بررسی اثر محافظتی یوژنول در مقابل سمیت ناشی از هایپرآمونیا در هیپوکمپ موش صحرایی– از دیدگاه مولکولی

 

مقدمه: هایپرآمونیا سمیت زیادی بر روی سیستم عصبی مرکزی دارد و موجب تشنج یا کما می­ شود. در این مطالعه اثر هایپرآمونیا بر روی بیان ناقل گلوتامات (GLT1)، فعالیت آنزیم گلوتامین سینتتاز(GS) و آنزیم­ های آنتی اکسیدانتی  (SOD,GPX)و هم­چنین اثر محافظتی یوژنول در مقابل سمیت ناشی از هایپرآمونیا در هیپوکمپ موش­های صحرایی بررسی شد.

 

مواد و روش­ها: موش­های نر بالغ با وزن 250-220 گرم به چهار گروه کنترل (تزریق درون صفاقی (ip) سالین، هم­حجم با دارو)، آمونیا (آمونیوم استات mmol/kg 5/2،ip)، یوژنول + آمونیا و یوژنول (mg/kg 100،ip) تقسیم شدند. هر گروه شامل سه حالت بلافاصله (24 ساعت بعد از آخرین تزریق هیپوکمپ موش­ها خارج شد.)، استراحت (9 روز بعد از آخرین تزریق هیپوکمپ موش­ها خارج شد) و یادگیری (24 ساعت بعد از آخرین تزریق، تست­های رفتار انجام شد و سپس هیپوکمپ موش­ها خارج شد) می­باشد.برای مطالعه رفتاری از ماز آبی موریس و روتارد استفاده شد. بیان ناقل GLT1 به روش RT-PCR سنجیده شد و فعالیت آنزیم GS (سنتز glutamylhydroxamic acid-ɤ)، SOD (جلوگیری از احیا فتوشیمیایی NBT)، GPX (مصرف NADPH) و میزان MDA (روش TBRS) در هیپوکمپ مورد سنجش قرار گرفت.

 

نتایج: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تزریق آمونیا و یوژنول منجر به افزایش بیان GLT1 و کاهش فعالیت GS گردید. یادگیری موجب کاهش بیان ناقل GLT1 و افزایش فعالیت آنزیم GS شده است. یادگیری توانسته اثر آمونیا و یوژنول را خنثی کند و تزریق یوژنول به همراه آمونیا نتوانسته از اثر آمونیا بکاهد. آمونیا موجب ایجاد استرس اکسیداتیو در هیچ­یک از گروه­ها نشده است.

 

نتیجه­ گیری:

اگرچه یوژنول نتوانسته اثرات ناشی از آمونیا را بهبود بخشد، ولی یادگیری اثرات هایپرآمونیا را کاهش داده است.

 

واژگان کلیدی: هایپرآمونیا، یوژنول، ناقل GLT1، آنزیم گلوتامین سینتتاز، استرس اکسیداتیو

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                     صفحه

فصل اول مقدمه  ..1

1-1 آستروسیتها ..2

1-2 نقش­های آستروسیت­ها در سیستم عصبی مرکزی.. 3

1-2-1 هومئوستاز یون، مایعات و pH.. 3

1-2-2 هومئوستاز گونه­ های اکسیژن فعال (ROS) 4

1-2-3 ارتباط با سد خونی- مغزی (BBB) 5

1-2-4 انرژی و متابولیسم.. 6

1-2-5 تنظیم جریان خون CNS. 7

1-2-6 هومئوستاز گلوتامات.. 8

1-3 معرفی ناقل­های آمینواسید تحریکی EAATs)). 11

1-3-1 توزیع ناقل­های آمینواسید تحریکی در سیستم عصبی مرکزی.. 12

، مدلی برای ساختار و نقش ناقل­های آمینواسید تحریکی.. 12

13

1-3-4 انتقال یون­ها و هدایت کلر به همراه گلوتامات.. 14

1-3-5 نقش هدایت کلر. 14

1-3-6 مکانیسم پایه­ای انتقال در ناقل­های آمینو اسید تحریکی.. 15

1-3-7 ترتیب اتصال سوبسترا و یون­های همراه. 16

1-3-8 بررسی جزئیات مکانیسم انتقال در EAATs. 16

1-3-9 شواهد پاتولوژیکی.. 17

1-3-10 فارماکولوژی ناقل­های گلوتامات.. 18

1-3-11 تحریک بیان و نقش EAAT2. 19

1-4 معرفی آنزیم گلوتامین سینتتاز(GS) 19

1-4-1 آنزیم گلوتامین سینتتاز در سیستم عصبی.. 20

1-4-2 سطوح مختلف تنظیم بیان آنزیم گلوتامین سینتتاز. 20

1-5 حافظه و یادگیری.. 22

1-5-1 انواع حافظه. 22

1-5-2 حافظه فضایی.. 23

1-5-3 مناطق مغزی درگیر در پردازش حافظه. 23

1-6 هیپوکمپ    23

1-6-1 مدارهای سیناپسی در هیپوکمپ و پردازش حافظه. 24

1-6-2 هیپوکمپ و حافظه فضایی.. 24

) 25

1-8 هایپرآمونمیا. 26

1-8-1 پاتوفیزیولوژی هایپرآمونمیای اولیه. 26

1-8-2 پاتوفیزیولوژی هایپرآمونمیای ثانویه. 27

1-8-3 عوامل ایجاد هایپرآمونمیای اولیه. 28

1-8-4 عوامل ایجاد هایپرآمونمیای ثانویه. 28

1-8-5 سایر عوامل ایجاد هایپرآمونمیا 29

 

 

1-8-6 اثرات آمونیا 30

1-9 یوژنول . ..32

1-9-1 منبع طبیعی یوژنول.. 32

1-9-2 خصوصیات فارماکولوژیکی یوژنول.. 32

1-9-2-1 خاصیت آنتی باکتریال.. 32

1-9-2-2 فعالیت ضد قارچی.. 33

1-9-2-3 فعالیت ضد التهابی.. 34

1-9-2-4 فعالیت ضد سرطانی.. 35

فصل دوم مواد و روش­ها.. …. 39

2-1 وسایل و مواد آزمایشگاهی.. 40

2-1-1 مواد مورد نیاز برای RT-PCR.. 40

2-1-2 وسایل مورد نیاز برای RT-PCR.. 40

2-1-3مواد مورد نیاز برای سنجش آنزیم­ های گلوتامین سنتتاز، گلوتاتیون پراکسیداز،سوپراکسید دیسموتاز و میزان مالون دی آلدئید. 40

2-1-4 وسایل مورد نیاز برای سنجش آنزیم­ها 40

2-2 شرایط نگهداری موش­های صحرایی.. 41

2-2-1 گروه­های آزمایشی.. 41

2-3مطالعه­ رفتاری.. 42

2-3-1 ماز آبی موریس (Morris Water Maze) 43

2-3-2 دستگاه روتارود. 44

2-4 تهیه محلول­های مورد نیاز برای RT-PCR.. 45

2-4-1 ساخت محلول D (CC10) 45

2-4-2 تهیه بافر الکتروفورز 10X TBE.. 45

2-4-3 تهیه ژل 5/1% آگارز. 45

2-5 تهیه محلول برای انجام سنجش آنزیم GS. 46

2-5-1 محلول بافر پتاسیم فسفات 1/0 میلی مولار با 2/7pH= (حجم: CC10) 46

2-5-2 محلول STOP (حجم CC1) 46

2-5-3 محلول واکنش GS (حجم CC1) 46

2-5-4 محلول استاندارد. 47

2-6 مطالعه مولکولی.. 47

2-6-1 استخراج RNA.. 47

2-7 . RT-PCR   48

2-7-1 سنتز cDNA (20 میکرولیتر) 48

2-7-2 PCR.. 49

2-7-3 الکتروفورز. 50

2-8 مطالعه بیوشیمیایی.. 50

2-8-1 فعالیت سوپر اکسید دیسموتاز(SOD) 51

2-8-2 فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز(GPX)   51

2-8-3 سنجش مالون دی آلدئید (MDA) 52

2-8-4 سنجش آنزیم GS. 53

2-8-5 سنجش پروتئین به روش Brad ford. 54

2-8-6 روش سنجش آمونیا پلاسما و هیپوکمپ… 55

2-9 آنالیز آماری .. 56

فصل سوم نتایج .. 57

3-1 تأثیر آمونیا و یوژنول بر بیان ژن GLT1. 58

3-2 تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم گلوتامین سینتتاز(GS) 63

