شعر و شاعری پدیده‌ای است كه محدوده خاصی ندارد و ویژه افراد خاصی نیست، در هر مقام و منزلتی كه باشی، می‌تواند حلول كند و در هر حال و محلّی كه باشی می‌تواند تأثیرگذار باشد. دایره حكمفرمایی شعر بس پر دامنه و وسیع است، چرا كه شعر از دل بر می‌خیزد و بر دل می‌نشیند، با عاطفه و احساس آدمی سر و كار دارد و هر چه كه باشی، با عاطفه سروكار داری.

شعر از جمله موضوعات ادبی است كه ریشه در قرون دارد. آن‌گاه كه هنوز از تمدن و فرهنگ خبری نبود شعر بود و شاعر اهمیّت داشت . زبانش حامی قبیله بود و دشمنان از بیم تیغ زبانش در تشویش و اضطراب .

مقام شاعر گاهی اوقات از مقام رئیس قبیله تجاوز می‌كرد. در جنگ و صلح چه بسا زبان شاعر كاری را می‌كرد كه از عهده شمشیر خارج بود. شعر عربی و لطافت و طراوتی خاص دارد،‌ بطوریكه هر انسانی را كه سری در ادبیات دارد بر می‌انگیزد تا به بررسی این اشعار بپردازد. من نیز به همین دلیل از میان موضوعات ارائه شده، موضوع شعر آن هم شعر شعرای معاصر را برگزیدم. شعر معاصر به دلیل روانی كلام، استعمال كلمات ساده و موضوعات متداول و روزمره جاذبه فراوانی دارد، خصوصاً در شعر شعرای رمانتیک زیبایی هایی خاصی دیده می شود..

از میان شعرای معاصر احمد زكی ابوشادی را برگزیدم. ابوشادی مانند دیگر شعرای عصر خویش است، با این تفاوت كه نوع زندگی و محیط اجتماعی و حوادث زندگی و روزگار چنان تأثیری در شعر او گذاشته كه در زمان حیاتش حماسه های جاوید از خود به جاگذاشته است.

برای شناخت هر چه بیشتر این نویسنده شاعر خط به خط و صحفه به صحفه به مطالعه كتب پرداختم. ولی مطالب مهمی كه بتواند مرا كمك كند چندان نیافتم.

در هر كتاب و هر كتابخانه‌ای كه در دسترس بود و كتب ادبی داشت به جستجو پرداختم. اما متأسفانه در آنها كمتر كتابی را یافتم كه راجع به این شاعر نوشته باشند. در برخی كتابخانه‌ها به مراجع و منابعی اشاره شده بود كه به صورت مستقل راجع به ابوشادی نوشته شده است، ولی آن نوشته‌های مستقل را در كتابخانه‌ها نیافتم . نباید سهم برخی از كتابها را كه با كمك آن از عهده انجام این تكلیف بر آمدم نایده گرفت. كتابهایی را كه نویسندگان آنها كم و بیش به شرح و حال او پرداخته اند، كتابهائی است چون الشعر العربی المعاصر تألیف ایلیا الحاوی و مذاهب الأدب تألیف محمد عبدالمنعم خفاجی و كتاب تاریخ الادب العربی نوشته حنّا الفاخوری كه از آنها به فراخور این رساله بهره گرفتم.

بار دیگر جا دارد و از استادانی كه با یاری آنان و نصائح و راهنمائیهای آنان كه چه بسا سودمندتر از كتابها بوده است جرأت نگارش این تحقیق را یافتم تشكر نمایم .

اگر چه در مورد موضوع این رساله جستجو و تحقیق فراوان كرده‌ام، ولكن شاید آنچه مورد مطالعه خوانندگان عزیز در این مقوله قرار می‌گیرد، نا چیز و كم اهمیت جلوه كند، امید اغماض دارد.

فصل اول

(بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی، دینی، فرهنگی در عصر معاصر)

– اوضاع سیاسی- اجتماعی- دینی- فرهنگی

– آغاز ادبیات معاصر

– بررسی اوضاع اجتماعی در مصر

– اوضاع و شرایط مصر بعد از حمله فرانسه

– اوضاع مصربعد از اشغال انگلیس

– دعوت به مساوات

– پیدایش و ظهور مطبوعات در مصر

اوضاع سیاسی، اجتماعی، دینی، فرهنگی :

«پس از حوادث غمبار و فجایع غیرقابل تحملّی ک بعد از عصر مغول بر ادبیات و پیكر شعر و نثر وارد شد، این گمان بود عاقبت سرنوشت ادبیات عرب چه خواهد شد. شعر و نثر نیز همچون دیگر علوم پویا است و به یک حال باقی نمی ماند. در اثر تأثیراتی كه مدارس، چاپخانه، كتابخانه ها و مجامع و تأثیر و نقش متشرقین و غیره… شعر از حالت رخوت و ركودی كه برابر عارض شده بود بیرون آمد و شروع به طی كردن مسیر جدیدی كرد. نوآوری جای تقلید و ابداع جای صنایع لفظی را گرفت در ادبیات دوره ی نهضت، دو مرحله مشهور است:

مرحله ی اول: سنّت گرایی.

مرحله ی دوم: نوآوری.

مرحله ی اول كه مرحله ی رستاخیز و بیداری و حركت بسوی افكار و موضوعات، تخیّلات و اسالیب قدیم شعر عربی است، خود به دو بخش تقسیم می شود:

الف: سنّت گرایی آمیخته به انحطاط.

ب: بازگشت به سبك عباسی.

در سنّت گرایی آمیخته به انحطاط، شعرای این دوره می خواستند به سنن شعری پیش از انحطاط برگردند ولی آثار انحطاط در كارهایشان نمایان بود.

بازگشت به سبك عباسی چون ادباء در اثر تحوّل اوضاع و احوال اجتماعی و استفاده از وسایل آموزشی، زبان عربی را به خوبی یاد گرفتند و علل ضعف آن را شناختند. با بهره گرفتن از صنعت چاپ دواوین شعرای پیش منتشر شد. شعرای جدید با اطلاع از شعر دوره ی عباسی تصمیم گرفتند از آن شعر تقلید كرده و در تعابیر خود دقت بكار برند. كار شعرای قرین را سرمشق قرار دادند، بنابراین شعرشان از زمانشان فاصله گرفت، و شعر این گروه دور از نیازها و مشكلات مردم بود.

در مرحله ی دوم، كه مرحله ی نوآوری است در اثر ارتباط میان شرق و غرب و استفاده ی شرقیها از ادبیات غرب، شعر به مرحله ی جدیدی گام گذاشت و سه مكتب پدیدار شد كه عباتند از:

1- مكتب مخضرمین

2- مكتب افراط كاران

3- مكتب اهل ابداع

مكتب مخضرمین یعنی كسانیكه ضمن گرایش به نوآوری، كارشان بر مبنای ادبیات قدیم بود.

مكتب افراط كاران گروهی بودند كه افكار غربی بر احساس و خیال آنها تأثیر گذاشت. اینها بودند كه با ادبیات عرب اُلفتی نداشتند. این گروه در اثر شكست قانون اساسی در سال 1908م و حوادث جنگ جهانی اول بر ملت لبنان و سوریه رنگ رمانتیک به خود گرفت و از رمانتیسم فرانسوی رنگ تقلید گرفت. ویژگی سبك كار آنها دوری گزیدن از اسلوب قدیم بود و پذیرفتن سبك ادبیات غربی.

این ادبیات در اماكنی پا گرفت كه مهاجران عرب می زیستند.

از ویژگیهای سبك رمانتیک درخشندگی اسلوب، موسیقی لفظ، و كوشش برای پدیدآوردن شعر آزاد و دعوت به آزادی بود. در این دوره گرایش به سبك سمبولیسم یا رمزگرایی نیز به وجود آمد. پیروان این مكتب به تعبیرات پیچیده پناه بردند و شعر را وسیله ی برای تعبیر از زندگی جدید بكار گرفتند.

مكتب اهل ابداع- كه در كنار این گرایشات بوجود آمد. هدف از آن، این بود كه شعر را به راه صحیح خود سوق دهد و آن را از فساد غزل و تملّق و چاپلوسی متن و تقلید از قدماء نجات بخشد و به جنبه های اجتماعی شعر اهمیّت دادند كه ابوشادی از این مكتب پیروی می كرد.»[1]

آغاز ادبیات معاصر عرب

«اگر نهضت ادبی قدیم عرب بر پایه اصول دین اسلام استوار شده بود بیداری جدید عرب بعد از خواب طولانی دوره ی انحطاط، وامدار تماس و ارتباط شرق با غرب است.

تقریباً بیشتر محققان عرب بر این عقیده اتفاق نظر دارند كه نهضت ادبی جدید عرب با حمله‌ی ناپلئون بنا پارت به مصر در سال 1798م آغاز شد.

برخی نیز آغاز نهضت ادبی را همزمان با انقلاب عرابی پاشا در سال 1881 می دانند به هر حال خواستگاه نهضت ادبیات معاصر عرب كشور مصر است»[2]

«كشور مصر در اواخر قرن هجدهم و به هنگام حمله ی ناپلئون، توسط مالیک از یک طرف و از طرف دیگر عثمانیها اداره می شد.

ممالیک بر سر بدست گیری حكومت به نزاعی مستمر با یكدیگر مشغول بودند و این سرزمین را دستخوش آشوب و هرج و مرج ساخته بودند، اختلافات و درگیرهای داخلی مجالی برای رونق فرهنگی و اجتماعی باقی نگذاشته بود، بیماری و جهل و فقر در این سرزمین بیداد می كرد، تقریباً ركودی فراگیر در زمینه های علمی و ادبی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی بر سراسر كشور سایه افكنده بود در واقع می توان گفت این صدای غرش توپهای فرانسه در دروازهای قاهره بود كه آنان را از خواب غفلت بیدار كرد.

مصریهای دور مانده ازقافله ی علم و دانش و تمدن جدید ناگهان متوجه شدند كه در جهان خارج تحولاتی شگرف رخ داده است و دنیا منتظر آغاز حركت و تلاش آنان نمی ماند.

حمله ناپلئون به مصر در اثر مبارزه و رقابتی بود كه میان فرانسه و بریتانیای كبیر در پایان قرن هجدهم به وجود آمده بود.

هدف اصلی ناپلئون از حمله به مصر دستیابی به پایگاهی مطمئن در قلب جهان عرب بود تا از این طریق راه بریتانها را برای رسیدن به هند سد نماید. حمله ناپلئون گذشته از نابسامانیها و مواردی كه هر تجاوزی در پس دارد، برای مصریها منشأ امور بسیار مفید می گردید. این حمله صرفاً یک حمله نظامی نبود بلكه جنبه ی فرهنگی و علمی نیز داشت. ناپلئون در اولین قدم مصر و سپس سوریه را تصرف كرد وی می دانست كه به اشغال نظامی نمی تواند اكتفاء كند. همچنین به دلیل اینكه مصر از فرانسه دور است به هر حال روزی ارتش فرانسه از مصر خارج می شود، از این رو هدف ناپلئون این بود كه ملت مصر را با تمدن غرب و به ویژه فرانسه آشنا سازد و از لحاظ فرهنگی مصر را تحت سیطره ی خود در آورد، تا سنگر و دژی برای فرانسه در شرق باشد»[3]

«ناپلئون همزمان با اشغال مصر، دانشمندان، تجهیزات وامكانات علمی و فرهنگی را نیز با خود به ارمغان آورد و كوشید تا نوعی دوستی و همكاری میان ارتش اشغالگر و جامعه مصر ایجاد كند.

علاوه بر این فرانسوی ها برای تعلیم كودكان خود در مصر مدارسی احداث كردند و از همه مهمتر مصریان را با صنعت چاپ آشنا كردند، آنان برای چاپ فرمانها و اعلامیه های حكومتی چاپخانه ای تأسیس كردند كه بعدها تأثیر فرهنگی شگرفی را در مصر به جای گذاشت.

فرانسوی ها به تأسیس یک مجمع علمی و تئاتر نیز همت گماشتند و دو روزنامه فرانسوی را در مصر منتشر كردند آنها سه سال مصر را اشغال كردند كه تمام این مدت با مصریها و عثمانی ها درگیربودند و سرانجام مجبور شدند كه این دیار را ترك كنند.»[4]

«ولی فعالیتهای علمی و عمرانی آنها اعجاب مصریها را برانگیخت و آنها را از خواب غفلت و جهل بیداركرد و به حقوق از دست رفته شان آشنا ساخت و دیدگانشان را به فرهنگ و تمدن جدید برگشود.

حس قومیت در آنها نشو و نما یافت، مخصوصاً امكان یافتند كه در كارهای كشورشان شركت کنند و نمایندگانی برای خود برگزینند.

البته ناگفته نماند كه یورش ناپلئون نتایج مثبت و منفی به دنبال داشت.

جامعه مصری در ابعاد علمی، هنری و ادبی و سیاسی و اجتماعی به شدت تحت تأثیر فرانسه و اروپا قرار گرفت و دیدگان خود را بر دستاوردهای نوین علمی باز كرد. این تهاجم پیامدهای منفی نیز داشت كه می توان از ورود فرهنگ غربی در فضای فرهنگ عربی و اسلامی نام برد.»[5]

بررسی اوضاع اجتماعی در مصر

«دولت عثمانی، دولت اسلامی بود كه حاكمی مسلمان بر آن حكومت می‌كرد و نتیجه فتوحات گسترده‌اش آسیا و اروپا و افریقا را شامل می‌شد. مردم و ملت‌ها در حوزه سلطه آنان با دین‌ها و مذهب‌های مختلف داخل شدند، پس ساكنان آن‌جا به دوگروه تقسیم شدند، مسلمانان و اهل ذمه، و هنگامی كه مسلمانان گروه سیاسی مسلط و حاكم بودند از حقوق شهروندی و وظایف كامل در حكومت برخوردار بودند مانند مقام‌های مختلف سیاسی و اداری و قضایی و نظامی كه در اختیار داشتند و در مقابل این مناصب وظایف چهار و جنگ و خدمات نظامی برعهده آنان بود. اما اهل ذمه حق را در تطبیق قوانین دینشان در امور خاص و اموال شخصیتشان می‌دانستند و جزیه بر آنها واجب بود مانند مالیات شخصی بود كه هر ساله پرداخت می‌كردند.

از ناحیه اقتصادی، جامعه عربی به كشاورزان. تاجران، و صنعت‌گران و غیره تقسیم می‌شود.

همه این مسائل در جامعه عربی تأثیر می‌گذاشت به همین خاطر در پی تماسك و انسجام و متحد شدن برآمدند.[6]»

«عثمانیانی كه در ابتدا قبایلی وحشی و تجاوزگری بودند و با تركیبی از عادات و تقالید عربی و اخلاقی اسلامی را گرفتند و صورت‌های مطلق زندگی را رها كردند و آن را به اعراب بیابانی بازگرداندند و خرافاتی با دین در آمیخته شد و كودكان از آغاز كودكیشان كار می‌كردند و خانواده‌هایشان با رنج و سختی تلاش می‌كردند و هیچ راهی برای تغذیه آنان نمی‌یافتند و همه جامعه از فقر و گرسنگی و بیكاری و مریضی رنج می‌برد. كه اسباب و دلایل آن اوضاع به اوضاع و شرایط سیاسی مرتبط بود.

پس جز اندكی از آنها جمع زیادی از مردم آن زمان در شرایط سخت و طاقت‌فرسا زندگی میكردند. »[7]

«اوضاع كشورهای عربی در قرن 13 همراه با فساد و نابودی اخلاقی و زبان و ادبیات بود. و اروپا با شناخت و آگاهی نسبت به این اوضاع سریعاً بر آنجا هجوم برد ولی نه به شكل جنگ‌های صلیبی بلكه با دعوت و تبلیغات و با افزایش تاجران و انتشار علوم و ادبیات به جنگ با كسانی كه در راهش ایستادند و مقاومت كردند، پرداخت.» [8]

«خلاصه مطلب اینكه جامعه عربی در دوره عثمانی انسجام و اتحادش را از دست داد و این بخصوص در زمانی كه فرانسه و بریتانیا در مصر ساكن شدند، بیشتر شد. و اوضاع طبقات فقیر جامعه تغییر چندانی نكرد. و به خصوص در روستاها فقرا همچنان فقیر و گرسنه‌ها گرسنه ماندند و تعداد بیكاران از قبل بیشتر شد.

و استعمارگران به شهرهایی خاص توجه و اعتنا كردند جایی كه كارشناسان و نخبگان و سربازانش و كارمندانشان بیشتر بود بیشتر بهداشت كامل و نظافت شهرها و ایجاد باغ در این مكان ها را مورد توجه قرار می‌دادند.»[9]

«با پایان یافتن قرن 19 ارزش‌ها و سنت‌‌های اجتماعی قدیم رو به زوال و انحطاط رفت و جایش را به ارزش‌های جدید وارد شده از غرب داد. و درگیری و نزاع شدید بین علاقه‌مندان به غرب و تفكر غربی و مقلدان از سنت اعراب قدیم در مسكن، لباس، غذا، نوشیدنی، و وسایل رفاهی و تجملی رخ داد. در این میان یاران تقلید از قدماء، هر چه را كه در توان داشتند برای مقاومت در مقابل جریان غرب مبذول داشتند. و در این هنگام، گروهی شاهد تبعیض موجود در جامعه و فرق بزرگ و فاحش بین حاكم و محكوم شدند. گروهی آگاه با مبادی و اصول و افكار جدید از آزادی و مساوات و عدالت اجتماعی به دور از ذلت و نفاق و رشوه و ربا و با اعتماد به كتاب خدا و سنت نبوی و براساس آراء مصلحان و احیاناً مفكران غربی بر پا شدند. این گروه از مفكران مختلف غرب مشكلات و مسائل اجتماعی را با گرایش‌های متعدد اداره می‌كردند.»[10]

اما فسادهای اجتماعی كه ادبیات توسط آن رو به نابودی و اضمحلال رفت دو نوع بود، اول محرماتی چون قمار و مست كننده‌ها (چون شراب) و مواد مخدر و تجاوز به عنف را شامل می‌شود. و نوع دوم تشكیلات و اسباب و آلات مستهجن و زشت چون رقص‌های دونفره و مختلط را شامل می‌شود. اما مست كننده‌ها و مخدرات كه سخنان زیادی در مورد آنها و در گوشه و كنار شعر و نثر است و بر ما واجب است كه بگوییم كه حجم زیادی از شعر عربی دائماً همراه شراب بوده است. و ادبیات دائماً در نزاع و درگیری با فساد بوده است و ادبیات به بیان بعضی از خوش‌گذرانی‌ها و ارتباط با زنان و به نوعی خاص از رقص فرنگی می پرداختند.

هر یک از این موضوعات در اوایل، هدف نقد گزنده و تند مخالفان قرار گرفت، اما این نقدها با گذشت زمان كاهش یافت تا اینكه در مناطقی خاص، محدود شد و ما این نوع از سرگرمی‌ها و خوش‌گذرانی‌ها از آن جمله رقص‌های گروهی را در كانون جامعه و بین طبقات جدید جامعه را به وضوح می‌بینیم.[11]

[1] – تاریخ الآداب اللغة العربیة- جرجی زیدان- ص 11.

[2] – دراسات فی تاریخ الادب العربی الحدیث و مدارسه؛ عبدالمنعم الخفاجی ج-الاول: ص 22

[3] – جنبش های ملی مصر، غلامرضا نجاتی ص 3

[4] – الأدب المقارن. الخطیب حسام، ج 2 ص 8

[5] – تاریخ الآداب العربیة، جرجی زیدان، ج 2 ص 372

[6] . الإتجاهات الفكریة عندالغرب، علی‌المحافظة،ص 159

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

[دوشنبه 1399-10-01] [ 07:04:00 ب.ظ ]

ارسال نظر »

پایان نامه: عوالم هستی و مسیر حرکت انسان در آن ها از منظر علامه طباطبایی و آیت الله شاه آبادی

دو حوزه انسان شناسی و جهان شناسی میتوانند ارتباط وثیقی با هم داشته باشند که متأسفانه کمتر به آن پرداخته شده است. در این مجال برآنیم که گامی ناچیز در راستای تطبیق این دو حوزه مهم مطالعاتی فلسفی-عرفانی برداریم.

