فهرست مطالب

1. فصل اول: کلیات 1

1-1- مقدمه.. 2

1-2- تعریف مساله، هدف و ضرورت اجرای طرح پایان نامه   4

1-3- روش ها و فنون اجرایی طرح پایان نامه.. 5

1-4- ساختار فصل بندی پایان نامه.. 6

2. فصل دوم: بر ادبیات تحقیق 7

2-1- مقدمه.. 8

2-2-آشنایی با شبکه های حسگر بی سیم زیرآب.. 8

2-2-1- اجزای شبکه های حسگر بی سیم زیرآب.. 10

2-2-2- معماری های مختلف شبکه های حسگر بی سیم زیرآب   11

2-2-3- چالش های شبکه های حسگر بی سیم زیرآب.. 14

2-2-4- همزمان سازی ساعت در شبکه های حسگر بی سیم زیرآب   15

2-2-5- مکان یابی در شبکه های حسگر بی سیم زیرآب.. 19

2-3- تخمینگر حداقل مربعات.. 26

2-4- مرز پایین کرامر رائو.. 28

3. فصل سوم: بر تحقیقات اخیر انجام شده 32

3-1- شبکه های حسگر بی سیم.. 33

3-1-1- مکان یابی.. 33

3-1-2- همزمان سازی.. 34

3-1-3- مکان یابی و همزمان سازی به صورت همزمان.. 35

3-2- شبکه های حسگر بی سیم زیرآب.. 37

3-2-1- مکان یابی.. 37

3-2-2- همزمان سازی.. 39

3-2-3- مکان یابی و همزمان سازی به صورت همزمان.. 40

4. فصل چهارم: روش پیشنهادی 43

4-1- مقدمه.. 44

4-2- روش پیشنهادی برای انجام همزمان سازی و مکان یابی توامان   44

4- 2- 1- تنظیمات سیستم و فرضیات.. 47

4-2-2- فاز اول: مکان یابی اولیه با بهره گرفتن از تکنیک TOA.. 49

4-2-3- فاز دوم: تدریجی کردن حرکت حسگرها 50

4-2-4- فاز سوم: تخمین اریب زمان سنجی و انحراف… 51

4-2-5- فاز چهارم: جبران اثر لایه بندی… 52

4-2-6- فاز پنجم: مکان یابی همراه با پالایش تکرار. 55

4-2-7- به کار گیری مرز پایین کرامر رائو برای روش پیشنهاد شده   58

5. فصل پنجم: شبیه سازی و ارزیابی نتایج 59

5-1- مقدمه.. 60

5-2- پارامترها، متریک ها و روش تحلیل.. 60

5-3- طراحی آزمایش.. 61

5-4- شبیه سازی و تحلیل نتایج.. 61

6. فصل ششم: خلاصه، نتیجه گیری و پیشنهادات آتی 70

6-1- خلاصه.. 71

6-2- نتیجه گیری.. 73

6-3- نوآوری روش ارائه شده.. 74

6-4- پیشنهادها.. 74

مراجع   76

پیوست ها   80

 

فهرست شکل‌ها

شکل 2-1 نمونه ­ای از حسگرهای بی­سیم زیرآب…………………………………………………… 10

شکل 2-2 نمونه­هایی از AUV………………………………………………………………………… 11

شکل 2-3 معماری دو بعدی در شبکه های حسگر بی سیم زیرآب…………………………….. 12

 

شکل 2-4 معماری سه بعدی در شبکه های حسگر بی سیم زیرآب…………………………….. 14

شکل 2-5 مبادله پیام یکطرفه جهت همزمان­سازی ساعت………………………………………… 18

شکل 2-6 مبادله پیام دو طرفه جهت همزمان­سازی ساعت……………………………………….. 18

شکل 2-7 تخمین فاصله به روش TOA……………………………………………………………… 20

شکل 2-8 تخمین فاصله به روش TDOA…………………………………………………………… 21

شکل 2-9 محاسبه موقعیت به روش DV-Hop …………………………………………………….. 25

شکل 3-1 دسته­بندی روش­های مکان­ یابی…………………………………………………………… 34

شکل 4-1 نمودار گردش کار الگوریتم پیشنهاد شده……………………………………………… 46

شکل 4-2 اثر لایه­بندی در شبکه­ های حسگر بی­سیم زیرآب…………………………………….. 54

شکل 5-1 Perr برای واریانس خطای TOA (1/σ2)……………………………………………….. 64

شکل 5-2 میانگین مربعات خطای انحراف  ساعت در برابر واریانس خطای TOA (1/σ² )… 65

شکل 5-3 میانگین مربعات خطای اریب زمان­سنجی در برابر واریانس خطای TOA (1/σ² ). 67

شکل 5-4 Perrدر برابر تعداد نودهای مرجع با واریانس خطای TOA، db45 = 1/σ²………. 67

شکل 5-5 Perrدر برابر تعداد تکرارهای شبیه­سازی………………………………………………… 68

فهرست جدول‌ها

جدول 5-1 بازه اطمینان 95 درصدی برای Perr. 65

جدول 5-2 بازه اطمینان 95 درصدی برای انحراف  ساعت.. 66

فهرست نشانه‌های اختصاری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

d˜i,iʹ	خودبرآورد مربوط به مسافت بین موقعیت مکانی  ji و  jiʹ
ji	مختصات دو بعدی مربوط به حسگر  معمولی
L	تعداد حسگر های مرجع
N	تعداد بسته­های انتقال یافته در مدت زمان پنجره مکان­ یابی
Ol	انحراف
pi	مختصات دو بعدی  مربوط به Lمین حسگر  مرجع
Ri	زمان محلی دریافت  iمین بسته  ] ثانیه[
Sl	اریب زمان­سنجی حسگر  معمولی در ارتباط با  Lمین حسگر  مرجع
Ti	زمان محلی ارسال i مین بسته  ] ثانیه[
tl	ساعت محلی مربوط به مرجع L
Tpdi	تاخیر انتشار مربوط به i مین بسته ] ثانیه[
W	مدت زمان پنجره مکان­ یابی.
Δ	حد آستانه برای تدریجی  کردن موقعیت مکانی ]متر[
σ2	وا یانس مربوط به خطای اندازه ­گیری TOA
ςli	نسبت بین  Tpdi و تاخیر انتشار واقعی مربوط به بسته i
ѱ˜i,iʹ	خودبرآورد مربوط به زاویه بین  موقعیت مکانی  ji و  jiʹ ]رادیان[

فهرست کلمات اختصاری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ALS	Area Localization Schema
AOA	Angle Of Arrival
AUV	Autonomous Underwater Vehicle
CRLB	Cramer Rao Lower Bound
DV	Distance Vector
FTSP	Flooding Time Synchronization Protocol
GTLS	Generalized Total Least Squares
IMM	Interactive Multiple Model
LOS	Line-Of-Sight
MAC	Medium Access Control
ML	Maximum Likelihood
MSE	Mean Square Error
RMSE	Root Mean Square Error
SVP	Sound Velocity Profile
TDMA	Time Division Multiple Access
TDOA	Time Difference Of Arrivals
TLS	Total Least Squares
TOA	Time Of Arrival
UWSNs	Underwater Wireless Sensor Networks

1. فصل اول: کلیات

• مقدمه

با گسترش روزافزون ابزارهای هوشمند کوچک وبا همگرا شدن ارتباطات بی­سیم با ابزارهای ریز، امکان پدید آمدن شبکه­ های کم­هزینه و در ابعاد مختلف فراهم شده است، شبکه­ هایی که بتوانند اطلاعات محیطی را برای انسان جمع­آوری کنند، شبکه­ هایی که بدون زیرساخت و به سرعت برقرار شده و بتوانند خود را سازماندهی کنند و نیازی به انرژی خارجی نداشته باشند. مهمترین این شبکه­­ها، شبکه­ های حسگر بی­سیم می­باشند و هر روزه کاربردها و استفاده­های جدیدی در زمینه امور نظامی و غیر نظامی  برای این نوع از شبکه­ ها ارائه می­شوند و مورد استفاده قرار می­گیرند.

شبکه های حسگر بی­سیم زیرآب گونه ای از شبکه های حسگر هستند که در محیط زیر آب قرار می­گیرند و توسط امواج صوتی با یکدیگر ارتباط دارند. شبکه های حسگر بی­سیم در زیرآب برای مقاصدی چون جمع آوری داده های کف آب، نظارت بر آلودگی آبها، نظارت بر محیط ساحل، ناوبری و کاربردهای نظامی نظارت بر محیط به کار برده می شوند[1].

از ­آنجا که که در شبکه های حسگر بی سیم زیرآب، رسانه انتقال آب است، چالش­ها و مشکلات خاص خود را دارد که طراحی شبکه را تحت تاثیر قرار می­دهند، از جمله این چالش­ها می­توان به تغییر سرعت صوت با توجه به  عمق، دما و شوری آب، تحرک دائمی حسگرها، تاخیر انتشار طولانی و چندمسیری[1] را نام برد. بنابراین پروتکل­ها و پروتکل­ها و الگوریتم­های لایه ­های شبکه­ های حسگر زمینی برای شبکه­ های حسگرزیر آب نامناسبند.

تاکنون پروتکل­ها و الگوریتم­های زیادی به خصوص در زمینه مسیریابی و در زمینه کنترل دسترسی به رسانه از جمله  Slotted FAMA ,UWAN-MACو… مطرح شده است [2] [3] [4] که در همه آن­ها مساله مکان­ یابی و همزمان­سازی حسگرها از اهمیت ویژه­ای برخوردار است، برای مثال دسترسی چندگانه به وسیله تقسیم زمان (TDMA)[2] از مواردی است که بطور رایج در پروتکل­های دسترسی به رسانه(MAC)[3] استفاده می­ شود که به همزمانی دقیق میان حسگرها نیازمند است. به عنوان مثالی دیگر از اهمیت همزمان­سازی و مکان­ یابی می­توان به این نکته اشاره کرد که تعداد زیادی از الگوریتم­های مسیریابی به اطلاعات مکانی حسگرها وابسته هستند [5] و [6].

