واژه‌های کلیدی: شهرک صنعتی بزرگ شیراز، پتانسیل انتقال، مدلسازی ریاضی، نیترات، نیتریت، پاکسازی طبیعی آبخوان.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                صفحه

: مقدمه و هدف

1-1-کلیات تحقیق ………………………………………………………………………………………..2

1-2-ضرورت و هدف تحقیق ………………………………………………………………………..3

1-3- پیشینه تحقیقات …………………………………………………………………………………..4

1-3-1-مروری بر تحقیقات انجام گرفته توسط مدل ریاضی …………………………………………4

1-3-2-مطالعات انجام شده بر روی آلودگی آب‌های زیرزمینی به واسطه ی نیترات ……………..5

1-3-3-مطالعات پیشین انجام شده در شهرك صنعتی بزرگ شیراز  …………………………..6

1-4- موقعیت جغرافیایی، اقلیم و زمین شناختی منطقه مورد مطالعه…………………………………7

1-4-1- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه …………………………………………………………..7

1-4-2- اقلیم محدوده دشت قره باغ ………………………………………………………..9

1-4-3- زمین شناسی و چینه شناسی دشت قره باغ و شهرك صنعتی بزرگ شیراز………..10

1-4-3-1-زمین شناسی شهرك صنعتی بزرگ شیراز…………………………………………….10

  1-4-3- 2- زمین‌شناسی ساختاری ……………………………………………………………………..12

عنوان                                                                                                                صفحه

1-5- مروری بر تاریخچه شرکت شهرک های صنعتی فارس و فعالیت های انجام شده در آنها ….14

1-5-1- شهرك صنعتی بزرگ شیراز و توسعه صنعت استان فارس……………………15

1-5-2- واحد‌های مستقر در شهرك صنعتی بزرگ شیراز  ……………………………..16

1-5-3- ارزیابی کمی و کیفی پسآب صنایع………………………………………………..17

   1-5-3-1- انواع پسآب در شهرك صنعتی بزرگ شیراز…………………………..17

1-5-3-2- مشخصات پسآب بهداشتی ………………………………………………….19

1-6- نمونه برداری آب زیرزمینی ………………………………………………………………….20

1-7- آلودگی منابع آب زیر زمینی…………………………………………………………………22

: نیترات

2-1- مقدمه  ………………………………………………………………………32

2-2- مشخصه های  نیترات …………………………………………………………………………….33

2-3- چرخه نیتروژن ………………………………………………………………………………………36

2-3-1-تثبیت نیتروژن  ……………………………………………………………………………..37

2-3-2- نیتراتی شدن ………………………………………………………………………………..39

2-3-3-احیاء نیترات ………………………………………………………………………………….40

عنوان                                                                                                                صفحه                                                                   

2-3-4- نیترات زدایی ………………………………………………………………………………..40

2-4-منابع نیترات ………………………………………………………………………………………….40

2-4-1-پسماندهای انسانی و حیوانی …………………………………………………………….41

2-4-2-کودها …………………………………………………………………………………………..43

2-4-3- نیتروژن با منشا طبیعی ………………………………………………………………….48

2-4-3-1- فرسایش رسوبات طبیعی ………………………………………………………..48

2-4-3-2- واکنش با آب باران ………………………………………………………………..51

2-4-3-3- شکل گیری نیترات از نیتروژن جوی در اثر فوتون ها و رعد و برق ……………51

2-4-4- منابع  صنعتی نیتروژن …………………………………………………………………..51

2-4-5- چارپایان اهلی ………………………………………………………………………………53

2-4-6- دفع پسماند جامد ………………………………………………………………………….54

2-5- تشخیص منابع نیترات ……………………………………………………………………………54

2-6- اثرات سلامتی نیترات و نیتریت ………………………………………………………………..55

2-6-1- اثرات نیترات و نیتریت  بر سلامت انسان ……………………………………………55

2-6-2- اثرات نیترات و نیتریت بر سلامت دام ها و دیگر حیوانات اهلی ……………….59

2-6-3- اثرات نیترات و نیتریت  بر محیط زیست …………………………………………….59

2-7- اعمال پاکسازی معمول برای نیترات ………………………………………………………….60

2-7-1- هیچ کاری انجام ندهیم …………………………………………………………………..61

عنوان                                                                                                                صفحه

2-7-2- پمپاژ کردن برای استفاده ی مفید …………………………………………………….61

2-7-3- پمپاژ کردن و تصفیه کردن ……………………………………………………………..62

2-7-4- پمپاژ و پسماند ……………………………………………………………………………..63

2-7-5- پاکسازی گیاهی ……………………………………………………………………………63

2-7-6- تکنولوژی های پاکسازی نو ظهور و جدید …………………………………………..64

مروری بر مدل های ریاضی و معادلات حاکم بر جریان

– مقدمه

3-1- انواع مدل‌های آب زیرزمینی …………………………………………………………………………………….67

3-1-1- مدل‌های فیزیکی …………………………………………………………………………………………….67

3-1-2- مدل‌های ریاضی…………………………………………………………………………..68

3-1-2-1- مدل‌های تجربی …………………………………………………………………………………………68

3-1-2-2- مدل‌های احتمالاتی ……………………………………………………………………………………68

3-1-2-3 مدل‌های علت معلولی یا معین …………………………………………………………………….69

3-2- شرحی بر نرم‌افزار مادفلو ………………………………………………………………………………………….70

3-3- معرفی نرم افزار  GMS …………………………………………………………………………………………..73

 

 

3-4- ساخت مدل در نرم افزار  GMS …………………………………………………………………………….76

3-4-1-مشخص کردن هدف مدلسازی ……………………………………………………………………….77

3-4-2- تهیه و گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………….77

عنوان                                                                                                                صفحه

3-4-3- ایجاد مدل مفهومی ………………………………………………………………………………………78

3-4-4- انتخاب كد كامپیوتری ………………………………………………………………………………….78

3-4-5- طراحی مدل ……………………………………………………………………………………………………79

3-4-5-1 تعیین شرایط مرزی و تنش های وارده به آبخوان …………………………………79

3-4-5-2- طراحی شبكه و تهیه مدل عددی در نرم افزار GMS ……………………….80

3-4-6- واسنجی  …………………………………………………………………………………………………………81

3-4-7 – آنالیز حساسیت ……………………………………………………………………………………………..85

3-4-8 -صحت سنجی…………………………………………………………………………………………………..86

3-4-9- پیش بینی………………………………………………………………………………………………………..86

3-4-10- ارائه مدل طراحی شده و نتایج …………………………………………………………………….86

3-4-11-ممیزی بعدی مدل ………………………………………………………………………………………..87

3-4-12-طراحی مجدد ………………………………………………………………………………………………..87

3-5- مدل MT3DMS ……………………………………………………………………………………………………..87

3-5-1- معرفی معادلات انتقال آلاینده ……………………………………………………………………….88

3-5-2- فرایند همرفت ………………………………………………………………………………………………..91

3-5-3- فرایند پراکنش ……………………………………………………………………………………………….92

3-5-4- تخلیه و تغذیه …………………………………………………………………………………………………93

3-5-5- واکنش های شیمیایی ………………………………………………………………………………….. 93

3-6- روش حل عددی معادلات انتقال …………………………………………………………………………….94

3-6-1- روش خطوط مشخصه  MOC ……………………………………………………………………..95

عنوان                                                                                                                صفحه

3-6-2-  روش اصلاح شده خطوط مشخصه MMOC ……………………………………………..96

3-6-3- روش هیبرید خطوط مشخصه HMOC ……………………………………………………..96

: تصحیح مدل جریان و ایجاد و اجرای مدل انتقال آبخوان شهرك صنعتی بزرگ شیراز

4-1- هدف  ……………………………………………………………………..99

4-2- ساخت و آماده سازی مدل منطقه مورد مطالعه ………………………………………………………99

4-2-1- مدل سازی جریان ماندگار …………………………………………………………………………….99

4-2-1-1- ایجاد مدل مفهومی اولیه …………………………………………………………………..100

4-2-1-2- داده های ورودی ……………………………………………………………………………….101

4-3- اجرا و واسنجی  مدل در شرایط ماندگار ……………………………………………………………….103

4-4-نتایج واسنجی  ………………………………………………………………………………………………………..104

4-5- بررسی مدل در شرایط ناپایدار ………………………………………………………………………………106

4-5-1- تکمیل داده‌های ورودی ……………………………………………………………………………….106

4-5-1-1- سطح آب مشاهده­ای (اندازه ­گیری شده) ……………………………………………106

4-5-1-2- تنش­ها ………………………………………………………………………………………………..107

4-5-1-3- شرایط اولیه ………………………………………………………………………………………..107

4-5-1-4- آبدهی ویژه …………………………………………………………………………………………107

4-5-1-5- انتخاب دوره های تنش …………………………………………………………………….108

4-6- طراحی و اجرای مدل انتقال ………………………………………………………………………………….116

عنوان                                                                                                                صفحه

4-6-1- ساخت مدل جریان ………………………………………………………………………………………116

4-6-2- نمونه برداری کیفی ………………………………………………………………………………………116

4-6-3- شبیه سازی آلودگی نیترات …………………………………………………………………………117

4-6-4- تقسیم بندی زمانی ………………………………………………………………………………………119

4-6-5-شرح مختصری بر بسته های فرارفت و پراکنش ………………………………………….120

4-6-6- شرحی بر بسته واکنشهای شیمیایی ……………………………………………………………120

4-6-7- غلظت اولیه …………………………………………………………………………………………………..121

4-6-8- اجرای مدل MT3D برای نیترات و نیتریت ……………………………………………….121

4-6-8-1- نیترات ………………………………………………………………………………………………..121

4-6-8-2- نیتریت ………………………………………………………………………………………………..123

4-7- برآورد زمان پاکسازی ……………………………………………………………………………………….126

: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه گیری …………………………………………………………………………..128

5-2- پیشنهادات ………………………………………………………………………….131

فهرست منابع ………………………………………………………………………………………..132

منابع فارسی ……………………………………………………………………………………….132

منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………….134

– کلیات تحقیق

منابع آب یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر بشریت است. محدودیت ذاتی منابع آب آب شیرین می‌باشند.

