کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل


جستجو



 

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کاملکلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

 

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کاملکلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

 



 

چكیده

توصیف اثر دریا و رود در شعر و ادب عربی از موضوعات ناشناختة فن وصف به شمار می‌آید. كتاب «وصف البحر والنّهر فی الشعر العربی» نوشتة حسین عطوان از مهم‌ترین آثاری است كه در زمینة تأثیر دریا و رود در شعر عربی از دورة جاهلی تا پایان دورة عباسی دوم نگاشته شده است. از این رو اثر حاضر، از نوشته‌های مهم در این زمینه محسوب می‌شود كه تا كنون برای پژوهشگران ایرانی ناشناخته بوده‌ است. همین امر ما را بر آن داشت تا به ترجمة این اثر ارزشمند به زبان فارسی اقدام كنیم.

این پژوهش پاسخی است به كسانی كه وجود دریا و مظاهر آن را در شعر عربی انكار نموده‌اند. با این پژوهش می‌توان گفت كه اعراب جاهلی دریا را آزموده و وسایل دریانوردی را شناخته و از ثروت‌های آن بهره‌مند گردیده؛ و این امر از طریق دلایل تاریخی و قرآنی و شعری قابل اثبات است. نگارنده پس از ترجمة این اثر، به بررسی كتاب پرداخته و تا حد امكان نظرات نویسنده و روش او را در تألیف این كتاب مورد نقد و بررسی قرار داده است. در ترجمه این اثر تلاش شده كه در عین وفاداری به متن، ترجمة روان و دقیقی ارائه گردد. همچنین شواهد شعری كتاب اعراب گذاری و به منابع معتبر ارجاع داده شده است. این پژوهش بررسی‌ای مقدماتی برای پژوهش‌های بعدی دربارة اثر دریا در شعر عربی به شمار می‌رود تا اینكه مطالبی كه به صورت مختصر بیان گردیده را به تفصیل بررسی نمایند و به نتایجی مهّم‌تری دست یابند.

 

 

واژگان كلیدی: شعر جاهلی، شعر اموی، شعر عباسی، دریا، رود، وصف.

فهرست مطالب

 

عنوان                               صفحه

Contents

مقدمه 1

سابقه و پیشینة تحقیق 3

تعریف مسأله و بیان سؤال‌های اصلی تحقیق 3

فرضیه‌های تحقیق 4

اهداف تحقیق 4

بیان روش تحقیق 4

فصل اول: كلیات 6

مقدمه‌ای تحلیلی بر كتاب 7

1- 1. در طول تاریخ 11

1- 1- 1. قبل از اسلام 11

1- 1- 2. صدر اسلام و عصر اموی 12

1- 1- 3. عصر عباسی 14

1- 2. دریا در قرآن 15

  1. در بارة نویسنده 17

3- آثار و تألیفات 19

3- 1. تألیفات 19

3-2. پژوهش‌ها 22

4- معرفی كتاب «وصف البحر والنّهر فى الشعر العربی من العصر الجاهلی حتّی العصر العباسی الثانی» 23

4-1. كتاب شناسی 23

4-2. موضوع كتاب 23

4- 3. بخش‌های كتاب 24

4-3 – 1. باب اول: عصر جاهلی 24

4- 3- 2. باب دوم: عصر اموی 26

4- 3- 3. باب سوم: عصر عباسی اول 27

4- 3- 4. باب چهارم: عصر عباسی دوم 28

4- 4. جایگاه كتاب در میان تألیفات دیگر 28

5- بررسی كتاب «وصف البحر والنّهر فى الشعر العربی» 29

پایان نامه و مقاله

 

5- 1. بررسی ساختار شكلی 29

5- 1- 1. عنوان 29

5- 1- 2. مقدمة كتاب 30

5- 1- 3. فصل بندی كتاب 30

5- 1- 4. مصادر و منابع 31

5- 1- 5. فهرست كتاب 32

5- 2. بررسی محتوایی كتاب 32

5- 2- 1. اسلوب نگارش كتاب 32

5- 2- 2. شیوة نویسنده در تألیف كتاب 34

5- 2- 3. رویكرد نویسنده به موضوع 38

5- 2- 4. ویژگی‌های كتاب 41

فصل دوم: ترجمة كتاب وصف البحر والنهر فى الشعر العربی من العصر الجاهلی حتّی العصر العباسی الثانی 42

مقدمه 43

باب اول: عصر جاهلی 47

بخش اول: دیدگاه محققان در بارة توصیف دریا و رود 48

بخش دوم: تشبیه هودج به کشتی 52

بخش سوم: تشبیه محبوب به مروارید و توصیف غوّاصی و غوّاصان 60

بخش چهارم: سفر دریایی بازرگانی و تاریخی 70

بخش پنجم: تشبیه مهارت هنری خود به مهارت ماهی در شنا کردن 74

بخش ششم: موضوعات گوناگون 77

بخش هفتم: تشبیه كرم و بخشش ممدوح به رود پر آب 79

باب دوم: عصر اموی 86

بخش اول: توصیف مسافرت در رودخانه 87

بخش دوم: توصیف ترس از دریانوردی و نبرد دریایی 93

باب سوم: عصر عباسی اول 97

بخش اول: بسنده نمودن شاعران به توصیف سفر در رودخانه 98

بخش دوم: دورة تجدید و رستاخیز ادبی 99

بخش سوم: دورة پیشرفت و تهذیب» 118

بخش چهارم: دورة نضج و كمال 129

باب چهارم: عصر عباسی دوم 134

بخش اول: توصیف مسافرت در رودخانه 135

بخش دوم: توصیف نبرد دریایی 144

«تحلیل و تفسیر» 152

نتیجه‌گیری 153

فهرست منابع نگارنده 155

فهرست منابع كتاب 160

مقدمه

وصف از معروف‌ترین اغراض قدیمی شعر در ادب عربی محسوب می‌شود؛ و آن پایه و اساس شعر عربی تلقّی می‌گردد؛ بدین جهت است كه ابن رشیق قیروانی می‌گوید: «شعر آن است كه اندكی از آن در وصف باشد»[1] زیرا اغراض دیگر شعر همچون مدح، هجا و رثا و… نیز وصف است. از این رو دیوان شاعری نیست كه از فن وصف تهی باشد

توصیف دریا و رود در ادب و شعر عربی یكی از موضوعات مهّم، امّا ناشناختة وصف به شمار می‌رود؛ و شناخت اعراب قدیم نسبت به دریا، از موضوعاتی است كه هنوز نظرات متناقضی در بارة آن ارائه می‌گردد. با اینكه كتاب‌ها و مقالات بسیاری در زمینة شعر عربی نگاشته شده، و از زوایای مختلف آن را مورد بررسی قرار داده‌اند، امّا با كمال تاسف باید گفت كه اندك مقاله یا كتابی را می‌توان یافت كه به این موضوع بپردازد؛. و برخی از پژوهشگران جدید بر این باورند كه شعر عربی از توصیف دریا و رود تهی است.