3-3 تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان استرس اکسیداتیو. 67

3-4 سنجش میزان آمونیای پلاسمای خون گروه­ها در حالت بلافاصله و بعد یادگیری.. 80

3-5 سنجش میزان آمونیای موجود در هیپوکمپ در حالت بلافاصله و بعد از یادگیری: 81

فصل چهارم بحث و نتیجه ­گیری …. 84

4-1 بحث     85

4-1-1 اثر آمونیا بر بیان ناقل GLT1 و فعالیت آنزیم گلوتامین سینتتاز. 86

4-1-2 اثر یوژنول بر بیان ناقل GLT1 و فعالیت آنزیم GS. 87

4-1-3 اثر آمونیا و یوژنول بر استرس اکسیداتیو. 90

4-2 اثر آمونیا و یوژنول بر سنجش میزان آمونیای پلاسما و هیپوکمپ… 93

4-3 نتیجه ­گیری کلی.. 94

… 94

منابع و مراجع………………………………………………………………………………………95

 

فهرست اشکال

 

عنوان                                                                                   صفحه                                   

شکل ‏1‑1: (A) طرح شماتیک سد خونی- مغزی و اجزای تشکیل دهنده آن.. 6

شکل ‏1‑2: نقش آستروسیت­ها در تأمین انرژی مورد نیاز نورون­های در حال فعالیت… 8

شکل ‏1‑3: هومئوستاز گلوتامات به کمک زایده­های آستروسیتی و ناقل­های گلوتامات آستروسیتی انجام می­گیرد. 10

شکل ‏1‑4: (A) ساختار پروتومر منفرد و بخشهای مارپیچ- آلفا عبور کننده از عرض غشایی.. 14

شکل ‏1‑5: مکانیسم دسترسی متناوب در (B) مدل Rocker-switch © مدل منفذ دو دریچه­دار. 16

17

شکل ‏1‑7: چرخه اوره، و جایگاه اثر عوامل ایجاد کننده هایپرآمونمیا را بر روی چرخه، نشان می­دهد. 29

شکل ‏2‑1: طرز آماده سازی نمونه­های استاندارد جهت سنجش آنزیم GS. 53

شکل ‏2‑2: طرز آماده سازی نمونه هیپوکمپ جهت سنجش آنزیم GS. 54

شکل ‏2‑3: طرز تهیه محلول استاندارد جهت سنجش پروتئین.. 55

شکل ‏3‑1: RNA تیمار یوژنول گروه یادگیری.. 82

شکل ‏3‑2: محصول PCR ژن GAPDH گروه کنترل بلافاصله. 83

شکل ‏3‑3: محصول PCR ژن GLT1 گروه کنترل بلافاصله. 83

شکل ‏4‑1: تنظیم سنتز گلیکوژن با فعال شدن Akt 88

شکل ‏4‑2: مکانیسم افزایش گلیکولیز و تولید لاکتات به واسطه ورود گلوتامات.. 89

شکل ‏4‑3: شکسته شدن گلوتامات توسط گلوتامات دهیدروژناز و تولید انرژی برای آستروسیت… 89

شکل ‏4‑4: الف. نحوه عملکرد آنزیم SOD و GPX.. 92

شکل ‏4‑4: ب. حضور گلوتاتیون در محیط برای عملکرد آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز لازم است… 92

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                صفحه                                     

نمودار ‏3‑1: تأثیر آمونیا و یوژنول بر بیان ناقل GLT1 در حالت بلافاصله. 59

نمودار ‏3‑2: تأثیر آمونیا و یوژنول بر بیان ناقل GLT1 در حالت استراحت… 60

نمودار ‏3‑3: تأثیر آمونیا و یوژنول بر بیان ناقل GLT1 در حالت یادگیری.. 61

نمودار ‏3‑4: تأثیر آمونیا و یوژنول بر بیان ناقل GLT1 در مقایسه حالت یادگیری نسبت به­حالت بلافاصله و استراحت    62

نمودار ‏3‑5: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم GS در حالت بلافاصله. 64

نمودار ‏3‑6: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم GS در حالت استراحت… 65

نمودار ‏3‑7: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم GS در حالت یادگیری.. 66

نمودار ‏3‑8: تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان فعالیت آنزیم GS در مقایسه حالت یادگیری با حالت بلافاصله و استراحت    67

نمودار ‏3‑9: تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان مالون دی آلدئید در حالت بلافاصله. 69

نمودار ‏3‑10: تأثیر آمونیا و یوژنول  بر میزان مالون دی آلدئید در حالت استراحت… 70

نمودار ‏3‑11: تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان مالون دی آلدئید در حالت یادگیری.. 71

نمودار ‏3‑12: تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان مالون دی آلدئید در مقایسه حالت یادگیری با حالت بلافاصله و استراحت    72

نمودار ‏3‑13: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در حالت بلافاصله. 73

نمودار ‏3‑14: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در حالت استراحت… 74

نمودار ‏3‑15: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در حالت یادگیری.. 75

نمودار ‏3‑16: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز در حالت بلا فاصله. 76

نمودار ‏3‑17: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز در حالت استراحت… 77

نمودار ‏3‑18: تأثیر آمونیا و یوژنول بر فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز در حالت یادگیری.. 78

نمودار ‏3‑19: تأثیر آمونیا و یوژنول بر میزان فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز در مقایسه حالت یادگیری با حالت بلافاصله و استراحت… 79

نمودار ‏3‑20: میزان آمونیای پلاسمای خون ٤ گروه آزمایشی در حالت بلافاصله و بعد یادگیری.. 80

نمودار ‏3‑21: سنجش میزان آمونیای موجود در هیپوکمپ در حالت بلافاصله و بعد از یادگیری.. 81

 

مقدمه

 

1-1 آستروسیت­ها

آستروسیت­ها از فراوان­ترین سلول­های گلیا در سیستم عصبی مرکزی (CNS) [2] می­باشند که فاقد آکسون، پتانسیل عمل[3] و پتانسیل سیناپسی­اند. جمعیت این سلول­ها 10 برابر نورون­ها بوده و 25% تا 50% حجم مغز را اشغال می­ کنند [1, 2]. از نظر ظاهری، ستاره­ای شکل بوده و دارای زوائد متعددی هستند که با سطح نورون اتصال غیر­سیناپسی دارند [3]. این سلول­ها دارای زوائد دور عروقی[4]­اند و حدود 85% از سطح مویرگ­ها در مغز را می­پوشانند [2, 4]. از ویژگی آستروسیت­ها بیان دسته­ای ازفیلامنت­های حد واسطnm  9 به نام [5]GFAP می­باشد که باعث تقویت ساختمان آن­ها می­ شود. GFAP مارکر شناسایی آستروسیت­ها می­باشد [5-8]. آستروسیت­ها به وسیله اتصالات منفذدار[6] به هم متصل می­شوند و یک

فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) در مراکز آموزشی و درمانی شهر رشت 91-1390

نتایج بدست آمده از پژوهش بیانگر این است که وجود دید مثبت به موضوع اطلاع رسانی در شرایط بحران، پیش بینی شرایط و تامین امکانات مورد نیاز، آموزش اصحاب رسانه و مدیران بحران در زمینه اطلاع رسانی در شرایط بحران، بستر مناسب برای استفاده از شیوه‌های گوناگون اطلاع رسانی را بوجود می‌آورد. همچنین موقعیت جغرافیایی مخاطبان (داخل محدوده، همجوار و خارج از محدوده)، عامل بروز بحران (انسانی، طبیعی) و نوع بحران (حوادث طبیعی، اقتصادی، سیاسی و …) عامل مهمی در برگزیدن شیوه‌ی اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق می‌باشد.
از مهمترین پیشنهادهای ارائه شده در پایان این پژوهش، راه‌اندازی سامانه اطلاع رسانی سیار در مناطق بحران‌زده بدون نیاز به هیچگونه زیرساخت، راه‌اندازی سایت، تهیه‌ی کتاب و جزوات، برای آموزش مدیران بحران، اجباری نمودن تعیین سخنگو در آیین نامه عملیاتی مدیریت بحران می‌باشد.
 
