی، مؤسسات خیریه، متنفذین محلی ، هیئت های مؤسسان احزاب سیاسی در سطح محله و … ) بنابر اهداف فوق ، با آگاهی از نتایج این پایان نامه و برآورده نمودن نیاز های جمعیتی ، مدیریت و مشخص کردن  این مراکز در جهت رفاه حال شهروندان ، بهره وران اصلی این طرح خواهند بود .

1-6 جنبه جدید بودن تحقیق

تا کنون طرح و پژوهشی در این زمینه، که اختصاصاً به نقش سازمان های ایمان محور محله ای در مدیریت و توسعه پایدار محله های شهر  پرداخته باشد برای هیچیک از مناطق شهر تهران  تهیه نشده است .

1-7 روش تحقیق

روش تحقیق در این رساله از نوع اکتشافی و با محتوا و ماهیت تحلیلی- توصیفی می باشد که در آن  علاوه بر مطالعات کتابخانه ای  (با بهره گرفتن از منابعی از قبیل کتاب، مقاله، پایان نامه، اطلاعات سازمان ها ، ادارات و … ) ، از بازدید میدانی(پیمایش) و تکمیل پرسشنامه به منظور گردآوری جدید ترین آمار و اطلاعات از مراکز وسازمان های ایمان محور و محله محور و ضرورت تحلیل های مرتبط با اهداف تحقیق استفاده خواهد شد . همچنین نوع تحقیق حاضر، کاربردی-توسعه ای می باشد.

مراحل انجام کار نیز در این رساله به صورت زیر می باشد :

طرح تحقیق رساله.

بررسی چارچوب نظری رساله.

بررسی ویژگی­های تاریخی، طبیعی، انسانی و کالبدی محلات منطقه 1 تهران.

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………… 16

1-2- بیان مسأله ……………………………………………………………………………………. 16

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق ……………………………………………………………………… 19