كتاب «وصف البحر والنّهر فی الشعر العربی» از محدود كتاب‌هایی است كه به طور مستقیم تاثیر دریا و رود را در شعر عربی از عصر جاهلی تا پایان عصر عباسی دوم بیان می‌كند. با این پژوهش می‌توان گفت كه شعر عربی از زمان نشأتش تا پایان عصر عباسی دوم حتی در دوران معاصر بی‌نصیب از توصیف دریا و رود نبوده؛ و آنچه در شعر عربی آمده حاكی از شناخت و تجربة دقیق آنها نسبت به دریا است؛ و هیچ شكی در آن نیست. بسیاری از اینگونه مباحث را می‌توان با مطالعة این كتاب به دست آورد؛ مباحثی كه با گذشت چندین قرن هنوز تازه به نظر می‌رسند، و همة این موارد انگیزه‌ای بودند برای ترجمة این اثر ارزشمند به زبان فارسی.

نگارنده پس از ترجمة این اثر، به بررسی كتاب پرداخته و تا حد امكان نظرات نویسنده و روش او را در تألیف این كتاب مورد نقد و بررسی قرار داده است؛ سپس از طریق دلایل تاریخی و قرآنی به بررسی شناخت عرب نسبت به دریا، پرداخته است. در ترجمه این اثر تلاش شده كه در عین وفاداری به متن، ترجمة روان و دقیقی ارائه گردد. همچنین شواهد شعری كتاب اعراب گذاری و به منابع معتبر ارجاع داده شده است. روش پژوهشگر بر این بوده كه برای تهیّة مطالب از مآخذ و منابع دست اول و قابل اعتماد بهره جوید؛ و ترجمة لغات را از «لسان العرب»، و شرح اعلام جغرافیایی را از «معجم البلدان»، و شرح اعلام اشخاص را از «وفیات الاعیان» و دیگر منابع معتبر استخراج نماید. این پژوهش مطالعه‌ای مقدماتی برای پژوهش‌های گستردة بعدی در بارة اثر دریا و رود در شعر عربی محسوب می‌شود؛ تا به صورت مفصل‌تر آن را مورد بررسی قرار دهند و به نتایجی مهّم‌تر دست یابند.

نگارنده برای این تلاش اندك ادعای كمال ندارد بلكه به اشتباه و نقصان خود اعتراف می‌كند؛ امّا امیدوار است كه تا اندازه‌ای برای دانش‌پژوهان ادب عربی مفید باشد؛ و راهگشای آنها در این عرصه باشد.

ضرورت انجام تحقیق

سالانه در كشور ما كتاب‌ها و متون بسیاری از زبان‌های مختلف به فارسی ترجمه می‌شوند؛ كه از میان ترجمة عربی به فارسی و بالعكس سهم اندكی را از آن خود كرده؛ در صورتی كه ترجمه، مهّم‌ترین راه بهره‌مندی از دانش و تمدن دیگر ملّت‌ها است؛ و در میان علوم انسانی از اهمیّت بسزایی برخوردار است.

از طرف دیگر با اینكه كتاب‌ها و مقالات فراوانی در زمینة شعر عربی نگاشته شد، و از زوایای مختلف آن را مورد بررسی قرار داده‌اند؛ امّا متاسفانه كمتر پژوهشی می‌بینیم كه مفصلاً به «توصیف دریا و مظاهر آن» در شعر عربی بپردازد؛ و این امر آنچنان كه مورد توّجه محققان غیر عرب بوده، مورد توّجه پژوهش‌گران قدیم و جدید عرب قرار نگرفته است؛ و این بُعد مهّم از شعر هنوز ناشناخته باقی مانده است؛ و كتابخانه‌های عربی كتاب‌های جدید را با این موضوع از دست داده است. حسب اطلاعات و بررسی‌های بنده در این زمینه، به جز كتاب «حدیث السندباد القدیم» نوشتة دكتر حسین فوزی، و «ابن ماجد الملاّح» نوشتة دكتر أنور عبد العلیم، و «ادب البحر» نوشتة دكتر احمد محمّد عطیّة و كتاب دیگری از دكتر محمّد یاسمین حمدی كتابی دیگر در این زمینه نوشته نشده؛ جز محدود مقالاتی كه به صورت مختصر به این به موضوع پرداخته‌اند؛ و هنوز بسیاری از میراث ادب عربی در بارة عالم دریا چون داستان‌های تاجران عرب و اخبار آنها به خاطر پراكندگی در كتابخانه‌های مختلف اروپایی دور از دسترس پژوهش‌گران عرب قرار دارند. لذا این كتاب مهّم‌ترین منبع در این موضوع به شمار می‌آید؛ از این‌رو ترجمة این كتاب را وجهة همّت خود قرار داده، تا اثری ارزشمند را با موضوعی جدید به زبان فارسی ارائه داده و با این كار، سهمی _ هرچند كوچك _ در خدمت به دو زبان فارسی و عربی داشته باشد.

سابقه و پیشینة تحقیق

این كتاب مجموعه‌ای مفید در بارة توصیف دریا و اثر آن در شعر عربی به شمار می‌رود. هر چند كتب و مقالات انگشت‌‌شماری در این موضوع نگاشته شده، ولی هیچ یک به تفصیل به این مسأله نپرداخته؛ لذا این كتاب منبعی مهّم در این زمینه می‌باشد. كتاب حاضر تا كنون به فارسی ترجمه یا شرح داده نشده، و هیچ مقاله یا پژوهشی در بارة آن صورت نگرفته؛ و این تحقیق اولین تلاش در زمینة این اثر به زبان فارسی است.

تعریف مسأله و بیان سوال‌های اصلی تحقیق

فن وصف یكی از قدیمی‌ترین و مهّم‌ترین اغراض شعر عربی است؛ و آن پایه و اساس شعر عربی محسوب می‌شود؛ زیرا اغراض دیگر شعر عربی چون مدح و هجا و… نیز وصف است. بنا بر این تمام فنون شعری دیگر در وصف داخل می‌شوند، ولی وصف به صورت مستقل به كار گرفته نمی‌شد؛ و می‌توان گفت كه توصیف دریا و مظاهر آن از زمان نشأت شعر وجود داشته؛ و یكی از موضوعات مهّم شعر عربی بوده؛ ولی تا كنون آنچنان كه باید، شناخته نشده است؛ و هنوز نظراتی سلب و ایجاب از طرف برخی از پژوهشگران عرب و غیر عرب بیان می‌شود. از این‌رو نویسنده از این نگاه به موضوع می‌پردازد، كه اعراب قدیم دریا را شناخته؛ و از آن در ادب خویش الهام گرفته؛ و این موضوع را با آوردن شواهد شعری از شاعران جاهلی اثبات می‌كند. سپس موضوعات وصف دریا و اثر آن را تا پایان عصر عباسی دوم از اشعار شاعران مشهور هر دوره استخراج و دسته بندی می‌كند.