فهرست
1     فصل اول: کلیات پژوهش… 1
1.1      بیان مسئله: 2
1.2      اهمیت و ضرورت تحقیق.. 3
1.3      هدف‌های تحقیق.. 3
1.3.1       هدف اصلی.. 3
1.3.2       اهداف فرعی.. 4
1.4      سوالات تحقیق.. 4
1.5      فرضیه‌های تحقیق.. 5
1.5.1       فرضیه اصلی.. 5
1.5.2       فرضیات فرعی.. 5
1.6      متغیرهای پژوهش… 6
1.6.1       متغیر وابسته. 6
1.6.2       متغیرهای مستقل.. 6
1.7      قلمرو پژوهش… 7
1.8      تعریف مفاهیم و واژگان پرکاربرد. 7
1.8.1       بحران. 7
1.8.2       پدافند غیرعامل.. 7
1.8.3       شیوه‌های اطلاع رسانی.. 8
1.9      روش پژوهش… 8
1.10    جامعه‌آماری.. 8
1.11    پیشینه تحقیق.. 8
1.11.1     پایان نامه‌ها 9
1.11.2     پژوهش و  مقالات… 10
1.11.3     کتاب‌ها 11
1.11.4     سایر منابع. 15
2     فصل دوم: ادبیات تحقیق.. 17
2.1      مقدمه. 18
2.2      بخش اول – بحران. 19
2.2.1       تعریف بحران. 19
2.2.2       دیدگاه سنتی و جدید به بحران. 21
2.2.3       انواع بحران. 21
2.2.4       انواع بحران از نظر دخالت انسانی.. 21
2.2.5       انواع بحران از نظر سطوح.. 22
2.2.6     انواع بحران از نظر موضوع. 23
2.2.7       دیگر تقسیم بندی‌های بحران. 25
2.2.8       مدیریت بحران. 26
2.2.9       فرایند مدیریت بحران. 27
2.3      بخش دوم – اطلاع رسانی و بحران. 30
2.3.1       کارکرد رسانه در بحران. 31
2.3.2       نقش اساسی رسانه‌ها در بحران. 32
2.3.3       جایگاه رسانه در بحران. 33
2.3.4       نقش رسانه‌ها در کاهش عوارض روانی بحران. 34
2.3.5       رسانه‌ها و بحران‌های نوین.. 35
2.4      بخش سوم – جایگاه برق در رسانه‌ها 36
2.4.1       تاریخچه برق.. 36
2.4.2       ویژگی‌های عمومی صنعت برق.. 36
2.4.3       وضعیت برق در شرایط بحرانی.. 40
2.4.4       نمونه اخبار در زمینه قطع برق در شرایط بحران. 41
2.4.5       وابستگی رسانه‌ها به برق.. 43
2.5      بخش چهارم – اطلاع رسانی در شرایط بحران. 44
2.5.1       ده نکته خبری برای خبرنگاران و سردبیران در بحران. 45
2.5.2       ارتباطات نیروهای خبری در بحران. 47
2.5.3       انواع ابزار های رایج ارتباطی.. 47
2.5.4       سامانه‌های اطلاع رسانی عمومی و هشدار. 48
2.6      بخش پنجم – شیوه‌های اطلاع رسانی.. 54
2.6.1       اطلاعیه‌های از پیش منتشر شده 54
2.6.2       رادیو. 55
2.6.3       تلویزیون. 56
2.6.4       رسانه‌های دیجیتال. 57
2.7      چهارچوب نظری تحقیق.. 58
2.7.1       نظریه‌ی وابستگی مخاطبان. 58
2.7.2       نظریه برجسته سازی.. 60
2.7.3       مدل ارتباطات بحران گونزالز- هررو و پرات… 62
2.7.4       برنامه ریزی ارتباطات بحرانی استراتژیک – یوسلی (۲۰۰۲) 64
2.7.5       برنامه ارتباطی قبل از بحران مارش و رابینز. 65
2.7.6       عناصر ده‌گانه برنامه ارتباط بحران زرمان ( 1995) 66
2.7.7       نظریه مارپیچ مثبت و منفی رسانه‌ای.. 67
2.7.8       نظریه گالتونگ درباره بحران. 70

 

2.7.9       نظریه اسکوگلند و اولسن درباره ایجاد ارتباط با رسانه ها 71
3     فصل سوم: روش شناسی.. 73
3.1      مقدمه. 74
3.2      روش تحقیق.. 75
3.3      جامعه آماری.. 75
3.4      جامعه نمونه و روش نمونه‌گیری.. 75
3.5      تکنیک یا ابزار جمع‌ آوری اطلاعات… 76
3.6      اعتبار یابی پرسش‌نامه. 76
3.7      روش‌های آماری تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها 76
4     فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 77
4.1      مقدمه. 78
4.2      بخش اول: تجزیه و تحلیل توصیفی.. 78
4.3      بخش دوم: تجزیه و تحلیل استنباطی.. 122
5     فصل پنجم: نتیجه‌گیری.. 130
5.1      نتیجه‌گیری.. 131
5.2      نتیجه‌گیری و تحلیل.. 131
5.3      پیشنهادات… 135
5.3.1       پیشنهادات عمومی.. 135
5.3.2       پیشنهاد برای تحقیق بعدی.. 136
5.4      محدودیت‌های تحقیق.. 136
5.5      منابع و مآخذ. 145
5.5.1       منابع فارسی.. 145
5.6      منابع انگلیسی.. 148
 
فهرست جداول
جدول 1 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ایجاد امکان مدیریت بحران توسط رسانه‌ها 78
جدول 2 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی کاهش خسارات ناشی از بحران بوسیله اطلاع رسانی.. 79
جدول 3-  جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ایجاد هماهنگی بوسیله اطلاع رسانی.. 80
جدول 4 – نمودار توزیع فراوانی جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی صرفا جنبه آموزشی داشتن رسانه‌ها 81
جدول 5 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ایجاد مزاحمت رسانه‌ها در شرایط بحران. 82
جدول 6 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی دامن زدن رسانه‌ها به بحران. 83
جدول 7 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی رسانه‌ها به عنوان ارکان مدیریت بحران. 84
جدول 8 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ایجاد هماهنگی بین نهادها توسط رسانه‌ها 85
جدول 9 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی دادن امکانات ویژه به رسانه‌ها در شرایط بحران. 86
جدول 10 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی رسانه‌‌ها به عنوان نخستین مراکز دریافت کننده برق.. 87
جدول 11 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی مفید بودن انتشار اطلاعیه‌ها، خارج از محدوده بحران. 88
جدول 12 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی پیش‌بینی مراکزجایگزین‌رسانه‌ای.. 89
جدول 13 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ایجاد مراکز رسانه‌ای متحرک.. 90
جدول 14 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استقرار ایستگاه‌های رادیویی سیار. 91
جدول 15 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی نزدیکی مرکز انتشار اخبار و اطلاعیه‌ها 92
جدول 16 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی امکان استفاده از شیوه‌های مختلف اطلاع رسانی با بهره گرفتن از پیش‌بینی شرایط.. 93
جدول 17 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تاثیر آموزش اصحاب رسانه. 94
جدول 18 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی ارتباط دائم و تعامل مدیران بحران و اصحاب رسانه. 95
جدول 19 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی آموزش مدیران بحران در زمینه‌ی ارتباط با اصحاب رسانه در شرایط بحران  96
جدول 20 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تنظیم و تدوین پیش‌نویس اخبار، اطلاعیه‌ها و برنامه‌های آموزشی  97
جدول 21 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی فراهم آوردن امکان حضور اصحاب رسانه در کانون بحران‌های درحال وقوع  99
جدول 22 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی میزان استفاده عموم مردم از رسانه‌های سنتی.. 100
جدول 23 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی امکان استفاده از رسانه‌های دیجیتال. 101
جدول 24 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده از اطلاعیه‌های از پیش تکثیر شده 102
جدول 25 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده از رادیو برای اطلاع رسانی.. 103
جدول 26 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده از تلفن همراه برای اطلاع رسانی.. 104
جدول 27 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده از تلویزیون برای اطلاع رسانی.. 105
جدول 28 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده از روزنامه‌های منتشر شده در سایر نقاط.. 106
جدول 29 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های طبیعی با بحران‌هایی که عامل انسانی دارند. 107
جدول 30 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران جنگ با سایر بحران‌ها 108
جدول 31 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های سیاسی – امنیتی با سایر بحران‌ها 109
جدول 32 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های اقتصادی با سایر بحران‌ها 110
جدول 33 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت  اطلاع رسانی در بحران‌های منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی  111
جدول 34 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت اطلاع رسانی به مخاطبان داخل منطقه بحران و خارج از آن  112
جدول 35 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی  تفاوت  اطلاع رسانی به مخاطبان خارج از منطقه بحران، همجوار با بحران و غیر همجوار. 113
جدول 36 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تفاوت  اطلاع رسانی به مخاطبان داخل بحران؛ برای مردم و مسئولین  114
جدول 37 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی براساس جنسیت پاسخگویان. 115
جدول 38 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی براساس سن پاسخگویان. 116
جدول 39 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی سابقه پاسخگویان. 117
جدول 40 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی براساس تحصیلات پاسخگویان. 118
جدول 41 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی براساس رشته تحصیلی پاسخگویان. 119
جدول 42 – جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی براساس سمت در حوزه پدافند غیر عامل.. 120
جدول 43- جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی کارشناس پدافند یا رسانه. 121
جدول 44 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره یک بین شیوه‌های اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و نگرش کارشناسان رابطه معنی داری وجود دارد. 123
جدول 45 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره دو بین شیوه‌های اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و تامین برق رسانه‌ها به عنوان مراکز حساس رابطه معنی داری وجود دارد. 124
جدول 46 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره سه بین شیوه‌ی اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و تامین مراکز جایگزین اطلاع رسانی رابطه‌ی معنی داری وجود دارد. 125
جدول 47 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره چهار بین شیوه‌های اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و پیش‌بینی‌های اصحاب رسانه رابطه‌ی معنی داری وجود دارد. 126
جدول 48 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره پنج – بین شیوه‌های اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و عدم و ابستگی صرف به رسانه‌های نوین (اینترنت، تلفن همراه و …) رابطه معنی داری وجود دارد. 127
جدول 49 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره شش – بین شیوه اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و نوع بحران رابطه معنا داری وجود دارد. 128
جدول 50 – نتایج آزمون غیر پارامتریک خی دو فرضیه شماره هفت –  بین شیوه اطلاع رسانی در شرایط بحران قطع برق و مخاطبان هدف حوزه‌ی فعالیت رسانه رابطه معنی‌داری وجود دارد. 129
 
فهرست نمودارها
نمودار 1 – عوامل تاثیر گذار بر نمایش و ارائه رسانه‌ای یک بحران. 68
نمودار 2 – نمودار توزیع فراوانی ایجاد امکان مدیریت بحران توسط رسانه‌ها 78
نمودار 3 – نمودار توزیع فراوانی کاهش خسارات ناشی از بحران بوسیله اطلاع رسانی.. 79
نمودار 4- نمودار توزیع فراوانی ایجاد هماهنگی بوسیله اطلاع رسانی.. 80
نمودار 5- نمودار توزیع فراوانی صرفا جنبه آموزشی داشتن رسانه‌ها 81
نمودار 6 – نمودار توزیع فراوانی ایجاد مزاحمت رسانه‌ها در شرایط بحران. 82
نمودار 7 – نمودار توزیع فراوانی دامن زدن رسانه‌ها به بحران. 83
نمودار 8 – نمودار توزیع فراوانی رسانه‌ها به عنوان ارکان مدیریت بحران. 84
نمودار 9 – نمودار توزیع فراوانی ایجاد هماهنگی بین نهادها توسط رسانه‌ها 85
نمودار 10 – نمودار توزیع فراوانی دادن امکانات ویژه به رسانه‌ها در شرایط بحران. 86
نمودار 11 – نمودار توزیع فراوانی رسانه‌ها  به عنوان نخستین مراکز دریافت کننده برق.. 87
نمودار 12 – نمودار توزیع فراوانی  مفید بودن انتشار اطلاعیه‌ها ، خارج از محدوده‌ی بحران. 88
نمودار 13- نمودار توزیع فراوانی پیش‌بینی مراکزجایگزین‌رسانه‌ای.. 89
نمودار 14 – نمودار توزیع فراوانی ایجاد مراکز رسانه‌ای متحرک.. 90
نمودار 15 – نمودار توزیع فراوانی استقرار ایستگاه‌های رادیویی سیار. 91
نمودار 16 – نمودار توزیع فراوانی نزدیکی مرکز انتشار اخبار و اطلاعیه‌ها 92
نمودار 17 – نمودار توزیع فراوانی امکان استفاده از شیوه‌های مختلف اطلاع رسانی با بهره گرفتن از پیش‌بینی شرایط   93
نمودار 18 – نمودار توزیع فراوانی تاثیر آموزش اصحاب رسانه. 94
نمودار 19 – نمودار توزیع فراوانی ارتباط دائم و تعامل مدیران بحران و اصحاب رسانه. 95
نمودار 20 – نمودار توزیع فراوانی آموزش مدیران بحران در زمینه‌ی ارتباط با اصحاب رسانه در شرایط بحران. 96
نمودار 21 – نمودار توزیع فراوانی تنظیم و تدوین پیش‌نویس اخبار، اطلاعیه‌ها و برنامه‌های آموزشی.. 98
نمودار 22 – فراهم آوردن امکان حضور اصحاب رسانه در کانون بحران‌های درحال وقوع. 99
نمودار 23 – نمودار توزیع فراوانی میزان استفاده عموم مردم از رسانه‌های سنتی.. 100
نمودار 24 – نمودار توزیع فراوانی امکان استفاده از رسانه‌های دیجیتال. 101
نمودار 25 – نمودار توزیع فراوانی استفاده از اطلاعیه‌های از پیش تکثیر شده 102
نمودار 26 – نمودار توزیع فراوانی استفاده از رادیو برای اطلاع رسانی.. 103
نمودار 27 – نمودار توزیع فراوانی استفاده از تلفن همراه برای اطلاع رسانی.. 104
نمودار 28 – نمودار توزیع فراوانی استفاده از تلویزیون برای اطلاع رسانی.. 105
نمودار 29 – نمودار توزیع فراوانی استفاده از روزنامه‌های منتشر شده در سایر نقاط.. 106
نمودار 30 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های طبیعی با بحران‌هایی که عامل انسانی دارند  107
نمودار 31 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران جنگ با سایر بحران‌ها 108
نمودار 32 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های سیاسی – امنیتی با سایر بحران‌ها 109
نمودار 33 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی در بحران‌های اقتصادی با سایر بحران‌ها 110
نمودار 34 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت  اطلاع رسانی در بحران‌های منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی.. 111
نمودار 35 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی به مخاطبان داخل منطقه بحران و خارج از آن. 112
نمودار 36 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت اطلاع رسانی به مخاطبان داخل منطقه بحران و خارج از آن. 113
نمودار 37 – نمودار توزیع فراوانی تفاوت  اطلاع رسانی به مخاطبان داخل بحران؛ برای مردم و مسئولین.. 114
نمودار 38 –  نمودار توزیع فراوانی  براساس جنسیت پاسخگویان. 115
نمودار 39 – نمودار توزیع فراوانی براساس سن پاسخگویان. 116
نمودار 40 – نمودار توزیع فراوانی براساس سابقه در حوزه پدافند غیر عامل و مدیریت بحران. 117
نمودار 41 – نمودار توزیع فراوانی براساس تحصیلات پاسخگویان. 118
نمودار 42 – نمودار توزیع فراوانی براساس رشته تحصیلی پاسخگویان. 119
نمودار 43 – نمودار توزیع فراوانی سمت در حوزه‌ی پدافند غیر عامل.. 120
نمودار 44 – نمودار توزیع فراوانی کارشناس رسانه یا پدافند غیر عامل.. 121
 