روند رو به رشد افزایش جمعیت مصرف آب در بخش‌های مختلف کشاورزی، شرب و صنعت را به مقدار زیادی افزایش داده است بعلاوه به علت بهره‌وری و استفاده بی‌رویه و ورود پساب‌ها، منابع آب همواره در معرض خطر آلودگی و زوال کیفیت قرار دارند.

متوسط سرانه‌ی آب در دسترس جهانی،89/3 برابر سرانه آب در ایران است، در صورتی که این نسبت از مرز 4/5 برابر بگذرد، در تقسیم‌بندی جهانی از نظر دسترسی به آب در رده‌ی بسیار کم قرار می‌گیریم. طبق آمارهای موجود‌، زمانی که جمعیت کشورمان به بیش از 75 میلیون نفر برسد، شرایط فوق مهیاست. افزون بر آن‌، پراکنش نابرابر زمانی و مکانی منابع و ذخایر تامین کننده‌ی آب در سطح کشور نیز، بر بحران پیش رو دامن می‌زند.

60 % آب‌های زیرزمینی  در ایران از آب‌های شیرین قابل استفاده می‌باشد ( محمدنیا و کوثر، 2003 ) . با توجه به محدود بودن منابع آب در مناطق خشک و نیمه‌ خشک ، حفاظت و استفاده‌ی بهینه از آنها اهمیت بیشتری دارد. خاطر نشان می‌کنیم که آلودگی نیترات یکی از راه‌های هدررفت و محدودکننده‌ی منابع آب شرب بویژه در مناطق روستایی است.

نظر به اینکه سرعت آب زیرزمینی کم  است و نیزبا در نظر گرفتن واکنش آلاینده‌ها با محیط متخلخل، بایستی توجه زیادی به آب‌های زیرزمینی  مبذول داشت، چرا که هرچند به نظر می رسد که آب‌های زیرزمینی نسبت به آب‌های سطحی در مقابل آلوده شدن کمتر مستعدند ولی در صورت آلوده شدن، پاکسازی آنها کاری بس مشکل و طولانی مدت و همراه با هزینه بسیار بالاست .(Todd and Mays; 2005)

میزان آلودگی آب به مقدار و نوع استفاده ( جنگلداری، کشاورزی، دامداری صنعتی) بستگی دارد. بعلاوه اینها، فاکتورهای خاک‌شناسی، هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی نیز آلودگی را کنترل می‌کنند (محمدنیا‌، مهرداد ، حسینی مرندی‌، حمید‌، روستا ، محمد جواد؛ 1388).

    1-2-ضرورت و هدف تحقیق

نظر به اینکه در صورت عدم رعایت ملاحظات زیست‌محیطی از جمله عدم مدیریت صحیح پسماند و پساب صنایع، منابع آب زیرزمینی و کارستی منطقه مذکور و همچنین آب دریاچه مهارلو، طی زمان طولانی بشدت در خطر زوال کیفیت قرارمی‌گیرند و این منجر به صدماتی  جبران نشدنی در رابطه با محیط‌زیست خواهد شد؛ بر این اساس لازم است که اعمال صحیح مدیریتی برای  در رابطه با پسماند صنایع مستقر در شهرک صنعتی بزرگ شیرازصورت گرفته و نیزاز پیشروی آلاینده‌ها به سمت منابع کارستی ممانعت به عمل آید؛ نتیجه امر علاوه بر کاهش آلودگی، حفاظت از منابع منطقه و توسعه پایدار است.

هدف کلی از انجام این مطالعه بررسی پتانسیل انتقال نیترات در منابع آب زیر زمینی محدوده شهرك صنعتی بزرگ شیراز با بهره گرفتن از مدلسازی ریاضی می‌باشد.

اهداف تحقیق عبارتند از:

1- تدوین مدل مفهومی آبخوان با دقت بیشتر در مقایسه با مدل اجرا شده‌ی قبلی برای این منطقه

2-بررسی منابع آلاینده نیتراتی و نیز نیتریتی آبخوان آبرفتی شهرک صنعتی بزرگ شیراز

3- بررسی توزیع مکانی و زمانی نیترات در آبخوان شهرک صنعتی

4- نحوه جریان آب و انتقال نیترات در آبخوان شهرک صنعتی به ترتیب با بهره گرفتن از کدهای رایانه ای  MODFLOW و MT3D-MS

1-3-پیشینه تحقیقات

1-3-1-مروری بر تحقیقات انجام شده توسط مدل ریاضی

در سال 1935 معادله Thies پنجره‌ای نو بر مطالعات هیدرولوژی آب‌های زیرزمینی باز نمود. جهت حل مسائل جریان به چاه‌ها روابطی  توسط Hantush وJacob  در دهه‌ های 40 و 50 ارائه شد که تحولات عظیمی را ایجاد کرد. استفاده از فن‌آوری رایانه‌ای آنالوگ در مطالعه یک سیستم آبخوان کامل طی دهه 1950 میلادی توسط  Bob Bennett و Herbskivitz در سازمان زمین‌شناسی ایالت متحده صورت گرفت که بر‌ اساس روش تفاضل محدود و با بهره گرفتن از شبیه‌سازی الکتریکی شامل مجموعه‌ای از مقاومت‌ها و خازن‌ها، آبخوان را مدلسازی کردند.

 سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده آمریکا (USGS) در اواخر دهه 1950 میلادی یک آزمایشگاه شبیه‌سازی رایانه‌ای در فونیکس ایالت آریزونا تاسیس نمود. در حدود سال‌های 1950 در صنعت نفت استفاده از تکنیک‍‌های عددی در حل معادلات جریان به توسط ریاضیدانان و مهندسین مخازن نفت مورد آزمایش قرار گرفت که روش نیز به مجموعه مدل‌ها پیوست؛ اما هنوز مدل‌های آنالوگ برای حل جریان یک سیال منفرد مناسب‌ترین بودند.

در دهه 1960 با ظهور رایانه‌های شخصی، استفاده از مدل‌های ریاضی با راه حل عددی به یکی از روش‌های قابل اطمینان در مطالعه آب زیرزمینی تبدیل شد که این حل عددی شامل دو روش تفاضل‌ محدود و عناصر محدود می‌باشد.

 در سال 1956 Stallman برای اولین بار در حل مسائل آب زیرزمینی روش‌های عددی را به کار برد. نیاز به تحلیل ناحیه‌ای آبخوان علتی شد که وی روشی برای محاسبه توزیع نفوذپذیری آبخوان با بهره گرفتن از تغییرات سطح آب زیرزمینی ارائه نماید که در این روش از حل تفاضل‌های محدود برای حل معادلات دو بعدی ناپایدار در آبخوان‌های غیر همگن استفاده شده است.

در 1348 برای اولین بار در ایران از مدلسازی ریاضی برای تهیه مدل دشت ورامین  استفاده شد. مطالعات مربوط به شبیه‌سازی  این مدل توسط سازمان خواربار و کشاورزی جهانی ( FAO) صورت گرفته است.

تا سال 1360 در مجموع حدود 200 آبخوان با مساحتی حدود 5500000 کیلومتر مربع در مرحله شناخت و حدود 80 آبخوان با مساحتی در حدود 250000 کیلومتر مربع در مرحله نیمه تفصیلی بررسی شدند. در این مطالعات بیشتر از روش تفاضل‌های محدود و چند مورد از روش برنامه نویسی پویا استفاده شده است.

 McDonald و Harbaugh  در سال 1988 مدل سه بعدی تفاضل محدود جریان آب‌های زیرزمینی را ارائه نمودند. بعدها این مدل که  MODFLOWنام گرفت، با بسته‌های نرم افزاری مختلف تکمیل و به صورت یک مدل استاندارد که بسیار قابل اعتماد و تأیید شده است، در آمد.

این مدل در ایران نیز در مطالعات متعددی استفاده شده است. برای مثال درسال 1381 پیش‌بینی تأثیر زهکش های طراحی شده در پایین انداختن سطح آب زیرزمینی توسط فاطمه مهدی‌پور در بخش جنوب و جنوب شرقی دشت شیراز با بهره گرفتن از مدل ریاضیMODFLOW انجام شد.  در سال 1388 امکان به تعادل رساندن آب زیرزمینی دشت فیض آباد در استان خراسان رضوی با بهره گرفتن از این مدل ریاضی توسط عطاءاله جودوی انجام شد. دشت زرقان در استان فارس در سال 1387 با بهره گرفتن از این مدل مورد ارزیابی قرار گرفت و آسیب پذیری این دشت از طریق آلودگی های صنعتی – شیمیایی، بررسی شد.

مدیریت بهره‌برداری به منظور بهبود نسبی شوری آبخوان جنوب شرقی دریاچه مهارلو توسط زهره حیدری در سال 1388مورد بررسی قرار گرفت. طاهره آذری نیز در سال 1389 به بررسی توزیع مکانی و زمانی آلاینده‌های نفتی در آب زیرزمینی دشت ساری-نکا پرداخت. همچنین مدیریت مصرف آب در دشت خانمیرزا (استان چهارمحال و بختیاری) با بهره گرفتن از مدل آب زیرزمینی توسط پریسا عسکری در سال 1390 انجام شد و اخیرا نیز بررسی پتانسیل انتقال آلاینده‌ها در منابع آب زیر زمینی با بهره گرفتن از مدلسازی کمی وکیفی آبخوان شهرك صنعتی بزرگ شیراز توسط مریم گودرزی(1390) انجام شد که آغازی در بررسی انتقال آلاینده‌ها با بهره گرفتن از مدل می‌باشد .

1-3-2-مطالعات انجام شده بر روی آلودگی آب‌های زیرزمینی به واسطه‌ی نیترات

بررسی آلودگی نیترات در آب‌های زیرزمینی توسط پژوهش‌گران و سازمان‌های آب و محیط‌زیست و ارگان‌های تابعه، در سراسر دنیا انجام شده است. مثال‌هایی از این مطالعات در زیر عنوان شده است؛

-Mike lowe and JanaeWallache   منابع زمین‌شناسی  احتمالی آلودگی نیترات را در آب‌های زیرزمینی دردره سدار ( Cedar Valley)، شهر آیرون (Iron County ) ، یوتا Utah)  ) بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که منابع احتمالی زمین‌شناسی نیترات در دره سدار شامل :

 الف. رگه‌های  زغالسنگ و لایه‌های سیلتستون غنی از مواد آلی در واحدهای ماسه سنگی کرتاسه  شامل  کومه‌های باطله معدنکاری و نشت از این کومه‌هاست.

 ب. سنگ‌های رسوبی ژیپس‌دار تریاس

 پ. سنگ‌های هوازده ی هیدروترمالی مرتبط با گسل

 ت.سنگ‌های آتشفشانی ترشیری

 ث.رسوبات عهد حاضر شامل نهشته‌های پلایا و رسوبات رودخانه‌ای

– مهرداد محمدنیا به همراه حمید حسین مرندی و محمدجواد روستا در سال 1388 علل نیتراتی شدن منابع آب وچگونگی رفع آن را درمنطقه میان جنگل فسا بررسی کردند و کاربرد رزین را برای تصفیه نیترات پیشنهاد دادند.

– طی پژوهشی با عنوان ” بررسی آلودگی و تغییرات نیترات در منابع آبی دشت سرپنیران با تاکید بر تامین آب شرب “، این منطقه مورد بررسی قرار گرفت ( محمد رضا شایق کارشناس شرکت آبفا روستایی فارس – ابراهیم گشتاسبی راد استادیار دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز(1389 )؛ که در این پژوهش حدود 20 حلقه چاه موجود در منطقه نمونه‌برداری و آنالیز شد. در اکثر چاه‌ها غلظت نیترات بیش از حد مجاز و حتی در بعضی بیش از دو برابر حد مجاز تعیین شده

 

فهرست مطالب

چکیده………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

فصل اول :  کلیات تحقیق

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه

1-1-  مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3

1-2- بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-3- چارچوب مفهومی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 6

1-4- ضرورت و اهمیت موضوع……………………………………………………………………………………………………………. 7

1-5- اهداف تحقیق:……………………………………………………………………………………………………………………………… 7

1-6- پرسش یا پرسش های تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 8

1-7- قلمرو تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-7- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیر ها……………………………………………………………………………………………….. 10

 

فصل دوم : ادبیات تحقیق

بخش اول :اشتغال……………………………………………………………………………………………………………………………………14

2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 14

2-1- 1-كارآفرینی  …………………………………………………………………………………………………………………………….. 12

2-1-2- اهمیت کارآفرینی…………………………………………………………………………………………………………………….. 15

2-1-3- تعریف کار آفرین…………………………………………………………………………………………………………………….. 16

2-1-4- انواع کارآفرینی……………………………………………………………………………………………………………………….. 16

2-1-5- اشتغال……………………………………………………………………………………………………………………………………. 17

2-1-6- مثلث اشتغال…………………………………………………………………………………………………………………………… 18

2-1-5-1- استخدام…………………………………………………………………………………………………………………………….. 21

2-1-5-2- خود اشتغالی………………………………………………………………………………………………………………………. 22

2-1-5-3- دیگر اشتغالی……………………………………………………………………………………………………………………… 22

2-1-7- جوان و مثلث اشتغال………………………………………………………………………………………………………………. 23

2-1-8- انتخاب شغل و عوامل موثر در اشتغال……………………………………………………………………………………….. 24

2-1-9- اشتغال و عوامل اقتصادی…………………………………………………………………………………………………………. 27

2-1-9-1- کاهش تصدی دولت……………………………………………………………………………………………………………. 27

2-1-9-2- ضرورت جهش صادرات غیر نفتی و کاهش نقش نفت در اقتصاد……………………………………………. 29

2-1-9-3- افزایش بهره وری……………………………………………………………………………………………………………….. 30

2-1-9-4- توجه به وضعیت رکود و تورمی(Stagflation) حاکم بر اقتصاد و اعمال سیاستهای اشتغال زایی. 31

2-1-9-5- توجه به گذر جهان از عصر صنعتی به عصر فرا صنعتی…………………………………………………………. 32

بخش دوم :بسیج…………………………………………………………………………………………………………………………………….34

2-2-1- مفهوم بسیج……………………………………………………………………………………………………………………………. 34

2-2-2- اهمیت بسیج در کارآفرینی و اشتغال…………………………………………………………………………………………. 38

2-2-3-كاركردهای بسیج:…………………………………………………………………………………………………………………….. 42

2-2-3-1-ویژگی های مشترک افراد کارآفرین و بسیجی…………………………………………………………………………. 43

2-2-3-2- نقاط قوت بسیج در استراتژی توسعه کارآفرینی…………………………………………………………………….. 44

2-2-3-3- نقاط ضعف بسیج در استراتژی توسعه کارآفرینی…………………………………………………………………… 44

2-2-4- استفاده از پتانسیل بسیج در جهت نهادینه کردن کارآفرینی در جامعه…………………………………………… 44

2-2-5- رویكرد عام بسیج در مسئلة اشتغال زایی و كارآفرینی…………………………………………………………………. 48

2-2-5-1- رویكرد نظری…………………………………………………………………………………………………………………….. 50

2-2-5-2- رویكرد های كارآفرینی………………………………………………………………………………………………………… 51

2-2-6- سیاستها و راهكارهای توسعة كارآفرینی و اشتغا ل زایی………………………………………………………………. 52

2-2-10- راهكارهای توسعة كارآفرینی و اشتغا ل زایی…………………………………………………………………………… 53

2-2-11- در جستجوی راهكارهای توسعة كارآفرینی در بسیج………………………………………………………………… 55

2-3- بخش سوم :تحقیقات انجام شده……………………………………………………………………………………………………..63

2-3-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور………………………………………………………………………………………….. 63

2-3-2- تحقیقات انجام شده در خارج از کشور……………………………………………………………………………………… 66

2-2-4- خلاصه تحقیقات انجام شده……………………………………………………………………………………………………… 68

چارچوب نظری تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….69

فصل سوم : روش تحقیق

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

 

3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………… 72

3-3- جامعه  و نمونه آماری…………………………………………………………………………………………………………………… 73

3-4- روش ها و ابزار جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………….. 74

3-4-1-مطالعات کتابخانه ای…………………………………………………………………………………………………………………. 74

3-4-2- تحقیقات میدانی………………………………………………………………………………………………………………………. 74

3-5- روایی  و پایایی  ابزار گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………….. 75

3-5-2- پایایی ابزار گردآوری اطلاعات  ……………………………………………………………………………………………….. 75

3-6- روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………….. 76

فصل چهارم :تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات تحقیق

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

4-2- توصیف متغیر های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان……………………………………………………………………….. 78

4-2-1- توصیف متغیر جنسیت پاسخ دهندگان  ……………………………………………………………………….. 79

4-2-2- توصیف متغیر میزان تحصیلات پاسخ دهندگان  ………………………………………………………………………… 80

4-2-3- توصیف متغیر میزان سن پاسخ دهندگان  …………………………………………………………………………………. 81

4-3-  توصیف متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 81

4-4- بررسی نرمال بودن متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………… 83

4-5- آزمون سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………… 88

4-6- رتبه بندی متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 96

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات تحقیق

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 100

5-2- نتایج بررسی توصیفی جمعیت شناختی پاسخ دهندگان…………………………………………………………………… 100

5-3- توصیف متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 101

5-4-آزمون سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………. 101

5-4-1- پرسش اصلی………………………………………………………………………………………………………………………….. 101

5-4-2- پرسشهای فرعی………………………………………………………………………………………………………………………. 102

5-5- پیشنهاد بر اساس سوال اصلی……………………………………………………………………………………………………….. 106

5-6- پیشنهادات برای سؤالات فرعی…………………………………………………………………………………………………….. 107

5-7- محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….110

فهرست و منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………… 112

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 115

 

فهرست جداول

جدول 2-1- تعاریف کارآفرینی و کارآفرین از دیدگاه صاحبنظران……………………………………………………………. 16

جدول 2-2-رویكرد های عمده در مطالعات كارآفرینی…………………………………………………………………………….. 71

جدول2-3- سیاستهای رایج حمایت از كارآفرینی در سایر کشورها و مقایسه با تجارب بسیج سازندگی………… 71

جدول2-4-ابعاد راهکارها و اقدامهای كارآفرینی(یافته های جهانی)…………………………………………………………… 72

جدول2-5- راهكارها و اقدامهای كارآفرینی و اشتغا ل زایی برای بسیج…………………………………………………….. 75

جدول2-6- جمه بندی سابقه تحقیقات مشابه……………………………………………………………………………………………85

جدول 3-1- تعداد سؤالات ابعاد پژوهش……………………………………………………………………………………………….. 92

جدول3-2- پایایی پرسشنامه به تفکیک ابعاد…………………………………………………………………………………………… 94

جدول4-1- توصیف جنسیت پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………….. 98

جدول4-2- توصیف تحصیلات پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………………….. 99

جدول4-3- توصیف سن پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………………… 100

جدول4-4- توصیف متغیر ظرفیت های بیرونی……………………………………………………………………………………….. 101

جدول4-5- توصیف مولفه های ظرفیت های بیرونی………………………………………………………………………………… 102

جدول4-6- توصیف متغیر ظرفیت های ساختاری……………………………………………………………………………………. 103

جدول4-7- توصیف مولفه های بعد ظرفیت های ساختاری………………………………………………………………………. 104

جدول4-8- توصیف متغیر ظرفیت های درونی……………………………………………………………………………………….. 105

جدول4-9- توصیف مولفه های بعد ظرفیت درونی………………………………………………………………………………….. 106

جدول4-10- آزمون کولموگروف- اسمیرنف………………………………………………………………………………………….. 107

جدول4-11- آزمون تی تست برای ظرفیت های توسعه اشتغال………………………………………………………………… 107

جدول4-12 آزمون تی تست برای متغیر عوامل قانونی……………………………………………………………………………… 108

جدول4-13 آزمون تی تست برای متغیر عوامل اقتصادی………………………………………………………………………….. 108

جدول4-14- آزمون تی تست برای متغیر محیط کاری……………………………………………………………………………… 109

جدول4-15 آزمون تی تست برای متغیر استقلال و خودمختاری……………………………………………………………….. 110

جدول4-16- آزمون تی تست برای متغیر آموزش، کار آموزی و اطلاع رسانی……………………………………………. 110

جدول4-17- آزمون تی تست برای متغیر همکاری (درون سازمانی و برون سازمانی)…………………………………. 111

جدول4-18- آزمون تی تست برای متغیر توجه به جامعه (مشارکت و توسعه)……………………………………………. 111

جدول4-19 آزمون تی تست برای متغیر توجه به اخلاق کاری………………………………………………………………….. 112

جدول4-20- آزمون تی تست برای متغیر مدیریت هسته های علمی………………………………………………………….. 113

جدول4-21- آزمون تی تست برای متغیر ساختار مالی سازمان…………………………………………………………………. 113

جدول4-22- آزمون تی تست برای متغیر تشکیل مشاوره متخصصان…………………………………………………………. 114

جدول4-24- آزمون تی تست برای متغیر راه اندازی مراکز رشد………………………………………………………………. 115

جدول4-25- آزمون تی تست برای متغیر سیستم اطلاعات و رایانه…………………………………………………………… 115

جدول4-26- آزمون فریدمن برای ظرفیت های توسعه…………………………………………………………………………….. 116

جدول4-27- آزمون فریدمن برای مولفه های ظرفیت های بیرونی…………………………………………………………….. 117

جدول4-28- آزمون فریدمن برای مولفه های ظرفیت های ساختاری…………………………………………………………. 117

جدول4-29- آزمون فریدمن برای مولفه های ظرفیت های درونی……………………………………………………………… 118

 

فهرست نمودارها

نمودار 2-1- مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… .7

نمودار4-1- نمودار میله ای سن پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………. .98

نمودار4-2- نمودار میله ای تحصیلات پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………… .99

نمودار4-3- نمودار میله ای سن پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………. .100

نمودار4-4- هیستوگرام  متغیر ظرفیت های بیرونی…………………………………………………………………………………. .101

نمودار4-5- نمودار میله ای برای میانگین مولفه های ظرفیت های بیرونی………………………………………………….. .102

نمودار4-6- هیستوگرام  متغیر ظرفیت های ساختاری……………………………………………………………………………… .103

نمودار4-7- نمودار راداری برای میانگین مولفه های بعد ظرفیت های ساختاری………………………………………… .104

نمودار4-8- هیستوگرام  متغیر ظرفیت های درونی………………………………………………………………………………….. .105

نمودار4-9- نمودار راداری برای میانگین مولفه های بعد ظرفیت درونی……………………………………………………. .106

 

فهرست اشکال

شکل 2-1- رویکرد در رده های بسیج……………………………………………………………………………………………………. 68

 

چکیده

چالش های اشتغال یا موضوع کار و بیکاری نه فقط یکی از مهمترین مسائل اجتماعی روز در کشور به شمار می آید، بلکه  با توجه به میزان رشد جمعیت در دو دهه گذشته می توان آنرا مهم ترین چالش اجتماعی چند دهه آینده نیز به حساب آورد. هدف از این تحقیق سنجش عوامل مؤثر بر توسعه اشتغال بسیجیان استان گیلان می باشد.جامعه آماری این تحقیق، به منظور انجام مطالعات میدانی شامل کارشناسان، محققان و کارکنان از 3 شهر؛رشت ، لنگرود و بندر انزلی در حوزه مرتبط با امور بسیجیان استان گیلان می باشد.که از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و از طریق فرمول کوکران، جامعه محدود  به تعداد 300  نفر نمونه گیری شد. تحقیق حاضر با بهره گرفتن از پرسشنامه محقق ساخته و پس از اطمینان از روایی و پایایی آن صورت گرفت. آزمون های مورد استفاده در این تحقیق ، آزمون کلوموگروف اسمیرنف، آزمون تی می باشد.نتایج تحقیق از سوال اصلی پژوهش نشان داد سطح معنی‌داری به دست آمده برای آزمون تی تست متغیرهای ظرفیت های توسعه اشتغال، تمامی کمتر از 05/0 می باشد در نتیجه ظرفیت های توسعه اشتغال در نمونه تحت بررسی در سطح مطلوبی قرار دارد. در رتبه بندی متغیرهای تحقیق نشان داده شد که ظرفیت های محیطی دارای بالاترین رتبه می باشد.

 

کلمات کلیدی : توسعه ،اشتغال ،ظرفیت های محیطی، محتوایی، ساختاری، بسیج

فصل اول

 

کلیات تحقیق

نیمسال تحصیلی

 

91-90

 

 

 

 

 فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………….1

1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 2

1-2 تشریح موضوع و بیان مساله…………………………………………………………………………………3

1-3 ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………………………………………………………5

1-4 چارچوب نظری تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..5

1-4-1 مدل تحقیق………………………………………………………………………………………………………6

1-4-2 تعریف متغیرهای پیشنهادی و اصطلاحات تحقیق…………………………………………………………………..7

1-5 اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….9

1-6 سوال های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………9

1-7 روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….10

1-8 جامعه………………………………………………………………………………………………………………………………………………….11

1-9 روش گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………….11

1-10روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………………………………….11

1-11 قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………12

1-12 محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………12

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………….13

2-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….1

2-2 مدیریت زنجیره تامین…………………………………………………………………………………………………………………………15

2-2-1 مفاهیم و تعاریف زنجیره تامین………………………………………………………………………………………..17

2-3 لزوم اندازه گیری عملکرد زنجیره تامین……………………………………………………………………………………………18

2-3-1 مشکل روش های سنتی در اندازه گیری کارایی زنجیره تامین……………………………………...19

2 -4 تحلیل پوششی داده ها (DEA)……………………………………………………………………………………..20

2-4-1 مدل های اصلی تحلیل پوششی .داده……………………………………………………………………20

2-4-1-1 مدل CCR……………………………………………………………………………………………21

2-4-1-2 مدل BCC……………………………………………………………………………………………23

2-4-1-3 مدل جمعی……………………………………………………………………………………………24

2-5 مروری بر تحقیقات انجام شده در زنجیره تأمین با بهره گرفتن از DEA …………………………………..25

2-6  نقص  DEAسنتی در ارزیابی کارایی زنجیره تأمین………………………………………………………….31

2-7 مدل DEA شبکه ای…………………………………………………………………………………………………….31

2-7-1 ساختارهای DEA شبکه ای………………………………………………………………………………..32

2-7-1-1 ساختار سری…………………………………………………………………………………………..32

2-7-1-2 ساختار موازی…………………………………………………………………………………………3

2-7-2 انواع مدل های DEA شبکه ای…………………………………………………………………………….35

2-7-2-1 مدل ایستا……………………………………………………………………………………………….35

2-7-2-2 مدل پویا……………………………………………………………………………………………….36

2-7-2-3 مدل جریان مشترک یا پذیرش تکنولوژی………………………………………………….37

2-8 مروری بر مطالعات DEA در ساختارهای شبکه ای……………………………………………………….38

2-9 فرایندهای شبکه ای دو مرحله ای…………………………………………………………………………………41

 

2-9-1 انواع مدل های DEA برای ارزیابی فرایندهای دو مرحله ای………………………………….42

2-9-1-1 رویکرد DEA استاندارد…………………………………………………………………………42

2-9-1-2 رویکرد تجزیه کارایی……………………………………………………………………………..42

2-9-1-3 رویکرد DEA شبکه ای…………………………………………………………………………43

2-9-1-4 رویکرد تئوری بازیها………………………………………………………………………………4

2-9-1-4-1 مدل غیر همکاری DEA دو مرحله ای…………………………………. 43

2-9-1-4-2 مدل همکاری  DEA دو مرحله ای………………………………………..44

2-10مدل تحقیق………………………………………………………………………………………………………………44

 

فصل سوم: روش اجرای تحقیق………………………………………………………………………………………….46

3-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………47

3-2 روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………47

3-3 جامعه/ نمونه آماری………………………………………………………………………………………………..48

3-3-1 صنعت خودروی ایران…………………………………………………………… ……………………..49

3-3-2 سایپا……………………………………………………………………………………………………………49

3-4 ابزار گردآوری داده ها/ اطلاعات……………………………………………………………………………..50

3-5 روش تجزیه و تحلیل داده ها/ اطلاعات……………………………………………………………………50

3-5-1 مدل  DEAمضربی ورودی محور با بازدهی ثابت……………………………………………50

5-3     -2 مدل های با ورودی ها و یا خروجی های نامطلوب………………………………………….52

5-3-2-1 خروجی های نامطلوب……………………………………………………………………..52

3-5-3 مدل های DEA شبکه ای……………………………………………………………………………53

3   -5-3-1 مدل DEA دو مرحله ای…………………………………………………………………53

3 -5-4 روش رتبه بندی کارایی متقاطع……………………………………………………………………..55

3-6 شاخص های ورودی و خروجی…………………………………………………………………………………56

3-7 داده های جمع آوری شده………………………………………………………………………………………….57

3-8  نمونه ای از برنامه نویسی Lingo……………………………………………………………………………..59

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها، نتیجه گیری و پیشنهادات……………………………………………..69

4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..70

4-2 نتایج حاصل از حل مدل های DEA سنتی و دو مرحله ای…………………………………………..70

4-3 واحدهای مجازی برای واحدهای ناکارا……………………………………………………………………….73

4-4 رتبه بندی واحدهای کارا……………………………………………………………………………………………76

4-5 تحلیل حساسیت شاخص های ورودی در مدل DEA شبکه ای…………………………………..78

4-6 پاسخ به پرسش های تحقیق……………………………………………………………………………………..80

4-7 بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………82

4-8 پیشنهادها بر مبنای نتایج…………………………………………………………………………………………..83

4-9 پیشنهاد برای تحقیقات آینده……………………………………………………………………………………..83

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………..85

جدول 2-1 خلاصه ای بر تحقیقات انجام شده در زنجیره تامین با بهره گرفتن از DEA………………….29

جدول 3-1 داده های مربوط به زنجیره های تامین شرکت سایپا در سال 1390……………………….59

جدول 4-1 نتایج کارایی حاصل از حل مدل DEA سنتی………………………………………………………71

جدول 4-2 نتایج کارایی حاصل از حل مدل DEA دو مرحله ای…………………………………………..72

جدول 4-3 ورودیهای واحدهای مجازی برای مدل سنتی DEA…………………………………………….73

جدول 4-4 ورودیهای واحدهای مجازی برای مدل شبکه ای DEA………………………………………..75

جدول 4-5 تحلیل حساسیت ورودیهای ابتدایی در مدل DEA شبکه ای………………………………….79

 

شکل 1-1 مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………………………………………6

شکل 2-1 مدیریت زنجیره تامین……………………………………………………………………………………..16

شکل 2-2 ساختار داخلی یک واحد تصمیم گیری در مدل شبکه ای……………………………………31

شکل 2-3 ساختار سری…………………………………………………………………………………………………32

شکل 2-4 ساختار موازی……………………………………………………………………………………………….35

شکل 2-5 DEA شبکه ای ایستا……………………………………………………………………………………..36

شکل 2-6 DEA شبکه ای پویا………………………………………………………………………………………37

شکل 2-7 مدل جریان مشترک……………………………………………………………………………………….38

شکل 2-8 فرایند دو مرحله ای……………………………………………………………………………………….42

شکل 2-9 زنجیره تامین دو مرحله ای……………………………………………………………………………..44

شکل 3-1زنجیره تامین دو مرحله ای………………………………………………………………………………53

شکل 3-2 لیست ورودی ها و خروجی ها……………………………………………………………………….57

شکل 4-1 نتایج رتبه بندی واحدهای کارا در مدل سنتیDEA……………………………………………77

شکل 4-2 نتایج رتبه بندی واحدهای کارا در مدل شبکه ایDEA……………………………………….78

 

چکیده

در سازمان های امروزی در بالاترین اولویت های راهبردی، بهبود رقابت و تعالی زنجیره تامین قرار دارد. اما عدم شناخت نقاط قوت و ضعف زنجیره تامین، مانع از بهبود تعالی آن می شود. ارزیابی عملکرد زنجیره تامین فرصتی را در اختیار مدیران قرار می دهد تا مشکلات و مسائل زنجیره را شناسایی و آنها را با اتخاذ تصمیمات مناسب مرتفع سازند. این امر در صنایع بزرگ و کلیدی همچون صنعت خودرو که نقش بسزایی بر توسعه اقتصادی کشور دارند، دارای اهمیت بیشتری است. هر شرکت خودروساز، قطعات مورد نیاز خود را از سازندگان این قطعات خریداری می کند و بدین ترتیب با آنان تشکیل زنجیره های تامین با خاصیت شبکه ای می دهد. از اینرو لزوم انجام تحقیقی از بعد کارایی به منظور بهبود عملکرد این زنجیره ها احساس می شود. در تحقیق حاضر، از رویکرد DEA شبکه ای برای سنجش کارایی زنجیره تامین دو مرحله ای در صنایع خودروسازی گروه سایپا استفاده شده است. همچنین برای بحث پیرامون اهمیت مدل های شبکه ای، کارایی کل زنجیره ها با بهره گرفتن از روش DEA سنتی نیز محاسبه گردیده و کارایی بدست آمده از دو مدل با هم مقایسه شد. نتایج حاکی از آن است که در مدل شبکه ای و سنتی از مجموع 28 زنجیره تامین تحت بررسی، به ترتیب 3 و 7 زنجیره کارا عمل می کنند. حداکثر کارایی در هر دو مدل 100% و حداقل کارایی به ترتیب 63% و 67% می باشد. همچنین از روش کارایی متقاطع برای رتبه بندی واحدهای کارا استفاده گردیده است که بر اساس آن در مدل شبکه ای و سنتی به ترتیب واحد 26 و 12 کاراترین واحدها شناخته شدند. برای بسط بیشتر و به منظور تحلیل کیفیت کارایی، آنالیز حساسیت ورودی ها برای مدل شبکه ای نیز صورت گرفته است.

 

کلمات کلیدی: کارایی، زنجیره تأمین، صنعت خودرو، DEA دو مرحله ای، آنالیز حساسیت

 فصل اول

کلیات تحقیق

1-1 مقدمه

طی سالیان اخیر، مدیریت و به تبع آن سنجش عملکرد زنجیره تأمین، توجه جمع کثیری از مدیران و محققین را در حوزه مدیریت تولید و عملیات به خود معطوف داشته است. (اصغری زاده و همکاران، 1389) به موازات طی روند تکاملی سازمان ها از رویکرد منفرد به رویکرد شبکه ای و زنجیره تأمین، نظام های سنجش عملکرد نیز دستخوش تحول گردیده و به سمت و سوی سنجش عملکرد شبکه ای و زنجیره تامین گام نهادند.(Morgan, 2007)  این نگرش ریشه در تفکر

فهرست مطالب

عنوان                              صفحه

تحقیق

مقدمه 2

1-1- بیان مسئله پژوهش… 3

1-2- اهمیت و ضرورت پژوهش… 4

1-3- اهداف پژوهش… 5

1-3-1- اهداف کلی. 5

1-3-2- اهداف جزئی. 5

1-4- سوالات پژوهش… 5

1-5- فرضیه ­ها 6

1-6- روش پژوهش… 6

1-6-1- ابزار گردآوری داده ­ها 6

1-6-2- ابزار تجزیه و تحلیل. 6

1-7- تعریف مفاهیم یا اصطلاحات پژوهش… 7

1-7-1- گردشگری. 7

1-7-2- گردشگر 8

1-7-3- جاذبه­ها 8

1-7-4- گردشگری طبیعی. 8

فهرست مطالب

عنوان                         صفحه

1-7-5- گردشگری پایدار سبز 8

1-7-6- طبیعت­گردی. 9

مقدمه 11

2-1- پیشینه پژوهش… 11

2-1-1-پژوهش­های خارجی. 11

2-1-2- پژوهش­های داخلی. 12

2-2- مفاهیم گردشگری و طبیعت­گردی. 13

2-2-1- گردشگر 13

2-2-2- مفهوم واژه توریسم. 13

2-2-3- تفریح در جنگل. 13

2-2-4- گردشگری طبیعت­گرا 14

2-2-5- نوآوری. 14

2-2-5-1- نوآوری­های محصول. 14

2-2-5-2- نوآوری­های فرایند. 14

2-2-5-3- نوآوری­های مدیریت.. 14

2-2-5-4- نوآوری­های قانونی. 14

فهرست مطالب

عنوان               صفحه

2-2-6- سفر اختیاری. 14

2-2-7- گردشگری پایدار 15

2-2-8- گردشگری ورزشی. 15

2-2-9- شاخص عملکرد گردشگری. 15

2-3- طبقه ­بندی انواع توریسم. 15

2-3-1- انواع توریسم. 15

2-3-1-1- از نظر زمانی. 16

2-3-1-2- از نظر مکانی. 16

2-3-1-3- از نظر تابعیت.. 16

2-3-1-4- از لحاظ انگیزه سفر 16

2-3-1-5- از نظر فصل گردشگری. 16

2-3-1-6- از نظر شکل و سازماندهی سفر 16

2-3-1-7- از نظر وسیله نقلیه مورد استفاده 16

2-3-1-8- از لحاظ نوع و محل اقامت.. 17

2-3-2- تأسیسات اقامتی. 17

2-3-2-1- هتل. 17

2-3-2-2- متل. 17

فهرست مطالب

عنوان                                            صفحه

2-3-2-3- مسافرخانه یا مهمان­پذیر 17

2-3-2-4- مهمان­سرا 17

2-3-2-5- هتل آپارتمان. 18

2-3-2-6- مجتمع توریستی. 18

2-3-2-7- اردوگاه جهانگردی. 18

2-3-2-8- بنگالو. 18

2-3-2-9- شاله 19

2-3-2-10- پانسیون. 19

2-3-2-11- پانسیون­های خانگی. 19

2-3-2-12- ویلاهای خصوصی. 19

 

2-3-2-13- اقامتگاه­های آزاد 19

2-4-گردشگری در طبیعت (طبیعت گردی) 20

2-5- منافع حاصل از گردشگری. 22

2-6- تأثیر اقلیم و ارتفاعات در جذب گردشگر 23

2-7- جایگاه تبلیغات و امکانات در گردشگری. 24

2-8- معرفی منطقه ایلام و جاذبه­های طبیعی آن. 25

2-8-1- آبشارها 26

فهرست مطالب

عنوان                                               صفحه

2-8-1-1- آبشار چم آو 26

2-8-1-2- آبشار آبتاف.. 26

2-8-1-3- آبشار سرطاف.. 26

2-8-1-4- آبشار گچان. 26

2-8-2- پارک­های طبیعی. 27

2-8-2-1- پارک جنگلی چقاسبز «چقا جنگیه» 27

2-8-2-2- درة ییلاقی هفتاو میشخاص «هفت آب» 28

2-8-2-3- گردشگاه ییلاقی خوران ایوان. 28

2-8-2-4- تفریحگاه جنگلی ششدار 28

2-8-2-5- تفریحگاه جنگلی تنگ دالاو 29

2-8-2-6- تفریحگاه تجریان. 29

2-8-2-7- تفرجگاه گلم زرد و گره چکا 29

2-8-2-8- تفرجگاه کلم بدره 29

2-8-2-9- تفریحگاه جنگلی تنگ ارغوان (تنگ قوچعلی) 30

2-8-2-10- سایر گردشگاه­های جنگلی برحسب شهرستان­های استان. 30

2-8-3- ارتفاعات و کوه­ها 30

2-8-3-1- کبیرکوه 30

فهرست مطالب

عنوان                                         صفحه

2-8-3-2- اهوران. 31

2-8-3-3- بانکول. 31

2-8-3-4- چمن گیر 31

2-8-3-5- سامله 32

2-8-3-6- سرخ خانی. 32

2-8-3-7- سرکب.. 32

2-8-3-8- شره زول. 32

2-8-3-9- شلم. 33

2-8-3-10- قلاجه 33

2-8-3-11- قلارنگ… 33

2-8-3-12- مانشت.. 33

2-8-3-13- کوه ملینجه 34

2-8-3-14- دینارکوه 34

2-8-3-15- بهار آب.. 34

2-8-3-16- بانهراز 34

2-8-3-17- کلک… 34

2-8-3-18- سایر کوه­های استان ایلام برحسب شهرستان­ها 34

فهرست مطالب

عنوان                             صفحه

2-8-4- دریاچه­ها 35

2-8-4-1- دریاچه سد ایلام 35

2-8-5- چشمه­ها 35

2-8-5-1- چشمه آبگرم دهلران. 36

2-8-5-2- چشمه آبگرم چمن بولی. 36

2-8-5-3- چشمه میمه زرین آباد 36

2-8-5-4- چشمه کلم. 36

2-8-5-5- چشمه سیکان. 37

2-8-5-6- دیگر چشمه­های استان. 37

2-8-6- دشت­ها 37

2-8-7- تالاب­ها 38

2-8-7-1- تالاب سیاب دریوش.. 38

2-8-7-2- تالاب زمزم 38

2-8-7-3- تالاب چکر 38

مقدمه‌ 40

3-1- روش‌ پژوهش‌ 40

فهرست مطالب

عنوان                            صفحه

3-2- مدل پژوهش… 41

3-3- حجم نمونه و روش اندازه گیری. 42

3-4- جامعه آماری. 43

3-5- ابزار جمع آوری داده ­ها 43

3-6- روایی (اعتبار) و پایایی(اعتماد) 44

3-7- روش تجزیه و تحلیل داده ­ها 45

3-7-1- ضریب همبستگی. 45

3-7-2- ضریب همبستگی پیرسون. 46

3-7-3- ضریب تشخیص… 46

3-7-4- مدل یابی معادلات ساختاری. 46

4-1- یافته­ های پژوهش… 50

4-1-1- اطلاعات مربوط به مشخصات پاسخگویان پرسشنامه 50

4-2-آزمون فرضیه ­ها 53

4-2-1-آزمون فرضیه1. 53

4-2-2- آزمون فرضیه 2. 54

4-2-3- آزمون فرضیه 3. 56

فهرست مطالب

عنوان                                   صفحه

4-3- تحلیل گردشگری با بهره گرفتن از مدل SWOT. 58

مقدمه 62

5-1- بحث و نتیجه ­گیری. 63

5-2- پیشنهادها و راهکارهای مبتنی بر یافته­ ها 68

5-3- محدودیت­های پژوهش… 71

5-3-1- محدودیت­های در اختیار پژوهشگر 71

5-3-2- محدودیت­های خارج از اختیار پژوهشگر 71

منابع و مآخذ. 72

منابع فارسی. 72

منابع اینترنتی. 74

منابع انگلیسی. 75

فهرست جداول

عنوان                           صفحه

جدول (3-1): آلفای کرونباخ مربوط به هر یک از مؤلفه­ های طبیعت گردی. 45

جدول (4-1): آلفای محاسبه شده برای فرضیه ­ها 53

جدول (4-2): نتایج حاصل از آزمون معنی داری ضریب همبستگی پیرسون فرضیه 1  53

جدول (4-3): 55

جدول (4-4): آزمون r پیرسون؛ برای بررسی رابطه بین تبلیغات و تعداد گردشگران  56

جدول (4-5): آزمون شاخص ­های جاذبه­های منطقه ایلام برای تبدیل به قطب گردشگری  57

جدول (4-6): آزمون فرضیه سوم 58

جدول (4-7): نظام تحلیل ارزیابی شاخص ­های گردشگری منطقه طبیعی ایلام بر پایه مدلSWOT  60

جدول (4-8): نظام تحلیل راهبردها و استراتژی گردشگری منطقه طبیعی ایلام بر پایه مدلSWOT. 61

فهرست نمودارها

عنوان                                                                 صفحه

نمودار  (4-1): درصد فراوانی مربوط به جنسیت پاسخگویان. 50

نمودار (4-2): درصد فراوانی مربوط به وضعیت تاهل پاسخگویان. 51

نمودار (4-3): درصد فراوانی مربوط به سطح تحصیلات پاسخگویان. 51

نمودار (4-4): درصد فراوانی مربوط به وضعیت اشتغال پاسخگویان. 52

نمودار (4-5): درصد فراوانی مربوط به سن پاسخگویان. 52

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                   صفحه

شکل (3-1): مدل مفهومی پژوهش… 41

چکیده

صنعت گردشگری آمیزه­ای از فعالیت­های مختلف است که به صورت زنجیره­ای در جهت خدمات­رسانی به گردشگران انجام می­گیرد. کشور ایران با توجه به جایگاه مناسبی که از جاذبه­های گردشگری در دنیا دارد، از لحاظ سهم گردشگری جهانی، موقعیت خوبی در دنیا ندارد، لذا نیاز به نگاه کلی به علل و عوامل موثر در این زمینه را دارد. وجود مناطق طبیعی اطراف و نزدیک شهرها در بسیاری از مناطق کشور می ­تواند زمینه مناسبی برای توسعه گردشگری در این مناطق باشد.

توسعه آن در هر منطقه باعث رشد و پیشرفت اقتصادی و اجتماعی ان منطقه خواهد شد، به همین دلیل دارای اهمیت فراوان است.

استان ایلام به عنوان نمونه ­ای از این مناطق با داشتن جاذبه­های گردشگری و تنوع اقلیمی کم­نظیر در ایران، از توانمندی بسیار بالایی در توسعه گردشگری برخوردار می­باشد که می ­تواند پذیرای تعداد زیادی از گردشگران ایرانی و خارجی باشد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از حیث نحوه گردآوری داده ­ها توصیفی و روش انجام پژوهش نیز پیماشی و از نظر نوع مقطعی می­باشد و داده ­های لازم برای آزمون فرضیه ­ها از روش میدانی گردآوری    شده ­اند. جامعه آماری این پژوهش گردشگران این منطقه، ساکنین منطقه، کارکنان میراث فرهنگی و گردشگری و اداره منابع طبیعی می­باشد که پس از توزیع پرسشنامه ­ها، تعداد383 پرسشنامه جمع­آوری و مورد استفاده قرار گرفته است. پس از جمع­آوری آن­ها و ورود داده ­ها  به نرم افزار SPSS ضریب پایایی (آلفای کرونباخ) محاسبه گردید که 43/82 درصد می­باشد و نشان می­دهد که گویه ­ها از همسازی و پایداری درونی بسیار بالای برخوردار می­باشند و با توجه به تنایج پژوهش استان ایلام با این که از موقعیت خاصی برای طبیعت­گردی برخوردار است ولی همه توان­های گردشگری و استعدادهای طبیعی این منطقه شکوفا نشده و دلیل آن عدم تبلیغات کافی در رسانه ­ها و نبود مکان­های رفاهی و تفریحی در این مناطق طبیعی و… می­باشد.

کلید واژه ­ها: جذب گردشگر، مناطق طبیعی، طبیعت گردی، اطراف شهرها، منطقه ایلام

فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه:

در سرتا سر تاریخ ایران، ارتش از اهمیت سیاسی و نظامی و اجتماعی بزرگی برخوردار بوده است. هر كشوری برای حفظ مرزهای خود در مقابل تهاجمات خارجی و همچنین برای محافظت از امنیت داخلی خصوصاً در برابركانون های سیاسی، اجتماعی، ضد حكومت نیاز به قوای نظامی و انتظامی(ارتش) دارد، چون عملكرد گروه های حاكم بر جامعه با خواست های مردم هماهنگ و گاه متعارض است، وجود این دو نیرو كه معمولاً در پیوند و همدست یكدیگرند در جامعه ضروری است. این دو نیرو در اكثر جوامع سنتی و از جمله در ایران چنان ساختار مشتركی هستند كه گاه تفكیک آنها مشكل است[1]. از لحاظ اهمیت موضوع باید این نكته را به یادداشت كه در دوره حكومت رضا شاه ساختار قشون متحد الشكل و به طور كلی ارتش نوین ایران بنا نهاده شد و ارتش به عنوان ركن اصلی قدرت در حكومت پهلوی تبدیل شد و دولت و مجلس هیچ نقشی در نیروهای نظامی كشور نداشتند و كنترل كامل ارتش در دست رضا شاه بود و ارتش پیوستگی زیادی با سلطنت داشت و مع الوصف ارتش پشتیبان حكومت پهلوی بود.

با اشغال ایران در شهریور 1320 و سقوط دولت مطلقه رضا شاه، ارتش نوینی را كه او تشكیل داده بود از هم فروپاشید. با روی كار آمدن محمد رضا شاه او به عنوان فرمانده كل قوا منصوب شد و با كمك ایالات متحده آمریكا  ارتش را بازسازی و در اختیار خود گرفت. ارتش بازسازی شده در سال 1325 در مقابله با جدا سازی آذربایجان نقش مؤثری ایفاء كرد و مدتی بعد رزم آرا ریاست ستاد ارتش را بر عهده گرفت و به تقویت آن پرداخت. ارتش در این دوره تحت تأثیر گروه های گوناگون سیاسی قرار داشت و به تأثیر پذیری از فضای سیاسی کشور گروه های چون سازمان نظامی افسران حزب توده، كانون افسران بازنشسته و سازمان افسران ناسیونالیست پدید آمد و به گسترش نقش خود در ارتش تأكید داشتند. پس از ملی شدن صنعت نفت، دكتر مصدق به نخست وزیری رسید. اما دولت تسلطی بر عملكرد نظامیان نداشت و نظامیان به تشویق دربار به مخالفت با سیاست های دكتر مصدق می پرداختند و از این رو دكتر مصدق با در اختیار گرفتن منصب وزارت جنگ سعی می كرد سلطه ی دربار را بر ارتش كم رنگ كند و سیطره ی دولت را بر ارتش بیشتر سازد. پس از 30 تیر 1331 شاه مجبور بود با سیاست های دكتر مصدق همراهی كند و شاه مجبور شد كه ریاست وزارت جنگ را به دكتر مصدق واگذار كند زیرا در آن مقطع شاه توانایی مقابله با افكار عمومی را نداشت. تلاش دكتر مصدق برای وادار كردن شاه به سلطنت و نه حكومت بود با این وجود روابط دكتر مصدق با مجلس از یک سو و با شاه از سوی دیگر به پایان راه و بن بست نزدیک می شد.

 به نظر می رسد در این دوره 12 ساله از شهریور 1320 تا كودتای 28 مرداد 1332، ارتش و سلطنت توانستند به موازات با یكدیگر قدرت از دست رفته را احیاء كنند و به پیوستگی قبل از شهریور 1320 برسانند. در این میان ارتش در اختلافاتی كه بین دربار با دكتر مصدق وجود داشت به طرفداری و حمایت از دربار و شاه نقش بازی می كرد. دكتر مصدق برای از میان برداشتن موانع و هموار كردن مسیر دولت و برنامه های خود به پشتیبانی افكار عمومی و روندهای مسالمت آمیز متكی بود. اما مخالفین منتظر فرصت مناسب برای كودتا و توسل به نیروهای نظامی برای سرنگونی او بودند. رد پای كودتا بر ضد دکتر مصدق را می توان از اوایل زمامداری او در تیر 1330 دنبال كرد. به نظر می رسد محافل سیاسی داخلی کشور حتی پیش از انگلیسی ها و آمریکائیها در فكر كودتا و بركناری دكتر مصدق بوده اند. وقوع كودتای 28 مرداد و نقش افسران نظامی در سرنگونی دولت دكتر مصدق بیانگر آن است كه دكتر مصدق در نیل به این هدف خود برای تسلط بر ارتش ناكام مانده است. زیرا دكتر مصدق معتقد بود كه ارتش باید زیر نظر و كنترل غیر نظامیان و توسط آنها اداره شود و ارتش با سرنگونی دولت دكتر مصدق و جایگزین كردن یک فرد نظامی به قدرت نمایی پرداخت. در این پژوهش سعی شده است كه دوران چند ماهه دولت دكتر مصدق را كه از جمله دوران مهم و حساسی از تاریخ معاصر ایران می باشد بررسی و گرایش های سیاسی افسران ارتش را در دوره دوساله دولت دكتر مصدق و تأثیرات متقابل ارتش و سیاست را مورد ارزیابی قرار دهد.

 پایان نامه حاضر در شش فصل نوشته شده که شامل یک فصل كلیات و در پنج فصل اصلی تهیه و تنظیم شده است.

 فصل اول: این فصل مربوط به فصل كلیات می باشد.

 فصل دوم: این فصل با نگاهی كوتاه به وضع نیروهای نظامی ایران در اواخر دوره قاجار و دوره پهلوی اول دارد كه از سه مبحث تشكیل شده است. مبحث اول نگاهی مختصر به واحدهای نظامی قبل از كودتای 1299 دارد كه این واحدهای نظـامی شامل: ژاندارمری، بریگاد قزاق، بریگـاد مركـزی و نیـروهای نظـامی بیگانگـان می باشد. در مبحث دوم نگاهی مختصر به چگونگی تشكیل و ایجاد قشون متحد الشكل كه زمینه های پیدایش و تأسیس ارتش نوین را ایجاد می كند و در برگیرنده دو گرایش در ارتش، سازمان ستاد و لشكرها، تحصیلات و آموزش نظامیان، نظام وظیفه، تسلیحات و تجهیزات، منابع مالی، امنیه و نظمیه می باشد. در مبحث سوم به توضیح درباره تقویت و توسعه ارتش نوین پرداخته ایم كه شامل: سازمان ستاد لشكرها، نفرات و بودجه، آموزش و تسلیحات، نیروی هوایی و دریایی، امنیه و نظمیه را در بر می گیرد.

فصل سوم: این فصل تحت عنوان نظامیان، فترت و احیای دولت مطلقه ایــران از 1320تا1330 را در بـر می گیرد كه از دو مبحث تشكیل می شود.

 مبحث اول در مورد تهاجم روس و انگلیس به ایران و فروپاشی ارتش و نهایتاً اشغال پایتخت و كناره گیری رضا شاه از حكومت را مورد ارزیابی قرار می دهد. در مبحث دوم به ادامه بازسازی ارتش پرداخته ایم كه شامل: سازمان لشكرها، ستاد و آموزش، ژاندارمری، نیروی دریایی و هوایی، مستشاران آمریكا در ایران، بحران آذربایجان، رزم‌آرا در صحنه سیاست را بررسی می كنیم.

فصل چهارم: این فصل دربردارنده سازمان های نظامی در دوره نخست وزیری دكتر مصدق می باشد كه به نخست وزیری دكتر مصدق و سازمان نظامی افسران حزب توده، كانون افسران بازنشسته و سازمان افسران ناسیونالیست را مورد تحلیل  قرار می دهد. البته در این فصل سعی شده است كه بیشتر نقش  و عملكرد سازمان افسری حزب توده مورد بررسی قرار داده شود.

فصل پنجم: این فصل با عنوان گذاری دكتر مصدق و ارتش قصد دارد عملكرد دكتر مصدق و نحوه تصفیه ارتش و چگونگی سیطره و تسلط دكتر مصدق بر ارتش را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و به چگونگی وقایع 30 تیر ماه و 9 اسفند ماه 1331 و ماجرای توطئه، ربودن و قتل افشار طوس رئیس شهربانی را بررسی کند.

فصل ششم: كه فصل پایانی پایان نامه می باشد. تحت عنوان ارتش و فروپاشی دولت دكتر مصدق نام گرفته است و به همین امر زمینه ها و دلایل فروپاشی این ساختار عظیم را دسته بندی و تحلیل خواهیم كرد كه عبارت است از: ارتش و كودتا، ارتش و كودتای 25 مرداد 1332، ارتش و كودتای 28 مرداد 1332، نقش و عملكرد افسران حزب توده در كودتای 28 مرداد، نقش و عملكرد افسران طرفدار سلطنت در كودتای 28 مرداد و نقش و عملكرد افسران ناسیونالیست در كــودتای 28 مرداد، و با انجــام جمع بندی و نتیجه گیری پایان نامه به اتمام می رسد.

فصل اول: کلیات

1-1- بیان مسأله

در سراسر تاریخ ایران، ارتش از اهمیت سیاسی و اجتماعی بزرگی برخوردار بوده است. ارتش نوین ایران پس از کودتای سوم اسفند 1299 تشکیل شد و در دی 1300 به طور رسمی آغاز به کار کرد. واحدهای نظامی در قشون متحد الشکل ادغام شدند و تحت نظر وزارت جنگ و فرماندهی واحدی قرار گرفتند. کلیه ی واحدهای نظامی و انتظامی تا پایان سلطنت رضا شاه از حوزه ی نظارت قوه مقننه، قوه مجریه و کابینه خارج و زیر نظر مستقیم رضاشاه بودند. بدنبال اشغال ایران از طرف متفقین در سوم شهریور 1320 به فروپاشی ارتش انجامید. اما ضرورت حفظ ارتش برای دفاع از تمامیت ارضی کشور و تسلط بیگانگان به بخشی از خاک ایران باعث شد که حکومت مرکزی و سیاسی کشور به بازسازی ارتش بپردازد و محمدرضا شاه بعنوان فرمانده کل قوا، با کمک ایالات متحده ارتش را بازسازی و در اختیار خود قرار دهد. ارتش بازسازی شده در سال 1325 در مقابله با جدا سازی آذربایجان نقش مؤثری ایفا کرد و مدتی بعد رزم آرا ریاست ستاد ارتش را بر عهده گرفت و به تقویت بیشتر آن پرداخت.

 ارتش در این دوره تحت تأثیر گروه های گوناگون سیاسی قرار گرفت و به تأثیر پذیری از فضای سیاسی کشور گروه هایی چون سازمان نظامی حزب توده، سازمان افسران بازنشسته و سازمان افسران ناسیونالیست پدید آمد و به گسترش نقش خود درارتش تأکید داشتند. پس از ملی شدن صنعت نفت دکتر مصدق به نخست وزیری رسید اما دولت تسلطی بر عملکرد نظامیان نداشت. نظامیان به تشویق دربار به مخالفت با سیاستهای دکتر مصدق می پرداختند از این رو مصدق تصمیم گرفت با در اختیار گرفتن منصب وزارت جنگ سلطه ی دربار را بر ارتش کم رنگ کند و سیطره ی دولت را بر ارتش بیشتر کند. پس از 30 تیر مصدق آن چنان قدرت و دربار از آن چنان ضعفی برخوردار بود. تلاشهای دکتر مصدق برای وادار کردن شاه به سلطنت و نه حکومت بود با این وجود، روابط مصدق با مجلس از یک سو و با شاه از سوی دیگر به پایان راه و بن بست نزدیک می شد.

مصدق برای از میان برداشتن موانع و هموار کردن مسیر دولت و برنامه های خود به پشتیبانی افکار عمومی و روند مسالمت آمیز متکی بود. اما مخالفین منتظر فرصت مناسبی برای کودتا و توسل به نیروهای نظامی برای سرنگونی او بودند. ردپای کودتا بر ضد مصدق را می توان از اوایل زمامداری او درتیر 1330 دنبال کرد. به نظر می رسد محافل سیاسی داخلی مخالف مصدق حتی پیش از انگلیسی ها و آمریکائیها در فکر کودتا و برکناری دکتر مصدق بودند. وقوع کودتای 28 مرداد و نقش افسران نظامی در سرنگونی دولت دکتر مصدق بیان گر آن است که دکترمصدق در نیل به این هدف خود برای تسلط بر ارتش ناکام مانده است و ارتش با سرنگونی دولت دکتر مصدق و جایگزین کردن یک فرد نظامی به قدرت نمایی پرداخت.

2-1- سوالات تحقیق

1-2-1- آیا ارتش در بین سال های 1332-1320  به صورت مستقل و جداگانه عمل می كرد یا از دیگر نهادهای قدرت دستور می گرفت؟

2-2-1- برنامه دولت دكتر مصدق در ارتباط با ارتش چه بود؟

3-2-1- نقش ارتش در سرنگونی دولت دكتر مصدق چگونه بوده است؟

3-1- فرضیه ها

1-3-1- ساختار ارتش در بین سال های 1320-1332 متأثر از گرایش های سیاسی متفاوت جامعه بود كه این گرایش ها در سازمان افسران حزب توده و افسران ناسیونالیست نمود پیدا می كرد و در مقابل این سازمانها طرفداران دربار در كانون افسران بازنشسته حضور داشتند.

2-3-2- دکتر مصدق با تصدی پشت نخست وزیری علیرغم در اختیار گرفتن ارتش نتوانست بر نظامیان ارتش کنترل کاملی داشته باشد. چون یکی از کانون های اصلی قدرت سلطنت، ارتش محسوب می شود. در اولین دوره نخست وزیری دکتر مصدق، ارتش به عنوان یک نهاد در راستای اهداف سیاسی شاه و دربار نقش بازی می کرد. اما در دومین مرحله از نخست وزیری دکتر مصدق در صدد بود که وزارت جنگ را از اختیار شاه خارج کند تا از کارشکنی های دربار جلوگیری کند. دکتر مصدق از همان آغاز دوره دوم نخست وزیری رئیس شهربانی، رئیس ستاد ارتش، فرماندار نظامی تهران و چند تن دیگر از افسران شهربانی را که در غائله سی ام تیرماه دست داشتند برکنار و پاکسازی ارتش از افسران فاسد و توطعه گر را در برنامه کار خود قرارداد.

3-3-3- با برعهده گرفتن وزارت جنگ توسط دکتر مصدق و اقدام به تصفیه فرماندهان ارتش و جابجایی فرماندهان عالی، این عوامل موجب بروز مشکلاتی در دولت دکتر مصدق شد و ازآنجائیکه ارتش پیوند خود را در سلطنت پهلوی می دانست هرگونه اقدامی را که به این پیوند ضربه می زد، در مقابل آن عکس العمل نشان می داد. دکتر مصدق به دنبال آن بود که به هر قیمتی که شده است، مانع آن شود که براندازی دولت او را بصورت قانونی جلوه دهند و با منحل کردن مجلس او این راه را بست و نهایتاً کودتا به وقوع پیوست.

 به طور كلی كودتای 28 مرداد حاصل هم اندیشی دولت آمریكا و انگلستان؛ همكاری نزدیک با افسران تصفیه شده ارتش و ارتباط مستقیم با افسران  طرفدار دربار و شاه بود و این ائتلاف زمینه ساز کودتا و سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق بود.

اهداف تحقیق: