برای اندازه‌گیری وضعیت دسترسی و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات یا همان آمادگی الكترونیكی كشورها، تاكنون طیف وسیعی از ابزارهای ارزیابی توسعه یافته‌اند. این ابزارها از تعاریف و روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری آمادگی الكترونیكی استفاده كرده اند و از نظر نتایج حاصله بطور قابل ملاحظه‌ای با یكدیگر متفاوت می‌باشند. بیشر مدل های ارائه شده در سطح ملی بوده و به اندازه کافی متغیرهای ارزیابی آمادگی الکترونیکی، در سطح سازمانی را مورد بررسی قرار نداده اند. آن تحقیقاتی هم که در سطح سازمانی انجام شده بیشتر، آمادگی شرکت ها و سازمان ها را برای تجارت الکترونیک مورد ارزیابی قرار داده اند و بیشتر کلی بوده. اما تاكنون مدلی بومی برای ارزیابی آمادگی الكترونیكی در سطح سازمان خدماتی طراحی نشده است.

در این تحقیق با بهره گرفتن از روش رویش نظریه ها، با بهره گرفتن از نمونه برداری تئوریک و با بکارگیری نرم افزار Atlas ti، شاخص ها و مدل ارزیابی آمادگی الکترونیکی سازمان خدماتی (مورد مطالعاتی سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح) مناسب و متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فناوری كشور طراحی شده است. سپس با بهره گرفتن از نظرسنجی 10 نفر از خبرگان و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن معیار های مدل مشخص شده است. در نهایت آمادگی الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح بر اساس مدل بدست آمده و اوزان حاصله مورد ارزیابی قرار گرفته است.

نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد كه سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح در بعد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت در حوزه های «استراتژی ها و سیاست های فناوری اطلاعات» و «زیر ساخت شبکه فناوری اطلاعات » بیشتر از حد متوسط بوده و در حوزه های «شبکه ارائه خدمت » و « فرهنگ، رشد و یادگیری منابع انسانی » کمتر از حد متوسط بوده. در بعد آمادگی الکترونیکی جامعه هدف در حوزه های «پذیرش خدمات الکترونیک سازمان توسط جامعه هدف » و « رضایت جامعه هدف از خدمات الکترونیکی » بیشتر از حد متوسط بوده و در حوزه «دسترسی جامعه هدف به خدمات الکترونیکی » نزدیک حد متوسط می باشد.

 

 

واژه‌های كلیدی:  فناوری اطلاعات و ارتباطات، آمادگی الكترونیكی، رویش نظریه، سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح

 

 

فهرست مطالب

فصل اول  1

1-1- مقدمه  2

1-2- تعریف مساله  2

1-3- اهمیت موضوع  3

1-4- سوالات تحقیق   4

1-5- هدف تحقیق   5

1-6- روش تحقیق   6

    6

6

1-7- مراحل تحقیق   7

1-8- چارچوب کلی پایان نامه  8

1-9- کلیدواژه‌های مورد استفاده در تحقیق   9

فصل دوم  11

  12

2-1- بخش اول- تعریف و اهداف «آمادگی الكترونیكی» 12

    12

    13

    17

2-2- بخش دوم- تشریح مدل های ارزیابی آمادگی الكترونیكی   19

    21

    21

  22

  24

25

  27

     29

  30

    32

   36

39

40

41

   44

  47

   50

2-3- بخش سوم : معرفی سازمان خدماتی   52

2-4- نتیجه گیری   53

    54

    62

    64

فصل سوم  66

3-1- مقدمه  67

3-2- مرحله اول – روش تئوری‌سازی داده ‌بنیاد  69

     69

69

    70

  70

     71

71

      71

73

    73

  74

    74

3-3- مرحله دوم :  تعیین وزن معیار های با بهره گرفتن از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) 75

  75

  76

   77

3-4-  مرحله سوم : چگونگی سنجش آمادگی الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح   79

 

 