• فصل یکم: معرفی پژوهش

  • زمینه­ ی پژوهش ………………………………………………………………………………………2
  • اهداف پژوهش ………………………………………………………………………………………. 6
• سوالات پژوهش …………………………………………………………………………………….. 7
• تعریف واژه ها ……………………………………………………………………………………….. 7

• پیش فرض های پژوهش…………………………………………………………………………….8

  • فصل دوم: دانستنی های موجود در عنوان پژوهش

    • چهارچوب پنداشتی ………………………………………………………………………………….. 11
    • سابقه ی طرح و بررسی متون……………………………………………………………………… 32
    
    

  • فصل سوم: روش پژوهش

    • نوع پژوهش ………………………………………………………………………………………….. 48
    • جامعه پژوهش ………………………………………………………………………………………. 48
    • نمونه های مورد پژوهش……………………………………………………………………………48
    • روش نمونه گیری و تعیین ججم نمونه………………………………………………………..49
    • مشخصات واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………..50
    • محیط پژوهش………………………………………………………………………………………….50
    • ابزار گردآوری داده ها………………………………………………………………………………..50
    • روایی و پایایی ابزار…………………………………………………………………………………..53
    • روش کاربرد ابزارها و گردآوری داده ها……………………………………………………….53
    • روش تجزیه وتحلیل داده ها……………………………………………………………………….54
    • ملاحضات اخلاقی……………………………………………………………………………………56
    • محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………57
    
    
  
  
  
  

 

• فصل چهارم: یافته های پژوهش

• جداول ……………………………………………………………………………………………….. 59

  • فصل پنجم: بحث و نتیجه گبری
• بحث و بررسی یافته ها …………………………………………………………………………. 105
• نتیجه گیری نهایی ………………………………………………………………………………… 135
• پیشنهاد برای کاربرد یافته ها ………………………………………………………………….. 137

• پیشنهاد برای پژوهشهای بعدی ………………………………………………………………. 139

  • فهرست منابع فارسی و انگلیسی………………………………………………………………………….141

  • پیوست ها

    • چکیده انگلیسی
    
    
  
  
  
  

فهرست جداول­

جدول شماره 1: توزیع واحدهای مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….60

جدول شماره 2: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل فردی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….61

جدول شماره 3: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل جسمی(شاخص بیماریهای همراه چارلسون)……………………………………………………………………………………………………………..63

جدول شماره 4: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل جسمی…………………………………………………………………………………………………………………………………………63

جدول شماره 5: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل درمانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..64

جدول شماره 6: میانگین و انحراف معیار کیفیت زندگی مرتبط با سلامت واحدهای پژوهش به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن………………………………………………………………………………………………………………………………………………65

جدول شماره 7: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب جنسیت واحدهای مورد پژوهش………………………………………………………………………………………………………………66

جدول شماره 8: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب سن واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………67

جدول شماره 9 : میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب تحصیلات واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………………..68

جدول شماره 10: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب وضعیت تاهل واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………………70

جدول شماره 11: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب وضعیت شغل واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………………71

جدول شماره 12: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب میزان درآمد واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………………………………………………………..72

جدول شماره13: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب نوع حمایت اجتماعی واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………………………………………73

جدول شماره14 : میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب سرپرست خانواده بودن واحدهای مورد پژوهش………………………………………………………………………………….74

جدول شماره 15: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب محل سکونت واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………75

جدول شماره 16: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب علت اولیه ی بیماری واحدهای مورد پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….76

جدول شماره 17: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب شاخص توده بدنی واحدهای مورد پژوهش………………………………………………………………………………………….77

جدول شماره18: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب مصرف سیگار توسط واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………….78

جدول شماره19: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب تعداد سیگار مصرف شده در روز توسط واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………..79

جدول شماره20: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب سابقه ی پیوند کلیه در واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………..80

جدول شماره21: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی کل و حیطه های آن در واحدهای پژوهش بر حسب مراکز دیالیز انتخابی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان………………………………………………………………………………………..81

جدول شماره 22: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی کل و حیطه های آن در واحدهای پژوهش بر حسب مراکز دیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان…………………………………………………………………………………………….82

جدول شماره23: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب امتیازات کسب شده از شاخص بیماریهای همراه چارلسون توسط واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………83

جدول شماره24: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس های   آن با میانگین فشار

 خون سیستولیک قبل از دیالیز واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون…………………………………………………………………………………………………………………………..84

جدول شماره 25: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس های آن با میانگین فشار خون دیاستولیک قبل از دیالیز واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………………………………………………………………………………………..85

جدول شماره26: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان هموگلوبین سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون………………………………………………………………………………………………………………………………………86

جدول شماره27: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس های آن با میانگین درصد هماتوکریت سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………………………………………………………………………………………….87

جدول شماره28: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان نیتروژن اوره خون(BUN) سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون………………………………………………………………………………………………………………………………………..88

جدول شماره29: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین کراتنین سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………………89

جدول شماره30: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان کلسیم سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………..90

جدول شماره 31: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان فسفر سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون………………………………………………………91

جدول شماره 32: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان پتاسیم سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون…………………………………………………….92

جدول  شماره33: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاسهای آن بر حسب افزایش وزن بین دو جلسه دیالیز در واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………………………………………………………………………………………….93

جدول شماره34 : میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن  بر حسب نوبت دیالیز واحدهای مورد پژوهش……………………………………………………………………………………………………….94

جدول شماره 35: میانگین و انجراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس های آن بر حسب تعداد دفعات دیالیز واحدهای مورد پژوهش در هفته……………………………………………………………………………….95

جدول شماره 36: میانگین وانحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس های آن بر حسب مدت زمان دیالیز واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………………………………………………….96

جدول شماره37: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاسهای آن  بر حسب مدت زمان صرف شده تا مکان دیالیز توسط واحدهای مورد پژوهش…………………………………………………………….97

جدول شماره 38: میانگین وانحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاسهای آن بر حسب نوع صافی مورد استفاده برای دیالیز…………………………………………………………………………….98

جدول شماره 39: ارتباط میانگین نمرات کیفیت زندگی به تفکیک حیطه های آن بر حسب میزان کاهش وزن طی دیالیز در واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون……………………………………………………………………………………………..99

جدول شماره 40: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل فردی مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی…………………………………………………………………………………………………………………………………100

جدول شماره 41: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل جسمی مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی…………………………………………………………………………………………………………………………………102

جدول شماره 42: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل درمانی مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی…………………………………………………………………………………………………………………………………102

جدول شماره 43: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی………………………………………………………………………………………………………………………………….103

چکیده

مقدمه: بیماری مرحله ی انتهایی کلیه و همودیالیز با طیف وسیعی از مشکلات جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی کیفیت زندگی بیماران را تحت تاثیر قرار می دهد.