1-4- سوالات تحقیق …………………………………………………………………………………. 21

1-5- اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………. 21

1-6- فرضیات تحقیق ……………………………………………………………………………………. 21

1-7- مدل مفهومی تحقیق …………………………………………………………………………. 22

1-8- قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………….. 23

1-9- پیشینه تحقیق ……………………………………………………………………………….. 24

1-10- روش وابزار گردآوری اطلاعات ………………………………………………………………. 31

1-11- جامعه آماری و بیان حجم نمونه …………………………………………………………….. 32

1-12- روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………. 32

1-13- محدودیت­های تحقیق ……………………………………………………………………….. 33

1-14- تعاریف مفهومی واژگان………………………………………………………………… 33

1-15- ساختار پژوهش …………………………………………………………………………. 35

فصل دوم: پیشینه تحقیق و مبانی نظری

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………… 38

بخش اول: جذب سرمایه مشتری …………………………………………………………. 38

مشتری­شناسی و مشتری­گرایی …………………………………………………………….. 38

شناسایی نیازهای مشتریان ……………………………………………………….. 39

اهمیت جذب سرمایه مشتری ……………………………………………………………. 40

بخش دوم: بازاریابی

مقدمه ………………………………………………………………………………………… 43

تعریف بازاریابی ……………………………………………………………………………. 43

اهمیت بازاریابی …………………………………………………………………………… 45

مؤلفه­ های فرایند بازاریابی ……………………………………………………………. 47

الف) محیط بازار …………………………………………………………………….. 47

1- محیط كلان …………………………………………………………………………. 48

2- محیط خرد …………………………………………………………………………. 48

ب) سیستم­های اطلاعات بازاریابی …………………………………………………. 49

ج) برنامه ­ریزی بازاریابی …………………………………………………………. 50

د) فرایند اجرای بازاریابی …………………………………………………………….. 50

ه) سیستم كنترل و نظارت ………………………………………………………… 51

اهمیت بازاریابی خدمات بانکی …………………………………………………… 52

الف) تبلیغ با هدف اطلاع رسانی……………………………………………….. 53

ب) تبلیغ با هدف ترغیب ……………………………………………………………….. 53

ج) تبلیغ با هدف یادآوری ………………………………………………………… 53

بخش سوم: بازاریابی اجتماعی

مقدمه …………………………………………………………………………….. 54

مبنای اجتماعی بازاریابی: تأمین نیازهای انسانی…………………………….. 55

تفاوت بازاریابی تجاری و بازاریابی اجتماعی …………………………………… 56

مفهوم بازاریابی اجتماعی ……………………………………………………… 59

تاریخچۀ پیدایش بازاریابی اجتماعی ……………………………………………… 62

تعریف بازاریابی اجتماعی ………………………………………………………… 63

دیدگاه بازاریابی اجتماعی ………………………………………………………… 65

ابعاد بازاریابی اجتماعی …………………………………………………………. 66

مراحل انجام یک برنامه بازاریابی اجتماعی ………………………………….. 67

مدل عمومی استراتژی بازاریابی اجتماعی …………………………………….. 68

جنبه­ های بازاریابی اجتماعی در صنعت بانكداری ……………………………….. 71

آمیخته بازاریابی …………………………………………………………… 72

بخش چهارم: بررسی مطالعات انجام شده

مطالعات انجام شده در ایران …………………………………………………. 74

مطالعات انجام شده در سایر کشورها ……………………………………….. 80

بخش پنجم: چارچوب نظری تحقیق …………………………………….. 82

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه ……………………………………………………………………….. 84

3-2- روش تحقیق ……………………………………………………………….. 84

 

 

3-3- فرایند تحقیق ……………………………………………………………….. 84

3-4- جامعه آماری …………………………………………………………………. 85

3-4- حجم نمونه و روش نمونه‌گیری …………………………………………….. 86

3-5- ابزار جمع­ آوری داده ها ……………………………………………………………. 86

3-6- روایی و پایایی پرسش‌نامه …………………………………………………… 86

3-6-1- روایی ………………………………………………………………………….. 87

3-6-2- پایایی ………………………………………………………………………… 87

3-7- روش جمع ­آوری داده ­ها ………………………………………………………. 87

3-8- روش­های تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………….. 87

پرسش‌نامه ………………………………………………………………………….. 89

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل

4-1-مقدمه …………………………………………………………………………….. 95

4-2-آمار توصیفی …………………………………………………………………….. 95

4-2-1- ویژگی‌های فردی پاسخگویان ……………………………………………….. 95

4-2-2- وضعیت سپرده در موسسه مهر ……………………………………………. 97

4-2-3- میزان فعالیت بازاریابی اجتماعی ……………………………………………….. 99

4-2-4- مناسب بودن رسانه ­های بازاریابی اجتماعی …………………………….. 100

4-2-5- ارزش برند موسسه مالی و اعتباری مهر …………………………………..

4-2-6- ارزش سهام موسسه مالی و اعتباری مهر ………………………………. 104

4-2-7- ارتباطات سهام در رسانه بازاریابی اجتماعی …………………………….. 106

4-2-8- محتوای پیام رسانه بازاریابی اجتماعی ………………………………………. 108

4-3- آمار استنباطی ………………………………………………………………….. 110

4-4- تاثیر رسانه ­های بازاریابی اجتماعی بر سپرده­ گذاری در موسسه مالی مهر…… 115

فصل پنجم : نتیجه‌گیری و پیشنهادها

5-1- مقدمه ……………………………………………………………………… 119

5-2- خلاصه تحقیق ………………………………………………………………. 119

5-3- نتیجه ­گیری ……………………………………………………………….. 124

5-4- پیشنهادهای تحقیق …………………………………………………………. 127

5-4-1- پیشنهادها براساس نتایج تحقیق ……………………………………… 127

5-4-2- پیشنهادها برای تحقیقات آتی ……………………………………………. 128

چکیده:

هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش رسانه ­های بازاریابی اجتماعی در سپرده­گذاری مشتریان موسسه مالی و اعتباری مهر در استان تهران بود. تحقیق حاضر از نظر روش توصیفی و از نوع همبستگی بوده كه به­لحاظ هدف، كاربردی است که به شیوه تحقیقات میدانی به جمع­آوری داده ­ها پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل مشتریان موسسه مالی مهر در شهر تهران بود که باتوجه با این­که تعداد آنها، نامشخص است، حجم جامعه آماری نامحدود درنظر گرفته شد و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران برای جوامع نامشخص استفاده شد، که تعداد نمونه 384 نفر برآورد گردید. ابزار اصلی جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه بود، که روایی آن به­وسیله پانل متخصصان و پایایی آن به­وسیله محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای بخش­های مختلف پرسشنامه احراز شد. نتایج بدست آمده نشان داد که پاسخگویان بیشترین استفاده را از رسانه تلویزیون دارند و رسانه بازاریابی اجتماعی می ­تواند بیشترین تاثیر را در تعهد به اصول اخلاقی اجتماعی و انسانی داشته باشد. در بررسی ارزش سهام رسانه بازاریابی اجتماعی نقش افزایش ضریب ماندگاری مشتریان قبلی و زیادشدن رضایتمندی آنها از موسسه مالی و اعتباری مهر را دارد. در بررسی ارتباطات سهام رسانه نقش تبیین نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت­های مطرح در خصوص خدمات و تسهیلات موسسه مالی و اعتباری را دارد. در بررسی تاثیر رسانه بازاریابی اجتماعی بر قصد سپرده­گذاری در موسسه مالی مهر، از رگرسیون لجستیک بهره­ گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که متغیر سن، متغیر متوسط درآمد ماهیانه در گام، متغیر تعداد اعضای خانواده، متغیر فعالیت بازاریابی، متغیر مناسب­بودن رسانه، متغیر ارزش برند و متغیر ارتباطات سهام وارد معادله شد. ضریب منفی متغیرهای سن، میزان درآمد، میزان مناسب­بودن رسانه و میزان ارتباطات سهام نشان از تاثیر منفی این متغیرها دارد و نشان می­دهد که با افزایش میزان سن، میزان درآمد، تناسب رسانه بازاریابی اجتماعی و ارتباطات سهام میزان سپرده­گذاری کاهش می­یابد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

در این فصل از تحقیق كلیات تحقیق مطرح میشود. در این فصل در ابتدا مساله تحقیق بیان می­ شود که شرح مشکل و ارائه آنها به شکل سوال کلیدی برای پاسخ به كمك تحقیق است. در گام بعدی ضرورت و اهمیت تحقیق بیان می­ شود، که چرایی انجام کار و معرفی کاربران احتمالی نتایج تحقیق است. اهداف تحقیق، که روند و نتایج تحقیق را مشخص می­ کند در گام بعدی تدوین می­ شود و آنچه تحقیق به­دنبال انجام آن است، مشخص می­ شود و باتوجه به اهداف فرضیه ­ها یا سؤال­های تحقیق مطرح می­ شود که مسیری برای اجرای تحقیق است. همچنین در این فصل محدودهای تحقیق، پیشینه تحقیق و تعریف عملیاتی واژه­ های برای برداشت مشترک از مفاهیم طرح می­ شود.

2-1- بیان مسأله

تجهیز منابع همواره اصلی‌ترین وظیفه سیستم بانکی بوده است. بانک‌ها وجوه مازاد را جمع‌ آوری و با دادن وام به متقاضیان، وظیفه سنتی خود یعنی واسطه‌گری را میان سپرده‌گذاران و وام‌گیرندگان ایفا می­نمایند (توكل،1383). معمولاً در فعالیت­های یک بانک، جذب منابع مالی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. گرچه عواملی چون صنعتی­شدن جوامع، گسترش و تحول در فعالیت­های اجتماعی و در نتیجه پدیدارشدن نیازهای جدید از عوامل مهم و اثرگذار در ایجاد و گسترش نهادهای مالی بوده ­اند، ولی توسعه و پیشرفت­های اقتصادی نیز یکی از مهمترین عوامل در گسترش و تحول این نهادها به­شمار می­روند(رازانی،1382)، در واقع نهادهای مالی جهت تسهیل در پیشرفت­های دیگر نهادهای اقتصادی شکل گرفته­اند و لذا می­توان عنوان نمود وجود نهادها و بازارهای مالی پیشرفته همراه با به­ کارگیری روش­های نوین، با درجه توسعه­یافتگی یک کشور ارتباط مستقیم دارد(حق­شناس كاشانی،1382). در این شرایط جذب بیشتر منابع مالی و رقابت مؤثر در جذب این منابع توسط گروه­های مختلف بانکی از موضوعاتی است که مورد توجه نهادهای مالی و اعتباری قرار داشته و دارد. امروزه به جز رقابت بین گروه­های بانکی دولتی و خصوصی موجود، ایجاد بانک­های خصوصی جدید، مؤسسات مالی و اعتباری جدید و همچنین گسترش دامنه فعالیت مؤسسات قرض­الحسنه نیز مزید برعلت شده و لذا در سیستم بانکی کشور در جذب منابع مالی به رقابت پرداخته­اند (فروزنده،1379).

در جهان امروز جذب منابع مالی آنقدر برای بانک­ها مهم و حیاتی می­باشد که رقابت بسیار شدیدی در این زمینه بین آنها ایجاد نموده است. یکی از شواهد عمده ارائه خدمات نوین، جلب اطمینان و توجه و تشویق بیشتر مردم برای سپرده­گذاری در بانک­ها می باشد. در این راستا و طی چند دهه اخیر گسترش رسانه ­های بازاریابی اجتماعی مانند شبکه­ های اجتماعی، اینترنت، شبکه­ های ماهواره ای و.. زمینه ­های جدیدی جهت جذب بیشتر منابع بانکی و ارائه خدمات بهتر و سریع­تر به مشتریان به­وجود آمده است. هدف رسانه ­های بازاریابی اجتماعی تشریح جایگاه و معرفی توانمندی­های یک بانک و ایجاد روشنگری­های لازم در مورد شرایط و موقعیت منحصر به فرد آن بانک در زمینه ارائه خدمات به مشتریان است(خضرا،1385).

در بانکداری نوین مشتریان برای سپردن وجوه خود به بانک­ها انگیزه­های متفاوتی دارند. بنابراین شایسته است در بازار رقابتی کنونی که با  خصوصی­شدن تعداد زیادی از بانک­های دولتی همراه است، بانک­ها هرچه سریعتر برای جذب منابع از یک­سو و حفظ مشتریان خویش از سوی دیگر چاره­اندیشی نمایند(خواجه­زاده،1383). از سوی دیگر امروزه قضاوت مشتری در امور بانکی براساس میزان توانمندی بانک در کمک به حل معضلات و توسعه تجارت استوار است. امنیت، سرعت تراکنش، دوستی با مصرف ­کننده و راحتی، سهولت استفاده، اعتماد و مسائل مربوط به حریم خصوصی از مهمترین عوامل در انتخاب بانک توسط مشتری می­باشند(طاهری بروجنی، 1379).

امروز شیوه ­های نوآورانه، مشتری­مداری موثر، ارائه تکنولوژی­های کارآمد، سرویس­دهی و خدمات مورد نظر مشتری را طلب می­ کند که هر بانکی در این امور موفق­ترعمل کند در بازار رقابتی نیز موفق به جذب منابع بیشتر و در نتیجه دوام، بقای دائمی و بهره­وری بالاتر خواهد بود(مغویی­نژاد،1378). سازمان­های جدید برای پاسخگویی به وظایف و رسیدن به انتظارات، به رویکردهای بازاریابی اجتماعی روی آورده­اند. به­وضوح می­توان تاکید قابل توجه تعدادی از بانک­های کشور را به ابعاد مختلف بازاریابی اجتماعی مشاهده نمود. نکته مهمی که در این خصوص می­توان اظهار داشت، توجه به ابعاد تبلیغاتی و اطلاع­رسانی این فعالیت­ها است(اداره روابط عمومی،1378).

فلسفه بازاریابی اجتماعی در بانک­ها این است که مدیران بانک­ها باید به مشتریان خود نشان دهند که در کنار منافع بانک، به رفاه آنان و منافع جامعه نیز توجه دارند. در صورتی که بانک­ها قادر نباشند پایبندی خود به مسئولیت­های اجتماعی نشان دهند، بخش مهمی از کارکرد و منافع بازاریابی اجتماعی و تاثیر آن بر تقویت برند خود را از دست خواهند داد(ابونوری و سپانلو،1384). از طرف دیگر، در صورتی که قابلیت لازم برای اثبات این پابندی را دارا باشند، علاوه بر حفظ مشتریان و جلب وفاداری آنان، قادر خواهند بود مشتریان بیشتری را به سوی خود جلب نمایند.

در بازاریابی اجتماعی تلاش در جهت تاثیرگذاری روی عقاید و رفتار جامعه است، و از این دیدگاه به­عنوان فرایندی برنامه ­ریزی شده برای تاثیرگذاری روی رفتار اختیاری گروه مخاطب جهت نیل به یک هدف اجتماعی یاد می­ شود(انیو و ویت،1389). در بازاریابی اجتماعی مخاطبین متفاوتی مدنظر هستند و توجه به آنها برای کسب موفقیت ضروری است، شناسایی و توجه به گروه­های داخلی و گروه­های خارجی(بازاریابی درونی و بیرونی) در برنامه بازاریابی اهمیت بسیاری دارد. تداوم تغییر رفتار اجتماعی تنها با تغییر در سیاست­های جامعه امكان­پذیر است و در این عرصه حمایت رسانه­ای مكملی موثر برای بازاریابی اجتماعی محسوب می­گردد. توجه به این عناصر تشکیل­دهنده آمیزه بازاریابی، كه امروزه از شكل سنتی پیشین خود خارج شده و گسترش پیدا كرده است، موفقیت یک برنامه بازاریابی اجتماعی را تضمین خواهد کرد(سلیمانی بشلی و باروتیان،1388).