نگارنده در این تحقیق پس از ترجمة این اثر كوشیده تا با بررسی منابع تاریخی و ادبی و از تاریخ قرآن این موضوع را اثبات نماید؛ و سپس به نقد و بررسی كتاب بپردازد، و مطالبی ارائه دهد كه در روشن شدن مسأله مفید واقع شوند. در

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
[دوشنبه 1399-10-01] [ 10:08:00 ق.ظ ]




فهرست مطالب

عنوان                                                                                                   صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 3

1-2 بیان مسأله…………………………………………………………………………………………………… 4

1-3 سوالات پژوهش…………………………………………………………………………………………… 5

1-4 فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………. 6

1-5 اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………. 6

1-6 روش پژوهش……………………………………………………………………………………………… 6

1-7 پیشینه پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 6

فصل دوممعرفی شخصیت امام علی وبیان مفاهیم وتعاریف

2-1 شخصیت امام علی(ع)…………………………………………………………………………………… 11

2-2 بلاغت امیر المؤمنین(ع)  ……………………………………………………………………………….. 14

2-3 معرفی نهج البلاغه………………………………………………………………………………………… 17

2-3-1 خطابه……………………………………………………………………………………………………. 19

2-3-2 جایگاه خطابه………………………………………………………………………………………….. 19

2-3-3 تاریخچه خطابه………………………………………………………………………………………… 21

2-3-4 فواید خطابه…………………………………………………………………………………………….. 22

2-3-5 علی (ع) بزرگترین خطیب تاریخ………………………………………………………………….. 23

2-4- تقوا واهمیت آن………………………………………………………………………………………….. 24

پایان نامه و مقاله

 

فصل سوم: بررسی وتحلیل تصاویر ادبی تقوا در نهج البلاغه

3-1 تصویر……………………………………………………………………………………………………….. 29

3-2 خیال…………………………………………………………………………………………………………. 29

3-3 تشبیه………………………………………………………………………………………………………… 32

3-3-1 تشبیه  تقوا در نهج البلاغه……………………………………………………………………………. 33

3-4 استعاره………………………………………………………………………………………………………. 46

3-4-1 استعاره تقوا در نهج البلاغه………………………………………………………………………….. 48

3-5 کنایه…………………………………………………………………………………………………………. 60

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                   صفحه

3-5-1 کنایه تقوا در نهج البلاغه……………………………………………………………………………… 62

3-6 مجاز…………………………………………………………………………………………………………. 76

3-6-1مجاز تقوا در نهج البلاغه……………………………………………………………………………… 77

فصل چهارم: نتیجه گیری ومنابع

4-1نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………….. 85

منابع………………………………………………………………………………………………………………… 91

1 مقدمه

یکی از جلوه­های زیبا و شگفت انگیز نهج‌البلاغه فصاحت و بلاغت آن است. ساختار جملات، استفاده دقیق و مناسب کلمات، آهنگ دلنشین و موزون و بلاغت کم نظیر و شاید بی نظیر نهج‌البلاغه موجب شده است حتی پس از گذشت 14 قرن باز هم کسی کتابی هم ردیف آن نیاورد. نهج‌البلاغه اثر ادبی بی نظیری است که حضرت علی مفاهیم ناب آن را در بهترین قالب و صورت بیان کرده است. تأمل در نهج‌البلاغه و درک نکات بلاغی آن، راز زیبایی نهج‌البلاغه را برای انسان نمایان می سازد. هر خواننده تیزهوش، با تأملی اندک درمی یابد که امام چه زیبا توانسته است بسیاری از وجوه و ظرایف علم بلاغت را، چه در بحث معانی وچه در مباحث علم بیان، در نهج‌البلاغه مخصوصاً در خطبه­ها به بهترین و زیباترین شکل در جهت کمک به فهم مخاطب از مسایل دینی به کارگیرد.

موضوع تقوا یکی از موضوعاتی است که امام علی (ع) با دقّت وظرافت خاصی به آن پرداخته است. در نهج‌ البلاغه امام علی سعی کرده است با جملاتی گیرا و جذّاب مخاطب را جذب کند؛ به این معنا که دنیا با همه زرق و برق­ها ممکن است آن­ها را بفریبد و تنها چیزی که ممکن است انسان­ها را در برابر دنیای فانی مصون دارد، داشتن تقواست. با نگاهی گذرا به نهج‌ البلاغه می­توان پی برد که امام، تقوا را بهترین وسیله برای نجات انسان معرفی می کند.

تقوا برکات فراوانی به ارمغان می آورد به خصوص در نهج‌البلاغه که دومین منبع معارف اسلامی به شمار می رود، مسئله تقوا و آثار آن به نحو گسترده مطرح شده است به گونه ای که کمتر خطبه­ای را می‌توان یافت که در آن از تقوا و پرهیزگاری سخنی به میان نیامده باشد.

امام، تقوا را حالتی معنوی و روحانی دانسته است که حافظ و نگهبان انسان است و ترس از خدا را در وجود انسان تثبیت می کند. از اینجا می­توان پی برد که تقوا به معنی ترس نیست؛ بلکه یکی از آثار تقوا این است که خوف را ملازم دل قرار می دهد. « همانا تقواى الهى، دوستان خدا را از انجام محرّمات باز مى­دارد، و قلب­هایشان را پراز ترس خدا مى سازد; چنان كه شب هاى آنان با بى­خوابى و روزهایشان با تحمل تشنگى و روزه دارى سپرى مى گردد»( دشتی، 1383: 154).

بهره­ گیری هنرمندانه از صور خیال یکی از جذاب­ ترین و لطیف ترین أشکال بیان است و هر صاحب سخنی را در جایگاهی والا قرار داده و تأثیر سخنان او را در میان مخاطبان افزایش می­دهد، به طوری که مدت­ها سخنانش بر سر زبان­ها جاری می­گردد. امام علی در سخنانش در نهج‌البلاغه از انواع صور خیال بهره برده است.

سخنان علی بن ابی طالب در این کتاب در سه باب آمده است:

باب اول: خطبه­ها واوامر، باب دوم: نامه­ها و رسایل وصایا و باب سوم: کلمات قصار، حکمت آمیز و مواعظ.

با مطالعه منابع دینی و روایی  درمی­یابیم خطابه­های علی(ع) فراوان بوده و سید رضی از این میان 239 خطبه را نقل کرده که جنبه ادبی قوی­­تری داشته است. با این وجود بخش عظیمی از نهج‌البلاغه را خطبه­ها در برمی­گیرد و در این خطبه­ها از موضوعات گوناگونی سخن به میان آمده است. موضوع تقوا یکی از موضوعات بسیار مهم در نهج‌البلاغه است که علی(ع) تأکید بسیار زیادی بر آن دارد.

پژوهش حاضر در سه فصل نگاشته شده است که فصل اول شامل کلیات است: در کلیات تحقیق به مسائلی از قبیل تعریف مسأله، فرضیات، اهداف پژوهش، روش انجام تحقیق، سابقه و ضرورت آن پرداخته شده و در فصل دوم با معرفی

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 10:08:00 ق.ظ ]




خلاصة الرسالة

تبع الفتح الاسلامی هجرة عربیة من شرق الجزیرة العربیة و عمان الى العراق، و اصبح العراق ولایة من ولایات الخلافة الاسلامیة، بل اصبحت الكوفة عاصمة الدولة الاسلامیة ایام خلافة امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام و مسكنا للصحابة و التابعین و أئمة الاطهار علیهم السلام.

و ازدحمت بغداد بقراء القرآن فی العصر العباسی و اتسعت اماكن العبادة و تأسست اول مدرسة للتجوید فی الصوت و بنیت المقامات العراقیة و جذور الطریقة العراقیة. ثم استمرت هذه الطریقة و تطورت و اخذت تابعا مستقلا فی اواخر القرن التاسع عشر و اوائل القرن العشرین المیلادی على ید الملا عثمان الموصلی.

ان الطریقة العراقیة، طریقة محلیة تعتمد على لحون العرب و اصواتها و فروع المقامات كالركبانی و الحكیمی، و یتغلب علیها طابع الحزن و طابع الاداء المقامی الذی یعرف بأداء الموروث، و تمثل خلاصة المقامات التی یودیها الملحنون و المنشدون و القراء، فهی مزیج من الالحان العربیة و التركیة و الكردیة و الفارسیة، و اصوات المناطق الجنوبیة و الریفیة، و المناطق الشمالیة و الجبلیة و المناطق الغربیة و الصحراویة.

یتناول هذا البحث الطریقة العراقیة لتلاوة القرآن الكریم، و تاریخها و اشهر قراؤها و المقامات المستعملة فیها و تبحث عن مستقبلها.

كلمات دلالیة:

القرآن، العراق، المقامات، القراء، التلاوة

الفهرس

المقدمة. 1

السؤال الاصلی: 1

الاسئلة الفرعیة: 1

ضرورة البحث: 1

منهج البحث: 2

سابقة البحث: 2

مخطط الرسالة: 5

الفصل الاول. 7

1-1- نزول القرآن. 9

1-2- تدوین و جمع القرآن. 12

1-3- تلاوة القرآن الكریم 19

1-4- الشكل الظاهری.. 23

1-5- المحتوا و السیاق الباطنی. 25

1-5-1- تناسق نظمه وتناسب نغمه‌. 28

1-5-2- تناسب أجراس حروفه مع صدى معانیه. 29

1-6- التجوید 31

1-6-1- مخارج الحروف: 32

1-6-2- صفات الحروف: 39

1-7- الوقف و الابتداء. 41

1-7-1- الوقف التام : 41

1-7-2- الوقف الكافی : 42

1-7-3- الوقف الحسن : 42

1-7-4- الوقف القبیح : 42

1-8- مراتب تلاوة القرآن الكریم 43

1-8-1- مرتبة التحقیق: 43

1-8-2- مرتبة الحَدْر : 43

1-8-3- مرتبة التدویر: 44

1-9- المقامات وتلاوة القرآن الكریم: 45

الفصل الثانی. 47

2-1- العراق. 49

2-2- جغرافیا العراق. 50

2-3- المناخ. 52

2-4- التاریخ القدیم لبلاد الرافدین. 53

2-5- العراق بعد الفتح الاسلامی. 56

2-6- الخلافة العباسیة. 58

2-7- حكم المغول. 63

2-8- الإمبراطوریة العثمانیة. 64

2-9- العراق مهد الانبیاء و الاوصیاء. 66

2-10- تلاوة القرآن الكریم فی العراق. 67

2-10- فن التلاوة العراقیة. 72

2-10-1- الموصل: 75

2-10-2 البصرة: 76

2-11- اسلوب التلاوة العراقیة. 78

2-12- المقامات العراقیة. 79

2-12-1- المقامات العراقیة الرئیسیة وفروعها : 81

2-12-2 المقامات العراقیة المستقلة : 82

2-12-3- أسماء القطع والاوصال الداخلة فی المقامات العراقیة : 82

2-12-4- أقسام المقام من حیث البدایة : 82

2-12-5- المقامات العراقیة العربیة: 83

2-12-6- المقامات العراقیة التركمانیة: 86

2-12-7- المقامات العراقیة الكردیة: 87

2-12-8 المقامات المستقلة: 88

الفصل الثالث: 89

3- 1- القرن الاول: 91

3-1-1- على بن ابى طالب علیه السلام 91

3-1-2- عبد اللّه بن مسعود: 93

3-1-3- عبد اللّه بن عباس: 95

3-1-4- ابو الاسود ظالم بن عمرو الدؤلى: 95

3-1-5- علقمة بن قیس النخعى الكوفى: 96

3-1-6- عمرو بن شرحبیل الهمدانى: 96

3-1-7- عبید بن فضیلة الخزاعى الكوفى المقرئ: 97

3-1-8- ابو عبد الرحمن عبد اللّه بن حبیب السلمى: 97

3-1-9- زر بن حبیش الأسدی الكوفی: 97

3-1-10- ابو العالیة رفیع بن مهران الریاحى: 98

3-1-11- سعید بن جبیر: 98

3-1-12- نصر بن عاصم اللیثى البصرى: 99

3- 2- القرن الثانی: 100

3-2-13- یحیى بن وثاب الأسدی: 100

3-2-14- یحیى بن معمر ابو سلیمان البصرى: 101

3-2-15- عاصم بن ابى النجود (بهدلة) الأسدی الكوفى: 101

3-2-16- حمران بن اعین الشیبانى: 103

3-2-17- أبان بن تغلب بن رباح: 103

پایان نامه

 