اگرچه سرویس­های همزمان­سازی و مکان­ یابی به هم وابسته هستند، معمولا به صورت مستقل مورد مطالعه قرار گرفته­اند  و این به این دلیل است که مکان­ یابی از نقطه نظر شبکه­ های رادیویی و پردازش سیگنال [7] و همزمان­سازی از نقطه­نظر طراحی پروتکل مورد بررسی قرار گرفته اند [8]. در شبکه های حسگر بی سیم زیرآب، مکان­ یابی بیشتر از طریق زمان دریافت (TOA)[4] و زمان متفاوت دریافت (TDOA)[5] انجام می­ شود که وابسته  به سرویس­های همزمان­سازی هستند و در واقع این سرویس­ها پیش­نیاز الگوریتم­های مکان­ یابی هستند. از طرف دیگر اطلاعات در رابطه با مکان حسگرها چون برای تخمین تاخیر انتشار مورد استفاده قرار می­گیرد [9]، کمک فراوانی به همزمان­سازی حسگرها می­ کند. با توجه به این ارتباطات، مکان­ یابی و همزمان­سازی را می­توان در کنار هم انجام داد که انجام این کار دو مزیت بسیار مهم دارد:

• در یک استراتژی توامان از آنجا تعداد کمتری مبادلات پیام لازم است، صرفه جویی قابل توجهی در مصرف انرژی که از موارد بسیار مهم در شبکه­ های حسگری زیر آب می­باشد خواهیم داشت.
• یک راه­حل توامان می ­تواند به افزایش صحت[6] در هر دو سرویس کمک کند.

پس با توجه به اهمیت مکان­ یابی و همزمان­سازی که پیش­نیاز اکثر پروتکل­ها و الگوریتم­ها می­باشد و از نیازهای اساسی در شبکه های حسگر بی سیم زیرآب است ضرورت دارد که به این دو موضوع پرداخته شود اما از آنجا که این دو سرویس به یکدیگر وابسته هستند، ارائه یک راه­حل که این دو سرویس را با در نظر گرفتن چالش­های  خاص محیط زیرآب، درکنار یکدیگر انجام دهد از اهمیت ویژه­ای برخوردار می­باشد.

• تعریف مساله، هدف و ضرورت اجرای طرح پایان نامه

کاربردهای شبکه­ های حسگر زیر آب شامل مانیتورینگ اقیانوس و دریا، جستجوی معادن زیردریایی، کشف مواد شیمیایی و بیولوژیکی مضر، سیستم­های پدافند زیردریایی خودمختار، جمع­آوری داده ­های محیطی برای راهنمایی کشتی­ها و… می­باشند که همه این کاربردها نیاز به دانستن موقعیت نودهای حسگر دارند، ولی به دلیل ماهیت متحرک بودن  نودهای زیردریایی، نمی­توان از تکنیک­های مکان­ یابی موجود برای شبکه­ های حسگر زمینی استفاده نمود. لذا نیاز به تکنیک­هایی است که بتوان تکنیک­های مکان­ یابی شبکه­ های حسگر زمینی را برای شبکه­ های حسگر زیردریایی توسعه داد.

همزمان­سازی نیز یکی از نیازمندی­های اصلی برای سرویس­هایی است که توسط شبکه­ های توزیع شده فراهم می­شوند، تعداد زیادی از پروتکل­های همزمانی برای شبکه­ های حسگر بی­سیم مطرح شده ­اند، اما هیچ کدام از آن­ها نمی­توانند به صورت مستقیم برای شبکه­ های زیرآب به کار برده شوند، یک الگوریتم همزمانی باید فاکتورهای دیگری همچون مدت زمان تاخیر طولانی که ناشی از استفاده از ارتباطات صوتی می­باشد و تحرک حسگرها را نیز در نظر بگیرد. این چالش­ها صحت رویه همزمانی را برای شبکه­ های حسگر بی­سیم زیردریایی بحرانی­تر می­ کند، بنابراین راه­ حل­های همزمانی مورد نیاز است که به طور خاص برای شبکه­ های بی­سیم زیردریایی طراحی شده باشند تا بتوانند این نیازمندی­ها را برطرف سازند.

با توجه به موضوعات مطرح شده در بالا و ضرورت در نظر گرفتن آن­ها در شبکه­ های حسگر بی­سیم زیردریایی و با توجه به درنظر گرفتن محیط زیرآب که دارای چالش­های خاص خود می­باشد، هدف از انجام این پایان نامه ، مطالعه جنبه­ های مختلف، ویژگی­ها و چالش­های محیط زیرآب و شبکه­ های حسگر بی­سیم زیرآب و در نهایت، ارائه یک روش است که مکان­ یابی و همزمان­سازی حسگرهای زیرآب را به صورت توامان انجام دهد و درعین حال محدودیت­های موجود در محیط زیرآب را مدنظر قرار دهد.

برای نشان دادن کارایی روش ارائه شده از شبیه­ساز مطلب استفاده خواهد شد و تکنیک ارائه شده با تکنیک­هایی که قبلا ارائه شده ­اند مقایسه می­ شود.

[1] Multipath

فصل اول

کلیات تحقیق………………………………………………………………………………………………… 4

1-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 4

1-2 طرح مسئله……………………………………………………………………………………………… 4

1-3 سؤالهای اصلی پژوهش………………………………………………………………………………. 6

1-4 فرضیه ها ی پژوهش…………………………………………………………………………………. 6

1-5 اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………… 6

1-6 سابقه انجام تحقیق …………………………………………………………………………………… 7

1-6-1 تحقیق های انجام یافته داخلی………………………………………………………………….. 7

1-6-2 تحقیق های انجام یافته خارجی………………………………………………………………… 10

1-7 جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق………………………………………………………………… 10

1-8 كاربردهای متصور از تحقیق………………………………………………………………………… 10

1-8-1 مراجع استفاده كننده از نتیجه پایان نامه ………………………………………………………. 10

1-9 روش انجام تحقیق……………………………………………………………………………………. 11

1-9-1 روش و ابزار گرد آوری اطلاعات ……………………………………………………………. 11

1-9-2 روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………… 11

1-10 روایی و پایایی تحقیق……………………………………………………………………………… 11

1-11 جامعه آماری و روش نمونه گیری……………………………………………………………….. 13

1-12 مشکلات و محدودیت های تحقیق……………………………………………………………… 14

فصل دوم

مبانی نظری و ادبیات موضوع……………………………………………………………………………. 16

2-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 16

2-2روش شناسی تحقیق…………………………………………………………………………………… 16

2-2-1 معرفی متغیرهای مورد استفاده در این پژوهش……………………………………………… 16

2-2-1-1  متغیر مستقل……………………………………………………………………………………. 17

2-2-1-1-1 سفر …………………………………………………………………………………………… 18

2-2-1-2 متغیرهای وابسته………………………………………………………………………………… 18

2-2-1-2-1 سیستم حمل و نقل…………………………………………………………………………. 18

2-2-1-2-1-1 جنبه های حمل و نقل…………………………………………………………………. 18

2-2-1-2-1-2 مدلهای حمل و نقل…………………………………………………………………….. 19
2-2-1-2-1-3 طبقه بندی های حمل و نقل………………………………………………………….. 19

2-2-1-2-1-4 حمل و نقل و ارتباطات ……………………………………………………………… 19

2-2-1-2-1-5 حمل و نقل ، فعالیت ها و کاربری زمین………………………………………….. 20

2-2-1-2-1-6 حمل و نقل ؛ انرژی و محیط زیست……………………………………………….. 20

2-2-1-2-1-7 مقررات قرارداد حمل و نقل ………………………………………………………… 21

2-2-1-2-1-8 انواع حمل و نقل ………………………………………………………………………. 22

2-2-1-2-1-8-1 حمل و نقل زمینى یا راه‌هاى خشکى……………………………………………. 22

2-2-1-2-1-8-2 حمل و نقل با راه‌آهن………………………………………………………………. 23

2-2-1-2-1-8-2-1 مزایاى راه‌آهن…………………………………………………………………….. 24

2-2-1-2-1-8-2-2 مزایاى راه‌آهن از بُعد حجم کالا و تناژ بار وتعداد مسافر و نوع کالا…. 24

2-2-1-2-1-8-2-3 مزایاى راه‌آهن از نظر عامل زمان……………………………………………… 24

2-2-1-2-1-8-3 حمل و نقل تركیبی، راهی برای ارتقای شبكه های ریلی……………………. 25

2-2-1-2-1-9 سیستم های نوین حمل و نقل در جهان……………………………………………. 25

2-2-1-2-1-10 حمل و نقل عمومی…………………………………………………………………… 28

2-2-1-2-1-11 حمل و نقل نیمه عمومی ……………………………………………………………. 29

2-2-1-2-2 مدیریت تقاضای سفر……………………………………………………………………… 29

2-2-2-1-1-1 مدیریت شهری………………………………………………………………………….. 31

2-2-2-1-1-2 مفهوم برنامه ریزی  وبرنامه ریزی شهری………………………………………….. 31

2-2-2-1-1-3 تعامل فضایی…………………………………………………………………………….. 32

2-3 بر مطالعات صورت گرفته………………………………………………………………. 34

2-3-1 مقایسه انگیزه های سفر در میان دو نسل جوان و بزرگسال…………………………….. 34

2-3-2 تخمین تابع تقاضای سفر یک شهر………………………………………………………….. 35

2-3-3 استفاده از بهینه سازی فازی در تعدیل مقادیر نرخ های سفر…………………………… 37

2-3-4 مدل برنامه ریزی شبکه حمل و نقل اتوبوسرانی بین شهری…………………………….. 38

2-3-5 مدل تحلیل عاملی برای انتخاب عوامل مؤثر برتقاضای سفر با اتوبوسهای بین شهری 39

2-3-6 میزان مخاطرات سفر با اتوبوس در یک راه اصلی بین شهری………………………….. 41

2-3-7 نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در كاهش تقاضای سفرهای شهری……………… 42

2-3-8 میزان رضایت از سفر با مترو………………………………………………………………….. 44

2-3-9 مدلسازی تولید سفر ……………………………………………………………………………. 45

2-3-10 تدوین متدولوژی ارزیابی پارامترهای موثر بر تقاضای سفرها در ایران…………….. 47

2-3-11 مولفه های كیفیت و كارایی حمل و نقل عمومی………………………………………… 48

2-3-12 اهمیت حمل و نقل پایدار شهری در توسعه پایدار شهری…………………………….. 50

2-3-13 حل مسائل پیش بینی توزیع سفر در شبكه های حمل ونقل با پارامترهای غیر دقیق 52

