• فهرست رئوس مطالب

فصل اول- مقدمه و کلیات تحقیق

• مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………. 10
• کلیات تحقیق و ساختار پایان نامه ………………………………………………………………………….13

فصل دوم- ادبیات و پیشینه تحقیق

• مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………. 15
• ادبیات موضوعی …………………………………………………………………………………………………16
• پیشینه تحقیقات انجام شده ………………………………………………………………………………….17

2-3-1 روند تحقیقات انجام شده ……………………………………………………………………………………21

فصل سوم- روش تحقیق

• مقدمه …………………………………………………………………………………………………………… 25

• فواصل در مسائل برنامه ریزی تسهیلات …………………………………………………………… 26

  • فاصله خط مستقیم یا اقلیدسی …………………………………………………………………………. 26
  • فاصله مجذور خط مستقیم یا اقلیدسی ……………………………………………………………… 27
  • فاصله منهتن یا متعامد ……………………………………………………………………………………. 28
  • فاصله چبیشف …………………………………………………………………………………………….. 29
  • کوتاهترین مسیر …………………………………………………………………………………………… 30
• مسائل مکانیابی میانه با انواع فاصله ………………………………………………………………… 31

• فرایند تحقیق ………………………………………………………………………………………………. 34

  • تعریف ساده ای از مساله ……………………………………………………………………………… 34
  • وضعیت دو نقطه نسبت به هم در حضور مانع ………………………………………………… 35

  • کوتاهترین فاصله بین دو نقطه در حضور مانع ………………………………………………… 38

    • مانع به صورت ثابت …………………………………………………………………………….. 38
    • مانع به صورت متحرک …………………………………………………………………………. 40
    
    
  
  
  
  

فصل چهارم- محاسبات و یافته های تحقیق

• مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 44
• محاسبه امید فاصله بین دو نقطه در حالت shadow ……………………………………. 45
• محاسبه امید فاصله بین دو نقطه در حضور مانع احتمالی در حالت کلی …………. 48
• متغییر های واسط ……………………………………………………………………………………. 51
• مدل ریاضی مسئله ………………………………………………………………………………….. 54
• محدوده امید فاصله بین دو نقطه در مدل …………………………………………………… 55
• وارد نمودن انتگرال به لینگو ……………………………………………………………………. 57

• الگوریتم ژنتیک ……………………………………………………………………………………… 59

  • تعریف الگوریتم ژنتیک …………………………………………………………………….. 59
  • مزایا و برتریهای الگوریتم ژنتیک ……………………………………………………….. 61
  • معایب الگوریتم ژنتیک …………………………………………………………………….. 64
  • گذری بر ژنتیک طبیعی …………………………………………………………………….. 65
  • واژگان الگوریتم ژنتیک …………………………………………………………………….. 70
  • ساختار کلی الگوریتم ژنتیک ……………………………………………………………… 71
  • کروموزوم ……………………………………………………………………………………….. 73
  • ایجاد جمعیت اولیه …………………………………………………………………………… 75

  • اعمال ژنتیک ……………………………………………………………………………………. 76

    • عملگر جهشی …………………………………………………………………………… 77
    • عملگر تقاطعی ……………………………………………………………………………79

    • 

    •  

  • انتخاب چرخه رولت ……………………………………………………………………….. 81
  • استراتژی برخورد با محدودیت ها …………………………………………………….. 82
  
  
• مثال ………………………………………………………………………………………………….. 83

فصل پنجم- نتیجه گیری و پیشنهادات

• نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………. 87
• پیشنهادات آتی …………………………………………………………………………………….. 88

پیوست – فهرست منابع و مواخذ ………………………………………………………………………. 89

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………….. 91

 

• فهرست جداول

جدول 1-1 روند تحقیقات علمی و مقالات انجام شده در زمینه مکانیابی در حضور مانع …….21

جدول 4-1 مختصات تسهیلات موجود …………………………………………………………. 83

جدول 4-2 وزن بین تسهیلات موجود با جدید ………………………………………………..83

جدول 3-4 وزن بین تسهیلات جدید با جدید …………………………………………………83

جدول 4-4 داده های مانع خطی ………………………………………………………………….. 83

جدول 4-5 مقایسه نتایج الگوریتم ژنتیک ……………………………………………………… 84

جدول 4-6 نتیجه حل مثال …………………………………………………………………………. 84

 

• فهرست تصاویر و نمودارها

شکل 3-1 فاصله اقلیدسی در صفحه ……………………………………………………………….26

شکل 3-2 مسیر های مختلف متعامد بین x  و xi ……………………………………………. 29

شکل 3-3 وضعیت های مختلف دو نقطه نسبت به هم در حضور مانع خطی ………36

شکل 3-4 فاصله بین دو نقطه در حالت shadow …………………………………………… 39

شکل 3-5 تابع فاصله در حضور مانع خطی در حالت xj  > xi …………………………. 42

شکل 3-6 تابع فاصله در حضور مانع خطی در حالت xj  < xi …………………………. 42

شکل 4-1 دو نقطه در حالت shadow …………………………………………………………… 47

شکل 4-2 مدل تئوری داروین ……………………………………………………………………… 71

شکل 4-3 ساختار کروموزوم ……………………………………………………………………….. 76

شکل 4-4 عملگر Mutation …………………………………………………………………………..81

شکل 4-5 عملگر Crossover …………………………………………………………………………82

شکل 4-6 مکان استقرار تسهیلات مثال 4-9 ………………………………………………….. 87

 

فصل اول – مقدمه و کلیات تحقیق

 

• مقدمه

مسالة مكان‌یابی  (جایابی) و استقرار تسهیلات یکی از مسائل مهمی می باشد که در طراحی سیستم های صنعتی مورد توجه قرار فراوان می گیرد. در ادبیات موضوعی، معمولاً چند حالت از مسایل مكانیابی پیوسته، مورد بحث قرار گرفتند، مانند مساله میانه، مساله مركز و مساله مركز-میانه.  در مساله میانه هدف، پیدا کردن مکان وسیله (تسهیل) جدید می­باشد، بطوریکه مجموع فواصل وزن­دهی شده بین تسهیل جدید و تسهیلات موجود، حداقل گردد. این مساله، در تئوری مکان­ یابی به مساله وِبِر[5] و مساله کمینه مجموع[6] نیز شهرت دارد. مسایل مکان­ یابی بر اساس نوع تابع فاصله نیز تقسیم ­بندی می­شوند، مانند فاصله اقلیدسی و متعامد. مساله میانه با فواصل اقلیدسی یکی از قدیمی ترین مسایل مکان­ یابی تسهیلات می­باشد. برای حل بهینه این نوع مساله، روش­های حل مختلفی پیشنهاد شده­است که مشهورترین آن روش تکراریی می­باشد.

بسیاری از مسائل مکان یابی تسهیلات وجود دارند که در عمل جنبه واقعی تری پیدا می کنند. این دسته مکان یابی تسهیلات در حضور مانع صورت می پذیرد. در واقع در گونه­ای از مسایل میانه با محدودیت در قرار گیری و یا حركت  مواجه هستیم. در دسته­ای از این نوع مسایل، نواحی وجود دارند كه تسهیل (یا تسهیلات) جدید نه می‌تواند در آنجا استقرار یابد و نه می‌تواند از میان آن عبور كند. این نواحی، نواحی با­مانع[9] نامیده می‌شوند. دریاچه‌ها، كوهستان­ها، مناطق نظامی، رودخانه‌ها و بزرگ‌راه‌ها ودر مقیاس كوچكتر، ماشین­آلات و واگن­های حمل مواد در كارخانجات، مثال­هایی از این نواحی می‌باشند. این مسایل در مقایسه با مسایل مكانیابی كلاسیک خیلی عملی­تر ونزدیك‌تر به دنیای واقعی می‌باشند، اما به­علت پیچید‌گی محاسباتی که این نوع مسایل دارند، تنها در چند دهه اخیر مورد بررسی قرار گرفتند. موانع احتمالی بطور طبیعی در دنیای واقعی وجود دارد، یعنی موانع می­توانند دارای موجودیت تصادفی، مکان تصادفی و یا اندازه تصادفی باشند. یک مثال ساده آن یک واگن در یک کارخانه می­باشد که در یک مسیر ثابت در رفت و آمد می­باشد.مثال دیگر از این دسته که کاربرد نظامی دارد اعزام دسته هایی از نیروهای نظامی به مناطق نظامی است در صورتی که چندین دسته از نیروهای خودی در محل حاضر می باشند و در بسیاری از این مناطق به دلیل وجود دریاچه، کوه و یا … امکان استقرار این نیروهای نظامی وجود ندارد.

در این تحقیق، مدل پیشنهادی ارائه شده یک مساله میانه با فواصل متعامد می­باشد، بطوری­که در ناحیه پیوسته یک مانع خطی وجود دارد که در مسیر افقی حرکت خود، از توزیع احتمالی با تابع چگالی احتمال نرمال[10] با پارامترهای معین و ثابت پیروی می­ کند.

فرضیاتی که برای مسئله تعریف می نماییم به قرار زیر می باشد:

• مسئله از نوع مکان یابی پیوسته با ظرفیت نامحدود می باشد. یعنی هدف یافتن مکان چند تسهیل نقطه­ای در میان یک تعداد متناهی تسهیلات موجود متناهی می­باشد، بطوریکه ظرفیت تسهیلات جدید برای خدمت­دهی نامحدود می­باشد.
• مسئله از نوع مکان یابی پیوسته میانه متعامد در حالت چند تسهیله می باشد.
• هر تسهیل موجود دارای مکان ثابت با مختصات معین، قطعی و دارای وزن غیرمنفی می­باشد.
• مساله برای کل افق برنامه ­ریزی در ابتدای دوره، سیاست­گذاری می­ کند، یعنی مساله مکان­ یابی ایستا می­باشد.
• با مساله مکان­ یابی محدود با یک مانع خطی سر و کار داریم، بطوریکه از عرض مانع صرفنظر می­ شود.
• مانع بر روی یک مسیر افقی حرکت می­ کند.
• مکان شروع مانع خطی، از توزیع نرمال با میانگین و انحراف معیار مشخص و ثابت پیروی می­ کند.
• تسهیلات موجود در مسیر حرکت مانع مستقر نمی باشند.
• تسهیلات جدید بر روی مسیر مانع خطی نمی­توانند استقرار یابند.

تعامل هم مابین تسهیلات جدید و موجود ، و هم ما بین تسهیلات جدید و جدید برقرار است.

[1] Facility Location

[2] Median Problem

[3] Center Problem

[4] Cent-dian Problem

[5] Weber Problem

فهرست مطالب

عنوان

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………. 1

 

فصل اول: مقدمه…………………………………………………………………………………………………… 2

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………… 3

1 – 1 بیان مسئله ی پژوهش…………………………………………………………………………………….. 3

1-1-1 فلاونوئیدها…………………………………………………………………………………………………. 3

1-1-2 تقسیم بندی فیتوکمیکال ها………………………………………………………………………………. 4

1 -1-3 اسید الاجیک ……………………………………………………………………………………………… 4

1-1-4 اسید جاسمونیک…………………………………………………………………………………………… 5

1-2 اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………… 6

1-3 فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………….. 6

1-4 ریه:………………………………………………………………………………………………………………. 6

1-4-1 ریه ی سمت راست………………………………………………………………………………………. 7

1-4-2 ریه ی سمت چپ………………………………………………………………………………………… 8

1-4-3 مجاورت ریه……………………………………………………………………………………………….. 9

1-4-4 خونرسانی ریه……………………………………………………………………………………………… 9

1-4-5 وزن ریه ……………………………………………………………………………………………………. 9

1-4-6-سطح تعادلی ریه………………………………………………………………………………………….. 9

1-5  آنتی اکسیدانت چیست……………………………………………………………………………………… 9

1-5 -1 فرایند آنتی اکسیدانی…………………………………………………………………………………… 10

1-5-2 طبقه بندی آنتی اکسیدانتها………………………………………………………………………………. 11

1-5-3 سیستم آنتی اكسیدانی موجود زنده……………………………………………………………………. 12

1-6 کلیاتی درباره ی شناخت آنزیمهای آنتی اکسیدانی و شاخص های بیوشیمیایی………………… 13

1-6-1 کاتالاز………………………………………………………………………………………………………. 13

1-6-2 سوپر اکسید دیسموتاز…………………………………………………………………………………… 14

1-6-3 گلوتاتیون پراکسیداز……………………………………………………………………………………… 15

1-7 پراکسیداز های لیپیدی(Lipid Peroxidas)………………………………………………………… 16

1-8 گلیکوزیلاسیون………………………………………………………………………………………………. 17

1-8-1 محل انجام گلیکوزیلاسیون…………………………………………………………………………….. 17

1-8-2 انواع  و مکانیسم گلیکوزیلاسیون شامل……………………………………………………………… 18

1-9گلیکوزیلاسیون غیر آنزیمی ………………………………………………………………………………… 19

1-9-1 پنتوزیدین………………………………………………………………………………………………….. 19

1-9-2 داکسی گلوکوزون………………………………………………………………………………………… 20

1-9- 3  قهوه ای شدن غیر آنزیمی (واکنش میلارد)………………………………………………………. 21

1-9-3-1 مراحل انجام واکنش میلارد…………………………………………………………………………. 21

1-10 دی تیرورین ……………………………………………………………………………………………….. 22

1-11 استرس اکسیداتیو…………………………………………………………………………………………… 24

1-12 رادیکال های آزاد………………………………………………………………………………………….. 25

1-12-1  تشکیل رادیکال آزاد………………………………………………………………………………….. 26

1-12-2 گونه های اکسیژن فعال(ROS)…………………………………………………………………….. 27

1-12-3 انواع رادیکال های آزاد ………………………………………………………………………………. 27

1-12-3-1 گونه های واکنشگر اکسیژن (ROS)…………………………………………………………… 27

1-12-3-2 نیتروژن (RNS)……………………………………………………………………………………. 28

1-12-3-3- كلر(RCS)………………………………………………………………………………………… 29

1-12-4 منابع تولید اکسیژن های فعال………………………………………………………………………… 29

1-13 آپوپتوز……………………………………………………………………………………………………….. 29

13-1 فاکتور رشد Growth Factor……………………………………………………………………….. 30

1-13-1 فاکتور رشد اپیدرمی Epidermal Growth Factor……………………………………… 30

1-13-2 فاکتور رشد اندوتلیال عروقی Vascular Endothelial Growth Factor……….. 30

1-13-3 فاکتور رشد خون‌ساز Hematopoietic Growth Factor…………………………….. 30

1-13-4 فاکتور رشد شبه انسولین  Insulin – Like Growth Factor ……………………….. 30

1-13-5 فاکتور رشد شبه مخدری (اپیوییدی). Opioid Growth Factor………………………. 31

1-13-6 فاکتور رشد عصبNerve Growth Factor   …………………………………………….. 31

1-13-7 فاکتور رشد کراتینوسیت Keratinocyte Growth Factor……………………………. 31

1-13-8 فاکتور رها سازنده کورتیکوتروپین انسانی…………………………………………………………. 31

1-13-9 فاکتور سلول بنیادی Stem Cell Factor……………………………………………………… 32

1-13-10 فاکتور سلول بنیادی متیونیل نوترکیب انسانی Reco32mbinant Human Methionyl Stem Cell Factor……………………………………………………………………………………………………………… 32

1-13-11 فاکتور محافظت از بدن در برابر نور آفتاب Sun Protection Factor …………….. 32

1-13-12 فاکتور محرک رشد کلنی گرانولوسیت Granulocyte Colony – Stimulating Factor33

1-13-13 فاکتور محرک رشد کلنی گرانولوسیت Granulocyte Colony – Stimulating Factor33

1-13-14 فاکتور محرک رشد کلنی گرانولوسیت – ماکروفاژ (درشتخوار) …………………………… 33

1-13-15 عامل رشد مشتق از پلاکت   Platelet-derived growth factor(PDGF)…….. 33

1-14 عامل نکروز تومور آلفا، (به انگلیسی: Tumor necrosis factor alpha)………………. 34

1-15 کاسپازها …………………………………………………………………………………………………….. 34

1-15-1 سوبستراهای كاسپاز…………………………………………………………………………………….. 35

 

1-16 سیتوکین ها………………………………………………………………………………………………….. 36

1-16-1 سنتز سیتوکین‌ها در سلول‌ها………………………………………………………………………….. 36

1-16-2 تمایز سیتوکین‌ها از هورمون‌ها……………………………………………………………………….. 37

1-16-3 انواع سیتوکین‌ها…………………………………………………………………………………………. 37

1-16-4 عملکرد سیتوکین‌ها در سلول‌ها………………………………………………………………………. 37

1-17 سیکلواکسیژنازها……………………………………………………………………………………………. 38

1-17-1 مهاركننده های سیلكواكسیژناز و نحوه عمل آنها…………………………………………………. 38

1-18 (Angiogenesis) رگزایی…………………………………………………………………………….. 39

1-19 احیاء قندها………………………………………………………………………………………………….. 39

1-20 اثر انسولین بر متابولیسم هیدراتهای کربن…………………………………………………………….. 39

1-21 اثر انسولین بر متابولیسم لیپیدها…………………………………………………………………………. 40

1-22 اثرانسولین برمتابولیسم پروتئین ها……………………………………………………………………… 41

1-23 نقش مسیر سوربیتول………………………………………………………………………………………. 42

1-24  تعامل پروتئین پروتئین…………………………………………………………………………………… 42

1-25 سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………… 43

 

فصل دوم: سوابق تحقیق………………………………………………………………………………………… 45

 

فصل سوم: روش تحقیق………………………………………………………………………………………… 63

3-1 آنتی گلایکشن……………………………………………………………………………………………….. 64

3-2 سنجش گلای اکسال………………………………………………………………………………………… 65

3-3 آنالیز مالون دی آلدئید………………………………………………………………………………………. 67

 

فصل چهارم: نتایج و بحث……………………………………………………………………………………… 68

4-1 سوپر اکسید دیسموتاز………………………………………………………………………………………. 75

4-2 گلوتاتیون پراکسیداز…………………………………………………………………………………………. 78

4-3 کاتالاز………………………………………………………………………………………………………….. 81

4-4 پنتوزیدین……………………………………………………………………………………………………… 84

4-5 داکسی گلوگوزون……………………………………………………………………………………………. 87

4-6 مالون دی الدئید………………………………………………………………………………………………. 90

 

فصل پنجم: نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………. 97

5-1 بحث……………………………………………………………………………………………………………. 98

5-2 پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………. 102

منابع …………………………………………………………………………………………………………………. 103

 

فهرست جداول

عنوان

جدول (4-1)……………………………………………………………………………………………………….. 69

جدول (4-2)……………………………………………………………………………………………………….. 70

جدول (4-3)……………………………………………………………………………………………………….. 72

جدول (4-4)……………………………………………………………………………………………………….. 73

 

فهرست اشکال

عنوان

شکل (1-1)………………………………………………………………………………………………………….. 3

شکل (1-2)………………………………………………………………………………………………………….. 4

شکل (1-3)………………………………………………………………………………………………………….. 5

شکل (1-4)………………………………………………………………………………………………………….. 6

شکل (1-5)………………………………………………………………………………………………………….. 7

شکل (1-6)………………………………………………………………………………………………………….. 8

شکل (1-7)…………………………………………………………………………………………………………. 19

شکل (1-8)…………………………………………………………………………………………………………. 20

شکل (1-9)…………………………………………………………………………………………………………. 20

شکل (1-10)……………………………………………………………………………………………………….. 22

شکل (2-1)…………………………………………………………………………………………………………. 48

شکل (2-2)…………………………………………………………………………………………………………. 49

شکل (2-3) ………………………………………………………………………………………………………… 50

شکل (2-4)…………………………………………………………………………………………………………. 55

شکل (2-5)…………………………………………………………………………………………………………. 57

 

فهرست نمودار

عنوان

نمودار (4-1)……………………………………………………………………………………………………….. 76

نمودار (4-2) ………………………………………………………………………………………………………. 76

نمودار (4-3)……………………………………………………………………………………………………….. 77

نمودار (4-4)……………………………………………………………………………………………………….. 79

نمودار (4-5)……………………………………………………………………………………………………….. 80

نمودار (4-6)……………………………………………………………………………………………………….. 80

نمودار (4-7)……………………………………………………………………………………………………….. 82

نمودار (4-8)……………………………………………………………………………………………………….. 83

نمودار (4-9)……………………………………………………………………………………………………….. 83

نمودار (4-10)……………………………………………………………………………………………………… 85

نمودار (4-11)……………………………………………………………………………………………………… 86

نمودار (4-12)……………………………………………………………………………………………………… 86

نمودار (4-13)……………………………………………………………………………………………………… 88

نمودار (4-14)……………………………………………………………………………………………………… 89

نمودار (4-15)……………………………………………………………………………………………………… 89

نمودار (4-16)……………………………………………………………………………………………………… 91

نمودار (4-17)……………………………………………………………………………………………………… 92

نمودار (4-18)……………………………………………………………………………………………………… 92

نمودار (4-19)……………………………………………………………………………………………………… 94

نمودار (4-20)……………………………………………………………………………………………………… 95

نمودار (4-21)……………………………………………………………………………………………………… 95

 

 

 

فصل اول

مقدمه

 

مقدمه

مطالعه اثرات آنتی اکسیدانی و آنتی گلایکشنی جاسمونیک اسید و الاجیک اسید در بافت ریه موش سوری در شرایط INVITRO

1 – 1 بیان مسئله ی پژوهش:

1-1-1 : فلاونوئیدها:

فلاونوئیدها (یا بیوفلاونوئید) (از کلمه لاتین فلاووس به معنای زرد) گروهی از متابولیت های ثانویه گیاهی هستند. فلاونوئیدها به عنوان ویتامین P (احتمالا به دلیل اثر آنها بر روی نفوذپذیری مویرگ های خونی عروق به حال) شناخته شده اند.

بیوفلاونوئیدها واقعا در گروه ویتامین ها قرار نمی گیرند اما بعضی مواقع با نام ‎ویتامین P خوانده می شوند. بیوفلاونوئیدها برای جذب ویتامین C لازم هستند و این دو باید با هم دریافت شوند.  .

ساختار شیمیایی آنها شامل یک اسکلت 15 کربن، که متشکل از دو حلقه فنیل (A و B) و حلقه هتروسیکلیک © می باشد.

شکل (1-1)

1-1-2 تقسیم بندی فیتوکمیکال ها:

فیتوکمیکال ها را می توان به صورت زیر گروه بندی نمود: 1- کارتنوئیدها ۲-فالوونوئیدها 3- فیتات ها ۴- فیتواستروژن ها ۵- ایزوتیوسیانات ها و اندول ها ۶-فنل ها و ترکیبات حلقوی ۷- ساپونین ها 8- سولفیدها و تیول ها 9- ترپن ها.

1 -1-3 اسید الاجیک

ماده ایی فنولیک است که اولین بار در سال 1831 توسط شیمی دانی به نام هنری براکونت کشف شد اسید الاجیک در 46 نوع میوه و سبزیجات یافت میشود و یک هورمون گیاهی و یک آنتاگونیست قوی است که دارای اثرات انتی اکسیدانی و انتی گلایکشنی میباشد و در حفاظت سلول از پراکسیداسیون چربی و رادیکال های آزاد نقش دارد. دارای فرمول شیمیایی C14H6O8  و دارای جرم مولی 302 gr/mol   است  محلول در هیدروکسیل سدیم و دیگر الکالین ها محلول در پیریدین و به میزان کم در اب است.

 

شکل (1-2)

بنابراین درمان با اسید الاجیک بوسیله حل آن در آب در دوز 001/0 میلی مول انجام میشود  به رنگ قهوه های مایل به زرد تا خاکستری میباشد . از اسید الاجیک برای درمان بسیاری از بیماریها مانند مشکلات قلبی گوارشی دیابت کبد روماتیسم استفاده می شود.

 

 

1-1-4 اسید جاسمونیک

عضوی از رده جاسموناتها و یک هورمون گیاهی است بزرگترین وظیفه اسید جاسمونیک در تنظیم کردن رشد گیاه است که شامل ممانعت ا ز رشد،  پیری و ریزش برگ گیاه می باشد. دارای فرمول شیمیایی C12H8O3 و جرم مولی 27/270 gr/mol و دمای جوش160 درجه ی سانتیگراد می باشد.

جاسمونیک اسید مانند الاجیک اسید دارای خواص آنتی اکسیدانی و آنتی گلایکشنی می باشد و در درمان بیاری از بیماری ها کاربرد دارد این مواد از طریق خوراکی وارد بدن میشوند و دارای خواص دارویی هستند. تاکنون بیش از 8000 نوع ترکیبات پلی فنلی از ساده تا ترکیبات پیچیده در انواع گیاهان شناسایی شده است. این اسید به روش زیستی از اسید لینولئیک بوسیله روش octadecanoid ابتدا در کلروپلاست و سپس در ادامه در پراکسی زوها ساخته می شود. مناطق انتهای ساقه، برگ های جوان , میوه های نارس و مریستم های انتهای ریشه دارای بیشترین مقدار از جاسمونات ها هستند. غالبا در اثر زخم و آسیب در گیاهان میزان جاسمونیک اسید که تحت تاثیر ژن های ویژه سنتنر می شود افزایش می یابد. نقش جاسمونات ها به عنوان قسمتی از یک مسیر انتقال پیام که به وسیله زخم های موضعی فعال می شوند به خوبی مشخص شده است. مقدار جاسمونات اندوژن بر اساس زخم افزایش می یابد و به وسیله فعال سازی ژن های درگیر در پاسخ های دفاعی گیاه ادامه می یابد.

شکل (1-3)

اسید جاسمونیک همچنین به مشتقات متنوعی تبدیل می‌شود، از قبیل استرها، مانند متیل جاسمونات و ممکن است با آمینو اسیدها نیز ترکیب شود.

 

شکل (1-4)

1-2 اهداف پژوهش:

فهرست مطالب

چکیده 9

1-  مقدمه 10

1-1-                     شبكه های حسگر بی سیم 10

1-1-1- مسائل مطرح در شبکه های حسگر بی سیم 13

1-1-2- پوشش محیط در شبكه های حسگر بی سیم 15

1-1-3- خوشه بندی در شبکه های حسگر بی سیم 16

1-1-4- تجمیع داده ها در شبكه های حسگر 17

1-2-                     کیفیت سرویس در شبکه های حسگر بی سیم 18

1-2-1- کیفیت سرویس در شبکه های داده ای سنتی 20

1-2-2- کیفیت سرویس در شبکه های حسگر بی سیم 26

1-3-                     آتوماتای یادگیر 29

1-3-1- آتوماتای یادگیر 31

1-3-2- معیار‌های رفتار اتوماتای یادگیر 34

1-3-3- الگوریتمهای یادگیری 35

1-3-4- آتوماتای یادگیر با عملهای متغیر 39

1-4-                     آتوماتای یادگیر سلولی 40

1-4-1- آتوماتای سلولی 40

1-4-2- آتوماتای یادگیر سلولی (CLA) 44

1-4-3- آتوماتای یادگیر سلولی نامنظم (ICLA) 47

1-5-                     اهداف پایان نامه و ساختار آن 48

2-  پوشش محیط در شبكه های حسگر بی سیم با بهره گرفتن از آتوماتاهای یادگیرسلولی 50

2-1-                     مقدمه……………………………. ……………………………. 50

2-1-1- اشكال مختلف طراحی 51

2-2-                     دسته بندی مسائل پوشش در شبکه های حسگر 52

2-2-1- پوشش ناحیه ای 53

2-2-2- پوشش نقطه ای 56

2-2-3- پوشش مرزی………………………………… ………………………………… 57

2-3-                     روش پوشش CCP 59

2-3-1- فرضیات مسئله 59

2-3-2- تشریح روش………………………………… ………………………………… 59

2-4-                     حل مسئله پوشش(k-پوششی ) با بهره گرفتن از آتوماتاهای یادگیر 61

2-4-1- فرضیات و مدل مسئله 63

2-4-2- روش تشخیص افزونه بودن نود حسگر 64

2-4-3- شبیه سازی………………………………… ………………………………… 72

2-5-                     جمع بندی…………………………. …………………………. 79

3-  خوشه بندی در شبکه های حسگر بی سیم با بهره گرفتن از آتوماتاهای یادگیر سلولی 80

3-1-                     مقدمه……………………………. ……………………………. 80

3-2-                     کارهای انجام شده 83

3-2-1- پروتکل خوشه بندی LEACH 85

3-2-2- پروتکل خوشه بندی HEED 88

3-3-                     خوشه بندی در شبکه های حسگر بی سیم با بهره گرفتن از آتوماتاهای یادگیر سلولی 93

3-3-1- روش خوشه بندی پیشنهادی 94

3-3-2- شبیه سازی………………………………… ………………………………… 102

3-4-                     جمع بندی…………………………. …………………………. 107

4-  تجمیع داده ها در شبكه های حسگر با بهره گرفتن از آتوماتاهای یادگیر 108

4-1-                     مقدمه……………………………. ……………………………. 108

4-2-                     كارهای انجام گرفته 109

4-3-                     تجمیع داده ها در شبكه های حسگر با بهره گرفتن از آتوماتاهای یادگیر 112

4-3-1- بیان مسئله و مفروضات آن 113

4-3-2- تشریح روش پیشنهادی 115

4-4-                     شبیه سازی………………………… ………………………… 119

4-4-1- آزمایش اول……………………………….. ……………………………….. 122

4-4-2- آزمایش دوم……………………………….. ……………………………….. 122

4-4-3- آزمایش سوم……………………………….. ……………………………….. 123

4-5-                     جمع بندی…………………………. …………………………. 125

5-  نتیجه گیری 126

6-  پیوست اول: شبكه های حسگر بی سیم 127

6-1-                     تاریخچه شبكه های حسگر 127

 

6-2-                     ساختار هر گره حسگر 128

6-2-1- اجزاء درونی یک گره حسگر 128

6-2-2- محدودیتهای سختافزاری یک گره حسگر 130

6-3-                     پشته پروتکلی 131

6-4-                     مزایای شبکه های حسگر بیسیم 132

6-5-                     کاربردهای شبکه های حسگر بیسیم 134

7-  پیوست دوم:آتوماتای یادگیرسلولی 138

7-1-                     تاریخچه آتوماتای یادگیر 138

7-2-                     معیار‌های رفتار اتوماتای یادگیر 139

7-3-                     آتوماتای یادگیر با عملهای متغیر 141

7-4-                     آتوماتای یادگیر تعقیبی 142

7-5-                     آتوماتای یادگیر سلولی (CLA) 150

7-6-                     آتوماتای یادگیر سلولی باز(OCLA) 151

7-7-                     آتوماتای یادگیر سلولی ناهمگام (ACLA) 152

8-  پیوست سوم: شرح نرم افزار J-Sim و پیاده سازی الگوریتمهای پیشنهادی با آن 155

8-1-                     مقدمه……………………………. ……………………………. 155

8-2-                     شبیه ساز J-Sim 158

8-2-1- شبیه سازی شبکه های حسگر بی سیم با بهره گرفتن از J-sim 158

8-2-2- نصب و اجرا……………………………….. ……………………………….. 162

8-3-                     پیاده سازی الگوریتم خوشه بندی پیشنهادی 163

8-4-                     پیاده سازی الگوریتم پوشش پیشنهادی 185

8-5-                     پیاده سازی الگوریتم تجمیع پیشنهادی 190

9-  واژه نامه 195

مراجع 199

فهرست شکلها

شکل ‏1‑2: یک مدل ساده از QoS 19

شکل ‏1‑3: نحوة عملكرد پروتكل RSVP 22

شکل ‏1‑4 : اتوماتای یادگیر تصادفی 33

شکل ‏1‑5: (الف) همسایگی مور –  (ب) همسایگی ون نیومن برای اتوماتای سلولی 42

شکل ‏1‑6: قانون 54 47

شکل ‏1‑7: آتوماتای یادگیر سلولی نامنظم 48

شکل ‏2‑11:  محاسبه  MaxIteration مناسب جهت بدست اوردن پوشش كامل در شبكه 74

شکل ‏2‑12 :  مقایسه تعداد نودهای فعال در روش های پوشش با درجه پوشش یک 75

شکل ‏2‑13 : مقایسه تعداد نودهای فعال در روش های پوشش با درجات پوشش 2 و 3 75

شکل ‏2‑14 : مقایسه نسبت میانگین انرژی نودهای فعال نسبت به میانگین انرژی نودهای غیرفعال با درجه پوشش یک 76

شکل ‏2‑15 : مقایسه نسبت میانگین انرژی نودهای فعال نسبت به میانگین انرژی نودهای غیرفعال با درجه پوشش دو 76

شکل ‏2‑16 : مقایسه نسبت میانگین انرژی نودهای فعال نسبت به میانگین انرژی نودهای غیرفعال با درجه پوشش سه 77

شکل ‏2‑17 : مقایسه طول عمر شبكه(زمان از بین رفتن اولین نود) در حالتهای مختلف 78

شکل ‏2‑18 : مقایسه میزان انرژی مصرفی در الگوریتم پوشش نسبت به كل انرژی مصرفی 79

شکل ‏3‑1: ارتباطات تک گامی و چندگامی بدون خوشه بندی 81

شکل ‏3‑2: ارتباطات تک گامی و چندگامی با بهره گرفتن از خوشه بندی 82

شکل ‏3‑3: شبه كد الگوریتم HEED 93

شکل ‏3‑4 : مقایسه تعداد خوشه های ایجاد شده در روش های مختلف خوشه بندی 104

شکل ‏3‑5: مقایسه درصد خوشه های خالی ایجاد شده در روش های مختلف خوشه بندی 105

شکل ‏3‑6: مقایسه نرخ میانگین انرژی سرخوشه ها نسبت به میانگین انرژی نودهای معمولی 105

شکل ‏3‑7: مقایسه ضریب تغییرات اندازه خوشه ها در روش های مختلف خوشه بندی 106

شکل ‏3‑8: مقایسه طول عمر شبکه در روش های مختلف خوشه بندی 107

شکل ‏4‑1: محیط حسگری با نواحی A تا F و حسگرهای واقع در آنها 115

شکل ‏4‑2: حسگرهای H ,F ,G ,E ,C ,A و J در یک ناحیه واقعند و تشكیل یک ائتلاف می دهند 118

شکل ‏4‑3: محیط حسگری به 9 ناحیه مختلف با داده های متفاوت تقسیم بندی شده است 120

شکل ‏4‑4: محیط حسگری در زمان 250 دقیقه 120

شکل ‏4‑5: محیط حسگری در زمان 500 دقیقه 121

شکل ‏4‑6: محیط حسگری در زمان 750 دقیقه 121

شکل ‏4‑7: مقایسه تعداد كل بسته های دریافتی توسط نود سینك در روش های مختلف 122

شکل ‏4‑8: مقایسه كل انرژی مصرفی توسط نودها در روش های مختلف 123

شکل ‏4‑9: مقایسه طول عمر شبکه در روش های مختلف تجمیع 124

شکل ‏4‑10: مقایسه میزان انرژی مصرفی در الگوریتم تجمیع نسبت به كل انرژی مصرفی 124

شکل ‏6‑1 : اجزاء درونی یک گره حسگر 129

شکل ‏6‑2 : پشته پروتکلی شبکه های حسگر 131

شکل ‏6‑3 : نمونه کاربردهای شبکه های حسگر بیسیم 135

شکل ‏8‑1 : محیط شبکه حسگربی سیم 159

شکل ‏8‑2 : مدل یک نود حسگربی سیم 159

شکل ‏8‑3 : تنظیم jdk در نرم افزار J-Sim 162

شکل ‏8‑4 : اجرای نرم افزار J-Sim 163

 

 

چکیده

کیفیت سرویس در شبکه های حسگر بی سیم نسبت به شبکه های سنتی بسیار متفاوت است. بعضی از پارامترهایی که در ارزیابی کیفیت سرویس در این شبکه ها مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از: پوشش شبکه, تعداد بهینه نودهای فعال در شبکه, طول عمر شبکه و میزان مصرف انرژی. در این پایان نامه سه مسئله اساسی شبكه ها ی حسگر بی سیم مطرح گردیده و با هدف بهبود پارامترهای کیفیت سرویس، برای این مسائل، راه حلهایی کارا با بهره گرفتن از روش هوشمند آتوماتاهای یادگیرسلولی ارائه شده است. ابتدا مسئله پوشش محیط در شبكه های حسگر را با بهره گرفتن از غیر فعال نمودن نودهای غیر ضروری و فعال نگه داشتن بهینه نودها حل می گردد، تا در مصرف انرژی صرفه جویی به عمل آمده و عمر شبکه افزایش یابد. سپس به مسئله خوشه بندی در شبکه حسگر پرداخته شده و با بهره گرفتن از آتوماتاهای یادگیرسلولی, شبکه های حسگر به گونه ای خوشه بندی می شوند که انرژی به صورت یکنواخت در شبکه بمصرف رسیده وعمر شبکه  افزایش یابد. پس از آن با بهره گرفتن از آتوماتاهای یادگیر یک روش تجمیع داده های محیط حسگری پیشنهاد می گردد که در مصرف انرژی شبکه صرفه جویی به عمل آورده و عمر شبکه را افزایش می دهد. همه روش های ارائه شده با بهره گرفتن از نرم افزار J-Sim شبیه سازی گردیده اند. نتایج شبیه سازی ها نشان دهنده عملکرد بهتر روش های پیشنهادی نسبت به روش های مشابه می باشد.

 

کلمات کلیدی: شبکه های حسگر بی سیم، آتوماهاتای یادگیر، کیفیت سرویس،  پوشش، خوشه بندی، تجمیع داده ها

 

1-    مقدمه

 

• شبكه های حسگر بی سیم

شبكه های حسگر بی سیم[1] جهت جمع آوری اطلاعات در مناطقی كه كاربر نمی تواند حضورداشته باشد، مورد استفاده قرار می گیرند. در یک شبكه حسگر، حسگرها به صورت جداگانه مقادیر محلی را نمونه برداری (اندازه گیری) می كنند و این اطلاعات را درصورت لزوم برای حسگرهای دیگر و در نهایت برای مشاهده گر اصلی ارسال می نمایند. عملكرد شبكه این است كه گزارش پدیده هایی راكه اتفاق می افتد به مشاهده گری بدهد كه لازم نیست از ساختار شبكه و حسگرها به صورت جداگانه و ارتباط آنها چیزی بداند. این شبکه ها مستقل و خودگردان بوده وبدون دخالت انسان کار می کنند. معمولا تمامی گره­ها همسان می­باشند و عملاً با همکاری با یكدیگر، هدف كلی شبكه را برآورده می‌سازند. هدف اصلی در شبکه­ های حسگر بی­سیم نظارت و کنترل شرایط و تغییرات جوی، فیزیکی و یا شیمیائی در محیطی با محدوده معین، می­باشد[1, 2]. شبکه­ حسگر بی­سیم نوع خاصی از شبکه­ های موردی[2] است.  مبحث شبکه های حسگر بی سیم یکی از موضوعات جدید در زمینه مهندسی شبکه و فناوری اطلاعات می باشد.

پیشرفتهای اخیر در طراحی و ساخت تراشه های تجاری این امكان را به وجود آورده است كه عمل پردازش سیگنال و حس كنندگی در یک تراشه یعنی حسگر شبكه بی سیم انجام گردد، كه شامل سیستم های میكروالكترومكانیكی [3](MEMS) مانند حسگرها، محرک ها[4] و قطعات رادیویی RF می باشد.