3-2-18- سلیمان بن مهران الاعمش: 104

3-2-19- ابو عمرو بن العلاء المازنى: 106

3-2-20- حمزة بن حبیب الزیات: 106

3-2-21- عیسى بن عمر الهمدانى الكوفی: 107

3-2-22- سلام بن سلیمان ابو منذر المزنى البصرى: 107

3-2-23-حفص بن سلیمان الأسدی،الغاضرى الكوفى: 108

3-2-24- على بن حمزة بن عبد اللّه بن بهمن بن فیروز الكسائى: 108

3-2-25- سلیم بن عیسى ابو عیسى الكوفى: 109

3-2-26-شجاع بن ابى نصر البلخى: 109

3-2-27- ابو بكر شعبة بن عیاش الأسدی الكوفى: 110

3-2-28-ایوب بن المتوكل البصرى الصیدلانى: 110

3-2-29-ابو یوسف الاعشى:یعقوب بن محمد الكوفى: 110

3-3- القرن الثالث: 111

3-3-30-یحیى بن المبارك الیزیدى: 111

3-3-31-الحسین بن على الجعفى الكوفى: 111

3-3-32-یحیى بن آدم: 112

3-3-33-یعقوب بن اسحاق الحضرمى: 112

3-3-34-عبید اللّه بن موسى العبسى الكوفى: 112

3-3-35- عبد اللّه بن صالح العجلى الكوفى: 113

3-3-36-خلاد بن خالد ابو عیسى الشیبانى: 113

3-3-37-خلف بن هشام البزار: 113

3-3-38-روح بن عبد المؤمن الهذلى،البصرى: 114

3-3-39-محمد بن المتوكل اللؤلؤى البصرى: 114

3-3-40-ابو عمر الدورى حفص بن عمر الازدى: 114

3-3-41-سلیمان بن یحیى الضبى: 114

3-3-42-القاسم بن احمد الخیاط: 115

3-3-43-ادریس بن عبد الكریم الحداد المقرئ: 115

3-4- القرن الرابع: 115

3-4-44-احمد بن فرح بن جبرئیل: 115

3-4-45-محمد بن هارون بن نافع التمار: 116

3-4-46-الحسن بن الحسین بن على الصواف: 116

3-4-47- محمد بن جریر ابو جعفر الطبرى المفسر المؤرخ: 116

3-4-48-الحسن بن على أبو بكر البغدادی بن العلاف: 117

3-4-49-إبراهیم بن محمد بن عرفة نفطویه: 117

3-4-50- احمد بن موسى بن العباس بن مجاهد: 118

3-4-51-موسى بن عبید اللّه بن یحیى بن خاقان،: 119

3-4-52-احمد بن محمد بن اسماعیل المقرئ: 119

3-4-53-ابن شنبوذ محمد بن احمد: 119

3-4-54- محمد بن القاسم بن الانبارى: 120

3-4-55-ابو الحسین احمد بن عثمان بن بویان: 120

3-4-56-عبد الواحد بن عمر ابو طاهر البغدادى: 120

3-4-57-محمد بن الحسن بن محمد ابو بكر النقاش: 121

3-4-58-بكار بن احمد بن بكار: 122

3-4-59- محمد بن الحسن بن یعقوب بن مقسم: 122

3-4-60-احمد بن العباس: 123

3-4-61-زید بن على بن احمد: 123

3-4-62-احمد بن عبد العزیز: 123

3-4-63-على بن محمد ابو الحسن الهاشمى: 124

3-4-64-عبد اللّه بن الحسن: 124

3-4-65-احمد بن نصر ابو بكر الشذائى: 124

3-4-66- علی بن عمر أبو الحسن الدارقطنی البغدادی: 124

3-4-67-عبد اللّه بن الحسین ابن حسنون ابو احمد السامرى البغدادى: 125

3-4-68-محمد بن احمد بن إبراهیم ابو الفرج الشنبوذى البغدادى: 125

3-4-69- علی بن إسماعیل ابن الحسن الأستاذ أبو علی البصری: 125

3-4-70- إبراهیم بن أحمد أبو إسحاق الطبری المالكی: 126

3-4-71- علی بن محمد ابن یوسف أبو الحسن ابن العلاف البغدادی: 126

3-5- القرن الخامس: 127

3-5-72- محمد بن جعفر ابن محمد بن هارون أبو الحسن التمیمی الكوفی: 127

3-5-73- محمد بن عبد الله ابن الحسین أبو عبد الله الجعفی الكوفی: 127

3-5-74- علی بن أحمد ابن عمر بن حفص أبو الحسن ابن الحمامی البغدادی: 127

3-5-75- أحمد بن رضوان ابن محمد بن جالینوس: 128

3-5-76- محمد بن یاسین أبو طاهر البغدادی البزاز: 128

3-5-77- محمد بن علی بن أحمد ابن یعقوب ابو العلاء الواسطی: 128

3-5-78- الحسن  بن محمد ابن إبراهیم أبو علی البغدادی: 129

3-5-79- أبو الفتح بن شیطا: 129

3-5-80- محمد بن علی بن موسى أبو بكر الخیاط: 129

3-5-81- حسن بن القاسم بن علی الواسطی: 130

3-5-82- عبد السید بن عتاب أبو القاسم البغدادی الضریر: 130

3-5-83- أبو الخطاب بن الجراح: 131

3-6- القرن السادس: 131

3-6-84- أحمد بن علی بن بدران أبو بكر الحلوانی البغدادی: 131

3-6-85- الحسین بن محمد ابن عبد الوهاب: 131

3-6-86- محمد بن الخضر ابن إبراهیم المحولی: 132

3-6-87- عبد الله بن علی ابن أحمد : 132

3-6-88- المبارك بن الحسن ابن أحمد بن علی بن فتحان بن منصور: 133

3-6-89- علی بن عساكر ابن المرحب بن العوام أبو الحسن البطائحی: 134

3-6-90- نصرالله بن علی ابن منصور أبو الفتح ابن الكیال الواسطی: 134

3-6-91- محمد بن أبی محمد ابن أبی المعالی: 135

3-7- القرن السابع: 135

3-7-92- عبد الوهاب بن علی بن علی بن عبید الله: 135

3-7-93- عبد الصمد بن أحمد ابن عبد القادر بن أبی الجیش: 136

3-7-94- أحمد بن یوسف بن حسن بن رافع: 137

3-7-95- العماد أبو الحسن الموصلی: 137

3-8- القراء المعاصرین: 138

3-8-1- ملا عثمان الموصلی. 138

3-8-2- عبد الفتاح معروف ظاهر. 145

3-8-3- عبد الله بن ذا النون الموصلی. 146

3-8-4- عبد القادر بن عبد الرزاق الخطیب البغدادی.. 147

3-8-5- الحافظ خلیل اسماعیل. 151

3-8-6- الحافظ الملا مهدی العزاوی.. 156

3-8-7- الحاج محمود عبد الوهاب.. 160

3-8-8- الحافظ عبد الستار الطیار. 162

3-8-9- القارىء عبد الرحمن توفیق. 165

3-8-10- علاء الدین بن محمد علی القیسی. 168

3-8-11- فراس محمد حسین عبد الحمید الطائی. 170

3-8-12- ضاری بن ابراهیم العاصی. 173

3-8-12- القارىء الحاج عامر فاضل حسن الكاظمی. 176

3-8-13- الشیخ رافع العامری.. 179

الفصل الرابع. 183

4-1- التوطئة. 185

4-2- مراتب التلاوة الطریقة العراقیة: 186

4-2- 1- الترتیل: 186

4-2- 2- التحقیق: 187

4-3- التحلیل الفنی للطریقة العراقیة فی تلاوة القرآن الكریم: 187

4-3-1- التلاوة الأولى. 188

4-3-2-التلاوة الثانیة. 188

4-3-3-التلاوة الثالثة. 188

4-3-4-التلاوة الرابعة. 188

4-3-5- التلاوة الخامسة. 189

4-3-6-التلاوة السادسة. 189

4-3-7-التلاوة السابعة. 189

4-3-8-التلاوة الثامنة. 189

4-3-9-التلاوة التاسعة. 190

4-3-10-التلاوة العاشرة 190

4-3-11-التلاوة الحادیة عشر. 190

4-3-12-التلاوة الثانیة عشر. 190

4-3-13-التلاوة الثالثة عشر. 191

4-3-14-التلاوة الرابعة عشر. 191

4-3-15-التلاوة الخامسة عشر. 191

4-3-16-التلاوة السادسة عشر. 191

4-3-17-التلاوة السابعة عشر. 192

4-3-18-التلاوة الثامنة عشر. 192

4-3-19-التلاوة التاسعة عشر. 192

4-3-20-التلاوة العشرون. 192

4-3-21-التلاوة الحادیة والعشرین. 193

4-3-22-التلاوة الثانیة والعشرین. 193

4-3-23-التلاوة الثالثة والعشرین. 193

4-3-24-التلاوة الرابعة والعشرین. 194

4-3-25-التلاوة الخامسة والعشرین. 194

4-3-26-التلاوة السادسة والعشرین. 194

4-4-تحلیل التلاوة: 195

4-5- المدرسة القرآنیة العراقیة بعد سقوط الطاغیة: 199

4-6-أهم معالم النهضة القرآنیة فی العراق بعد سقوط الطاغیة: 201

4-7-العنصر النسوی فی الساحة القرآنیة العراقیة: 202

الخاتمة. 204

مستقبل الطریقة العراقیة. 206

المقترحات.. 207

المصادر. 211

المنابع. 216

 

 

المقدمة

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله الذی لا یبلغ مدحته القائلون, ولا یحصی نعماءه العادون, ولا یؤدی حقه المجتهدون، الذی لا یدركه بعد الهمم, ولا یناله غوص الفطن, الذی لیس لصفته حد محدود, ولا نعت موجود. ثمَّ الصلاة والسلام على خیر الأنام النبیّ محمد بن عبد الله الذی أرسله الله سبحانه وتعالى رحمة للعالمین, و على آله الأخیار المنتجبین الذین بهم فتح الله, وبهم یختم, صلوات الله علیهم أجمعین، وبعد:

فإن هذه مقدمة أطمح من خلالها إلى بیان الإطار العام للرسالة، وتسلیط الضوء على مكوناتها الأساسیة وفیها:

 

السؤال الاصلی:

ما هی الطریقة العراقیة لتلاوة القرآن الکریم؟

الاسئلة الفرعیة:

 

  • ماهی المقامات و النغمات المستعملة فی الطریقة العراقیة لتلاوة القرآن الکریم؟
  • من هم رواد الطریقة العراقیة لتلاوة القرآن الكریم؟
  • ماهی محاسن و مواطن الخلل فی الطریقة العراقیة لتلاوة القرآن الكریم؟
  • ما مدی تطابق الطریقة العراقیة لتلاوة القرآن الكریم لأحكام التجوید؟
  • ما هی سبل الرقى الطریقة العراقیة لتلاوة القرآن الكریم؟

ضرورة البحث:

 

  • ضرورة تعرف العالم الاسلامی بالقراء العراقیین و قرائتهم.
  • كشف محاسن تلاوة القرآن الكریم بالطریقة العراقیة و مواطن الخلل فیها.
  • دراسة و تحلیل المقامات و النغمات المستعملة فی الطریقة العراقیة لتلاوة القرآن الكریم.
  • دراسة سبل تطور تلاوة القرآن الكریم بالطریقة العراقیة الی العالمیة.

منهج البحث:

لقد اعتمدت فی كتابة هذه الرسالة على البحوث المیدانیة والاستبیانات التی اجریتها فی العراق، تحدیدا فی محافظة بغداد، و كربلاء، و نجف، و كركوك، كما اعتمدت على الكتب و المكتبات فی العراق و فی جمهوریة الاسلامیة و لقاءات التی اجریتها مع كبار القراء العراقیة و المصریة، منذ اقامتی فی العراق، و تناولت مسائل البحث بالتحلیل والاستدلال على الصوتیات والنقد، بل وبإعمال النظر فی بعض الحالات، وقمت بتدوین المعلومات ذات الصلة بالبحث، ثم تنظیمها وترتیبها مع الإشارة إلى مصادرها.

سابقة البحث:

أن مسألة تلاوة القرآن الكریم و خاصة الطریقة العراقیة و المقامات العراقیة تعتبر من إحدى المسائل التی وقعت فی معرض متناول العلماء والمحققین فی أبحاثهم وكتاباتهم، وتعتبر من المباحث القدیمة التی اهتموا بها وأعطوها جانباً واسعاً من البحث، وفی ما یلی سنشیر الی بعض من كتب كتابا خاصا فی هذا المجال:

  • فن التلاوة أصوات و انماط، تألیف: عادل الهاشمی.
  • سنا الاصوات فی تلاوة الآیات، تألیف: الدكتور ابراهیم السالم.
  • المقام العراقی، تألیف: الحاج هاشم محمد الرجب.
  • فن تلاوة القرآن، تألیف: الدكتورة كریستینا نلسون.
  • الزمن الجمیل، تألیف: سید امین المیرزائی.

فكتاب الاول:

عبارة عن دراسة تحلیلة لطریقة التلاوة القرآنیة الكریمة فی المدرستین المصریة و العراقیة، فقد تناول الباحث فیه دراسة اصوات بعض القراء المصریین كـ الشیخ محمد رفعت، و الشیخ عبدالفتاح الشعشعاعی، و الشیخ ابوالعینین شعیشع، و الشیخ مصطفى اسماعیل، و الشیخ عبدالباسط محمد عبدالصمد، و الشیخ محمد خلیل الحصری، اضافة الى بعض القراء العراقین كـ الحافظ ملا مهدی، و الحاج محمود عبدالوهاب، و الشیخ عبدالقادر الخطیب، و الحافظ صلاح الدین، و الحافظ خلیل اسماعیل، و عبدالرحمن التوفیق.

لكن لم یدرس فیها تاریخ المقام العراقی، و الطریقة العراقیة بشكل عمیق و میدانی، و لم یشر الى تاریخ التلاوة فی العراق و ما حملها من التراث، لكن مع كل هذا انها عمل جید فی ذاته.

اما الكتاب الثانی :

عبارة عن دراسة حول القراءة القرآنیة و بیان الاصوات و فن القراءة و التلاوة المصریة و العراقیة، و ذكر فیه الفنون و الانغام، و الموسیقی، و آراء الفلاسفة و المفكرین و اهل البیت علیهم السلام فی الاصوات، لكن لم یسلط الضوء على

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 10:08:00 ق.ظ ]




چکیده

روحی بعلبکی از برجسته ترین فرهنگ نویسان معاصر زبان عربی بوده است. وی در اثر ارزشمند خود به نام “المورد المرئی” واژگان و اصطلاحات تخصصی و کاربردی دنیای معاصر را در بیست و هشت بخش و به صورت مصور آورده است. بنا بر جامعیت و حوزه بندی های مختلف این فرهنگ لغت، ترجمه فارسی آن بیش از پیش ضروری می­نماید و می ­تواند راهگشای دانشجویان و علاقه­مندان به ترجمه قرار گیرد. ترجمه و معادل یابی اثر، با توجه به علمی – تخصصی بودن واژگان و اصطلاحات و با هدف کاربردی ساختن برابر واژه ها، به صورت کتابخانه ای – میدانی بوده است و مترجم در برخی موارد ناگزیر به ترجمه­ی آزاد شده است. در پایان مترجم بعد از نتیجه ­گیری به نقد و بررسی شکلی و محتوایی اثر پرداخته­است و کوشیده تا ضمن اشاره  به اشکالات کتاب، ارزش این اثر را بیان نماید.

 

واژگان کلیدی: ترجمه، فرهنگ معاصر، المورد المرئی.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                         صفحه

مقدمه…………………………………………………………………………………………………1

فصل اول: کلیات…………………………………………………………………………………9

1-1. مکاتب…………………………………………………………………………………………………………………10

1-1-1. مکتب خلیل……………………………………………………………………..10

1-1-2. مکتب برمکی……………………………………………………………………10

1-1-3. مکتب جوهری………………………………………………………………….11

1-1-4. مکتب ابوعبید…………………………………………………………………..11

1-2. روحی بعلبکی……………………………………………………………………………………11

1-3. معرفی کتاب……………………………………………………………………………………..13

فصل دوم: ترجمه ی فرهنگ المورد المرئی از ص 425-832………………..14

2-1. بخش حمل و نقل………………………………………………………………………………………………15

2-1-1. حمل و نقل زمینی…………………………………………………………………………..16

2-1-1-1. پی نوشت………………………………………………………………………71

2-1-2. حمل و نقل دریایی………………………………………………………………………….79

2-1-2-1. پی نوشت…………………………………………………………………….100

2-1-3. حمل و نقل هوایی…………………………………………………………………………108

2-1-3-1. پی نوشت……………………………………………………………………121

2-1-4. حمل و نقل فضایی……………………………………………………………………….127

2-1-4-1. پی نوشت……………………………………………………………………132

پایان نامه

 

2-2. بخش تجهیزات اداری و دفتری……………………………………………………………………….133

2-2-1. پی نوشت……………………………………………………………………………………….154

2-3. بخش موسیقی………………………………………………………………………………………………….162

2-3-1. پی نوشت……………………………………………………………………………………….189

2-4. بخش سرگرمی های خلاقانه……………………………………………………………………………192

2-4-1. پی نوشت……………………………………………………………………………………..227

2-5. بخش ورزش……………………………………………………………………………………………………234

2-5-1. پی نوشت……………………………………………………………………………………..335

2-6. بخش بازی های داخلی………………………………………………………………………………….342

2-6-1. پی نوشت……………………………………………………………………………………..353

2-7. بخش ابزارهای سنجش و اندازه گیری…………………………………………………………..354

2-7-1. پی نوشت……………………………………………………………………………………..367

2-8. بخش دستگاه های نوری ( اُپتیکی)……………………………………………………………….370

2-8-1. پی نوشت……………………………………………………………………………………..379

2-9. بخش سلامتی و ایمنی…………………………………………………………………………………..380

2-9-1. پی نوشت……………………………………………………………………………………..389

2-10. بخش انرژی………………………………………………………………………………………………….391

2-10-1. پی نوشت…………………………………………………………………………………..436

2-11. بخش ماشین آلات سنگین………………………………………………………………………….456

2-11-1. پی نوشت…………………………………………………………………………………..471

2-12. بخش اسلحه و جنگ افزار……………………………………………………………………………472

2-12-1. پی نوشت…………………………………………………………………………………..499

2-13. بخش نمادها…………………………………………………………………………………………………507

2-13-1. پی نوشت…………………………………………………………………………………..526

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………530

پیشنهادات……………………………………………………………………………………532

منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………533

مقدمه

فرهنگ­نویسی یا فرهنگ­نگاری یکی از حوزه های علم زبان شناسی است که به بررسی نحوه­ نگارش فرهنگ­ها و واژه پردازی می ­پردازد. فرهنگ واژگان، فرهنگ لغت یا لغت­نامه کتابی است که در آن معانی واژه­ های یک زبان معیّن با توضیحات مربوط به ریشه­ شان، تلفّظ­شان، یا اطّلاعات دیگر مربوط به آن­ها به ترتیب حروف الفبای همان زبان گردآوری می­ شود.در این­جا این سول مطرح می­ شود که آیا فرهنگ واژگان همان دانشنامه است؟ پاسخ در نگاه اول اندکی دشوار به نظر می­رسد اما باید گفت فرهنگ واژگان با دانشنامه (دایرة المعارف) تفاوت دارد. در یک واژه نامه معمولاً، به معنای واژه ­ها اکتفا می­ شود و اطلاعات دیگری نظیر تاریخچه داده نمی­ شود. به علاوه در واژه نامه­ها فقط به واژه­ های عمومی یک زبان اشاره می­ شود و اسامی خاص (مانند نام مکان ها و اشخاص) کمتر نوشته می­ شود. با این حال مرز دقیقی بین واژه­نامه و دانشنامه نمی­توان تعیین کرد و برخی کتاب­ها مانند لغت نامه­ی دهخدا به نوعی در هر دو طبقه جای می­گیرد.

پیشینه امر فرهنگ­نویسی در زبان عربی به سیزده قرن پیش می­رسد. پس از تألیف نخستین فرهنگ[1]در قرن دوم هجری، فرهنگ نویسی عربی با اهتمام و جدّیت بسیاری دنبال شد به طوری که در سدهی چهارم هجری هشت فرهنگ عربی[2] تألیف شده است و از این نظر آن قرن را عصر طلایی فرهنگ نگاری نامیده اند. پس از آن، تألیف فرهنگ­های جدید در قرون دیگر تداوم داشت تا این که در نخستین سال­های سده­ی پنجم هجری تألیف فرهنگ  دوزبانه­ی عربی– فارسی آغاز شد. از آن زمان تا پیش از فرهنگ­های جدید در زمان ما حدود صد و پنجاه کتاب به شکل­ها و هدف­های گوناگون پدید آمد.[3]

در میان این فرهنگ ها فرهنگ های مصور نیز پدید آمدند که برخی از آن ها به ترتیب الفبایی و برخی دیگر به ترتیب موضوعی نگاشته شده اند.

طرح موضوع:

یکی از فرهنگ لغت­های مصور عربی، کتاب “المورد المرئی” اثر روحی بعلبکی- فرهنگ نویس برجسته­ی لبنانی- است. این کتاب به چهار زبان عربی، انگلیسی، فرانسوی و اسپانیولی بوده که در بیست و هشت بخش و در موضوعات گوناگون تألیف شده است. این بخش­ها عبارتند از :

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 10:07:00 ق.ظ ]




 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                                        صفحه

 

 

چکیده فارسی 1
مقدمه 2

کلیات تحقیق

 

 

5
  الف) تعریف موضوع 5
  ب ) تاریخچه 5
  ج ) اهداف تحقیق 6
  د  ) اهمیت و ضرورت تحقیق 6
  ه  ) کاربرد نتایج تحقیق 6
  و) فرضیات تحقیق 6

فصل اول: ابراهیم طوقان و تحولات سیاسی

 

 

 
  الف ) تحولات سیاسی ، اجتماعی 8
  ب  ) تحولات ادبی 13
  ج )  زندگی ابراهیم از تولد تا مرگ 15
  د  )  سیرتحول اندیشه ابراهیم 22
  ه  ) طوقان از دیدگاه ناقدان و شاعران 24

فصل دوم : محتوا ومضامین شعر طوقان

 

 

 
  الف) وطن و جهاد 29
  ب )  مرگ 59
  ج  )  زن 63

فصل سوم : سبک بیان وصورخیال در شعرطوقان

 

 

 
  الف ) سبک بیان طوقان

 

 

76

  ب  ) صور خیال شاعر 86
  1 . بیان 86
الف ) تشبیه 86
  ب  ) مجاز 93
  1- مجاز لغوی 93
    1-1- مجاز مرسل 94
    1-2- استعاره 95
  2-  مجاز عقلی 110
ج ) کنایه 111
  1-  رمز 113
2-  معانی 115
الف ) انشاء 115
  1-  غیر طلبی 115
  2-  طلبی 116
    2-1- امر 116
    2-2- نهی 120
    2-3- استفهام 122
    2-4- تمنی 127
    2-5- ندا 129
ب ) قصر 133
  3-  بدیع 137
  الف ) جناس 137
          ب ) طباق ……………. 141
  ج ) ترصیع 147
  د ) مراعاة نظیر 150

فصل چهارم : اقتباسهای قرآنی در شعر طوقان

 

 

 
  الف)  اقتباس کامل 155
  ب)  اقتباس شبه کامل 160
  ج)  اقتباس معنایی 168
  د)  اقتباس از اسماء قرآنی 172
  ه)  اقتباس از اسلوب بیانی 174

پیوستها : نمونه هایی از آثار منظوم و منثور ابراهیم

 

 

 
الف)  از شعر 177
  1-  القدس 177
    1-1- ترجمه 178
  2-  یا حسرتا 178
    2-1- ترجمه
جج
178
  3-  أیّها الأقویاء 179
    3-1- ترجمه
جج
179
  4- وداع
جج
180
    4-1- ترجمه 181
  5- مناجاة وردة 182
    5-1- ترجمه 183
ب)  از نثر 184
  1-  رأی بین الآراء و دلو بین الدلاء 184
    1-1- ترجمه 185
چکیده عربی 188
  ب)  فهرست منابع و مآخذ 189

چکیده فارسی

 

ابراهیم طوقان شاعر نامدار معاصر عرب در سال 1905م  در نابلس  چشم  به جهان گشـود. اگر چه  بیماری

 

ازهمان دوران کودکی همزاد او شد وتا پایان عمر کوتاهش، وی را همراهـی کرد . اما حوادث تلخ و پیش بینى

 

فرجام ناگـوارسرزمین فلسطین كـه سالها  قبـل از وقوع ، دراندیشه  شاعر جـوان  شکـل گرفت ، بیشتـر ازهـر

 

دردى  وى  را آزرده خاطـر نمود  و رنج داد . او با درایت  و دوراندیشی  كه  داشت ، همواره نسبت  بـه آینده

 

دردناك آن سرزمین بـه هموطنانش هشدارمى داد  و آنان را بـه  مقاومت  در مقابل  توطئـه هـای  استعمـار فرا

پایان نامه

 

 

می خواند. وهمین احساس تعهد انسانی واجتماعی بود كه وى را پرچمدارادبیات مقاومت گردانید و او را ملقـب

 

بـه شاعـر وطن نمـود تا جایی کـه وطن مهمتریـن مضمون شعــرى وی را تشکیـل می دهد.

 

ابراهیـم طوقان ، با استفـاده هنرمندانـه ازمیراث گذشتـه عرب ، بـه خوبـى تـوانست  احساس وعواطف را كـه

 

جان مایـه  شعر رومانتیک  است ، با  نو گرایـى  رئالیسم ، در هــم  بیامیزد . و بین  احساس  درونـى  خویـش

 

وحوادث دردناك پیرامونش ، پیوندى عمیق وناگسستنى ایجاد نماید. کـه همین ایجاد پیوند بین حال وگذشته است

 

كه  به  شعر وى  لطافت ، قوت  و استحكام  می بخشد.

 

از یک سو زبان وسبک بیـان طوقـان بسیـار آسان و قابل فهـم براى همگان ، وگاهی به شدت تهکمی و انتقادی

 

است  و از سوى دیگر، شعر او اگر چه نمادی  از مقاومت  و با زبانى سهل وهمه فهم است ، اما هیچگاه خالی

 

ازصور خیال  و زیبایى‌هاى  هنرمندانه  شاعرى چیره دست  نیست . و از آن میان ،  بـه كارگیرى  استعاره ،

 

مهمترین عنصر بلاغی است كـه در دیوان او بـه وفـور مشاهده مى گردد.

 

علاوه  بر آنچـه  بیان شد ، اقتباسهـای  فراوان  قرآنـی ، که  از عشقی  بی پایان حكایت مى كنـد ، الهام  بخش

 

بسیاری از اشعار وطنی  و ملی  ابراهیم طوقان است ، و رمز و راز ماندگاری  نام این شاعرجوان، در امتداد

 

نسلهای پس ازاو را، باید درهمین امر جستجو كرد.

 

ابراهیم طوقان در سال 1941م و درسن 36 سالگی، وپیش ازاشغال سرزمین فلسطین، دارفانی را وداع گفت.

 

 

 

 

*             *              *              *               *

 

 

واژه های کلیدی :  ابراهیم طوقان ، ادبیات معاصرعربی ، شعر ، وطن ، صور خیال ، فلسطین .

 

 

مقدمه

 

هنر و ادب ، یادگار فکـرو اندیشه  صاحب خردانی هستنـد کـه فرهنگ  و تمدن بر جـای مانـده

 

از ملتهـا را در دل خود جای داده و آرمانهای آنها را با نقش و نگارهای زرین بر دیباچه تاریخ

 

حک می کنند .

 

ادبیات واژه ای  کهـن است که قرنهـای متمادی  با تعابیر مختلف  معنا شده  و امروزآن را هنر

 

اندیشه وقلم معرفی می کنند که همسوی با دگرگونیهـای سریع دانش و اندیشه انسان قرن بیستـم

 

متحول گشته ، آنچنان  که همه زوایای زندگی بشر را از غرب تا شرق در برمی گیرد .

 

تحولی که در اروپا و غرب متولـد شد در شرق  رشد کرد و در راستا ی آن جهان عرب عمیقا

 

تحت تأثیر ادبیات بیگانه قرار گرفت تاجایی که شعراین قوم  به  تبعیت از دگرگونیهای اندیشـه

 

و فکر آنهـا  دستخوش تغییرات  چشم گیری شد . ابتدا  در حوزه معنـا  و مفهوم  کـه  نتیجـه آن

 

شکل گیری  مکتب  کلاسیک  به پرچمداری سامی بارودی  و دوستانش  احمد شوقی ، صدقی

 

الزهاوی  و بقیه  بود و سپس در قلمروتصویرکه شاعرانی رمانتیک  همچون ابو شادی ، شابی

 

،میخائیل نعیمه  و دیگران را به ادبیات عرب عرضه کرد ودر نهایت تغییر درموسیقی و زبان

 

شعرکه موج جدیدی ازشاعران نوگرا همانند نازک الملائکة ، سیّاب ، ادونیس ، محمد الماغوط

 

وغیره را که رمزواسطوره وابهام را به طورجدّ درلابه لای شعرشان گنجاندند ،به خودمشغول

 

ساخت .

 

اگر چه تحولات ادبیات عرب در تأثیر از غرب و به تبعیت از آن صورت گرفت ، اما مفهومی

 

زیباتر و با ارزشتر ازآن دردل خود بـه نام ادب مقاومت و عشق بـه  وطن جای داد کـه ادیبـان

 

بسیاری را به خود مشغول ساخت .

 

ادبیات مقاومت که  در پی قضیه فلسطین اشغالی شکل گرفت ، افکار همـه را به خود معطوف

 

ساخت و قلم بیشتر نویسندگان را در راستای مضامـین خود سوق داد . آنچنان که شاعری چون

 

مشهور «  درحاشیه دفتر شکست »  نتوانست نسبت بـه این مهم  بی توجه بمانـد . و اندیشمندان

 

وشاعرانی چـون ابراهیم  طوقان ، محمود درویش  و أمل دنقل عمـرگرانمایـه خـود  را صرف

 

بیداری ملت و سربلندی وطن کردند .

 

ابراهیم  طوقان  درمیان این شاعران دلسوز ، کسـی است که  صفحات این  پایان نامه  بـه  وی

 

اختصاص  یافته است .

 

شاعـری غریب کـه قومش صدای او را  نشنیدند  و با  فریادهـای گرفته اش  بیدار نشدند ، و با

 

بی مبالاتی  به دعوت های او سرزمین وحی ، اولین قبله گاه مسلمین و مهـد انبیای الهـی را در

 

معرض نابودی  قرار دادند  و آن  را  اندوهی عمیق همچون غده چرکینی ساختند کـه قلب تبار

 

عرب را از کرانه های نیل تا فرات به درد می آورد .

 

شعر ابراهیم غزلی است با عاطفـه ای عمیق ، تصویری است صادق از درون وی ، احساسـی

 

است  متفاوت  از احساس شاعران گذشتـه  ،  لیلای او ساحل زیبای بیروت و دخترزیبای قدس

 

باغهای سرخ  انار است  که الهام بخش شعرش می باشند .  عشق  در وجود او آرمانی رؤیایی

 

نیست بلکـه  حقیقتـی است روشن در سرای  وجـود ،  آن را مـی بیند  و لمس مـی کند ، عاشـق

 

می شود و تپشهای قلبش را می سراید ، و بی پروا درغم از دست دادنش  می گرید .

 

وطنیات ابراهیم  سروده ای است  کـه او را  شاعری مخلص ، حساس ، صادق ، دلسوز ، دور

 

اندیش وعربی الأصل معرفی می کنند . شعری کـه در بیشتر مناسبت ها آن را می سراید ، گاه

 

در جمع  زمین فروشان سودجو :

 

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 10:07:00 ق.ظ ]
 
مداحی های محرم