2-3-14 برنامه ریزی راهبردی توسعه سیستم های حمل و نقل هوشمند جاده ای کشور….. 53

2-3-15 روش های مختلف برآورد ارزش زمان سفر………………………………………………… 55

2-3-16 پیش بینی تولید سفرهای بین شهری……………………………………………………….. 59

2-3-17 بررسی مدلهای تولید سفر……………………………………………………………………. 60

2-3 -17 -1 مدل PBS&J………………………………………………………………………………. 61

2-3-17-2 مدل رگرسیون لوژستیک……………………………………………………………………. 62

2-3-17-3 مدل BPNN………………………………………………………………………………….. 62

2-3-17-4 مقایسه نتایج مدلها…………………………………………………………………………… 63

2-3-18 بررسی اثرات تکرار سفر بر میزان رضایت مسافران……………………………………. 64

2-3-19 تاثیرات حمل و نقل همگانی بر كاهش مصرف سوخت………………………………. 65

2-3-20 عوامل موثر در ایجاد حمل و نقل نامطلوب………………………………………………. 67

2-3-20-1 راهکارهایی جهت بهبود وضعیت توسعه حمل و نقل همگانی …………………… 67

2-3-21 راهکارهای کاهش تقاضای سفر…………………………………………………………….. 67

2-3-21-1 راهکارهایی كه می توان برای کاهش تقاضای سفر بكار برد شامل……………….. 68

2-3-22 مناسب سازی شبکه حمل و نقل شهری و بین شهری…………………………………… 69

2-3-23 سفر و شادی‌ ،نیاز بنیادین‌ مردم‌ ایران‌ ………………………………………………………. 71

2-3-24 ثمرات سفر………………………………………………………………………………………… 74

2-3-25 توصیه های ایمنی برای سفر با اتوبوس های بین شهری………………………………… 78

2-3-26 توصیه هایی برای روزهای مسافرت…………………………………………………………. 80

2-3-27 کاهش سفرهای بین شهری با اتوبوس، با وجود ثبات نرخ بلیط………………………. 81

 

2-3-28 چرا باید سفر كنیم؟……………………………………………………………………………… 82

2-3-28-1 نکاتی درباره سفر با خودروی شخصی …………………………………………………. 89

2-3-28-2 نکاتی درباره سفر با قطار و اتوبوس……………………………………………………… 90

2-3-28-3 نکاتی درباره سفر با هواپیما………………………………………………………………… 90

2-3-29 روش های مدیریت تقاضای سفر در حمل ونقل……………………………………………. 91

2-3-30 بررسی عوامل مؤثر بر زمان سفر در سیستم حمل ونقل…………………………………. 97

2-3-31 مدل هوشمند تقاضای سفر  تحلیل الگوی مدل تقاضای سفرهای جاده ای…………… 99

2-3-32 تنگناهای سیستم حمل و نقل شهری…………………………………………………………. 100

2-3-33 مدیریت شهری…………………………………………………………………………………… 103

2-3-33-1 مدیریت شهری در جهان معاصر………………………………………………………….. 104

2-3-33-2 اهداف مدیریت شهری………………………………………………………………………. 105

2-3-33-3 وظایف مدیریت شهری…………………………………………………………………….. 105

2-3-33-4 ضرورت برنامه‌ریزی برای شهری سال…………………………………………………… 108

2-3-33-5 ارائه مدلى براى مدیریت یكپارچه حمل و نقل…………………………………………. 114

فصل سوم

معرفی منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………… 116

3-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 116

3-2 ویژگی های طبیعی……………………………………………………………………………………. 116

3-2-1 وضعیت توپوگرافی……………………………………………………………………………….. 116

3-2-2 فاكتورهای اقلیمی منطقه…………………………………………………………………………. 117

3-2-2-1 ارتفاعات………………………………………………………………………………………. 117

3-2-2-2 عرض جغرافیایی……………………………………………………………………………. 117

3-2-2-3 پوشش گیاهی………………………………………………………………………………… 117

3-2-2-4 ساعات آفتابی………………………………………………………………………………… 118

3-2-2-5 توفان، رعد و برق…………………………………………………………………………… 118

3-2-2-6 روزهای همراه با برف و یا مخلوط برف و باران…………………………………….. 118

3-2-2-7 روزهای همراه با گرد و خاك…………………………………………………………….. 119

3-2-2-8 اقلیم شهرکرد…………………………………………………………………………………. 119

3-2-3 جهت وزش بادهای غالب……………………………………………………………………. 120

3-3 ویژگی های انسانی………………………………………………………………………………… 122

3-3-1 تاریخچه شهرکرد……………………………………………………………………………….. 122

3-3-2 امور ایمنی و ترافیك…………………………………………………………………………… 124

3-3 -3 تقسیمات سیاسی………………………………………………………………………………. 126

3-3-4 ویژگی های اجتماعی………………………………………………………………………….. 131

3-3-4-1 آمار جمعیتی شهرکرد………………………………………………………………………. 131

3-3-4-2 بعد خانوار…………………………………………………………………………………….. 131

3-3-4-3 تحولات حجم جمعیت…………………………………………………………………….. 133

3-3-4-4 میزان رشد جمعیت………………………………………………………………………….. 135

3-3-4-5 پیش بینی جمعیت آینده شهرکرد………………………………………………………… 136

3-3-4-6 برآورد مهاجرت در شهر و شهرستان شهرکرد………………………………………… 138

3-3-4-7 مهاجران وارد شده…………………………………………………………………………… 139

3-3-4-8 مبادلات مهاجرتی استان با سایر استان ها………………………………………………. 142

3-4-4-9  مراکز آموزشی و دانشگاهی………………………………………………………………. 143

3-4  خصوصیات اقتصادی شهر………………………………………………………………………. 149

3-4-1 بخش صنعت…………………………………………………………………………………….. 149

3-4-2 بخش معدن………………………………………………………………………………………. 150

3-4-3 کشاورزی…………………………………………………………………………………………. 151

3-4-4 دامپروری…………………………………………………………………………………………. 151

3-4-5 خدمات……………………………………………………………………………………………. 152

3-4-6 میزان و نسبت درصد جمعیت فعال در بخش های مختلف اقتصادی……………….. 153

3-4-7 جمعیت فعال از نظر اقتصادی……………………………………………………………….. 154

3-5 خصوصیات کالبدی شهر………………………………………………………………………….. 157

3-5-1 نحوه استفاده از اراضی…………………………………………………………………………. 157

3-5-1-1 مسکونی……………………………………………………………………………………….. 157

3-5-1-2 آموزشی……………………………………………………………………………………….. 158

3-5-1-3 آموزش عالی و فنی حرفه ای…………………………………………………………….. 158

3-5-1-4 بهداشتی……………………………………………………………………………………….. 159

3-5-1-5 درمانی…………………………………………………………………………………………. 159

3-5-1-6 مکان‌های تفریحی…………………………………………………………………………… 159

3-5-1-7 فضای سبز شهرکرد…………………………………………………………………………. 160

3-5-1-8 مذهبی………………………………………………………………………………………….. 161

3-5-1-9 فرهنگی………………………………………………………………………………………… 161

3-5-1-10 ورزشی………………………………………………………………………………………. 161

3-5-1-11 جهانگردی و پذیرایی…………………………………………………………………….. 161

3-5-1-12 اداری-خدمات شهری…………………………………………………………………….. 162

3-5-1-13 نظامی- ستادی……………………………………………………………………………… 162

3-5-1-14 صنعتی……………………………………………………………………………………….. 162

3-5-1-15 تاسیسات و تجهیزات شهری و گورستان…………………………………………….. 162

3-5-2 شبکه ارتباطی شهر……………………………………………………………………………… 163

3-5-2-1 حریم شبکه ارتباطی…………………………………………………………………………. 164

3-5-2-2 ارتباطات منطقه………………………………………………………………………………. 169

3-5-2-3 شیب خیابانها و نحوه دفع آبهای سطحی………………………………………………. 172

3-5-2-4 حمل و نقل و انبارها……………………………………………………………………….. 173

3-5-2-5 سرویس حمل و نقل عمومی………………………………………………………………. 173

3-5-2-6 حمل ونقل شهری و برون شهری……………………………………………………….. 174

3-5-2-6-1 اتوبوس شهری……………………………………………………………………………. 174

3-5-2-6-2 تاکسی………………………………………………………………………………………. 174

3-5-2-6-3 فرودگاه ……………………………………………………………………………………. 174

3-5-2-6-4 پایانه‌ها‌های مسافربری…………………………………………………………………… 174

3-6 معیارها و ضوابطی که باید در طرح ریزی کالبدی شهر مورد توجه قرار گیرد………… 176

3-7 نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………… 177

فصل چهارم

یافته های پژوهش…………………………………………………………………………………………. 179

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………… 179

4-2 نتایج توصیفی تحقیق……………………………………………………………………………….. 179

4-2-1 وضعیت جنسی پاسخگویان…………………………………………………………………… 179

4-2-2 وضعیت محل سکونت پاسخگویان………………………………………………………….. 180

4-2-3 وضعیت سنی پاسخگویان……………………………………………………………………… 181

4-2-4 وضعیت تحصیلات پاسخگویان………………………………………………………………. 182

4-2-5 وضعیت میانگین سفر پاسخگویان به اصفهان در هفته…………………………………… 184

4-2-6 وضعیت بیشترین تعداد سفر در روزهای هفته از طرف پاسخگویان………………….. 184

4-2-7 وضعیت مقصد نهایی سفرپاسخگویان………………………………………………………. 186

4-2-8 وضعیت علت سفر………………………………………………………………………………. 186

4-2-9 وضعیت نوع وسیله نقلیه مورد استفاده در سفرها از طرف پاسخگویان………………. 188

4-2-10 وضعیت ناسبترین سیستم حمل و نقل پیشنهادی پاسخگویان بین دو شهر شهرکرد و اصفهان 189

4-2-11 وضعیت دلیل انتخاب این نوع سیستم حمل و نقل از نظر پاسخگویان…………….. 190

4-2-12 وضعیت نظر خواهی در مورد خدمات……………………………………………………. 191

4-2-13 وضعیت نظر خواهی در مورد سیستم حمل و نقل……………………………………… 195

4-3-1 سهم استان از حمل و نقل جاده ای………………………………………………………….. 199

4-3-2 سهم شهرستان شهرکرد از سفرهای استانی(پایانه مسافربری آزادی)………………….. 204

4-4 نتایج استنباطی پژوهش………………………………………………………………………………. 206

4-4-1 آزمون فرضیه اول………………………………………………………………………………….. 206

4-4-1-1 وضعیت پاسخگویان از نظر گروه سنی و علت سفر……………………………………. 206

4-4-2 آزمون فرضیه دوم…………………………………………………………………………………. 211

4-4-3 آزمون فرضیه سوم…………………………………………………………………………………. 215

فصل پنجم

جمع بندی، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات…………………………………………………………….. 217

5-1 جمع بندی………………………………………………………………………………………………. 217

5-2 نتایج پژوهش………………………………………………………………………………………….. 218

5-2-1 نتایج توصیفی………………………………………………………………………………………. 218

5-2-2 نتایج استنباطی……………………………………………………………………………………… 219

5-2-2-1 آزمون فرضیه اول………………………………………………………………………………. 219

5-2-2-2 آزمون فرضیه دوم……………………………………………………………………………… 219

5-2-2-3 آزمون فرضیه سوم……………………………………………………………………………… 220

5-3 اقدامات مورد نیاز برای حل مشکلات سیستم حمل و نقل در محدوده مورد مطالعه…… 221

5-3-1 اقدامات فرهنگی…………………………………………………………………………………… 221

5-3-2 اقدامات قانونی…………………………………………………………………………………….. 222

5-3-3 اقدامات اقتصادی………………………………………………………………………………….. 222

5-3-4 اقدامات خدماتی…………………………………………………………………………………… 222

5-3-5 اقدامات اجتماعی………………………………………………………………………………….. 223

5-4 ارائه پیشنهادات………………………………………………………………………………………… 223

5-5 موضوعات پیشنهادی جهت کار در آینده………………………………………………………… 224

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………… 226

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………… 229

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………. 230

فهرست جدول ها

جدول شماره 1-1 : متغیرهای کلی تحقیق ، شاخص های سنجش متغیرها و درصد روایی آنها        12

جدول شماره 2-1 : استراتژی­ های مدیریت تقاضای سفر…………………………………………… 30

جدول شماره 2-2 : مشخصات و خصوصیات سفر با اتوبوس در ایران………………………….. 42

جدول شماره 2-3 : طبقه بندی برای تعیین نرخ های تخلیه………………………………………… 61

جدول شماره 2-4 : جدول دسته بندی برای نشان دادن عملکرد مدل رگرسیون لوجستیک … 63

جدول شماره 2-5 : دسته بندی برای نشان دادن عملکرد مدل )مدل رگرسیون لوجستیک)…. 63

جدول شماره 2-6 : انواع معیارها و حالتهای هر معیار در تكنیكهای پیش بینی زمان سفر……. 96

جدول شماره 2-7 : چهار روش برای دست‌یابی به شهرهای سالم………………………………… 110

جدول شماره 3-1 : خلاصه نتایج تعیین اقلیم شهركرد با روش های مختلف……………………… 119

جدول شماره 3-2 : وضع جوی شهر شهركرد برحسب ماه…………………………………………. 121

جدول شماره 3-3 : تعداد پایگاه های امداد نجات جاده ای تا پایان سال 1389……………….. 125

جدول شماره 3-4 : تعداد تصادفات، متوفیات و مصدومین در سال 1389…………………….. 126

جدول شماره 3-5 تقسیمات سیاسی استان چهارمحال و بختیاری :1388……………………….. 127

جدول شماره 3-6 : طول و عرض جغرافیایی شهرستانها……………………………………………. 127

جدول شماره 3-7 : تعداد شهرستان، بخش، شهر و دهستان براساس تقسیمات كشوری…….. 128

جدول شماره 3-8 : تقسیمات استان چهارمحال و بختیاری…………………………………………. 128

جدول شماره 3-9 : تقسیمات كشوری در محدوده استان…………………………………………… 129

جدول شماره 3-10 : آمار جمعیتی شهرکرد……………………………………………………………. 131

جدول شماره 3-11 : جمعیت بر حسب تعداد افراد تشکیل دهنده خانواده در سال 1385…… 132

جدول شماره 3-12 : جمعیت برحسب نوع خانوار، جنس و شهرستان: آبان 1385……………. 132

جدول شماره 3-13 : توزیع سنی شهر شهرکرد و میزان رشد ویژه گروه های بزرگ سنی…… 134

جدول شماره 3-14 : پیش بینی جمعیت شهر شهرکرد ، میزان های حیاتی و میزان های رشد بر حسب دوره های پنج ساله از سال 1375 تا 1395 (گزینه اول)………………………………………………………………………….. 137

جدول شماره 3-15 : پیش بینی جمعیت شهر شهرکرد ، میزان های حیاتی و میزان های  شد بر حسب دوره های پنج ساله از سال 1375 تا 1395 (گزینه دوم)………………………………………………………………………….. 137

جدول شماره 3-16 : پیش بینی جمعیت شهر شهرکرد ، میزان های حیاتی و میزان های رشد بر حسب دوره های پنج ساله از سال 1375 تا 1395 (گزینه سوم)…………………………………………………………………………. 138

جدول شماره 3-17 : برآورد مهاجرت در شهر و شهرستان شهرکرد…………………………….. 139

جدول شماره 3-18 : توزیع مهاجران وارد شده به استان چهارمحال و بختیاری  از  سایر استانها برحسب مقصد مهاجرت                                                                                                           140

جدول شماره 3-19 : توزیع مهاجران خارج شده از استان چهارمحال و بختیاری به تفکیک مهمترین استانهای مقصد (85-1375)                                                                                                           140

جدول شماره 3-20 : مهاجران وارد شده به استان چهارمحال و بختیاری به تفکیک مهمترین استانهای مبدا      140

جدول شماره 3-21 : موازنه مهاجرتی استان چهارمحال و بختیاری با استانهای اصفهان، خوزستان، تهران و فارس در سالهای 1385 – 1375………………………………………………………………………………………………… 141

جدول شماره 3-22 : مهاجران خارج شده از استان چهارمحال و بختیاری به تفکیک مهمترین استانهای مقصد (85-1375)                                                                                                           142

جدول شماره 3-23 : شمار و درصد مهاجران خارج شده از استان چهارمحال و بختیاری به تفکیک مهمترین استانهای مقصد (75-1365)……………………………………………………………………………………………………. 143

جدول شماره 3-24 : باسوادان در جمعیت 6 ساله و بیشتر ساكن برحسب جنس و شهرستان 143

جدول شماره 3-25 : دانش آموزان وکارکنان آموزشی،دفتری واداری کلیه دوره های تحصیلی برحسب شهرستان 144

جدول شماره 3-26 : فارغ التحصیلان دوره های تحصیلی تحت پوشش اداره کل آموزش و پرورش  بر حسب پایه تحصیلی                                                                                                           144

جدول شماره 3-27 : دانشجویان دانشگاه ها ومراکز آموزش عالی دولتی برحسب دوره های مختلف تحصیلی 145

جدول شماره 3-28 : فارغ التحصیلان دانشگاه ها ومراکز آموزش عالی دولتی برحسب دوره های مختلف تحصیلی     147

جدول شماره 3-29 : کارگاه های فعال بخش خدمات شهرکرد به تفکیک نوع فعالیت عمده.. 153

جدول شماره 3-30 : جمعیت فعال شهرکرد…………………………………………………………… 155

جدول شماره 3-31 : جمعیت ده ساله و بیشتر شهرکرد به تفکیک فعال و غیر فعال طی دهه های مختلف      156

جدول شماره 3-32 : جمعیت فعال شهرکرد به تفکیک شاغل و بیکار و جنسیت در دوره های مختلف         156

جدول شماره 3-33 : تعداد پلاکهای سطح شهر……………………………………………………….. 157

جدول شماره 3-34 : پروانه های ساختمانی صادر شده برای احداث بنا برحسب مساحت زمین و زیربنا در نقاط شهری                                                                                                           157

جدول شماره 3-35 : پروانه های ساختمانی مسکونی صادر شده برای احداث بنا برحسب تعداد طبقات در نقاط شهری                                                                                                           158

جدول شماره 3-36 : پروانه های ساختمانی صادرشده برای احداث بنابرحسب وضعیت قبلی زمین ومساحت آن درنقاط شهری                                                                                                           158

جدول شماره 3-37 : اماکن مذهبی……………………………………………………………………….. 161

جدول شماره 3-38 : عرض حریم بکه ارتباطی شهر…………………………………………………. 166

جدول شماره 3-39 : حجم ترافیک ورودی به شهر شهرکرد- اصفهان…………………………… 171

جدول شماره 3-40 : تعداد اتوبوس و مینی بوس فعال در خطوط شهری و برون شهری……. 173

جدول شماره 3-41 : انواع راه های تحت پوشش اداره کل راه و ترابری استان…………………. 175

جدول شماره 3-42 : انواع راه های روستایی تحت پوشش اداره کل راه و ترابری استان……… 175

جدول شماره 3-43 : تعداد پایانه ، سفر و مسافرجابجا شده برون استانی و درون استانی از طریق پایانه های مسافر بری توسط انواع وسایل نقلیه عمومی مسافری جاده ای برحسب شهرستان……………………………………. 175

فصل اول: کلیات و مفاهیم………………………. 2

1. کلیات………………………………. 3

1- 1- 1.  بیان مسئله…………………………….. 3

1- 1- 2. پرسش‌های اصلی پژوهش………………………………. 3

1- 1- 3. فرضیه‌ها……………………………. 3

1- 1- 4. روش انجام کار و منابع پژوهش…………………………. 4

1- 1-  5. ضرورت و هدف پژوهش………………………………. 4

1- 1-  6. سابقه و پیشینه پژوهش………………………………. 5

1- 2. مفاهیم…………………………….. 6

1-2-1 . اخلاق……………………………… 6

1- 2-2. انسان‌شناسی……………………………… 7

1- 2-3. انواع پژوهش‌های اخلاقی……………………………… 8

1- 2-3-1.  اخلاق توصیفی……………………………… 8

1- 2-3-2. فلسفه اخلاق……………………………… 9

1- 2-3-2-1. فرا اخلاق……………………………… 9

1- 2-3-2-2. اخلاق هنجاری……………………………… 9

1- 2-3-2-2-1. مکاتب اخلاقی……………………………… 10

1- 2-3-2-2-1-1. اخلاق فضیلت………………………………. 10

1- 2-3-2-2-1-2. اخلاق سودگرا……………………………. 11

1- 2-3-2-2-1-3. اخلاق وظیفه‌گرا……………………………. 11

1-2-3-3. علم اخلاق……………………………… 12

1-2-4. انواع انسان‌شناسی……………………………… 12

1- 2-4-1. انسان‌شناسی تجربی……………………………… 12

1- 2-4-2. انسان‌شناسی فلسفی……………………………… 13

1- 2-4-3. انسان‌شناسی عرفانی……………………………… 13

1-2-4-4. انسان‌شناسی دینی……………………………… 14

1-2-5. حقیقت انسان در رویکردهای مختلف…………………… 14

1-2-5-1. حقیقت انسان در عرفان…………………………….. 14

1-2-5-2. حقیقت انسان در فلسفه…………………………….. 16

1-2-5-2-1. نفس و مراتب آن…………………………….. 17

1-2-5-2-1-1. عقل……………………………… 18

1-2-5-2-1-1-1. مراتب عقل نظری……………………………… 19

1-2-5-2-1-1-2. مراتب عقل عملی……………………………… 21

الف. اراده……………………………. 21

ب. اختیار…………………………….. 22

1-2-5-2-1- 2. تخیل……………………………… 23

1-2-5-2-1- 3. احساس………………………………. 26

1- 2- 6.  خصوصیات و گرایش‌های انسان……………………. 27

1-2-6- 1. فطرت………………………………. 28

1-2-6- 2. غریزه……………………………. 29

1-2-6- 3. عواطف………………………………. 29

1-2-6- 4. طبیعت و سرشت و طینت…………………………. 31

1-2-6- 5. استعداد بی‌نهایت انسان…………………………….. 31

1- 2- 7. مسائل اخلاق……………………………… 32

1- 2- 7- 1. منشأ اخلاق……………………………… 32

2- 7- 2. منشأ مفاهیم اخلاقی……………………………… 33

1- 2- 7- 3. سعادت و شقاوت………………………………. 34

1- 2- 7- 4.  لذت و الم…………………………….. 36

1- 2- 7- 5. فضیلت و رذیلت………………………………. 37

1- 2- 8. معیار فعل اخلاقی……………………………… 39

1- 2- 8- 1. آگاهی……………………………… 39

1- 2- 8- 2.  نیت………………………………. 39

1- 2- 8- 3. قرب به خدا……………………………. 41

1- 2- 9.  رابطه انسان‌شناسی و اخلاق…………………………….41

1- 2- 9- 1. تغییرپذیری انسان…………………………….. 41

1- 2- 9- 2. عقل و وجدان دراخلاق……………………………… 42

1- 2- 9- 3. آزادی انسان…………………………….. 43

1- 2- 9- 4. عدالت و اعتدال در اخلاق………………………….. 44

فصل دوم: بررسی مبانی نظری مسئله تأثیر انسان‌شناسی بر اخلاق در اندیشه امام خمینی(ره)…..45