حسگرهای بی سیم كوچكی تولید شده است كه قابلیت جمع ‌آوری داده از فاصله چند صد متر و ارسال  داده بین حسگرهای بی سیم به مركز اصلی را دارا می باشد و با این تكنولوژی اطلاعات دما – نوسانات، صدا، نور، رطوبت، و مغناطیس قابل جمع آوری می باشد كه این حسگرهای بی سیم با هزینه كم  و اندازه ای کوچک قابل نصب در شبكه های حسگر بی سیم می باشد. اما كوچك شدن حسگرهای بی سیم دارای معایبی نیز می باشد. تكنولوژی نیمه هادی باعث بوجود آمدن پردازنده های سریع با حافظه بالا شده است اما تغذیه این مدارات هنوز هم یک مشكل اساسی است كه محدود به استفاده از باطری گردیده است. بخش منبع تغذیه یک بخش مهم و محدود است که در صورتیکه از باطری در این شبکه ها استفاده شود، تعویض باطری ها در حالتی که تعداد نودهای شبکه زیاد باشد کاری سخت و دشوار خواهد بود و نودها به منظور ذخیره و صرفه جویی در مصرف انرژی مجبور به استفاده از ارتباطات برد کوتاه خواهند شد. تفاوت یک حسگر بی سیم كارا و یک حسگر بی سیم كه دارای كارایی كم از نظر انرژی است در عملكرد آنها در ساعت ها نسبت به هفته ها می باشد. افزایش اندازه شبكه WSN باعث پیچیدگی مسیریابی وارسال اطلاعات به مركز اصلی می باشد. اما همچنان مسیریابی و پردازش نیاز به انرژی دارند. بنابراین یكی از نكات كلیدی در توسعه و ارائه الگوریتمهای مسیریابی جدید، كاهش و صرفه جویی در انرژی مصرفی است. بخش های مختلف شبکه های حسگر بی سیم باید شبیه سازی و مدلسازی گردند تا کارآیی آنها مورد بررسی واقع شود. برای اینکار شبکه های حسگر بی سیم به گرافهایی نگاشت می شوند که در این گرافها هر گره مطابق با یک نود در شبکه بوده و هر لبه بیانگر یک پیوند  یا کانال ارتباطی بین دو نود در شبکه خواهد بود.اگر ارتباط بین نودها در شبکه دو جهته باشد گراف نگاشت شده بدون جهت خواهد بود و اگر ارتباط بین نود ها در شبکه نا متقارن باشد در آن صورت گراف نگاشت یافته جهتدار خواهد بود. البته مدل ارتباطی بین نودها در شبکه می تواند یک به یک یا یک به همه باشد. فراهم آوردن یک مدل عملی برای حسگرها کار پیچیده و دشواری می باشد که این به خاطر تنوع در انواع حسگرها هم از نظر ساختاری و هم از نظر اصول و اساس کار آنها می باشد. شبكه های حسگر دارای ویژگیهایی منحصر به فرد هستند كه این امر باعث شده است تا پروتكل های خاصی برای آنها در نظر گرفته شود.

در شبكه های بی سیم حسگر معمولا فقط یک یا دو ایستگاه پایه‌ وجود دارد و تعداد زیادی نودهای حسگر در محیط پخش گردیده اند. به علت محدودیت برد این حسگرها و انرژی باطری خیلی از نودها قادر به ارتباط مستقیم با ایستگاه پایه‌ نمی باشند. اما با تكیه بر نودهای نظیر خود و نودهای حسگر دیگر، به ارتباط با ایستگاه پایه‌ می پردازد كه در شبكه های  [5]MANET نیز این عمل توسط نودهای معمولی  انجام می شود.

معماری ارتباطات شبکه­ های حسگر بی­سیم در شکل 1-1 دیده می­ شود[1]. در شبکه­ های حسگر بی­سیم، تعداد زیادی گره با امکانات مخابره، پردازش، حس کردن محیط و … در محیطی با چهارچوب معین پراکنده شده ­اند. رویداد اتفاق

برای اندازه‌گیری وضعیت دسترسی و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات یا همان آمادگی الكترونیكی كشورها، تاكنون طیف وسیعی از ابزارهای ارزیابی توسعه یافته‌اند. این ابزارها از تعاریف و روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری آمادگی الكترونیكی استفاده كرده اند و از نظر نتایج حاصله بطور قابل ملاحظه‌ای با یكدیگر متفاوت می‌باشند. بیشر مدل های ارائه شده در سطح ملی بوده و به اندازه کافی متغیرهای ارزیابی آمادگی الکترونیکی، در سطح سازمانی را مورد بررسی قرار نداده اند. آن تحقیقاتی هم که در سطح سازمانی انجام شده بیشتر، آمادگی شرکت ها و سازمان ها را برای تجارت الکترونیک مورد ارزیابی قرار داده اند و بیشتر کلی بوده. اما تاكنون مدلی بومی برای ارزیابی آمادگی الكترونیكی در سطح سازمان خدماتی طراحی نشده است.

در این تحقیق با بهره گرفتن از روش رویش نظریه ها، با بهره گرفتن از نمونه برداری تئوریک و با بکارگیری نرم افزار Atlas ti، شاخص ها و مدل ارزیابی آمادگی الکترونیکی سازمان خدماتی (مورد مطالعاتی سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح) مناسب و متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فناوری كشور طراحی شده است. سپس با بهره گرفتن از نظرسنجی 10 نفر از خبرگان و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن معیار های مدل مشخص شده است. در نهایت آمادگی الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح بر اساس مدل بدست آمده و اوزان حاصله مورد ارزیابی قرار گرفته است.

نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد كه سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح در بعد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت در حوزه های «استراتژی ها و سیاست های فناوری اطلاعات» و «زیر ساخت شبکه فناوری اطلاعات » بیشتر از حد متوسط بوده و در حوزه های «شبکه ارائه خدمت » و « فرهنگ، رشد و یادگیری منابع انسانی » کمتر از حد متوسط بوده. در بعد آمادگی الکترونیکی جامعه هدف در حوزه های «پذیرش خدمات الکترونیک سازمان توسط جامعه هدف » و « رضایت جامعه هدف از خدمات الکترونیکی » بیشتر از حد متوسط بوده و در حوزه «دسترسی جامعه هدف به خدمات الکترونیکی » نزدیک حد متوسط می باشد.

 

 

واژه‌های كلیدی:  فناوری اطلاعات و ارتباطات، آمادگی الكترونیكی، رویش نظریه، سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح

 

 

فهرست مطالب

فصل اول  1

1-1- مقدمه  2

1-2- تعریف مساله  2

1-3- اهمیت موضوع  3

1-4- سوالات تحقیق   4

1-5- هدف تحقیق   5

1-6- روش تحقیق   6

    6

6

1-7- مراحل تحقیق   7

1-8- چارچوب کلی پایان نامه  8

1-9- کلیدواژه‌های مورد استفاده در تحقیق   9

فصل دوم  11

  12

2-1- بخش اول- تعریف و اهداف «آمادگی الكترونیكی» 12

    12

    13

    17

2-2- بخش دوم- تشریح مدل های ارزیابی آمادگی الكترونیكی   19

    21

    21

  22

  24

25

  27

     29

  30

    32

   36

39

40

41

   44

  47

   50

2-3- بخش سوم : معرفی سازمان خدماتی   52

2-4- نتیجه گیری   53

    54

    62

    64

فصل سوم  66

3-1- مقدمه  67

3-2- مرحله اول – روش تئوری‌سازی داده ‌بنیاد  69

     69

69

    70

  70

     71

71

      71

73

    73

  74

    74

3-3- مرحله دوم :  تعیین وزن معیار های با بهره گرفتن از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) 75

  75

  76

   77

3-4-  مرحله سوم : چگونگی سنجش آمادگی الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح   79

 

 

    79

    79

80

    80

  82

  85

    86

فصل چهارم  87

4-1- مقدمه  88

4-2- یافته های مرحله ی اول پژوهش     88

    89

90

    92

  93

   99

    103

108

     109

    112

4-3- یافته های مرحله دوم پژوهش     115

115

116

  116

  117

  119

  120

  121

  122

  123

  124

  125

  126

4-4- یافته های مرحله سوم پژوهش     127

  128

   128

     129

    132

فصل پنجم   137

5-1- مقدمه  138

    138

5-3- پیشنهادات برای سازمان (نوآوری) 140

5-4- پیشنهادات برای تحقیقات آینده  140

مراجع  141

پیوست‌ها 147

  148

  154

 

فهرست اشکال

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل (2-1) : مدل PERM	42
شکل (3-1) : چارچوب کلی تحقیق	68
شکل (3-2) : فرایند به هم مرتبط نمونه گیری، جمع آوری و کد گذاری داده ها برای رسیدن به نظریه	72
شکل (4-1) : محیط نرم افزار اطلس تی آی و نحوه ی وارد کردن مدارک و مستندات	90
شکل (4-2) : نحوه وارد کردن یادادشت ها در نرم افزار اطلس تی ای	93
شکل (4-3) : نمونه ای از کد گذاری اولیه	94
شکل (4-4) : تعداد کدهای استخراج شده و نحوه استخراج آنها	98
شکل (4-5) : تبدیل کدهای اولیه به مفاهیم	103
شکل (4-6) : طبقه بندی مفاهیم در طبقه های اصلی	104
شکل (4-7) : ساختن معیار شبکه ارائه خدمت با بهره گرفتن از کدهای مرتبط	108
شکل (4-8) : نمای شبکه ای مدل ارزیابی آمادگی الکترونیکی سازمان های خدماتی در نرم افزار	114
شکل (4-9) : رتبه بندی معیارهای اصلی(خروجی نرم افزار expert Choice)	116
شکل (4-10) : نتایج رتبه بندی معیارها (ادغام شده)	116
شکل (4-11) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	117
شکل (4-12) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار آمادگی الکترونیکی جامعه هدف	117
شکل (4-13) : رتبه بندی زیر معیارها (خروجی نرم افزار expert Choice)	118
شکل (4-14) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار بعد امادگی سازمان ارئه دهنده خدمت	118
شکل (4-15) : رتبه بندی زیر معیارها (خروجی نرم افزار expert Choice)	119
شکل (4-16) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار استراتژی ها و سیاست های فناوری اطلاعات	120
شکل (4-17) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	120
شکل (4-18) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار شبکه ارائه خدمت	121
شکل (4-19) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	121
شکل (4-20) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار زیر ساخت شبکه فناوری اطلاعات	122
شکل (4-21) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	123
شکل (4-22) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار فرهنگ، رشد و یادگیری منابع انسانی	123
شکل (4-23) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	124
شکل (4-24) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار دسترسی جامعه هدف به خدمات الکترونیکی	124
شکل (4-25) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	125
شکل (4-26) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار پذیرش خدمات الکترونیک سازمان توسط جامعه هدف	125
شکل (4-27) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	126
شکل (4-28) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار پذیرش خدمات الکترونیک سازمان توسط جامعه هدف	126
شکل (4-29) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	127
شکل (4-30) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار پذیرش رضایت جامعه هدف از خدمات الکترونیکی	127
شکل (4-31) : نمودار فراوانی سطح تحصیلات	128
شکل (4-32) : نمودار رتبه بندی ابعاد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت

 

 

فهرست جداول

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

34	جدول (2-1) : چارچوب  CIDCM
50	جدول (2-2) : معیارها و زیر معیارها مدل سازمان ها در ایران
54	جدول (2-3) : مقایسة مفهومی و ساختاری مدل‌ها موجود در سطح ملی
62	جدول (2-4) : مقایسة مفهومی و ساختاری مدل‌ها موجود در سطح سازمانی
75	جدول (3-1) : امتیازات نشان دهنده شدت اهمیت
82	جدول (3-2) : طیف لیکرت جهت سنجش وضع موجود
84	جدول (3-3) : آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه
85	جدول (3-4) : نتایج بررسی نرمال بودن متغیرهای تحقیق (آزمون شاپیرو)
91	جدول (4-1) : نمایی از برجسته ترین افراد مصاحبه شونده در این پژوهش
92	جدول (4-2) : نمونه ای از یادداشت برداری
94	جدول (4-3) : کدهای اولیه
99	جدول (4-4) : ایجاد مفاهیم از کدهای اولیه
105	جدول (4-5) : تبدیل مفاهیم به طبقه ها و سپس طبقه های کلان را نشان می دهد
115	جدول (4-6) : اهمیت درمقایسات زوجی
116	جدول (4-7) : مقایسه زوجی معیارها نسبت به هدف(خروجی نرم افزار expert Choice)
117	جدول (4-8) : ماتریس مقایسه زوجی گزینه ها(خروجی نرم افزار expert Choice)
118	جدول (4-9) : ماتریس مقایسه زوجی گزینه ها(خروجی نرم افزار expert Choice)
119	جدول (4-10) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها (خروجی نرم افزار expert Choice)
120	جدول (4-11) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها (خروجی نرم افزار expert Choice)
121	جدول (4-12) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)
122	جدول (4-13) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)
123	جدول (4-14) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارهاخروجی نرم افزار expert Choice)
124	جدول (4-15) : ماتریس مقایسه زوجی معیارها (خروجی نرم افزار expert Choice)
126	جدول (4-16) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)
127	جدول (4-17) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)
128	جدول (4-18) : توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سطح تحصیلات
129	جدول (4-19) : میانگین مربوط به ابعاد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت
130	جدول(4-20) : آزمون t مربوط به ابعاد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت
131	جدول (4-21) : میانگین ابعاد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت
131	جدول (4-22) : نتایج آزمون فریدمن
131	جدول (4-23) : رتبه بندی ابعاد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت
133	جدول (4-24) : میانگین مربوط به ابعاد آمادگی الکترونیکی جامعه هدف
133	جدول (4-25) : آزمون t مربوط به ابعاد آمادگی الکترونیکی جامعه هدف
134	جدول (4-26) : میانگین ابعاد آمادگی الکترونیکی جامعه هدف
134	جدول (4-27) : نتایج آزمون فریدمن
135	جدول (4-28) : رتبه بندی ابعاد آمادگی الکترونیکی جامعه هدف
136	جدول (4-29) : نتیجه ارزیابی آمادگی الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح

– مقدمه

در این فصل شمای كلی تحقیق و طرح تحقیق جهت آشنایی كلی خواننده با مسألة اصلی تحقیق، موضوع تحقیق، ضرورت‌ها و اهداف تحقیق، و روش برخورد محقق با این مسأله‌ در روش تحقیق، شیوة جمع‌ آوری اطلاعات و قلمروی تحقیق به‌طور كلی بیان می‌شود.

 

1-2- تعریف مساله

فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) ماهیت روابط جهانی و منشاء مزیت های رقابتی و نیز فرصت های توسعه اقتصادی و اجتماعی را به طور بنیادینی تغییر داده است. از سوی دیگر با افزایش شكاف دیجیتالی  (‌فاصله ای است میان افراد و جوامعی كه از فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند اینترنت بطور اثر بخش استفاده می كنند و آنهایی كه این توانایی را ندارند) رهبران دولت ها، شركتهای تجاری و سازمان های اجتماعی سعی دارند قدرت فناوری اطلاعات و ارتباطات را در جهت توسعه خویش مهار كنند. برای استفاده اثربخش از فاوا، نهادی باید از جهت زیر ساخت ها، میزان دسترسی به فاوا در سطح گسترده افراد و جنبه های قانونی و حقوقی بر استفاده از فاوا دارای آمادگی الكترونیكی  باشد. بنابراین اگر قرار است خلاء شكاف دیجیتالی پر شود، همه این موضوعات باید در یک استراتژی منسجم و دست یافتنی كه جهت رفع نیازهای محلی آن نهاد خاص توسعه داده شده است، مورد توجه قرارگیرند.

فهرست مطالب:

چكیده………………………………… 1

مقدمه………………………………..2

فصل اول: كلیات…………………………………… 4

1-1- طرح موضوع…………………………………. 5

1-2- پیشینه تحقیق…………………………………. 6

1-3- اهداف تحقیق…………………………………. 6

1-4- سؤالات تحقیق…………………………………. 7

1-5- فرضیه‌های تحقیق…………………………………. 7

1-6- روش تحقیق…………………………………. 7

فصل دوم: پیشگیری از بزهكاری (مفهوم، مدلها، ویژگیها)………………. 8

2-1- مفهوم پیشگیری…………………………………. 9

2-1-1- مفهوم موسع پیشگیری…………………………………. 9

2-1-2- مفهوم مضیق پیشگیری…………………………………. 9

2-2- معنای لغوی و اصطلاحی پیشگیری…………………………………. 10

2- 3- تعریف پیشگیری از جرم و محدوده آن…………………………………. 11

2-3-1- تفكیک پیشگیری از نظام كیفری…………………………………. 11

2-3-2- تفكیک پیشگیری از كنترل بزهكاری…………………………………. 12

2-4- انواع پیشگیری…………………………………. 13

2-4-1- طبقه‌بندی اول: پیشگیری بر اساس معیار سن……………………………. 14

2-4-2- طبقه‌بندی دوم: پیشگیری عام و خاص…………………………………… 15

2-4-3- طبقه‏بندی سوم: پیشگیری انفعالی و پیشگیری فعال………………… 15

2-4-4- پیشگیری بر اساس الگوی پزشكی…………………………………. 16

2-4-5- طبقه پنجم: پیشگیری اجتماعی و پیشگیری وضعی………………….. 17

2-4-6- طبقه‏بندی ششم: پیشگیری دفاعی و پیشگیری رهایی‌بخش یا آزادی‌بخش…………19

2-5- فایده و امكان پیشگیری………………………………… 19

2-6- اصول حاكم بر امكان پیشگیری…………………………………. 20

2-7- محدودیت‌ها و موانع پیشگیری…………………………………. 21

2-8- مراحل و عملیات اساسی جهت پیشگیری…………………………… 23

2-9- عملیاتی كردن پیشگیری و مدیریت آن………………………………. 31

2-10- پیشگیری از بزهكاری در ایران………………………………… 36

2-11- جایگاه پیشگیری از بزهكاری در قوانین ایران و اهمیت پرداختن به آن…………..39

فصل سوم: بررسی ساختار، اهداف، وظایف و مسئولیتهای رفاه و تامین اجتماعی…..43

3-1- تاریخچه تشكیل وزارت رفاه………………………………… 44

3-2- تشكیلات سازمانی وزارت رفاه و شرح وظایف آنها……………………………….. 45

3-2-1- معاونت حقوقی و مجلس…………………………………… 45

3-2-2- معاونت هماهنگی و نظارت………………………………….. 47

3-2-3- معاونت هدفمند نمودن یارانه‌ها و رفاه اجتماعی…………………. 48

3-2-4- معاونت توسعه مدیریت………………………………….. 49

3-2-5- دفتر فناوری اطلاعات شرح وظایف دفتر وظیفه اصلی…………… 51

3-2-6- اداره كل روابط عمومی و امور بین‌الملل……………………… 53

3-2-7- حراست شرح وظایف وظیفه اصلی…………………………………. 54

3-3-9- معاونت سیاستگذاری و برنامه‌ریزی…………………………………. 55

3-3-10- دفتر هماهنگی مجامع اسلامی…………………………………. 56

3-3-11- دبیرخانه شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی…………………… 57

3-3-12- دبیرخانه تخلفات اداری و گزینش…………………………………… 57

3-3- سازمان های تابعه وزارت رفاه و شرح وظایف آنها…………………… 58

3- 3-1 سازمان بهزیستی…………………………………. 58

3-3-2- سازمان بیمه خدمات درمانی…………………………………. 58

3-3-3- صندوق بازنشستگی كشوری…………………………………. 59

3-3-4- صندوق تامین اجتماعی…………………………………. 60

3-3-5- صندوق بیمه اجتماعی روستائیان و عشایر………………………. 61

3-4- چشم‌انداز و مأموریت وزارت رفاه و تأمین اجتماعی با رویكرد به پیشگیری از بزهكاری…….64

3-5- شاخصهای تحقق چشم‌انداز وزارت رفاه و تأمین اجتماعی………….. 64

3-5-1- عنوان شاخص رفاه اجتماعی…………………………………. 64

3-5-1-1- روش محاسبه میزان رفاه اجتماعی در سطح جامعه…………. 65

3-5-2- عنوان شاخص آسیب‌های اجتماعی…………………………………. 65

3-5-2-1- فرمول محاسباتی و فرایند محاسبه شاخص……………… 66

3-5-2-1-1- شیوع طلاق…………………………………. 66

3-5-2-1-2- شیوع اعتیاد………………………………… 66

3-5-2-1-3- شیوع اقدام به خودكشی…………………………………. 67

3-5-2-1-4- شیوع كودك آزاری…………………………………. 68

3-5-3- عنوان شاخص خط فقر شدید…………………………………. 68

3-5-3-1- فرمول محاسباتی و فرایند شاخص……………………….. 68

3-5-4- عنوان شاخص بیمه اجتماعی…………………………………. 69

3-5-4-1- فرمول محاسباتی و تعریف مفهومی آن………………… 69

3-5-4-2- فرایند محاسبه شاخص……………………………………70

3-5-5- عنوان شاخص: بیمه درمان…………………………………. 70

3-5-5-1- فرمول محاسباتی و تعریف مفهومی آن……………………… 70

3-5-5-2- فرایند محاسبه شاخص…………………………………… 71

3-6- مسائل و موضوعات استراتژیک وزارت رفاه و تأمین اجتماعی با رویكرد پیشگیری از بزهكاری………71

3-6-1- در حوزه عمومی…………………………………. 71

3-6-2- در حوزه حمایتی و توانبخشی…………………………………. 73

3-6-3- در حوزه بیمه‌ای…………………………………. 75

3-6-4- حوزه امدادی…………………………………. 76

 

 

3-7- توصیف و تحلیل وضعیت موجود وزارت رفاه و تأمین اجتماعی……….. 77

3-7-2- توصیف و تحلیل وضعیت موجود در حوزه حمایتی و توانبخشی………. 79

3-7-2-1- آسیب‌های اجتماعی…………………………………. 79

3-7-2-2- زنان خودسرپرست و سرپرست خانوار…………………………. 85

3-7-2-3- سازمان‌های مردم نهاد………………………………… 87

3-7-2-4- فقرزدایی…………………………………. 88

3-7-2-5- توانمندسازی…………………………………. 90

3-7-2-6- نظام پرداخت یارانه‌ها……………………………….. 90

3-1- روش‌های مبتنی بر شناسایی گروه های هدف…………….. 91

3-7-2-6-1- تحلیل وضعیت موجود……………………….. 92

3-8-3- توصیف و تحلیل وضعیت موجود حوزه امدادی……………………. 93

3-8-4- توصیف وضعیت موجود در حوزه بیمه‌های اجتماعی………………. 94

3-8-5- توصیف وضعیت موجود در حوزه بیمه درمان………………………. 100

3-8-6- توصیف وضعیت موجود حوزه منابع انسانی………………… 101

3-9- تحلیل نهایی وضعیت موجود وزارت رفاه و تأمین اجتماعی…………… 103

3-10- اهداف میان مدت وزارت رفاه و تامین اجتماعی………………………….. 107

3-11- اهداف میان‌ مدت و راهبردهای تحقق آن در وزارت رفاه و تامین اجتماعی……108

3-11-1- هدف: افزایش شاخص رفاه اجتماعی هر سال به میزان 8 درصد………..108

3-11-2- هدف: كاهش نرخ بروز آسیب‌های اجتماعی به میزان 10 درصد در هر سال……109

3-11-3- هدف: كاهش تعداد افراد زیر خط فقر شدید به میزان 80 درصد…………110

3-11-4- هدف: افزایش میزان دریافتی مستمری‌بگیران متناسب با نرخ تورم……….110

3-11-5- هدف: افزایش تعداد بیمه‌شدگان تامین اجتماعی به 80 درصد جمعیت كشور….111

3-11-6- هدف……………………………….. 111

3-11-7 هدف: افزایش كمی و كیفی پوشش بیمه درمان به 100 درصد جمعیت كشور……112

3-11-8- هدف: كاهش سهم مردم از پرداخت هزینه‌های درمانی به 30 درصد…………..113

3-11-9 هدف: افزایش رضایتمندی مردم از خدمات به میزان 20 درصد نسبت به اول برنامه…..113

3-11-10 هدف: افزایش دانش‌مداری…………………………………. 113

3-11-11 هدف: ارتقاء بهره‌وری سرمایه‌های انسانی……………………….. 114

3-11-12- هدف: بهبود ساختار و روش‌های انجام كار……………………….. 114

3-11-13- هدف: ارتقاء و بهبود سطح فناوری…………………………………. 115

فصل چهارم: طرح جامع وزارت رفاه و تامین اجتماعی در خصوص كنترل و پیشگیری از  آسیب‌های اجتماعی…..116

4-1- رویكرد وزارت رفاه و تامین اجتماعی به پیشگیری از جرم…………………. 117

4-2- مستندات قانونی………………………………….118

4-2-1- جایگاه آسیب‌های اجتماعی در قوانین……………………………. 118

4-3- ارزیابی وضعیت موجود مشكلات اجتماعی درایران…………….. 122

4-3-1- توصیف وضعیت موجود………………………………… 123

4-3-2- تحلیل وضعیت موجود………………………………… 127

4-3-2-1- نقاط قوت……………………………….. 127

4-3-2-2- نقاط ضعف……………………………….. 128

4-3-2-3- فرصت‌ها………………………………..128

4-3-2-4- تهدیدها……………………………….. 130

4-4- چالشها و تنگنای اساسی و مهم (موانع پیشرو برای اصلاح موجود و اجرای برنامه‌های كنترل و كاهش در آینده)…….131

4-4-1- چالش در سطح خرد (مشكلات در سطح فردی و خانوادگی)………… 131

4-4-2- چالشها در سطح میانه (موانع در سطح سازمان های مسئول و نهادهای اجرایی و…)……….132

4-4-3- چالشها در سطح كلان…………………………………. 133

4-5- سیاستها و خط مشی‌های وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در خصوص كنترل و پیشگیری از بزهكاری……134

4-5-1- رویكرد وزارت رفاه و تأمین اجتماعی به پیشگیری اولیه از بزهكاری……….. 134

4-5-1-1- اولویت ارتقای رفاه و پیشگیری از مشكلات اجتماعی بر كنترل و كاهش مشكلات اجتماعی……..135

4-5-1-2- برنامه‌های ارتقای كیفیت زندگی و رفاه اجتماعی در آحاد جامعه با رویكرد پیشگیری اولیه……….136

4-5-1-2-1- آموزش مهارتهای زندگی اجتماعی………………………………… 136

4-5-2- تأكید بر مقتدرسازی فردی (روانشناختی) و سازمانی……………… 137

4-5-2-1- اطلاع‌رسانی و حساس‌سازی در زمینه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و خطرات ناشی از آن……….138

4-5-2-2- تقویت ساختاری دستگاه‌های دولتی و غیردولتی فعال در زمینه‌ی كاهش و كنترل مشكلات و آسیبهای اجتماعی……..138

4-5-3- تأكید بر افزایش و بهبود كیفیت حمایتهای اجتماعی………………. 139

4-5-4- تأكید بر كاهش فشارهای اجتماعی…………………….. 140

4-5-5- تأكید بر برنامه‌های مشاركت طلبانه و مبتنی بر اجتماعات محلی………… 140

4-5-5-1- اركان توسعه مشاركتی عبارتست از………………………………..140

4-6-رویكرد وزارت رفاه و تأمین اجتماعی به پیشگیری ثانویه از بزهكاری………..141

4-6-1- اولویت توانمند سازی بر حمایت صرف از گروه‌های آسیب‌دیده اجتماعی و در معرض آسیب……141

4-6-2- اهداف وزارت رفاه از توانمندسازی………143

4-6-3- برنامه ملی پیشگیری ثانویه از مشكلات اجتماعی در گروه‌های در معرض خطر با نظارت وزارت رفاه……..143

4-6-3-1- ساماندهی افراد شناسایی شده و ایجاد تشكل………………………143

4-6-4- رویكردهای توانمندسازی…………………………………. 144

4-7- رویكرد وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در پیشگیری ثالث از بزهكاری…………..144

4-7-1- برنامه‌های كنترل و پیشگیری ثالث مشكلات اجتماعی گروه‌های آسیب‌دیده اجتماعی و بازتوانی آنها……..145

4-7-1-1- طرح اول………………………………… 145

4-7-1-1-1- خدمات ارائه شده توسط همیاران سلامت روانی و اجتماعی سازمان بهزیستی كشور……. 146

4-7-1-1-2- نقش سلامت روان در ظهور رفتارهای پرخطر……………………. 146

4-7-1-2- طرح دوم………………………………… 147

4-7-1-2-1- طرح دادگاه مدار برای معتادان……………………………….. 148

4-7-1-2-2- ترك اعتیاد به روش بستری………………………………… 148

4-7-1-2-3- ترك اعتیاد به روش اجتماع درمان ‌مدار………………………………… 149

نتیجه و پیشنهادات…………………………………… 150

نتیجه………………………………… 151

پیشنهادات………………………………….. 153

پیشنهاد به وزارت رفاه تأمین اجتماعی…………………………………. 154

قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی…………………………………. 155

منابع و مآخذ…………………………………. 175

الف: كتب فارسی…………………………………. 175

ب: مقالات………………………………….. 176

ج: قوانین…………………………………. 177

Abstract…………………………………

چکیده:

پایان‌نامه حاضر به بررسی ضرورت توجه سایر حوزه‌های مؤثر در پیشگیری از وقوع جرم در تعامل با قوه قضائیه می‌پردازد. یكی از این حوزه‌ها توجه به نقش وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در پیشگیری از وقوع جرم می‌باشد. محور قرار دادن برنامه‌ها و طرح‌هایی كه وزارت رفاه و تأمین اجتماعی به موجب قوانین و آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌ها به منظور پیشگیری از بزهكاری انجام می‌دهند و نیز پاسخ‌گویی به این سؤالات كه این وزارتخانه چگونه و با الهام از كدام مدل پیشگیری در امر پیشگیری از بزهكاری نقش ایفا می نماید و دیگر اینكه وزارت رفاه در راستای پیشگیری از بزهكاری زنان و كودكان و طلاق و اعتیاد چه برنامه‌ها تدوین و ارائه می کند از جمله اهدافی است كه پایان‌نامه مذكور در راستای پاسخ به آنها تدوین شده با توجه به اینكه ماهیت تحقیق توصیفی- تحلیلی می‌باشد برای جمع‌ آوری اطلاعات موردنیاز، از روش میدانی و كتابخانه‌ای استفاده شده است.

