چكیده فارسی

بسیاری از مدیران کسب و کار، بازاریابی را به معنی فروش یا تبلیغات می دانند ، در حالی که مفهوم بازاریابی فراتر از فروش و تبلیغات است . تحقیقات به موقع بازار ، کلیدی جهت موفقیت است . تخمین تقاضا جهت محصولات یا خدمات ، جمع آوری اطلاعات از صنایع داخل و خارج کشور ، توجه به آمارهای که در دسترس است و استفاده از تجربه ی دیگران می تواند در امر بازاریابی به صاحبان کسب و کار کمک نماید .

به طور ساده می توان گفت که بازاریابی هنر پیداکردن نیاز مشتریان به ساده ترین روش ممکن است. از دیدگاه علمی، بازاریابی عبارت از مجموعه فعالیت های انسانی – اقتصادی هدایت شده جهت ارضای نیازها و خواسته های افراد جامعه از طریق فرایند مبادلات می باشد . بر اساس تعریفی دیگر ، بازاریابی عبارت است از همه ی تلاش های نظام مند برای شناخت بازار و اقدام نسبت به انواع تقاضاها ، با توجه به نظام ارزشی جوامع و هدفهای سازمانی .

استراتژی بازاریابی بر محور مشتری شروع می شود و خاتمه می یابد . بنابراین در مسیر توسعه این استراتژی ضرورت دارد رویاها ، بینش و علاقه تان را فراموش کنید و فقط به مشتری بیندیشید . وقتی صحبت از بازاریابی است خواسته های شما مهم نیست . تنها چیزی که اهمیت دارد خواسته های مشتری است . [1]

تمایلات مشتریان امروزه به حدی تنوع یافته که نمی توان آنها را در دسته های بزرگ تقسیم بندی کرده و براساس مردم عام استراتژی بازاریابی را تعریف کرد . به بیان دیگر امروزه مشتری تمایل دارد تا بر اساس خواسته های شخصی اش خدماتی را دریافت کند ، تنها راه حل براورده شدن این خواسته ها ، مدیریت روابط مشتری است. چهار قدم اصلی این مدیریت عبارتند از :

شناسایی مشتری بالقوه(احتمالی) و بالفعل (واقعی) ؛

تمایز قایل شدن بین مشتریان واقعی بر اساس میزان خرید، تكرار خرید و وفاداری آنها؛

ایجاد ارتباط با مشتریان فعلی و یادگیری از آنها ؛

مطابق ساختن محصول یا خدمت با نیازهای مشتریان .

كلید واژه ها : ارتباطات یکپارچه بازاریابی، فروشگاه های زنجیره ای، تبلیغات ، روابط عمومی، ترفیعات فروش، بازاریابی مستقیم، تمایز،

 

 

فهرست پایان نامه

. ت‌

. ث‌

. 2

. 2

. 4

. 5

. 5

. 6

. 7

. 7

  7

  7

. 9

. 10

19

. 22

. 23

  23

  25

  27

  28

. 36

  36

  37

  39

  41

.. 47

بر مدل  FCB. 48

. 49

. 50

51

. 51

. 52

. 53

  53

  53

. 54

. 54

. 55

.. 55

 

. 56

. 56

  56

.. 58

   58

. 64

. 65

. 65

  65

  74

  81

.. 84

. 85

. 86

.. 87

. 92

. 93

. 94

 

فهرست اشکال

.. 15

. 17

.. 48

.. 65

.. 66

.. 67

.. 68

.. 69

. 70

71

. 72

.. 73

.. 81

.. 82

.. 83

.. 85

 

 

 

 

فهرست جداول

.. 22

.. 56

.. 57

.. 58

.. 65

.. 66

.. 67

.. 68

.. 69

. 70

71

. 72

.. 73

.. 76

.. 77

.. 78

.. 80

.. 81

.. 82

.. 83

.. 85

.. 86

• مقدمه

امروزه بقای هر كسب و كاری بر اساس شناخت تک تک مشتریان و برقراری ارتباط متقابل با هرکدام از آنها بنا شده است. عدم شناخت مشتری و یا نقص در مدیریت دانش ، مدیریت نا کارآمد بازاریابی را در پی خواهد داشت. بازاریابی بر اساس دانش این نیاز را براورده کرده و ترکیبی مناسب از شناخت مشتری    ( به کمک تکنیک های استخراج اطلاعات ) و اداره اطلاعات ( مدیریت بر اساس دانش ) را ارائه کرده است . بنابراین سه بخش اصلی بازاریابی بر اساس دانش عبارتند از : تهیه ی برگه ی مشخصات مشتریان ؛ تجزیه و تحلیل انحرافات و تجزیه و تحلیل روند .

 

• آمیخته ی بازاریابی

مدل آمیخته بازاریابی که بسیاری آن را با نام 4 P بازاریابی می شناسند، ابزاری توانمند است که می تواند به بازاریابان در تعریف استراتژیهای بازاریابی کمک کند. بازاریابان از این ابزار برای تعیین پاسخ های مناسب به بخشهای مورد نظرشان در بازار استفاده می کنند. نباید فراموش کرد که آمیخته ی بازاریابی آن دسته از عواملی هستند که در کنترل مدیریت است و می توان ادعا کرد که اکثر برنامه ها و تصمیمات بازاریابی بر اساس یکی از این 4 زمینه اتخاد می شوند: [2]

• محصول[1]
• قیمت[2]
• توزیع[3]
• ترفیع[4]

از آن جا که این 4 عامل در کنترل مدیریت است، می توان با ایجاد تغییر در آنها به سطح رضایت بالاتری در بین مشتریان خود دست یابند و احتمالاً سهم خود را از بازار افزایش دهند.

 

دراین تحقیق ساختار فصل های موجود به شرح زیر می باشد:

فصل اول (كلیات تحقیق): كه در آن به بیان مساله، اهداف، فرضیات مسئله ضرورت اجرای تحقیق و كلیاتی از تحقیق پرداخته شده است.

فصل دوم ( مبانی نظری و پیشینه تحقیق) :‌كه در این فصل به بررسی مبانی نظری مربوط و تحقیقات انجام گرفته در حیطه مربوطه پرداخته شده است.

فصل سوم (روش تحقیق) :‌در این فصل به شرح و بیان روش و مراحل انجام تحقیق، نحوه جمع آوری داده ها، نحوه تجزیه و تحلیل داده ها و مواردی از این قبیل پرداخته می شود.

فصل چهارم( یافته های تحقیق): در این فصل به بیان نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته می شود.

فصل پنجم( نتیجه گیری و پیشنهادات) :‌در این فصل، به بررسی اجمالی نتایج فصل چهارم و مقایسه آنها با پیشینه تحقیق پرداخته شده و همچنین پیشنهاداتی ارائه می شود.

در مجموع می توان نمودار ارتباط میان فصل ها را به صورت زیر نمایش داد:

 

 

 

 

 

• تعریف مسئله

انسان امروز، خواسته یا ناخواسته در معرض تبلیغات فراوانی قرار دارد. امروزه ارتباطات بازاریابی بر نحوه ی حیات، منش، رفتار و جهان بینی ما نیز تاثیر می گذارد. بنابراین شناخت علمی تبلیغات و ارتباطات یکپارچه بازاریابی امری ضروری و لازم به نظر می رسد. اما با وجود این ضرورت و اهمیت متاسفانه این مقوله در كشور ما چندان كه باید از منظر علمی، دقیق و زیبایی شناختی مورد بررسی قرار نگرفته است و ساخت آن چنان ساده انگاشته شده است كه هر كسی به خود اجازه طراحی، تهیه و ساخت آگهی تبلیغاتی می دهد، بدون اینكه كوچكترین تخصصی در حوزه تبلیغات داشته باشد.

با نگاهی به تركیب اعضای شركتهای تبلیغاتی كشورمان، درمی یابیم كه بیشتر اعضای آنها را گرافیست ها، فیلمبردارها، متخصصین كامپیوتر و غیره تشكیل داده است، كه البته جهت اجرای تبلیغ همه ی آنها لازم است. اما جای عنصر اصلی كه با توانایی علمی و تخصصی خود كاتالوگ تبلیغاتی را از یک كاغذ بی ارزش متمایز می سازد، خالی است. این عنصر اصلی، متخصص بازاریابی و تبلیغات است. متاسفانه خلاء دیدگاه استراتژیک تبلیغات و بازاریابی در آگهی های تبلیغاتی كشورمان به شدت نمایان است.

در واقع متخصص بازاریابی و تبلیغات، استراتژی تبلیغات را ملازم با عوامل مختلف، طراحی و تدوین می كند. بنابراین نه تنها تبلیغ  باید دارای استراتژی باشد بلكه این استراتژی باید در راستای استراتژی بازاریابی بنگاه باشد تا بتواند اثر بخش شود.

در محیط پویا امروزی،شرکتها بایستی خود را با تغییرات معنی دار به منظور بقا و رشد تطبیق داده و حالت انعطاف پذیری داشته باشند.یکی از مهمترین دغدغه های و مشکلات سازمان های امروزی در بازارهای رقابتی ، عدم برنامه ریزی منظم ارتباطات یکپارچه بازاریابی می باشد.برنامه ریزی ارتباطات بازاریابی ،فرایند مدیریتی است که به ایجاد و حفظ تعادل منطقی ما بین اهداف ارتباطی بازاریابی،منابع و موقعیت های در حال تغییر بازار می پردازد و هدف آن ایجاد یا تغییر اثربخش و یکپارچه ابزارهای ارتباطی شرکت ها به منظور دستیابی به هارمونی ارتباطی ،در راستای سیاستهای تشویقی و ترغیبی می باشد تا بار اضافی بر ذهن مشتریان ایجاد ننموده،بلکه با کمترین هزینه ارتباطی افراد را در تصمیم گیری به خرید محصولات شرکت ها ترغیب نماید.در این اقدام پژوهشی به نظر اکثر متخصصین ،سازه های تاثیرگذار بر یکپارچه سازی ارتباطات بازاریابی مثل بازارمداری ،نام و نشان مداری و مشتری مداری ،… باعث بهبود عملکرد نام و نشان می شود.به همین جهت امروزه تاثیرات معنی دار این سازه ها بر ارتباطات بازاریابی مورد تاکید قرار می گیرد تا از طریق یکپارچه سازی ابزارهای ارتباطی ضمن بهبود عملکرد نام و نشان ،سهم بازار و سهم مشتری آنها نیز افزایش یابد

3.1 اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………….4

4.1 اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………….5

1-4-1 هدف كلی………………………………………………………………………………………………5

2.4.1 اهداف اختصاصی…………………………………………………………………………………….5

3.4.1 اهداف كاربردی………………………………………………………………………………………6

5.1 سوال های مربوط به تحقیق……………………………………………………………………..6

6.1 تعریف مفاهیم و اصطلاحات……………………………………………………………………..7

فصل دوم- پیشینه تحقیق

1.2 توصیف و تعریف لكنت…………………………………………………………………………………..9

2.2 علت شناسی لكنت…………………………………………………………………………………………………….9

2-2-1 لكنت به عنوان یک اختلال سازمان دهی مغزی………………………………..9

2-2-2 لكنت به عنوان نقص تولید زبانی……………………………………………………….11

2-2-3 لكنت به علل روانشناسی…………………………………………………………………….13

2-2-4 لكنت به عنوان اختلال چند عاملی……………………………………………………..13

2-3 سنجش شدت لكنت……………………………………………………………………………….14

2-4 مروری بر درمان های لكنت كودكان دبستانی……………………………………….16

2-4-1برنامه قوانین روانی……………………………………………………………………………….16

2-4-2 گفتار نرم و درمان رفتاری- شناختی………………………………………………….17

2-4-3 برنامه لیدكامب برای كودكان سن مدرسه كه لكنت می كنند………….19

2-4-4 برنامه افزایش تدریجی طول وپیچیدگی گفتار…………………………………..20

2-5 بررسی متون……………………………………………………………………………………………..22

2-5-1 متون داخلی………………………………………………………………………………………….22

2-5-2 متون خارجی………………………………………………………………………………………..23

فصل سوم- روش شناسی پژوهش

3-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………27

3-2 نوع مطالعه…………………………………………………………………………………………………….27

3-3 جامعه آماری و نمونه آماری…………………………………………………………………………27

3-3-1 جامعه آماری…………………………………………………………………………………………..27

3-3-2 نمونه آماری…………………………………………………………………………………………….27

3-4 معیارهای ورود به مطالعه…………………………………………………………………………….28

3-5 معیارهای خروج از مطالعه……………………………………………………………………………28

3-6 روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………28

3-7 حجم نمونه و شیوه محاسبه آن…………………………………………………………………..28

3-8 مكان و زمان انجام تحقیق…………………………………………………………………………..29

3-9 متغیرها و نحوه سنجش آنها…………………………………………………………………………29

3-10 روش جمع آوری داده ها……………………………………………………………………………31

3-11 روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………….31

3-12 روش اجرا…………………………………………………………………………………………………..32

3-13 بازخورد……………………………………………………………………………………………………….44

3-14 ملاحظات اخلاقی………………………………………………………………………………………..45

 

فصل چهارم- توصیف و تحلیل داده ها

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………..46

4-2 بررسی وضعیت توزیع طبیعی متغیرهای مورد مطالعه………………………………46

4-3 بررسی متغیرها در سطح تك گویی…………………………………………………………..48

4-3-1 بررسی متغیر درصد هجاهای لكنت شده ……………………………………………48

4-3-1-1 بررسی آزمون برابری لون( آزمون بین گروهی پیش از درمان)………48

4-3-1-2 بررسی آزمون تی درون گروهی در گروه آزمون………………………………49

4-3-1-3 بررسی آزمون تی درون گروهی در گروه كنترل……………………………..49

4-3-1-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)………..51

4-3-2 بررسی متغیر درصد دیرش لكنت شده…………………………………………………53

4-3-2-1 بررسی آزمون برابری لون( آزمون بین گروهی پیش از درمان)………53

4-3-2-2 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه آزمون…………………………….55

4-3-2-3 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه كنترل…………………………….56

4-3-2-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)……….57

4-3-3 بررسی متغیر درصد رفتارهای فیزیكی همراه……………………………………….58

4-3-3-1 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پیش از درمان)……….58

4-3-3-2 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه آزمون…………………………….59

4-3-3-3 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه كنترل…………………………….60

4-3-3-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)……….61

4-3-3-5 بررسی آزمون آنالیز واریانس…………………………………………………………..62

4-4 بررسی متغیرها در سطح گفتار………………………………………………………………..63

4-4-1 بررسی متغیر درصد هجاهای لكنت شده ………………………………………….63

4-4-1-1 بررسی آزمون برابری لون( آزمون بین گروهی پیش ازدرمان)……..63

4-4-1-2 بررسی آزمون تی دورن گروهی در گروه آزمون……………………………65

4-4-1-3 بررسی آزمون تی دورن گروهی در گروه كنترل……………………………65

4-4-1-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)……..67

4-4-2 بررسی متغیر درصد دیرش لكنت شده……………………………………………..68

4-4-2-1 بررسی آزمون برابری لون( آزمون بین گروهی پیش از درمان)….68

4-4-2-2 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه آزمون………………………..70

4-4-2-3 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه كنترل………………………….71

4-4-2-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)………72

4-4-3 بررسی متغیر درصد رفتارهای فیزیكی همراه……………………………………73

4-4-3-1 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پیش از درمان)…..73

4-4-3-2 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه آزمون………………………….75

4-4-3-3 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه كنترل…………………………..76

 

4-4-3-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)……..77

4-4-3-4 بررسی آزمون آنالیز واریانس………………………………………………………….78

4-5 بررسی متغیرها در سطح خواندن…………………………………………………………..79

4-5-1 بررسی متغیر درصد هجاهای لكنت شده ………………………………………….79

4-5-1-1 بررسی آزمون برابری لون( آزمون بین گروهی پیش ازدرمان)……..79

4-5-1-2 بررسی آزمون تی دورن گروهی در گروه آزمون…………………………..81

4-5-1-3 بررسی آزمون تی دورن گروهی در گروه كنترل………………………….82

4-5-1-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)……83

4-5-2 بررسی متغیر درصد دیرش لكنت شده…………………………………………….84

4-5-2-1 بررسی آزمون برابری لون(آزمون بین گروهی پیش از درمان)……..84

4-5-2-2 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه آزمون…………………………..85

4-5-2-3 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه كنترل………………………….86

4-5-2-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)…….87

4-5-3 بررسی متغیر درصد رفتارهای فیزیكی همراه…………………………………..89

4-5-3-1 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پیش از درمان)…..89

4-5-3-2 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه آزمون………………………….90

4-5-3-3 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه كنترل………………………..91

4-5-3-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)…….92

4-5-3-5 بررسی آزمون آنالیز واریانس………………………………………………………..94

4-5-4 بررسی متغیر SSI-3 ………………………………………………………………………95

4-5-4-1 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پیش از درمان)……95

4-5-4-2 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه آزمون………………………….96

4-5-4-3 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه كنترل………………………….97

4-5-3-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)………98

4-3-4 بررسی متغیر SSI-3 در سطح گفتار ………………………………………………100

4-3-4-1 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پیش از درمان)……101

4-3-4-2 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه آزمون………………………….101

4-3-4-3 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه كنترل………………………….102

4-3-3-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)……..103

4-4-4 بررسی متغیر SSI-3 در سطح خواندن …………………………………………..105

4-4-4-1 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پیش از درمان)…..105

4-4-4-2 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه آزمون…………………………106

4-4-4-3 بررسی آزمون تی درون گروهی، در گروه كنترل………………………..107

4-4-4-4 بررسی آزمون برابری لون (آزمون بین گروهی پس از درمان)……108

4-6 بررسی آزمون آنالیز واریانس………………………………………………………………..110

 

فصل پنجم- بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………111

5-2 بحث و بررسی یافته ها……………………………………………………………………………111

5-2-1 بررسی و تحلیل پاسخ سوالات پژوهش……………………………………………..111

5-2-1-1 پاسخ به سوال اول پژوهش: آیا اثربخشی روش درمانی GILCU بر روی درصد

هجاهای لکنت شده در كودكان دبستانی 11-6 ساله  مبتلا به لکنت در خواندن، تک گویی

و گفتار محاوره ای مشهود است؟………………………………………………………………………………..111

5-2-1-2 پاسخ به سوال دوم پژوهش: آیا اثربخشی روش درمانی GILCU بر روی میانگین

دیرش لکنت در كودكان دبستانی 11-6 ساله  مبتلا به لکنت در خواندن، تک گویی

و گفتار محاوره ای مشهود است؟…………………………………………………………………………………..111

5-2-1-3 پاسخ به سوال سوم پژوهش: آیا اثربخشی روش درمانی GILCU بر روی رفتار

-های فیزیكی همراه در كودكان دبستانی 11-6 ساله  مبتلا به لکنت در خواندن، تک

گویی و گفتار محاوره ای مشهود است؟…………………………………………………………………………112

5-2-1-4 پاسخ به سوال چهارم پژوهش: آیا اثربخشی روش درمانی GILCU بر روی

SSI-3 در كودكان دبستانی 11-6 ساله  مبتلا به لکنت در خواندن، تک گویی و گفتار

محاوره ای مشهود است؟……………………………………………………………………………………………………112

5-2-1-5پاسخ به سوال پنجم پژوهش: آیا اثربخشی روش درمانی GILCU درمقایسه با

روش های سنتی بر روی درصد هجاهای لکنت شده در كودكان دبستانی 11-6 ساله

مبتلا به لکنت در خواندن، تک گویی و گفتار محاوره ای مشهود است؟………….112

5-2-1-6 پاسخ به سوال ششم پژوهش: آیا اثربخشی روش درمانی GILCU درمقایسه

با روش های سنتی بر روی میانگین دیرش لكنت در كودكان دبستانی 11-6 ساله  مبتلا

به لکنت در خواندن، تک گویی و گفتار محاوره ای مشهود است؟…………………………………113

5-2-1-7 پاسخ به سوال هفتم پژوهش: آیا اثربخشی روش درمانی GILCU در مقایسه با روش

های سنتی بر روی میزان رفتارهای فیزیكی همراه در كودكان دبستانی 11-6 ساله  مبتلا به

لکنت در تک گویی و گفتار محاوره ای و خواندن مشهود است؟……………………………………113

5-2-1-8 پاسخ به سوال هشتم پژوهش: آیا اثربخشی روش درمانی GILCU در مقایسه با روش

های سنتی بر روی بر روی میزان SSI-3 در كودكان دبستانی 11-6 ساله  مبتلا به لکنت

در تک گویی و گفتار محاوره ای و خواندن مشهود است؟………………………………………………114

5-2-2 بحث و بررسی نتایج حاصل از برنامه درمانی  در كودكان گروه آزمایش……………115

5-2-2-1 بررسی میزان درصد هجای لكنت شده در سه موقعیت تك گویی، گفتار و خواندن،

قبل و بعد از مداخله………………………………………………………………………………………………………….115

5-2-2-2 بررسی میانگین دیرش لكنت در سه موقعیت تك گویی، گفتار و خواندن، قبل

و بعد از مداخله…………………………………………………………………………………………………………………..115

5-2-2-3 بررسی میزان رفتارهای فیزیكی همراه در سه موقعیت تك گویی، گفتار و خواندن،

قبل و بعد از مداخله …………………………………………………………………………………………………………..116

5-2-2-4 بررسی میزان SSI-3  در سه موقعیت تك گویی، گفتار و خواندن، قبل و بعد از

مداخله …………………………………………………………………………………………………………………………………117

5-2-3 بحث و بررسی نتایج حاصل از روش های درمانی سنتی در كودكان در گروه

كنترل ………………………………………………………………………………………………………………………………….117

5-2-3-1 بررسی میزان درصد هجای لكنت شده در سه موقعیت تك گویی، گفتار و خواندن،

قبل و بعد از مداخله……………………………………………………………………………………………………………..117

5-2-3-2 بررسی میانگین دیرش لكنت در سه موقعیت مونولوگ، گفتار و خواندن، قبل و

بعد از مداخله…………………………………………………………………………………………………………………………117

5-2-3-3 بررسی میزان رفتارهای فیزیكی همراه در سه موقعیت مونولوگ، گفتار و خواندن،

قبل و بعد از مداخله ……………………………………………………………………………………………………………..117

5-2-3-4 بررسی میزان SSI-3  در سه موقعیت مونولوگ، گفتار و خواندن، قبل و بعد از

مداخله ……………………………………………………………………………………………………………………………………117

5-3 نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………..117

5-4 محدودیت های پژوهش………………………………………………………………………………………………….118

5-5 پیشنهادات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………118

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………..119

منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………..120

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                 صفحه

جدول 3-1……………………………………………………………………………………………………………………………….29

جدول 3-2: گام های درمان GILCU…………………………………………………………………………………58

جدول 4-1 آزمون كولموگروف- اسمیرنوف……………………………………………………………………………72

جدول 4-2 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد هجای لكنت شده پیش از آزمون…………….74

جدول 4-3 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………..75

جدول 4-4 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد هجاهای لكنت شده در سطح تك

-گویی در گروه آزمایش…………………………………………………………………………………………………………..75

جدول4-5 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………76

جدول 4-6 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد هجاهای لكنت شده در سطح تك

گویی در گروه كنترل………………………………………………………………………………………………………………76

جدول4-7 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………77

جدول 4-8 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد هجای لكنت شده در سطح تك گویی پس

از درمان در گروه آزمایش……………………………………………………………………………………………………….78

جدول4-9 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………79

جدول 4-10 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد دیرش لكنت پیش از درمان…………………..80

جدول4-11 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………80

جدول 4-12 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لكنت در سطح تك گویی

در گروه آزمایش ……………………………………………………………………………………………………………………..81

جدول4-13 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………….81

جدول 4-14 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لكنت در سطح تك گویی در

گروه كنترل كنترل ………………………………………………………………………………………………………………….82

جدول4-15 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………..82

جدول4-16آزمون تی مستقل برای متغیر درصد دیرش لكنت پس از درمان………………………….83

جدول 4-17 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد رفتارهای فیزیكی همراه پیش از درمان……84

جدول4-18 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….85

جدول 4-19 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد رفتارهای فیزیكی همراه در سطح تك

گویی در گروه آزمایش ………………………………………………………………………………………………………………85

جدول4-20 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….86

جدول 4-21 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد رفتارهای فیزیكی همراه در سطح تك

گویی در گروه كنترل ………………………………………………………………………………………………………………..87

جدول4-22 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………87

جدول 4-23 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد رفتارهای فیزیكی همراه در سطح تك گویی

پس از درمان ……………………………………………………………………………………………………………………………87

جدول 4-24 آنالیز واریانس برای متغیرها در سطح تك گویی……………………………………………….88

جدول 4-25 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد هجای لكنت شده پیش از درمان در

سطح گفتار………………………………………………………………………………………………………………………………… 89

جدول4-26 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….90

جدول 4-27 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد هجاهای لكنت شده در سطح گفتار در

گروه آزمایش ………………………………………………………………………………………………………………………………90

جدول4-28 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………..91

جدول 4-29 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد هجاهای لكنت شده در سطح گفتار

در گروه كنترل ……………………………………………………………………………………………………………………………92

جدول4-30 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………..92

جدول 4-31 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد هجای لكنت شده پس از درمان در سطح

گفتار……………………………………………………………………………………………………………………………………………..93

جدول4-32 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….94

جدول 4-33 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد دیرش لكنت در سطح گفتار در گروه آزمایش

پیش از درمان …………………………………………………………………………………………………………………………….95

جدول4-34 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….95

جدول 4-35 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لكنت در سطح گفتار در

گروه آزمایش ……………………………………………………………………………………………………………………………..96

جدول4-36 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………….97

جدول 4-37 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لكنت در سطح گفتار در

گروه كنترل ……………………………………………………………………………………………………………………………….97

جدول4-38 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………97

جدول 4-39 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد دیرش لكنت در سطح گفتار پس از درمان…98

جدول 4-40 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد رفتارهای فیزیكی همراه در سطح گفتار پیش

از درمان ………………………………………………………………………………………………………………………………………..99

جدول4-41 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………100

جدول 4-42 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد رفتارهای فیزیكی همراه در سطح گفتار

در گروه آزمایش …………………………………………………………………………………………………………………………..100

جدول4-43 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………..101

جدول 4-44 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد رفتارهای فیزیكی همراه در سطح گفتار

در گروه كنترل …………………………………………………………………………………………………………………………….101

جدول4-45 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل……………………………………………………………………..102

جدول 4-46 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد رفتارهای فیزیكی همراه در سطح گفتارپس از

پیش از درمان ……………………………………………………………………………………………………………………………….102

جدول 4-47 آنالیز واریانس برای متغیرها در سطح گفتار……………………………………………………………103

جدول 4-48 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد هجای لكنت شده در سطح خواندن……………..104

جدول4-49 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………..105

جدول 4-50 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد هجاهای لكنت شده در سطح خواندن در

گروه آزمایش …………………………………………………………………………………………………………………………………105

جدول4-51 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………..106

 

جدول 4-52 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد هجاهای لكنت شده در سطح خواندن در

گروه كنترل …………………………………………………………………………………………………………………………………….106

جدول4-53 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل…………………………………………………………………………106

جدول 4-54 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد هجای لكنت شده در سطح خواندن پس از

درمان………………………………………………………………………………………………………………………………………………..107

جدول 4-55 آزمون تی مستقل برای متغیر درصد دیرش لكنت در سطح خواندن پیش از

درمان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 108

جدول4-56 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………..109

جدول 4-57 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لكنت در سطح خواندن در

گروه آزمایش ………………………………………………………………………………………………………………………………..110

جدول4-58 آمار توصیفی برای آزمون تی مستقل………………………………………………………………………..110

جدول 4-59 آزمون تی درون گروهی برای متغیر درصد دیرش لكنت در سطح خواندن در

گروه كنترل …………………………………………………………………………………………………………………………………..111

چکیده

ماهی و فراورده های آن مانند خمیر ماهی بدلیل آنکه حاوی مقادیر قابل توجه اسید های چرب غیر اشباع , اسیدهای آمینه ضروری و املاح ضروری هستند از نظر تغذیه ای حائز اهمیت هستند . اما بدلیل فسادپذیری بالای این فراورده ها بکارگیر روش های نگهداری و افزایش مدت ماندگاری ضمن حفظ ارزش تغذیه ای و خواص حسی و با بهره گرفتن از نگهدارنده های طبیعی و سالم ضروری است .

در این تحقیق اثر ضد میکروبی  و ضد اکسیدانی عصاره موسیر (1٪)‌ , عصاره زردچوبه (5/0٪)‌ و ترکیب  آنها بر  خمیر ماهی کپور نقره ای  منجمد در شرایط نگهداری 18- درجه سانتی گراد  بررسی گردید .آزمایش های میکروبی شامل  : شمارش  کلی باکتریهای مزوفیل هوازی  (TVC) و شمارش باکتری های سرمادوست (PTC)‌ و کپک و مخمر و آزمایشات شیمیایی شامل اندازه گیری  مجموع بازهای نیتروژنی فرار (TVN)‌ PH, , شاخص تیوباربیتوریک اسید (TBA)‌ شاخص پراکسید (PV)‌ رطوبت و اسید چرب آزاد (FFA) و پروفیل اسید های چرب و ارزیابی حسی  در 7 مرحله طی 70 روز در فواصل زمانی روزهای   0,15,30,40,50,60 و 70  انجام شد  .

عصاره های مورد استفاده  به طور معنی داری اکسیداسیون و تغییرات چربی را به تعویق انداختند . علاوه بر آن رشد میکروارگانیسم های عامل فساد شامل باکتریهای سرمادوست , کپک و مخمر و تعداد کل باکتریها در گروهای فراوری شده با عصاره ها  در طول دوره نگهداری به طور معنی داری  کمتر از گروه شاهد  بود . طبق ارزیابی  حسی  انجام شده گروه شاهد  در طول دوره نگهداری از نظر شاخص های  بو, رنگ ,  بافت و پذیرش کلی افت چشمگیری داشت   در حالیکه گروهای تیمار فراوری شده با عصاره ها امتیاز بالاتری کسب نمودند  .

نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد عصاره های زردچوبه و موسیر بدلیل خواص ضد میکروبی و ضد اکسیدانی که دارند ضمن بهبود و حفظ خواص حسی خمیر ماهی منجمد فساد میکروبی , فساد چربی و فساد پروتئینی را به تاخیر انداخته و بواسطه جلوگیری از تغییرات چربی ارزش غذایی خمیر ماهی را حفظ می نماید . از نظر خواص ضد اکسیدانی عصاره موسیر دارای اثرات قوی تری نسبت به عصاره زردچوبه بود اما از نظر خواص حسی تفوت معنی داری بین عصاره موسیر و زردچوبه مشاهد نشد .

 

کلیدواژگان:  عصاره زردچوبه، عصاره موسیر، ماهی کپور منجمد  ،عمرماندگاری

• مقدمه

ماهی و دیگر فرآورده ­های دریایی از مهمترین تولیدات اقتصادی بسیاری از کشورها می­باشند(1). پرورش ماهیان گرمابی ( كپور ماهیان چینی شامل کپور معمولی، علفخوار، سرگنده و نقره ای )از سال ها پیش در كشور ما نیزآغاز گردیده كه علاوه بر تامین بخشی از پروتئین حیوانی و مرغوب مورد نیاز جامعه، اشتغالزایی خوبی را نیز به دنبال داشته است (3)‌. تولید ماهیان گرمابی  با توجه به سرعت رشد زیاد , پرورش راحت و بازدهی زیاد در سرتاسر دنیا رشد قابل ملاحظه ای داشته (2) و در ایران  طی دهه گذشته از حدود 26900 تن در سال 1374 به بیش از 97 هزارتن در سال1384 رسیده است (3) . متاسفانه میزان تقاضا و  مصرف این ماهیان به تناسب میزان تولید آنها رشد چندانی نداشته است. . فصل برداشت کپور ماهیان از استخر های پرورش، به مدت تقریباً 4 تا 6 ماه از سال بوده که  از اواسط پائیز تا اوائل بهار همزمان با وفور انواع ماهیان دریائی در بازار ها انجام می گیرد(4).در چنین شرایطی توجه به صنایع تبدیلی راهگشا بوده و با تولید محصولات جدید نیمه آماده وآماده مصرف و نگهداری آنها با روش های مختلف، امکان عرضه تدریجی این محصولات در تمام طول سال فراهم  میشود  و در نتیجه از عرضه یکباره ماهیان پرورشی و افت ناگهانی قیمت آنها و بالطبع متضرر شدن پرورش دهندگان ماهی جلوگیری خواهد شد.

ماهی كپور نقره ای (Silver carp) یا فیتوفاگ (Phytophage) که به غلط ماهی آزاد پرورشی نیز گفته می شود با نام علمی Hypophthalmichthys molitrix   اغلب 85-50 درصد تركیب را در سیستم پلی كالچر ماهیان گرمابی کشور بخود اختصاص میدهد. چون این ماهی از حلقه اول زنجیره غذایی تغذیه می نماید تولید آن مقرون به صرفه است و می توان ادعانمود كه ماهی کپور نقره ای مهمترین گونه پرورشی ماهیان گرمابی در ایران می باشد .

گوشت این ماهیان دارای تمامی امینو اسیدهای ضروری بدن انسان بوده و حدود 80% از اسیدهای چرب روغن آن را اسیدهای لینولئیک، لینولنیک و آراشیدونیک تشکیل می دهند (5)

 

علی رغم تمامی چالش های موجود بر سر راه افزایش تولید تا حد تامین نیازهای رو به رشد و همچنین مزایای پرورش كپور ماهیان، صحبت درباره توسعه فزاینده و انبوه كپور ماهیان كاری دشوار است. فقط در چین، جایی كه پرورش كپور ماهیان از حدود 2500 سال پیش آغاز گردیده، این صنعت رشدی قابل ملاحظه و با سرعت خارق العاده داشته است. به نحوی كه تولید از حدود 8/1 میلیون تن در سال 1984 به بیش از 8 میلیون تن در سال 2002 رسیده است(6) و در ترکیه تولید کپور ماهیان  در طول  سال های 1994 تا 2001  از 687 تن در سال به 1994 تن افزایش یافته است (2).

علیرغم ارزش تغذیه ای بالای این ماهیان، متاسفانه به دلیل پاره ای مسائل از جمله ویژگی های ذاتی، مانند دشواری آماده سازی اولیه و داشتن استخوان های ریز، عرضه، مصرف و به دنبال آن توسعه صنعت پرورش آنها با مشكل جدی مواجه شده است. به ویژه وجود استخوان های ریز و سوزنی شكل موجب گردیده كه عرضه این ماهی  در بخش ها و اقشار خاصی از جامعه محدود گردیده و عرضه آن به صورت فیله شده و آماده مصرف با مشكل مواجه باشد(7).

مشكل استخوان های ریز و سوزنی شكل در فرآورده های كنسروی و همچنین فرآورده های خمیری ( minced ) مانند انواع برگر، كوفته و كباب لقمه وجود ندارد. درجه حرارت های بالای مورد استفاده در كنسرواسیون موجب نرم شدن استخوان ها و بی خطر شدن آنها می گردد. در فرآورده های گوشت چرخ شده  نیز بخش اعظم استخوان ها توسط دستگاه استخوان گیر(  Deboner) جدا شده و معدود استخوان های رد شده نیز تا اندازه ای ریز می گردند كه به هیچوجه قابل لمس و تشخیص نمی باشند(2).

چربی ماهیان منبع مهمی از اسیدهای چرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه امگا3 و به طور عمده (Docosahexaenoic Acid) DHAو(Eicosapentaenoic Acid) EPAاست (8). نقش DHA در رشد سلول­های مغزی در طول بارداری و شبکیه چشم و نقش EPA در جلوگیری از ظهور بیماری قلبی به اثبات رسیده است(9). اما از طرفی چربی ماهیان به دلیل داشتن مقدار قابل توجهی از اسیدهای چرب با چند پیوند دوگانه (PUFA) در مقابل فسادهای ناشی از اکسیداسیون بسیار حساس می­باشند(10). عدم استفاده از تکنیک­های مناسب نگهداری ماهیان و محصولات دریایی منجر به تغییرات سریع در شاخص های شیمیایی، بیوشیمیایی و میکروبیولوژی محصول گردیده که پدیده پیچیده  فساد ماهی را به دنبال دارد(11).

اکسیداسیون در غذا به وسیله وجود انواع مختلف واكنش­ها و در نتیجه تشكیل رادیكال­های آزاد، هیدروپراكسید­ها و محصولات دیگر فساد می­باشد (12). غذاهای گوشتی در نتیجه برهم كنش (interaction) انواع مختلف رادیكال­ها و یا از طریق اكسیداسیون چربی محصول فاسد می­شوند. واكنش انواع اكسیژن، مانند رادیكال هیدروكسی (HO˙)، آنیون سوپر اكسید (¯O2˙) و رادیكال­های آلوكسیل (ROO˙) قادر به اكسیداسیون لیپیدها و پروتئین­ها هستند(13) . تركیبات فرار حاصل از شكسته شدن، واكنش اكسیداسیون و واكنش هیدرولیتیک چربی ها ( هیدروپراكسیدها، آلدئیدها، كتون ها، اسیدهای چرب و …) بو، طعم، رنگ، بافت، ارزش غذایی و به طور كلی كیفیت را دستخوش تغییر كرده و باعث عدم مطلوبیت برای مصرف كنندگان این منبع مهم غذایی می­ شود. اقداماتی در جلوگیری و یا به تعویق انداختن فساد ماهی­ها و فرآورده ­های آن گزارش شده است كه از آن جمله می­توان به كنترل درجه حرارت و كاهش آن، كنترل­های بهداشتی لازم در محل فرآوری (GMP ) ، بسته بندی تحت خلاء Vacuumpackaging))، بسته بندی در اتمسفر اصلاح شده (Modifiedatmospherepackaging) و افزودن آنتی­اكسیدان اشاره  نمود (8).

آنتی­اکسیدان­ها سالیان متمادی است که به عنوان ترکیبات افزودنی به غذا مورد استفاده قرار گرفته­اند. در واقع آنتی اکسیدان­ها از طریق   واکنش با رادیکالهای آزاد  واکنش های زنجیرهای اکسیداسیون را  پایان میدهند (14)  و با  کاهش سرعت اکسایش چربی­ها(10) ، سبب افزایش میزان ماندگاری مواد غذایی و بهبود پایداری چربی ها  و غذاهای چرب و به تبع آن جلوگیری از افت خصوصیات حسی و ارزش تغذیه­ای آن­ها می­گردد(15) .

تلاش‌های زیادی مانند استفاده از مواد شیمیایی سنتزی به عنوان عوامل  ضداکسیدان و ضد میکروبی جهت كنترل رشد میكروبی و كاهش شیوع مسمومیت‌های غذایی و فساد صورت پذیرفته است(16). در هرحال، به دلیل اثرات نامطلوب آنتی­اکسیدان­های مصنوعی از جمله جهش­زایی، ایجاد مسمومیت و سرطان­زایی (17)مصرف كنندگان این تركیبات، نگران بوده و لذا نیاز به مواد ایمن‌تر برای جلوگیری و كنترل میکروارگانیسم های  بیماری­زای مواد غذایی وجود دارد(16). لذا گرایش زیادی جهت استفاده از انواع جدید تركیبات ضد میكروبی و ضد اکسیداسیونی طبیعی(15) که دارای اثر برابر و یکسان روی بازدارندگی اکسیداسیون بافت با نوع مصنوعی آن دارند سبب شده است که امروزه استفاده از آنتی­اکسیدان­های طبیعی مانند عصاره­ی ادویه­ها و گیاهان به عنوان جایگزین آنتی­اکسیدان­های مصنوعی، برای نگهداری مواد غذایی بسیار توصیه می شود(15, 19)..

گیاه موسیر(Alliumascalonicum) گونه ای از خانواده بزرگ لاله سانان است .این خانواده متشکل از حدود 500 گونه مختلف شناخته شده است و علاوه بر موسیر گونه های مهم و شناخنه شده دیگری از قبیل سیر ¸ پیازها و تره فرنگی را در بر می گیرد و در سرتاسر دنیا مورد استفاده غذایی  و دارویی دارند (20, 21).گیاهان آلیوم از زمان های باستان به عنوان داروی سنتی محلی متداول بوده است و چنین گیاهانی برای قرن ها به خاطر ارزش و خواص دارویی مختلف خود مورد استفاده قرار گرفته اند(22). این گیاهان غنی از فلاونول ها و ترکیبات ارگانوسولفوری هستند  (23)و در مطالعات آزمایشگاهی ویژگی های ضد سرطانی از خود نشان داده اند (20, 24).موسیر گیاهی سنتی شبیه به سیر بوده اما پیازچه ٱن نسبت به سیر تیره تر است و در رژیم غذایی بیشتر به عنوان چاشنی غذایی مورد استفاده قرار می گیرد . مطالعات متعددی تاکنون در مورد خواص و ویژگی های موسیر صورت گرفته است که از جمله آنها می توان به اثرات هیپوکلسترومی (25)، داشتن فعالیت ممانعت ازهمولیز و تخلیه گلوتاتیون ناشی ازفشار  استرس در اریتروسیت (26)، اثر هیپوگلیسمی(27)و اثرات هماتولوژیکی (28)اشاره کرد . علاوه بر اینها برخی از ترکیبات موثر این گیاه مثل پپتید ضد قارچ آسکالین (29)و لکتین اختصاصی مانوز (30)شناسایی و جداسازی شده است  . همچنین در مورد خواص  ضد باکتریایی و ضد اکسیدانی موسیر مطالعات زیادی انجام گرفته است  (23, 31, 32) که  نشان داده اند اثر ضد اکسیداسیونی و ضد باکتریایی موسیر ناشی از ترکیبات ارگانوسولفور  همچون  دی آلیل دی سولفید (DADS) ودی آلیل سولفید (DAS) می باشد (33). علاوه بر این ترکیبات دیگر از جمله آلیسین و آجوئن و مشتقات پلی فنولیک نیز خاصیت ضد اکسیداسیونی و ضد باکتریایی از خود نشان می دهند(32) .

یکی دیگر از گونه­ های گیاهی که بومی جنوب آسیا است و در مناطق معتدل و بارانی رشد می کند (34)گیاه زردچوبه (‌ ‌Curcuma longa )‌است . زردچوبه با نام علمی curcuma longa  متعلق به  خانواده  Zingiberaceaeو جنس Curcuma  است( 35)

این گیاه به عنوان یک چاشنی در غذا استفاده می­گردد(34, 36). همچنین یک ترکیب مهم در علم پزشکی به حساب می­آید(37) که به عنوان یک ضد نفخ، ضد انگل، ملین و یک دارو برای بیماری مزمن کبدی, یرقان و زخم های دیابتی (38) و درمان برخی سرطان ها (39) و…. مورد استفاده قرار می­گیرد(38). خاصیت ضد­میکروبی و ضد­اکسیدانی زردچوبه مدت­های زیادی شناخته شده است. زردچوبه  از نظر شیمیایی شامل ترکیبات فرار و غیر فرار میباشد (34) . قسمت فرار که  حاوی تورمرون، اسیدهای آزاد،zingiberene, turmerone , curlone  است  که آرومای زردچوبه را بوجود می آورند و قسمت غیر فرار که اغلب از ترکیبات فنولی تشکیل شده است باعث رنگ زرد زردچوبه میشود . این ترکیبات فنولی  کورکومینوئید نام دارند و به طور غالب شامل کورکومین[6] دی متوکسی کورکومین[7] و بیس دی متوکسی کورکومین میباشند[8]  (34)و به طور صنعتی از ماده خام آن تولید می­گردد و فعالیت ضد­اکسیدانی آن 75درصد BHT می­باشد(40).علاوه بر کورکومین ترکیبات فنولی زردچوبه که حاوی اسید فرولیک و اسید پروتوکاتکویک است بر خاصیت ضداکسیدانی و ضد میکروبی آن می افزاید (38, 41). خواص ضد­اکسیدانی و ضد میکروبی  عصاره زردچوبه مدت زیادی است که شناخته شده است،  اما مطالعات کمی در رابطه با فعالیت ضد­میکروبی و ضد­اکسیدانی آن در مواد غذایی انجام شده است (42) .