 

 

2-1. اخلاق در نظر امام خمینی(ره)……………………………. 46

2-2. انسان‌شناسی در نظر امام خمینی(ره)……………………. 46

2-2-1. انسان‌شناسی فلسفی……………………………… 47

2-2-1-1. ساحت نفس………………………………. 48

2-2-1-2. مراتب و قوای نفس………………………………. 51

2-2-1-2-1. عقل……………………………… 53

2-2-1-2-2. اختیار و اراده……………………………. 55

2-2-1-3. رابطه مراتب و شؤون نفس……………………….. 56

2-2-1-4. رابطه نفس و بدن…………………………….. 57

2-2-1-5. بدن تابع نفس………………………………. 58

2-2-2. انسان‌شناسی عرفانی……………………………… 60

2- 2- 2- 1. قلب و مراتب آن…………………………….. 60

2-2-2-1-1. اقسام قلب………………………………. 62

2-2-2-1-2. رابطه قلب و بدن…………………………….. 63

2-3. خصوصیات و گرایشهای انسان…………………………… 64

2-3-1. فطرت………………………………. 64

2-3-1-1. ویژگی‌های امور فطری……………………………… 65

2-3-2. طینت………………………………. 66

2-3-3. استعداد…………………………….. 67

2-4. بررسی اندیشه اخلاقی امام خمینی(ره)……………………… 68

2-4-1. رویکرد فلسفی سعادت‌گرا……………………………. 68

2-4-2. سعادت و شقاوت………………………………. 69

2-4-2-1. سعادت و شقاوت وجودی……………………………… 71

2-4-2-2. سعادت و شقاوت اخلاقی……………………………… 71

2-4-2-3. ملاک سعادت و شقاوت………………………………. 72

2-4-2-3-1. علم و معرفت و اقسام آن…………………………….. 74

2-4-3. عدالت و اعتدال…………………………….. 75

2-4-3-1.رابطه اعتدال و فضیلت و رذیلت………………………………. 76

2-5. رویکرد عرفانی به اخلاق……………………………… 77

2-5-1. مراتب سلوک عرفانی…………………………….. 78

2-5-2. راه‌های تهذیب اخلاق و اصلاح نفس…………………….. 78

2-5-2-1. تفکر…………………………….. 79

2-5-2-2. عزم…………………………….. 80

2-5-2-3. مشارطه، مراقبه، محاسبه…………………………….. 81

2-5-2-4. تذکر مداوم…………………………….. 82

نتایج……………………………… 84

فصل سوم: تأثیر انسان‌شناسی بر اخلاق……………………… 86

3-1. فطرت انسانی منشأ اخلاق……………………………… 87

3-1-1.دین عامل شکوفایی فطرت………………………………. 88

3-1-2.عوامل احتجاب فطرت………………………………. 89

3-2. حبّ ذات و حب دنیا مانع و عاملی برای رشد اخلاقی……… 90

3-3. تغییرپذیری و اخلاق……………………………… 91

3-3-1. اصلاح نفس و اخلاق……………………………… 92

3-3-2. تربیت دینی و اخلاق……………………………… 93

3-3-2-1. ایمان به خدا …………………………….96

3-3-2 -1-1. فقدان ایمان اساس فساد اخلاقی…………………. 98

3-3-2-1-2. رابطه ایمان و عمل……………………………… 98

3-3-2-1-3. عبادت وتکامل اخلاقی……………………………… 100

3-3-2-1-4. رابطه تقوا و اخلاص با اخلاق……………………101

3-4. نیّت باطن و روح عمل……………………………… 102

3-5. تأثیر شناخت و فهم کرامت نفس بر اخلاق……………….. 104

3-5-1. رابطه معرفت نفس و اخلاق……………………………… 105

3-6. تفکر و اخلاق……………………………… 105

3-5-1. رابطه تخیل و اخلاق……………………………… 106

3-5-2. اعتدال ظاهری و باطنی منشأ فضیلت……………….. 107

3-7. قلب و اخلاق……………………………… 107

3-7-1. تأثیر اعمال بدنی بر ملکات و قلب………………………… 108

3-8. حریت انسان و اخلاق……………………………… 109

3-9. قرب و تقرب به خدا سعادت نهایی انسان………………… 110

نتایج……………………………… 111

نتیجه‌گیری……………………………… 113

فهرست منابع…………………………….. 117

چکیده:

ارتباط بین انسان‌شناسی و اخلاق از جمله مباحثی است که غالبا اندیشمندان حوزه اخلاق به آن نپرداخته یا به گونه‌ای روشن در مورد آن سخن نگفته‌اند.از آنجا که هم اخلاق و هم انسان‌شناسی به عنوان دو موضوع نسبتا وسیع در حوزه مطالعات مربوط به نفس انسان هستند، قطعا ارتباط وثیقی را بین آن‌ ها می‌توان یافت.امام خمینی(ره) از جمله اندیشمندانی هستند که در آثار خود به این دو حوزه پرداخته‌اند و شناخت انسان از مباحث بنیادی در نظر ایشان بوده و اخلاق را با توجه به حقیقت انسان  و هدف او تبیین کرده‌اند. امام با نگرشی دینی و عرفانی مباحث اخلاقی را مطرح کرده و هدف اخلاق را تربیت انسان و شکوفایی استعدادهای فطری و رشد انسان در همه مراتب و ابعادش بیان کرده‌اند.مسئله اساسی در پژوهش حاضر این است که در نظر امام خمینی چه نسبتی بین انسان‌شناسی و اخلاق وجود داشته و اساسا نقش انسان‌شناسی در اخلاق از منظر ایشان چیست. این نوشتار با روش تحلیل – توصیفی و استدلال عقلی و نقلی نشان میدهدکه دو رویکرد فلسفی و عرفانی در انسان شناسی امام خمینی وجود دارد و به همین ترتیب دو رویکرد اخلاقی می توان در اثار ایشان یافت . در رویکرد فلسفی حقیقت انسان را نفس ناطقه دانسته و برای آن مراتبی را بیان کرده‌اند و سعادت و کمال انسان منوط به توجه به رشد و تربیت همه مراتب می‌دانند و هم‌چنین در رویکرد عرفانی خویش حقیقت انسان را قلب و آن را مرکز فطرت الهی معرفی کرده‌اند. اخلاق با رویکرد فلسفی همراه با واژه های اعتدال، فضیلت و سعادت است و با رویکرد عرفانی همراه با تزکیه و اصلاح نفس و قرب به خداست. و هدایت و سعادت انسان را در اصلاح قلب انسان و تهذیب و تزکیه آن از تعلقات مادی و رذایل اخلاقی بیان کرده‌اند که این امر به وسیله خصوصیات خاص انسان مانندِ اختیار، اراده، فطرت، استعداد، عقل از یک سو و اطاعت از شرع از جانب دیگر میسر است.

مقدمه:

به نام خداوندی که برای تکامل و سعادت انسان، آسمان‌ها و زمین را آفرید و سعادت را سرمشق انسان‌هایی قرار داد که به انسانیت خویش واقفند.

خدا، انسان و جهان، سه محور اساسی اندیشه بشری است که در طول تاریخ و در همه جوامع، پرسش‌های مهم، اساسی و اندیشه‌ساز، همواره درباره آن‌ ها مطرح می‌شود و تمام تلاش فکری بشر، متوجه این سه کانون و یافتن پاسخ‌های درست و مناسب برای پرسش‌های مربوط به آن‌ ها است.  در این میان شناخت انسان و حل معماها و رازهای نهفته‌ی آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار و دانشمندان فراوانی را در رشته‌های علمی مختلف به خود مشغول ساخته است.  در تعالیم ادیان آسمانی-به ویژه اسلام- پس از مسأله خدا، «انسان» محوری‌ترین مسأله به شمار آمده و آفرینش جهان، فرستادن پیامبران و نزول کتاب‌های آسمانی، برای رسیدن او به سعادت و کمال نهایی‌اش صورت گرفته است. انسان‌شناسان بزرگ بر این نکته تأکید دارند که ابزارهای شناخت بشر، از پاسخ‌گویی صحیح و کامل به بسیاری از پرسش‌های مهم ناظر بر انسان و زوایای وجود وی ناتوانند و امروزه از «انسان موجودی ناشناخته» و «بحران انسان‌شناسی» سخن به میان می‌آورند. با این وجود انسان‌شناسی، انواع مختلف و متنوعی دارد که به لحاظ روش یا نوع نگرش از یکدیگر متمایز می‌شوند. تحقیق حاضر بر آن است که آراء و افکار فیلسوف و عارف بزرگ معاصر یعنی امام خمینی(ره) را در حوزه انسان‌شناسی فلسفی و عرفانی و هم‌چنین تأثیر آن بر اخلاق و رویکرد اخلاقی ایشان را بیان کند.

فصل اول: کلیات و مفاهیم

1- کلیات

1-1-1- بیان مسئله

مسئله‌ی مورد تحقیق، تأثیر انسان‌شناسی از منظر امام خمینی بر رویکرد اخلاقی ایشان است. امام خمینی(ره) در انسان‌شناسی فلسفی خویش قائل به مرتبه‌گرایی هستند، به این معنا که انسان ساحت‌های متفاوتی دارد و این مراتب و ساحت‌های مختلف برای انسان مراتب اخلاقی می‌سازد، علاوه براین، در دیدگاه امام مراتب انسان در هم تأثیر دارند، نمی‌توان برای تربیت اخلاقی انسان میزانی تعیین کرد مگر اینکه تمام مراتب را به طور هماهنگ ارتقا دهیم. امام در این رویکرد، سعی می‌کنند ربط بین مرتبه‌گرایی انسان و اخلاق را با دین و نقل تبیین کنند. از این رو در نظر امام ذکر که فضیلتی اخلاقی است باید با زبان گفته شود؛چرا که گفتار زبانی باعث می‌شود که بدن مطیع روح انسان شود. به همین شکل امام تلاش می‌کنند فضایل اخلاقی را با اعمال عبادی برای انسان به صفت باطنی پایدار تبدیل کنند.