در گام اول به بررسی «عوالم» از منظر فلسفه و عرفان اسلامی و همچنین از دیدگاه علامه طباطبایی و آیت الله شاه آبادی پرداخته شده است. هر دو بزرگوار دسته بندی های مختلفی ازعوالم مطرح می کنند، اما علامه طباطبایی بیشتر بر تقسیم بندی عوالم به ترتیب از بالا به پایین ، عوالم مجرد و مثال و مادی تأکید دارند. و آیت الله شاه آبادی بیشتر تقسیم بندی به ترتیب از بالا به پایین عوالمِ لاهوت و جبروت و ملکوت و ملک را مطرح میفرمایند. هردو اندیشمند اسلامی معتقدند نسبت عوالم بالاتر به عوالم پایین تر نسبت علت به معلول است.

در گام دوم و سوم وارد بررسی مبسوط عالم عقول و عالم مثال و خواص آنها شده ایم چرا که این دو عالم قدر مشترک مورد تفاهم اکثر فلاسفه و عرفای اسلامی است و میتوان عوالم دیگری که ذکر میشود را در ذیل این دو عالم گنجاند. آیت الله شاه آبادی در این قسمت بحث جدی ندارند، اما علامه طباطبایی معتقدند عقول دارای کثرت طولی اند و تعداد آنها در این زنجیره طولی برای بشر غیرقابل شمارش است و این کثرات طولی است که مبدأ پیدایش عالم مثال و آفرینش می شوند. عالم مثال نیز فاقد ماده ولی واجد برخی آثار ماده است و همین فرق موجودات مثالی با موجودات عالم مجردات است.

گام آخر، تکمیل حل مسئله ی پایان نامه است. یعنی ترسیم مسیر حرکت انسان بر اساس وجود ذومراتبی انسان، در مسیر عوالم هستی. علامه طباطبایی براساس قوس نزول و صعود انسان را از عالم مجردات دانسته که از عالم مثال گذشته و در عالم مادی ساکن شده و پس از این طی حرکت جوهری در قوس صعود همین عوالم را-در عین پیمودن عالم برزخ و قیامت -به سمت بالا می رود. اما آیت الله شاه آبادی پس از طرح قوس نزول،درمورد قوس صعود قائل به طی کردن زمین های هفتگانه وپس از آن،آسمان های (بواطن)هفتگانه میباشند، که این حرکت تشکیکی یا اشتدادی است.

مقدمه:

بیان مسئله

اگر به موضوع فلسفه که همان چیستی و چگونگی وجود است خوب دقت کنیم می توان به اهمیت جهان شناسی پی برد. چیستی وجود ارتباط تنگاتنگی با چیستی جهان پیرامون به عنوان نزدیک ترین موجود قابل شناخت فلسفی دارد. از طرفی انسان به عنوان اشرف مخلوقات در جهان هستی جایگاهی ویژه دارد.

«الحمدلله رب العالمین» پس از «بسم الله الرحمن الرحیم» این اولین آیه ازسوره حمد، اولین سوره قرآن کریم است.[1] سوره ای هرروز حداقل 10 بار بر زبان هر نمازگزار باید جاری شود.

حمد و سپاس مخصوص رب جهانیان است[2] خداوند میخواهد خود را معرفی بفرماید از طریق ربوبیت عالمیان و ساکنان عوالم معرفی میفرماید. بسیار باید در این نکته دقت کرد.

امیرالمؤمنین خطاب به انسان میفرمایند:

«أتزعم أنک جرم صغیر وفیک النطوی العالم الاکبر» آیا گمان میکنی تو چیزی کوچک هستی در حالیکه درون تو عالم بزرگتری قرارداده شده.[3]

چگونه میتوان در مقابل این آیه و روایت بی دغدغه ماند؟

مسئله این است که ساکنان عوالم کیستند که خداوند ما را به این دریچه از توحید دعوت میکند؟ آیا نمی شد بفرماید: «موجودات» یا «مخلوقات» یا هرچیز دیگر؟

اینکه جهان شناسی را محدود کنیم به طبیعت شناسی امری ساده انگارانه است. خداوند متعال در وصف متقین میفرماید: «الذین یؤمنون بالغیب»[4] یعنی کسانی که به غیب ایمان دارند. چگونه میتوان عالم و عالمیان را محدود به آنچه به چشم می آیند انگاشت در حالی که رب عالمیان سخن از غیب میگوید؟

از دیدگاه نگارنده اهمیت شناخت عوالم در این است که بفهمیم خدای متعال چه جهانی خلق کرده است و واقعیت هستی را بهتر درک کنیم. به جهان و هستی همانگونه بنگریم که هست.

از طرفی شک نداریم اشرف مخلوقات ، انسان است. حال این انسان با آن جهان آیا ارتباط وجودی خاصی دارد؟

باید به این پرسش پاسخ مستند داد که آیا انسان شناسی اسلامی با جهان شناسی اسلامی ارتباط تنگاتنگی دارد؟ اگر دارد به چه صورت است؟ آیا یکی پیش نیاز دیگری است یا مکمل همدیگرند؟؟

این انسان ذوابعادی که تا قاب قوسین او ادنی پیش میرود در نقشه عوالم کجاست؟

در بحث نقشه عوالم و خواص عوالم فلاسفه بیشتر وارد گود شده اند و در بحث انسان و مراتب انسان، عرفا بحث های جدی تری از فلاسفه در پیش گرفته اند.[5]

این واقعیتی است که با مراجعه به کتب فلاسفه و عرفا در نگاه اولیه بسیار مشخص می باشد.

حال این انسان شناسی که بیشتر صبغه عرفانی دارد می تواند با جهان شناسی که بیشتر صبغه فلسفی دارد ارتباط نزدیک برقرار کند؟ یا ما نیاز به بازنویسی انسان شناسی و جهان شناسی اسلامی داریم؟

در این تحقیق به دنبال شناخت هرچندناقص میراث جهان شناسی و انسان شناسی خود از فلسفه و عرفان هستیم تا بتوانیم به این پرسش ها پاسخی مناسب ارائه کنیم.

اهمیت و ضرورت این تحقیق:

الف) آنچه مسلم است ، فلاسفه و عرفا در لابلای مباحث خود به بحث عوالم و مسیر حرکت انسان در آن ها پرداخته اند. اما به صورت جامع و مبسوط کمتر به ان توجه شده است و یک دلیل این کم توجهی میتواند عدم نیاز اعصار گذشته به این بحث باشد. اما امرزو با توجه به توسعه نفوذ داروینیسم حتی در میان دانشمندان علوم اسلامی جهان اسلام ، و همچنین تأثیر عمیق مدرنیسم بر پیش فرض های فلسفی دانشمندان ( ازجمله اینکه همه چیز با علم تجربی و ریاضی و علوم جدید قابل دستیابی است حتی طی الارض) نیاز جدی به تولد نظریه مستقل و مبسوط در باب بواطن انسان و همچنین عوالم بالاتر هستی احساس میشود.

ب) حوزه مطالعاتی انسان شناسی علی رغم سابقه طولانی در علوم اسلامی در چند سال اخیر بیشتر مورد توجه علما و اساتید حوزه و دانشگاه قرار گرفته است. و آنچه بیشتر در این پژوهش ها به چشم میخورد ، بررسی «انسان شناسی» مستقل از «جهان شناسی» است. از طرفی این بررسی تفکیکی در هر دو حوزه ما را دچار شناخت ناقص میکند چرا که مراتب بالای انسان امری ذهنی نیست بلکه وجودی است به همین دلیل باید جایگاه هستی شناختی مراتب و تأثیر و تأثر هر مرتبه ی انسانی از موجودات هم عرض خود مداقه شود. و در غیر این صورت انسان را جامع نشناخته ایم.

فلذا خلأ تئوریک در حوزه مطالعات تطبیقی «انسان شناسی» و «جهان شناسی» ما را بر آن داشت در این مسیر گامی ناچیز برداریم.

هدف از این پژوهش:

مهمترین هدف این پژوهش آغاز راهی برای پیریزی مطالعات تطبیقی بین حوزه انسان شناسی و جهان شناسی بر اساس فلسفه و عرفان اسلامی است.

از طرفی دستیابی به برخی نقاط کلیدی انسان شناسی من جمله مسیر حرکت انسان در عوالم هستی هدف دیگر این تحقیق است.

پرسش های پژوهش:

1- سوال اصلی پژوهش

سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که نقشه ی عوالم هستی چیست؟ و انسان به ما هو انسان در این عوالم چه جایگاهی دارد؟ و چه مسیری برای حرکت پیش روی اوست؟

2- سوال های فرعی پژوهش

الف) خواص هر عالَم چیست؟

ب) نحوه ی ارتباط هر عالَم با عالَم بالاتر و پایین تر خود چگونه است؟

ج) انسان دارای چه ابعاد و بطونی است؟

د) چند نوع دسته بندی برای عوالم صورت گرفته است؟

ه) قوس صعود و قوس نزول به چه صورت است؟

فرضیات پژوهش:

فرضیه اصلی ما این است که انسان صرفا دارای بعد مادی نمی باشد و بعد غیر مادی انسان دارای مراتبی است که هر مرتبه را با مرتبه ی دیگر تفاوت است. و باتوجه به وجود عوالم متعدد انسان در هر کدام ،نحوه ی بروز وظهوری خاص دارد.

اما اصلی ترین فرضیه رقیب ما ، همان نظریه ی «تکامل نوع انسانی »[1] چارلز داروین است که بر آن اساس هم بعد غیرمادی انسان در مقیاس وسیعی رد میشود و هم قوس نزول از اساس منقضی.

روش پژوهش:

روش پژوهش در اثر حاضر ، روش کتابخانه ای است که در سه مرحله ذیل سامان می یابد:

1) جمع آوری ، شمارش و دسته بندی و تنظیم نظرات بزرگان فلسفه و عرفان اسلامی در باب عوالم و مسیر حرکت انسان در آنها تا علامه طباطبایی و آیت الله شاه آبادی.