با بررسی قوانین و آیین‌نامه كه تشریح كننده فعالیتهای وزارت رفاه و تأمین اجتماعی می‌باشد این نتیجه حاصل گردید كه این وزارتخانه در رهگذر برنامه‌های راهبردی خود و با رویكرد حمایتی، اصلاحی و با الهام پیشگیری سه مرحله‌ای (اولیه- ثانویه- ثالث) بلندمدت و كوتاه مدت و پیشگیری اجتماعی درصدد پیشگیری از بزهكاری می‌باشند. این وزارت‌خانه در راستای فعالیتهای خویش در پی آن است كه در مرحله اول افراد جامعه در دام علل و عوامل بزهكاری گرفتار نشوند و در مرحله دوم یعنی بعد از گرفتار شدن در دام علل و عوامل بزهكاری و انحراف با ارائه خدمات تخصصی درصدد رفع علل و عوامل مذكور برآید.

و در مرحله سوم یعنی بعد از ارتكاب بزه و منحرف شدن افراد جامعه، با ارائه فعالیتهای خویش سعی در جلوگیری از تكرار بزهكاری دارد.

مقدمه:

برنامه‌ریزی برای كنترل و كاهش آسیب‌های اجتماعی و جرایم از وظایف حاكمیت‌ها می‌باشد تا با اتخاذ تدابیر مناسب و تدوین برنامه‌های كاربردی بستر لازم را برای ارتقاء سلامت اجتماعی مردم و جامعه فراهم كنند. در این راستا جوامعی موفق خواهند بود كه از تمام ظرفیت‌های موجود در جامعه بهره بگیرند. كشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده، نیستو نخواهد بود. گرچه در ایران در حوزه پیشگیری از وقوع جرم عمدتاً برخوردهای قهری محور مداخلات بوده است اما نتایج حاصل از آن زیاد رضایت‌بخش نبوده كه افزایش پرونده‌های قضایی افزایش تعداد زندان و غیره موید نكته فوق می باشد عمدتاً پیشگیری‌های قضایی و انتظامی بوده و همچنین پیشگیری‌های وضعی در زمینه پیشگیری از وقوع جرم مدنظر بوده كه آنها هم از فراگیری و جامعیت لازم و اثرگذاری برخوردار نبودند كه با توجه به ماهیت موضوعات اجتماعی نباید انتظار هم داشت كه در برخوردهای قضایی- انتظامی در این زمینه اثرگذاری پایدار و مستمر داشته باشد، بعنوان مثال: در ابتدای بعد از انقلاب اسلامی ایران افراد معتاد مواد مخدر اعدام می‌شدند، سؤال این است كه آیا تعداد معتاد كمتر شده است؟ آیا سن معتادین بالا رفته است؟ آیا طرحهای متعددی از قبیل: والعادیات و غیره كه كه اجرا شده است توانسته در این زمینه تأثیر پایدار و ماندگار داشته باشد قابل ذكر است كه با پیچیده‌تر شدن روابط مهاجرت بی‌رویه به شهرهای بزرگ تنوع و فراوانی آسیب‌های اجتماعی را به همراه داشته است. با توجه به آمار مراجعین به مراكز مشاوره و آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی كشور، میانگین سنی این گروه ها دچار آسیب از اواخر دهه سوم زندگی به اوایل دوره جوانی كاهش یافته است. دورانی كه هرفرد با بحران هویت مواجه شده و بیش از هر زمان دیگر آمادگی برای ابتلا به رفتارهای انحرافی را دارد فقدان برنامه و سیاست هماهنگ در زمینه آسیب‌ها و مشكلات اجتماعی، زمینه های مستعد برای افزایش شیوع و بروز مشكلات اجتماعی به دلیل جمعیت جوان كشور، و وجود پدیده‌های اجتماعی مهمی همچون مهاجرت فزاینده و شهرنشینی، گسترش مناطق حاشیه‌نشین و آمار روز افزون مشكلات اجتماعی مثل اعتیاد، جرم خشونت از دلایل مهمی هستند كه بازنگری جدی در برنامه‌های ناكارآمد گذشته و اصلاح دیدگاهی و رویكردها نسبت به مسایل اجتماعی و ارتقای فعالیت هماهنگ دستگاه ها را اجتناب ناپذیر می کند. به همین دلیل نباید از سایر ظرفیت‌ها و جنبه‌های پیشگیری از وقوع جرم غفلت كرد كه از مهمترین آنها می‌توان به پیشگیری اجتماعی اشاره و توجه كرد كه بدون شك با توجه به ماهیت اجتماعی موضوعات اجتماعی تقویت این جنبه می‌تواند بسیار مؤثر باشد. البته این پایان‌نامه به معنای این نیست كه سایر جنبه‌ها نباید مدنظر باشند كه منظور این است كه اولین و آخرین اقدامات در این زمینه نباید صرفاً انتظامی و قضایی باشد.

در این اثر تلاش بر این بوده است كه به توضیح و تحلیل یكی از وظایف وزارت رفاه و تأمین اجتماعی بر اساس اصول 21 و 29 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در چارچوب سند چشم‌انداز توسعه به ویژه ماده 97 و همچنین مواد 1، 4، 5، 6، 8، 9، 15، 16 قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی كه زمینه‌سازی برای تحقق اصول فراگیری، جامعیت، بسط پوشش بیمه، حمایتی و امدادی كشور و ایجاد هماهنگی و برنامه‌های اجرای قلمروهای سه‌گانه نظام جامع تأمین اجتماعی پرداخته و همچنین به بررسی شرایط موجود وزارت رفاه و تأمین اجتماعی و برنامه راهبردی تهیه شده شامل: مأموریت، چشمه انداز، شاخص تحقق آن، ارزشها، ذینفعان موضوعات استراتژیک و توصیف اهداف میان مدت و راهبردهای دین اهداف و اینكه در آینده می‌خواهد به چه نقطه برسد و راهبردهای مناسب در جهت رسیدن به این دورنما و سازمانها و نهادهایی كه در حوزه رفاه و تأمین اجتماعی فعالیت می‌كنند پرداخته شده است.

این اثر در چهار فصل تنظیم شده است، فصل اول (كلیات) كه در آن به طرح موضوع، اهمیت موضوع، هدف تحقیق، سؤالات و فرضیه‌های تحقیق پرداخته شده است و فصل دوم به مباحثی همچون مفهوم پیشگیری،‌ معانی لغوی و تعریف و انواع و فایده پیشگیری در فصل سوم به ساختار و بررسی اهداف تشكیل وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در پیشگیری از جرم مورد بررسی قرار گرفته.

در هرصورت با وجود تلاش‌های زیاد پژوهشگر، این اثر خالی از نقص و كاستی نمی‌باشد كه البته نكات فوق و مثبت آن را مدیون اساتید محترم می‌باشد و نكات ضعف و كاستی آن به نگارنده اثر برمی‌گردد.

فصل اول: کلیات

1-1- طرح موضوع

مسئله بزهكاری و انحراف اطفال و نوجوانان از دیرباز در جامعه بشری مورد توجه اندیشمندان بوده است همزمان با گسترش انقلاب صنعتی وسعت دامنه نیازمندیها، محرومیت‌هایخاص از عدم امكان تأمین خواستها و احتیاجات زندگی موجب توسعه و دامنه‌دار فساد، عصیان، دزدی و… در اطفال و نوجوانان شده است.

هرروز صفحه حوادث از متنوع‌ترین صفحات روزنامه‌ها است كه خوانندگان بسیاری دارد. آمار جرم و جنایت خشونت، طلاق و… بی‌محابا در آنها نوشته می‌شود. برخی از دانشمندان عوامل محیطی و اجتماعی را منشأ جرم تلقی كردند. لذا این‌گونه مسایل امروزه برای كشور ما هم مطرح است و آثار مهلت آنها در سیمای جامعه آشكار است كودكان و نوجوانان سرمایه‌های جامعه هستند و سلامت روح و جسم آنها تضمین كننده سلامت جامعه آینده است.

با عنایت به نكته فوق پیشگیری از بزهكاری و انحراف اطفال و نوجوانان در حقوق ایران وجاهت قانونی دارد چرا كه خبرگان قانون اساسی و قانونگذار در افكار حقوق جزا مبانی قانون پیشگیری از جرم را پیش‌بینی كرده‌اند.

قطعاً پیشگیری از وقوع جرم در كاهش جرایم، بستن مفاسد جرم‌زا و كاهش ورودی پرونده‌ها بسیار مؤثر است اما مسلماً حركت در این مسیر نیازمند همكاری مشترك سه قوه است تا نتیجه مطلوب در پیشگیری از وقوع جرم حاصل شود.

درك این واقعیت كافی است تا نیاز به تحقیق جامعی كه نقش وزارت رفاه و تأمین اجتماعی كه به مثابه اصلی‌ترین و تأثیرگذارترین نهاد جامعه مدرن در زمینه رفاه و مسائل اجتماعی است و نقش مؤثری در پیشگیری از جرم دارد گردآوری نموده و به تجزیه و تحلیل آن بپردازد.

در این تحقیق سعی شده تا تمامی راهبرها و سیاستها و برنامه‌هایی كه وزارترفاه و تأمین اجتماعی در مقوله پیشگیری از جرم بكار برده را به صورت یكجا در دسترس علاقمندان و پژوهشگران قرار گیرد.

2-1- پیشینه تحقیق

تاكنون تحقیقی به عنوان «نقش وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در پیشگیریاز جرم» وجود نداشته و یا حداقل نگارنده علیرغم تفحص موفق به پیدا كردن آن نشده است.

فقدان چنین تحقیق خود حاكی از ضرورت انجام آن است. در موضوع پیشگیری از جرم كتابها و مقالاتی تدوین شده است اما هیچ‌یک از این كتب و مقالات به بررسی نقش این وزارتخانه در پیشگیری از جرم نپرداخته است.

3-1- اهداف تحقیق

هدف از ارائه این اثر گردآوری و جمع‌بندی جامع و تحقیق و علمی و در عین حال مختصر از برنامه‌های پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی وزارت رفاه و تأمین اجتماعی از ابتدا تاكنون است.

اگرچه علم پیشگیری از جرم تاریخچه بسیار كوتاهی دارد ولی به سبب اهمیت مسئله از یک سو و از سوی دیگر به علت تحولی مبتنی بر علم در حال تكامل پیشگیری از حساسیت بسیاری برخوردار است با عنایت به این نكته موضوع پایان‌نامه‌ام را «نقش وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در پیشگیری از جرم» قرار داده‌ام و خواست قلبی‌ام این بوده كه یادآور تكالیف و خدمات این وزارتخانه در برابر مردم باشم.