2-1-1- پرسش های اصلی پژوهش

با توجه به مطالب یاد شده در بیان مسئله، در این پژوهش سؤالاتی مطرح می‌شود که پاسخ به آن‌ ها زیر بنای اصلی این پژوهش را تشکیل می‌دهد. این سؤالات عبارتند از:

1- رابطه‌ی انسان‌شناسی با اخلاق در چهل حدیث چیست؟(پرسش اصلی)

2- حقیقت انسان از نظر امام چیست؟

3- اخلاق مورد نظر امام چگونه اخلاقی است؟

3-1-1- فرضیه ها

در مقام پاسخ‌گویی به پرسش‌های فوق، می‌توان پاسخ‌های زیر را مطرح کرد:

1- از نظر امام انسان دارای حقیقت واحدی است که ساحات مختلف دارد و انسان در نظر امام تصویر تجلی خدا و بالاترین مرتبه هستی در نگاه فلسفی است. 

2- اخلاق مورد نظر امام، اخلاقی دینی، عرفانی است.

3- انسان موجودی دارای مراتب است و مراتب بر هم تاثیر می­گذارد و شناخت این خصوصیات بر اخلاق مؤثر است.

4-1-1- روش انجام کار و منابع پژوهش

شیوه‌ی کار در این تحقیق تحلیلی[1]- توصیفی است و در این راستا به صورت زیر انجام گرفته است.

نگارنده پس از مطالعه‌ی کتب فلسفی در حوزه شناخت انسان و حقیقت و معرفت به نفس و احوالات آن از نظر دیگر فلاسفه به بررسی نفس که حقیقت انسان است از منظر امام خمینی(ره) پرداخته و ضمن استخراج اصول انسان‌شناسی امام در آثار فلسفی و عرفانی ایشان از جمله تقریرات اسفار و شرح حدیث جنود عقل و جهل ، مصباح الهدایه به بررسی نوع رویکرد امام به انسان و تأثیر آن در مکتب اخلاقی ایشان در کتاب شرح چهل حدیث و دیگر آثار اخلاقی وی پرداخته است.

5-1- ضرورت و هدف پژوهش

امام(ره) متفکری هستند که مراتب درونی انسان را طی کرده‌اند و این مراتب در آثار ایشان ظهور پیدا کرده است. هدف اصلی این پژوهش استخراج، تنسق و ارائه انسان‌شناسی فلسفی امام(ره)با بهره گرفتن از آثار ایشان است و هم‌چنین

 

چکیده

کاستی توجه یکی از شایعترین مشکلات در کودکان کم توان ذهنی است و این مسئله به آسیب های روانشناختی، تحصیلی و اجتماعی منجر می شود. کمک به کودک کم توان ذهنی جهت افزایش فراخنای توجه بسیاری از مشکلات اساسی آنان را تعدیل می کند. از بین روش های درمانی متعدد که برای مداخله در این کاستی معرفی شده اند، نمایش درمانی به عنوان شیوه ای نزدیک با طبیعت کودکان و هماهنگ با ویژگی آنان جایگاه خاصی دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی نمایش درمانی بر میزان فراخنای توجه پسران کم ­توان­ذهنی آموزش­پذیر در مقطع ابتدایی اجرا شد.در این مطالعه شبه آزمایشی با  طرح پیش آزمون – پس آزمون همراه با گروه کنترل 30 نفر (هر یک از گروه های آزمایش و کنترل 15 نفر)  از بین مدارس پسرانه دانش ­آموزان كم­توان­ذهنی با روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. سپس، با بهره گرفتن از آزمون تولوز- پیرون و خرده آزمون فراخنای توجه آزمون شناختی- تشخیصی کی فراخنای توجه دانش ­آموزان اندازه ­گیری شد. گروه آزمایش به دوگروه­ 7 و 8 نفری تقسیم شد و در 12 جلسه نمایش درمانی 45 دقیقه­ایبه مدت 6 هفته شرکت کردند و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد. در پایان جلسات درمانی مجدداً آزمون تولوز- پیرون و خرده آزمون فراخنای توجه آزمون شناختی- تشخیصی کی بر روی هر دو گروه اجرا شد.داده های به دست آمده  با بهره گرفتن از تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از فراخنای توجه در آزمون تولوز پیرون (049/0=p) و خرده آزمون فراخنای توجه مجموعه کی (002/0=p) بیانگر تفاوت معنادار در گروه های آزمایش و کنترل بوده است. بر مبنای یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت که نمایش درمانی به عنوان روش مؤثر بر بهبود فراخنای توجه در کودکان کم توان ذهنی به شمار می رود.

کلید واژه ها: نمایش درمانی، فراخنای توجه، کم توانی ذهنی،مقطع ابتدایی

 

 

فهرست مطالب

عنوان ……………………………………………………………………………………………………………… صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1مقدمه…………………………………………………………………………………………….2

2-1بیان مسأله……………………………………………………………………………………….5

3-1اهمیت و ضرورت پژوهش …………………………………………………………………9

4-1اهداف پژوهش……………………………………………………………………………….10

الف) هدف کلی  …………………………………………………………………………………10

ب) اهداف کاربردی……………………………………………………………………………..11

فرضیه……………………………………………………….……………………………………….11

متغیرها …………………………………………………………………………………………………………………11

الف) تعاریف نظری………………………………………………………………………………12

ب) تعاریف عملی ………………………………………………………………………………..13

فصل دوم: گستره نظری و پیشینه پژوهش

1-2کم توانی ذهنی …………………………………………………………………………..15

1-1-2شیوع ……………………………………………………………………………………..17

2-1-2طبقه بندی کم توانی ذهنی ………………………………………………………… 18

1-2-1-2طبقه بندی انجمن امریکایی کم توانی ذهنی………..………………………18

2-2-1-2طبقه بندی بر اساس انتظارهای آموزش پذیری……………………………..20

3-1-2ویژگی های شناختی دانش آموز کم توان ذهنی………………………………………21

4-1-2ویژگی های عاطفی و روانی کودکان کم توان ذهنی…………………………….24

2-2 فراخنای توجه………………………………………………………………………………26

1-2-2فیزیولوژی توجه………………………………………………………………………..27

2-2-2عوامل موثر در توجه…………………………………………………………………..30

3-2-2انواع توجه……………………………………………………………………………….31

4-2-2عملکردهای توجه………………………………………………………………………33

5-2-2کمبود توجه……………………………………………………………………………………………..38

6-2-2درمان ………………………………………………………………………………………………………40

7-2-2کم توانی ذهنی و اهمیت توجه……………………………………………………42

3-2نمایش درمانی……………………………………………………………………………………………….44

1-3-2تاریخچه نمایش درمانی …………………………………………………………………………..45

1-2-3-2انجمن نمایش درمانگران بریتانیا………………………………………………………….47

2-2-3-2انجمن ملی نمایش درمانی امریکا……………………………………………..50

3-3-2ابزار نمایش درمانی…………………………………..………...………………………52

4-3-2اهداف نمایش درمانی………………………………………..………………………..58

5-3-2رویکردهای نمایش درمانی……………………………………………………………58

1-5-3-2دیدگاه انسان شناسی/آیینی جنینگز……………………………………………..59

2-5-3-2نظریه نقش رابرت لندی……………………………………………………………60

 

3-5-3-2دیدگاه پنج مرحله ای امونا……………………………………………………….61

6-3-2روان نمایش درمانی و نمایش درمانی………………………………………………62

7-3-2نمایش درمانی برای کودکان…………………………………………………………64

8-3-2نمایش درمانی در آموزش ویژه…....……………………………………………….65

9-3-2استفاده از نمایش درمانی برای افراد دارای مشکلات یادگیری…...………..67

10-3-2توجه در نمایش درمانی………………………………………………………………68

11-3-2اجزاء جلسات نمایش درمانی………………………………………………………..69

4-2بررسی متون…………………………………………………………………………………..72

1-4-2تحقیقات انجام شده داخلی……………………………………………………………72

2-4-2تحقیقات انجام شده خارجی………………………………………………………….73

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

1-3نوع مطالعه و طرح پژوهشی……………....……………………………………………78

2-3جامعه آماری …………………………………………………………………………………78

3-3روش نمونه گیری و گروه نمونه ………………………………………………………..78

1-3-3معیارهای ورود به مطالعه ………………………………………………………………79

2-3-3معیارهای خروج از مطالعه …………………………………………………………….79

4-3ابزار پژوهش …………………………………………………………………………………79

1-4-3آزمون مربعات دنباله دار تولوز- پیرون……………………………………………79

1-1-4-3نمره گذاری و تفسیر نتایج…………………………………………………………80

2-4-3آزمون شناختی تشخیصی کی………………………………………………………..81

1-2-4-3نمره گذاری و تفسیر نتایج…………………………………………………………82

5-3روش اجرا……………………………………………………………………………………..82

1-5-3ساختار جلسات نمایش درمانی………………………………………………………..84

6-3ملاحظات اخلاقی……………………………………………………………………………85

7-3روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………….85

                   فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده های آماری

1-4توصیف داده ها……………………………………………………………………………..87

2-4استنباط از داده ها …………………………………………………………………………91

فصل پنجم:بحث وتفسیر

1-5بحث در چهارچوب یافته ها……………………………………………………………95

2-5نتیجه گیری نهایی ……………………………………………………………………….103

3-5محدودیت های پژوهش ……………………………………………………………….105

4-5پیشنهادات پژوهش………………………………………………………………………..106

فهرست منابع ……………………………………………………………………………………107

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………122

پیوست:

محتوای جلسات نمایش درمانی……………………………………………………………..124

آزمون تولوز- پیرون…………………………………………………………………………..125

خرده آزمون فراخنای توجه مجموعه شناختی- تشخیصی کی……………………..126

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان ………………………………………………………………………………………….صفحه

جدول1-4 مقایسه میانگین سن در گروه های آزمایش و کنترل ……………………………………….87

جدول 2-4 مقایسه فراوانی سطوح کم توانی ذهنی در گروه های آزمایش و کنترل……………………..87

جدول 3-4مقایسه میانگین فراخنای توجه در آزمون تولوز- پیرون در گروه های آزمایش و کنترل………..88

جدول4-4مقایسه میانگین فراخنای توجه با توجه به آزمون تشخیصی کی در گروه های آزمایش و کنترل .. ……………………………………………………………………………………………………………………...89

جدول 5-4 بررسی نرمالیته متغیرهای پیوسته پژوهش…………………………………………………………91

جدول 6-4 نتایج آزمون تحلیل كوواریانس برای مقایسه میانگین فراخنای توجه (آزمون تولوز-پیرون) گروه های كنترل و آزمایش……………………………………………………………………………………………..92

جدول 7-4 نتایج آزمون تحلیل كوواریانس برای مقایسه میانگین فراخنای توجه (آزمون کی) گروه های كنترل و آزمایش…………………………………………………………………………………………………..92

 

 

فهرست نمودارها

عنوان ………………………………………………………………………………………….صفحه

نمودار 1-4 نمایش درصد سطوح کم توانی ذهنی در گروه های آزمایش و کنترل………………………..89

نمودار 2-4نمایش میانگین فراخنای توجه  گروه های آزمایش و کنترل در پیش آزمون و پس آزمون آزمون تولوز- پیرون…………………………………………………………………………………………………………….89

نمودار 3-4نمایش میانگین فراخنای توجه  گروه های آزمایش و کنترل در پیش آزمون و پس آزمون آزمون تشخیصی کی……………………………………………………………………………………………………………90

1مقدمه

تاثیر انکارناپذیر “هنر[1]” در “آموزش و پرورش” و نقش تزکیه و تهذیب اخلاقی و روانی هنر همواره مدنظر روان شناسان، روان تحلیلگران، هنرمندان و هنرشناسان فهیم قرار داشته است (عناصری، 1380). نمایش درمانی[2] یکی از تجلیات هنردرمانی خلاق است. هنردرمانی شامل کتاب درمانی[3]، حرکت/رقص[4] درمانی، موسیقی[5] درمانی، شعر[6]درمانی، روان نمایش درمانی[7] و نمایش درمانی است (لندی[8]، 2006).

ارسطو را می توان بنیان گذار استفاده درمانی از نمایش دانست؛ چنانچه وی در سده چهارم قبل از میلاد، نمایش را سبب تخلیه[9] نفس از عواطف منفی عنوان کرد (پیتروزلا[10] ،2004). ریشه نمایش درمانی به سده ی 18 و اجرای تئاتر در بیمارستان های روانی در اروپا باز می گردد. تفکر آن زمان این بود که بازی نمایش می تواند اضطراب ناشی از بیماری روانی را بهبود بخشد. در اوایل قرن بیستم، فروید و یونگ با دیدگاه ها و کارهایی در روان تحلیل گری، نظریات روان نمایش درمانی را پی بندی کردند. مورنو[11]، لابان[12] و اسلید[13] دیگر کسانی هستند که روی نمایش درمانی تاثیر گذاشته اند. سو جنینگز[14] شاید یکی از پرکارترین نویسندگان و منتقدین کتاب های نمایش درمانی است. جنینگز کار خود را با بیماران روان پریش[15] در سال 1964 آغاز کرد و ماریون لیدویست[16] در مؤسسه سسمی[17] در سال 1974 اولین دوره کامل نمایش درمانی را آغاز کرد )کریمنز[18] ،2006).

دستیابی به عناصر نمایشی و تئاتری در هر جامعه انسانی امکان پذیر است. این عناصر در رقصها و مراسم آیینی همان قدر بارزند که در مبارزات سیاسی، راهپیمایی ها، مراسم مذهبی و حتی در بازیهای کودکان. پیداست که اغلب شرکت کنندگان در این گونه فعالیت ها، خود گمان نمی کنند در فعالیتی تئاتری حضور دارند (براکت[19]،1380).

نمایش درمانی از بدیهه سرایی، بازی نقش، عروسک بازی، موسیقی وحرکت، قصه گویی، نقاب وآیین ها، خیمه شب بازی، بازی های تئاتر و متن نمایش به عنوان ابزار درمانی استفاده می کند. نمایش درمانی اعتمادبه نفس را بالا می برد، خودآگاهی، آرمیدگی[20] ومسئولیت پذیری را بالا می برد و سطوح مختلف فیزیکی، هیجانی، تخیلی و اجتماعی را به فعالیت وامی دارد. نمایش درمانی لایه های مختلف اندیشه همچون انسان شناسی، روانشناسی، جامعه شناسی، روان نمایش درمانی و روان درمانی را در هم می آمیزد. نمایش درمانی اتحاد بین نمایش و درمانگری را نشان می دهد، اما این یک هماهنگی ساده نیست بلکه این ترکیب، استفاده مناسب از عناصر برای تشویق رشد و تحول را فراهم می آورد. نمایش درمانی برخلاف بیشتر درمان های قبلی با تمرکز بر روی بیان با بهره گرفتن از داستان، نمایش و شرح فیزیکی مطالب از رویکردهای فکری بیشتری استفاده می کند (کریمنز، 2006).

اهمیت توجه بطور کلی در یادگیری امری بدیهی است. یک کودک پیش از آن که یاد بگیرد باید بتواند به کاری که در جریان است توجه کند (هالاهان[21]و کافمن[22]، 1994). پاتون[23]، برین[24]، پاین[25] و اسمیت[26](1974)حواسپرتی و کم توجهی را به عنوان دو ویژگی مهم و عادی در دانش آموزان با کم توانی ذهنی[27] معرفی می کنند. کئوگ[28] و مارگولیس[29] (2002) عنوان کرده بودند که آشفتگی های توجه و توجه بی اثر، دانش آموزان با کم توانی و بدون آن را از یکدیگر  جدا می کند. دانش آموزان کم توان ذهنی در توجه، خود تنظیمی[30]، سطح فعالیت، کنترل تکانش[31] و تمرکز حواس مشکل دارند. این دانش آموزان، زمانی که شناخت خاصی در ارتباط است، نمی توانند به راحتی تغییر توجه خود را کنترل کنند (کریمنز،2006). همچنین توجه نقش عمده ای را در روابط اجتماعی کودک کم توان ذهنی ایفا می کند. برای یک درمانگر کمک به کودک کم توان ذهنی که به کم توجهی در امور و تکالیف معروف است، تسلط بر این مشکل و افزایش روابط اجتماعی و دوستانه او مسئله مهمی محسوب می شود(بورتولی[32]،2000). تحقیقات نشان داده است که کمبود توجه در اغلب موارد با ضعف مهارت های اجتماعی و مهارت های حل مسأله، احترام به خود پایین، پرخاشگری ، مشکلات تحصیلی و همین طور اختلالات ثانویه دیگری چون افسردگی، انزواطلبی و مانند آن همراه است. مجموعه این مشکلات اجتماعی شدن کودک و پذیرش هنجارهای اجتماعی را با مشکلات جدی مواجه می سازد. مجموعه این کاستی ها می تواند کلیه روابط معنادار کودک با خانواده، همسالان و معلمان را مختل سازد و در نهایت سازش یافتگی او را به مخاطره اندازد (اولند[33]،2006؛ هندرسون[34] ،داکوف[35]، شوارتز[36] و لیدل[37] ،2006).

 

بیان مسئله:

 

چکیده

 

 

اثرات دریافت اتوسوکسیماید در دوره تکوین بر اضطراب، افسردگی و آپاپتوز سلولی در هسته سجافی پشتی موش­های صحرایی

 

 

 

 

استفاده طولانی مدت از داروهای ضد صرع عوارض جانبی متعددی در بیماران مبتلا به صرع و همچنین در کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری و اوایل دوره پس از تولد برای کنترل تشنج داروهای ضد صرع استفاده می­ کنند دارد. اتوسوکسیماید داروی انتخابی در درمان صرع غایب است که به طور عمده با مهار کانال­های کلسیمی نوع T عمل می­ کند. ما در مطالعه حاضر، اثرات دراز مدت دریافت اتوسوکسیماید در اواخر دوران بارداری و اوایل دوره پس از تولد را بر اضطراب و  افسردگی در دوره بلوغ مورد بررسی قرار دادیم. موش­های صحرایی ماده حامله به سه گروه تقسیم شدند. مادران گروه کنترل در کل دوران حاملگی و شیر دهی آب معمولی را دریافت ­کردند. گروه شاهد از شروع روز پانزدهم حاملگی تا پایان روز هفت بعد از زایمان میزان 40 میلی­گرم بر کیلو گرم ساخارین در روز به صورت محلول در آب معمولی دریافت کردند. مادران گروه آزمایش از روز پانزدهم حاملگی تا پایان روز هفت بعد از تولد میزان 20 میلی­گرم بر کیلوگرم در روز داروی اتوسوکسیماید به همراه 40 میلی­گرم بر کیلوگرم ساخارین به صورت محلول با آب دریافت کردند. ما از آزمون­های open field، ماز بعلاوه مرتفع و شنای اجباری به‌ترتیب برای مطالعه فعالیت حرکتی پایه، افسردگی و اضطراب استفاده کردیم. تست‌های رفتاری در روز 60 بعد از تولد آغاز شدند. فعالیت حرکتی در دو گروه شاهد و آزمایش بیشتر از گروه کنترل بود، اگرچه این تأثیر در موش‌های نر گروه آزمایش معنی‌دار نبود. در ماز بعلاوه مرتفع اتوسوکسیماید زمان ورود به بازوهای باز را در موش‌های ماده کاهش داد که این مسئله اضطراب بیشتری را در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل نشان می‌دهد. در آزمون شنای اجباری زمان بی­حرکتی در موش­های نر دریافت کننده اتوسوکسیماید در مقایسه با دو گروه دیگر کاهش معنی­داری نشان داد و تعداد دفعات غوص بیشتر از موش‌های گروه کنترل بود. تزریق درون صفاقی 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم فلوکستین که یک مهار کننده بازجذب انتخابی سروتونین است طی یک دوره 24 ساعته قبل از تست شنای اجباری روز دوم تفاوت بین گروه آزمایش و کنترل را از بین ‌برد. نتایج یافته‌های ما نشان می‌دهد که دریافت اتوسوکسیماید در دوره تکوین می‌تواند شاخص‌های رفتاری اضطراب و افسردگی را در موش‌های بالغ تغییر دهد. به نظر می‌رسد ساخارین می ­تواند با فعالیت‌های حرکتی با عملکردهای رفتاری تداخل نماید.