2) توضیح و تبیین موارد احصا شده

3) تکمیل و تتمیم موارد فوق

4) استنباط نظریات علامه طباطبایی و آیت الله شاه آبادی در این موضوع

مبانی و پیش فرض ها:

مراد از پیش فرض های تحقیق ، مبانی و اصولی است که پژوهش حاضر بر آن ها مبتنی است و اصطلاحا اصل موضوعه ی این تحقیق اند. که به شرح ذیل می باشند:

1) عالَم های دیگری غیر از دنیا موجودند.

2) انسان جنبه های بالاتر از دنیا را داراست

3) جنبه های بالاتر انسان با عوالم بالا ارتباط دارند.

4) دنیا پست ترین عالَم و بدن پست ترین مرتبه ی وجودی انسان است.

[1] دکتر محمود بهزاد- داروینیسم و تکامل- انتشارات جیبی- چاپ هفتم- 1353- ص 33

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

[ 07:04:00 ب.ظ ]

ارسال نظر »

پایان نامه:بررسی اثر بخشی مداخلات ردیابی بینایی بر عملکرد توجه پایدار کودکان دچار اختلال بیش فعالی- کم توجهی

مهر 1391

فهرست

فصل اول. 6

مقدمه. 7

بیان مسئله. 8

اهمیت و ضرورت بررسی. 10

اهداف پژوهش: 12

فرضیه های تحقیق: 13

بیان واژگان کلیدی. 14

فصل دوم. 17

اختلال نقص توجه – بیش فعالی. 18

مدلهای توجه: 23

سامانه حرکتی چشم. 25

انواع حرکات چشمی. 26

ارتباط حرکات چشمی و توجه. 28

فصل سوم. 33

نوع مطالعه. 34

جامعه مورد بررسی. 34

معیار ورود و خروج افراد به مطالعه. 34

روش جمع آوری داده ها : 35

حجم نمونه و شیوه محاسبه آن. 35

مکان و زمان انجام تحقیق. 36

ابزار جمع آوری اطلاعات.. 37

متغیرها و نحوه سنجش آنها 39

شیوه انجام کار 42

روش تجزیه و تحلیل داده ها 43

ملاحظات اخلاقی. 43

فصل چهارم. 44

بررسی همسانی در مورد متغیر های دموگرافیک.. 46

بررسی متغیرها بین دو گروه 49

مقایسه نتایج بین گروه مداخله و شاهد. 57

فصل پنجم. 65

معرفی پژوهش… 66

تفسیر یافته های پژوهش… 67

تفسیر داده های مرتبط با پرسشنامه کانرز والدین: 67

تفسیر داده های مرتبط با آزمون عملکرد مداوم. 69

نتیجه گیری. 71

پیشنهادات.. 71

محدودیت ها 72

منابع. 73

پیوست.. 77

فصل اول

(کلیات تحقیق)

در این فصل به بررسی اجمالی بیان مساله و همچنین ضرورت بررسی، اهداف و فرضیه های پژوهش و تعریف واژگان کلیدی پرداخته می شود.

1-1 مقدمه

توجه، یکی از پیش نیازهای مهم حافظه بوده و این دو با هم از ملزومات اولیه جهت فرایندهای یادگیری میباشند (وود[1] 1987 به نقل از آنسوورس[2] 1999). تأثیر عمیق و شدید نقص توجه و اختلال در حافظه و عملکردهای اجرایی مغز بر فعالیت های روزمره فرد امری پذیرفته شده است. نقایص خفیف توجه ممکن است انجام برخی فعالیت های روزمره را برای فرد دشوار یا حتی غیر ممکن سازند (سولبرگ[3] 2004). توجه، تلاش ذهنی برای تمركز برروی رویدادهای حسی یا ذهنی است. نقص توجه تأثیر منفی و بنیادی بر توانایی های انجام تكلیف در كودكان دارد. كودكانِ دچار نقص توجه اغلب در یک یا تعدادی از ابعاد و انواع توجه مشکل و اختلال دارند كه این عدم كارآیی، منجر به بروز اختلالاتی میگردد و طیف ویژه ای نظیر نقص توجه-بیش فعالی (ADHD[4]) را شامل می شود. کودکان دچار اختلال نقص توجه-بیش فعالی اختلالات توجهی زیادی را تجربه می کنند که از این میان نقص توجه پایدار[5] مهمترین نقص توجهی در این کودکان است (بارکلی [6]1999). مطالعات متعدد، نقص عملکرد توجه پایدار را در کودکان دچار اختلال نقص توجه-بیش فعالی به اثبات رسانیده اند. (زنتال[7]، فاکنبرگ [8]1986، اسمیت 1985[9]). همچنین مطالعات دیگری نیز، اختلالات حرکت چشمی را در کودکان ADHD مورد بررسی قرار داده اند (داگلاس[10] ومونز[11] 2003 ، بیلاسما 1989[12] ، راندال جی راس2000[13]).

در این مطالعه تأثیر بکارگیری استفاده از الگوهای ردیابی بینایی بر عملکرد توجه پایدار کودکان دچار اختلال نقص توجه-بیش فعالی مورد بررسی قرار گرفت، با این امید که مداخلات توجهی خاص، بعنوان شیوه مکمل درمانی – غیر دارویی برای نقایص توجهی کودکان دارای اختلال توجهی بیش فعالی مطرح گردد.

2-1 بیان مسئله

ویلیام جیمز[14] در سال 1890 توجه را اینگونه توضیح داد كه : توجه عبارتست از تمركز ذهن به یک شیء از میان اشیاء به صورت رشته ای از اندیشه های همبود به شكلی روشن و زنده که اساس آن، متمركز شدن و قرار دادن شیء مورد نظر در کانون توجه[15]، تمرکز[16] و آگاهی[17] است. دونالد برادبنت نیز در كتاب ادراك و ارتباط، توجه را نتیجه وجود یک سیستم پردازش اطلاعات با ظرفیت محدود دانست. توجه مهارتی بسیار پیچیده است و در حقیقت در برگیرنده مهارت های متعددی است كه هر یک در طی زمان و در طول رسش سامانه های عصبی و همگام با تجربه و دریافت محرك از محیط بروز پیدا میكنند. مشکلات توجهی طیف وسیعی از اختلالات روانپزشکی کودکان را بوجود میآورند که میتوان به اختلالاتی نظیر اختلال بیش فعالی-کم توجهی، اختلالات تکاملی – رشدی[18] و اختلالات یادگیری [19]اشاره نمود.

طبق تعریف راهنمای تشخیص بیماریهای روانی DSM-IV-TR[20] اختلال نقص توجه- بیش فعالی عبارت است از یک وضعیت عصبی – رشدی که براساس وجود الگوی پایدار نقص توجهی (به ویژه توجه پایدار[21]) و یا تکانشگری[22] و بیش فعالی[23] به عنوان ویژگیهای بسیار تکرار پذیر و شدیدتر از میزان قابل مشاهده در همتاهای رشدی آنها مشخص میگردد و علائم آن با سطح رشدی تکاملی فرد تناسب و همخوانی ندارد. اختلال نقص توجه-بیش فعالی الگوی پایدار عدم توجه و یا بیش فعالی و رفتارهای تکانشی است که شدیدتر و شایع تر از آنست که معمولاً در کودکان با سطح رشد مشابه دیده می شود. هرچند بسیاری از موارد سالها پس از بروز نشانه ها تشخیص داده میشوند اما برای مطرح نمودن این تشخیص باید برخی از نشانه ها قبل از سن 7 سالگی ظاهر شوند. در ایالات متحده میزان بروز اختلال 2 تا20% گزارش شده است، با این حال رقم 3 تا 7 درصد رقم اطمینان بخش تری است. اختلال موجب بروز آسیب در عملکردهای هنجار نظیر موفقیتهای تحصیلی، رفتار در مدرسه، تعامل با والدین و خواهر و برادر و ارتباط با همسالان می شود. در سبب شناسی این اختلال علل ژنتیکی، عوامل مربوط به رشد، آسیبهای مغزی، عوامل عصب شیمیایی، عوامل عصبی فیزیولوژیک و نیز عوامل روانی-اجتماعی مطرح میباشند. علائم بالینی این اختلال بطور عمده شامل نقص توجه و بیش فعالی به همراه تکانشگری است. این کودکان در خانه حاضر نیستند حتی برای چند لحظه خاموش بمانند و اغلب انفجاری و تحریک پذیرند. محرکهای بی اهمیت میتوانند به راحتی توجه کودک را مختل سازند. از خصوصیاتی که بیش از همه ذکر میگردد، شامل بیش فعالی، اختلال ادراک حرکتی، بی ثباتی هیجانی، نقص هماهنگی کلی، نقص توجه (میدان توجه کوتاه، حواس پرتی، درجاماندگی، ناتوانی در اتمام تکالیف و تمرکز ضعیف)، تکانشگری (اقدام قبل از اندیشیدن، تغییرات ناگهانی فعالیت و از جا پریدن در کلاس)، اختلال حافظه و تفکر، ناتوانی های اختصاصی یادگیری، نقایص گفتاری و شنیداری، علائم مبهم عصبی و بی نظمی های نوار مغزی میباشند. (کاپلان و سادوک[24]2003).

طبق مطالعات انجام شده، کودکان دچار اختلال نقص توجه-بیش فعالی در طیف وسیعی از عملکردهای اجرایی مغز دچار اشکال هستند، خصوصاً در زمینه عملکرد توجهی، مطالعات متعددی نقص توجه مداوم و نیز توجه انتخابی را در این کودکان نشان داده اند (به نقل از توکا[25] و همکاران 2008). نارسایی توجه مشخص ترین مشکل کودکان ADHD است و نخستین معیار تشخیصی محسوب می شود. (بارکلی[26] 1997). بارکلی بیان می کند که مهمترین مشکل توجه در کودکان ADHD نقص توجه پایدار است. (بارکلی1997).

مشکلات حرکتی در کودکان دچار اختلال کم توجهی-بیش فعالی به علت اختلال در مسیر فرونتو استرایتال و مخچه ای ثابت شده است. همانند سیستم حرکتی، سیستم اکولوموتور این کودکان نیز با نقص در مناطقی از مخچه از قبیل عقدههای قاعده ای، تالاموس، مخچه، کالیکولوس فوقانی و تشکیلات مشبک ساقه مغزی است. سیستم اکولوموتور بعنوان یک سیستم میانجی بین حرکت و شناخت مطرح شده است. (زی و لی 2006).

