زمستان  1393

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                                                                       صفحه

چکیده 1

فصل اول کلیات تحقیق. 2

مقدمه. 3

1-1 بیان مساله: 6

2-1ضرورت انجام تحقیق: 10

1-3هدف های پژوهش: 13

1-3-1:هدف اصلی پژوهش… 13

2-3-1 هدفهای فرعی.. 13

3-3-1 هدفهای کاربردی.. 13

4-1سوالات تحقیق. 13

5-1:فرضیه های پژوهش… 14

1-5-1:فرضیه اصلی.. 14

2-5-1فرضیه های فرعی.. 14

6-1 چهارچوب زمانی تحقیق. 16

7-1 روش تحقیق. 16

8-1:تعاریف نظری متغییرها 16

1-8-1ارتباطات درون سازمانی.. 16

2-8-1:رضایت شغلی.. 17

فصل دوم مباحث نظری.. 21

مقدمه. 22

بخش اول. 23

2-1 نگاهی به تاریخچه اتوبوسرانی تهران ار آغاز تا به امروز. 23

2-1-1 نگاهی به وضعیت منابع انسانی اتوبوسرانی تهران. 24

2-1-2 نگاهی به سامانه 3 ووضعیت منابع انسانی سامانه 3اتوبوسرانی تهران. 24

بخش دوم. 25

2-2 تعریف ارتباط.. 25

2-2-1نظریه ارتباط از نظر ارسطو: 26

2-2-2روبرت گویر در کتاب فراگرد ارتباط مى‌گوید: 26

2-2-3نظریات مکتب شیکاگو. 26

2-2-4 نظریه های رسانه شناسی در ارتباطات.. 30

2-2-5 نگاهی به سبک های ارتباط موثر در سازمان: 32

2-2-6 نگاهی به عوامل موثر برارتباط بین فردی درارتباط سازمانی: 33

2-2-7 نقش مهارتهای ارتباطی مدیران در تسهیل ارتباطات سازمانی.. 34

2-2-8نگاهی به نقش ارتباطات فردی وجمعی در سازمان. 35

2-2-9 نقش مهارتهای ارتباطی کارکنان درتسهیل ارتباطات سازمانی.. 37

2-2-10ارتباطات درروابط بین سازمانی.. 37

بخش سوم. 38

2-3  تعریف ارتباطات سازمانی.. 38

1-7-2 تعریف ارتباطات درون سازمانی.. 42

2-3-2تاریخچه ارتباطات سازمانی.. 43

2-3-3نگاهی به فرایندهای  ارتباطات سازمانی.. 47

2-3-4انواع ارتباطات سازمانی.. 48

2-3-4-1تعریف ارتباط عمودی.. 48

2-3-4-2 ارتباط افقی.. 48

2-3-4-3 ارتباط مورب.. 48

2-3-4-5انتخاب مسیر یا کانال ارتباط.. 49

2-3-5نگاهی به دیدگاه های مختلف ارتباطات سازمانی.. 50

بخش چهارم. 54

2-4رضایت شغلی.. 54

1-4-2  تعریف شغل. 56

2-4-2تقویترضایتشغلی.. 58

2-4-3نظریه های رضایت شغلی.. 59

5-4-2  نظریه های عوامل رضایت شغلی.. 64

بخش پنجم. 70

5-1 پیشینه تحقیق. 70

2-5-1 تحول تحقیقات در زمینه رضایت شغلی.. 72

2-5-2بررسی های روان شناسان. 73

3-5-2  مطالعات جامعه شناختی ( 1858 – 1917 ) 74

4-5-2 مطالعات وتحقیقات انجام شده 75

فصل سوم روش شناسی تحقیق. 80

مقدمه. 81

3-1روش تحقیق. 82

1-1-3روش تحقیق بر اساس روش اجرا 84

2-3 جامعه آماری : 84

3-3  برآورد نمونه(نمونه گیری) 85

1-3-3 روش نمونه گیری.. 86

2-3-3 روش نمونه گیری احتمالی.. 86

3-3-3حجم نمونه آماری.. 86

4-3-روش گرداوری اطلاعات.. 87

3-4-1ابزار جمع آوری اطلاعات.. 87

3-4-2   پرسشنامه. 87

3-4-3پیش آزمون. 88

3-5 اعتبار. 89

3-6 پایایی.. 90

3-6-1 :آزمون پایایی پرسشنامه(آلفای کرونباخ) 91

فصل چهارم تجزیه وتحلیل داده ها 92

 

مقدمه. 93

4-1توصیف داده‏ها: 95

4-2  آزمون فرضیه ها 111

فصل پنجم نتایج وپیشنهادات روش تحقیق. 153

مقدمه. 154

5-1 بحث و تفسیر. 157

5-2  نتیجه گیری: 164

5-3 محدودیت و مشكلات تحقیق: 167

4-5 جمع بندی وپیشنهادات.. 168

فهرست منابع. 172

پیوست.. 176

 

فهرست  جداول

عنوان                                                                                                                                                                       صفحه

جدول 3-1-آزمون پایایی پرسش نامه تحقیق)پیش آزمون( 91

جدول 3-2-آزمون پایایی پرسش نامه تحقیق)پس آزمون( 91

جدول 1-4 توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب وضعیت تحصیلی.. 95

جدول2-4:جدول توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب متغییر سن.. 96

جدول 1-2-4 محاسبه ی شاخص های آماری شامل میانگین، واریانس ، انحراف معیار وچولگی وکشیدگی سن شرکت کنندگان در آزمون. 97

جدول 2-2-4:آزمون کولموگروف-اسمیرنوف.. 98

جدول3-4: جدول فراوانی متغییر میزان سابقه کار. 100

جدول 1-3-4 محاسبه ی شاخص های آماری شامل میانگین، واریانس ، انحراف معیار وچولگی وکشیدگی متغییر میزان سابقه شرکت کنندگان در آزمون. 101

جدول 2-3-4:آزمون کولموگروف-اسمیرنوف.. 102

جدول4-4فراوانی معاونت های حوزه فعالیت پاسخگو ها 103

5-4جدول: محاسبه ی شاخص های آماری شامل میانگین، واریانس ، انحراف معیار وچولگی وکشیدگی مولفه های ارتباطات درون سازمانی شرکت کنندگان در آزمون. 105

جدول 1-5-4:آزمون کولموگروف-اسمیرنوف.. 106

جدول6-4: محاسبه ی شاخص های آماری شامل میانگین، واریانس ، انحراف معیار وچولگی وکشیدگی مولفه های متغییر رضایت شغلی شرکت کنندگان در آزمون. 107

جدول 1-6-4:آزمون کولموگروف-اسمیرنوف.. 109

جدول 2-6-4 :جدول فراوانی متغییررضایت شغلی.. 110

جدول7-4:جدول تقاطعی(دو بعدی) بین استفاده ار تلفن ومیزان رضایت شغلی پرسنل. 111

جدول1-7-4:آزمون خی دو(بین متغییر استفاده از تلفن ورضایت شغلی) 111

جدول8-4:­جدول تقاطعی(دوبعدی) بین­ارتباط­مستقیم­وچهره­به­چهره­ومیزان رضایت­شغلی پرسنل. 112

جدول1-8-4:آزمون خی دو(بین متغییر ارتباط مستقیم وچهره به چهره بارضایت شغلی) 113

جدول2-8-4:آزمون کرامرجهت شدت رابطه ارتباط مستقیم بارضایت شغلی.. 113

جدول9-4: جدول تقاطعی بین ارتباط استفاده از ایمیل ومیزان رضایت شغلی پرسنل. 114

جدول1-9-4:آزمون خی دو(بین متغییر email(پست الکترونیکی) بارضایت شغلی) 114

جدول2-9-4:آزمون کرامرجهت شدت رابطه ارتباطات پست الکترونیکی بارضایت شغلی.. 115

جدول10-4: جدول تقاطعی بین ارتباط با فاکس(fax) ومیزان رضایت شغلی پرسنل. 115

جدول1-10-4:آزمون خی دو(بین متغییر ارتباط از راه فکس بارضایت شغلی) 116

جدول2-10-4:آزمون کرامرجهت شدت رابطه ارتباطات با فکس(fax) بارضایت شغلی.. 116

جدول11-4: جدول تقاطعی بین ارتباط با نامه ومیزان رضایت شغلی پرسنل. 117

جدول1-11-4:آزمون خی دو(بین متغییر ارتباط از راه نامه بارضایت شغلی) 117

جدول2-11-4:آزمون کرامرجهت شدت رابطه ارتباطات با نامه بارضایت شغلی.. 118

جدول12-4: جدول تقاطعی بین ارتباط با اینترانت(شبکه داخلی سازمان) ومیزان رضایت شغلی پرسنل   118

جدول1-12-4:آزمون خی دو(بین متغییر ارتباط از راه اینترانت بارضایت شغلی) 119

جدول2-12-4:آزمون کرامرجهت شدت رابطه ارتباطات با اینترانت با متغییررضایت شغلی.. 119

جدول13-4:جدول ضریب همبستگی پیرسون بین ارتباطات افقی ومیزان رضایت شغلی.. 120

جدول 1-13-4:رگرسیون همزمان بین متغییر ارتباطات افقی با متغییر رضایت شغلی.. 121

جدول2-13-4: خلاصه تحلیل واریانس برای رگرسیون همزمان متغییر ارتباطات افقی با متغییر رضایت شغلی(ANOVA)  121

جدول3-13-4 نتایج ضرایبحاصلهازتحلیلرگرسیونهمزمان بین متغییر ارتباطات افقی با متغییر رضایت شغلی   122

جدول14-4:جدول­ضریب­همبستگی­پیرسون­بین ارتباطات افقی ومولفه های میزان رضایت شغلی.. 123

جدول15-4:جدول ضریب همبستگی پیرسون بین ارتباطات عمودی(ازبالا به پایین واز پایین به بالا) ومیزان رضایت شغلی   124

جدول 1-15-4:رگرسیون همزمان بین متغییر ارتباطات عمودی(ازبالا به پایین واز پایین به بالا) ومیزان رضایت شغلی   125

جدول2-15-4: خلاصه تحلیل واریانس برای رگرسیون همزمان متغییر ارتباطات عمودی(ازبالا به پایین واز پایین به بالا) با متغییر رضایت شغلی(ANOVA). 125

جدول3-15-4 نتایج ضرایبحاصلهازتحلیلرگرسیونهمزمان بین متغییر ارتباطات عمودی(ازبالا به پایین واز پایین به بالا) با متغییر رضایت شغلی.. 126

جدول1-3-15-4:بررسی همبستگی جزئی (partial) بین متغییر ارتباطات عمودی(ازبالا به پایین واز پایین به بالا) با متغییر رضایت شغلی.. 127

جدول16-4: جدول ضریب همبستگی پیرسون بین ارتباطات عمودی ومولفه های میزان رضایت شغلی   128

جدول17-4:جدول تقاطعی میزان رضایت شغلی)رتبه ای) پرسنل در بین گروه های تحصیلی.. 135

جدول1-17-4:آزمون خی دو(بین میزان رضایت شغلی با سطح تحصیلات) 135

جدول2-17-4:آزمون کرامرجهت شدت رابطه ارتباط مستقیم بارضایت شغلی.. 136

جدول18-4:آزمون­تحلیل­واریانس­یکطرفه­میزان­رضایت­شغلی در بین­گروه های تحصیلی مختلف. 136

جدول1-18-4:آزمون تعقیبی تحلیل واریانس یکطرفه(LSD) 137

جدول19-4:تحلیل رگرسیون گام به گام مولفه های ارتباطات درون سازمانی(کانال های ارتباطی،ارتباطات عمودی و ارتباطات افقی)با میزان رضایت شغلی پرسنل. 138

