عنوان

 

صفحه چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………..

 

1 فصل اول- كلیات

 

1-1-  مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..

 

2 1-2-  طرح موضوع…………………………………………………………………………………………………………..

 

5 1-3-  اکولوژی خلیج‌فارس………………………………………………………………………………………………..

 

5 1-4-  ضرورت انجام تحقیق…………………………………………………………………………………………….

 

7 1-5-  قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..

 

7 1-5-1- محدوده مکانی نمونه‌برداری آبزیان………………………………………………………………….

 

7     1-5-2-  منطقه مورد بررسی و ایستگاه های نمونه‌برداری فیزیكی وشیمیایی آب ………………..

 

7 1-6-  محدوده زمانی نمونه‌برداری آبزیان و آبشناسی………………………………………………………….

 

10 1-7- سؤالات و فرضیه‌ها…………………………………………………………………………………………………..

 

10 1-7-1-  سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………….

 

10 1-7-2-  فرضیه‏های تحقیق………………………………………………………………………………………

 

10 1-8-  تعاریف واژه‌ها………………………………………………………………………………………………………

 

10 فصل دوم- پیشینه تحقیق، چارچوب‌ها و مبانی و مستندات

 

2-1- پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………….

 

11 2-2- معرفی ده گونه ماهیان کفزی …………………………………………………………………………………….

 

13 2-2-1- حسون معمولی  Saurida tumbil ……………………………………………………………….

 

13      2-2-2- حلوا سفید Pampus argenteus…………………………………………………………………

 

14 2-2-3- حلوا سیاه Parastromateus niger …………………………………………………………..

 

15      2-2-4- سپر ماهیان (Rays)………………………………………………………………………………………..

 

16 2-2-5- سنگسر معمولیPomadasys kaakan…………………………………………………………

 

16 2-2-6- شوریدهOtolithes ruber…………………………………………………………………………….

 

17 2-2-7- كوسه ماهیان Sharks…………………………………………………………………………………….

 

18 2-2-8- گربه ماهی بزرگ  Arius thalassinus………………………………………………………….

 

18      2-2-9- گوازیم دم رشته‌ای Nemipterus japonicus ………………………………………………

 

19      2-2-10- یال اسبی سربزرگ Trichiurus lepturus  ………………………………………………….

 

20 2-3-  شبکه عصبی مصنوعی……………………………………………………………………………………………..

 

21      2-3-1- تاریخچه هوش مصنوعی…………………………………………………………………………………

 

21      2-3-2- پرسپترون چند لایه‌ای…………………………………………………………………………………….

 

22 فصل سوم: مواد و روش‌ها و روش اجرای تحقیق

 

3-1- ابزار و روشها…………………………………………………………………………………………………………..

 

25      3-1-1- ابـزار و تجهیـزات………………………………………………………………………………………….

 

25 3-1-1-1- تجهیزات موجود در شناور ……………………………………………………………………..

 

25 3-2- روش كار………………………………………………………………………………………………………………..

 

27     3ـ2ـ1ـ منطقه مورد بررسی و تعیین ایستگاه‌های نمونه‌برداری…………………………………………….

 

27 3-3- روش نمونه‌برداری……………………………………………………………………………………………….

 

29      3-3-1ـ روش محاسبـه میـزان CPUA و تـوده زنـده……………………………………………………

 

33      3-3-2- روش اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب…………………………………………..

 

34 3-4- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………….

 

35 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و بیان نتایج حاصل از تحقیق

 

4-1-  عمق ایستگاه‌های نمونه‌برداری آب……………………………………………………………………….

 

39 4-2- توزیع عمودی و افقی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب ……………………………………………..

 

39      4-2-1- دمای آب………………………………………………………………………………………………………

 

40      4-2-2- هدایت الكتریكی…………………………………………………………………………………………….

 

41      4-2-3- شوری…………………………………………………………………………………………………………..

 

43      4-2-4- چگالی………………………………………………………………………………………………………….

 

45      4-2-5- اكسیژن محلول……………………………………………………………………………………………….

 

46      4-2-6- pH………………………………………………………………………………………………………………

 

48      4-2-7- كلروفیلa………………………………………………………………………………………………………

 

49      4-2-8- كدورت…………………………………………………………………………………………………………

 

 

 

50 4-3-  میزان CPUA و توده زنده كل آبزیان ترال كف در خلیج‌فارس و دریای عمان……………….

 

54      4-3-1- میزان CPUA سال 1387…………………………………………………………………………………

 

54      4-3-2- میزان توده زنده سال 1387………………………………………………………………………………

 

56      4-3-3- میزان CPUA سال 1388…………………………………………………………………………………

 

59      4-3-4- میزان توده زنده سال 1388………………………………………………………………………………

 

61 4-4- توده زنده، CPUA و پراكنش آبزیان به تفکیک گونه، سالهای 1387 و 1388………………….

 

63      4-4-1- حسون معمولیSaurida tumbil ………………………………………………………………….

 

63           4-4-1-1- تحلیل شبکه عصبی………………………………………………………………………………

 

64      4-4-2- حلوا سفید Pampus argenteus ……………………………………………………………….

 

66           4-4-2-1- تحلیل شبکه عصبی………………………………………………………………………………

 

68      4-4-3- حلوا سیاه Parastromateus niger……………………………………………………………

 

69          4-4-3-1- تحلیل شبکه عصبی………………………………………………………………………………..

 

71      4-4-4- سپر ماهیانRays  ………………………………………………………………………………………….

 

72          4-4-4-1- تحلیل شبکه عصبی………………………………………………………………………………..

 

74      4-4-5- سنگسر معمولیPomadasys kaakan  ……………………………………………………….

 

75          4-4-5-1- تحلیل شبکه عصبی………………………………………………………………………………..

 

77      4-4-6- شوریده  Otolithes ruber…………………………………………………………………………..