برای موفقیت در بازاریابی اجتماعی باید پیام­ها را در جایی ارائه كرد كه مخاطب حضور داشته باشد. استفاده از روزنامه­های محلی، فروشگاه­های بزرگ، گروه­های موسیقی و… از این جمله به­شمار می­روند و از این رو بازاریابی اجتماعی بسیار وسیع­تر از تبلیغات تلویزیونی است. استفاده از تركیب رسانه ­های همگانی، اجتماعات، گروه­های كوچك و فعالیت­های فردی می ­تواند موثرتر باشد. وقتی یک پیام ساده و روشن در مكان­های متعدد و در سراسر جامعه تكرار گردد، احتمال دیده­شدن و به­خاطر سپرده­شدن آن بیشتر است. گستردگی مسیرهای مورد استفاده بستگی به میزان بودجه برنامه و نتایج پژوهش بر روی كانال­های تاثیرگذار بر گروه مخاطب ما دارد (هاستینگ[1]، 2007).

بازاریابان اجتماعی برنامه ­هایی را طراحی می­كنند كه بیشترین فایده و اثربخشی را داشته باشد. یکی از مدل­های معروف که مراحل تغییر رفتار رادر یک گروه مخاطب بیان می­ کند و از اصول آن در بازاریابی اجتماعی استفاده زیادی می­ شود، مدل مراحل تغییر پروچاسکا است. این مدل مراحل هفتگانه ناآگاه به آگاه[2]، دانش[3]، علاقمندشده[4]، انگیزه[5]، آماده برای امتحان کردن[6]، انجام رفتار[7] و عدم انجام رفتار[8] را دربرمی­گیرد(هاستینگ، 2007 ).

با كمك تكنیك­های بازاریابی مانند پژوهش بر روی مخاطب، تحلیل محصول، طراحی پیام، ترویج پیام تهیه شده، تبلیغات و در نهایت ارزیابی و پس­خوراند و گذاشتن این مفاهیم و اصول در كنار مدل­های توجیه­كننده تغییر رفتار می­توان به كار در حوزه اصلاح رفتار اجتماعی امیدوار بود(سلیمانی بشلی و باروتیان، 1388).

در این میان پنج مرحله در اجرای یک برنامه بازاریابی اجتماعی شامل برنامه ­ریزی، تولید مواد و پیام­ها، پیش آزمون، مداخله و ارزشیابی و بازخورد می­باشد، که در این تحقیق هدف بررسی مداخله با شناسایی كانال­های رسانه­ای و تولید پیام­های استاندارد شده، برنامه بازاریابی اجتماعی را آماده اجرا می­ کند. یک پوشش رسانه­ای مناسب و مطلوب می ­تواند پیام­های مورد نظر ما را به گروه مخاطب منتقل نماید(اوامله و همکاران[9]، 2004).

آنچه که در تحقیق حاضر مدنظر است، تحلیل كانال­های ارتباطی(رسانه ­های بازاریابی اجتماعی) با تاکید بر شناسایی كانال­های ارتباطی مناسب، تعیین چگونگی استفاده از این كانال­ها، ارزیابی انتخاب­های توزیع و تعریف قوانین ارتباطی برای شركای برنامه می­باشد. همچنین در مرحله بعد تولید مداخلات، مواد و پیش­آزمون­ها با تاکید بر تولید مداخلات و مواد با بهره گرفتن از اطلاعات جمع­آوری شده از تحلیل مشتری، ادغام آمیزه بازاریابی در یک استراتژی كه بتواند ارائه دهنده یک محصول مرغوب و مبادله مطلوب باشد و پیش­آزمون و بازبینی برنامه­ها و همچنین مداخله با تاکید بر ایجاد ارتباط با شركا و شفاف كردن تضادها، فعال­كردن استراتژی ارتباطی و توزیع آن، مستند كردن روش­ها و پیشرفت­ها در یک چارچوب سازمانی و بازبینی برنامه است.

3-1- اهمیت و ضرورت تحقیق

فلسفه بازاریابی اجتماعی با دیگر فلسفه­های رایج در بازاریابی از جهت این­که نسبت به منافع آیندگان و جامعه و رفاه آنها تاکید دارد، تفاوت داشته و به دنبال دخالت­دادن موضوعات فرهنگی و ارزشی به صورت واقعی در مسایل بازاریابی می­باشد(خضرا،1385). براساس مفهوم بازاریابی اجتماعی، مدیران بازاریابی سازمان­ها و شرکت­ها ناگزیرند در تعیین راهبردها و خطی­مشی­های بازاریابی خود، عوامل مهمی مانند خواسته­ های مصرف­ کنندگان و منافع جامعه در کوتاه­مدت و بلندمدت را درنظر بگیرند. علی­رغم این­که این حوزه در مقایسه با بازاریابی تجاری و سنتی بسیار نوپاست، اما نقش و اهمیت آن در توسعه اجتماعی موجب شده است تا شدیدا مورد توجه و اقبال عمومی قرار گیرد(حیدرپور و طهماسبی گتابی،1388). در بازاریابی اجتماعی، کسب سود و منافع شخصی یا سازمانی، الویت اصلی به­شمار نمی­رود. امروزه بسیاری از برندهای مطرح دنیا به این حقیقت دست یافته­اند که صرفا تکیه بر اصول بازاریابی سنتی و تجاری نمی ­تواند مزیت و جایگاه رقابتی آنها را در بازار تضمین نماید. حفظ مزیت­های رقابتی مستلزم تقویت مستمر برند بوده که خود نیازمند همراهی بیشتر سازمان­ها با افراد جامعه و کمک به دستیابی به اهداف اجتماعی خرد و کلان است. به­ کارگیری اصول اساسی بازاریابی تنها حد مشخصی می ­تواند جایگاه سازمان­های خدمات مالی را در بازار مشخص سازد، ولی متمایزسازی برند یک بانک در میان برند سایر بانک­هایی که خدماتی مشابه به مشتریان خود عرضه می­ کنند، نیازمند مولفه­ای است که می­توان از آن به بازاریابی اجتماعی نام برد(حق­شناس كاشانی،1382).

مشتریان باید این نکته را به وضوح احساس نمایند که هدف مدیران بانک تنها کسب منافع و افزایش سود سهام داران نیست، مدیران بانک نیز باید به مشتریان خود در عمل نشان دهند که در کنار منافع بانک و سهامداران، به منافع بلندمدت و کوتاه­مدت جامعه نیز توجه دارند. بازاریابی اجتماعی به­عنوان یکی از شاخه­های نسبتا جدید بازاریابی سنتی این امکان را در اختیار سازمان­های مختلف قرار می­دهد که در کنار پذیرش نقش­های اجتماعی بیشتر و موثرتر، به­ طور غیرمستقیم جایگاه برند خود را در میان مشتریان و جامعه بهبود و ارتقا بخشند(رازانی،1382). باتوجه به اهمیت بازاریابی اجتماعی، لازم است به­عنوان ابزاری قدرتمند در جهت توانمندکردن و رقابتی کردن بنگاه­های اقتصادی مدنظر قرار گیرد و از این طریق رابطه برنده- برنده بین کارکنان، مشتریان و جامعه و دیگر ذینفعان برقرار گردد. جابجایی و تغییرات صنعت رسانه باعث شده است تا رسانه­ های بازاریابی اجتماعی برای بازاریابان به­صورت یک استراتژی بنیادی توسعه یابد(وینریچ،1380). دلایل اهمیت رسانه ­های بازاریابی اجتماعی عبارتند از:

– تغییر از تبلیغات رسانه‌ای تا ارتباطات چندگانه؛

– تغییر از رسانه عمومی به رسانه‌های تخصصی برای گوشه‌بازارها؛

– تغییر از بازارهای فروش عمده به خرده‌فروشی(بازارهای تحت كنترل مشتری)؛

– تغییر از تبلیغات با تمركز بر عموم مردم به سمت بازاریابی براساس پایگاه اطلاعاتی از مشتریان؛

– تغییر از سطح پایین پاسخگویی آژانس­های تبلیغاتی و بازاریابی به سمت سطوح بالاتر پاسخگویی؛

– تغییر از پرداخت‌های سنتی به پرداخت براساس عملكرد(نانتان و همکاران، 2004).

[1] Hastings

[2] Unaware to aware

[3] Knowledge

[4] Interested