جدول1-19-4: خلاصه تحلیل واریانس برای رگرسیون گام به گام مولفه های ارتباطات درون سازمانی(کانال های ارتباطی،ازتباطات عمودی و ارتباطات افقی)با میزان رضایت شغلی پرسنل. 139

جدول2-19-4: نتایج ضرایبحاصلهازتحلیلرگرسیون گام به گام مولفه های ارتباطات درون سازمانی(کانال های ارتباطی،ازتباطات عمودی و ارتباطات افقی)با میزان رضایت شغلی پرسنل. 140

جدول3-19-4:متغییر بیرون گذاشته شده از رگرسیون. 141

جدول1-3-19-4:بررسی همبستگی جزئی (partial) بین متغییرمولفه های ارتباطات درون سازمانی(کانال های ارتباطی،ارتباطات عمودی و ارتباطات افقی)با متغییر رضایت شغلی.. 141

جدول20-4: محاسبه میانگین وانحراف معیاردو گروه مستقل به منظور مقایسه میانگین نمرات میزان رضایت شغلی در بین جنسیت های مختلف… 142

جدول1-20-4: محاسبه t دو گروه مستقل به منظور مقایسه میانگین نمرات میزان رضایت شغلی در بین جنسیت های مختلف    142

جدول2-20-4: محاسبه میانگین وانحراف معیاردو گروه مستقل به منظور مقایسه میانگین نمرات مولفه های میزان رضایت شغلی(امنیت شغلی،حقوق ومزایا،روابط در محیط کار،استفاده از مهارت وهدف گذاری شغلی)در بین جنسیت های مختلف    143

جدول3-20-4: محاسبه t دو گروه مستقل به منظور مقایسه میانگین نمرات مولفه های میزان رضایت شغلی(امنیت شغلی،حقوق ومزایا،روابط در محیط کار،استفاده از مهارت وهدف گذاری شغلی)در بین جنسیت های مختلف    144

جدول21-4: محاسبه میانگین وانحراف معیاردو گروه مستقل به منظور مقایسه میانگین نمرات ارتباطات درون سازمانی در بین جنسیت های مختلف… 145

جدول1-21-4: محاسبه t دو گروه مستقل به منظور مقایسه میانگین نمرات ارتباطات درون سازمانی در بین جنسیت های مختلف… 145

جدول2-21-4: محاسبه میانگین وانحراف معیاردو گروه مستقل به منظور مقایسه میانگین نمرات مولفه های ارتباطات درون سازمانی (کانال های ارتباطی،ارتباطات عمودی و ارتباطات افقی)در بین جنسیت های مختلف . 146

جدول3-21-4:­محاسبه­t دو گروه مستقل به منظور مقایسه میانگین نمرات مولفه های ارتباطات درون سازمانی (کانال های ارتباطی،ارتباطات عمودی و ارتباطات افقی)در بین جنسیت های مختلف… 147

جدول22-4:جدول تقاطعی)دوبعدی)بین میزان رضایت شغلی)رتبه ای) پرسنل ومتغییر سن افراد. 149

جدول1-22-4:جدول آزمون خی دو میزان رضایت شغلی پرسنل ومتغییر سن افراد. 149

جدول2-22-4:آزمون کرامربین میزان رضایت شغلی پرسنل ومتغییر سن افراد. 150

جدول23-4:آزمون تحلیل واریانس یکطرفه(ANOVA) میزان رضایت شغلی در بین معاونتهای مختلف سازمان. 150

جدول1-23-4:آزمون تعقیبی تحلیل واریانس یکطرفه(LSD) 151

جدول24-4:آزمون همبستگی پیرسون بینارتباطات درون سازمانی ومیزان رضایت شغلی پرسنل. 152

 

 

فهرست  نمودار

عنوان                                                                                                                                                                       صفحه

