فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                   صفحه

 

فصل یک

مقدمه. ….. 2

 

فصل دو

اهمیت رسوب واكس

2-1- مشکلات رسوب واکس.. 5

2-2- توصیف واكس.. 7

2-2-1 – تبلور واكس.. 7

2-2-2- رسوب واکس(wax deposition) 8

2-3- ماهیت واكس.. 11

2-4- عوامل موثر در تشكیل رسوب واكس.. 19

 

فصل سه

تئوری های واكس

3-1- تئوری هیدرودینامیكی واكس.. 24

3-1-1 نفوذ مولكولی.. 25

3-1-2- نفوذ براونین.. 25

3-1-3- پراكندگی برشی.. 26

3-1-4- نشست گرانشی.. 26

3-1-۵- ورقه ورقه شدن رسوبات واكسی.. 27

3-2- مدل دینامیكی رسوب.. 27

3-3- رسوب پارافین در سیستم های جریان تكفازی.. 29

3-4- رسوب پارافین در سیستم های جریان چند فازی.. 30

3-4-1-اثر ترکیب سیال.. 32

3-4-2- اثر الگوی جریان.. 32

3-5- مروری بر روش های ته نشینی واكس.. 34

3-5-1- معرفی مدل ریگ، رایدال و رونینگسن.. 34

3-5-2- مدل متزین(Matzain) 37

3-5-3- مدل هیدرو(Hydro) 40

3-5-4- مدل دانشگاه میشیگان(University of Michigan Model) 42

3-6- شبیه سازی واكس توسط نرم افزار الگا(OLGA) 43

3-7- پارامترهای واكس.. 44

 

فصل چهار

تئوری های مختلف تعادل ترمودینامیکی رسوب واکس

4-1- تعادل فازی.. 48

4-2- بررسی ترمودینامیكی تشكیل رسوبات واكس.. 53

4-2-1 مدل لیرا-گالنا.. 54

4-2-2-مدل اریكسون.. 55

4-2-3-مدل پدرسن و مدل های تصحیح شده ی آن.. 55

4-2-4-مدل وُن.. 56

4-2-5-مدل كوتینیو.. 56

4-3-بررسی تفصیلی مدل های ارائه شده.. 57

4-4- ترمودینامیک تعادل بخار،مایع و جامد.. 64

 

فصل پنج

پیشینه ی تحقیق

مقدمه.. 67

5-1- پیشینه ی تحقیق.. 67

 

فصل شش

انجام كار

مقدمه.. 74

6-1-مدل وُون(Won’s model) 74

6-1-1-فرضیات مدل وُن.. 74

6-2- توصیف مدل وون(وون 1986).. 75

6-3-مدل پدرسن(Pedersen ) 80

6-3-1- مفروضات مدل پدرسن.. 82

6-3-2- توصیف مدل پدرسن.. 83

6-4- محاسبات جداسازی آنی سه فازی.. 86

6-5- ارائه الگوریتم.. 88

6-5-1- محاسبات جداسازی آنی دو فازی.. 88

 

6-5-2 مقادیر حدس اولیه ی …… 89

   90

.. 91

.. 95

.. 96

.. 97

.. 98

.. 103

.. 104

.. 114

.. 116

.. 117

.. 118

119

.. 121

.. 123

.. 124

 

.. 129

.. 137

.. 142

.. 148

 

.. 155

…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 158

 

.. 160

 

پیوست ها

……………………………………………………………………………………………………………………………………… 172

……………………………………………………………………………………………………………………………………… 175

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول ها

 

 

عنوان                                                   صفحه

 

جدول 2-1: خواص فیزیكی و شیمیایی واكس های پارافینی-میكروكریستال و پترولاتوم،   10

.. 14

   22

.. 82

.. 130

.. 138

.. 141

.. 143

.. 144

.. 145

.. 145

 

 

فهرست شکل ها

 

 

عنوان                                                   صفحه

 

شكل 2-1- شدت رسوب واكس.. 6

.. 13

.. 15

16

.. 17

.. 21

. 49

.. 54

   58

.. 75

.. 83

.. 86

.. 115

.. 117

   124

   131

.. 132

.. 133

.. 134

   135

   136

.. 139

.. 140

   142

   146

.. 147

   148

.. 149

.. 150

   150

   151

   152

.. 153

 

 

مقدمه

 

 

یكی از مهمترین مسائل در صنایع نفت، رسوب مواد آلی سنگین موجود در نفت خام است، كه طی مراحل تولید، حمل و نقل و فرآوری نفت رخ می‌دهد. رسوب این مواد در مخازن، چاه های نفت، پمپ‌ها، تانك‌های ذخیره‌سازی، لوله‌های انتقال و تجهیزات پالایش، باعث اتلاف هزینه‌های فراوان می‌گردد. با پیش‌بینی مكان تشكیل رسوب می‌توان به كمك روش‌های مكانیكی، شیمیایی و یا تغییر شرایط محیطی، برای از بین بردن یا كاهش رسوب اقدام نمود. كریستالیزاسیون و رسوب تركیبات واكسی منجر به بروز مشكلات زیادی در مراحل تولید، انتقال، ذخیره سازی و انجام فرایندهای مختلف مربوط به نفت خام و یا مشتقات آن می‌شود.  شركت‌های نفتی در سراسر دنیا به دلیل كاهش تولید، هزینه‌ مواد شیمیایی مورد نیاز، انسداد خطوط لوله و افزایش انرژی مصرفی ناشی از ایجاد رسوبات، سالیانه میلیاردها دلار  زیان می‌بینند. با كاهش ذخایر موجود و افزایش بهره‌برداری از مخازن نفت‌های سنگین و مخازن نفتی دور از ساحل، استفاده از روش‌های جدید و كارآمد برای رفع این مشكلات به یک ضرورت تبدیل شده است.

نفت خامی كه از اعماق زمین استخراج می شود، شامل هیدروكربورهای سنگین و نیمه سنگین است كه اشكال مختلف و خصوصیات متفاوت دارد. هیدروكربورهای سنگین شامل واكس ها، مواد آسفالتنی و رزین ها هستند كه می توانند به صورت جامد، در تركیبات ظاهر شوند كه در این بین، واكس ها اهمیت خاصی دارند.تغییر عواملی مانند دما، فشار و تركیب اجزای سبك در تركیبات نفتی، سبب تشكیل رسوب های واكس پارافینی جامد در این تركیبات می شود. رسوب واكس تشكیل شده به طور عمده شامل پارافین ها، نفتن ها و به مقدار كمی از دیگر هیدروكربورها، مانند آروماتیک هاست. تشكیل این رسوبات در مرحله اول می تواند منافذ زیرزمینی را مسدود كرده، باعث كاهش شدید نفوذ پذیری آنها شده و راندمان استخراج نفت را كاهش دهد. در مراحل بعدی نیز تشكیل رسوبات، مشكلات زیادی را به دنبال خواهد داشت. به عنوان مثال تشكیل رسوبات واكس در خطوط انتقال نفت خام، می تواند باعث گرفتگی لوله ها و افزایش مقاومت در برابر جریان و در نتیجه افت فشار جریان شده و علاوه بر افزایش توان مورد نیاز جهت پمپ نمودن سیال، موجب استهلاك زودرس تاسیسات شود. تشكیل رسوبات واكس در تجهیزات پروسسی مانند مبدل های حرارتی و خطوط لوله كاهش كارآیی این تجهیزات را به دنبال دارد.با توجه به اینكه در فرایندهای روغن سازی یكی از مراحل اصلی فرایند، جداسازی واكس می باشد، اهمیت این پدیده مشخص می گردد. مساله تشكیل رسوب واكس و عوامل موثر بر آن، سالهای متمادی مورد بحث پژوهشگران بوده و اكثر روش ها و مدلهایی كه جهت توصیف و پیش بینی این پدیده ارائه شده اند، توافق ضعیفی با داده های آزمایشگاهی دارند و از هیچكدام نمی توان به عنوان یک راه حل عمومی، جهت پیش بینی این پدیده، استفاده كرد. این مدلها اغلب دمای پیدایش واكس و میزان رسوب تشكیل شده را بالاتر از مقدار تجربی و آزمایشگاهی آن، تخمین می زنند.با توجه به توضیحات یاد شده، پیش بینی دمای تشكیل رسوبات واكس و در نظر گرفتن این دما در طراحی تجهیزات مربوط به استخراج، تولید و بهره برداری از نفت خام یا برش های نفتی، اهمیت خاصی دارد. مدل سازی ترمودینامیكی، یكی از راه های بررسی این پدیده است.[1-6

اهمیت رسوب واكس

 

2-1- مشکلات رسوب واکس

 

با بوقوع پیوستن مشکل رسوب واكس، صنعت نفت برای چندین دهه دچار مشكل شده است، همزمان با ایجاد دو نگرانی اصلی -فنی و اقتصادی-. رسوب واکس می تواند خفیف، و یا می تواند به اندازه کافی شدید باشد كه آن را غیر فابل كنترل كند (شکل 2-1).

مسائل فنی در ارتباط با رسوب موم عبارتند از :

کاهش تراوایی و آسیب سازند زمانی که در چاه و اطراف آن رخ می دهد.

کاهش در قطر داخلی و نهایتاً بسته شدن لوله های تولید جریان.

 جرم بزه پول شویی از جرایم جدیدی است که وارد چرخه مالی کشور شده است بررسی وتحقیق موضوع فواید زیادی دارد که ما دراین تحقیق تــلاش کردیم.ماهیــّت لــغوی واصطلاحی پول شویی رابررسی کنیم،اهداف آن رابرشماریم،عوارضی راکه درپی دارد بیان نما ئیم،مراحـل وفرآینـــدپول شویی ازجمله مباحثی است موضوع ماراغنا می بخشد روش های تطهیر، ماهیّت حقوقی،جایـگاهپول شویی درطبقه بندی جرایم وهمچنین ویژگی های بزه پول شویی ازدیگرتحلیل های ماخواهدبـود.واکنش های ملی وفرامـلی با رویکرد همکاری های بیـن المللی،تعیین مسئولیت کیفری برای اشخاصحقوقی درجرم  پول شویی در این تحقیق مد نظر هست .ارزیابی هایی صورت می گیرد.براساس ارزیابی و تحقیق، راهکا رها و پیشنها دا تی آورده خواهـــدشد. عنصرقانونی جــرم پول شویی درقانون اساسی و قوانین مــوضوعه (عادی) وآئین نامه ها ومقــــــّررات بعنوان ضمائم تحقیق تدوین گردید. ودرآخرمنابع بکارگیری شده پایان بخش این تلاش علمی ماقرارمی گیـرد.باتــوجه به نگاه بــه منابع پایان نامه ها و مقا لات و نشریا ت  و…. سعی شده است منابع جدیدی را بکار گیر ی نمائیم و از نظرات ومباحث آن منابع بهره بیشتری ببریم .امیدواریم مفید فایده باشد.

مقدمه:

 بررسی اسناد وسوابق تاریخ هستی وزندگی بشری نشان می دهد که قبل از هبوط آدم به کره خاکی انسانهای

دیگری وجود داشته اند مبین این موضوع آیه 30سوره بقره می باشد که خداوند به ملائکان می فرمایدمی خـواهم روی زمین خلیفه بگمــــارم،ملائکان عرض کردند.آیا می خواهی؟ بگماری که درزمین خونریزی کنند و فساد نمایند.استنباط ازاین آیه این است  که انسانهای قبل ازآد م بوده اند.سابقه خونریزی  وفساد داشته اند.حالاکیفیت این چگونه بوده است برای تاریخ مبهم می باشد.پس ازهبوط آ دم اولین جرم، کشتن هابیل و قابیل رقم خورده است.ضمن احترام به انسان ومقام والای اوهمیشه عملکردش درحال تغییروتحول وبزه وفسادخواهدبود.هرروزازعمربشرمی گذرد.پیچیدگی رفتاراو،روابط وتعاملا تش بیشتر می شود.به لحاظ اینکه انسان موجود ناطق ،متفکر،وتنوع طلب هست .تلاش دارد خودرابـــه رشد وتعالی وتکامل همراه  با دیگرموجودات هستی برساند .”ربنا الذی اعطا کل شی خلقه ثم هدی ”  انسان موجــودی رفاه طلب وتنوع خواه هست .کوشش می کند.برای رسیدن به هدف کوتاهترین راه را برگزیند .ازطرفی اودربین دوبی نهایت خود راسیرمیدهد .یا به سوی اکمل شخصیت وجایگاه خود گام برمی دارد ویا اینکه به اضل هویت خـــود سقوط می کند.همانطور بیان شد عقل و تفکر اوهردوجهت رامی تواند نیروی محرکه خوبی باشد وهمورا از مبــــدأ خلقتش یاصعود دهد ویااینکه به سوی بی نهایت اضل رهنمون گردد.   پس انسان مستعد هردوجهت خواهدبود هم می تواند عالم وعامل به معلومات پسندیده ومطلوب باشد وهم میتواند مرتکب جرم  وجنایت وبزهکاری شود با پیشرفت جوامع بشری، صنعتی، ارتباطا ت، و…تنوع به ارتکاب رادرهردو جهت بدنبال دارد.همانطورکه بیان گردیدمی توان انسان را زیاده خواه،رفاه طلب، وبزهکاراطلاق کرد اوبرای رسیدن به منابع زیادوکسب درآمدها ی فراوان به بزهکاری روی می آورد .برای تحقق بزهکاری سازمان ها راشکل می دهد سازمانها ی که درجامعه وعرف اجتماعی ومطلوب،ناپسندوغیرمشروع هستند.مثل قاچاق موادمخدر، قاچاق مهاجران به لحاظ اینکه هم درآمدها وافرراداشته باشندوهم اینکه چهره ای موجه ،وقانونی به عملکرد خودببخشید خودراملزم می کنند با روش های لباس مشروعیت برکارکرد خود بپوشاند .واین پروسه اگر پیگری وپیشگیری نشود حیات بشری وجوامع رادچاربحران، تهدید خطرات،می سازد.ازپس این  اتفاق دواقدام مهم صورت می گیرد.یکی تلاش بزهکاران است که هرروزسعی دارند.خودراازدید قانون پنهان سازند.وخطرمصادره وتوقیف راازخود دورسازد وسود ومنفعت خود را ازفزون تر کنند ازآن طرف کشورها ،سازمان ها وجوامع بین المللی کوشش می کنند هر روزدامنه توسعه این خطر رامحدود کنند.اموال بدست آمده رامصادره نمایند وریشه این جرم بزرگ (پولشویی)رابخشکانند.مبین این کوشش درعرصه بین المللی کنوانسیون وین 1988سازمان ملل متحد وپیمان نامه ها واقدام های مهم دیگر بین المللی است . درعرصه داخلی مهمترین آن لایحه مبارزه با پولشویی است که در 12ما ده به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که در خلال بحث پایان نامه به هردوعرصه بصورت مشروح ومبسوط پرداخته خواهدشد . حالاپس ازاین مقدمه کوتاه به اهمیت موضوع ،سابقه،اهداف،پرسش ها،فرضیه ها وتنگناها،روش های تحقیق بصورت فهرستی می پردازیم ودرادامه سازماندهی تحقیق رابیان می نمائیم ودر نهایت بحث مبسوط و مشروع مطالعه تطبیقی سیاست کیفری ایران وحقوق جزای بین الملل درقبال تطهیر پول (پولشویی )راخواهیم پرداخت.

اهمیت موضوع تحقیق:

همانطور در مقدمه بحث شد انسان به نوعی مستعد بزهکاری است .یکی از بزهکاری های اوجرم پولشویی است ضرورت و اهمیت شناخت این جرم براساس دلایل ذ یل سبب شد تا  موضوع پایان نامه ام را پولشویی با عنوان روی جلد قرا ردهم تا امکا ن مقابله فراهم تر گردد.

1ـ پولشویی یک جرم است پس راه های مقابله با جرم بایدشناخته شود ومبارزه صورت گیرد

2ـ نوظهور بودن موضوع که وارد عرصه حیات بشری اعم ازبین المللی وداخلی شده است

 

 

3ـ پیامدوتبعات منفی که پدیده  پول شویی بدنبال دارد .

4ـ لازمه دادن شناخت به دستگاه ها ودست اندرکاران برای مبارزه ومقابله باجرم وفساد پدیده تطهیر پول.

5-ناشناخته ماندن خیلی از زوایای جر م پو ل شویی بابیان روش های تطهیر.

6-شناخت برای جلو گیری از مرگ پنهان وهویت انسانیت.(توسعه مواد مخدر،قاچاق انسان و…)

7-شناخت برای ایجاداعتدال و عقلانیت در جامعه (بیان عوارض …).

سابقه تحقیق:

باتوجه به نو ظهوربودن وتازگی موضوع ،تحقیقات و راهکارهای خوبی اندیشه شده.قوانین، آئین نامه ها وپایان نامه  ها ،مقالات ،سخنرانی،زیادی در عرصه بین المللی و داخلی انجام شده ولی احساس می شود کامل نیست. باید کار بیشتر ی صورت گیرد.

اهداف تحقیق:

با بررسی پایان نامه ،مقالات ، نشریات، مشاهده گردیدیک شباهت زیاد بین مطالب ومحتوی موضوع درهمه اینها وجود دارد دراین تحقیق تلاش کردیم .تا زوایای بررسی راتغییرداده،ضمن بهره گیری از تجربیات گذشتگان و موجود مباحثی رابراساس اهداف زیر تحقیق نمائیم.

1- بررسی وتبین وشناسایی موضوع تطهیر پول

2ـ تهیه عنصر قانونی جرم پولشویی درقوانین اساسی ،موضوعه ،آئین نامه ها مقررات داخلی .                                                                

3ـ بررسی تطبیقی واکنش های ملی وفراملی

4ـ شناسایی خلاهای موجود در پایان  تحقیق با بررسی ارزیابی، ارائه راهکارو تقدیم پیشنهاد برای  پرکردن خلاهای بوجود آمده.

5ـ تهیه حداقل یک مجموعه منابع مرتبط به موضوع برای بهره گیری بیشترمحققان به خصوص مراجع قانون گذاری.

پرسش های تحقیق:

 معمولاً پرسش ها در پس مجهولاتی مطرح می شود تا با طرح پرسش،مجهولات موجود را با پاسخ صحیح و

مستدل به معلوما ت مبدل کرد . یک تحقیق باید مبین آن باشد که می خواهد به چه سوالاتی پاسخ دهــــد ویا به تعبیری محتوای تحقیق پاسخ به چه سوالاتی رقم خورده است .که مهمترین این سوالات می تواند به شرح زیر باشد.

1-چه مجموعه قوانینی در حقوق داخلی و ملی درمبارزه با پول شویی وجود دارد؟

2- تا چه حدتلاش های بین المللی صورت گرفته است ؟و می بایست انجام بگیرد؟

فرضیه های تحقیق:

پیرامون پول شویی فعالیتهای زیادی صورت گرفت اما کامل نیست خلاهایی دارد که ما دنبال خلاهای موجود هستیم ویا به نوعی چه فر ض های وجود دارد که می شود بر رسی و اجرایی کرد.

1ـ مجموعه قوانین کامل برای پول شویی وجود ندارد.

2- کنوانسیون وین 1988وکنوانسیون سازمان ملل 2000(پالرمو)و… اقــدامات خوبی در مبارزه با جرم پـــول شویی انجام شده ولی کامل نیست.

تنگناهای تحقیق:

همانطور درضرورت تحقیق بیان گردید.موضوعی است که از تنوع زیاد برخوردارهست هم باکمبود منابع مواجه

هست وهم اینکه با بروز پیچیدگی های جدید ابعادی دیگر غیر مکشوف می ماند که مهمترین آن عبارتند از:

1ـ کمبود منابع فارسی است.

2ـ عدم وجود یک مجموعه قوانین کامل دریک مجلد.

3ـ کپی برداری ورونویسی اکثر مقالات ومطالب پیرامون موضوع از روی هم.

4-محدود بودن منابع و اقدامات به قاره های خاص.

روش تحقیق:

واینترنتی ومصاحبه ای و…انجام می گیرد.باتوجه به موضوع وعد م کاربرد بعضی ازروشها دراین تحقیق تلاش شده

است ازسه روش مهم زیر بهره گیری شود.