[1]Diallyl Disulphide

[2]Dially Sulphide

[3]Allicin

[4]Ajoene

چکیده

هدف پژوهش بررسی رابطه بین نوع ارتباطات سازمانی مدارس و تعهد سازمانی معلمان بود. جامعه آماری شامل معلمان کلیه مدارس شهر خنج بود که با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی، برمبنای جنسیت 185 نفر از آنها در این پژوهش شرکت داده شدند. ابزار پژوهش یکی مقیاس ارتباطات سازمانی (محقق ساخته)  و دیگری پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و می یر (1997) بود. یافته ها نشان داد که 1) بالاترین میانگین انواع ارتباطات سازمانی گزارش شده توسط معلمان مربوط به ارتباطات تبادلی و پایین ترین آنها مربوط به ارتباطات خطی می باشد. از دیدگاه معلمان هر دو نوع ارتباطات تعاملی و تبادلی غالب می باشند. 2) تعهد سازمانی معلمان در حد متوسط و قابل قبولی قرار دارد. 3) بالاترین میانگین انواع تعهد سازمانی گزارش شده، مربوط به تعهد مستمر و پایین ترین میانگین مربوط به تعهد هنجاری می باشد. هردو نوع تعهد مستمر و تعهد عاطفی بین معلمان مدارس گروه نمونه غالب می باشد. 4) بین ارتباطات سازمانی خطی با تعهد سازمانی عاطفی و مستمر، و بین ارتباطات سازمانی تعاملی با تعهد سازمانی مستمر و هنجاری رابطه منفی و معناداری وجود دارد. 5) انواع ارتباطات سازمانی رابطه ضعیفی با ابعاد تعهد سازمانی معلمان دارند و نمی توانند پیش بینی کننده خوبی برای این ابعاد باشند. 6) بین میانگین انواع ارتباطات سازمانی در مدارس دخترانه و پسرانه تفاوت معناداری وجود ندارد. 7) بین میانگین ابعاد تعهد سازمانی در بین معلمان زن و مرد تفاوت معناداری وجود ندارد.

 

کلمات کلیدی: ارتباطات سازمانی، ارتباطات خطی، ارتباطات تعاملی، ارتباطات تبادلی، تعهد سازمانی، تعهد عاطفی، تعهد مستمر، تعهد هنجاری

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                 صفحه

 

فصل اول  : کلیات پژوهش

1-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..   2

1-2- بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..   4

1-3- اهمیت و ضرورت …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….   9

1-4-  اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..   14

1-5- پرسش­های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………   15

1-6- تعریف مفهومی متغیرها……………………………………………………………………………………………………………………………………………   15

1-6-1- ارتباطات سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………   15

1-6-1-1- ارتباطات خطی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………   16

1-6-1-2- ارتباطات تعاملی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..   16

1-6-1-3- ارتباطات تبادلی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………   16

1-6-2- تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………   17

1-6-2-1- تعهد عاطفی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….   17

1-6-2-2- تعهد مستمر………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….   18

1-6-2-3- تعهد هنجاری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….   18

1-7- تعریف عملیاتی متغیرها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….   18

1-7-1- نوع ارتباطات سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..   18

1-7-2- تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..    19

 

فصل دوم: پیشینه پژوهش

2-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….   21

2-2- پیشینه نظری ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 21

2-2-1- ارتباطات سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 21

2-2-1-1- اهمیت ارتباطات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

2-2-1-1- تعاریف ارتباطات…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 24

2-2-1-3- سطوح ارتباطات……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 26

عنوان                                                                                                                 صفحه

 

2-2-1-4- ارتباطات

 سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 26

2-2-1-5- متغیرهای ارتباطات…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-2-1-6- فرایند ارتباطات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 29

2-2-1-7- اجزای فرایند ارتباطات…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 30

2-2-1-8- موانع ارتباطات…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

2-2-1-9- مهارت و شایستگی مورد نیاز برای ایجاد پیامهای باکیفیت……………………………………………… 35

2-2-1-10- ویژگی‌های ارتباطات سازمانی…………………………………………………………………………………………………………………. 36

2-2-1-11- تجزیه و تحلیل ارتباطات سازمانی………………………………………………………………………………………………………. 37

2-2-1-12- انتخاب مسیر یا كانال ارتباطی مناسب…………………………………………………………………………………………… 37

2-2-1-13- انواع ارتباطات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 38

2-2-1-13-1- ارتباطات کلامی و غیرکلامی…………………………………………………………………………………………………………… 38

2-2-1-13-2- ارتباطات یک جانبه و دو جانبه……………………………………………………………………………………………………… 39

2-2-1-13-3- ارتباطات رسمی و غیر رسمی………………………………………………………………………………………………………… 41

2-2-1-14- ارتباطات خطی، تعاملی و تبادلی………………………………………………………………………………………………………… 42

2-2-1-14-1- ارتباطات خطی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42

2-2-1-14-2- ارتباطات تعاملی  ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

2-2-1-14-3- ارتباطات تبادلی  ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

2-2-1-14-4-  مقایسه مدلها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 48

2-2-2- تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 49

2-2-2-1- تعاریف تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………… 51

2-2-2-2- اهمیت تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 53

2-2-2-3- اجزا و مراحل تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………….. 54

2-2-2-4- جوانب یا انواع تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………… 55

2-2-2-5- عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………. 58

2-2-2- 6- دو دیدگاه درباره تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………. 62

2-2-2-7- دیدگاه‌های نظری عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی………………………………………………………………………… 64

2-2-2-8- دﻳﺪﮔﺎﻫﻬﺎﻳﻲ درﻣﻮرد ﻛﺎﻧﻮﻧﻬﺎی ﺗﻌﻬﺪﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ……………………………………………………………………………………. 65

2-2-2-9- ﺗﻌﻬﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻣﻔﻬﻮم ﻳﻚ ﺑﻌﺪی ﻳﺎ ﭼﻨﺪﺑﻌﺪی………………………………………………………………………………. 66

2-2-2-10- اﻟﮕﻮﻫﺎی ﭼﻨﺪﺑﻌﺪی…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

2-2-2-11- مدل می یر و آلن……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 63

عنوان                                                                                                                 صفحه

 

2-2-2-12- راهکارهایی برای افزایش تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………… 72

2-3- پیشینه پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 73

2-3-1- ارتباطات سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 73

2-3-1-1- پژوهشهای داخلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 73

2-3-1-2- پژوهشهای خارجی………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 77

2-3-2- تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79

2-3-2-1- پژوهش‌های داخلی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 79

2-3-2-2- پژوهش‌های خارجی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 83

2-3-3- ارتباطات سازمانی و تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………………………………………………….. 86

2-1-5-3- جمع بندی و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 87

 

فصل سوم: روش پژوهش

3- روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 89

3 – 1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 89

3- 2- روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 89

3-3- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 89

3-4- نمونه و روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 90

3-5- ابزار پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 90

3-5-1- مقیاس نوع ارتباطات سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………….. 91

3-5-1-1- روایی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 91

3-5-1- 2- پایایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

3-5-2- پرسشنامه تعهد سازمانی می یر و آلن……………………………………………………………………………………………………… 93

3-5-2- 1- روایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 94

3-5-2- 2- پایایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 95

3-7- روش جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 95

3-8- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 96

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته‌ها

4- 1-  مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 98

       عنوان                                                                                                               صفحه

 

4-2- یافته‌های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 98

4-2-1- یافته‌های توصیفی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 98

4-2-2- آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 99

4-1-2-1- سئوال اول……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 99

4-1-2-2- سئوال دوم …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 100

4-1-2-3- سئوال سوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 101

4-1-2-4- سئوال چهارم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 102

4-1-2-5- سئوال پنجم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 103

4-1-2-6- سئوال ششم………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 104

4-1-2-6- سئوال هفتم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 105

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 108

5-2- بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………. 108

5-3- نتیجه گیری نهایی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 118

5-4- محدودیت­ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 120

5-4-1- محدودیت‌های اجرایی………………………………………………………………………………………………………………………………………… 120

5-4-2- محدودیت‌های پژوهشی………………………………………………………………………………………. 121

5-5- پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………….. 121

5-5-1- پیشنهادات کاربردی…………………………………………………………………………………………….. 121

5-5-2- پیشنهادات پژوهشی……………………………………………………………………………………………. 122

 

 

فهرست منابع ومآخذ

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………. 123

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………………………… 131

پیوست………………………………………………………………………………………………………………………………… 141

 

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

جدول شماره ی(2-1): طبقه بندی عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی…………………………………………. 59

جدول شماره ی(3-1): فراوانی و درصد نمونه آماری…………………………………………………………………………… 90

جدول شماره‌ی(3-2): ابعاد و مؤلفه های مقیاس محقق ساخته نوع ارتباطات سازمانی……………………………. 91

جدول شماره‌ی(3-3): ضرایب همبستگی گویه های نوع ارتباطات سازمانی با نمره کل………………………….. 92

جدول شماره‌ی (3-4): پایایی مقیاس نوع ارتباطات سازمانی………………………………………………………………… 93

جدول شماره‌ی (3-5): ابعاد و مؤلفه های پرسشنامه تعهد سازمانی می یر و آلن……………………………………. 93

جدول شماره‌ی (3-6): ضرایب همبستگی گویه های تعهد سازمانی با نمره کل …………………………………… 94

جدول شماره‌ی (3-7): پایایی پرسشنامه تعهد سازمانی……………………………………………………………………….. 95

جدول شماره‌ی (4-1): میانگین و انحراف استاندارد متغیر نوع ارتباطات سازمانی…………………………………… 99

جدول شماره‌ی (4-2): میانگین و انحراف استاندارد متغیر تعهد سازمانی………………………………………………. 99

جدول شماره‌ی (4-3): نتایج آزمون تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر انواع ارتباطات سازمانی…………… 100

جدول شماره‌ی (4-4). نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی………………………………………………………………………… 100

جدول شماره‌ی (4-5): تعهد سازمانی و مقایسه آن با Q2………………………………………………………………….. 101

جدول شماره‌ی (4-6): نتایج آزمون تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر ابعاد تعهد سازمانی………………… 101

جدول شماره‌ی (4-7): نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی………………………………………………………………………… 102

جدول شماره‌ی (4-8): نتایج ضریب همبستگی متغیرهای پژوهش…………………………………………………… 103

جدول شماره‌ی (4-9): مقایسه انواع ارتباطات سازمانی در مدارس دخترانه و پسرانه……………………………… 105

جدول شماره‌ی (4-10): مقایسه انواع تعهد سازمانی معلمان زن و مرد……………………………………………….. 106

فهرست نمودار‌ها

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

نمودار (2-1): الگوی ساده ارتباطات……………………………………………………………………………………………. 29

نمودار (2-2): مدل ارتباطات سازمانی………………………………………………………………………………………….. 30

نمودار(2-3): ارتباطات کلامی و غیرکلامی…………………………………………………………….. 39

نمودار (2-4): مدل ارتباطات خطی……………………………………………………………………………………………… 44

نمودار (2- 5): مدل تعاملی ارتباطات…………………………………………………………………………………………… 46

نمودار (2- 6): مدل تبادلی ارتباطات…………………………………………………………………………………………… 48

نمودار (2-7): مدل پنج تعهد کلیدی…………………………………………………………………… 57

نمودار شماره (2-8): نتایج و عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی……………………………………………………….. 58

نمودار شماره (2-9): فرا تحلیل 200 پژوهش…………………………………………………………………………… 60

نمودار شماره (2-10): عوامل ضروری، همبسته ها و تأثیرات انواع سه گانه تعهدسازمانی….. 61

نمودار(2-11): دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎی ﻧﮕﺮﺷﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ………………………………………………………. 62

نمودار (2-12): دیدگاه رفتاری در زمینه تعهد سازمانی…………………………………………………………….. 63

نمودار (2-13): مدل سه بخشی تعهد سازمانی………………………………………………………………………….. 70

نمودار (4-1): رابطه بین ارتباطات سازمانی مدارس با تعهد سازمانی معلمان                104

• مقدمه

انسان موجودی اجتماعی است و تكامل و سعادت مادی و معنوی وی در گرو تعامل و همزیستی با دیگران است. به علاوه، نیازهای مشترك اجتماعی و روابط ویژه، انسانها را آنچنان به یكدیگر پیوند می زند كه جز در سایه زندگی اجتماعی، رشد همه جانبه برای فرد حاصل نمی گردد (دفتر توسعه، 1379). ارتباطات رکن اساسی زندگی انسان است. از طریق ارتباطات است که کلمات، مفاهیم و عبارات از شخصی به شخص دیگر انتقال می یابد و در نتیجه تفاهم بین افراد جامعه بوجود می آید (امین شایان جهرمی و امینی، 1388). از سوی دیگر، جوامع امروزی، نظامهایی سازمانی هستند و بخش عمده زندگی افراد، در سازمانها یا در ارتباط با آنها سپری می شود. به گونه ای که گردش امور زندگی وابسته به سازمانها، و پیشرفت و بقای جامعه نیز تابع کار و عملکرد آنهاست. بدیهی است که هماهنگی فعالیتهای سازمان و تبادل اطلاعات میان واحدهای متعدد آن نیز، مستلزم پیش بینی روشها و وسایل ارتباطی مؤثر است. چراکه سازمان بدون ارتباطات، از ادامه فعالیت باز می ماند. در واقع سازمان، شبکه پیچیده ای از اینگونه ارتباطات است (علاقه بند، 1386).

علاوه براین، مدیران دریافته اند كه ارتباطات مؤثر با كاركنان و درك انگیزه های ارتباطی آنان، در توفیق در دستیابی به اهداف طراحی شده سازمان، عامل مؤثری است. به همین دلیل، ارتباطات مؤثر را، قلب مدیریت می نامند (رضائیان،1389). به گونه ای که وجود سازمان وابسته به آن است و لذا هر مدیری معمولا بیشتر وقت خود را صرف برقراری ارتباط می‌كند (داوودآبادی، 1385). مضافاً، هماهنگی، برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و سایر وظایف مدیر، بدون وجود سیستم ارتباطی مؤثر در سازمان قابل تحقق نیست و در غیاب چنین نظام ارتباطی، امکان اداره سازمان وجود نخواهد داشت. چراکه، به تجربه ثابت شده است که اگر ارتباطی صحیح در سازمان برقرار نباشد، گردش امور مختل و کارها آشفته می شود (الوانی، 1385).

از سوی دیگر، تعهد سازمانی نیز مقوله ای بسیار با ارزش است. به گونه ای که گفته شده است چنانچه تعهدپذیری در سازمانی غالب گردد، افراد مسئولیت پذیری بیشتری از خود نشان داده و در قبال انجام تعهدات از رضایت و تعلق خاطر افزون تری برخوردار خواهند بود و این امر، باعث می گردد تا غیبت ها، کم کاری ها، تنش ها و … کاهش یابد (رنجبریان، 1375). مدیران نیز، باید بتوانند با بهره گرفتن از مشاركت كاركنان در تصمیم گیری و فراهم آوردن سطح قابل قبولی از امنیت شغلی برای آنان، تعهد و پایبندی کارمندان را افزایش دهند (مورهد و گریفین، 1374). آلن و میر (۱۹۹۷) معتقدند که تعهد، فرد را با سازمان پیوند می دهد و این پیوند، احتمال ترک شغل را در وی کاهش می دهد (مایر و هرسکویچ، ۲۰۰۲). همچنین، مطالعات نشان داده اند که تعهد، تأثیر بالایی بر عملکرد موفق سازمان دارد. چرا که کارمندان با تعهد بالا، تمایل قوی تری در تعلق به سازمان دارند و مایل به نشان دادن رفتار شهروندی سازمانی عالی تری هستند. آنان تمایل دارد تا فراتر از وظایف شغلی مورد نیاز خود عمل کند و چنانچه منابع انسانی را عالیترین دارایی سازمان بدانیم، منابع انسانی متعهد را باید به عنوان مزیت رقابتی سازمان در نظر گرفت(نهمه، 2009).

به هرحال، هرگونه كوتاهی در امر بررسی و تحقیق تعهد سازمانی كاركنان، منجر به افزایش هزینه های هنگفت ناشی از ترك خدمت كاركنان و جذب نیروهای جدید می گردد. اگر سازمان ها به منافعی كه تعهد سازمانی در بردارد توجه داشته باشند، بالا بردن سطح تعهد در میان كاركنان، معنای خاصی خواهد یافت (ساکی، 1389). از سویی دیگر، به كارگیری ارتباطات كارا و مؤثر می تواند موجب افزایش رضایت شغلی و تعهد سازمانی شود. علاوه براین، سیستم های ارتباطات داخلی كه موفق به ایجاد رضایت از ارتباطات در میان كاركنان نشده اند، رضایت شغلی و یا تعهدات سازمانی را هم پرورش نمی دهند (کریر و برکو، 2008). در پژوهش نیز به بررسی رابطه بین نوع ارتباطات سازمانی مدارس و تعهد سازمانی معلمان پرداخته می شود.

 

 

1-2- بیان مسأله:

بی تردید سازمان های آموزشی یکی از مهمترین، مؤثرترین و گسترده ترین سازمانها هستند، که عهده دار تعلیم و تربیت رسمی افراد جامعه و همچنین تأمین کننده ی منابع انسانی دیگر سازمانها می باشند (زکی، ادیبی، و یزدخواستی، 1385). نهاد آموزش و پرورش نقشی اساسی در گردش امور جامعه و تداوم و بقای آن برعهده دارد (فرهادیان، 1382). ارتباطات سازمانی، نقطه اشتراک دو مفهوم پیچیده، یعنی سازمان و ارتباطات است؛ که برای هر دو مفهوم، تعاریف و رویکردهای مختلفی ارائه شده است. سازمان، به معنای گروهی از مردم است، که فعالیتهای خویش را جهت دستیابی به اهداف فردی و جمعی، هماهنگ نموده اند (بولارینوا و الورانفمی، 2009).

واژه ارتباطات از ریشه لاتینCommnuicare ، مشتق شده است كه به معنای سهیم شدن، مشارکت و یا عمومی کردن می باشد(پیتر، 2001؛ ویلیامز، 1985؛ ویکلی،1967؛ طبیبی،1381). تعاریف متعددی از ارتباطات ارائه شده است، که در مجموع می توان آنها را چنین جمع بندی نمود که ” ارتباطات عبارتست از فرایند تبادل پیام (علاقه بند،1386؛ ایسنبرگ، گودال و تِرسوِی، 2007؛ پورتر، 1979؛ منینگ، 1992؛ دوویتو، 1986)، و اطلاعات (دفلور، کِرنِی و پلاکس[13]، 1993؛ لویس، 1975؛ وبستر،2012؛ آکسفورد،2012؛ علاقه بند، 1386؛ الوانی، 1385؛ فرهنگی 1385؛ رضائیان، 1389) از فرستنده به گیرنده به نحویکه پیام ارائه شده برای فرد قابل درک باشد و بتواند معنایی را از آن دریافت کند (کونتز،2001، رضائیان، 1389, علاقه بند، 1386).”

پیام و اطلاعات شامل معانی و مفاهیم (دفلور و همکاران،1993؛ پورتر؛1979 منینگ،1992؛ علاقه بند،1386؛ الوانی، 1385)، عقاید و افکار (بدلا، 2011؛ چاپل و رد،1997؛ نیومن و سامر، 1977؛ ردریکو،2000؛ لویس، 1975؛ بیرونو، 1987؛ علاقه بند،1386)، نگرشها (بیرونو، 1987؛ لویس، 1975؛ وبستر،2012)، و  احساسات (ردیکو، 2000؛ نیومن و سامر، 1977؛ بدلا،2011؛ بیرونو، 1987؛ پورتر،1979؛ منینگ،1992؛ الوانی،1985؛ برلسون، برنارد و استینر،1964) می باشد. به طور کلی،  عناصر مهم فرایند ارتباط شامل: فرستنده یا منبع ارتباط، پیام (موضوع ارتباط)، و گیرنده پیام می باشند (علاقه بند، 1386؛ الوانی، 1385؛ هوی و میسکل،2005)، و ابعاد ارتباطات سازمانی به سه گروه زیر تقسیم می شود:

1. بعد ارتباطی که خود شامل چهار جزء مجاری ارتباطی، سبک های ارتباطی، مسیرهای ارتباطی، و محتوای ارتباطی می باشد.
2. بعد انسانی که جنبه های انسانی را در بر می گیرد و ارتباطات میان افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. این بعد شامل سه جزء  ویژگی های فردی افراد، ویژگی های اجتماعی افراد، و مهارتهای ارتباطی می باشد.
3. بعد سازمانی که ساختار و محتوای سازمان را در بر می گیرد و ارتباطات سازمانی را تحت تأثیر قرار می دهد؛ شامل دو جزء ساختار سازمانی، و فرهنگ سازمانی می باشد (مزروعی، بازرگانی، غضنفری و فرهی پور، 1389).

ارتباطات را از جهات مختلفی مانند عکس العمل در محیط، جریان ارتباطات، میزان رسمیت، مجاری ارتباط، و الگوهای ارتباطی می توان طبقه بندی نمود. از نظر عکس العمل در محیط و یا ارائه بازخورد، ارتباطات، به انواع یک جانبه و دوجانبه تقسیم می گردد (رضائیان، 1389).

• ارتباطات یك‌جانبه (یک طرفه): هر گاه واكنش گیرنده نسبت به پیام ابراز نشود، آن ارتباط را یک جانبه گویند. این نوع فرایند ارتباط، فاقد بازخورد می‌باشد.
• ارتباطات دوجانبه: چنانچه محیط به گونه‌ای باشد كه گیرنده عكس العمل‌ها و نظرهای خود را درباره محتوای پیام به اطلاع فرستنده برساند و عملاً چنین كند، به این نوع ارتباط، دوجانبه گویند (هوی و میسکل،2005؛ رضائیان، 1389؛ فولادگر، 1384).

از نظر جریان ارتباطات در سیستم نیز، ارتباطات سازمانی شامل مواردی به شرح زیر است:

• ارتباط عمودی: شامل ارتباط رو به پایین و ارتباط رو به بالا است.
• ارتباط افقی: معمولا شبكه ارتباطی افقی دارای الگویی از جریان كارها در یک سازمان است كه بین اعضای یک گروه، یک گروه و گروه‌های دیگر و بین اعضای دوایر مختلف برقرار می‌شود.
• ارتباط مورب: ارتباط مورب هنگامی صورت می‌گیرد كه افراد در سطوح مختلف كه رابطه گزارش دهی مستقیم ندارند، با یكدیگر ارتباط برقرار كنند(داوودآبادی، 1385؛ رحیمی، 1389؛ طبرستانی،1386).