اهداف: این مطالعه با هدف تعیین کیفیت زندگی و عوامل فردی، جسمی و مرتبط با درمان موثر بر آن در مراجعین مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شده است.

روش کار:  این مطالعه مقطعی-تحلیلی بر روی 241 بیمار در 12 مرکز دیالیز گیلان با روش تصادفی سیستمیک از میان بیماران بزرگسال با سابقه حداقل 3 ماه دیالیز ، با سواد، دسترسی عروق با فیستول و فقدان هرگونه بیمارای روانی یا جسمی نیازمند بستری انجام شده است. داده ها با بهره گرفتن از  پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران کلیوی ویرایش فارسی(KDQOL-SF با امتیاز بندی از 100-0/ نمرات بالاتر نشانگر کیفیت زندگی بهتر) و پرسشنامه های پژوهشگر ساخت در زمینه عوامل فردی، جسمی( به انضمام شاخص بیماری های همراه چارلسون) و عوامل مرتبط با درمان گردآوری شدند. در پایان نمرات KDQOL-SF از  8 زیر مقیاس(SF-36) به دو حیطه ی خلاصه ی اجزاء جسمی(PCS) و روانی(MCS) تقسیم شدند و 11 زیر مقیاس بیماری کلیوی در حیطه ی خلاصه ی اجزاء کلیوی(MCS) طبقه بندی شد. ارتباط بین عوامل مرتبط با PCS، MCS، KDCS و کل KDQOL-SF با بهره گرفتن از آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند..

یافته ها: یافته های تحقیق نشانگر کمترین میانگین و انحراف معیار در زیر مقیاس وضعیت شغلی(90/2±10/19) و ضعیف تر بودن کیفیت زندگی در حیطه PCS (94/1±99/46) نسبت به دو حیطه MCS و KDCS بود. در کل نمره  کیفیت زندگی نمونه ها برابر 33/13±00/54 ارزیابی شد. آزمونهای آماری ارتباط معنی داری را بین KDQOL-SF و جنسیت زن (0001/0>P)، سن بالا (002/0>P)، تحصیلات پایین تر(0001/0>P)، بیکاری (0001/0>P)، سرپرست خانواده نبودن (003/0>P)، سکونت در خارج شهر (043/0>P)، بدون سابقه پیوند کلیه (038/0>P) و مراکز دیالیز (019/0>P) در عوامل فردی؛  نمرات بالاتر شاخص چارلسون (0001/0>P) و سطوح پایین هموگلوبین (011/0>P) و هماتوکریت (042/0>P) در عوامل جسمی نشان داد. در نهایت آزمون رگرسیون نشان داد که جنس زن، بیکار بودن و نمرات بالاتر شاخص بیماریهای چارلسون پیش بینی­کننده های کیفیت زندگی پایین در بیماران همودیالیزی بودند.

نتیجه گیری نهایی: ارتباط کیفیت زندگی پایین تر در بیماران همودیالیزی با عوامل قابل پی گیری و کنترل شونده، نیاز به تمرکز بیشتر بر حمایت اجتماعی و مداخلات پزشکی برای بهبود کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی را برجسته می سازد.

زمینه ی پژوهش

ابتلا به بیماری که یکی از مهمترین موانع سلامتی است با قطع عملکردهای حیاتی بدن منجر به دور شدن فرد از وضعیت سلامتی می گردد(1). در بین بیماری­ها، بیماریهای مزمن، که به دلیل گسترش روش های درمانی و کاهش میرایی بیماریها، دارای شیوعی فراینده در جهان هستند، با فرایندی طولانی ضرورتاً بیماران را نیازمند مراقبت، سرپرستی و بازتوانی می سازند(2). بیماری مزمن کلیوی (CKD)[1] نیز در میان بیماریهای مزمن، از جمله مشکلات عمده­ای است که بیشتر دستگاه های بدن را تحت تاثیر اورمی ناشی از بیماری قرار می دهد(3). شیوع فزاینده­ی این بیماری گواهی بر اهمیت آن در سلامت و بهداشت جامعه است. چنانکه طبق آمارها این بیماری 8/16% از جمعیت با سن20 سال و بالاتر در ایالت متحده­ی آمریکا را مبتلا ساخته است(4) و پیش بینی می شود که شاهد افزایش 44 درصدی شیوع این بیماری در تمامی گروه های سنی تا سال 2015 در سطح جهان خواهیم بود(5). طبق گزارش­های موجود، شیوع این بیماری در ایران نیز در حال افزایش است. به گونه ای که در سال 1387 جمعیت بیماران دچار نارسایی کلیه در ایران 320 هزار نفر بوده است. و طبق پیش بینی های به عمل آمده این میزان در سال 1390 حدود 400 هزار نفر اعلام شده است(6). استان گیلان نیز با تعداد فزاینده ای از بیماران کلیوی روبرو است. بطوریکه در سال 1391 آمار آن 3000 نفراعلام شده است(7).

پیشرفتهای اخیر در علم پزشکی و امکان پیوند کلیه دریچه امیدی را بروی این بیماران گشوده است. اما تمامی این بیماران قادر به دریافت پیوند نمی باشند(3) بنابراین بسیاری بدلیل شرایط منع استفاده از پیوند کلیه، الزام به انتظار برای پیوند و به دلیل رد پیوند انجام شده نیازمند استفاده از دیالیز برای نجات زندگی شان می باشند(4). بدین علت امروزه حدود 90 درصد مبتلایان به این بیماری تحت درمان با همودیالیز قرار دارند(8). استان گیلان نیز با روند رو به افزایش بیماران تحت همودیالیز مواجه می باشد. به گونه ای که طبق آمار گردآوری شده توسط پژوهشگر تعداد بیماران تحت همودیالیز استان گیلان از 502 بیمار در 11 مرکز در سال 1385 به 807 بیمار (با افزایش 60درصدی) در13 مرکز در سال 1390 افزایش یافته است. و بر اساس آخرین آمار منتشر شده از تعداد بیماران تحت همودیالیز در سال 1391 این مقدار به 924 نفر رسیده است(9).

توجه به این نکته ضروری است که همودیالیز قادر به درمان بیماری و جبران تمامی عملکردهای متابولیکی یا اندوکرینی کلیه نمی باشد و فقط می تواند بروز و شدت برخی از علایم بیماری را بکاهد و از مرگ مبتلایان به بیماری مزمن کلیوی پیشگیری کند، (3). از اینرو بیمار تحت درمان با دیالیز، بدلیل عدم امکان دفع تمامی فراورده های سمی و تداوم اختلال در اعمال داخلی کلیه، مشکلات خاصی را به طور دائمی تجربه می کنند(10).

