در پژوهش حاضر با بهره گرفتن از شاخص ترکیبی و نسبتا جدید جهانی­شدن KOF  با توجه به حداکثر داده ­های موجود و روش اقتصاد سنجی داده ­های تابلویی اثر جهانی­ شدن اقتصادی بر تورم در 14 کشور منتخب خاورمیانه و شمال آفریقا، در دوره زمانی 2000-2010 برآورد شده است. نتایج بدست آمده نشان می­دهد که جهانی­شدن اقتصادی نتوانسته است تاثیر منفی بر تورم در کشورهای مورد مطالعه داشته باشد.

فهرست مطالب:

فصل اول- مقدمه و کلیات تحقیق……………………………………………………………………….   1

(1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………  1

2-1) بیان مسأله……………………………………………………………………………………….  1

1-3) حدود پژوهش……………………………………………………………………………………..  2

1-4) سؤال‏‌ها و فرضیه ­ها­ی پژوهش…………………………………………………………………….   3

 (5-1اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………….   3

(6-1  روش انجام پژوهش………………………………………………………………………………..   3

7-1) سازماندهی پژوهش……………………………………………………………………………..   4

فصل دوم-ادبیات موضوع………………………………………………………………………………   5

2-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………..   5

2-2) تعریف مفاهیم اولیه تحقیق………………………………………………………………….    5

2-2-1) جهانی­شدن…………………………………………………………………………………..   5

2-2-2) ابعاد جهانی­شدن……………………………………………………………………………..    6

2-2-3) شاخص ­های جهانی­شدن……………………………………………………………………   10

2-2-3-1) شاخص ­های تركیبی………………………………………………………………………..   10

2-2-3-2) شاخص ­های غیر تركیبی………………………………………………………………   13

2-2-4) نقد شاخص ­های جهانی­شدن………………………………………………………………   15

2-2-5) شاخص جهانی­شدن KOF…………………………………………………………………. 

2-2-5-1) شاخص جهانی­شدن اقتصادی KOF…………………………………………………  

2-2-5-2) شاخص جهانی­شدن اجتماعی KOF………………………………………………..  

2-2-5-3) شاخص جهانی­شدن سیاسی KOF………………………………………………… 

2-3) تعریف تورم………………………………………………………………………………  20

2-3-1) طبقه بندی تورم………………………………………………………………………..­­­­­­­­­­­  20

2-3-1-1) طبقه بندی تورم بر مبنای درجه شدت……………………………………………  20

2-3-1-2) طبقه بندی تورم بر مبنای نسبت افزایش قیمت­ها یا افزایش حجم پول……………..  21

2-3-1-3) طبقه بندی تورم بر مبنای متناوب و یا عارضه­ای بودن افزایش قیمت­ها ……………  21

2-3-2) علل و ریشه ­های تورم………………………………………………………………… 21

2-3-2-1) علل عارضی تورم…………………………………………………………………..  22

2-3-2-2) علل اقتصادی تورم…………………………………………………………………… 22

4-2) نظریات مکاتب مختلف در مورد تورم……………………………………………………  25

2-5) مبانی نظری جهانی­شدن اقتصادی و تورم………………………………………………..  27

2-6) ساز و کار­های اثر­گذاری فرایند جهانی­شدن بر تورم داخلی کشور­ها………………………  29

 

 

2-6-1) جهانی­شدن، انگیزه مقامات پولی و تورم……………………………………………….  29

2-6-2) یکپارچه­شدن نظام تجارت بین­الملل، کاهش نسبی برخی اقلام تجاری و تورم…………  30

2-6-3) اثر جهانی­شدن بر حساسیت تورم نسبت به نوسانات تولید داخلی…………………….  30

2-6-4) جهانی­شدن و اثرپذیری تورم داخلی کشورها از شکاف تولید خارجی………………..  31

2-7) مروری بر مطالعات تجربی………………………………………………………………….  31

2-7-1) پژوهش‏‌های خارجی………………………………………………………………….  32

2-7-2) پژوهش‏های داخلی……………………………………………………………………..  34 

فصل سوم-روش تحقیق…………………………………………………………………………..  38

3-1) مقدمه…………………………………………………………………………………….  38

3-2) معرفی الگوی اقتصاد­سنجی……………………………………………………………   38

3-3) روش پژوهش…………………………………………………………………………..   39

3-4) مزایای استفاده از داده ­های تابلویی……………………………………………………   39

3-5) روش­های تخمین مدل داده ­های تابلویی……………………………………………..   40

3-6) انواع آزمون­ها……………………………………………………………………………….. 40

3-7) متغیر­های موجود در الگو……………………………………………………………..   41

3-8) توصیف اطلاعات………………………………………………………………………   42

فصل چهارم- یافته­ های تحقیق…………………………………………………………..   53

4-1) مقدمه………………………………………………………………………………..   53

4-2) تجزیه و تحلیل رابطه­ جهانی­شدن و تورم………………………………………………    53

4-3) نتایج حاصل از برآورد مدل برای کشورهای منتخب……………………………………    53

4-3-1) آزمون مانایی در داده‏های ترکیبی……………………………………………..    53

4-3-2) آزمون F لیمر………………………………………………………………………..    54

4-3-3) آزمون هاسمن …………………………………………………………………..    55

4-3-4) برآورد مدل برای کشورهای منتخب…………………………………………..    55

فصل پنجم- نتیجه ­گیری و پیشنهادات……………………………………………………    57

5-1) مقدمه………………………………………………………………………………..   57

5-2) نتیجه ­گیری…………………………………………………………………………   58

5-3) پیشنهادها……………………………………………………………………………..   59

منابع و مآخذ……………………………………………………………………………….   60

پیوست­ها…………………………………………………………………………………….   64

پیوست الف) خروجی نرم‎افزار ایویوز حاصل از آزمون مانایی متغیرهای مدل………………    64

پیوست ب) خروجی نرم‎افزار Eviews حاصل از آزمون F لیمر…………………………..    65

پیوست ج) خروجی نرم‎افزار Eviews حاصل از آزمون هاسمن…………………………..    65

پیوست د)خروجی نرم‎افزار Eviews حاصل از برآورد با بهره گرفتن از روش اثرات تصادفی………66

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………   67

فصل اول: مقذمه و کلیات فارسی

1-1- مقدمه

تحلیل تورم و پیش ­بینی روند تحولات آن همواره از مهم­ترین نگرانی­ها در جوامع مختلف و در میان دولت­ها و ملت­ها می­باشد. تورم پدیده بسیار پیچیده­ای است که سطح و علل آن از یک کشور به کشور دیگر و از یک دوره به دوره دیگر فرق می­ کند و در­نتیجه­ علل و عوامل بسیار متنوع و متعدد بروز می­ کند. سیاست­های پولی و مالی، تجاری و بازرگانی خارجی، ارزی و حتی سیاست­های خارجی دولت­ها و ساختار­های اقتصادی- اجتماعی جوامع از مهم­ترین این عوامل هستند. از دهه 1990 به بعد پویایی تورم در سطح جهان دستخوش تغییر شده است. متوسط نرخ تورم در کشور­های صنعتی در طول این دهه نسبت به دهه­های قبل کاهش قابل توجهی داشته است (طیب ­نیا و زندیه، 1388).  برای بررسی این نوع اثر­گذاری دلایل مختلفی توسط تحلیل گران مطرح شده­ است که از مهم­ترین آنها اثر ­پذیری تورم کشور از فرایند جهانی­شدن است. به خاطر اهمیت و تاثیر روز ­افزون جهانی­شدن بر تورم و اهمیت شاخص تورم در کلیه کشور­ها در این تحقیق سعی می­ شود که به تاثیر جهانی­شدن اقتصادی بر تورم در کشورهای منتخب خاورمیانه و شمال آفریقا پرداخته شود.

2-1- بیان مسئله

تورم یکی از عوامل تاثیرگذار بر توزیع نابرابر درآمد و ثروت، بروز نا‌اطمینانی در اقتصاد، کاهش سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی است. از این‌رو، شناخت عوامل موثر بر تورم، زمینه مهمی برای رشد و توسعه پایدار فراهم می­ کند. در سال­های اخیر اقتصاددانان به آثار جهانی­شدن بر جنبه­ های مختلف زندگی اقتصادی توجه زیادی کرده ­اند، از جمله آثاری که جهانی­شدن بر اقتصاد کشورها می ­تواند داشته باشد تاثیر آن بر تورم است. کشورهای زیادی توانسته ­اند در فرایند جهانی­شدن نرخ تورم خود را کاهش دهند. به عنوان مثال کشور لهستان که نرخ تورم 150 درصدی را در اواخر دهه 1990 داشته است، بعد از پیوستن به سازمان تجارت جهانی توانسته است نرخ تورم خود را تک رقمی نموده و آن را به­شدت کاهش دهد(سلمان پور88).

اقتصاد جهانی شامل بین‌المللی شدن روز‌افزونی است که آثار آن را می‌توان در افزایش بازرگانی بین‌المللی، جهانی‌شدن تولید و جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مشاهده کرد(فتاحی،1391).

جهانی‌شدن اقتصادی یک کشور تجارت جهانی را بهبود می‌بخشد، اقتصاد باز از طریق تاثیر‌گذاری بر بهبود فن آوری سریع­تر از اقتصاد بسته رشد می­ کند( ساشیدا[1]، 2003 ). اقتصاد‌دانان در خصوص ارتباط بین تورم و جهانی‌شدن عقیده دارند که جهانی‌شدن نقش عوامل خارجی را در فرایند تورم افزایش و نقش عوامل + داخلی را کاهش می‌دهد. جهانی‌شدن با ایجاد یک فضای رقابتی برای تولید‌کنندگان، رشد بهره‌وری و کاهش فشارهای دستمزد بخصوص برای کشور‌های صنعتی می‌تواند قیمت‌های داخلی را تحت ‌تاثیر قرار دهد(سلمان‌پور، 1388). جهانی‌شدن به روش‌های مختلف ممکن است بر تورم کشور‌ها اثر‌گذار باشد. از یک طرف باز شدن اقتصاد‌ها می‌تواند بر نحوه عملکرد مقامات پولی کشور‌ها تاثیر‌گذار باشد. از طرف دیگر ادغام اقتصاد‌های نوظهوری چون چین و هند و نفوذ تولید این کشور‌ها به بازار‌های جهانی، تولید‌کنندگان کشور‌های دیگر را در معرض رقابت قیمتی شدیدی قرار داده که می ­تواند مانع افزایش قیمت توسط آنها شود. همچنین، کاهش قیمت نسبی کالا‌ها و خدمات وارداتی ممکن است به صورت مستقیم از شدت افزایش سطح عمومی قیمت‌ها بکاهد(فتاحی، 1391). پژوهش پیشنهادی به بررسی تاثیر جهانی‌شدن اقتصادی بر تورم در کشور‌های منتخب منطقه خاور‌میانه و شمال آفریقا می ­پردازد. نوآوری این پژوهش در این است که به بررسی تاثیر جهانی‌شدن اقتصادی بر تورم در کشور‌های منتخب منطقه خاور‌میانه و شمال آفریقا[2] با بهره گرفتن از شاخص نسبتا جدید و ترکیبیKOF  [3]پرداخته ­است.

3-1- حدود پژوهش

محدوده زمانی سالهای 2000 تا 2010 (با توجه به حد­اکثرداده های موجود) می­باشد.

همچنین حدود مکانی پژوهش شامل کشورهای منتخب منطقه خاور­میانه و شمال آفریقا می‌باشد.

4-1- سوال ها و فرضیه های پژوهش

مهم­ترین سوال پژوهش حاضر عبارت است از:

آیا جهانی‌شدن اقتصادی بر تورم کشور‌های منتخب منطقه خاور‌میانه و شمال آفریقا تاثیر منفی و معنا‌دار دارد؟

و مهم­ترین فرضیه پژوهش حاضر عبارت است از:

 جهانی­شدن اقتصادی بر تورم کشور‌های منتخب منطقه خاور‌میانه و شمال آفریقا تاثیر منفی و معنا‌دار دارد.

5-1- اهداف پژوهش

مهم­ترین اهداف پژوهش حاضر عبارتند‌از :

الف) آشنایی با مفهوم بعد اقتصادی جهانی‌شدن.

ب) بررسی روند جهانی‌شدن اقتصادی در کشور‌های مورد نظر.