نمودار1-4:نموداردرصد فراوانی وضعیت تحصیلی.. 95

2-4 نمودار هیستوگرام متغییر سنی.. 99

3-4نمودار هیستوگرام متغییر میزان سابقه کار. 103

نمودار4-4:  فراوانی معاونت های حوزه فعالیت پاسخگو ها 104

نمودار5-4:نمودار میله ای رضایت شغلی.. 110

نمودار6-4:خط رگرسیون بین متغییر ارتباطات افقی با متغییر رضایت شغلی.. 122

نمودار7-4:خط رگرسیون بین متغییر ارتباطات عمودی(ازبالا به پایین واز پایین به بالا) با متغییر رضایت شغلی   127

نمودار8-4:آزمون تحلیل میانگین(Box plot) میزان رضایت شغلی با سطح تحصیلات مختلف. 130

نمودار9-4:آزمون تحلیل میانگین(Box plot) ارتباطات درون سازمانی دربین تحصیلات مختلف. 131

نمودار10-4:آزمون تحلیل میانگین(Box plot) مولفه ارتباطات عمودی (از بالا به پایین)ارتباطات درون سازمانی دربین تحصیلات مختلف. 132

نمودار11-4:آزمون تحلیل میانگین(Box plot) مولفه ارتباطات عمودی (از پایین به بالا)ارتباطات درون سازمانی دربین تحصیلات مختلف. 133

نمودار12-4:آزمون تحلیل میانگین(Box plot) مولفه ارتباطات افقی ارتباطات درون سازمانی دربین تحصیلات مختلف. 134

نمودار13-4:نمودار فراوانی متغییر سن.. 148

 

چکیده

پژوهش حاضر که با هدف بررسی نقش ارتباطات درون سازمانی برمیزان رضایت شغلی پرسنل دربین کارکنان سامانه3BRT3)) انجام شده است، به سنجش همبستگی بین متغیر میزان استفاده از ارتباطات درون سازمانی با میزان رضایت شغلی پرسنل ومولفه های آن ( امنیت شغلی ،حقوق ومزایا،روابط در محیط کار،استفاده از مهارت ،هدف گذاری شغلی ،میزان تحصیلات ومیزان سابقه کار) پرداخته است.

روش پژوهش به لحاظ اجرا، پیمایشی، به لحاظ معیار هدف، کاربردی به لحاظ معیار زمانی، مقطعی است. داده ها با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه جمع آوری شد. از آنجایی که جامعه آماری این تحقیق،پرسنل سامانه 3 اتوبوسرانی تهران می باشد با بهره گرفتن از روش نمونه گیری خوشه ای تعداد385نفر از پرسنل را شامل می شود. ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده برای متغیرمستقل(ارتباطات درون سازمانی) و متغیر وابسته تحقیق(میزان رضایت شغلی) وابعاد آن بیانگر بالا بودن همبستگی درونی گویه ها و به عبارت دیگر مطلوبیت پایایی ابزار تحقیق است. یافته های پژوهش نشان می دهد بین میزان استفاده از ارتباطات درون سازمانی ومولفه های آن(کانال های ارتباطی،ارتباطات افقی وارتباطات عمودی)بر میزان رضایت شغلی پرسنل ومولفه های(امنیت شغلی ،حقوق ومزایا،روابط در محیط کار،استفاده از مهارت ،هدف گذاری شغلی ،میزان تحصیلات ومیزان سابقه کار) آن همبستگی وجود دارد.ارتباطات افقی بر میزان رضایت شغلی پرسنل اثر مثبت وهمچنین ارتباطات عمودی(ازبالا به پایین وازپایین به بالا) اثرمثبت بر میزان رضایت شغلی دارد.

 

فصل اول کلیات تحقیق

 

مقدمه

جهان کنونی جهانی است پر از تغییرات شتابان دگرگونی های بسیاری در ارکان جامعه صورت گرفته و پیشرفت های سریع علوم و تکنولوژی انسان را با وضعیتی روبرو ساخته که کمتر شباهتی با گذشته دارد. یکی از علومی که تحولات بسیاری داشته علم مدیریت است که پا به عرصه نوینی از حیات خود گذاشته و در پاسخ به چالش های محیطی به جستجوی روش های تازه پرداخته است. یکی از تحولات اساسی که در مدیریت  ایجاد شده است تحول در نجوه نگرش به سازمان[1] است. تا چند دهه گذشته سازمان ها به عنوان ابزارهایی برای ایجاد هماهنگی بین افراد و کنترل افراد در راستای دستیابی به اهداف بودند. ولی امروزه سازمان ها با نگرش وسیع تر در نظر گرفته می شوند و مفاهیمی چون فرهنگ[2] و ارتباطات سازمانی[3] توجه ویژه ای­می شود. تقریباً در دهه گذشته بسیاری از دانشمندان و محققان مدیریت به بررسی نقش فرهنگ و ارتباطات در عملکرد[4] سازمان ها پرداخته و تحقیقات و مطالعات فراوانی نیز در این زمینه انجام گرفته است.

ارتباطات سازمانی یک موضوع پیچیده و نقش آن در عملکرد سازمان بسیار حائز اهمیت است.

توجه به فرهنگ و ارتباطات سازمانی منحصر به مراکز علمی نیست، بلکه سازمان های تجاری و تولیدی نیز از آن بعنوان کلید موفقیت یاد نموده اند.

ارتباط[5] برای هماهنگی فعالیت های گروهی، اجرای وظایف رهبری و انجام وظایف مدیریتی لازم است. بنابراین مدیرانی که مدیریت خود را با توجه به مفاهیم ارتباطات سازمانی اعمال نمایند به وضوح از موفقیت بیشتری برخوردار خواهند گردید.

در واقع مدیریت اموری چون ارتباطات انسانی، عواملی مؤثر بر ارتباطات، گروه های رسمی[6] و غیر رسمی[7]، روش های بهبود ارتباطات و موانع ارتباطی در سازمان حائز اهمیت است. ( Gill, 2002: 56).

ارتباطات را به عنوان خونی به حساب می آورند که در رگ حیات سازمان جریان دارد و نبود ارتباطات باعث بروز اختلال در قلب سازمان خواهد شد. خلاصه اینکه بدون ارتباطات مؤثر انجام وظایف سازمان و ادامه حیات آن امکان پذیر نخواهد بود.

ارتباطات سازمانی فرایندی[8] است که به وسیله آن سیستمی را برای گرفتن اطلاعات و تبادل معانی به افراد و ارگان های مختلف داخل و خارج سازمان راه اندازی می کنند. ارتباطات، نظامی برای هماهنگی و یکپارچه سازی و ایجاد زمینه مشترک برای فعالیت سازمان و در نهایت افزایش بهره وری سازمان است.

می توان یک سازمان را به بدن انسان تشبیه کرد که مدیریت، سر آن است، یعنی سازمان یک موجود زنده و نظم یافته است. همانطور که بدن انسان برای انتقال پیام های مغز که کی بخورد، کی بخوابد، کی بایستد و .. به سیستم عصبی تکیه دارد؛ یک سازمان هم به ارتباطات سازمانی برای رسیدن به اهداف خود نیازمند است. اگر در بدن انسان، اختلال فیزیکی یا عصبی به وجود بیاید یعنی مانعی در راه جریان آزاد پیام ها ایجاد شود، عواقب منفی به دنبال خواهد داشت به همین صورت اگر مشکلی در ارتباطات سازمانی ایجاد شود، باید به صورت سریع و کامل برطرف شود. درک مفهوم ارتباطات سازمانی، اثربخشی کارکنان سازمان را افزایش می دهد و کمبود اصول ارتباطات سازمانی باعث ایجاد مشکل در سازمان می شود.

نیروی انسانی، مهم ترین و ارزشمندترین عامل، از منابع مختلف تولید است. عامل انسانی در سازمان، کلیه کارکنان شاغل در سازمان اعم از مدیران، سرپرستان، کارشناسان، کارمندان و کارگران را در سطوح مختلف شغلی در بر می گیرد و اشتغال از جمله مسائلی است که همیشه، دولت ها و ملت ها را به خود مشغول داشته است. هر چند شغل و حرفه به ظاهر، به بعد معیشتی انسان ها مربوط می شود، ولی با بعد فردی، خانوادگی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی