شهریور1393

 

 

 

 

چکیده

 

پیوند کبد راه درمانی مناسبی برای بیماران مبتلا به بیماری های کبدی است. علیرغم پیشرفت چشمگیر این روند درمانی، هنوز به دلیل پاسخ ایمنی فرد دریافت کننده بافت در برابر بافت پیوندی، رد پیوند اتفاق می افتد و عامل اصلی عدم موفقیت این روش است. کبد پیوندی مستعد قرار گرفتن در معرض رد حاد به دلایل متفاوت از جمله استرس­های اکسیداتیو است. آنزیم­ های  NQO1و CAT از جمله آنزیم­ های آنتی­اکسیدان هستند. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط چندشکلی­­های NQO1 C609T (rs1800566) و CAT C-262T (rs1001179) با رد حاد پیوند کبد است. در این مطالعه 217 بیمار دریافت کننده پیوند کبد که 47 نفر از آن­ها دارای رد حاد بودند و 217 فرد سالم به عنوان کنترل مورد بررسی قرار گرفتند. سپس ژنوتیپ ها توسط روش PCR-RFLP تعیین شد و داده ­ها توسط نرم­افراز  آماری SPSS تحلیل شدند. پس از بررسی فراوانی آللی و ژنوتیپی در چندشکلی CAT C-262T بین دو گروه بیماران کبدی منجربه پیوند کبد و شاهد و همچنین بیماران دارای رد حاد و فاقد رد حاد پیوند کبد تفاوت معناداری مشاهده نشد. به عبارت دیگر فراوانی آللی و ژنوتیپی ژن CAT  در چندشکلی یاد شده در بروز بیماری­های کبدی منجر به پیوند و همچنین رد حاد پیوند کبد نقشی ندارد. در بررسی ژنNQO1   نیز اختلاف معناداری میان دو گروه شاهد و بیماران کبدی منجربه پیوند کبد مشاهده نشد. اما بررسی ها در بین بیماران پیوندی دارای رد حاد و فاقد رد حاد نشان داد ژنوتیپ TT نسبت به حضور حداقل یک آلل C (CC+CT) به میزان 92/3 برابر احتمال رد حاد پیوند کبد را  افزایش می دهد(92/3OR=، 08/1-20/14CI=، 037/0P=). این بدین معنی است که ژنوتیپ TT باعث کاهش فعالیت NQO1 شده که منجر به بالا رفتن استرس های اکسیداتیو می شود و در نهایت باعث رد پیوند کبد می شود.

 

واژگان کلیدی: پیوند کبد، رد حاد، استرس اکسیداتیو، CAT، NQO1

 

 فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                 صفحه

 

1-1 کبد. 2

1-2 رد پیوند. 3

1-2-1 رد فوق حاد. 3

1-2-2 رد حاد. 4

1-2-3 رد مزمن.. 4

1-2-4 رد حاد پیوند کبد. 4

1-2-4-1 اپیدمیولوژی رد حاد پیوند کبد. 5

1-2-4-1-1 آنتی بادیهای ضد HLA.. 6

1-2-4-1-2 آنتی بادی علیه آنتی ژنهای گروه خونی.. 6

1-2-4-1-3 افزایش سن اهداکننده و دریافت کننده پیوند. 7

1-2-4-1-4 اهدا کننده بافت… 7

1-3 استرس اکسیداتیو و آنتی اکسیدانت ها 7

1-3-1 کاتالاز. 8

1-3-2 کوئینون اکسیدوردوکتاز1 NAD(P)H (NQO1): 10

1-4 هدف.. 11

1-5 فرضیه: 12

 

عنوان                                                                                                 صفحه

 

بر مطالعات انجام شده

2-1 مطالعات انجام شده بر روی ژن کاتالاز. 14

. 17

2-3 مطالعات پیشین انجام شده در خصوص پیوند کبد: 18

 

3-1 نمونه گیری: 21

3-2 وسایل مورد نیاز. 22

 

3-2-1 محلولهای استفاده شده جهت استخراج DNA از نمونه خون کامل.. 22

3-2-2 محلولهای استفاده شده جهت استخراج  DNA از نمونه بافی کت… 22

3-2-3 مواد لازم جهت انجام  PCR.. 22

3-2-4 مواد لازم جهت انجام الکتروفورز. 22

3-2-5 مواد استفاده شده جهت اثر دادن آنزیم محدود کننده. 23

3-3 استخراج DNA از خون محیطی.. 23

3-4 استخراج DNA از بافی کت با کیت DNP. 23

3-5  PCR.. 24

3-6 الکتروفورز. 27

3-7 رنگ آمیزی ژل.. 28

3-7 تحلیل آماری.. 29

 

4-1 مشخصات افراد شرکت کننده در این مطالعه. 31

4-2 نتایج حاصل از بررسی ریسک فاکتور های دخیل در رد پیوند کبد و مشخصات بیماران.. 31

عنوان                                                                                                 صفحه

 

درافراد سالم و بیماران پیوند کبد. 33

4-4 مقایسه ی فراوانی ژنوتیپی و آللی بین دو گروه سالم و بیمار در ژن کاتالاز. 34

4-5 مقایسه ی فراوانی ژنوتیپی و آللی بین بیماران با رد حاد پیوند و بیماران فاقد رد حاد پیوند در ژن کاتالاز  35

درافراد سالم و بیماران پیوند کبد. 35

. 36

  37

 

5-1 بحث و نتیجه گیری.. 39

5-2 پیشنهادات: 43

 

 فهرست منابع.. 44

 

 

فهرست جدول‌ها

 

عنوان                                                                                                 صفحه

 

 

جدول3-1: مشخصات گروه شاهد و کنترل.. 21

جدول 3-2: مواد مورد نیاز جهت تهیه مخلوط واکنش PCR.. 24

. 25

. 26

. 26

. 27

جدول 1-4  بررسی ریسک فاکتورهای دخیل در رد پیوند کبد و مشخصات بیماران.. 32

جدول 2.4-  بررسی ریسک فاکتورهای کمی دخیل در رد پیوند کبد و مشخصات بیماران.. 32

بیمار پیوند کبد. 33

جدول 4-4 آنالیز توزیع فراوانی های ژنوتیپی و آللی ژن کاتالاز. 34

در بین گروه سالم و بیماران پیوند کبد. 34

جدول 4-5 آنالیز توزیع فراوانی های ژنوتیپی و آللی در ژن کاتالاز در بین بیماران پیوند کبد  35

بیمار پیوند کبد. 36

  در بین گروه سالم و بیماران پیوند کبد  36

در بین بیماران پیوند کبد  37

 

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

عنوان                                                                                                 صفحه

 

شکل 3-2: نتایج حاصل از PCR -RFLP چند شکلی  بر روی ژل آگاروز  29

بر روی ژل آگاروز  28

C-262T. 10

C609T. 11

مقدمه

 

 

1-1 کبد

 

کبد یکی از پرکارترین اعضای بدن است که بسیاری از فعالیت های حیاتی در آن انجام می شود یکی از کارهای مهم آن سم زدایی است. در سم زدایی، کبد مواد نامحلول را به مواد بی خطر و محلول در آب تبدیل و به ادرار یا صفرا منتقل می کند ((Liska et al, 1998.

سم زدایی شامل دو مرحله است:

در مرحله اول خانواده سیتوکروم P450 نقش بسیار مهمی را بازی می کنند که اولین دفاع آنزیمی در برابر ترکیبات خارجی است. این آنزیم ها با بهره گرفتن از اکسیژن و کوفاکتور NADPH، گروه فعالی مثل OH را به مواد اضافه کرده و