فهرست مطالب

 

شماره و عنوان مطالب

صفحه

 

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..2

1-2- بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………3

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………….5

1-4- اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1- 5- سوالات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………………6

1- 6-پیشینه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………6

 

 

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….11

2-2- اقلیم آسایش …………………………………………………………………………………………………………………………………………….12

2-3- اقلیم شناسی توریستی……………………………………………………………………………………………………………………………….12

2 -4- آب و هوا و توریسم ……………………………………………………………………………………………………………………………….12

2 -5- توریسم فصلی ……………………………………………………………………………………………………………………………………..13

2 -5- 1 توریسم تابستانی ………………………………………………………………………………………………………………………………14

2 -5- 2 توریسم زمستانی ……………………………………………………………………………………………………………………………….14

2 -6- دریاچه ارومیه………………………………………………………………………………………………………………………………………15

2 -6-  1- منابع تغذیه آب دریاچه ارومیه …………………………………………………………………………………………………………..16

2 -6-  2- ویژگی­های اقلیمی دریاچه ارومیه …………………………………………………………………………………………………….18

2 -6-  3- ویژگی­های محیط طبیعی دریاچه ارومیه …………………………………………………………………………………………..19

2 -6- 4- محیط انسانی و ساختارهای مدیریتی دریاچه ارومیه …………………………………………………………………………..19

2 -7- ارزش­های دریاچه ارومیه …………………………………………………………………………………………………………………..20

2 -7-1-کارکردهای مهم دریاچه ارومیه ………………………………………………………………………………………………………20

2 -7-2-خدمات مهم دریاچه ارومیه………………………………………………………………………………………………………………21

2-7-3- فراورده­های مهم دریاچه ارومیه…………………………………………………………………………………………………………………21

2-8- تهدیدات دریاچه ارومیه………………………………………………………………………………………………………………………………….21

2-9- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………………..22

 

 

فصل سوم: مواد و روش پژوهش

3- 1-  مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….26

3- 2-  داده های مورد استفاده ……………………………………………………………………………………………………………………………26

4 – 3-  شاخص اقلیم آسایش گردشگری (TCI) ………………………………………………………………………………………………27

4 – 4-  نحوه محاسبه شاخص اقلیم آسایش گردشگری………………………………………………………………………………………..30

4 – 5- روشSWOT………………………………………………………………………………………………………………………………….30

4-6- استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی……………………………………………………………………………………………………………32

4 -6-1- ورود اطلاعات به محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی ……………………………………………………………………………33

4 -6- 2- ورود داده ها …………………………………………………………………………………………………………………………………..33

4 – 6- 3- تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………………………………………………33

4 – 7-  جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………………………………………..34

 

 

فصل چهارم: یافته های پژوهش

4- 1-  مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….36

4- 2-  محاسبه آسایش حرارتی ……………………………………………………………………………………………………………………..36

4- 2-  1- محاسبه شاخص آسایش روزانه(CID)  …………………………………………………………………………………………..37

 

4- 2-  2- محاسبه شاخص آسایش شبانه روزی(CIA)  ………………………………………………………………………………….38

4- 3-  محاسبه پارامتر بارش ………………………………………………………………………………………………………………………….39

4- 4-  محاسبه پارامتر مقدار ساعات آفتابی ……………………………………………………………………………………………………….41

4- 5-  محاسبه پارامتر باد ………………………………………………………………………………………………………………………………42

4-6-  محاسبه مقدار عددی شاخص اقلیم آسایش گردشگری  (TCI)…………………………………………………………………45

4-7- فرایند تکنیک SWOT ………………………………………………………………………………………………………………………46

4-8- بررسی قابلیت ها و تنگناهای گردشگری دریاچه ارومیه ………………………………………………………………………….48

4- 8- 1- عوامل داخلی و خارجی موثر بر گردشگری دریاچه ارومیه …………………………………………………………………..48

4- 8-  2- تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید ………………………………………………………………………………………52

4- 8-  3- نحوه درجه بندی عوامل داخلی و خارجی ………………………………………………………………………………………..53

4- 9-  جمع بندی ………………………………………………………………………………………………………………………………………..56

 

 

فصل پنجم: نتایج پژوهش  و پیشنهادات

5- 1-  مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….62

5-2- ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه آوریل …………………………………………………………………………62

5-3-  ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه می ………………………………………………………………………………63

5-4-  ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه ژوئن …………………………………………………………………………..64

5-5-  ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه جولای ……………………………………………………………………….65

5-6-  ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه اگوست ………………………………………………………………………66

5- 7-  ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه سپتامبر ……………………………………………………………………..67

5-8-  ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه اکتبر …………………………………………………………………………68

5-9-  ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه نوامبر …………………………………………………………………………69

5-10-  ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه دسامبر ……………………………………………………………………..70

5-11-  ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه ژانویه ………………………………………………………………………71

5-12-  ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه فوریه ………………………………………………………………………72

5-13-  ارزیابی وضعیت اقلیم توریستی دریاچه ارومیه در ماه مارس ……………………………………………………………………..74

5-14-  بحث و نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………….75

5-15- ارائه راهبردها و راهکارهای توسعه گردشگری دریاچه ارومیه …………………………………………………………………..75

5-15-  1- راهبردهای رقابتی- تهاجمی ………………………………………………………………………………………………………..76

5- 15-  2- راهبردهای تنوع ………………………………………………………………………………………………………………………….76

5- 15-  3- راهبردهای بازنگری ……………………………………………………………………………………………………………………..76

5-15-  4- راهبردهای تدافعی ……………………………………………………………………………………………………………………….76

5-16-  پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………………………….77

5-17-  فهرست منابع و ماخذ …………………………………………………………………………………………………………………………78

فهرست جدول­ها

 

شماره و عنوان جدول

صفحه

 

جدول 2–1:رودخانه­های دریاچه ارومیه …………………………………………………………………………………………………………….18

جدول 2–2: نام ، ارتفاع و موقعیت ایستگاه­های مورد مطالعه ……………………………………………………………………………….24

جدول 4– 1: نمره زیر شاخصCID  ایستگاه­های مورد مطالعه ……………………………………………………………………………38

جدول 4– 2: نمره زیر شاخصCIA  ایستگاه­های مورد مطالعه …………………………………………………………………………….39

جدول 4– 3: نحوه طبقه بندی رتبه بارش در شاخص TCI ………………………………………………………………………………..40

جدول 4– 4: رتبه بارش ایستگاه های مورد مطالعه ……………………………………………………………………………………………40

جدول 4– 5: طبقات متغیر بارش در شاخص اقلیم توریستی ………………………………………………………………………………….43

جدول 4– 6: رتبه ساعات آفتابی ایستگاه های مورد مطالعه …………………………………………………………………………………..44

جدول 4– 7: رتبه دهی مولفه باد در شاخص TCI ………………………………………………………………………………………………45

جدول 4– 8: رتبه سرعت باد ایستگاه های مورد مطالعه ……………………………………………………………………………………….46

جدول 4– 9:تقسیم بندی TCI برای ترسیم روی نقشه ………………………………………………………………………………………48

جدول 4– 10: شاخص TCI ایستگاه های مورد مطالعه ………………………………………………………………………………………49

جدول 4– 11: استراتژی های SWOT ……………………………………………………………………………………………………………50

جدول 4– 12: ماتریس عوامل داخلی و خارجی دریاچه ارومیه ………………………………………………………………………….49-52

جدول 4– 13: ماتریس ارزیابی عوامل داخلی دریاچه ارومیه …………………………………………………………………………….54-56

جدول 4– 14: ماتریس ارزیابی عوامل خارجی دریاچه ارومیه ……………………………………………………………………………..56-59

 

 

فهرست شکل­ها

 

شماره و عنوان شکل

صفحه

 

شکل 2 – 1: محدوده دریاچه ارومیه در شمال غرب ایران ……………………………………………………………………………………….23

شکل 2 – 2 : موقعیت ایستگاه های مورد مطالعه …………………………………………………………………………………………………..23

شکل 3 – 1: ماتریس SWOT و نحوه تعیین استراتژی ها ………………………………………………………………………………..31

شکل 4 – 1: شاخص آسایش میچکوفسکی…………………………………………………………………………………………………………37

شکل 4 – 2: سیستم رتبه دهی اثر خنک کنندگی باد در شاخص TCI…………………………………………………………………..44

شکل5– 1 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه آوریل ……………………………………………………………………………63

شکل5– 2 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه می ………………………………………………………………………………..64

شکل5– 3 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه ژوئن ……………………………………………………………………………..65

شکل5– 4 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه جولای ………………………………………………………………………….66

شکل5– 5 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه اگوست ………………………………………………………………………….67

شکل5 – 6 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه سپتامبر ……………………………………………………………………….68

شکل5 – 7 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه اکتبر ……………………………………………………………………………69

شکل5 – 8 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه نوامبر …………………………………………………………………………..70

شکل5– 9 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه دسامبر …………………………………………………………………………..71

شکل5– 10 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه ژانویه ………………………………………………………………………….72

شکل5 – 11 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه فوریه ………………………………………………………………………….73

شکل5 – 12 : وضعیت اقلیم گردشگری دریاچه ارومیه در ماه مارس …………………………………………………………………………74

مقدمه

صنعت توریسم به عنوان یکی از مهم­ترین صنایع برای رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می باشد) فونت و اهجم[1]، 1999: 63(. در حال حاضر، بسیاری از کشورها منافع اقتصادی و اجتماعی خود را از توریسم دریافت می کنند و درآمدهای توریسم را برای توسعة زیرساخت های خود به کار می­برند(اکلس و کاستا[2]، 1996: 44(.از بین عوامل تأثیر گذار بر این صنعت توریسم می­توان به شرایط جوی و اقلیمی اشاره کرد. به طوری که امروزی مطالعة این تأثیرات، شاخة جدیدی از علم، تحت عنوان زیست اقلیم شناسی انسانی یا زیست هواشناسی انسانی را به وجود آورده است (محمودی،44:1387). مطالعة ویژگی های اقلیمی و تفاوت­ها و تنوعات زمانی و مکانی حاکم بر آنها و رابطة آن ها با فعالیت های انسانی، روش هایی را در راستای تجزیه و تحلیل شرایط محیطی در چارچوب برنامه ریزی گردشگری ارائه می دهد (تولایی،24:1386). زیرا یكی از اطلاعات مورد نیاز توریست­ها برای سفر شرایط اقلیمی مقصد می‌باشد و اكثر توریست­ها برای انتخاب مقصد توریستی، ملاحظات اقلیمی را مورد توجه قرار می‌دهند. برای ارزیابی تأثیر عناصر اقلیمی بر روی شرایط آسایش حرارتی انسان، نیاز است كه از شاخص‌های آسایش انسانی استفاده گردد (فرج زاده و احمدآبادی،1:1388). منظور از شرایط آسایش انسان یا منطقة آسایش مجموعه شرایطی است که از نظر حرارتی و رطوبتی، حداقل 80 درصد از افرادی که به صورت تصادفی، انتخاب و در آن شرایط قرار داده می شوند قضاوت ذهنی حالت آسایش را داشته باشند (کسمایی،50:1372). گسترش صنعت گردشگری درمکان­هایی که پتانسیل بالقوه جذب گردشگررادارندمی­تواندبه عنوان ابزازی کار آمددرجهت رشدوتوسعه همه جانبه جوامع میزبان به کارگرفته شود. وجود جاذبه به عنوان یک عنصر لازم و نه کافی درجهت رشد و توسعه صنعت گردشگری محسوب می­ شود، زیرا توسعه صنعت گردشگری درهرمنطقه­ای نیازمند شناسایی دقیق محدوده،شناخت نوع آب وهوا وارائه خدمات وتسهیلات موردنیازگردشگران ونیزمعرفی درجهت جذب گردشگران می­باشد.رشدوگسترش گردشگری منافع زیاد ومتعددی برای جوامع میزبان به همراه دارد که یکی از آنها منافع اقتصادی است. گردشگری ازمهم­ترین منافع انسانی قرن معاصراست که همراه بابه وجود آوردنتغییرات شگرف درسیمایزمین،اوضاعسیاسی،اقتصادی،فرهنگی،منشوروشزندگیانسان­هارادگرگونمی­سازد (محلاتی، 1380: 13).دریاچهارومیه، دریاجه­ای وسیع و با شوری زیاد است که در شمال غربی ایران و در بین استان­های آذربایجان غربی و شرقی واقع شده است. این دریاچه در پایین نقطه آبریز بسته­ای با مساحت تقریبی 52000 کیلومتر مربع، که قسمت ­هایی از آن در استان کردستان واقع شده است، قرار دارد. دریاچه ارومیه یک پارک ملی و یکی از بزرگ­ترین سایت­های موجود در ایران است که به عموان ذخیره­گاه زیست­کره یونسکو، به عنوان یک مرکز بکر طبیعی و منطقه جاذب گردشگری معرفی شده است که بیشتر به دلیلی وجود جاذبه­های طبیعی بکر و دست­ نخورده و وجود تعداد زیادی تالاب­های اقماری آب شیرین و لب شور در اطراف این دریاچه است که بسیاری از آنها از لحاظ تنوع زیستی از اهمیت جهانی برخوردارند (برنامه مدیریت جامع دریاچه ارومیه، 1388: 13). با توجه به مطالب ذکر شده می­توان، با برنامه ­ریزی دقیق به شناسایی دقیق شرایط مناسب برای جذب گردشگر از لحاظ (شرایطاکولوژیکیوآسایشحرارتی) در دریاچه ارومیه پرداخت. هدف کلی این پژوهش