    79

    79

80

    80

  82

  85

    86

فصل چهارم  87

4-1- مقدمه  88

4-2- یافته های مرحله ی اول پژوهش     88

    89

90

    92

  93

   99

    103

108

     109

    112

4-3- یافته های مرحله دوم پژوهش     115

115

116

  116

  117

  119

  120

  121

  122

  123

  124

  125

  126

4-4- یافته های مرحله سوم پژوهش     127

  128

   128

     129

    132

فصل پنجم   137

5-1- مقدمه  138

    138

5-3- پیشنهادات برای سازمان (نوآوری) 140

5-4- پیشنهادات برای تحقیقات آینده  140

مراجع  141

پیوست‌ها 147

  148

  154

 

فهرست اشکال

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل (2-1) : مدل PERM	42
شکل (3-1) : چارچوب کلی تحقیق	68
شکل (3-2) : فرایند به هم مرتبط نمونه گیری، جمع آوری و کد گذاری داده ها برای رسیدن به نظریه	72
شکل (4-1) : محیط نرم افزار اطلس تی آی و نحوه ی وارد کردن مدارک و مستندات	90
شکل (4-2) : نحوه وارد کردن یادادشت ها در نرم افزار اطلس تی ای	93
شکل (4-3) : نمونه ای از کد گذاری اولیه	94
شکل (4-4) : تعداد کدهای استخراج شده و نحوه استخراج آنها	98
شکل (4-5) : تبدیل کدهای اولیه به مفاهیم	103
شکل (4-6) : طبقه بندی مفاهیم در طبقه های اصلی	104
شکل (4-7) : ساختن معیار شبکه ارائه خدمت با بهره گرفتن از کدهای مرتبط	108
شکل (4-8) : نمای شبکه ای مدل ارزیابی آمادگی الکترونیکی سازمان های خدماتی در نرم افزار	114
شکل (4-9) : رتبه بندی معیارهای اصلی(خروجی نرم افزار expert Choice)	116
شکل (4-10) : نتایج رتبه بندی معیارها (ادغام شده)	116
شکل (4-11) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	117
شکل (4-12) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار آمادگی الکترونیکی جامعه هدف	117
شکل (4-13) : رتبه بندی زیر معیارها (خروجی نرم افزار expert Choice)	118
شکل (4-14) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار بعد امادگی سازمان ارئه دهنده خدمت	118
شکل (4-15) : رتبه بندی زیر معیارها (خروجی نرم افزار expert Choice)	119
شکل (4-16) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار استراتژی ها و سیاست های فناوری اطلاعات	120
شکل (4-17) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	120
شکل (4-18) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار شبکه ارائه خدمت	121
شکل (4-19) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	121
شکل (4-20) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار زیر ساخت شبکه فناوری اطلاعات	122
شکل (4-21) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	123
شکل (4-22) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار فرهنگ، رشد و یادگیری منابع انسانی	123
شکل (4-23) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	124
شکل (4-24) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار دسترسی جامعه هدف به خدمات الکترونیکی	124
شکل (4-25) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	125
شکل (4-26) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار پذیرش خدمات الکترونیک سازمان توسط جامعه هدف	125
شکل (4-27) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	126
شکل (4-28) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار پذیرش خدمات الکترونیک سازمان توسط جامعه هدف	126
شکل (4-29) : رتبه بندی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)	127
شکل (4-30) : رتبه بندی زیر معیارها نسبت به معیار پذیرش رضایت جامعه هدف از خدمات الکترونیکی	127
شکل (4-31) : نمودار فراوانی سطح تحصیلات	128
شکل (4-32) : نمودار رتبه بندی ابعاد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت

 

 

فهرست جداول

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

34	جدول (2-1) : چارچوب  CIDCM
50	جدول (2-2) : معیارها و زیر معیارها مدل سازمان ها در ایران
54	جدول (2-3) : مقایسة مفهومی و ساختاری مدل‌ها موجود در سطح ملی
62	جدول (2-4) : مقایسة مفهومی و ساختاری مدل‌ها موجود در سطح سازمانی
75	جدول (3-1) : امتیازات نشان دهنده شدت اهمیت
82	جدول (3-2) : طیف لیکرت جهت سنجش وضع موجود
84	جدول (3-3) : آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه
85	جدول (3-4) : نتایج بررسی نرمال بودن متغیرهای تحقیق (آزمون شاپیرو)
91	جدول (4-1) : نمایی از برجسته ترین افراد مصاحبه شونده در این پژوهش
92	جدول (4-2) : نمونه ای از یادداشت برداری
94	جدول (4-3) : کدهای اولیه
99	جدول (4-4) : ایجاد مفاهیم از کدهای اولیه
105	جدول (4-5) : تبدیل مفاهیم به طبقه ها و سپس طبقه های کلان را نشان می دهد
115	جدول (4-6) : اهمیت درمقایسات زوجی
116	جدول (4-7) : مقایسه زوجی معیارها نسبت به هدف(خروجی نرم افزار expert Choice)
117	جدول (4-8) : ماتریس مقایسه زوجی گزینه ها(خروجی نرم افزار expert Choice)
118	جدول (4-9) : ماتریس مقایسه زوجی گزینه ها(خروجی نرم افزار expert Choice)
119	جدول (4-10) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها (خروجی نرم افزار expert Choice)
120	جدول (4-11) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها (خروجی نرم افزار expert Choice)
121	جدول (4-12) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)
122	جدول (4-13) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)
123	جدول (4-14) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارهاخروجی نرم افزار expert Choice)
124	جدول (4-15) : ماتریس مقایسه زوجی معیارها (خروجی نرم افزار expert Choice)
126	جدول (4-16) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)
127	جدول (4-17) : ماتریس مقایسه زوجی زیر معیارها(خروجی نرم افزار expert Choice)
128	جدول (4-18) : توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سطح تحصیلات
129	جدول (4-19) : میانگین مربوط به ابعاد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت
130	جدول(4-20) : آزمون t مربوط به ابعاد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت
131	جدول (4-21) : میانگین ابعاد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت
131	جدول (4-22) : نتایج آزمون فریدمن
131	جدول (4-23) : رتبه بندی ابعاد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت
133	جدول (4-24) : میانگین مربوط به ابعاد آمادگی الکترونیکی جامعه هدف
133	جدول (4-25) : آزمون t مربوط به ابعاد آمادگی الکترونیکی جامعه هدف
134	جدول (4-26) : میانگین ابعاد آمادگی الکترونیکی جامعه هدف
134	جدول (4-27) : نتایج آزمون فریدمن
135	جدول (4-28) : رتبه بندی ابعاد آمادگی الکترونیکی جامعه هدف
136	جدول (4-29) : نتیجه ارزیابی آمادگی الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح

– مقدمه

در این فصل شمای كلی تحقیق و طرح تحقیق جهت آشنایی كلی خواننده با مسألة اصلی تحقیق، موضوع تحقیق، ضرورت‌ها و اهداف تحقیق، و روش برخورد محقق با این مسأله‌ در روش تحقیق، شیوة جمع‌ آوری اطلاعات و قلمروی تحقیق به‌طور كلی بیان می‌شود.

 

1-2- تعریف مساله

فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) ماهیت روابط جهانی و منشاء مزیت های رقابتی و نیز فرصت های توسعه اقتصادی و اجتماعی را به طور بنیادینی تغییر داده است. از سوی دیگر با افزایش شكاف دیجیتالی  (‌فاصله ای است میان افراد و جوامعی كه از فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند اینترنت بطور اثر بخش استفاده می كنند و آنهایی كه این توانایی را ندارند) رهبران دولت ها، شركتهای تجاری و سازمان های اجتماعی سعی دارند قدرت فناوری اطلاعات و ارتباطات را در جهت توسعه خویش مهار كنند. برای استفاده اثربخش از فاوا، نهادی باید از جهت زیر ساخت ها، میزان دسترسی به فاوا در سطح گسترده افراد و جنبه های قانونی و حقوقی بر استفاده از فاوا دارای آمادگی الكترونیكی  باشد. بنابراین اگر قرار است خلاء شكاف دیجیتالی پر شود، همه این موضوعات باید در یک استراتژی منسجم و دست یافتنی كه جهت رفع نیازهای محلی آن نهاد خاص توسعه داده شده است، مورد توجه قرارگیرند.