کلمات کلیدی: اتوسوکسیماید، ساخارین، تکوین، موش صحرایی، اضطراب، افسردگی، فعالیت حرکتی، آپاپتوز

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                            صفحه

 

فصل اول : مقدمه

1- مقدمه. 2

1-1- صرع. 2

1-2- طبقه ­بندی تشنج­های صرعی. 2

1-3- مکانیسم تشنج­های صرعی. 4

1-4- کانال­های یونی دخیل در صرع. 5

1-4-1-  کانال­های کلسیمی T- Type. 6

1-5- داروهای کنترل صرع. 7

1-5-1-  مکانیسم عملکرد اتوسوکسیماید. 8

1-6-  مکانیسم­های اساسی عوارض جانبی داروهای ضدصرع در دوران جنینی. 9

1-7- افسردگی. 10

1-7-1- ارتباط صرع و افسردگی.. 11

1-7-2-  علل بروز. 11

1-7-3- ساختارهای مغزی مشترک در افسردگی و صرع. 12

1-7-4- داروهای ضدصرع و رفتارهای شبه افسردگی.. 14

1-7-5-  نقص انتقال سروتونرژیک و افسردگی.. 14

1-8- فلوکستین. 15

1-8-1- تنظیم انتقال سروتونرژیک توسط فلوکستین.. 16

1-9- هسته سجافی پشتی. 18

1-9-1- ارتباط هسته سجافی پشتی و افسردگی.. 18

1-10- اضطراب.. 19

1-10-1- نواحی مغزی دخیل در اضطراب.. 19

1-11- مرگ سلولی. 20

1-12- آپاپتوز 21

 

1-12-1-  نقش آپاپتوز. 22

1-13- کاسپازها 22

1-13-1-  انواع کاسپازها 23

1-13-2- کاسپاز 3.. 23

فصل دوم : بر تحقیقات گذشته

2- مرروی بر تحقیقات گذشته. 11

2-1- اثرات جانبی دریافت داروهای ضدصرع بر تکوین و عملکرد مغز 11

2-2-  عوارض مصرف اتوسوکسیماید و سایر مهارکننده­ های کانال­های کلسیمی. 14

2-3- هدف.. 16

فصل سوم : مواد و روش­ها

3- مواد و روش­ها 56

3-1- مواد مورد نیاز 56

3-2- وسایل و دستگاه­ها 57

3-3- روش انجام کار 57

3-4- آزمون حرکتی Open field. 59

3-5- ماز بعلاوه مرتفع. 61

3-6- آزمون شنای اجباری. 62

3-7- آماده ­سازی محلول­های پرفیوژن. 64

3-7-1- پرفیوژن و خارج کردن مغز از جمجمه. 64

3-7-2- برش‌گیری.. 65

3-7-3- ایمونوهیستوشیمی.. 66

3-7-4- مطالعه میکروسکوپی.. 67

3-8- آنالیز آماری. 67

فصل چهارم : نتایج

4- نتایج. 69

4-1 مطالعه فعالیت حرکتی. 69

4-2- اضطراب.. 71

4-3- تأثیر دریافت اتوسوکسیماید بر آزمون شنای اجباری. 72

4-4- اثرات دریافت اتوسوکسیماید در دوره­ تکوین بر ناحیه­ی سجافی پشتی. 78

 

فصل پنجم : بحث و نتیجه ­گیری

5- بحث و نتیجه ­گیری. 83

منابع و مأخذ………………………………………………………………………. 86

 

 فهرست نمودارها

 

 

عنوان                                                                                                         صفحه

نمودار 4-1-  مقایسه میانگین تعداد دفعات عبور از خطوط موش­های نر در گروه­های کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید در آزمون .Open field. 69

نمودار 4-2- مقایسه میانگین تعداد دفعات عبور از خطوط موش­های ماده در گروه­های کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید در آزمون .Open field. 70

نمودار 4-3-  مقایسه میانگین مدت زمان حضور در بازوی باز در موش­های نر گروه­های کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید در ماز بعلاوه مرتفع. 71

نمودار 4-4- مقایسه میانگین مدت زمان حضور در بازوی باز در موش­های ماده  گروه­های کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید در ماز بعلاوه مرتفع. 72

نمودار 4-5-  مقایسه میانگین مدت زمان عدم تحرک در آزمون شنای اجباری در روز اول بین موش­های نر گروه­های کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید. 73

نمودار 4-6- مقایسه میانگین مدت زمان عدم تحرک در آزمون شنای اجباری در روز اول بین  موش­های ماده گروه­های کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید. 74

نمودار 4-7- مقایسه میانگین مدت زمان عدم تحرک در آزمون شنای اجباری در روز دوم بین موش­های نر گروه کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید. 75

نمودار 4-8- مقایسه میانگین مدت زمان عدم تحرک در آزمون شنای اجباری در روز دوم بین موش­های ماده گروه کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید. 76

نمودار 4-9- مقایسه میانگین دفعات غوص در آزمون شنای اجباری در روز اول بین موش­های نر گروه کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید. 77

نمودار 4-10- مقایسه میانگین دفعات غوص در آزمون شنای اجباری در روز اول بین
موش­های ماده گروه کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید. 78

نمودار 4-11- مقایسه میانگین تعداد نورون­های CSP+ بین موش­های نر گروه کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید در ناحیه هسته سجافی پشتی. 79

نمودار 4-12- مقایسه میانگین تعداد نورون­های CSP+ بین موش­های ماده گروه کنترل و دریافت کننده ساخارین و اتوسوکسیماید در ناحیه هسته سجافی پشتی. 80

 

 

 

 

فهرست شکل­ها

 

 

عنوان                                                                                                                صفحه

شکل 1-1- ساختار مولکول اتوسوکسیماید. 9

شکل1-2- ساختار مولکول فلوکستین.. 16

شکل 3-1- تست اسمیر (اسپرم­های موش صحرایی) 59

شکل 3-2- دستگاه تست فعالیت حرکتی.. 60

شکل 3-3- دستگاه ماز بعلاوه مرتفع.. 61

شکل 3-4- آزمون شنای اجباری.. 63

شکل 3-5- پرفیوژن.. 65

شکل 4-1-  هسته سجافی پشتی در گروه­های کنترل، شاهد و تیمار. 81

مقدّمه

 

 

1-1- صرع

 

صرع یک اختلال پیچیده عصبی می‌باشد که 1 تا 2 درصد از کلّ جمعیت جهان را مورد تأثیر قرار داده است. عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی، شوک عاطفی، اختلالات متابولیک، الکل، تومورهای مغزی و مشکلات عروقی مغز از مهمترین عوامل زمینه‌ساز صرع هستند. صرع معمولاً قابل کنترل اما غیر قابل درمان است(Cascino, 1994) . تشنج مشخّصه اصلی صرع است و بیانگر فعّالیت نورونی غیر­طبیعی و بیش از حدّ مغز می­باشد که با یک الگوی خودبخودی، تکرار شونده و غیر قابل پیش‌بینی بروز می­ کند (Stafstrom, 2003). البته، تشنجی را مشخّصه صرع می‌دانیم که بدون عامل برانگیزنده خاصّی مثل افت قند خون و تب ظاهر شود.

طبقه ­بندی تشنج­های صرعی

 

طبقه ­بندی تشنج­های صرعی در سال 1981 توسط اتّحادیه بین ­المللی مبارزه با صرع صورت گرفت (Okuma, 2004). این طبقه ­بندی بر اساس بیان بالینی تشنج و تصویر الکتروانسفالوگرام در طول و بین تشنج­ها به دست آمده است. تقسیم ­بندی عمده در این طبقه ­بندی شامل
تشنج­های جزئی و فراگیر است. در تشنج­های جزئی، تخلیه­های الکتریکی غیر­طبیعی در
ناحیه­ای موضعی از مغز شروع می­شوند. علائم، وابسته به آن بخشی از مغز است که تحت تأثیر قرار می­گیرد. این تخلیه­ها ممکن است موضعی باقی بمانند، یا ممکن است به سایر نقاط مغز گسترش یابند و تشنج­ها فراگیر شوند (تشنج­های فراگیر ثانویه[1]). در تشنج­های فراگیر، تشنج­ها در هر دو نیمکره مغز به طور همزمان شروع می­شوند. تشنج­های جزئی بیشتر در این چارچوب شرح داده می­شوند که اگر هوشیاری تحت تأثیر قرار نگیرد تشنج ساده[2] و اگر هوشیاری تحت تأثیر قرار گیرد تشنج پیچیده[3] نامیده می­ شود. تشنج­های فراگیر بیشتر بر اساس اینکه به چه شیوه­ای بدن را تحت تأثیر قرار می­ دهند توصیف می­شوند، با این حال در همه آن­ها از دست دادن هوشیاری وجود دارد. این­ها شامل تشنج­های غائب[4]، میوکلونیک و تونیک – کلونیک
می­باشند (Morimoto et al., 2004). تشنج ژنرالیزه از نوع غائب که در اصل “Petit mal” نامیده می­ شود، یکی از چندین نوع تشنج است که در اواخر قرن هجدهم در فرانسه به عنوان”little illness” معرفی شد (Daly, 1968).

از هر هفده کودک مبتلا به صرع حدود ده کودک مبتلا به صرع غائب هستند. این اختلال عصبی در بین کودکان 5 تا 15 ساله که زمینه قوی ژنتیکی برای ابتلا به این بیماری را دارند شایع­تر است. این بیماری به واسطه دوره­ های کوتاه ناخودآگاهی که در آن هوشیاری مختل می­ شود مشخص شده است. صرع غائب، فاقد دوره­ های تشنج شدید بوده و در ثبت الکتروانسفالوگرافی به صورت دوره‌ای از فعالیت نورونی هماهنگ و یک الگوی اسپایک و امواجی با فرکانس تقریبی سه هرتزی مشخص می­ شود. تحریک­پذیری بیش از حدّ قشر مغز و بر همکنش آن با تالاموس مولّد الگوی ریتمی شاخص صرع غائب در حلقه تالاموکورتیکال است که در آن دوره­ های فعالیت انفجاری ریتمیک، حاصل اختلال در فعالیت نورون­های گابائرژیک هسته­های تالاموکورتیکال است که کانال­های کلسیمی نوع  Tبا آستانه پایین یک نقش مرکزی در ایجاد این الگو ایفا می­ کنند (Coulter et al., 1989).

جهش در زیر واحد γ2 رسپتورهای  GABAبا کاهش بیان این زیر واحد همراه خواهد بود. نتیجه‌اش کاهش وقایعی در قشر سوماتوسنسوری است که توسط رسپتور GABAA میانجی‌گری می­ شود و این امر مرتبط با صرع غائب در کودکان است
(Mcdonald et al., 2010).

به دلیل تعدادی از اختلالات مرتبط با تشنج غائب، درمان دارویی برای کودکان مبتلا به این بیماری موردنیاز است. در حال حاضر داروهای صرع غائب شامل والپروات سدیم[5]، اتوسوکسیماید[6] و لاموتریژین[7]  است (Matricardi et al., 2014).

[1] Secondry generalized seizures