بررسی سیستم اکولوموتور می تواند بعنوان یک بررسی مکمل حائز اهمیت باشد زیرا داده های حاصل از این بررسی در یافته هایی مانند MRI و همچنین سایر آزمون های عصبی-روانشناختی یافت نمی شود. به همین دلیل تقریباً غیر ممکن است که توجه بینایی را بدون در نظر گرفتن دیدن[27] به مفهوم اینکه در چه نقطه ای چشم ها ثابت[28] میشوند، در نظر گرفت. )لاسکر و همکاران 2007). از این رو میتوان از بررسی سیستم اکولوموتور به عنوان یک ابزاردقیق برای ارزیابی مسایل شناختی و همچنین رشد نورولوژیک این کودکان استفاده کرد.

اهمیت این بررسی به این دلیل است که همین مناطقی که کنترل حرکات اکولوموتور را تحت کنترل دارند در کودکان ADHD دچار اختلال میباشند. به همین دلیل کودکان دارای اختلال، هم در شروع حرکات ساکادیک و هم درکنترل حرکات چشمی دچار مشکل هستند. این اختلالات اکولوموتور در این کودکان منجر به سرعت پردازشی پایینتر، مهارتهای خودکار کمتر و همچنین تلاش بیشتر در حین انجام کارهای روزمره می شود. (ماهونه[29]2011).

با توجه به ارتباط متقابل بین حرکات چشمی و توجه و نقش توجه در کنترل ثبات بینایی در این پژوهش، تأثیر تقویت ردیابی بینایی و تقویت حرکات چشمی بر توجه پایدار کودکان دچار اختلال کم توجهی-بیش فعالی مورد بررسی قرار گرفته است.

[1] Wood

[2] Answorth

[3] Solberg

[4] Attention defici-hyper activity

[5] sustain attention

[6] Barkley

[7] Zental

[8] Fulkenberg

[9] Smith

[10] Doglas

[11] Monuz

[12] Belasma

[13] Randal G Rass

[14] James

[15] Focalization

[16] Concentration

[17] Consciousness

[18] Pediatric developmental disorder

[19] Learning disorder

[20] Diagnostic and Statistical Manual

[21] Sustained Attention

[22] Impulsivity

[23] Hyperactivity

[24] Kaplan &Sadock

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

[ 07:03:00 ب.ظ ]

ارسال نظر »

پایان نامه:بررسی اثر جاشیر بر خصوصیات فیزیک وشیمیایی و ارزیابی حسی و میكروبی ماست پروبیوتیك

فهرست مطالب

فصل اول

مقدمه و بیان مسئله 1

فصل دوم

مروری بر مطالعات انجام شده 9

فصل سوم

مواد و روش ها 16

فصل چهارم

یافته ها 25

فصل پنجم

بحث 34

نتیجه گیری 39

ارائه پیشنهادات 39

منابع 40

پیوست ها 42-40

چکیده انگلیسی 44

صفحه ی عنوان انگلیسی (طبق فرم پیوست) 47

فهرست جداول

جدول شماره 1 : تعریف متغیر ها 24

جدول شماره 2 : تغییرات اسیدیته بین ماست های مختلف 26

جدول شماره3 : تغییرات میزان آب اندازی بین ماست های مختلف 28

جدول شماره 4 : میزان زنده مانی باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس کازئی 30

جداول شماره 5 و 6 : ارزیابی حسی انواع ماست 31-32 جدول شماره 6: مقایسه میانگین نمره حسی کل 32

فهرست نمودارها

نمودار شماره 1: میزان اسیدیته انواع ماست 27

نمودار شماره 2: میزان آب اندازی انواع ماست 28

نمودار شماره 3: تعداد باکتری های پروبیوتیک انواع ماست 30

فصل اول

مقدمه و بیان مسئله

1 – 1 : مقدمه

جنس پرنگوس1 (جاشیر) متعلق به خانواده آمبلیفرا2 و شامل حدود 30 گونه است (Evans, 1989). 15 گونه از جنس پرنگوس (جاشیر) در ایران یافت می شود که 5 گونه بومی است (مظفریان،1996). برخی از گونه های پرنگوس (جاشیر) در طب سنتی بعنوان عوامل ملین، بادشکن (زرگری، 1988)، نیروبخش، ضد نفخ، دافع کرم روده، ضد قارچ و ضد باکتری استفاده می شود (زرگری، 1367؛ Baser et al., 2000 ؛ A. Ulubelen, G. Topcu, N. Tan, S. Olcal, S. Tamer, 1995). ترکیبات جنس پرنگوس (جاشیر) شامل تنوعی از کومارین ها3، آلکالوئید ها4، فلاوونوئید5، ترپنوئید6 و مشتقات گاما پایرون7 است (Chapman & Hall, London, 1998؛ Shikishima et al., 2001; Sajjadi, Zeinvand, Shokoohinia, 2009; Razavi et al., 2008).

جاشیر عضوی از جنس پرنگوس متعلق به تیره چتریان و با نام علمی پرنگوس فرولاسیا8 می باشد که گیاهی پایا و بلند است و عمدتاً به عنوان علوفه ای غنی در تغذیه دام استفاده می شود و فراوانترین گونه پرنگوس در ایران است. از طرف دیگر اسانس های جاشیر از متابولیت ثانویه گیاهی بوده که به طور وسیعی در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی و به عنوان ترکیباتی با خاصیت ضد میکروبی مورد استفاده قرار می گیرد (امیری، 1386). همچنین از این گیاه به منظور درمان اختلالات گوارشی در طب سنتی ایران استفاده شده است و در بین عامه مردم به عنوان گیاهی با اثر ضد درد و ضد التهاب شناخته می شود (امام قریشی، تقوی، جاویدنیا، 1391). درصد قابل توجهی از اسانس این گیاه را ترکیبات مونو ترپن های هیدروکربنی9 تشکیل میدهد و تنها سزکویی ترپن10 شناسایی شده در این اسانس بتاکاریوفیلن11 (1/3%) است. از میان 10 ترکیب شناسایی شده در اسانس آلفاپینن12 (6/36%)، بتاپینن13(9/31%) و بتافلاندرن14(7/11%) ترکیبات اصلی محسوب می شوند (امیری، 1386). از نظر اجزائ تغدیه ای مشخص شده است كه میزان پروتئین خام در مراحل رشد رویشی، گلدهی و بذردهی به ترتیب 2/15، 4/9 و2/7 درصد و الیاف خام آن نیز به ترتیب 8/15، 9/27 و 2/29 بود. متوسط عناصر پر مصرف كلسیم، فسفر، سدیم و منیزیوم به ترتیب7/1 ،17/0 ، 02/0 و 31/0 درصد و متوسط عناصر كم مصرف مس و روی به ترتیب 8 و 6/32 میلی گرم در كیلوگرم اندازه گیری شد (عباسی، معروفی، 1387).

بعضی از کومارین ها جدا شده از جاشیر اثر ضد ویروس ایدز از خود نشان دادند (SHikishima, 2001). پرنگوس فرولاسیا لیندل15 گیاهی است که در مدیترانه و نواحی خاور میانه یافت می شود، به عنوان علوفه ای با انرژی بالا مورد(Martins, Ramos et al. 2013) توجه قرار گرفت. بخش های هوایی پرنگوس فرولاسیا (جاشیر) معمولا بعنوان غذای حیوان در ایران و برخی کشورها استفاده می شود (Coskun, Gulsen, Umucallar, 2004). گزارشاتی مبنی بر فعالیت های آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی پرنگوس فرولاسیا وجود دارد (Coruh, Sagdicoglu Celep, Ozgokce, 2007).

ماست16 از تخمیر اسیدی شیر حرارت دیده توسط فعالیت باکتری های مولد اسید لاکتیک به ویژه استرپتوکوکوس سالیواریوس تحت گونه ترموفیلوس17 و لاکتوباسیلوس دلبروکی تحت گونه بولگاریکوس18به میزان معین و درجه حرارت و زمان مشخص به دست می آید (گیتی کریم، 1388) و از پر مصرف‌ترین فرآورده‌های تخمیری شیر است، كه به دلیل ارزش تغذیه‌ای بالا تأثیر مثبتی در سلامتی انسان و اهمیت ویژه‌ای در رژیم غذایی افراد دارد (آمارنامه كشاورزی، امور دام و آبزیان،1380 ). خصوصیات ماست نظیر اسیدیته، میزان اسید چرب آزاد، تركیبات ایجاد كننده عطر و طعم (دی استیل19، استالدهید20 و استوئین21) و همچنین خصوصیات حسی و ارزش تغذیه‌ای فاكتورهای مهمی در ارزیابی محصول می‌باشند. این فاكتور‌ها تحت تأثیر عواملی از قبیل تركیب شیمیایی شیر، شرایط فرایند، افزودنیها و فعالیت باكتریهای آغازگر22در حین تخمیر قرار می‌گیرد Tammim et al., 1999؛ Bonzer et al., 2002).

پروبیوتیك23 ها، میكروارگانیسم های غیر بیماری زایی میباشد كه اگر به تعداد كافی و به صورت زنده مورد استفاده قرار گیرند، از راه ایجاد تعادل میكروبی در روده، اثرات مفید و سلامتی بخشی بر میزبان خود اعمال می نمایند، به همین دلیل جز غذاهای فراسودمند24 محسوب می شوند.

باكتری های مولد اسید لاكتیك، به ویژه لاكتوباسیلوس ها25 و بیفیدوباكتریوم ها26، به طور عادی جزیی از اكوسیستم دستگاه گوارش هستند و پروبیوتیک محسوب میشوند ( Homayouni Rad, 2008؛ FAO/WHO, 2001).

به نظر می رسد محصولات لبنی حاملان خوبی برای تحویل پروبیوتیک ها به انسان باشند (Champagne and Gardner, 2005) که از جمله می توان به ماست اشاره کرد.

دو گروه عمده از میكروارگانیسم های پروبیوتیكی، لاكتوباسیلوس ها (Lactobacillus spp) و بیفیدوباكتریو م ها (Bifidobactrium spp) هستند.