از لحاظ میزان رسمیت نیز، فرایند ارتباطات را می‌توان به شرح زیر تقسیم‌بندی نمود:

1. ارتباطات رسمی؛ این نوع ارتباطات، به‌طور رسمی به‌وسیله مدیران و دیگر افراد ذی‌نفع طراحی و اجرا می‌شوند و در نمودار سازمان نمود می یابند.
2. ارتباطات غیررسمی؛ این ارتباطات، در سازمان‌ها به انگیزه‌های مختلفی نظیر ارضای نیازهای شخصی مانند نیاز به رابطه با دیگران، رفع یكنواختی كار، و كسب اطلاعات مرتبط با كار، مورد استفاده قرار می‌گیرند (فرهنگی، 1378؛ هوی و میسکل، 2005؛ دوبرین، 1387؛ نظری، 1386).

تقسیم بندی دیگری، مجاری ارتباطی را شامل مجاری کلامی و غیرکلامی می داند. کانالهای شفاهی و غیرشفاهی در زمره مجاری کلامی هستند. ارتباطات غیرکلامی دربرگیرنده حرکات اعضا و اندام بدن است و شامل آهنگ و تن صدا، حالت یا طرز ایستادن، حالت چهره، استفاده از زمان، ظاهر فردی، اشاره های چشم و فاصله بین گیرنده و شنونده می شود (رابینز، 2009؛ هوی و میسکل؛ 2005؛ دوبرین، 1387).

برکو، ولوین و ولوین (2007)، الگوهای ارتباطی را شامل الگوهای خطی، تعاملی، و تبادلی (چندسویه) می دانند. در الگوی خطی، پیام پس از رمزگذاری توسط فرستنده، به گیرنده انتقال می یابد و بعد از دریافت، توسط گیرنده، رمزگشایی می گردد. در الگوی تعاملی، گیرنده پس از دریافت و رمزگشایی پیام، بازخورد را تبدیل به رمز کرده و آن را به فرستنده انتقال می دهد. بنابراین، فرایندی دوسویه ایجاد می شود. طبق الگوی تبادلی، ارتباطات تبادلی است که منبع و دریافت کننده پیام در سراسر آن، نقش هایی قابل مبادله ایجاد می کنند. به رمز درآوردن و رمزگشایی، توسط طرفین، فوراً و در یک زمان صورت می گیرد (برکو، ولوین و ولوین، 2007).

تعهد سازمانی، متغیر دیگر مورد بررسی این پژوهش است. این متغیر، به ویژه از نظر مدیران سازمان در جهت دستیابی به موفقیت سازمانی، مقوله بسیار مهمی می باشد. شهید مطهری معتقد است که:” تعهد به معنی پایبندی به اصول و فلسفه یا قراردادهایی است که انسان به آنها معتقد بوده و پایدار به آنها  می باشد” (مطهری، 1368). تعهد سازمانی نیز مانند مفاهیم دیگر رفتار سازمانی به شیوه های متفاوتی تعریف شده است. معمولی ترین شیوه برخورد با مفهوم تعهد سازمانی این است که آن را نوعی وابستگی عاطفی به اهداف و ارزشهای سازمان، به خاطر خود سازمان و نه ارزشهای ابزاری آن (بوکانان،1974؛ اورایلی و چارتمن، 1986؛ ساروقی، 1375؛ رنجبریان، 1376؛ اسماعیلی، 1381) می دانند؛ به گونه ای که فرد، هویت خویش را با سازمان تعریف می کند (پورتر، استیرز، مودی و بولیان، 1974؛ استرون، 1376؛ ساروقی،1375؛ ویلیامز و اندرسون،  1991؛رابینز، 2009؛ سامرز، 1995؛ شلدون، 1971) و در تصمیمات و فعالیتهای آن مشارکت  می نماید(پورتر و همکاران، 1974؛ ساروقی، 1375، مقیمی، 1385؛ لوتانز و شاوه، 1985؛ سالانسیک، 1977؛ ویلیامز و اندرسون،1991).

تعهد سازمانی، فرایندی مستمر (نورسکرافت و نیل، 1996؛ مقیمی، 1385) است، که از طریق آن افراد، اهداف و ارزشهای سازمان را پذیرفته (استیرز، مودی و پرتر، 1974؛ لوتانز و شاوه، 1992)، تمایلی قوی به عضویت و ماندن در سازمان دارند (لوتانز و شاوه، 1992؛کاچ و استیرز، 1978؛ آلن و می یر، 1990؛ رابینز، 2009)، و در راستای تحقق اهداف سازمانی، تمام تلاش خویش را به کار می گیرند (رابینز، 2009؛ لوتانز و شاوه، 1992؛ سامرز، 1995).

به طور کلی تعهد سازمانی در قالب سه اصل زیر، قابل تعریف می باشد:

• اعتقاد راسخ به اهداف و ارزشهای سازمان و پذیرش آنها
• تمایل به اعمال تلاش فوق العاده برای تحقق اهداف
• تمایل شدید به حفظ عضویت خویش در سازمان( پورتر و همکاران،1974؛ لوتانز و شاوه، 1992؛ مودی، پرتر و استیرز، 1982).

سه مقوله مذکور می توانند ملاک اندازه گیری تعهد سازمانی، قرار گیرند (پورتر و همکاران، 1974). صاحب نظران نیز پس از بحث زیاد درباره مفهوم سازی تعهد سازمانی، به این نتیجه رسیده اند که در حال حاضر، هیچ گونه اجماعی درمورد تعداد ابعاد تعهد سازمانی و چگونگی تأثیر آنها بر رفتار وجود ندارد (بِرِت، کُرن، و سِلکام، 1995). رویکرد نوین به تعهد سازمانی، رویکردی چند بعدی است. یکی از مدلهای چند بعدی که پذیرشی عام یافته و طی سالیان گذشته، مورد استفاده قرار گرفته، مدل سه بعدی می یر و آلن (1991) است (کوهن، 2007) که دارای ابعادی به شرح زیر است:

1. تعهد عاطفی، که به وابستگی احساسی فرد به سازمان اشاره دارد.
2. تعهد مستمر، مربوط به تمایل به باقی ماندن در سازمان به خاطر هزینه های ترک سازمان یا پاداش های ناشی از ماندن در آن می شود.

فهرست مطالب:

چکیده………………………………… 1

فصل اول : کلیات پژوهش

1-1- مقدمه……………………………….. 3

فصل دوم : بر منابع تحقیقاتی

2-1- مشخصات مس……………………………….. 6

2-2- پنج روش اساسی برای تولید پودر مس وجود دارد كه عبارتند از…… 7

2-2-1- رسوب الكترولیتی پودر مس…………………………………. 7

2-2-2- احیای گازی اكسید مس…………………………………. 8

2-2-3- اتمیزه كردن………………………………… 9

2-2-4- رسوب پودر مس از محلول سولفات مس با آهن…………… 10

2-3- تاریخچه گرافن………………………………… 10

2-4- معرفی گرافن………………………………… 11

2-5- روند تحقیقات انجام شده برروی گرافن……………………….. 13

2-6- خواص گرافن………………………………… 14

2-6-1- چگالی………………………………… 14

2-6-2- رسانایی گرمایی………………………………… 14

2-6-3- رسانایی الکتریکی………………………………… 14

2-6-4- مساحت سطحی ویژه……………………………….. 14

2-6-5- مقاومت مکانیکی………………………………… 14

2-6-6- مدول یانگ………………………………….. 15

2-6-7- مقامت در برابر شكست…………………………………. 15

2-7- كاربرد های گرافن………………………………… 15

2-8- روش های تولید گرافن………………………………… 16

2-8-1- روش‌ پوسته پوسته کردن میکرومکانیکی………………………… 18

2-8-2- روش رشد همبافته……………………………….. 19

2-8-3- روش رسوب نشانی بخار شیمیایی (CVD)……………………… 20

2-8-4- روش تهیه گرافن از اکسید گرافیت………………………………. 21

2-9- نانوكامپوزیت ها……………………………….. 22

2-10- آلیاژسازی مكانیكی………………………………… 22

2-11- انواع فرایند های آلیاژسازی مكانیكی………………………. 23

2-11-1- آسیاب كاری مکانیکی (سایش مكانیكی)………………… 23

2-11-2- آسیاب كاری واكنشی (مكانوشیمیایی)……………………… 23

2-11-3- آسیاب كاری تبریدی………………………………… 23

2-12- انواع آسیاب های مورد استفاده در آلیاژسازی مكانیكی………… 24

2-12-1-آسیاب گلوله ای سیاره ای………………………………… 24

2-21-2- آسیاب های گلوله ای ارتعاشی………………………………… 24

2-12-3- آسیاب های گلوله ای غلتشی………………………………… 25

2-12-4- آسیاب های گلوله ای شافتی………………………………… 26

2-12-5- آسیاب های گلوله ای  مغناطیسی………………………………… 26

2-13- برخی از مهمترین كاربردهای روش آلیاژسازی مکانیکی…………. 27

2-14- متغییرهای فرایند روش آلیاژسازی مکانیکی………………. 27

2-14-1- نوع آسیاب…………………………………. 27

2-14-2- زمان آسیاب كاری………………………………… 28

2-14-3-  نسبت وزنی گلوله به پودر……………………………….. 28

2-14-4- میزان پر شدن محفظه آسیاب………………………….. 28

2-14-5- اتمسفر درون محفظه آسیاب…………………………………. 29

2-14-6- درجه حرارت…………………………………. 29

2-14-7- جنس، اندازه و توزیع اندازه گلوله های آسیاب…………… 29

2-15- مبانی فرایند آلیاژسازی مكانیكی………………………………… 30

2-15-1- مخلوط شدن ذرات پودر مواد اولیه…………………………. 31

 

 

2-15-2- افزایش قابل ملاحظه نواقص كریستالی…………………. 31

2-15-3- انتقال جرم بین ذرات پودر………………………………… 33

2-16- تحقیقات انجام شده بر کامپوزیت های تقویت شده با گرافن…… 33

2-16-1- نانو کامپوزیت آلومینیوم/گرافن……………………………… 33

2-16-2- نانو کامپوزیت مس/گرافن و نیکل/گرافن………………….. 35

2-16-3- نانو کامپوزیت اپوکسی/گرافن………………………………. 36

فصل سوم : روش تحقیق (مواد و روش کار)

3-1- مواد اولیه……………………………….. 39

3-2- طراحی آزمون به روش تاگوچی………………………………… 39

3-3- آلیاژسازی و آسیاب کاری مکانیکی………………………………… 41

3-3-1- دستگاه آسیاب…………………………………. 41

3-3-2- مراحل آلیاژسازی مکانیکی………………………………… 41

3-3-3- قالب…………………………………. 42

3-4- آزمایش بررسی و ارزیابی فازی ذرات پودری توسط پراش اشعهX……..

3-4-1- محاسبه اندازه دانه و کرنش شبکه……………………………….. 43

3-5- دستگاه میکروسکوپ الکترونی روبشی………………………………… 44

3-6- دستگاه طیف سنجی رامان……………………………….. 44

3-7- آزمایش اندازه گیری چگالی و درصد تخلخل…………………………. 44

3-8- سختی سنجی………………………………… 45

3-9- آزمایش استحکام فشاری………………………………… 46

فصل چهارم : نتایج

4-1- بررسی مورفولوژی ذرات پودر آسیاب کاری شده………………………. 48

4-2- مطالعه پودرهای آسیاب شده با آنالیز پراش اشعه……………………. 52

4-2-1- تغییرات فازی در حین آلیاژسازی مکانیکی……………………….. 52

4-2-2- اندازه دانه و میکرو کرنش شبکه……………………………….. 54

4-3- طیف سنجی رامان………………………………… 56

4-4- بررسی چگالی نمونه ها……………………………….. 57

4-5- بررسی نتایج سختی سنجی………………………………… 60

4-6- بررسی نتایج استحکام فشاری………………………………… 63

4-7- بررسی سطح شکست نمونه ها توسط………………………………… 66

4-8- بررسی نتایج بدست آمده توسط نرم افزار کوآلتک……………….. 68

4-8-1 بررسی نتایج استحکام فشاری………………………………… 68

4-8-1-1- تاثیر درصد گرافن بر استحکام فشاری…………………….. 68

4-8-1-2- تاثیر زمان آسیاب کاری بر استحکام فشاری……………….. 69

4-8-1-3- تاثیر فشار پرس بر استحکام فشاری……………………….. 69

4-8-1-4- تاثیر دمای زینتر بر استحکام فشاری………………………….. 70

4-8-1-5- میزان تاثیر پارامتر های چهار گانه بر استحکام فشاری…………… 71

4-8-1-6- نمونه بهینه پیشنهادی تاگوچی برای استحکام فشاری……………. 71

4-8-2 بررسی نتایج سختی………………………………… 72

4-8-2-1- تاثیر درصد گرافن بر سختی………………………………… 72

4-8-2-2- تاثیر زمان آسیاب کاری بر سختی………………………………… 72

4-8-2-3- تاثیر فشار پرس بر سختی………………………………… 73

4-8-2-4- تاثیر دمای زینتر بر سختی………………………………… 74

4-8-2-5- میزان تاثیر پارامتر های چهار گانه بر سختی…………….. 74

4-8-2-6- نمونه بهینه پیشنهادی تاگوچی برای سختی………………. 75

4-8-3- بررسی نتایج چگالی………………………………… 75

4-8-3-1- تاثیر درصد گرافن بر چگالی………………………………… 75

4-8-3-2- تاثیر زمان آسیاب کاری بر چگالی………………………………… 76

4-8-3-3- تاثیر فشار پرس بر چگالی………………………………… 76

4-8-3-4- تاثیر دمای زینتر بر چگالی………………………………… 77

4-8-3-5- میزان تاثیر پارامتر های چهار گانه بر چگالی………………… 77

4-8-3-6- نمونه بهینه پیشنهادی تاگوچی برای چگالی………………… 78

فصل پنجم : نتیجه گیری

5-1- نتیجه گیری………………………………… 80

5-2- پیشنهادها……………………………….. 82

فهرست منابع

منابع………………………………… 84

چکیده:

گرافن یکی از مواد کریستالی دو بعدی است که در سال های اخیر شناسایی و تحلیل شده است. این ماده جدید ویژگی های منحصر به فرد زیادی دارد از جمله استحکام، هدایت حرارتی و الکتریکی بسیار بالا می باشد. از گرافن بعنوان ماده ای برای افزایش استحكام، سختی، هدایت الكتریكی و نیز هدایت حرارتی در نانو كامپوزیت های مس استفاده می شود. در این پژوهش از گرافن بعنوان فاز تقویت کننده در نانو کامپوزیت مس/گرافن جهت بهبود خواص مکانیکی استفاده شده است.

در این پروژه برای تهیه نانو کامپوزیت مس/گرافن از روش آلیاژسازی مكانیكی استفاده شده است که متغییرهای موجود در این پروژه شامل درصد گرافن، زمان آسیاب كاری، دمای زینتر و فشار پرس می باشد كه برای جلوگیری از انجام آزمون‏های تکراری از طراحی آزمون به روش تاگوچی استفاده شد تا تعداد آزمون‏های لازم برای رسیدن به جواب بهینه مشخص گردد. برای ساخت نمونه های مناسب از پودر، از روش فشرده سازی گرم تا دمای دمای ℃ 500 استفاده شده است و بعد از آن نمونه ها در کوره زینتر شدند. نتایج آزمایش ها حاکی از افزایش استحکام و سختی  با  افزایش درصد  گرافن  تا  میزان  5/0 درصد وزنی می باشد و بیشترین مقدار سختی و استحکام فشاری برای نمونه حاوی 5/0 درصد وزنی گرافن، 15 ساعت آسیاب کاری، فشار Mpa600 و دمای ℃ 700 می باشد.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

كربن در طبیعت ساختارهای مختلفی دارد؛ الماس و گرافیت از ساختار های معروف آن هستند، در الماس هر اتم كربن با چهار اتم دیگر پیوند برقرار كرده است و این ماده بعنوان سخت ترین ماده جهان شناخته شده است. در گرافیت اتم های كربن در لایه های مجزایی با هم پیوند برقرار كرده­­اند. این لایه های روی هم قرار گرفته و با پیوند ضعیفی به هم متصل شده ­اند كه هر كدام از لایه­ های موجود درگرافیت را گرافن[1] می­نامند.[1]

در گرافیت (یکی از آلوتروپ های کربن)، هر کدام از اتم‌های چهارظرفیتی کربن، با سه پیوند کووالانسی به سه اتم کربن دیگر متصل شده‌اند و یک شبکه گسترده را تشکیل داده‌اند. این لایه خود بر روی لایه‌ای کاملاً مشابه قرار گرفته‌است و به این ترتیب، چهارمین الکترون ظرفیت نیز یک پیوند شیمیایی داده‌ است، اما پیوند این الکترون چهارم، از نوع پیوند واندروالسی است که پیوندی ضعیف است. به همین دلیل لایه‌های گرافیت به راحتی بر روی هم بلغزند و می‌توانند در نوک مداد سیاه به کار بروند. گرافن ماده‌ای است که در آن تنها یکی از این لایه‌های گرافیت وجود دارد و به عبارتی چهارمین الکترون پیوندی کربن، به عنوان الکترون آزاد باقی مانده ‌است.[2]

گرافن یکی از مواد کریستالی دو بعدی است که در سال های اخیر شناسایی و تحلیل شده است. صفحه­ای ورقه­ای شکل به ضخامت یک اتم کربن را گرافن تک لایه می­نامند. این ماده جدید ویژگی­های منحصر به فرد زیادی دارد که این امر باعث می شود آن را برای مطالعات اساسی و کاربردهای آینده به ماده­ای جالب مبدل سازد. [3]

گرافن به دلیل ساختار خود، در زمینه های زیادی ویژگی های بسیار منحصر به فردی را نشان می­دهد. ثابت شده است که گرافن قوی ترین ماده­ای می­باشد که تا کنون اندازه گیری شده است. از گرافن بعنوان ماده­ای برای افزایش استحكام ، هدایت الكتریكی و نیز هدایت حرارتی در نانو كامپوزیت های مس استفاده می­ شود. در تحقیقاتی كه بر روی نانو كامپوزیت مس-گرافن  انجام شده است نشان می­دهد كه گرافن باعث افزایش هدایت حرارتی مس شده است.[4]

كامپوزیت های پایه مس تقویت شده با گرافن به سبب هدایت الكتریكی و گرمایی مناسب و استحكام در دمای بالا، ماده مناسب برای كنتاكت های الكتریكی می­باشد.

روش متداول تهیه این كامپوزیت ها، آلیاژسازی مكانیكی[2] می باشد، روش آلیاژسازی مكانیكی به دلیل سادگی، تجهیزات به نسبت ارزان و قابلیت حجم تولید بالا مورد توجه خاص است. آلیاژسازی مکانیکی یک فرایند پودری است که اجازه تولید مواد همگن را به ما می­دهد، آلیاژسازی مکانیکی بطور معمول روش آسیاب گلوله ای با انرژی بالا است به این صورت است که در ابتدا ذرات فاز زمینه و فاز تقویت کننده با هم مخلوط می­شوند و سپس به مدت زمان زیادی تا وقتیکه به حالت نیمه پایدار برسد آسیاب می­گردند بعد از اینكه آسیاب شدند مخلوط حاصله متراکم می­گردد و سپس تحت عملیات حرارتی قرار می گیرد تا به ریز ساختار و خواص مورد نظر برسد. در این روش سایز پودرهای مورد استفاده اندازه بحرانی ندارند تنها باید از اندازه گلوله های آسیاب (که معمولا فولادی هستند) کوچکتر باشند. پودرهای استفاده شده می توانند فلزات خالص، آلیاژهای و فازهای دیرگداز باشند.

انتظار می رود در این پژوهش با افزودن گرافن به مس، این كار منجر به افزایش خواص مكانیكی از جمله استحكام و سختی مس گشته و نیز باعث كاهش وزن و افزایش استحکام ویژه این نانو كامپوزیت گردد. با توجه به منابع موجود در زمینه نانو کامپوزیت های زمینه فلزی تقویت شده با گرافن، در این پژوهش پس از تولید به روش آلیاژسازی مکانیکی به بررسی اثر افزایش درصد فاز تقویت کننده گرافن  برروی خواص مکانیکی و به خصوص استحکام فشاری آن پرداخته شده است.

مجموعه پیش رو از چهار فصل تشکیل شده است؛ در فصل اول ابتدا به مقدمه پرداخته شده و در فصل دوم، روش ها، مواد و فرایندهای بکار گرفته شده توسط سایر افراد، مرور و خلاصه ای از منابع مطالعاتی مرتبط با موضوع، عنوان شده است. در فصل سوم، به پژوهش فعلی پرداخته شده است. فصل چهارم نیز به ارائه نتایج حاصل و تحلیل آنها اختصاص داده شده است. در پایان باتوجه به نقاط ضعف و قوت پروژه، پیشنهاداتی برای ادامه یا اصلاح کار و برداشتن گام­های موثر بعدی در تولید نانوکامپوزیت های زمینه مسی تقویت شده با گرافن ارائه شده است.

فصل دوم: بر منابع تحقیقاتی

1-2- مشخصات مس:

مس[1] یكی از فلزات مهم مهندسی است زیرا در شرایط غیرآلیاژی و همچنین به صورت آلیاژ با فلزات دیگر كاربرد وسیعی دارد. در شرایط غیرآلیاژی، این فلز تركیب خارق العاده ای از خواص دارد كه آن را بصورت ماده ای اساسی در صنایع الكتریكی در می آورد. بعضی از این خواص عبارتند از هدایت الكتریكی زیاد، هدایت حرارتی، مقاومت به خوردگی، سادگی ساخت، تنش تسلیم معقول و خواص تابكاری قابل كنترل می باشد.

مس با جرم اتمی54/63 ،قطر اتمی 5511/2 ، قطر یونی 06/1 آنگستروم و ثابت كریستالی این عنصر6080/3 آنگستروم بدون هیچگونه تغییرات آلوتروپیكی در 1083 درجه سانتیگراد در ساختمان FCC[2] از مذاب متبلور می شود.[5؛6]