این بیماران، علاوه بر عوارض نارسایی کلیه، عوارض خاص مرتبط با دیالیز را نیز تجربه خواهند کرد.که به انواع  حاد (مانند افت فشارخون، کرامپ های عضلانی، سندرم عدم تعادل، تهوع و استفراغ، سردرد، درد قفسه سینه، خارش، واکنشهای حساسیتی و…) و  مزمن ( همانند آنمی، پوکی استخوان، عفونت خون(هپاتیت ویروسی B و C، ایدز ، سپسیس و..) بروز می کنند (11). علاوه بر آن اکثر بیماران بدلیل نیاز به همودیالیز طولانی مدت به دفعات معمول 3 بار در هفته (12)، غالبا دچار احساس فقدان آزادی، وابستگی به مراقبین، اختلال در زندگی خانوادگی و اجتماعی و کاهش و یا فقدان درآمد خواهند شد(13).خستگی، لتارژی، ناتوانی، کاهش میل جنسی و حتی افسردگی شدید همراه با دیالیزی وقت گیر و طاقت فرسا می تواند حس خوب بودن بیمار را کاهش دهد. این بیماران اغلب احساس عدم امنیت درباره ی آینده خود دارند (14). بدین دلایل، بیماری و روش درمانی آن جنبه های جسمی، روانشناختی، اجتماعی-اقتصادی و محیطی زندگی مبتلایان را دستخوش تغییراتی می کند که کیفیت زندگی آنان را متاثر می سازد (13). نتایج مطالعات بسیاری در سراسر جهان نشان می دهند که کیفیت زندگی این بیماران نه تنها از جمعیت عمومی(15، 16، 17، 18) بلکه بطور نگران کننده ای از سایر بیماریهای مزمن نیز پایین تر است(19). در ارزیابی کیفیت زندگی این بیماران در ایران نیز نتایج مطالعه ی هادی و همکارانش در سال 1389 بیانگر پایین بودن نمرات کیفیت زندگی این بیماران در مقایسه با افراد سالم همجنس و همسنشان بود(20). همچنین در مقایسه ی کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی و بیماران تحت دیالیز صفاقی و پیوند کلیه نیز نتایج مطالعات انجام شده در ایران نشان می دهد که کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی پایین تر است(6 و 21) از این رو پزشکان، بیماران و مدیران به این نتیجه رسیده اند که دیگر نبایستی اقدامات درمانی را فقط با طول عمر بیمار ارزیابی کرد، بلکه معیار معتبری بجز بیماری و مرگ و میر، همچون کیفیت زندگی[2](QOL)، مورد نیازاست، بدین ترتیب حفظ کیفیت زندگی، در کنار طولانی کردن عمر این دسته از بیماران، از اهمیت ویژه ای برخوردار شده و موضوع مطالعات متعددی قرار گرفته است(22). کیفیت زندگی که امروزه بطور فزاینده ای به عنوان پارامتر مهمی از سلامت و خوب بودن استفاده می شود، برآیند مهمی است(23) که سلامت و عملکرد، وضعیت اجتماعی- اقتصادی، روانی، جنبه های عاطفی، معنوی و خانواده را در بر می گیرد(24) و ارتباط تنگاتنگی با وضعیت جسمی، روانی، محیط زیست، اعتقادات شخصی، میزان خود اتکایی و ارتباط اجتماعی فرد دارد(25). شواهد و مستندات فراوانی نشانگر تاثیر توجه به کیفیت زندگی بیماران بر برآیندهای پزشکی بهتری همچون کاهش بستری در بیمارستان و کاهش مرگ و میر بوده اند(26،27). بنابراین بیماران تحت دیالیز نه تنها نیازمند تلاشهای درمانی مراقبتی برای بهبود برآیندهای پزشکی و درمانی هستند، بلکه باید مراقبتی را دریافت نمایند که علی رغم مقرون به صرفه بودن، منجر به بهبود کیفیت زندگی آنها شود(28).

بنابراین شناخت کیفیت زندگی و ابعاد آن و عواملی که بر آن تاثیر می گذارند جهت ارائه مراقبت به بیماران دیالیزی ضروری است(5). بدین خاطر، امروزه ارزیابی کیفیت زندگی این بیماران بطور گسترده ای وارد حیطه ی تحقیق شده و تمرکز ویژه ای بر روی جمعیت تحت همودیالیز دارد(29) .

از آنجائیکه کیفیت زندگی معیار مهمی است كه اثر بخشی مراقبت ها ی بهداشتی، سطح سلامتی و حس خوب زیستن را نشان داده و پیش بینی وقوع مرگ و میر و میزان بستری بیمار در بیمارستان را میسر می سازد(6). یکی از اهداف نخست دسترسی به” مردم سالم 2020″، ارزیابی کیفیت زندگی و تعیین و شناسایی عوامل مشارکت کننده در کیفیت زندگی و حس خوب زیستن این بیماران تعیین شده است(30). همانگونه که ذکر شد بیماری مزمن کلیوی جنبه های مختلفی از زندگی بیماران را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین  کیفیت زندگی آنها نیز باید با دیدگاهی چند جانبه ارزیابی شود. در مطالعات مختلف انجام گرفته بر روی این بیماران ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی از جمله شایعترین ابعاد مورد توجه بوده اند(31)

البته کیفیت زندگی می تواند تحت تاثیر متغیرهای دموگرافیک، اجتماعی و بیماریها  قرار گیرد(6). عوامل دموگرافیکی چون سن، جنسیت، سطح تحصیلات(5،14،16)، وضعیت تاهل(5، 12، 32، 33)، درآمد(5، 16)،محل اقامت(16، 34)،وضعیت اجتماعی- اقتصادی(16، 32)، و همچنین علت اولیه ابتلا به بیماری(16، 33) و شاخص توده بدنی(BMI)[3]( 15، 32، 33) نیز بر کیفیت زندگی بیماران کلیوی موثر می باشند. همچنین برخی عوامل دیگر همچون بیماری های همراه(35، 32، 30)، وضعیت تغذیه(36،37)، پارامترهای آزمایشگاهی چون سطح هموگلوبین(36، 37)،هموتوکریت(38) نیز از جمله موارد تاثیر گذار بر کیفیت زندگی بیماران معرفی شده اند(33). تظاهرات مرتبط با بیماری، عوارض جانبی درمان نیز از دیگر عوامل متعدد تاثیر گذار بر کیفیت زندگی مبتلایان به بیماریهای مزمن می باشند(5) علاوه بر آن عواملی مانند سن شروع دیالیز(39)، طول مدت دیالیز(16، 32)، دفعات دیالیز(5، 37، 40)، در دسته عوامل مرتبط با درمان دیالیز نیز از موارد تاثیر گذار بر کیفیت زندگی بیماران شناخته شده اند(33).

با توجه به اهمیت مفهوم کیفیت زندگی و لزوم شناسایی عوامل مرتبط با آن، مطالعات بسیاری در این زمینه انجام شده و یا در دست انجام هستند. اما نتایج متناقضی بین یافته های مطالعات مختلف موجود دیده می شود. برای مثال در بررسی چیانگ[4] و همکارانش در سال 2004 کیفیت زندگی بطور معنی داری در بین مردان همودیالیزی بالاتر از زنان بود(33) در حالیکه در مطالعه هسیه[5] و همکارانش، تل[6] و همکارش و لوپز[7] و همکارانش بیماران مرد تحت همودیالیز نسبت به زنان کیفیت زندگی پایین تری داشتند(15، 14، 34)، همچنین مطالعات انجام شده بر روی بیماران تحت همودیالیز با نتایج مختلفی در رابطه با تاهل همراه بوده اند. برای مثال در مطالعه ی پزشکی و همکارانش و تل و همکارش افراد متاهل نسبت به مجرد کیفیت زندگی بالاتری داشتند(5،14)، در حالی که نمونه های مجرد در مطالعه ی آکارای کیفیت زندگی بالاتری نسبت به متاهلین داشتند(12). در مطالعه ی دیگری که از داده های بین المللی بزرگتری استفاده کرده بود بیماران متاهل در حیطه های عملکرد جنسی و تاثیر بیماری بر زندگی روزانه(که بخشی از آن مربوط به عملکرد جنسی است)، کیفیت زندگی پایین تری را نشان دادند(34). درحالی که در برخی مطالعات ارتباطی بین کیفیت زندگی و تاهل توسط پژوهشگران  گزارش نشده است(41). در بررسی تاثیر سن بر کیفیت زندگی، که به دلیل رو به رشد بودن سن بیماران تحت همودیالیز یک نکته ی بحرانی محسوب می شود، نیز نتایج مطالعات همواره متناقض بوده اند. برای مثال برخی مطالعات کیفیت زندگی بیماران مسن را پایینتر از بیماران جوانتر(18،42) و برخی بالاتر(43) یافته اند. حتی در برخی مطالعات بین سن بیماران تحت همودیالیز و کیفیت زندگی ارتباط معنی داری گزارش

چکیده

بررسی ارجاع­گفتمانی در زبان فارسی بر اساس مدل کاربردشناختی هوانگ

 

این پژوهش به بررسی ارجاع­گفتمانی در زبان فارسی در چارچوب مدل کاربرد­شناختی هوانگ می ­پردازد تا مشخص شود چه چیزی گوینده را قادر به انتخاب صورت مناسب، برای ارجاع به موجودیتی خاص می­ کند و چه چیزی شنونده را قادر می­سازد که از یک صورت خاص، مرجع مورد نظر گوینده را شناسایی کند. هوانگ در این مدل سه اصل کمیت، اطلاع­مندی و شیوه را مطرح می­ کند و الگوهای توزیع ارجاعی را بیان می­دارد. وی با ارائه این مدل، ادعا می­ کند که مدل­های پیشین مطرح شده در ارتباط با ارجاع­گفتمانی، اشکالاتی دارند و مدل کاربرد شناختی خود را کارآمد می­داند. در این پژوهش بر اساس جمع­آوری 794 داده‌ی سوم شخص در زبان فارسی مشخص شد که در622 مورد بین دو اصل کمیت و اطلاع‌مندی توازن برقرار شده و صورت ارجاعی مناسب با توجه به الگوی ارجاعی انتخاب شده‌است و در 172 مورد با توجه به اصل شیوه صورت ارجاعی مناسب انتخاب شده است. پس ظاهراً مدل کاربرد شناختی، کارآمد است. با این حال، این مدل دارای دو اشکال بنیادی است. نخست آن­که این مدل موارد خلاف قاعده را موکول به دلایل خاص می‌کند و مطلب مشخص و واضحی در خصوص این دلایل عنوان نمی‌کند. مشکل دوم از این قرار است که برای پیدا کردن دلایل خاص می­توان به نظریه‌های دیگری در همین زمینه مراجعه کرد که اتفاقاً هوانگ خود به آن‌ ها اشاره کرده است و بعضاً مشکلات آنها را برشمرده است.

کلید واژه: ارجاع ­گفتمانی، مدل کاربرد­شناختی، اصل کمیت، اصل اطلاع­مندی، اصل شیوه.

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                      صفحه

فصل اول: مقدمه

• بیان مسئله ………………………………………………………………………………………………………………2
• اهمیت و ضرورت پژوهش ……………………………………………………………………………………….4
• هدف پژوهش …………………………………………………………………………………………………………..5
• سوال پژوهش …………………………………………………………………………………………………………..5
• روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………………..5
• چارچوب تحلیلی و ساختار پایان نامه ………………………………………………………………………6

 

فصل دوم: مروری بر تحقیقات پیشین

2-1-         مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………….8

2-2-         مدل سلسله­مراتبی …………………………………………………………………………………………………..8

2-2-1-  هیندز …………………………………………………………………………………………………………10

2-2-2-  لانگاکر ………………………………………………………………………………………………………..10

2-3-         مدل پیوستگی موضوعی ……………………………………………………………………………………….12

2-3-1-  تای ……………………………………………………………………………………………………………..13

 

2-3-2-  کلنسی ……………………………………………………………………………………………………….13

2-3-3-  چن …………………………………………………………………………………………………………….16

2-4-         مدل شناختی ………………………………………………………………………………………………………..17

2-4-1-  تاملین و تاملین و پو ………………………………………………………………………………….19

2-5-         نظریه دسترسی …………………………………………………………………………………………………….20

2-5-1-  جاربو …………………………………………………………………………………………………………..22

2-6-         نظریه مرکزیت ……………………………………………………………………………………………………….23

2-7-         مدل کاربرد­شناختی ………………………………………………………………………………………………28

2-7-1-  بلک ول ………………………………………………………………………………………………………30

2-7-2-  شیو و هوانگ ……………………………………………………………………………………………..33

2-7-3-  تاکامی ………………………………………………………………………………………………………..37

2-8-         نتیجه ­گیری ……………………………………………………………………………………………………………38

 

فصل سوم: چارچوب تحلیلی

3-1-     مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………41

3-2-     مدل کاربرد­شناختی ………………………………………………………………………………………..41

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داد­ه­ها

4-1-     مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………51

4-2-     داده ­های سازگار با اصل کمیت و اطلاع­مندی ………………………………………………..51

4-3-     داده ­های سازگار با اصل شیوه …………………………………………………………………………57

4-4-     نتیجه‌گیری ……………………………………………………………………………………………………..78

فصل پنجم: نتیجه ­گیری و پیشنهاد­ها

5-1-     خلاصه ……………………………………………………………………………………………………………..80

5-2-     پاسخ به سوالات پژوهش………………………………………………………………………………….81

5-3-     پیشنهاد­هایی برای انجام پژوهش­های آینده …………………………………………………..83

 

فهرست منابع

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………85

منابع انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………85

 

فهرست جدول­ها

 

عنوان                                                                          صفحه

جدول شماره 1- داده ­های سازگار با اصل کمیت، اطلاع­مندی و شیوه ………………….81

فصل اول

مقدمه

 

1-1-  بیان مسئله

یکی از بحث­های اساسی در زبان­شناسی تحلیل‌گفتمان است. اگر امروزه به تحلیل‌گفتمان بنگریم با دو دیدگاه مواجه می­شویم که یکی حوزه­ای عام و دیگر­ی حوزه­ای از زبان­شناسی است. دیدگاه اول به عنوان شاخه­ای از زبان‌­شناسی یا رشته­ای فرعی در زبان­شناسی نیست، بلکه مجموعه ­ای از روش­های اکتشافی است که با آن می­توان در هر حوزه­ای که زبان­شناسی یکی از آن­هاست سوالاتی را مطرح کرد که شاید تاکنون مطرح نشده‌است و یا به سوال‌های از پیش موجود، پاسخ­هایی داد که تاکنون داده نشده‌است. این دیدگاه در سایر علوم از قبیل سیاست، جامعه ­شناسی، آموزش زبان، اقتصاد، ادبیات، تبلیغات، پزشکی و به کار می­رود (جانستون[1]، 2008). یکی از مباحث در تحلیل‌گفتمان به عنوان شاخه­ای از زبان­شناسی، این است که وضعیت اطلاعاتی عناصر گزاره‌ای که در قالب جمله ریخته می­ شود بر صورت عناصر در جمله تأثیر می­گذارد. در زبان­شناسی امروز ساختار اطلاعاتی از مباحث مطرح و در حال گسترش است. لمبرکت [2](1994) ساختار اطلاعاتی را در کنار ساختار نحوی و معنا­شناسی، بخشی از دستور جمله می­داند. تأثیر ساختار اطلاعاتی بر صورت جمله در بخش نحوی، واج‌شناختی و ساخت­واژی نمود پیدا می­ کند. در بخش نحوی تأثیر ساختار اطلاعاتی را می­توان در انتخاب ساختارهای دستوری پیچیده از بین چند ساختار دستوری و یا در ترتیب قرار گرفتن سازه­های جمله کنار یکدیگر مشاهده کرد. در حوزه­ واج­شناختی، ساختار اطلاعاتی بر عناصر زبر­زنجیری تأثیر می­گذارد و در حوزه­ ساخت­واژی، انتخاب واژه­ی خاصی از میان واژگان مربوط به یک حوزه­ معنایی، تجلی­گاه ظهور ساخت اطلاعاتی است. در حوزه­ تأثیر ساخت اطلاعی بر صورت ساخت­واژی، مبحثی تحت عنوان ارجاع­گفتمانی[3] وجود دارد. اصطلاح ارجاع‌گفتمانی از کلمه avacpopa یونانی مشتق شده‌است که به معنای حمل به عقب[4] است. ارجاع­گفتمانی در زبان­شناسی معاصر رابطه­ بین دو عنصر زبانی است که تفسیر یکی از این عناصر، که ارجاع­گفتمانی گفته می­ شود به وسیله­ تفسیر عنصر دیگر که مرجع نامیده می‌شود مشخص می­ شود. در ارجاع­گفتمانی صورت­های گوناگونی برای ارجاع به یک موجودیت[5] وجود دارند و یک صورت نیز برای ارجاع به موجودیت­های گوناگون استفاده می‌شود. برای مثال، می‌توان به موجودیتی