مهم ترین گونه های لاكتوباسیلوس عبارتند از:

ل. اسیدوفیلوس (L.acidophilus)، ل. سلوبیوز (L. cellobiose) ، ل. كازئی (L. casei) ، ل. كوروانتوس (L. curvatus) ، ل. دلبروكی زیرْگونه بولگاریكوس ،(L. delbrueckii, SS. bulgaricus) ، ل. فرمنتوم (L. fermentum)، ل. برویس (L. brevis) ، ل. رئوتری (L. reuteri)، ل. رامنوسوس (L. rhamnosus) و ل. پلنتاروم .(Lplantarum)

بیفیدوباكتریوم لانگوم (Bifidobacteriumlongum ) و بیفیدوباكتریوم بروه (Bifidobacterium breve) مهم ترین گونه های بیفیدوباكتریوم هستند كه به عنوان پروبیوتیک مورد استفاده قرار می گیرند (Kaur , Kuhad , Garg , Chopra, 2008). از جمله فواید پروبیوتیک ها، کمک به درمان عدم تحمل لاکتوز، اسهال، یبوست، آلرژی ها، بیماریهای التهابی روده، سندرم روده تحریک پذیر، زخم معده، تحریک سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماریهای خودایمن، کاهش کلسترول وخاصیت ضد سرطانی آن ها میباشد (Homayouni Rad, 2008؛ Kaur , Kuhad , Garg , Chopra, 2009) مواد مترشحه از لاکتوباسیلوس ها عبارتند از : كاتابولیت های27 قندی مثل اسید های آلی (اسید استیك28، اسید لاكتیك29و اسید فرمیك30) ، كاتابولیت های اكسیژن دار نظیر پراكسید هیدروژن31، تركیبات پروتئینی مانند باكتریوسین ها32 ، پپتیدهایی33 با وزن مولكولی كم، پپتیدها و پروتئین های ضد قارچی، متابولیت های 34چربی، اسید های آمینه 35 و اسید های چرب36، فنیل لاكتیک اسید37 و هیدروكسی فنیل لاكتیک اسید38و دیگر تركیبات مانند دی استیل، آمونیاك، اتانل، دی آمین استوئین39، استالدئید، بنزوات40، لانتی بیوتیک ها41، آنتی بیوتیک ها42، رئوترین43، رئوتریساكلین44 .(Vuyst, 1995, 1996; Laws , Gu Y, Marshall, 2008)

اثرات پروبیوتیكی كه به باكتریهای لاكتیک اسید و محصولات لبنی تخمیر شده از آن نسبت داده میشود نه تنها مربوط به میكروارگانیسم ها و اجزای دیواره سلولی شان مربوط میباشد بلكه از متابولیت هایی از قبیل پپتیدها و پلی ساكاریدهای45 خارج سلولی تولید شده در زمان تخمیر نیز ناشی می شود (Yamaguchi, Hearing, Itami, Yoshikawa, Katayama, 2009 و Ennahar, Deachamrs, 2000)). اثر بازدارندگی رشد توسط برخی از این مواد بر باکتری های مسموم کننده از طریق مواد غذایی و میكروارگانیسم های فاسد كننده نظیر لیستریاها (Strus , Pakosz, Goscinia, Mordarska, 2001) كلستریدیو م ها و انتروكوكوس ها (Reuter, 2001) برخی از باسیلوس ها و استافیلوكوكوس ها (Strus , Pakosz, Goscinia, Mordarska, 2001) به اثبات رسیده است . لاكتوباسیل ها با منشاء انسانی اثر آنتاگونیستی46 بر بیماریزاهای47 گوارشی – روده ای مختلف نظیر هلیكوباكتر پیلوری، كلستریدیوم دیفیسل، كمپیلو باكتر ژژونی و اشریشیاكلی دارند (Reuter, 2001). پروبیوتیک ها نه تنها به عنوان مكمل های غذایی و دارویی48 بلكه در تهیه فراورده های لبنی، آب میوه ها، شكلات ها و حتی فراورده های گوشتی نیز به كار می روند. میكروارگانیسم هایی به عنوان پروبیوتیک مورد توجه قرار می گیرند كه بتوانند از معده و روده عبور كنند، در مجرای گوارشی تكثیر شوند و با تولید متابولیت های آنتاگونیستی با میكروفلور ساپروفیت49 رقابت كنند . این توانایی در بین باكتری های اسید لاكتیک مانند لاكتوباسیل ها و بیفیدوباكترها وجود دارد (Ouwehand, Tuomola, Tolkko and Salminen, 2001). اگزوپلی ساكاریدهای50 ترشح شده توسط پروبیوتیک ها دارای اثرات مثبتی همچون تحریک سیستم ایمنی51 و فعالیت ضد سرطان52 می باشند (Bujalancel, Moreno, Jimenez-Valera, Ruiz Bravo, 2007). این میكروارگانیسم ها دارای اثرات تحریک كنندگی و تقویت كنندگی بر روی سیستم ایمنی می باشند، بطور مثال در مطالعه ای كه روی موشهای مبتلا به نقص ایمنی صورت گرفت نقش پروبیوتیک ها به عنوان یک عامل موثر در تعدیل سیستم ایمنی53 و بهبود پاسخ ایمنی54 نشان داده شده است (Oliveiraa, Sodinib, Remeufb and Corrieub, 2001). تعادل میكروبی دستگاه گوارش می تواند تحت تاثیر عوامل زیادی از جمله بیماری ، استرس، سن ، رژیم غذایی ، شرایط جغرافیایی و برخی عوامل دیگر برهم خورده و در نتیجه اختلالاتی را در سلامت فرد به وجود آورد. لاكتوباسیل ها و بیفیدوباكترها در حفظ این تعادل میكروبی در درجه ی اول اهمیت قرار دارند. این میكروارگانیسم ها جزو خانواد ه ی باكتری های لاكتیكی هستند كه استفاده از آن ها پیشینه ی طولانی دارد؛ از این رو ایمن بودن آن ها كاملاً محرز گشته است . امروزه لاكتوباسیل ها و بیفیدوباكترها بخش اعظمی از كشت ها ی آغازگر پروبیوتیكی را تشكیل می دهد (Richardson, 1996) و به شكل گسترد ه ای از آن ها در تولید فرآورده های غذایی پروبیوتیكی استفاده می شود. این فرآورده ها اغلب از نوع لبنی هستند چرا كه شیر ضمن داشتن ارزش تغذیه ای فوق العاده، ماتریكس مناسبی برای این میكروارگانیسم ها فراهم می آورد (Mital and Garg, 1992; Molder, 1990; Patel, Dove, Sannabhati, and Dave, 1991). شرایط انتخاب پروبیوتیک طبق توصیه سازمان های بهداشت و سازمان خوار و بار جهانی55 این است كه پروبیوتیک ها باید قادر به اعمال اثرات مفید خود بر روی میزبان به واسطه رشد و فعالیت در بدن انسان باشند (ftp:http//ftp.fao.org/es/esn/food/probio_report_en.pdf, Accessed 27 October 2006). معیارهای اصلی در انتخاب سویه های پروبیوتیكی شامل داشتن منشاء انسانی ، مقاومت در برابر اسید و صفرای سیستم گوارش و قابلیت چسبیدن به دیوار ه ی روده و مقابله با میكروب های بیماری زای آن محیط می باشد (Bengmarks, 1995; Katherine Zeratsky, 2010; MayoClinic.com., 2010 ; David Dugdale, 2010; Duffy, Sporn, Hibberd, et al., 2010; Possemiers, Marzorati, Verstraete, Van de Wiele. 2010). عوامل پروبیوتیک دارای ویژگی هایی هستند كه آنها را از سایر عوامل درمانی متمایز می سازد. مهمترین این ویژگی ها شامل : زنده بودن این عوامل و تاثیر آنها بر محیط زنده، آسانی تهیه و تكثیر آنها، استعمال آسان آنها، قابلیت زیست و بقاء این عوامل در شرایط داخلی محیط زنده و عدم پاسخ ایمنی بدن به آنها، قدرت تكثیر در حد بالا در بدن میزبان، بی خطر بودن استعمال آنها و نداشتن عوارض سوء جانبی ( مانند آن چیزی كه در مورد استعمال آنتی بیوتیک ها دیده می شود ) و ارزانی تهیه این عوامل می باشد (Ejtahed, Mohtadi Nia, Homayouni Rad, Niafar, Asghari Jafarabadi, Mofid 2011; Pashapour, Hosyniyan Zakaria, 2004; Boehm, Stahl, 2003).

به منظور بهره مندی مصرف کننده از فواید پروبیوتیک ها باید روزانه (109-108 سلول بیفیدوباکتر در روز و 20 گرم شیر اسیدوفیلوس حاوی 200 میلیون عدد لاکتوباسیلوس در هر میلی لیتر) یا بیش از 100 گرم ماست حاوی حداقل cfu/ml 106 باکتری پروبیوتیک مصرف شود. همچنین نیمه عمر پروبیوتیک ها کوتاه می باشد لذا طی مصرف آنها حتما به تاریخ انقضای فرآورده توجه شود (خسروی دارائی و کوشکی، 1387).

لاکتوباسیلوس کازئی باکتری گرم مثبت56 ، مزوفیل57، میله ای شکل58، هموفرمنتاتیو اجباری59، میکروآئروفیل60، کاتالاز منفی61، بدون اسپور62 و ظرفیت بالایی برای تولید اسید دارد (مرتضوی و سهراب وندی، 1385؛ Iyer&Hittinahalli, 2008). این باکتری قابلیت بقائ بالایی در فرآورده های تخمیری شیری دارد (Rasdhari et al., 2008). اسید لاکتیک تولید شده توسط لاکتوباسیلوس کازئی از نوع L+ است. این باکتری به ونکومایسین مقاوم است و نسبت به لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس مقاومت کمتر نسبت به شیره معده دارد (مرتضوی و سهراب وندی، 1385). فعالیت این باکتری بیش از بقیه لاکتوباسیلوس های یافت شده در فرآورده های تخمیری شیر بوده و قادر به تخمیر طیف وسیعی از کربوهیدرات های موجود در محیط است. بصورت منفرد یا در ترکیب با پروبیوتیک های دیگر جهت دستیابی به ویژگی های مطلوب تغذیه ای، ارگانولپتیکی به ماست افزوده می شود (Vahcic & Hruskar, 2000). از ویژگی های لاکتوباسیلوس کازئی کمک به تقویت سیستم ایمنی ، بهبود کارکرد سالم سلولی و کمک به رشد باکتری های مفید در دستگاه روده ای می باشد (Aryana and McGrew, 2007). برخی مطالعات نشان داده است که لاکتوباسیلوس کازئی توانایی کاهش فعالیت آنزیم های مضر مانند بتاگلوکورونیداز63، نیتروردوکتاز64 و گلیکوکولیک اسید هیدرولاز65 را دارا می باشد (Guerin-Danan, 1998; ؛ Aryana and McGrew, 2007). همچنین از آن برای تولید صنعتی اسید لاکتیک از آب پنیر از طریق روش راکد سازی سلول ها بر پایه هایی همچون آگار66، پلی آکریل آمید67، ژل پکتات کلسیم68، آلژینات69 و دانک های کیتوزان اصلاح شده شیمیایی70 استفاده شده است (مرتضوی و سهراب وندی، 1385). تحقیقات عده ای از دانشمندان خاصیت آنتی اکسیدانی لاکتوباسیلوس کازئی را اثبات کردند (Saide & Gilliland, 2005 ).

پری بیوتیک ها71 اجزای غذایی غیر قابل هضمی72هستند که با تحریک انتخابی رشد یا فعالیت یک یا تعداد محدودی از باکتری ها درروده، اثرات مفیدی را در میزبان به جای می گذارند

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

[ 07:03:00 ب.ظ ]

ارسال نظر »

پایان نامه بررسی اثر مکمل پروبیوتیک Familact بر شاخص‌های قند خون، پروفایل لیپیدی و سطح انسولین در بیماران مبتلا به دیابت نوع ٢

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

فصل اول- مقدمه و بیان مسأله. 1

1-1 مقدمه 2

1-٢ بیان مسأله و اهمیت پژوهش.. 2

1-3 اهداف و فرضیات. 8

1-3-1 اهداف اصلی. 8

1-3-3 سوالات پژوهش.. 9

1-3-4 فرضیات پژوهش.. 9

فصل دوم – بررسی متون: 11

٢-1 مقدمه 12

٢-٢ مبانی نظری پژوهش.. 12

٢-3 بر مطالعات انجام شده 12

٢-3-1 بر مطالعات انجام شده در ایران: 12

2-3-2 بر مطالعات انجام شده در جهان: 15

فصل سوم – روش پژوهش: 23

3-1 مقدمه 24

3-2 نوع پژوهش.. 25

3-3 جامعه پژوهش : همراه با معیار ورود و خروج. 26

3-4 روش نمونه گیری و حجم نمونه: مشخصات نمونه‌های مورد بررسی (معیار ورود و خروج) همراه با روش نمونه گیری و حجم نمونه 27

تعیین حجم نمونه و نحوه محاسبه آن (Sample Size) : 27

3-5 روش گرداوری داده‌ها و اجرای تحقیق. 28

3-6 ابزار گرداوری داده ها 30

3-7 روش تجزیه و تحلیل داده ها 32

3-8 مکان و زمان مطالعه 33

3-9 محدودیت پژوهش.. 33

3-10 ملاحظات اخلاقی. 34

3-10 تعریف واژه ها 34

فصل چهارم – یافته ها: 37

فصل پنجم – بحث، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات: 45

قسمت بحث: 46

اثر پروبیوتیک بر قند خون ناشتا 46

اثر پروبیوتیک بر پروفایل لیپیدی: 49

اثر پروبیوتیک بر انسولین. 51

نقش پروبیوتیک‌ها در مقاومت انسولینی (IR) 52

اثر پروبیوتیک بر وزن بدن و دریافت غذایی. 53

قسمت نتیجه گیری: 56

قسمت پیشنهادات: 57

منابع: 59

پیوست ها 67

پیوست شماره 1 : 67

نمونه برگه رضایت نامه 67

پیوست شماره 2 : 69

نمونه برگه اطلاع رسانی. 69

مقدمه ای مختصر و به زبان ساده با اصلاحات فارسی قابل فهم برای تمام آزمودنی‌ها در مورد موضوع و هدف پژوهش: 69

پیوست شماره 3 : 71

پیوست شماره 4: 72

نمونه یادآمد 24 ساعته خوراک.. 72

پیوست شماره 5: 73

پرسشنامه ارزیابی میزان فعالیت بدنی. 73

Abstract: 74

فهرست جداول

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

جدول 1 : خلاصه توضیحات وسایل کاربردی.. 30

جدول 2 : اطلاعات دموگرافیک افراد. 36

جدول 3: ریز مغذی و درشت مغذی دریافتی افراد قبل و بعد از مداخله. 37

جدول 4: مقایسه اثر پروبیوتیک بر شاخص‌های بیوشیمیایی قبل و بعد از مداخله در گروه ها 41

جدول 5: مقایسه اثر پروبیوتیک بر شاخص‌های تن سنجی قبل و بعد از مداخله در گروه ها 43

فهرست شکل و نمودار ها

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… صفحه

نمودار 1: مقایسه شاخص قند خون ناشتا قبل و بعد از مداخله مکمل پروبیوتیک… 42

نمودار ٢: مقایسه شاخص HDL قبل و بعد از مداخله مکمل پروبیوتیک… 43

فصل اول :

مقدمه و بیان مسأله

1-1- مقدمه

امروزه دیابت یکی از شایع ترین بیماری‌ها در جهان است که نیمی از جمعیت جهان به آن مبتلا هستند. درمان دیابت بسته به نوع آن متفاوت می باشد. در دیابت نوع 1 درمان اصلی بر پایه دریافت انسولین به عنوان مهمترین داروی شیمیایی بوده، در حالیکه در دیابت نوع ٢ به دلیل وجود عوامل ایجاد کننده محیطی درمان‌های اصلی و مختلفی از جمله درمان‌های دارویی وشیمیایی، تغییر سبک زندگی (افزایش فعالیت بدنی، کاهش استرس و ترک سیگار) و تغییرات رژیم غذایی و درمان‌های طبیعی را به خود اختصاص می دهد. لذا در دیابت نوع ٢، امروزه، بیشتر تلاش بر این است که با به کارگیری تغییر سبک زندگی افراد و درمان‌های طبیعی اعم از درمان‌های گیاهی و دیگر مواد طبیعی، بتوان مقدار داروهای شیمیایی مورد استفاده در این بیماری را کاهش داده و از روند پیشروی و یا حتی ایجاد این بیماری جلوگیری کرد. چراکه هم اكنون پزشكان بیش از گذشته بر تشخیص دیابت پنهان به عنوان راهی برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 و هم چنین عوارض آن از جمله مشكلات قلب و عروق، چشم و كلیه تاكید می كنند . به همین دلیل، در این تحقیق، به بررسی اثر پروبیوتیک‌ها به عنوان ماده طبیعی که می تواند خواص درمانی و یا پیشگیری کننده‌ای بر دیابت نوع ٢ داشته باشد پرداخته می شود.

1-٢- بیان مسأله و اهمیت پژوهش

دیابت یکی از مهمترین بیماریهای اندوکراین و از جمله مشکلات جوامع بشری امروزی است. در دیابت به دلیل رخداد مقاومت به انسولین، سطح انسولین پلاسما افزایش می یابد و به علت اختلالی که در متابولیسم گلوکز رخ می‌دهد نهایتاً منجر به افزایش سطح گلوکز خون می شود. سطح کلسترول تام پلاسما،[1] LDL-C و[2] VLDL-C افزایش می یابد و کاهش [3]HDL-C نیز رخ می دهد. تغییرات در پروفایل لیپیدی می‌تواند از عوامل مسبب القاء‌ کننده بیماری‌های قلبی- عروقی در بیماران دیابتی باشد. بعلاوه سطوح بالاتر تری گلیسیرید به توسعه مقاومت انسولینی منتهی می‌شود (Association 2014).

آسیایی هایی که هنوز شیوه زندگی سنتی، مبتنی بر مخارج کم وکار سخت را رعایت می کنند تنها با یک درصد دیابت در افراد بالغ مواجه هستند. در حالیکه آسیائیهایی که شیوه زندگی غربی را پذیرفتهاند شیوع بیشتری نشان دادهاند. در مورد چینیهای مهاجری که در جزیرهای در اقیانوس هند بصورت مدرنیزه زندگی می کنند 20 درصد افراد جمعیت، مبتلا به دیابت هستند (King et al. 1998).

طبق آخرین مقالات چاپ شده در ایران، شیوع دیابت در کل جمعیت ایران7 تا 8 درصد، در سال 1387 برآورد شده است و این بیماری شانزدهمین علت مرگ در مردان و نهمین علت مرگ در زنان ایرانی بوده است. طبق آخرین آمار موجود در ایران نیز تا سال 1386، از هر 20 ایرانی، یک نفر به دیابت مبتلا می باشد و انتظار می رود تا 18 سال بعد، یعنی در سال 1404، از هر 7 ایرانی یک نفر به دیابت مبتلا شود (Azizi et al. 2007).

هم چنین طبق جدیدترین آمار “فدراسیون بین المللی دیابت” [4](IDF)، در سال 2013، بیش از 3،4 میلیون نفر در ایران به بیماری دیابت مبتلا بوده و شیوع این بیماری در بین جمعیت بزرگسال 20 تا 79 ساله در این سال 43،8 درصد براورد شده است. هم چنین حدود 38002 نفر ناشی از بیماری دیابت جان باختند و تا به حال 2198 نفر از افراد مبتلا به دیابت در ایران، تشخیص آماری داده نشده اند. این در حالی است که متوسط هزینه‌های بهداشتی درمانی برای افراد دیابتی در ایران، 471 دلار به ازای هر نفر تخمین زده شده است(IDF 2013).

دیابت، کشورهای در حال توسعهای را که در زندگی غربی با غذای زیاد و تحرک کم گرایش مییابند بیشتر تهدید می کند.با توجه به افزایش روزافزون تعداد مبتلایان به دیابت در جهان و اهمیت توجه به عوارض ناشی از این بیماری، یافتن روش‌های پیشگیری و درمانی در مورد این بیماری سال‌هاست که مورد توجه محققین می‌باشد (WHO 2011; Mahan et al. 2012).

از طرفی، هزینه‌های مستقیم پزشکی مانند بستری شدن، خدمات سرپایی، مراقبت‌های پرستاری در منزل بالا بوده و هم چنین هزینه‌های غیر مستقیم ،مانند ناتوانی، از دست دادن شغل و مرگ زودرس نیز به همان نسبت بالاست. به طوری در کل متوسط هزینه‌های پزشکی افراد مبتلا به دیابت 2 برابر افراد غیر مبتلا می باشد. لذا ایجاد تغذیه درمانی یا MNT[5] از طریق مداخلات غذایی و با هدف پیشگیری و درمان دیابت و کاهش هزینه‌ها بسیار موثر خواهند بود.امروزه مطالعات زیادی جهت تولید و یا بررسی فواید غذاهای عملگر[6] در حال انجام است که یکی از جنبه‌های مورد توجه، تحقیق پیرامون آثار ضد دیابتی این غذاها می باشد (Mahan et al. 2012). در واقع مطالعات حاکی از آن است که می توان با مداخلات غذایی و تغییر فلور میکروبی روده، اثرات مثبتی بر بهبود بیماران مبتلا به دیابت ایجاد نمود (Dalla Vestra et al. 2005; Ejtahed et al. 2011; Asemi et al. 2013).

دسته‌ای از غذاهای عملگر، محصولات غذایی حاوی پروبیوتیک‌ها می باشد. پروبیوتیک‌ها به عنوان میکروارگانیسم‌های زنده دستگاه گوارش تلقی می شوند و هنگامیکه مقادیر کافی از آنها به بدن انسان برسد، با تغییر ترکیبات فلور روده اثرات مثبتی بر سلامت بدن میزبان برای می گذارند. و از بین آنها، لاکتوباسیلوس و بیفیدو باکترها نقش مهمی در پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها ایفا می کنند .(Rijkers et al. 2011; Schlundt et al. Retrieved 17 December 2012.) اثرات مفید آنها بر نمک‌های صفراوی و یا بهبود افراد مبتلا به دیابت (اثر بر سطوح کلسترول(Ejtahed et al. 2011) فاکتورهای التهابی (Ejtahed et al. 2012) تاثیرات دیگری از جمله تحریک سیستم ایمنی بدن، پاکسازی روده از باکتریهای پاتوژن، تولید مواد بیواکتیو، فعالیت آنتی- کارسینوژنی، بهبود عدم تحمل لاکتوز، جلوگیری از عفونت روده‌ای نیز دارا می باشند(Roberfroid 2000; Grover et al. 2012).

مکانیسم اثر پروبیوتیک بر شاخص قند خون به طور واضح مشخص نیست، یاداو و همکارانش در مطالعه‌ای اثر پروبیوتیک را در رت هایی که با دریافت رژیم غنی از فروکتوز به دیابت نوع دو مبتلا شده بودند را به مدت 8 هفته بررسی کرده‌اند. در بررسی آنها مصرف پروبیوتیک، منجر به تأخیر آشکار در شروع عدم تحمل گلوکز، هیپرگلیسمی، هیپرانسولینمی، نسبت به گروه شاهد شده است (Yadav et al. 2007). با این حال مکانیسم آن هنوز جای بحث بسیاری، به خصوص در مطالعات انسانی دارد. اثرات هایپوکلسترولمی لاکتوباسیلوس‌ها در مطالعات مختلف نشان داده شده است(Chiu et al. 2006; Ejtahed et al. 2011; Asemi et al. 2013) . جیلیاند و همکارانش، دکانژوگه شدن نمک‌های صفراوی و کاهش جذب کلسترول توسط باکتری‌ها را مکانیزم اصلی کاهش کلسترول توسط لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس معرفی کرده اند (Gilliland et al. 1990).

مکانیسم‌های کلی این اثر به قرار زیر است:

اتصال کلسترول به دیواره سلولزی باکتری، و در نتیجه کاهش کلسترول خون
دگونژوگاسیون اسید صفراوی از طریق هیدرولازهای نمک صفراوی و تداخل در سیکل انتروهپاتیکی کاهش کلسترول خون
تولید [7]SCFA توسط باکتری‌ها و کاهش سنتز کلسترول [8]HMG- Coa به باکتری‌ها کمک می کند تا از فعالیت ردوکتاز جلوگیری و باعث کاهش تولید کلسترول داخلی می شود (Gilliland et al. 1990).

همانگونه که از مرور مطالعات در زمینه پروبیوتیک‌ها بر می آید، بیشتر این پژوهش‌ها تنها در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. در تحقیقات حیوانی، تاثیر مکمل یا مواد غذایی پروبیوتیکی جهت بهبود شاخص‌های خونی نمونه‌های مبتلا به دیابت صورت گرفته است (Bejar et al. 2013) مطالعات انسانی نیز اثرات مشابهی قید شده است(Ejtahed et al. 2012; Asemi et al. 2013). با این حال تا به حال با توجه به تحقیقات ما، اغلب در مطالعات انسانی از مواد غذایی طبیعی حاوی چند سویه پروبیوتیکی استفاده شده است(Ashar et al. 2000; Chiu et al. 2006; Ejtahed et al. 2011) به عنوان مثال اجتهد و همکاران در سال 2012 به در بررسی ماست پروبیوتیک بر شاخص‌های خونی افراد دیابت، دریافتند که سطح کلسترول تام و قند خون آنها بهبود یافته ولی تغییری در میزان کلسترول HDL[9]، LDL[10] و TG[11] ذکر نکردند (Ejtahed et al. 2011). با این حال مطالعات انسانی پیرامون اثر مکمل‌های حاوی سویه‌های مختلف پروبیوتیک بسیار محدود است (Asemi et al. 2013; Mazloom et al. 2013) در بررسی که در ایران توسط خانم مظلوم و همکاران در شیراز در سال 2011 انجام شد، مشخص شد که دریافت مکمل پروبیوتیک تغییری در شاخص‌های آنتروپومتریک ایجاد نکرده و نیز سطوح قند خون ناشتا، TG، LDL، بدون تغییر باقی مانده است (Mazloom et al. 2013). هم چنین در مطالعه‌ی اخیر دکتر عاصمی و همکاران، علی رغم وجود نتیجه مطلوب درون گروهی، بعد از مداخه مکمل چند سویه پروبیوتیکی، کاهشی در قند خون افراد مورد مداخله در مقایسه با افراد شاهد دیده نشد (Asemi et al. 2013). نکته بسیار مهم در رابطه با مداخله مواد غذایی حامل پروبیوتیک این است که این مواد می توانند بر بهبود نتیجه کار تاثیر به سزایی داشته باشد، چراکه نشان داده شده است که وجود درشت مغدی و ریز مغذی هایی همچون کربوهیدرات و پروتئین و کلسیم خود عامل مداخله گری بوده و نقش مجزایی در کاهش قند خون و یا دیگر شاخص‌های بیوشیمیایی حتی بدون وجود پروبیتیک‌ها دارند (Smedman et al. 1999). لذا بررسی اثر پروبیوتیک‌ها به طور مجزا و خالص ضرورت پیدا می کند.

هم چنین با توجه به استفاده گسترده جوامع مختلف از محصولات لبنی تخمیری که می تواند به طور طبیعی حاوی باکتری‌های اسید لاکتیک و سایر پروبیوتیک‌ها باشند، و هم چنین تفاوت در فلور طبیعی افراد بومی در مناطق جغرافیایی مختلف و به تبع آن تفاوت در اثرگذاری پروبیوتیک‌ها در افراد مختلف از مناطق جغرافیایی مختلف، انجام مطالعات انسانی ویژه هر منطقه جغرافیایی و بومی ضروری می نماید. بی شک کشور ما نیز با توجه به استفاده گسترده از محصولاتی مانند ماست و دوغ، از این قاعده مستثنی نیست، اما بر خلاف اهمیت آن، مطالعات انگشت شماری در این مورد، به خصوص در زمینه مکمل‌های خالص حاوی پروبیوتیک، صورت پذیرفته است.

لذا، مطالعه حاضر بر نمونه‌های انسانی و بومی تهرانی به منظور بررسی اثر خالص پروبیوتیک‌ها از طریق مداخله مکمل غذایی انجام شده است که نتیجه این گونه مطالعات علاوه بر ارزیابی اثر پروبیوتیک خالص بر شاخص‌های بیوشیمیایی فوق الذکر و کمک به درمان بیماری هایی نظیر دیابت، سازگاری افراد بومی به محصولات و ترکیبات مختلف پروبیوتیکی و میزان تاثیر پذیری آنان را ارزیابی خواهد کرد .

هدف اصلی از انجام این طرح بررسی اثر مصرف مکمل Familact ،حاوی هفت سویه مختلف پروبیوتیک، بر روی شاخص‌های بیوشیمایی پروفایل لیپیدی و کنترل گلایسمی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 می باشد. در سنجش پروفایل لیپیدی ؛ فاکتورهای کلسترول تام، کلسترول LDL، کلسترول HDL و TG اندازه گیری می شود. در کنترل گلایسمی نیز شاخص‌های قند خون ناشتا (FPG[12])، سطح انسولین خون و ومقاومت انسولینی اندازه گیری خواهد شد.

لذا در این طرح، به منظور بررسی امکان تجویز پروبیوتیک‌ها به عنوان مکمل غذایی جهت کمک به درمان و یا کاهش عوارض ناشی از دیابت در کنار رژیم درمانی و دارو درمانی و در مرحله بعدی، استفاده از آن در تولید فرآورده لبنی و غیر لبنی پروبیوتیکی ، به اثر آن بر بیماران مبتلا به دیابت نوع٢ پرداخته خواهد شد.

[1] Low Density of Lipoprotein

[2] Very Low Density of Lipoprotein

[3] High Density of Lipoprotein

[4] International Diabetes Federation

[5] Medical Nutrition Therapy

[6] Functional Foods

[7] Short Chain Fatty Acids

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

[ 07:02:00 ب.ظ ]

ارسال نظر »