1ـ روش کتابخانه ای درقالب فیش برداری ،وطبقه بندی مطالب .

2ـ اینترنتی اعم ازمطالب داخلی وخارجی.

3ـ مشاوره ای برای اصلاح امور ومطلوب کردن دوبند قبلی واستفاده از نظرات ارزشمند صاحب نظران بالاخص اساتید معظم جناب آقایان دکتر سیدمحمود مجیدی ، ودکترعلیرضاحسنی.

سازماندهی تحقیق:

این اثر که تحت عنوان مطا لعه تطبیقی سیاست کیفری ایران و حقوق جزای بین الملل در قبال تطهیرپو ل های نا مشروع (پولشویی)لباس تحقیق بر خود پوشیده در دو فصل کار شده است. فصل اول مفاهیم.اهداف،عوارض و درآمدی برفرایند وشیوه های تطهیر پول های نامشروع در دو مبحث که درمبحث نخست واژه شناسی و درآ مدی براهداف وعوارض تطهیر،طی سه گفتارکه درگفتار اول واژه شناسی ،گفتار دوم اهداف،گفتار سوم عوارض پولشویی،مورد بررسی قرارمی گیرد.ودرمبحث دوم این فصل که پیرامون فرایندوشیوه های پولشویی است در دو گفتار که در گفتار نخست فرایند پولشویی ودر گفتار دوم به روش های تطهیر می پردازد. فصل دوم تحلیل حقوقی بزه پولشویی ودرآمدی برواکنش ها ی ملی وفراملی درقبال آن خواهد بود.دردومبحث که درمبحث اول بررسی حقوقی موضوع درسه گفتارخواهد بودکه در گفتار نخست ماهیت حقوقی پولشویی ،گفتار دوم جایگاه پولشویی در طبقه بندی جرایم ،در گفتار سوم  ویژ گی های بزه پول شویی است خواهیم پرداخت. درمبحث دوم این فصل که پبرامون واکنش های ملی و فرا ملی در قبا ل پولشویی است مرکب ازدوگفتارکه درگفتار اول،واکنش های فرا ملی براساس اسناد وهمکاریهای بین المللی و در گفتار دوم واکنش های ملی باعنا یت به جرم انگاری بزه پولشویی بارویکردرکن های قانونی ومادی ومعنوی وتعیین مسوو لیت کیفری برای اشخاص حقوقی می باشد.ارزیابی ونتیجه گیری حا صل ازتحقیق بیان می گردد وپیشنها دات محقق برای بهره گیری ارائه می شود. ودر نها یت منابعی است که ما را درانجام و به فرجام رسیدن کاریاری کرده اند پایان بخش پژوهش  خواهدبود.البته قبل ازمنابع عنصرقانونی جرم پول شویی رادرقوانین اساسی وموضوعه(عادی)وآیین نامه ها ومقـــــررات

1-1 مقدمه………………………………… 3

1-2 بیان مسأله………………………………… 4

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش………………………………. 7

1-4 اهداف پژوهش…………………………………… 10

1-4-1 هدف کلی…………………………………. 10

1-4-2 اهداف ویژه……………………………….. 10

1-4-3 هدف کاربردی………………………………… 11

1-5 فرضیه­ های پژوهش…………………………………… 11

1-5-1 فرضیه­ های اصلی…………………………………. 11

1-5-2 فرضیه­ های فرعی…………………………………. 11

1-6 تعاریف مفهومی و عملیاتی…………………………………. 12

1-6-1 تعاریف مفهومی…………………………………. 12

1-6-2 تعاریف عملیاتی…………………………………. 14

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

2-1 مقدمه………………………………… 17

2-2 بیان مسأله………………………………… 18

2-3 اهمیت و ضرورت پژوهش…………………………………… 19

2-4 پیشینه پژوهش…………………………………… 21

2-4-1 پیشینه پژوهشهای داخلی…………………………………. 21

2-4-2 پیشینه پژوهش­های خارجی…………………………………. 26

2-4-3 تحلیلی بر پیشینه­ی تحقیقات انجام شده…………………… 31

2-5 نقش شبکه ­های اجتماعی در ارتباطات پویا و مفید بین پژوهش­گران، مردم و دانشگاه ­ها……….32

2-6 تعداد دوستان در شبکه ­های اجتماعی و تعاملات اجتماعی…………… 34

2-7 اعضای استفاده کننده از شبکه­ های اجتماعی و تعاملات اجتماعی………. 40

2-8 تعاملات اجتماعی و رضایت زندگی…………………………………. 44

2-9 تعاملات اجتماعی و حمایت اجتماعی ادراک شده…………….. 47

2-10 حمایت اجتماعی ادراک شده و ارتباطات پویا ……………….52

2-10-1 میزان استفاده از اینترنت و وابستگی به آن در میان دانشجویان……….53

2-10-2 اعتیاد به اینترنت………………………………….. 54

2-11حمایت اجتماعی و ارتباطات حسی…………………………… 56

2-11-1 سه کارکرد شبکه‌های اجتماعی از دیدگاه نن لین……………. 57

2-11-2 اعتماد اجتماعی…………………………………. 58

2-11-3 اینترنت و رسانه‌های اجتماعی در ارتباطات سلامت……………59

2-12 ارتباطات احساسی و ارتباطات پویا…………………………….. 60

2-12-1 نقش ارتباط با شبکه های اجتماعی در جامعه……………… 60

2-12-1-1 نقش پاسخگو بودن دولت………………………………….. 60

2-12-1-2 عقلایی ساختن افكار عمومی…………………………………. 60

2-12-1-3 آگاه سازی و اطلاع رسانی…………………………………. 61

2-12-1-4 مقابله با عوام گرایی…………………………………. 61

2-12-1-5 افزایش اعتماد………………………………… 61

2-12-1-6 مقابله با فرهنگ تملق و تظاهر…………………………61

2-12-1-7 تحقق شایسته سالاری…………………………………. 61

2-12-1-8 جلب مشاركت مردمی…………………………………. 62

2-12-1-9 حرمت گذاری به انسان………………………………… 62

2-12-1-10 در جامعه مردم دارای حق کسب اطلاع هستند…………… 62

2-12-1-11  جلوگیری از شكل گیری و رواج شایعه…………………62

2-13 مدل مفهومی پژوهش…………………………………… 63

2-13-1 تحلیل…………………………………. 63

2-14 جمع­بندی کلی…………………………………. 64

فصل سوم: روش­شناسی پژوهش

3-1 مقدمه………………………………… 69

 

 

3-2 روش پژوهش…………………………………… 69

3-3 جدول متغیرهای مورد بررسی در مدل مفهومی پژوهش…………… 71

3-4 جامعه آماری پژوهش…………………………………… 71

3-5 روش نمونه و حجم نمونه ­گیری…………………………………. 72

3-5 ابزار پژوهش و روش جمع­آوری داده­ ها……………………………….. 73

3-6 روایی و پایایی ابزار پژوهش…………………………………… 74

3-6-1) آزمون روایی…………………………………. 74

3-6-2) آزمون پایایی(قابلیت اعتماد) ………………………………..74

3-7 روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ‏ها……………………………….. 75

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ ها

4-1 مقدمه………………………………… 78

4-2 آمار توصیفی…………………………………. 78

4-2-1 جنسیت………………………………….. 78

4-2-2 وضعیت تحصیلات………………………………….. 79

4-2-3 وضعیت تأهل………………………………… 80

4-2-5 توصیف متغیرهای تحقیق…………………………………. 81

4-3 آمار استنباطی…………………………………. 82

4-3-1 سنجش وضعیت متغیرهای تحقیق……………………… 83

4-3-1-1 تفسیر وضعیت متغیر تعداد دوستان در شبکه اجتماعی…………… 84

4-3-1-2 تفسیر وضعیت متغیر اعضای استفاده کننده از شبکه اجتماعی…….. 84

4-3-1-3 تفسیر وضعیت متغیر تعاملات اجتماعی………………………….. 84

4-3-1-4 تفسیر وضعیت متغیر ارتباطات پویا……………………………….. 85

4-3-1-5 تفسیر وضعیت متغیر حمایتهای اجتماعی…………………….. 85

4-3-1-6 تفسیر وضعیت متغیر ارتباطات احساسی………………………. 86

4-3-2 محاسبه همبستگی بین متغیرهای تحقیق………………………. 87

4-4 مدل یابی معادلات ساختاری و آزمون فرضیه های پژوهش………… 88

4-5 مدل ساختاری پژوهش…………………………………… 89

فصل پنجم: نتیجه ­گیری و پیشنهادها

5-1 مقدمه………………………………… 99

5-2  نتیجه­ گیری…………………………………. 99

5-2-1 نتایج آزمون فرضیات پژوهش…………………………… 99

5-3 پیشنهادها……………………………….. 106

5-3-1 پیشنهادهای اجرایی (حاصل از پژوهش) ……………………..106

5-4 محدودیت­های پژوهش…………………………………… 110

5-4-1 محدودیت­های در اختیار پژوهشگر………………………………… 110

5-4-2 محدودیت­های خارج از اختیار پژوهشگر………………………….. 110

منابع فارسی…………………………………. 112

منابع لاتین…………………………………. 115

چکیده:

برای کسب شناخت بیشتر در مورد شبکه اجتماعی و نقش آن در ارتقای سطح آگاهی مخاطب، می­توان به خیلی از منابع علمی و پژوهشی مراجعه کرد. حقیقت این است که شبکه اجتماعی موضوعی پیچیده و چند وجهی است و بر نظریه ها و کنش­های مرتبط با حوزه های مختلف و متنوعی مانند مدیریت، رسانه، ارتباطات و روان شناسی مبتنی است. در عین حال مبنای این اطلاعات را نیز باید مورد توجه قرار داد. پژوهش حاضر از نظر هدف، یک پژوهش كاربردی می­باشد، تحقیق حاضر به نقش شبکه­ های اجتماعی در ارتباطات بین پژوهشگران، مردم و دانشگاه­ها با مطالعه موردی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه پرداخته است. و در نهایت پژوهش حاضر بر حسب نحوه اجراء از نوع پیمایشی خواهد بود.  جامعه آماری در این پژوهش، كارشناسان و مدیران بخش­های داخلی استفاده کننده از اینترنت، کارکنان در بخش برنامه ­ریزی و كنترل، کارکنان و پژوهشگران (اعم از اساتید و دانشجویانی که در فعالیت­های پژوهشی شرکت دارند و همچنین اعضای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان) دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه و مردم ( افراد جامعه) که به نحوی با دانشگاه در ارتباط هستند، و به طور مستقیم از شبکه­ های اجتماعی استفاده می­نمایند. با توجه تعداد کل جامعه آماری (450 نفر)، که تعداد 95 نفر به عنوان کارکنان و افرادی که عضو باشگاه پژوهشگران جوان انتخاب شدند، و 112 نفر به عنوان افرادی که به نحوی با دانشگاه(مردم) در ارتباط هستند به عنوان نمونه انتخاب شده ­اند. که در مجموع حجم نمونه 207 نفر تعیین گردید. روش جمع­آوری داده ­ها در این پژوهش، استفاده از پرسشنامه بسته (0-100) است در این پرسشنامه میزان آلفای كرونباخ كلی برابر با 886/0 است.  در بخش آمار استنباطی، جهت تحلیل داده ­ها، از نرم افزار SPSS  استفاده سده است. همچنین به منظور آزمون مجموعه روابط علت و معلولی متغیرهای تأثیرگذار بر ارتباطات و همچنین مؤلفه­ های مورد بررسی با بهره گرفتن از نرم افزار آموس،  (AMOS20) معادلات ساختاری، روابط بین متغیرها معادل­سازی گردیده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است، فرضیه ­های سوم و هفتم، مبنی بر تأثیرگذاری تعاملات اجتماعی و ارتباطات احساسی بر ارتباطات پویا رد شده است که از این بین متغیر نیز، ارتباطات احساسی کمترین تأثیر را با ضریب 15/0 داشته است. همچنین نتایج ارتباط کلی دیگر متغیرهای پژوهش مبنی بر تأییدآن­هاست که براساس رتبه ­بندی تعاملات اجتماعی بر حمایت­های اجتماعی بیشترین تأثیر را با 008/0 داشته است.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

رسانه ­های اجتماعی در سال­های اخیر در زندگی آنلاین و آفلاین کاربران اینترنتی آن­چنان تاثیرگذار بوده ­اند که شکل­های ارتباطات اجتماعی نیز از این رسانه ­های جدید تاثیر پذیرفته است(کایس و مایر، 2010: 116-111). مقدمه موضوع شبکه­ های اجتماعی مجازی از سال 2005 میلادی تاکنون اصلی ترین مشغله کاربران اینترنت در دنیا و ایران بوده است و به همین دلیل قوی ترین رسانه برخط در دنیا نامیده می­شوند(هافمن، 2009: 511-467). تکثر، تنوع محتوایی و قابلیت­های متعدد نرم افزاری و اینترنتی از ویژگی هایی است که موجب اقبال وسیع کاربران از این شبکه­ ها شده است. قدرت برقراری نظام شبکه­ ای میان دوستان و همفکران کاربران به صورت منظم از ویژگی این شبکه­ ها است. امروزه عمدتا برای نامیدن پایگاه های اینترنتی به کار می­رود که افراد با عضویت در آنها امکان دستیابی به اطلاعات سایر اعضا، آشنایی با علایق آن­ها، به اشتراک گذاری تولیدات متنی، صوتی و تصویری و نیز تشکیل گروه­هایی بر اساس علایق مشترک با برخی دیگر از اعضای پایگاه را پیدا می­ کنند. آمار روز افزون بازدیدکنندگان شبکه های اجتماعی بیان کننده جذابیت های متعدد جوامع مجازی برای جذب کاربران اینترنت است(هابر، 2007: 144-133). راه­اندازی شبکه­ های اجتماعی جدید نیز خود نشان دهنده میزان علاقه کاربران از این فضا است. این شبکه­ ها مکانی برای اشتراک گذاری عقیده­ها و نظرهای کاربران است. تبادل نظر در باره ایده­های جدید در فضای مجازی برای کاربران با یکدیگر در کشورهای مختلف جهان از قابلیت شبکه­ های مجازی است(کارپنتر، 2008: 166-143). رسانه ­های اجتماعی امروزه به بخش جدایی ناپذیر زندگی بسیاری از مردم تبدیل شده ­اند. هم اكنون دانشگاه، با چالشهای متعددی نظیر گسترش كمی سریع، انفجار اطلاعات بویژه در عرصه علوم، تغییر رویكرد­ها نسبت به دانشگاه در سایه تحولات اجتماعی، سیاسی، مشكلات عاطفی، روانی و خانوادگی غامض و … روبرو است(معینی علمداری، 1385: 119-113). تعامل عوامل مذكور و اثرگذاری آن بر دانشگاه و دانشجو مسئولیت متصدیان و سازمان های ذیربط در امر آموزش عالی را بسی دشوار می­نماید. متأسفانه در سال­های اخیر مشكلات عاطفی و روانی و اجتماعی در میان دانشجویان روند صعودی نگران­كننده­ای داشته تا جائی كه پدیده­های نابهنجاری نظیر خودكشی، گرایش به سوء مصرف مواد، افت تحصیلی و … به صورت موانع جدی، پیشرفت دانشگاه را تحت تأثیر قرار داده است(کاستلز، ‌1385: 421-415). بالغ بر یک قرن است که مردم، شبکه  اجتماعی را برای اشاره‌های ضمنی به مجموعه روابط پیچیده میان افراد درسیستم‌های اجتماعی در تمامی مقیاس‌ها از روابط بین فردی گرفته تا بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌دهند(گرینگلاس، 2009: 39-29). به منظور مقابله با مشكلات مذكور، شناخت علمی و دقیق مسائل بر اساس یافته­ های مطالعات و پژوهش­های صاحبنظران و اندیشمندان اجتناب ناپذیر است.

2-1- بیان مسأله

شبکه­ های اجتماعی از سویی به عنوان یکی از گونه­ های رسانه ­های اجتماعی امکانات تعاملی قابل توجهی برای کاربران اینترنتی فراهم کرده ­اند و در افزایش مشارکت شهروندان در برخی فرایندها مؤثر بوده ­اند. از سویی این شبکه­ ها با آسیب­های گسترده­ای در حوزه هایی از قبیل حریم خصوصی، کپی رایت، اعتیاد مجازی، سوء استفاده از کودکان، دزدی اطلاعات و هویت و مواردی این چنینی مواجه بوده ­اند(روشه،‌1376: 218-213). چالش حریم خصوصی از مهم­ترین مباحثی است که همواره درباره شبکه­ های اجتماعی مطرح بوده است. کاربران اینترنتی در این شبکه­ ها بخشی از اطلاعات شخصی خود را در اینترنت منتشر می­ کنند که می ­تواند خطراتی برای آن­ها به همراه داشته باشد. گرایش به سایت­های شبکه­ اجتماعی در سراسر دنیا همچنان رو به رشد است. شبکه­ های اجتماعی یکی از انواع رسانه ­های اجتماعی محسوب می­شوند. شبکه­ های اجتماعی بخشی از رسانه اجتماعی هستند که با اهداف مختلفی ایجاد شده ­اند و کاربران بسیار زیادی را به خود جذب کرده ­اند. امروزه بعضی از شبکه­ های اجتماعی با سرویس­هایی که ارائه می­ دهند و با کاربری­هایی که دارند، خود به یک رسانه خبری تبدیل شده ­اند و اثرات عمیقی بر وقایع مختلف در دنیای واقعی گذاشته­اند(بیرو، 1379: 68-63). شبکه­ های اجتماعی روی زندگی افرادی که در آن­ها عضو هستند هم بسیار تاثیرگذارند. یکی از تاثیرگذارترین سرویس­های ارائه شده در اینترنت، شبکه­ های اجتماعی است که به نوبه خود تحول شگرفی را در نظام اجتماعی کشورهای جهان ایجاد کرده. یک شبکه اجتماعی، سایت یا مجموعه سایتی است که به کاربرانی که علاقه به اشتراک­گذاری علاقه­مندی­ها، افکار و فعالیت­های خود با دیگران دارند، این امکان را می­دهد. شبکه­ های اجتماعی در عین حالی که فضایی برای پیدا کردن دوستان جدید هستند، به افراد این امکان را می­ دهند که با دوستان قدیمی خود ارتباط برقرار کنند. شبکه­ های اجتماعی مکان­هایی برای تبادل نظر هستند که در آن­ها افراد عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک می­گذارند(مهدی­زاده، 1388: 187-181).کاربران دغدغه­ها و علایق و دل­مشغولی­های خود را با یکدیگر به اشتراک می­گذارند(ایجاد محتوا توسط اعضا)برخلاف سایر رسانه ­ها، تعامل و تاثیرگذاری مخاطبان در تولید و انتخاب محتوای دلخواه زیاد است و قدرت انتخاب بیشتری دارند و تبلیغات هدفمند اینترنتی (این سایت­ها یکی از منابع مهم کسب درامد هستند. از این طریق که کاربران شبکه­ های اجتماعی علاقه مندی­های خود را در سایت اعلام می­ کنند و شرکت­های تبلیغاتی با آگاهی از این علاقه­مندی­ها برای آن­ها آگهی می­فرستند. بسیاری از شرکت­ها هم خود در شبکه­ های اجتماعی صفحه شخصی دارند و با مشتریان خود و سایر شرکت­ها ارتباط برقرار می­ کنند، ایجاد می­شوند.  البته شبکه­ های اجتماعی پیامدهای منفی هم دارد؛ از قبیل شکل­ گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار نادرست چرا که امکان شناسایی هویت واقعی اعضا و کنترل محتوای تولید شده توسط کاربران این سایت­ها وجود ندارد، تبلیغات ضددینی، عدم کنترل بر اطلاعات شخصی ارائه شده در شبکه اجتماعی بعضی شبکه­ های اجتماعی امکانات و سرگرمی­هایی را ارائه می­ دهند و افراد در صورت استفاده از آن­ها، اجازه می­ دهند که بعضی از اطلاعاتشان در دسترس آن­ها قرارگیرد. افرادی با پروفایل­های تقلبی هم گاهی اقدام به سوء استفاده از اطلاعات افراد از قبیل عکس­ها و… می­ کنند(مامفورد، 2010: 85-82). وب سایت­های شبکه اجتماعی، حجم قابل توجهی از اطلاعات شخصی کاربران را در اختیار دارند و امکان سوء استفاده شرکت­های تجاری و دولت­ها از این اطلاعات همواره از دغدغه­های اصلی مطرح شده درباره این شبکه­ هاست. این شبکه­ ها همچنین عرصه ارتباطات سیاسی را نیز متحول کرده ­اند(بوردیو، 1388: 564-561). فعالیت­های کاربران در حوزه سیاسی در شبکه­ های اجتماعی روی وقایع سیاسی در دنیای واقعی موثر بوده است. در حوزه ارتباطات بین الملل نیز شبکه­ های اجتماعی قابل توجه هستند و برخی کشورهای شرقی مانند چین و روسیه که دغدغه حفظ فرهنگ ملی برایشان اهمیت دارد، با تقویت شبکه­ های اجتماعی بومی تلاش کرده اند کاربرانشان را از شبکه­ های اجتماعی بین المللی که در مالکیت شرکت­های آمریکایی هستند، دور کنند. شبکه­ های اجتماعی همچنین بر عرصه اقتصاد نیز موثر بوده ­اند. اما در كنار این نظام و انتظارات و الزامات آن، دانشجویان به عنوان جوانانی كه در مرز بلوغ و استقلال شخصی،  اقتصادی و فكری قرار دارند هنوز با سیستم­های دیگر اجتماعی بخصوص خانواده، دوستان و شبكه ­های اجتماعی ارتباطی تنگاتنگ دارند. این روابط خارج از سیستم دانشگاه هم می­توانند منابع تنش و فشار و ناراحتی باشند و فشار ناشی از محیط دانشگاه را تقویت كنند و هم می­توانند با ابراز حمایت و پشتیبانی عاطفی دانشجویان را در مقابل فشارها و تنش­های ناشی از محیط دانشگاه حفاظت نمایند. توجه به این عوامل خارج از نظام دانشگاهی می ­تواند دسترسی به هدف ارتقاء سطح سلامت روانی و كارائی درسی و اجتماعی دانشجویان را تسهیل نماید(کوثری، 1385: 96-93). تلقی ما چنین است كه این پایان نامه دست كم در مورد یک یا دو جامعه خاص (دانشجویان دانشگاه آزاد، مردم) نقش شبکه­ های اجتماعی را واكاوی نموده و جایگاه شبكه­ ها را نیز در این میان مشخص نماید و بدین طریق بتواند راه را برای تلاش های بعدی جهت تدوین برنامه ای در راستای افزایش ارتباطات اجتماعی پژوهشگران و مردم بگشاید. لذا با توجه به مطالب ذکر شده در این پژوهش به بررسی نقش شبکه­ های اجتماعی در ارتباطات بین مردم، دانشگاه و

فصل اول: طرح پژوهش

1-1- مقدمه——- 2

1-2- بیان مسئله— 3

1-3- ضرورت—— 5

1-4- اهمیت——- 6

1-5- اهداف پژوهش-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 6

1-6- فرضیات پژوهش-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 7

1-7- قلمرو و محدودیت­های پژوهش-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 8

1-8- واژه­ های کلیدی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 8

فصل دوم: مبانی نظری و کلیات پژوهش

2-1 مقدمه—– 11

2-2-1 مفهوم خود-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 11

2-2-2 خودپنداره-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 11

2-2-3 مدل­های ساختاری خودپنداره————— 14

2-2-4 تقسیم بندی خودپنداره-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 15

2-2-5 خودپنداره جسمانی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 16

2-2-6 ابزارهای چندگانه خودپنداره-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 17

2-2-7 عوامل موثر بر خودپنداره جسمانی———— 19

2-2-7-1 بالیدگی و خودپنداره جسمانی———— 19

2-2-7-2 فعالیت بدنی و خودپنداره جسمانی——— 24

2-2-7-2-1 مدل­های تاثیر فعالیت بدنی بر خودپنداره جسمانی———- 26

2-2-7-3 شاخص توده بدنی و خودپنداره جسمانی—- 31

2-2-7-4 وضعیت اجتماعی- اقتصادی و خودپنداره جسمانی————- 31

2-3 پیشینه تحقیقی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———— 33

2-3-1 تحقیقات مربوط به رابطه فعالیت بدنی و خودپنداره جسمانی– 33

2-3-2 تحقیقات مربوط به بالیدگی و خودپنداره جسمانی———— 39

2-3-3 جمع­بندی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 42

فصل سوم: روش شناسی

3-1 مقدمه—– 44

3-2 روش و طرح تحقیق-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 44

3-3 جامعه آماری-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 44

3-4 نمونه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه—— 44

3-5 متغیرهای تحقیق-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 45

3-6 ابزار تحقیق– 45

3-6-1 پرسشنامه جمعیت شناختی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 45

3-6-2 فرم کوتاه پرسشنامه خودتوصیفی جسمانی—– 45

3-6-3 پرسشنامه بین ­المللی فعالیت بدنی کودکان و نوجوانان———— 47

3-6-4 تمرین جسمانی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———- 48

3-7 شیوه اجرا— 48

3-6 روش تحلیل آماری-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 49

فصل چهارم: یافته­ های پژوهش

4-1 مقدمه—– 51

4-2 توصیف خصوصیات آزمودنی­ها-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 51

4-3 بررسی پیش فرض­ها-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 54

4-4 تحلیل کواریانس مربوط به متغیر خودپنداره ظاهر بدنی————- 56

4-4-1 آماره­های توصیفی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 56

4-4-2 بررسی پیش فرض­ها-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 58

4-4-3 نتایج آزمون­های اثرات بین شرکت کنندگان—- 59

4-4-4 بررسی فرضیه ­های اول، دوم و سوم———— 62

4-5 تحلیل کواریانس مربوط به متغیر خودپنداره توانایی بدنی———— 64

4-5-1 آماره­های توصیفی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 64

 

 

4-5-2 بررسی پیش فرض­ها-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 65

4-5-3 نتایج آزمون­های اثرات بین شرکت کنندگان—- 66

4-5-4 بررسی فرضیه ­های چهارم، پنجم و ششم——- 70

4-6 تحلیل کواریانس مربوط به متغیر خودتوصیفی جسمانی————- 71

4-6-1 آماره­های توصیفی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 72

4-6-2 بررسی پیش فرض­ها-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 73

4-6-3 نتایج آزمون­های اثرات بین آزمودنی­ها——— 74

4-6-4 بررسی فرضیه ­های هفتم، هشتم ونهم———- 77

فصل پنجم: بحث و نتیجه ­گیری

5-1 مقدمه—– 80

5-2 خلاصه تحقیق-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 80

5-2-1 خلاصه یافته­ های تحقیق-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 80

5-3 بحث—— 81

5-3-1 بحث فرضیه اول-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 81

5-3-2 بحث فرضیه دوم-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 81

5-3-3 بحث فرضیه سوم-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 82

5-3-4 بحث فرضیه چهارم-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 84

5-3-5 بحث فرضیه پنجم-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 84

5-3-6 بحث فرضیه ششم-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 85

5-3-7 بحث فرضیه هفتم-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 86

5-3-8 بحث فرضیه هشتم-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 86

5-3-9 بحث فرضیه نهم-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——— 87

5-4 نتیجه گیری-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 89

5-5 پیشنهادها– 90

فهرست منابع—- 91

پیوست­ها——- 98

چکیده:

هدف تحقیق حاضر مقایسه 8 هفته تمرین آمادگی جسمانی بر خودپنداره جسمانی دختران نوجوان کم تحرک دیررس و زودرس می­باشد. بدین منظور 80 دختر نوجوان کم تحرک 13- 15 سال  بر اساس سن شروع قاعدگی در دو گروه زودرس و دیررس انتخاب شده و هر گروه به­ طور تصادفی در  دو گروه تجربی و کنترل قرار گرفتند و در یک طرح تحقیق دو عاملی شرکت کردند. سطح فعالیت بدنی و خودپنداره جسمانی هرکدام به ترتیب با پرسشنامه بین المللی فعالیت بدنی کودکان و نوجوانان و فرم کوتاه پرسشنامه خودتوصیفی جسمانی (PSDQ- S) اندازه ­گیری شد. گروه های تجربی به مدت 8 هفته، هر هفته 3 جلسه و هر جلسه 60 دقیقه به تمرینات آمادگی جسمانی پرداختند. نتایج تحلیل کوواریانس 2 (تمرین) در 2 (بالیدگی)  8 هفته برنامه آمادگی جسمانی بر خودتوصیفی جسمانی دختران نوجوان کم تحرک دیررس و زودرس افزایش معناداری نشان داد که این اثر افزایشی در آن­ها متفاوت بود به این ترتیب که اثر تمرینات بر خودتوصیفی جسمانی دختران نوجوان کم تحرک زودرس، بیشتر بود. این نتایج، نیاز به برنامه­ های مداخله ­ای برای افزایش خودپنداره جسمانی با در نظر گرفتن بالیدگی را نشان می­دهد.

فصل اول: طرح پژوهش

1-1- مقدمه

امروزه تحرک و فعالیت ورزشی نوجوانان نسبت به دوران گذشته رو به افول گذاشته است به طوری­که فقر حرکتی و اضافه وزن از مشکلات عمده دانش آموزان است. شرکت افراد جوان در فعالیت­های ورزشی، علاوه بر تقویت قوای جسمانی، در افزایش اعتماد به­نفس و ارتقای سایر جنبه­ های سلامت روانی نیز موثر است. شناسایی عوامل بیولوژیکی، محیطی، اجتماعی و روانی اثرگذار بر فعالیت بدنی، ایده اساسی برای ترویج فعالیت بدنی در نوجوانان است (40).

اخیراً در کشور ما نوجوانان به شیوع بیماری­های ناشی از فقر حرکتی، بیشتر گرفتار می­شوند. فقر حرکتی عامل بسیاری از بیماری­های جان­فرسا مانند چاقی، ضعف دستگاه­های قلبی عروقی و تنفسی است و سلامتی روانی را نیز به طور مستقیم و غیر مستقیم به خطر می­اندازد. یکی از مشکلات عمده نوجوانان وابستگی و اعتیاد به تلویزیون و تکنولوژی­های مشابه آن است که باعث کم تحرکی بیشتری می­ شود اما در نظر گرفتن برنامه ­های فعالیت بدنی می ­تواند راهبرد موثری برای مبارزه با این مشکلات باشد. زیرا ورزش و فعالیت بدنی بخش مهمی از برنامه آموزشی مدرسه و فرایند تربیت و پرورش کودکان، نوجوانان و جوانان را تشکیل می­دهد (10 و 15).

نوجوانی یک دوره مهم از زندگی است که ادراک از خود به طور عمیق تغییر می­ کند. مطالعات نشان­داده­است که این دوره یک دوره مهم برای «خود» و ساختارهای عصبی حمایت کننده­اش است (35). یکی از ابعاد «خود»، خودپنداره[1] می­باشد، خودپنداره، آگاهی شخصی از محدودیت­ها، ویژگی­ها و خصوصیات شخصی و خصوصیاتی که ممکن است شخص در آن­ها با بقیه مشابه یا متفاوت باشد. در واقع خودپنداره ادراکی است که شخص از خودش بدون قضاوت یا مقایسه شخصی زودگذر با دیگران دارد (51).

بر اساس نظر وینبرگ و گولد (1999) نباید خودپنداره را تنها به عنوان یک واژه کلی تلقی کرد بلکه باید آن را به عناصری مانند خودپنداره اجتماعی، خودپنداره تحصیلی و خودپنداره جسمانی تفکیک کرد (51). خودپنداره جسمانی هم شامل نحوه نگرش فرد نسبت به خود است و هم شامل شیوه­ای است که فرد توسط آن بدن خود را ادراک می­ کند و نگرش فرد را نسبت به ابعاد بدنی، توانایی­ها و مهارت­ های بدنی­اش نشان می­دهد (78). از طرفی بالیدگی در شکل­دهی خودپنداره فرد نقش بسزایی دارد (51). افراد نوجوان در سنین متنوعی به مرحله نوجوانی وارد می­شوند و به وضعیت بالیدگی می­رسند. بالیدگی به عنوان فرایندی از بالیده شدن یا پیشروی به طرف وضعیت بالیده تعریف می­ شود. لذا در یک گروه از کودکان با جنس و سن تقویمی همانند، در سن زیستی یا سطح بالیدگی زیست شناختی کسب شده، پراکندگی وجود دارد (65). رشد خودپنداره، یک جنبه مسلط در کودکی و نوجوانی است و اغلب تحت تاثیر سطح بالیدگی قرار می­گیرد (مثلا تاخیر یا پیشرفت در بالیدگی). در این سنین از یک طرف رشد اجتماعی، شخصی و عاطفی و از طرف دیگر نیز جابجایی زمانی بالیدگی (تاخیر یا پیشرفت) وجود دارد که این جابجایی میتواند بر رشد خودپنداره فرد اثر بگذارد (51).

هم­چنین شرکت افراد جوان در فعالیت­های ورزشی، علاوه بر تقویت قوای جسمانی در افزایش اعتماد به­نفس و ارتقای سایر جنبه­ های سلامت روانی نیز موثر است و یکی از ابعادی که فعالیت بدنی و به­خصوص آمادگی جسمانی می ­تواند تاثیر بسیار زیادی روی آن داشته باشد خودپنداره است (51).

در این راستا این تحقیق در نظر دارد اثر یک دوره تمرین آمادگی جسمانی را بر خودپنداره جسمانی دختران نوجوان دیررس و زودرس کم تحرک بررسی و مقایسه  کند. 

2-1- بیان مسأله

سلامتی انسان ابعاد مختلفی اعم از بدنی، روانی، عاطفی و اجتماعی دارد که لازم است به همه آن­ها توجه شود. یکی از موضوعات مهمی که درباره سلامت روانی مطرح می­ شود عزت نفس و ادراک فرد از خودش است. ادراک فرد از خود تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می­گیرد که فعالیت بدنی و شرکت در ورزش سازمان یافته یکی ازین عوامل است (34).

در جامعه­ای که اهمیت زیادی برای موفقیت در فعالیت­های ورزشی قائل هستند، طبیعی است که تصور شود خودپنداره به میزان زیادی افزایش خواهدیافت. یک خود پنداره منفی می ­تواند آثار مخربی بر تمام جنبه­ های زندگی فرد داشته باشد. مربیان و والدین باید نحوه به­ کارگیری فعالیت­های حرکتی کودکان و نوجوانان را که باعث تشکیل خودپنداره­های مثبت و باثبات می­شوند، مشخص کنند (51).

خودپنداره جسمانی شامل نحوه نگرش فرد نسبت به خود است و هم شامل شیوه­ای است که فرد توسط آن بدن خود را ادراک می­ کند و نگرش فرد را نسبت به ابعاد بدنی، توانایی­ها  و مهارت­ های بدنی­اش نشان می­دهد. از طرفی بالیدگی در شکل­دهی خودپنداره فرد نقش بسزایی دارد (51 و 78). افراد نوجوان در سنین متنوعی به مرحله نوجوانی وارد می شوند و به وضعیت بالیدگی می­رسند. بالیدگی به عنوان فرایندی از بالیده شدن یا پیشروی به طرف وضعیت بالیده تعریف می­ شود. لذا در یک گروه از کودکان با جنس و سن تقویمی همانند، در سن زیستی یا سطح بالیدگی زیست شناختی کسب شده، پراکندگی وجود دارد (65). رشد خودپنداره، یک جنبه مسلط در کودکی و نوجوانی است و اغلب تحت تاثیر سطح بالیدگی قرار می­گیرد (مثلا تاخیر یا پیشرفت در بالیدگی). در این سنین از یک طرف رشد اجتماعی، شخصی و عاطفی و از طرف دیگر نیز جابجایی زمانی بالیدگی (تاخیر یا پیشرفت) وجود دارد که این جابجایی میتواند بر رشد خودپنداره کودک اثر بگذارد (51).

تغییرات جسمانی که در طی بلوغ در دختران رخ می­دهد (22% افزایش توده چربی) با افزایش توده عضلانی یا بافت اسکلتی همراه نیست (78)، از این رو با توجه به تغییرات در اندازه، شکل و ترکیب بدنی، شرکت در فعالیت بدنی کاهش می­یابد. بنابراین تغییرات جسمانی زمان بلوغ و بالیدگی زودرس دختران نوجوان ممکن است به طور مستقیم روی توانایی دختران برای شرکت در فعالیت جسمانی تاثیر داشته باشد. به عنوان مثال، رشد سینه ممکن است به طور مستقیم، شرکت در فعالیت جسمانی خودانگیخته را به دلیل نیاز به لباس مناسب کاهش دهد (28).

از طرفی نوجوانی به عنوان دوره خطر کاهش فعالیت بدنی به ویژه بین دختران نوجوان  زودرس[1] شناخته شده است و این کاهش فعالیت کاهش خودارزشمندی جسمانی را نیز در پی دارد (54). تغییر در انگیزه، نگرش نسبت به عملکرد و تغییر در تصویر بدنی در خلال دوره نوجوانی ممکن است از عوامل تاثیرگذار بر کاهش فعالیت باشد (78).

منابع زیادی این کاهش را در دختران نوجوان مشخص کرده ­اند و نشان داده­اند که درصد شرکت در فعالیت بدنی از %58 در سن 11-12 سالگی، به %41 در سن 13-15 سالگی کاهش می­یابد، این افت در فعالیت بدنی همزمان با بلوغ است که معمولا در سن 12-13 سالگی اتفاق می­افتد (26).

مطالعات انجام شده نشان می دهد که ورزش هم در درازمدت و هم در کوتاه مدت، تقویت روانی و بهبود تغییرات نورولوژیک در قشرکودکان، نوجوانان، بزرگسالان و حتی سالخوردگان را به همراه دارد. از طرفی آمادگی جسمانی وسیله ای ساده، کم هزینه و قابل دسترس برای همگان ازجمله نوجوانان است (34).

یکی از این مداخلات موثر ومهم اثر فعالیت بدنی روی خودپنداره است چراکه خودپنداره جنبه مهمی از رشد عاطفی فرد است. تحرک و فعالیت جسمانی تسهیل کننده­ های مهمی برای خودپنداره مثبت محسوب می­شوند (69،  90 و 98). اگرچه تحرک تنها یک روش تسریع­کننده رشد خودپنداره است اما برای نوجوانان از اهمیت خاصی برخوردار است (51) . به ویژه این تاثیر را می­توان در دختران با بالیدگی زودرس مشاهده کرد چراکه دختران با بالیدگی زودرس در مقایسه با همسالانشان از سطوح فعالیت بدنی و خودادراکی پایینی برخوردارند (28، 29 و 41).

مطالعه روی بررسی خودپنداره در طول نوجوانی تا حدودی پراکنده است و شواهد اندکی درباره بلوغ و فعالیت جسمانی در دختران نوجوان وجود دارد و همچنین در برخی مطالعات مقدار مداخله کم بوده ­است (39 و 98).

از این­رو آگاهی از تاثیرات برنامه ­های مداخله­ای باعث توسعه نظریه­ های رفتاری و متعاقبا باعث ایجاد برنامه ­های موثر برای پیشرفت سلامتی خواهد شد (90 و 98). نتایج نشان می­دهد که مداخلات در محیط مدرسه می ­تواند به طور مثبت روی خودپنداره دانش آموزان تاثیر بگذارد اما در برخی مطالعات مقدار مداخله کم بوده است (35 و 92).

کمبود شواهدی راجع به اثر فعالیت بدنی روی خودپنداره جسمانی دختران با بالیدگی­های متفاوت به­ طور متمایز، و همچنین کم بودن مقدار مداخلات پیشین، نیاز به تحقیق بیشتر را برای کارهای مداخله ای روی خودادراکی و خودپنداره جسمانی را مشخص می­ کند. بنابراین با درنظر گرفتن ویژگی­های نوجوانی و اینکه بالیدگی در سنین حساسی صورت می­گیرد و همچنین با توجه به اینکه این تحقیق روی نوجوانان کم تحرک دختر انجام خواهدشد، محقق در پی پاسخ به این سوال است که آیا برنامه تمرینی آمادگی جسمانی اثرات متفاوتی بر خودپنداره جسمانی دختران نوجوان کم تحرک زودرس و دیررس دارد؟

از این رو این تحقیق در نظر دارد که پیامدهای یک دوره 8 هفته­ای تمرینات آمادگی جسمانی را برخودپنداره جسمانی نوجوانان دختری که از نظر بالیدگی دیررس و زودرس هستند، بسنجد و نحوه تاثیر این تمرینات را بر آن­ها بررسی و مقایسه کند.

3-1- ضرورت

آگاهی از تاثیرات برنامه ­های مداخله ای باعث توسعه نظریه­ های رفتاری و متعاقبا باعث ایجاد برنامه ­های موثر برای پیشرفت سلامتی خواهد شد. این نتایج نشان می­دهد که مداخلات در محیط مدرسه می تواند به­ طور مثبت روی خودپنداره دانش آموزان تاثیر بگذارد (35).

همچنین، دختران در سن بلوغ خودارزشی پایین­تری دارند و لزوم برنامه ­هایی برای افزایش فعالیت بدنی در میان دختران نوجوانی که نارضایتی نسبت به بدنشان را در مدت بلوغ تجربه می­ کنند، مشهود است، بنابراین با توجه به اینکه

1-1 مقدمه………………………………………………………………………………….2

2-1 بیان مساله……………………………………………………………………………4

3-1 اهمیت و ضرورت پژوهش…………………………………………………………….7

4-1 اهداف پژوهش……………………………………………………………………….8

5-1 فرضیه های پژوهش………………………………………………………………..9

6-1 تعریف های مفهومی متغیرها………………………………………………………9

7-1 تعریف های عملیاتی متغیرها……………………………………………………..11

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش

1-2 اختلالات رفتاری………………………………………………………………….13

1-1-2 تاریخچه اختلالات رفتاری…………………………………………………………13

2-1-2 تعریف و توصیف اختلالات رفتاری………………………………………………..15

2-2 اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی………………………………………………17

1-2-2 شیوع نارسایی توجه/بیش فعالی…………………………………………….17

 2-2-2 سبب شناسی………………………………………………………………17

3-2-2 زیر ریخت های اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی………………………….18

1-3-2-2 عدم توجه…………………………………………………………………………18

2-3-2-2 بیش فعالی…………………………………………………………………….18

3-3-2-2 تکانشگری…………………………………………………………………..19

3-2 تعریف پرخاشگری…………………………………………………………………..19

1-3-2 پیشینه  پرخاشگری………………………………………………………………..20

2-3-2 نظریه های پرخاشگری…………………………………………………………..21

3-3-2 نمودهای رفتار پرخاشگرانه از کودکی تا جوانی……………………………….21

4-3-2 تاثیر عوامل اجتماعی بر بروز پرخاشگری…………………………………..22

4-2 تعریف اختلال اضطرابی………………………………………………………………22

1-4-2 پیشینه اختلال اضطرابی………………………………………………………22

2-4-2 اهمیت اختلال اضطرابی…………………………………………………………23

3-4-2 علائم اختلال اضطرابی…………………………………………………………23

5-2 افسردگی……………………………………………………………………………26

1-5-2 تعریف افسردگی…………………………………………………………………..27

2-5-2 پیشینه نطری افسردگی……………………………………………………..28

3-5-2 سبب شناسی……………………………………………………………………29

6-2 تعریف عزت نفس…………………………………………………………..30

1-6-2 تاریخچه  عزت نفس………………………………………………………….31

2-6-2 اهمیت عزت نفس………………………………………………………………32

3-6-2 تعریف خود و خودپنداره……………………………………………………….32

4-6-2 علت پیدایی پدیده خود،خودپنداره و عزت نفس…………………………..32

5-6-2 تغییرات در خودپنداره و عزت نفس در نوجوانی……………………………..34

6-6-2 دیدگاه نظریه پردازان درباره عزت نفس…………………………………………34

7-6-2 چهار عامل مهم در تحول عزت نفس کودک از نظر کوپر اسمیت…………..34

8-6-2 کنترل خود و عزت نفس…………………………………………………………35

9-6-2 رابطه بین منبع کنترل و عزت نفس……………………………………………35

10-6-2 تاثیر گروه همسالان بر عزت نفس کودکان و نوجوانان……………………….36

11-6-2 ابعاد عزت نفس………………………………………………………………….37

12-6-2 شیوه های تربیتی عزت نفس………………………………………………….39

7-2 تعریف رضایت از زندگی………………………………………………………………39

1-7-2 پیشینه رضایت از زندگی……………………………………………………….41

2-7-2-  مولفه های اصلی رضایت از زندگی……………………………………………41

فصل سوم: روش پژوهش

1-3 طرح پژوهش…………………………………………………………………………..44

2-3 جامعه، نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………44

1-2-3 جامعه آماری………………………………………………………………………44

 

 

2-2-3 حجم نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………44

3-3 ابزارهای پژوهش…………………………………………………………………..45

1-3-3 پرسشنامه اختلالات رفتاری آیشنباخ…………………………………………..45

2-3-3 پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ………………………………………………46

3-3-3 پرسشنامه رضایت از زندگی (SLWS )……………………………………46

4-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………..48

فصل چهارم: نتایج و تجزیه و تحلیل داده­ ها

1-4 یافته های توصیفی……………………………………………………………….50

2-4 یافته های استنباطی…………………………………………………………… 52

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری                                                                                          

1-5 فرضیه اول:بین اختلالات رفتاری نوجوانان بی سرپرست و عادی تفاوت وجود دارد……..58

2-5 فرضیه دوم: بین رضایت از زندگی نوجوانان بی سرپرست و عادی تفاوت وجود دارد…….59

3-5 فرضیه سوم: بین عزت نفس نوجوانان بی سرپرست و عادی تفاوت وجود دارد……61

4-5 محدودیت های پژوهش………………………………………………………………62

5-5 پیشنهادهای پژوهش…………………………………………………………………63

فهرست منابع

منابع فارسی…………………………………………………………………………………65

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………….67

چکیده:

هدف از پژوهش مقایسه ی اختلالات رفتاری، عزت نفس، و رضایت از زندگی در نوجوانان بی­ سرپرست و عادی بود. طرح این پژوهش از نوع علی- مقایسه­­ ای بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را نوجوانان بی­ سرپرست دختر و پسر شهر سمنان و شهر تهران و نوجوانان عادی مدارس  شهر سمنان و مدارس شهر تهران تشکیل می­دهند. 60 نفر با بهره گرفتن از روش نمونه­ گیری­ در­دسترس انتخاب شدند که گروه دانش آموزان بی سرپرست بودند و 60 نفر با بهره گرفتن از روش نمونه­ گیری هدفمند انتخاب شدند که گروه دانش آموزان عادی بودند. شرکت کنندگان پرسشنامه­ ی اختلالات رفتاری آیشنباخ، عزت نفس روزنبرگ، و پرسشنامه رضایت از زندگی داینر را تکمیل نمودند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس چند متغیری استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین نمرات  اختلالات رفتاری، عزت نفس و رضایت از زندگی در بین نوجوانان بی سرپرست و عادی تفاوت معناداری دارد. نمرات اختلالات رفتاری نوجوانان بی سرپرست بالاتر از نمرات نوجوانان عادی بود و نمرات رضایت از زندگی و عزت نفس نوجوانان عادی بیشتر از نمرات نوجوانان بی سرپرست بود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که نوجوانان بی سرپرست در مقایسه با نوجوانان عادی دارای مشکلات بیشتری می باشند و این موضوع حاکی از نیاز به توجه بیشتر و برنامه ریزی بهتر برای نوجوانان بی سرپرست می باشد.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

بی سرپرستی از آغاز خلقت وجود داشته است و کودکان بی سرپرست در خانه های کودک و نوجوان و دور از محبت والدین و اعضای خانواده زندگی می کنند و برخی از آنها دچار محرومیت ها و احساس شکست و گاه نیز دچار صدمه ها و ضربه های روانی هستند. این کودکان در وجودشان احساس خلا می کنند و افرادی ناراضی و ناراحت هستند که برای احقاق حق خود ممکن است تن به رفتارهای ناسازگارانه و انحراف آمیز دهند. کودکان بی سرپرست با مقایسه شرایط زندگی خود با کودکان عادی خود را دچار ناکامی جبران ناپذیری می بینند که زمینه بروز پرخاشگری و ناسازگاری کودک را فراهم می سازد و از آنجایی که نوجوانی یکی از دورانهای مهم در ساخت و پایه ریزی شخصیت فرد محسوب می شود چه بسا مشکلات رفتاری بروز پیدا کرده در این برهه، در دوره های بعدی زندگی، خود را به صورت ویژگی هایی پایدار نشان دهند. به طور مثال مشکلات رفتاری درون­­ ریزانه در کودکی و نوجوانی با اختلالات خلقی و خودکشی در بزرگسالی و  سطوح بالای پرخاشگری در کودکی با رفتار جنایی [1]و سایر رفتارهای ضد اجتماعی مربوط بوده است( لایو[2]، 2003). به همین دلیل شناخت عوامل و همبسته های موثر در حل مشکلات و ناهنجاری های رفتاری نوجوانان و اقدام در زمینه برنامه ریزی به منظور اصلاح و بهبود این عوامل از جمله روش­های بسیار موثر در پیشگیری از اختلالات روانی در بزرگسالی خواهد بود.(مایر[3]، سالووی[4]، 1997). کارآمدی نوجوان در برخورد با مسایل فردی و اجتماعی به طور قابل ملاحضه­ای توسط تجربه های هیجانی و نحوه مواجهه و انطباق با رویدادها تعیین می شود. در قرن حاضر که فشار روانی بر زندگی انسانها سایه افکنده است، توانایی کنترل هیجانات خود مهارت دارند، بهتر می­ توانند حالات هیجانی منفی را از طریق فعالیت های خوشایند جبران نمایند(سالووی ، 1997 به نقل ازخسرو جاوید، 1381). مطالعات انجام گرفته میزان شیوع اختلالات رفتاری در كودكان سنین مدرسه را بالا و در حدود 11 تا 25 درصد گزارش كرده اند.(آلمگویست[5] و همکاران، 1999). کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری دارای فراخنای توجه کوتاهی هستند، عزت نفس پایین تری دارند، در ارتباط با اعضای خانواده، اطرافیان و مردم مشکل دارند و به آسانی ناکام می­شوند.(ساسر، والر،[6] 2006).

یکی از عواملی که بر سازگاری فرد دراجتماع مؤثر است، عزّت نفس است. عزّت نفس یکی از عوامل تعیین کننده ی رفتار انسان به شمار می رود. در حقیقت، برداشت و قضاوتی که افراد از خود دارند تعیین کننده ی چگونگی برخورد آنها با مسائل مختلف است. فردی که عزّت نفس پایین دارد و برای خود ارزش و احترامی قایل نیست، ممکن است دچار انزوا، گوشه گیری و یا پرخاشگری ورفتارهای ضد اجتماعی شوند. آنها میتوانند به این باور رسیده باشند که در شرایط مختلف با هر نوع مهارتی که داشته باشند، وظایف خویش را به نحو احسن انجام دهند، به عبارت دیگرخود را با شرایط موقعیت های متفاوت اجتماعی سازگار نماید، این رفتار همان رضایت از زندگی است( بلاسکویچ و توماکا[7]، 2007). احساس رضایت از زندگی كه حوزه ای از روان شناسی مثبت نگر است. حوزه ای است که تلاش می­ کند ارزیابی های شناختی و عاطفی مردم از زندگیشان را مورد بررسی قرار دهد(آناس[8]، 1993از لاگلین و هیونبر[9]، 2001). پژوهش ها نیز نشان می دهد، کسانی که عزت نفس بالاتری دارند، از زندگی خود راضی ترند(کیتز[10]، 2007).

در برخی از مطالعه های تجربی رابطه بین عزت نفس و افسردگی در مورد فرزندان بی سرپرست و عادی همبستگی منفی وجود دارد  و در تحقیقی دیگر با عنوان رابطه بین عزت نفس و افسردگی دانش آموزان، نتایج نشان داد که بین عزت نفس و افسردگی همبستگی منفی وجود دارد(محمدی، 1387). به طوری که در هر دو تحقیق یادشده بین میزان افسردگی و عزت نفس نتایج معنی دار نبوده  و لذا فرضیه های این تحقیق مبنی بر پایین بودن عزت نفس و بالاتر بودن میزان افسردگی که یک شاخه اختلالات رفتاری است در نوجوانان بی سرپرست نسبت به دانش آموزان عادی رد شده است(واکر و همکاران، 1998). اهمیت توجه به نوجوانان بی سرپرست و مسائل و مشکلات آنها بیانگر لزوم پژوهش در این زمینه می باشد. لذا هدف از پژوهش حاضر مقایسه اختلالات رفتاری، عزت نفس و رضایت از زندگی در نوجوانان بی سرپرست و عادی بود.

2-1- بیان مسأله

کودکان و نوجوانان قشر عمده ای از جمعیت جهان را تشکیل می دهند. در هر جامعه سلامت کودکان و نوجوانان اهمیت ویژه ای دارد و توجه به بهداشت روانی آنان کمک می کند تا از نظر روانی و جسمی سالم بوده و نقش اجتماعی خود را بهتر ایفا کنند(کوشان[1]،2000 )

 مطالعات انجام شده در فرهنگ های مختلف نشان داده است درصد قابل توجهی از کودکان سنین مدرسه و قبل از مدرسه دچار مشکلات رفتاری هستند)هارلند، ریجینولد، براگمان، ورلو، وانهوریک، ورهولست[2]، 2002). کودکان بی­سرپرست و بد سرپرست  که از عاطفه مادرانه و روابط صمیمی والدین محروم بوده ­اند غالبا از اختلالات عاطفی، نا­ایمنی، احساس وابستگی یا طرد، گروه گریزی یا گروه­ گرایی حاد رنج می­برند. و به طور جدی نیازمند ارتباط صمیمانه و عاطفی هستند، و به روش های فرافکن و ابزارهای توانبخشی که بروز مشکلات آنها را تسهیل سازد علاقه نشان می­دهد( نلسون، 2000). به طور کلی هنگامی اختلال رفتاری مطرح می شود که رفتار کودک مورد تایید والدین نباشد، در رفتار کودک رفتارهای برون فکنانه دیده می شود، رفتار نامناسب تکرار شده و تنبیه های خانواده برای حذف آن بی تاثیر باشد و کودک دچار بیماری روانی نباشد(شمس اسفندآباد، 1382).

روانشناسی جدید سعی داردتوجه خود را صرفا به مشکلات روانی معطوف نسازد و بیشتر به جنبه های مثبت زندگی تاکید کند. رضایت از زندگی[3] نیز یکی از مولفه های اساسی در شناخت کیفیت زندگی افراد می باشد. پژوهشهای انجام شده در زمینه رضایت از زندگی در بین نوجوانان نشان داده است که رضایت مندی و تلقی مثبت از زندگی در گروه سنتی نوجوانان یا دانش آموزان کاملا متفاوت از بزرگسالان است و پژوهش در این زمینه نیازمند لحاظ نمودن مولفه های ویژه آنان است.   افزایش تنش ها و مشکلات رفتاری، ناامیدی، اضطراب و افسردگی ازجمله آثار منفی نارضایتی از زندگی است که پیامدهایی همچون کاهش روحیه مشارکت جویی اجتماعی، تعاون و اعتماد اجتماعی خواهد داشت(کامرون[4]،2001). بر اساس یافته های عملی برآورد افراد از سلامت ذهنیشان به طور منظم از لحاظ میزان ارزش گذاری یا درجه اهمیتی که برای حیطه های متفاوت زندگی مثل شغل، سلامت، اوقات فراغت، تحصیل یا زندگی عاشقانه قائل هستند، تغییر میکند(اکرم خمسه،1390). .به علاوه فقط حیطه ها و زمینه های  ارزشمند، یعنی حیطه هایی که رضایتمندی کلی از زندگی را نشان داده اند بر قضاوت افراد درمورد رضایتمندی کلی از زندگی تأثیر میگذارد. حیطه ها یا زمینه هایی که مهم نیستند، بر رتبه بندی کلی از رضایت مندی تأثیری ندارند. رضایت از زندگی می تواند جز عوامل تاثیر گزار بر عزت نفس افراد باشد.

عزت نفس به عنوان یکی از ابعاد شخصیت آدمی همواره تحت تاثیر روابط با دیگران شکل می گیرد و خانواده به عنوان اولین منبع ارتباط کودک عامل مهمی در شکل گیری این بعد از شخصیت آدمی است. این عامل مهم که در ساخت شخصیت کودک نقش دارد در کودکان بی سرپرست به خاطر نداشتن خانواده کم رنگ است. کاپلان از جمله پژوهشگرانی است که به عزت نفس[5] افراد به عنوان یک صفت نگریسته است .از شیوه فرزند پروری والدین و رابطه آن با عزت نفس کودکان را به دقت مطالعه نموده است. در نتایج حاصل از مطالعات کاپلان، اگر افراد در دوران کودکی خود تجارب منفی را پشت سر بگذارند از عزت نفس پایینی برخوردار می شوند و این تجارب منفی عبارت اند از: مرگ یکی از والدین، بستری شدن یکی از والدین به علت بیماری روانی، ازدواج مجدد یکی از والدین(کاپلان، پورکورنی1971 به نقل از کریمی 1383). علاوه بر این عوامل دیگری که می تواند بر عزت نفس موثر باشد، طبقه اجتماعی، اقتصادی خانواده است. طبقه اجتماعی و اقتصادی که فرد در آن متولد می شود، در سرتاسر زندگی، بر طول عمر، بهداشت روانی، شخصیت و بخصوص عزت نفس، میزان تحصیلات، شغل، گرایشهای فرد تاثیر عمیقی دارد .نتایج پژوهشها نشان داده است افرادی که در طبقات پایین زندگی می کنند، طول عمر کمتر و عزت نفس پایین تری دارند و عموما از بهداشت روانی مناسبی برخوردار نیستند(بروس کوین[6]، ترجمه توسلی و فاضل، 1369).  از عوامل تاثیر گذار دیگر بر عزت نفس افراد عامل جنسیت است. نتایج پژوهشهای انجام شده نشان می دهد که در سنین دبیرستان(15-18)، بیشترین تفاوت بین عزت نفس پسران و دختران به چشم می خورد و عزت نفس پسران5/1 انحراف استاندارد بالاتر از دختران است(مرتون و لوینسون[7] به نقل از کریمی، 1383). اکثر صاحب نظران برخورداری از عزت نفس را به عنوان عامل اساسی در سازگاری عاطفی و اجتماعی افراد می دانند که این سازگاری در کودکان بی سرپرست دیده نمی شود. از آنجا که نوجوانی یکی از دورانهای مهم در ساخت و پایه ریزی شخصیت فرد محسوب می شود چه بسا مشکلات رفتاری بروز پیدا کرده در این برهه، در دوره های بعدی زندگی، خود را به صورت ویژگی های پایدار نشان دهند.به طور مثال مشکلات رفتاری درون ریزانه در کودکی و نوجوانی با اختلالات خلقی و خودکشی در بزرگسالی وعزت نفس پایین و سطوح بالای پرخاشگری در کودکی با رفتار جنایی و سایر رفتارهای ضداجتماعی مربوط بوده است، لذا با توجه به پژوهش های نادری که در ایران درباره مسائل و مشکلات نوجوانان بی سرپرست انجام شده است، پژوهش حاضر درصدد بررسی و تحقیق درباره مشکلات نوجوانان انجام خواهد شد.

[1] Kooshan

[2] Harland, Reijneveld, Brugman, Verloove, Vanhorick, Verhulst.

[3] Life satisfaction

[4] Kameron

[5] Self esteem

[6] Bruce Kohen

[7] Merton & Lowinson

[1] Criminal

[2] Liau

[3] Mayer

[4] Salovey

[5] Almogvist