فهرست مطالب
عنوان                                                                                   صفحه

فصل اول: كلیات تحقیق     1
مقدمه    2
عنوان تحقیق     2
تعریف (موضوعی) عنوان تحقیق    2
قلمرو تحقیق     4
مساله تحقیق     4
اهمیت و ضرورت تحقیق     6
اهداف تحقیق     8
مدل تحقیق    8
پرسش و فرضیه های تحقیق     9
متغیرهای تحقیق     11
تعاریف و اصطلاحات    12
تعریف عملیاتی متغیرها    14
نتیجه‌گیری    16
فصل دوم:  مبانی نظری تحقیق    17
مقدمه    18
قسمت اول: آشنایی با بهبود سازمان     20
مقدمه    21
تعاریف بهبود سازمان    21
•    حمایت مدیریت عالی سازمان     22
•    فرایندهای حل مشكلات سازمانی    22
•    برنامه‌ریزی شده در سراسر سازمان    23
تحول سازمان به كمك علوم رفتاری     24
اهداف بهبود سازمان    25
نتیجه‌گیری    26
قسمت دوم: سیستم‌ها و تغییر در بهبود سازمان     27
مقدمه    28
نگرش سیستمی به بهبود سازمان    28
ماهیت تغییر سازمانی    32
مراحل تغییر برنامه‌ریزی شده    34
سطوح تغییر     35
•    تغییر حمایتی     36
•    تغییر هدایتی     36
مقاومت در برابر تغییر     37
راهبردهای رفتار مناسب در برابر تغییر    38
تأثیر فرهنگ بر تغییر و مقاومت در برابر آن     40
•    واژه فرهنگ    40
•    فرهنگ سازمانی    41
•    بهبود سازمان و فرهنگ سازمانی     42
استراتژی تغییر در بهبود سازمان     42
ویژگیهای برنامه بهبود با تأكید بر ابعاد رفتاری     44
ویژگیهای برنامه بهبود با تأكید بر ابعاد ساختاری     45
ویژگیهای برنامه بهبود با تأكید بر روشها و فنون     46
تحلیل نیازهای ساختاری، رفتاری، خط‌مشی و تكنولوژی    48
نتیجه‌گیری    50
قسمت سوم: فرایند بهبود سازمان    51
مقدمه    52
مراحل بهبود و بازسازی سازمان    52
طبیعت بهبود سازمان    55
فرایند بهبود سازمان    56
نتیجه‌گیری     59
قسمت چهارم: آسیب‌شناسی سازمانی    60
مقدمه    61
مفهوم و تعاریف آسیب‌شناسی    61
كانونهای آسیب‌زا    62
عوامل ایجادكننده آسیب‌ها    65
انواع آسیب‌ها    66
•    تحمیلی و ناخوشایند    66
•    تسری و تشدید    66
•    تخریب و آنتروپی    68
مفاهیم كاربردی مرتبط با آسیب‌شناسی    69
معیارها و اصول مهم در فرایند آسیب‌شناسی    71
نتیجه‌گیری     74
قسمت پنجم:  فنون بهبود سازمان، الگوها و مدلهای آسیب‌شناسی     75
مقدمه    76
فنون و مداخلات بهبود سازمان    76
•    تكنیك‌ها و فنون بهبود در سراسر سازمان    77
o    جلسه‌های رویارویی    77
o    بررسی – بازخورد    77
o    مدیریت بر مبنای هدف    78
o    مدیریت سیستم (4) رنسیس لیكرت    79
o    بهبود سازمان با بهره گرفتن از شبكه     80
•    مداخله‌های ساختاری و رفتاری     81
o    طراحی مجدد ساختاری     81
o    تیم‌سازی    81
o    انگیزش و پاداش‌ها    81
o    تئوری برابری     83
o    اقدام مثبت     84
الگوهای آسیب‌شناسی سازمانی     85
•    مدل هفت بعدی ماروین و ایزبورد    85
•    مدل توسعه منابع انسانی    ….89
•    مدل هاریسون    ..91
•    مدل تحلیلی سه‌شاخگی    …91

o    شاخه ساختار    .93
o    شاخه محتوی یا رفتار    96
o    شاخه زمینه یا محیط     97
نتیجه‌گیری     99
قسمت ششم:  پیشینه پژوهش    100
مقدمه    101
آسیب‌شناسی در شركت آب منطقه‌ای كرمان    101
آسیب‌شناسی در شركت آب منطقه‌ای غرب     104
نتیجه‌گیری     107

قسمت هفتم:  آشنایی با شركت برق منطقه‌ای تهران …………………………………..   108
مقدمه      109
عوامل ساختاری    109
•    سیر تحولات ساختاری شركت برق منطقه‌ای تهران    109
•    ساختار حقوق و دستمزد    110
•    روش‌ها، رویه‌ها و فرایندهای كاری    112
عوامل رفتاری     113
•    ویژگی‌های فرهنگ موجود     113
•    سبك مدیریت     114
•    ساختار آموزش     115
•    انگیزش و رضایت شغلی    116
عوامل محیطی (زمینه‌ای)     117
•    الزامات و روندهای محیطی     117
•    مأموریت شركت برق منطقه‌ای تهران    117
•    منشور عملیاتی معاونت منابع انسانی برق تهران     120
•    چشم‌انداز برق تهران     121
نتیجه‌گیری    124
فصل سوم: روش تحقیق    125
مقدمه    126
نوع تحقیق    126
روش تحقیق    126
جامعه آماری     128
نمونه آماری تحقیق    130
روش نمونه‌گیری     133
روش‌های جمع‌ آوری اطلاعات    134
•    اسناد و مدارك و كتابخانه    135
•    مشاهده و مصاحبه    135
•    پرسشنامه    136
o    روایی تحقیق     137
o    اعتبار و پایایی تحقیق     140
o    آزمون‌های آماری تحقیق    141
نتیجه‌گیری     142

فصل چهارم:  تجزیه و تحلیل آماری داده های تحقیق    143
مقدمه    144
روش های توصیفی     145
ویژگی های جمعیت شناختی    145
•    جنسیت    145
•    میزان تحصیلات    146
•    سابقه خدمت    147
•    سطح سازمانی    149
•    سوالات پرسشنامه و متغیرها    150
روش های استنباطی    155
•    فرضیه اول     155
•    فرضیه دوم     158
•    فرضیه سوم     162
•    فرضیه چهارم     165
نتیجه گیری ……………………………………..168
فصل پنجم:  نتیجه‌گیری و پیشنهادها    169
مقدمه    170
نتیجه گیری تحقیق………………………………170
الف) یافته های توصیفی     170
ب)یافته‌های استنباطی     172
•    فرضیه اول     172
•    فرضیه دوم     173
•    فرضیه سوم     174
•    فرضیه چهارم     176
پیشنهادهای تحقیق     177
الف) پیشنهادهای مرتبط با عوامل ساختاری     177
الف.1) گزینش و استخدام     177
الف.2) انتصابات و ارتقای شغلی     177
الف.3) ارزیابی عملكرد     178
الف.4)  جبران خدمت     178
الف.5) ساختار سازمانی     179
الف.6) بهبود روشها     179
الف.7) سیستم مكانیزه اطلاعاتی     179
ب)  پیشنهادهای مرتبط با عوامل رفتاری     180
ب.1)  انگیزش و رضایت شغلی     180
ب.2)  رهبری     180
ب.3)  فرهنگ سازمانی     181
ب.4) امنیت شغلی     181
ب.5)  آموزش و بالندگی كاركنان    182
پ)  پیشنهادهای مرتبط با عوامل زمینه‌ایی     183
پ.1)  مشتری‌گرایی     183
پ.2)  پیمانكاران و مشاوران     183
سایر پیشنهادها    184
الف)  عوامل ساختاری     184
الف.1)  گزینش و انتصابات     184
الف.2)  ساختار و تشكیلات     184
الف.3)  حقوق و دستمزد و رفاه     185
ب)  عوامل رفتاری     185
ب.1)  آموزش و بالندگی كاركنان     185
ب.2)  فرهنگ سازمانی و رضایت شغلی     186
پیشنهاد برای تحقیقات آتی     187
محدودیت‌های پژوهش    188
منابع و ماخذ    190
الف. منابع فارسی……………………………………..190
ب.منابع انگلیسی………………………………………194
ضمائم…………………………………………..195

خلاصه پژوهش

پژوهش حاضر تحت عنوان “بررسی آسیب‌شناسی معاونت منابع انسانی شركت برق منطقه‌ای تهران با هدف بهبود و توسعه” در محدوده زمانی سال 1383 و در قلمرو مكانی حوزه ستادی معاونت منابع انسانی شركت برق منطقه‌ای تهران صورت پذیرفته است. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی معیارها و شاخص‌های آسیب‌شناسی معاونت منابع انسانی برق تهران، طبقه‌بندی آسیب‌های مزبور و ارائه پیشنهادات و توصیه‌هایی برای بهبود و توسعه می‌باشد تا در این راستا به حل مشكلات و ارتقای اثربخشی معاونت منابع انسانی یاری رسانده و از حادشدن مشكلات، كاهش بهره‌وری جلوگیری بعمل آورد.

آسیب‌ها بسیار متعدد و متنوع هستند و همه سطوح عملكردها، اهداف و رفتارها و ساختارهای سازمانی را درگیر اختلال می‌نمایند؛ از اینرو، مناسبترین تئوری و متدولوژی برای تجزیه و تحلیل و شناخت آسیب‌های سازمانی، مدل سه‌شاخگی است. این مدل از “عوامل رفتاری” (شامل: فرهنگ سازمانی، انگیزش و رضایت شغلی،‌رهبری، آموزش و بالندگی كاركنان، و امنیت شغلی)، “عوامل ساختاری” (شامل: ساختار سازمانی، بهبود روشها، سیستم مكانیزه اطلاعاتی، نظام پرداخت، گزینش و استخدام، انتصابات و ارتقای شغلی و ارزیابی عملكرد) و سرانجام “عوامل زمینه‌ای” (شامل: مشتری‌گرایی و پیمانكاران و مشاوران) تشكیل شده است.

با توجه به مدل و اهداف مورد نظر، پژوهش حاضر در صدد یافتن پاسخ به این پرسش بود كه “عواملی كه عملكرد معاونت منابع انسانی شركت برق منطقه‌ای تهران را تحت تأثیر قرار می‌دهد چیست؟” به همین منظور، چهار فرضیه ـ به شرح ـ مطرح گردید:

• فرضیه اول: عوامل ساختاری بر عملكرد معاونت منابع انسانی برق تهران تأثیر دارد؟
• فرضیه دوم: عوامل رفتاری بر عملكرد معاونت منابع انسانی برق تهران تأثیر دارد؟
• فرضیه سوم: عوامل زمینه‌ای بر عملكرد معاونت منابع انسانی برق تهران تأثیر دارد؟
• فرضیه چهارم: بین میزان تأثیر عوامل ساختاری، رفتاری و زمینه‌ای بر عملكرد معاونت منابع انسانی برق تهران تفاوت وجود دارد.

روش تحقیق حاضر، از آن جهت كه به بررسی و شناسایی آسیب‌های سازمانی در شرایط موجود می‌پردازد، تحقیق توصیفی ـ پیمایشی بوده است و جامعه آماری نیز شامل كلیه كاركنانی كه در حوزه ستادی شركت برق منطقه‌ای تهران و در مشاغل مدیریتی، سرپرستی و كارشناسی ـ به تعداد 339 نفر ـ مشغول بكار هستند در نظر گرفته شد. از جامعه آماری مزبور، نمونه‌ای به حجم 100 نفر با بهره گرفتن از روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب گردید. در راستای اندازه‌گیری دقیق شاخص‌های آسیب‌شناسی معاونت منابع انسانی شركت برق منطقه‌ای تهران، پرسشنامه‌ای آماده شد و از پاسخ‌دهندگان درخواست گردید، نقطه‌نظرات و دیدگاه های خود را نسبت به شرایط موجود شاخص‌ها براساس مقیاس پنج‌گزینه‌ای لیكرت اعلام دارند. برای بررسی اعتبار پرسشنامه از روش محاسبه ضریب “آلفای كرونباخ” استفاده شد. ضریب اشاره شده برای كل پرسشنامه ـ كه شامل 40 سؤال بوده است ـ برابر 93/0 و برای هر یک از خرده مقیاس یا سؤالات (عوامل ساختاری، عوامل رفتاری، و عوامل زمینه‌ای) به ترتیب 88/0، 87/0، و 74/0 محاسبه گردید.

برای تجزیه و تحلیل اطلاعات ابتدا داده‌های پژوهش از پرسشنامه‌ها استخراج و سپس با بهره گرفتن از كامپیوتر و از طریق نرم‌افزار آماری SPSS در بخش روش های توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون آماری حاكی از آن است كه تمامی فرضیات تحقیق در سطح 99% مورد تایید قرار می‌گیرند. به این ترتیب با استفاده جداول و نمودارهای حاصل از فصل چهارم، اولویت آســیب‌های هر یک از عوامل ساختاری، رفتاری و زمینه‌ای و همچنیـن علل و ریشه هــر آسیب ـ باتوجه به نقطه‌نظر كل پاسخگویان ـ مورد شناسایی قرار گرفت. اولویت آسیب‌های هر یک از عوامل ـ به ترتیب گستردگی آسیب ـ به شرح زیر حاصل گردید:

الف –  عوامل ساختاری

• گزینش و استخدام؛
• انتصابات و ارتقای شغلی؛
• ارزیابی عملكرد؛
• سیستم پرداخت؛
• ساختار سازمانی؛
• بهبود روشها؛ و
• سیستم مكانیزه اطلاعاتی.

ب – عوامل رفتاری

• انگیزش و رضایت شغلی؛
• رهبری؛
• فرهنگ سازمانی؛
• امنیت شغلی؛ و
• آموزش و بالندگی كاركنان.

پ – عوامل زمینه‌ای