 

78         
4-4-6-1- تحلیل شبکه عصبی………………………………………………………………………………..

 

80      4-4-7- کوسه ماهیان  Sharks …………………………………………………………………………………..

 

81          4-4-7-1- تحلیل شبکه عصبی………………………………………………………………………………..

 

83      4-4-8- گربه ماهی بزرگ  Arius thalassinus …………………………………………………………

 

84          4-4-8-1- تحلیل شبکه عصبی………………………………………………………………………………..

 

86      4-4-9- گوازیم دم رشته‌ای Nemipterus japonicas………………………………………………..

 

87          4-4-9-1- تحلیل شبکه عصبی………………………………………………………………………………..

 

89      4-4-10- یال‌اسبی سربزرگ Trichiurus lepturus…………………………………………………..

 

90          4-4-10-1- تحلیل شبکه عصبی……………………………………………………………………………..

 

92 فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

 

5-1- پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب …………………………………………………………………………….

 

95      5-1-1- دمای آب ……………………………………………………………………………………………………..

 

95      5-1-2- هدایت الکتریکی …………………………………………………………………………………………..

 

97      5-1-3- شوری ………………………………………………………………………………………………………….

 

98      5-1-4- چگالی………………………………………………………………………………………………………….

 

100      5-1-5- اکسیژن ………………………………………………………………………………………………………..

 

102      5-1-6- pH………………………………………………………………………………………………………………

 

103      5-1-7- کلروفیل a…………………………………………………………………………………………………….

 

104      5-1-8- کدورت ……………………………………………………………………………………………………….

 

106 5-2- توده زنده، CPUA و پراكنش آبزیان به تفکیک گونه، سال‌های 1387 و 1388………………….

 

107      5-2-1-  حسون معمولیSaurida tumbil …………………………………………………………………

 

107     5-2-2- حلوا سفید Pampus argenteus ………………………………………………………………….

 

108     5-2-3- حلوا سیاه Parastromateus niger………………………………………………………………

 

109     5-2-4- سپر ماهیانRays  ……………………………………………………………………………………………

 

111     5-2-5- سنگسر معمولیPomadasys kaakan  …………………………………………………………

 

112     5-2-6- شوریده  Otolithes ruber…………………………………………………………………………….

 

112     5-2-7- کوسه ماهیان  Sharks …………………………………………………………………………………….

 

113     5-2-8- گربه ماهی بزرگ  Arius thalassinus …………………………………………………………..

 

114     5-2-9- گوازیم دم رشته‌ای Nemipterus japonicas………………………………………………….

 

116     5-2-10- یال‌اسبی سربزرگ Trichiurus lepturus……………………………………………………

 

117 پیشنهادها:…………………………………………………………………………………………………………………………..

 

119 منابع:…………………………………………………………………………………………………………………………………

 

120 پیوست‌ها:………………………………………………………………………………………………………………………….

 

123

چکیده

به منظور بررسی و پیش‌بینی الگوی پراكنش كفزیان مهم اقتصادی، داده‌های صید 10 گونه شامل:  1- حسون معمولی(Saurida tumbil) 2- حلوا سفید (Pampus argenteus)  3- حلوا سیاه (Parastromateus niger) 4- سپر ماهیان[1] (Rays) 5- سنگسر معمولی (Pomadasys kaakan) 6- شوریده (Otolithes ruber)  7- كوسه ماهیان1 (Sharks) 8- گربه ماهی بزرگ (Arius thalassinus) 9- گوازیم دم رشته‌ای (Nemipterus japonicus) و 10- یال اسبی سربزرگ (Trichiurus lepturus)  مربوط به سال‌های 1387 و 1388 در حوزه آبهای استان هرمزگان مورد تجزیه و تحلیل قرار‌گرفتند.

با بهره گرفتن از نرم‌افزار صفحه گسترده، تجزیه و تحلیل اولیه صورت گرفت و با نرم‌افزارهای سامانه اطلاعات جغرافیایی  (GIS) نقشه‌های پراكنش مكانی گونه‌های مذکور، براساس میزان صید بر واحد سطح (CPUA) Catch Per Unit of Area تهیه ‌گردید. پس از آن به منظور پیش‌بینی الگوی پراكنش،  نقشه‌های پارامترهای فیزیكی وشیمیایی آب منطقه شامل: دما، کدورت، شوری، چگالی، اكسیژن محلول، pH، كلروفیلa، هدایت الکتریکی، عمق، فاصله از ساحل، زمان صید و طول و عرض جغرافیایی تهیه گردید که نقشه‌های فوق‌الذکر پس از تبدیل به داده، به عنوان متغیرهای مستقل و CPUA گونه‌های مورد نظر به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شدند. نقشه‌ها پس از تبدیل به عنوان ورودی نرم‌افزار شبكه عصبی مصنوعی (ANNs) Artificial Neural Networks مورد استفاده قرار گرفت كه درصدی از اطلاعات به منظور آموزش، درصدی به منظور اعتبارسنجی و درصدی دیگر به منظور آزمایش عملكرد شبكه عصبی مصنوعی  مورد استفاده قرار گرفتند و بهترین مدل شبکه عصبی مصنوعی با  درصد کارایی بالا، به عنوان الگویی برای پیش‌بینی انتخاب شد.  با بکارگیری مدل بر روی اطلاعات محدود آبشناسی و صید در منطقه، می‌توان پیش‌بینی الگوی پراكنش ماهی مورد نظر را انجام داد و با بهره گرفتن از الگوی پراكنش، می‌توان ناوگان صیادی را راهنمایی و دقیقاً مناطق صید را برحسب مختصات جغرافیایی تعیین نمود.

فصل اول- كلیات

• مقدمه

آبزیان از ارزش غذایـی بالایی برخوردارند و امروزه نقش مهمی در تامین جیره غذایی جوامع بشری ایفاء می‌کنند. بهره‌برداری بهینه می‌تواند در حفظ این ذخایر خدادادی کمک نماید. از سویی صید بی‌رویه، عوامل مخرب زیست محیطی، تخریب زیستگاه ها، آسیب پذیـری جوامع آبزیان، قابلیت محدود بازسازی ذخایر و از سوی دیگر نیاز جوامع انسانـی، باعث به خطر افتادن جمعیت آنها می‌شود.

لذا، به منظور بهره‌برداری صحیح و توسعه پایدار لازم است همواره روند تغییرات جمعیت آبزیان را زیر نظر داشت. یكی از راه‌های موجود برای رسیدن به این هدف، انجام تحقیقاتی منظم است تا بتوان هرگونه تغییرات احتمالی در جمعیت‌های مختلف آبزیان را تعیین نمود.

بررسی‌های انجام شده در خلیج‌فارس نشان داد كه شرایط محیطی در این منطقه همواره تحت تاثیر تغییرات شدید سالانه قرار دارد. وجود نوسانات شدید شرایط محیطی از جمله تغییرات درجه حرارت و شوری آب در طول سال در خلیج‌فارس موجب آشفتگی محیط زیست دریایی شده و در خصوصیات بیولوژیک و رفتاری آبزیان تاثیر می گذارد. بنابراین، غلظت زیاد نمك و حرارت زیاد آب دراین منطقه همراه با تغییرات شدید آب و هوایی از جمله عوامل موثر در اكوسیستم این منطقه به‌شمار می‌آید. تعویض و جابجایی آب از طریق تنگه هرمز از سایر عوامل موثر در تغییرات شرایط محیطی این منطقه می‌باشد كه در نتیجه آن آبها با شوری كمتر و اكسیژن و مواد غذایی بیشتر وارد خلیج‌فارس می‌شوند (نیکویان و همکاران، 1384).

گرچه به نظر می‌رسد كه ماهیان خلیج‌فارس قادرند میزان بالای درجه حرارت و شوری را تحمل نمایند ولی تغییرات شدید شرایط محیطی در آبهای سطحی آثار بیشتری بر ذخایر سطحزی خلیج‌فارس در مقایسه با كفزیان دارد، زیرا تغییرات درجه حرارت و شوری اغلب در لایه‌های سطحی آب محسوس‌تر است. این امـر مـوجب نوسانات شدید فصلی در گسترش و پراكندگی گونه‌های سطحزی در مقایسه با گونه‌های كفزی گردیده است. وفور گونه‌های ریز و بزرگ ماهیان سطحزی به‌ خصوص در ماه های سرد سال در خلیج‌فارس مؤید همین تغییرات است. ماهی ساردین كه از گونه‌های سطحزی به‌شمار می‌رود، در نواحی ساحلی و در مناطقی یافت می‌شود كه آب دارای درجه حرارت كمتری می‌باشد. ولی زمانی كه درجه حرارت آبهای سطحی به حداكثر خود در تابستان می‌رسد، این ماهیان بیشتر به عمق آب و نزدیک به بستر دریا مهاجرت می كنند كه دارای درجه حرارت كمتری است (نیکویان و همکاران، 1384).

به طوركلی، چرخه حیات گونه‌های مختلف آبزیان تا حد زیادی به شرایط زیست آنها بستگی دارد لذا، می‌توان ادعا نمود كه كاربرد دانش اقیانوس‌شناسی جهت معضلات صید و صیادی در نتیجه درك بهتر ذخائر آبزیان و محیط آنها میسر می‌باشد و با درك این روابط است كه می‌توان سیستم‌های پیش‌بینی وضعیت صیادی را قانونمند نمود (ولی الهی، 1374).

اكوسیستم خلیج‌فارس با دارا بودن شرایط خاص هیدروگرافیک و اكولوژیک یكی از نادرترین اكوسیستمها در سطح بیوسفر می‌باشد. تنوع زیستی انواع ماهیان، حضور جنگل‌های حرا در سواحل ایرانی خلیج‌فارس، وجود جزایر متعدد و استراتژیک در این گستره آبی، استخراج و صدور نفت از این منطقه، تبخیر بالای آب، از مهمترین عواملی هستند كه در تبیین این شرایط خاص و ویژه موثر می‌باشند (غفاری چراتی، 1375).

عنوان                                                                            صفحه

چکیده

فصل اول : كلیات پژوهش

مقدمه……………………………………………………………………………………. 2

بیان مسئله………………………………………………………………………………. 7

اهمیت موضوع پژوهش………………………………………………………………. 11

اهداف پژوهش…………………………………………………………………………. 13

فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………… 14

متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………….. 15

تعاریف نظری و عملیاتی……………………………………………………………… 16

فصل دوم : بررسی پیشینه های پژوهش

تعریف هنر…………………………………………………………………………….. 20

طبقه بندی هنر…………………………………………………………………………. 21

روانشناسی هنر………………………………………………………………………… 24

هنر درمانی…………………………………………………………………………….. 26

هنر درمانی برای كودكان و نوجوانان………………………………………………… 28

نوروپسیكولوژی هنر………………………………………………………………….. 31

نیمكره های مغز و خلق هنر…………………………………………………………… 33

اثر ضایعات وارد بر نیمكره راست مغزی در ترسیم و نقاشی……………………….. 34

آثار آسیب و ضایعه وارد بر نیمكره چپ در ترسیم و نقاشی………………………….. 35

رابطه هنر ، ‌خلاقیت و ریاضی……………………………………………………….. 35

اختلالات یادگیری……………………………………………………………………… 37

علل اختلالات یادگیری………………………………………………………………… 38

ریاضی و حساب نارسایی……………………………………………………………… 39

مبانی نوروپسیكولوژی حساب نارسایی……………………………………………….. 40

نظریه های مرتبط با اختلالات یادگیری و حساب نارسایی……………………………. 41

نظریه غلبه طرفی مغز………………………………………………………………… 41

نظریه پردازش آگاهی ها و اطلاعات…………………………………………………. 42

مشكلات كودكان حساب نارسا…………………………………………………………. 43

میزان شیوع حساب نارسایی در دانش آموزان و ملاك های تشخیص DSM IV برای اختلال حساب نارسایی   44

مهارت های پردازش اطلاعات بینایی…………………………………………………. 44

مهارت های بینایی – فضایی………………………………………………………….. 45

مهارت های تجزیه و تحلیل بینایی…………………………………………………….. 46

مهارت های بینایی – حركتی………………………………………………………….. 47

نقص و ضعف در مهارت های پردازش اطلاعات بینایی…………………………….. 48

مشكلات كودكان حساب نارسا در مهارت های پردازش اطلاعات بینایی…………….. 50

فرایند یادگیری ریاضی در كودكان حساب نارسا……………………………………… 53

راهبردهای آموزش مفاهیم ریاضی به كودكان حساب نارسا………………………….. 54

نقش هنر در پردازش و ادراك بینایی………………………………………………….. 55

رشد نقاشی و ترسیم و ناتوایی های یادگیری………………………………………….. 57

پیشینه پژوهش…………………………………………………………………………. 59

فصل سوم : روش شناسی پژوهش

جامعه پژوهش…………………………………………………………………………. 63

نمونه و روش نمونه برداری………………………………………………………….. 63

 

 

روش پژوهش………………………………………………………………………….. 63

ابزار اندازه گیری……………………………………………………………………… 64

آزمون پیشرفته رشد ادراك بینایی فراستیگ…………………………………………… 65

آزمون ریاضی ایران – كی مت………………………………………………………. 65

آزمون آندره ری……………………………………………………………………….. 66

روش تجزیه و تحلیل آماری…………………………………………………………… 67

 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه…………………………………………………………………………………… 69

روش های آماری………………………………………………………………………. 70

 فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………. 95

محدودیت های پژوهش……………………………………………………………….. 101

پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………….. 102

پیشنهادهای کاربردی………………………………………………………………….. 102

منابع فارسی

منابع لاتین

پیوست ها

چکیده انگلیسی

چکیده

پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر آموزش هنرهای تجسمی بر افزایش مهارتهای پردازش اطلاعات بینایی کودکان حساب نارسا انجام شد . جامعه پژوهش عبارت بود از همه دانش آموزان حساب نارسای پایه های دوم و سوم دبستان که در منطقه 3 شهر تهران درس می خواندند. روش نمونه گیری به صورت غربالگری بود. نمونه شامل 30 نفر از دانش آموزان پسر پایه های دوم و سوم دبستان بود . ابزار مورد استفاده عبارت بودند از : آزمون ریاضیات ایران کی مت ، فراستیگ و آندره ری و روش اجرای پژوهش روش نیمه آزمایشی پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. نتایج با بهره گرفتن از روش های آمار توصیفی و مدل آماری تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش هنرهای تجسمی بر تمامی مهارتهای پردازش اطلاعات بینایی به غیر از درک ثبات شکل مؤثر بوده بطوری که تفاوت معناداری بین سه گروه نقاشی، سفال و کنترل وجود دارد.

مقدمه :

هنر مانند دانش و فلسفه وسیله ای است برای شناخت واقعیت علم و نقش تخیلی در هنر بیش از علم است و نقش تعقل و انتزاع در علم بیش از هنر است. هر اثر هنری تجلی تازه ای از پیكار دائم انسان ها با طبیعت است كه برای شناخت بیشتر صورت گرفته و در این پیكار هر لحظه آفرینش تازه ای در هنر به وجود می آید و هر كدام از پدیده های هنری یا نظریه های مربوط به هنر با این فرض آغاز می شود كه انسان در برابر شكل ،‌ سطح و حجم اشیائی كه حاضر به حواس او باشند واكنش نشان می دهد و بعضی از آرایش ها در تناسب شكل ، سطح و حجم اشیاء لذت بخش شده و حس تشخیص روابط لذت بخش یا همان حس زیبایی شناختی را در فرد القا می كند. در هر صورت ،‌ هنر بیان هر آرمانی است كه هنرمند توانسته باشد آن را به صورت تجسمی تحقق بخشد (گاردنر[1] ، 1980، به نقل از سعدی پور و فرامرزی 1379 ،‌سعدی پور ،‌1380).

شیلر[2] جامعه شناس آلمانی و هربرت اسپنسر[3] معتقدند كه هنر و انواع آن ناشی از غریزه بازی اند در صورتی كه مارشال[4] معتقد است كه هنر به هر شكل كه باشد برای تزیین و جلب نظر دیگران پدید آمده است و به اعتقاد افرادی چون فروید[5] هنرها همگی از عقده های جنسی سرچشمه می گیرند. در واقع تمامی این نظریه ها به نوعی هنر را به غریزه نسبت می دهند و به اعتقاد برخی نیز آفرینش هنر یا هنر آفرینی نوعی بازی است که برای كسب قدرت و تسلط بر مقتضیات زندگی به كار می رود و افرادی چون گروس به این اصل اعتقاد داشتند و بیان كردند كه هنر از تجلیات غریزه بازی است (آریان پور ، 1370 ،‌آرین ، 1378).

كهن ترین شكل های شناخته شده هنر به نقاشی تعلق دارد. نخستین نمونه های شناخته شده شعر به عصری بس متأخر تعلق دارد در پی منشأ هنرهای تجسمی به ویژه نقاشی كه از نقاشی های غارنشینان عصر دیرینه سنگی به ما شناخته شده است ، برجسته ترین نكته ماهیت فوق العاده نمایشی آنهاست و از آن زمان تا كنون همواره هنرمندان در زمینه هنرهای تجسمی چون نقاشی و مجسمه سازی برای تجسم تخیل خود مهارتی را به كار می برند كه آفرینش خود را به زیبایی های فریبندگی ظاهری به وحدت كمال رسانیده كه اینها همه از ذهن آگاه آنها سرچشمه می گیرد(آرنولد ، 1976 ،‌به نقل از فرامرزی ،‌1363).

هنرمندان تجسمی نظیر نقاشان ، طراحان و مجسمه سازان كه در كارها و آثار هنری شان خلاقیت و زیبایی شناسی خاصی وجود دارد اغلب در زمینه حل مسائل ریاضی و مفاهیم آن نیز خلاقیت نشان می دهند. این افراد اغلب دانشمندان و محققین را ترغیب می كنند كه پروژه ها و طرح های پژوهشی خود را با دیدگاهی تازه و جدید بررسی كنند. بر خلاف قوانین سخت و بعضاً خشك علمی ،‌ قوانین مربوط  به هنر از زیبایی و انعطاف پذیری خاصی برخورداربوده و هنرمندان آزاد و موفق آزادانه به ذهن و فكر خویش اجازه پرواز داده و این آزادی فكر و اندیشه همراه با خلاقیت موجود در مغز آنها به عنوان یک فرایند جریان یافته و به خلق آثار بزرگ و اساسی و حل مسائل پیچیده علمی كمك می كند. هنر همواره ذهن خالق خویش را منعكس كرده . این انعكاس با خلاقیت و ادارك هنر رابطه مستقیمی دارد (زایدل[6] كاشر[7] ،‌2005).

هنر كه پدیده ای است همراه با خلاقیت موجب بهبود و تغییرات در ادراك و شناخت افراد می شود و كل این فرایند در مغز رخ می دهد به گونه ای كه نوروپسیكولوژیست ها همواره در جستجوی  پاسخ به این مسأله كه چگونه سازماندهی  و پردازش اطلاعات در مغز می تواند بر فرایند درك هنر مؤثر باشد و بالعكس بررسی ها و مطالعات گوناگونی انجام داده اند. پژوهشگران بر اساس مطالعات خود به این نتیجه رسیده اند كه جنبه ها و ابعاد گوناگون سازماندهی مغز نقش مهمی را در خلق هنر و درك آن ایفا می كند و تجربه ادراكی هنر از طریق فرایند فعالی كه دربرگیرنده اطلاعات حسی ، پردازش آنها ، یادآوری تجربیات گذشته و انگیزه ها و اهداف فعلی است ایجاد می شود. بر اساس یافته ها و پژوهش های گوناگونی كه  نوروپسیكولوژیست ها در این زمینه انجام داده اند مشخص شده كه انتقال دهنده های شیمیایی در مغز به ویژه «سروتونین»ها در خلاقیت ، درك و بیان هنر مؤثرند. نقش این انتقال دهنده ها و مواد شیمیایی موجود در مغز در خلاقیت افراد به ویژه افرادی كه با كارهای هنری ، تجسم ، تخیل و ادراك فضایی سرو كار دارند از طریق كالبدشكافی و بررسی مغز برخی افراد هنرمند یا ریاضی دان بدست آمده است. یافته های این پژوهش ها حاكی از آن است كه سطح سروتونین در مغز این افراد طبیعی و گاهی بالاتر از حد طبیعی است. بعضی دیگر از نوروپسیكولوژیست ها همین مطالعات را علاوه بر ریاضی دانان و هنرمندان روی مغز افراد عادی كه گاهی كارهای هنری و عملیات تجزیه و تحلیل و محاسبه را انجام می دهند ، انجام داده و یافته های بررسی های آنها مشابه نتایج قبلی بود(زایدل و همكاران ،2005 ، لووی[8] ، 2004 ، اوتسكا[9] ، 1996).

ریاضیات برای عامه مردم موضوع مهمی تلقی شده و در واقع این فعالیت ذهنی كه دارای سیستم های پیچیده ای از مفاهیم بینایی ، ‌فضایی و هندسی است بسیار انتزاعی است و شكست در یادگیری مفاهیم و مهارت های بنیادی آن بسیار آزار دهنده است و همواره دانش آموزان در مدارس با ترس از شكست در یادگیری ریاضی  مواجه اند و گاه از اولین سال ورود به مدرسه این ترس آغاز شده و گاهی هرگز پایان نمی پذیرند. طی سه دهه اخیر تعداد دانش آموزان كه دارای مشكلات در یادگیری ریاضی هستند رشد چشمگیری پیدا كرده و حدود 6 درصد كودكانی كه در سنین مدرسه هستند در فرایند یادگیری ریاضی مشكلاتی دارند و حالتی كه سبب به وجود آمدن مسائل دائمی در محاسبه فرایند عددی می شود اغلب به عنوان «حساب نارسایی» نامیده می شود(سوسا[10]،‌2001 ،‌به نقل از استكی ، 1386 ، كاپلان و سادوك ،‌2008).

مطالعات نشان داده كه دسته ای از كودكان با نارسایی های ویژه ،‌در یادگیری « حساب  نارسا[11]» هستند. حساب نارسایی ، اساساً عبارت است از نا توانایی در انجام مهارت های مورد انتظار مربوط به حساب با توجه به ظرفیت هوشی و سطح آموزشی كه با آزمون های میزان شده فردی ارزیابی  می شود. كودكان حساب نارسا در یادگیری و به یادآوری اعداد و ارقام دچار مشكل بوده و در مهارت های محاسبه نظیر جمع ، ‌تفریق ،‌ضرب و تقسیم كند و فاقد دقت و تمركز لازم هستند و در بسیاری از موارد این اختلال تؤام با اختلالات خواندن و نوشتن به ویژه نارساخوانی است. حساب نارسایی تا حدودی به علت عوامل ژنتیكی و نیز نقص نورولوژیک در ناحیه پس سری نیمكره راست مغز ایجاد می شود اما عوامل محیطی ،‌ آموزشی ،‌شناختی ، تكاملی ، هیجانی ، و اجتماعی و فرهنگی نیز در بروز آن بی تأثیر نیستند(كاپلان و سادوك ،‌2005 ، گاردنر ،‌2005 ، آندریاس[12] ، 2005).

پژوهشگران طی مطالعاتی گوناگون نشان داده اند كه كودكان حساب نارسا در واقع در پردازش اطلاعات مشكل دارند و یكی از مهم ترین فرایندهای مربوط به پردازش در آنها پردازش اطلاعات بینایی[13] است. مهارت های پردازش اطلاعات بینایی از جمله ادراك روابط فضایی ،‌ حافظه بینایی و تجسم ،‌ تشخیص شكل از زمینه و ثبات شكل همگی نقش مهمی را در یادگیری كودكان ایفا می كنند و اگر به مواد آموزشی ارائه شده در مدارس توجه كنیم اهمیت این مسأله روشن می گردد زیرا تقریباً 70 درصد اطلاعات جهت یادگیری مواد درسی از طریق بینایی ارائه می شود و در انجام تكالیف منزل نیز این مهارت های پردازش اطلاعات بینایی نقش مهمی را ایفا می كنند و در كنار راهكارهای ارائه شده چون رویكردهای حسی ،‌ حركتی و ادراكی حركتی پژوهشگران همواره از راهبردهایی با خلاقیت و تجربه خود نیز استفاده می كنند تا بلكه بتوانند مشكلات پردازش اطلاعات بینایی كودكان با نارسایی های ویژه در یادگیری را بر طرف كنند(لرنر[14] ،‌ 1996 ، دانش ، 1384 ، عشایری ، ‌1368 ، به نقل از علی نژاد ،‌1385).

بسیاری از پژوهشگران ، روانشناسان و متخصصین از گذشته های دور تا كنون همواره در صدد بودند كه در كنار درمان های متداول اختلالات ذهنی ،‌ جسمی و روانی از هنر در قالب آموزش هنر و هنر درمانی نیز بهره مند شوند. مطالعات و بررسی ها نشان داده كه هنر به ویژه استفاده از هنرهای تجسمی نظیر نقاشی و سفال می تواند در كاهش و بهبود مشكلاتی چون اختلالات رفتاری ،‌ارتباطی ، كمبود توجه ،‌ تمركز و بیش فعالی ، ‌اختلالات نافذ رشدی ،‌ سندرم دان و حتی اختلالات یادگیری مؤثرباشند. در رابطه با بهره گرفتن از ابزار هنری چون نقاشی و سفال در زمینه اختلالات یادگیری پژوهشگران مطالعات زیادی انجام داده و یافته ها حاكی است كه هنرهای تجسمی می تواند مشكلات یادگیری كودكان نارسانویس ، ‌حساب نارسا و نارسا خوان را به حداقل برساند و هدف از استفاده از ابزار هنری این است كه بتوان مشكلات آنها را برطرف كرده و با فعالسازی نیمكره های مغزی آنها از طریق درك هنر به ارتقاء و پیشرفت تحصیلی آنها كمك كرد(كیس و دالی [15] ، 2008 ، ‌زایدل ، ‌2006 ،آندریاس ، ‌2005 سیلور[16] ، 2001 ، گاردنر ، ‌2001).

بیان مسئله

هنر به عنوان پدیده ای زیبایی شناختی از قدرت خاصی برخوردار است به گونه ای كه می تواند نیروهای متعارض درون فردی ، بین فردی ، و جامعه را بهبود بخشیده و سازگاری بهتری را برای صاحب اثر هنر ایجاد كرده و بعضاً مشكلات او را حل كند. علاوه بر درك و فهم حالات هیجانی و عاطفی مراجع به وسیله هنر از هنر می توان برای بهبود قدرت شناخت و ادراك افرادی كه در شناخت و ادراك خود مشكلاتی دارند استفاده كرد و این خود پایه و اساس هنر درمانی است و هنر درمانی نیز خود شامل طیف گسترده ای از كاربردهای درمانی عناصر هنر است كه در یكسوی این طیف ،‌ هنر به عنوان وسیله ای برای ارتباط غیر كلامی مؤثر است و هنر در پیوند با تداعی كلامی و تفسیر آن وآثار هنری امكاناتی را فراهم می كند برای درك و فهم حالات هیجانی كه در مراجع وجود دارد و در سوی دیگر طیف ، درمان از خود فرایند هنری مشتق می شود. در رابطه با این قدرت درمانی هنر مطالعات گوناگونی انجام گرفته و بررسی ها نشان می دهد كه یكی از بخش های مهم هر درمانی ،‌ كه می تواند بسیار مفید  باشد ، «هنرهای تجسمی[17]» است (عناصری ، 1380 ، میرزا بیگی ،‌1382 ، ‌لاندگارتن[18] ، 2003 به نقل از هاشمیان و ابوحوزه ، 1386).

هنرهای تجسمی چون نقاشی ، طراحی و سفال از مهم ترین عوامل در بیان مقاصد ،‌افكار ،‌ عقاید و نیازهای درونی بشر محسوب می شوند كه از دیرباز تا كنون همواره مورد استفاده انسان بوده است. اشتغال به این فعالیت خلاقه اعم از آفرینش و خلق یک نقاشی ، درست كردن یک مجسمه و یا كاربرد آن می تواند علاوه بر پرورش حس زیبایی و ذوق هنری انسان ، ‌نقش مؤثری در رشد شخصیت ،‌ شناخت ،‌ بینش و حل مشكلات و نابسامانی های روانی و درمان وی داشته باشد.(لاندگارتن ،‌2003 ،‌كیس و دالی ، ‌2008).

در نقاشی ها و ترسیمات كودكان می توان اطلاعات مناسبی از ویژگی های شخصیتی آنها به دست آورد و توانایی های ذهنی ،‌ شاختی ، ‌اداركی ،‌ ویژگی های عاطفی و خصوصیات هیجانی ، ‌ناكامی ها ، فشارها و تمایلات درونی كودك را

فهرست مطالب

عنوان                                صفحه

 فصل اول: مقدمه

1-1- کلیات… 2

1-2- طرح موضوع و اهمیت آن.. 3

1-3- هدف و روش تحقیق.. 3

1-4- مطالعات گذشته به روی موضوع موردنظر. 5

1-5- مطالعات پیشین به روی منطقه. 7

1-6- موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی منطقه مورد مطالعه. 7

1-6-1- پوشش گیاهی.. 9

1-7- راه­های دسترسی.. 10

1-8- ویژگی­های اجتماعی منطقه مورد مطالعه. 11

 فصل دوم: زمین‌شناسی منطقه مورد مطالعه

2-1-مقدمه. 13

2-2-فعالیت ماگمایی زاگرس چین‌خورده 14

2-3-توان اقتصادی زاگرس…. 15

2-4-سازند هرمز. 16

2-5-سن سازند هرمز. 20

2-6-دیاپیریسم یا جریان­های دیاپیری.. 20

2-7-منشاء گنبدهای نمکی.. 21

2-8-بخش‌های مختلف یک گنبدنمکی.. 23

2-9-اشکال متنوع گنبدنمکی.. 23

2-10-پدیده‌های مؤید جریان و شکل­پذیری نمک در گنبدهای نمکی.. 24

2-11-تکتونیک و ارتباط آن با گنبدهای نمکی.. 25

2-12-ساخت­های ایجاد شده پیرامون گنبدهای نمکی.. 27

2-13-پراکندگی گنبدهای نمکی در جهان.. 28

2-14-گنبدهای نمکی ایران.. 29

2-15-گنبدهای نمکی زاگرس…. 31

2-16-گسل‌های مرتبط با رخنمون گنبدهای نمکی در زاگرس…. 32

2-16-1-راندگی اصلی زاگرس…. 32

2-16-2-گسل کازرون.. 32

2-16-3-گسل دنا (دینار) 33

2-16-4-گسل میناب… 33

2-17-دگرگونی در گنبدهای نمکی.. 34

2-17-1-دگرگونی اینفراکامبرین پسین.. 34

2-18-اهمیت ساختمان گنبدهای نمکی در زمین‌شناسی نفت… 36

2-18-1-نفتگیرهای گنبدنمکی.. 36

2-19- انواع نفتگیرهای حاصل از گنبدهای نمکی.. 36

2-19-1-نفتگیر کلاهک گنبدنمکی.. 36

2-19-2-نفتگیرهای دامنه­ای گنبدنمکی.. 37

2-19-3-نفتگیر فوق کلاهک…. 37

2-19-4-نفتگیرهای چینه‌ای.. 37

2-20-تاثیر گنبدهای نمکی بر فرسایش…. 38

2-21-تاثیر گنبدهای نمکی بر محیط زیست… 38

2-22- اهمیت اقتصادی گنبدهای نمکی.. 40

2-23-روش‌های مطالعه گنبدهای نمکی.. 41

2-24-واحدهای چینه‌شناسی منطقه. 42

2-24-1-پرکامبرین پسین.. 42

2-24-2-مزوزوئیک…. 42

2-24-3-سنوزوئیک…. 44

2-24-4-کواترنری.. 49

2-25-تکتونیک منطقه. 49

2-26-پتانسیل­های اقتصادی منطقه. 50

2-27-زمین‌شناسی گنبدنمکی مورد مطالعه. 51

2-27-1-موقعیت زمین‌شناسی ناحیه­ای.. 51

2-27-2-خصوصیات مورفولوژیکی.. 52

2-27-3-خصوصیات هیدرولوژیکی.. 52

2-27-4-خصوصیات سنگ‌شناختی.. 53

 فصل سوم: تحلیل طیفی نمونه سنگ‌های گنبد نمکی سیاه‌تاق

 

 

3-1-مقدمه. 63

3-2-مراحل جمع­آوری و طیف‌سنجی نمونه‌ها 66

3-3-بررسی رفتار طیفی کلی سنگ‌های آذرین در محدوده VNIR-SWIR.. 68

3-4- بررسی رفتار طیفی کلی سنگ‌های رسوبی در محدوده VNIR-SWIR.. 69

3-5-رفتار طیفی عوامل بنیادین موثر در طیف سنگ­ها و کانی‌ها در محدوده VNIR-SWIR.. 71

3-6-بررسی طیف‌های بازتابی اندازه‌گیری شده از سطح تازه و هوازده نمونه‌های گنبدنمکی سیاه‌تاق با بهره گرفتن از دستگاه طیف‌سنج ASD.. 72

3-7-طبقه ­بندی طیف‌های بازنویسی شده به 9 باند استر و نمونه سنگ‌های گنبدنمکی سیاه‌تاق  97

3-8-روش‌های مختلف استخراج طیف تصویر. 99

3-8-1-روش Z-Profile. 99

3-8-2-روش PPI 99

3-9-بررسی طیف‌های استخراج شده از تصویر بر اساس Z-Profile. 100

3-10-بررسی طیف‌های استخراج شده از تصویر بر اساس فرایند PPI و n-D.Visulizer 104

 فصل چهارم: پردازش داده‌های ماهواره­ای منطقه

4-1-مقدمه. 107

4-2-پردازش داده‌های ماهواره‌ای.. 109

4-2-1-پیش پردازش داده‌های بازتابی استر……………………………………………………………. 110

4-2-1-1-تصحیح جوی……………………………………………………………………………………………. 110

4-2-2-پردازش اصلی داده ­های بازتابی استر…………………………………………………………… 111

4-2-2-1-الگوریتم تصویرپایه تحلیل مولفه‌های اصلی (PCA)………………………… 112

4-2-2-2-اجرای پردازش تحلیل مولفه‌های اصلی به روی داده خام………………. 113

4-2-2-3-الگوریتم طیف پایه انطباق سیمای طیفی (SFF)……………………………. 114

4-2-2-4-اجرای پردازش انطباق سیمای طیفی بر روی داده‌های بازتابی………. 114

4-2-2-4-1- اجرای الگوریتم SFF با بهره گرفتن از طیف نمونه سنگ‌های گنبد 115

4-2-2-4-2- اجرای الگوریتم SFF با بهره گرفتن از طیف‌های استخراج شده به

روش Z-Profile…………………………………………………………………………………………………….. 117

4-2-2-4-3- اجرای الگوریتم SFF با بهره گرفتن از طیف‌های استخراج شده به

روش PPI………………………………………………………………………………………………………………. 119

4-2-1-پیش پردازش داده‌های بازتابی استر. 108

4-2-2-پردازش اصلی داده ­های بازتابی استر. 109

4-2-3-مرحله پس از پردازش…. 118

 فصل پنجم: بحث و نتیجه ­گیری

5-1-نتایج حاصل از مطالعات طیف‌سنجی و مقاطع میکروسکوپی نمونه سنگ‌های گنبد سیاه‌تاق  120

5-2-نتایج حاصل از پردازش تحلیل مولفه‌های اصلی (PCA) 121

5-3-نتایج حاصل از پردازش انطباق سیمای طیفی (SFF) 121

5-4-ارزیابی کیفیت و صحت نتایج.. 122

5-5-بررسی پتانسیل­های اقتصادی گنبد. 123

5-6-نتیجه ­گیری.. 124

5-7-پیشنهادها 126

 منابع و مأخذ

منابع فارسی .

منابع انگلیسی ……….

مقدمه

1-1- کلیات

گنبدهای نمکی ساختمان‌های زمین‌شناسی گنبدی شکلی هستند که به واسطه کمتر بودن چگالی لایه‌های نمک نسبت به سنگ‌های اطراف و نیز تحت تاثیر یک لرزش ناگهانی مانند زلزله و یا نیروهای تکتونیکی، شروع به بالا آمدن نموده و به صورت برجستگی‌های دایره­ای و یا بیضوی شکل اغلب در تاقدیس­ها و نقاط ضعف پوسته زمین رخنمون پیدا کرده‌اند. اهمیت اقتصادی آنها به دلیل قرارگیری مخازن نفتی در ساخت­های همراه با گنبدهای نمکی و نیز وجود ذخایر متعددی از نمک، پتاس، اکسیدهای آهن، گوگرد و خاک سرخ است.

سالهاست که پژوهشگران مختلف از جمله زمین­شناسان در پی آنند تا با بهره گرفتن از تکنولوژی‌های پیشرفته به اطلاعات بیشتر و دقیق­تری در خصوص پدیده‌ها و منابع مختلف زمینی از جمله گنبدهای نمکی دست یابند و در این راستا فن­آوری سنجش از دور تحولات عظیمی در پیشبرد این اهداف پدید آورده است. از این فن­آوری می‌توان در اکتشاف مواد معدنی، نفت و آب زیرزمینی، مطالعات زیست محیطی و مهندسی و همچنین نقشه­ برداری منابع زمینی بهره برد. در سنجش از دور، بازتاب امواج الکترومغناطیسی پس از برخورد با پدیده‌های مختلف زمین، بوسیله سنجنده‌هایی که بر روی سکوهای مختلف تعبیه شده ­اند ثبت و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.

1-2- طرح موضوع و اهمیت آن

فراوانی گنبدهای نمکی در ایران، بخصوص در پهنه زاگرس چین‌خورده و خلیج فارس، بررسی‌های ویژه‌ای از دیدگاه ­های مختلف سنگ­شناختی، زیست محیطی و اقتصادی می­طلبد. با توجه به اینکه ذخایر مناسبی از هالیت، گوگرد، گچ، هماتیت، پتاس (گنبد پل)، خاک سرخ (گنبد هرمز) و … در آنها یافت می‌شود، لازم است که تحقیقات بیشتری در این زمینه­ها صورت گیرد تا بتوان مواد باارزش مناسب بسیاری از صنایع را از این گنبدها استخراج و در داخل کشور تولید کرد. داده‌های استر برای محدوده وسیعی از تحقیقات استفاده می‌شود. هدف پروژه استر توسعه شناخت عوارض محلی و ناحیه­ای در سطح زمین و اتمسفر است. یکی از این اهداف مطالعه پدیده‌های زمینی سطوح تکتونیکی و تاریخچه زمین از طریق نقشه‌برداری دقیق توپوگرافی و سازندهای زمین شناختی است. استفاده از داده‌های استر با توجه به کارایی و توان تفکیک طیفی و مکانی بالای آنها، روز به روز در حال افزایش است. تهیه یک نقشه زمین‌شناسی از گنبدنمکی سیاه‌تاق، به گونه‌ای که واحدهای سنگی درهم آمیخته سری هرمز را تا حد امکان تفکیک کند، به عنوان یکی از اهداف این پژوهش، کار جدید و باارزشی محسوب می‌شود. این موضوع بخصوص در زمان شناسایی نقاطی که دسترسی به آنها دشوار بوده و یا زمان­بر می‌باشد، اهمیت و نقش سنجش از دور را پررنگ­تر می‌کند. ضمن اینکه با بهره گرفتن از نقشه تهیه شده به عنوان خروجی کار، می‌توان در مورد حضور یا عدم حضور پتانسیل اقتصادی در مناطق دور از دسترس با اطمینان بیشتری صحبت کرد.

1-3- هدف و روش تحقیق

گنبدهای نمکی به دلیل نفوذ در لایه‌های  بالایی و به همراه آوردن قطعاتی از آنها به سطح زمین، تنوع سنگ‌شناختی فوق­العاده­ای دارند و از لحاظ نظم و ترتیب، به شدت بهم ریخته­اند، بنابراین تهیه نقشه زمین‌شناسی از یک گنبدنمکی به گونه‌ای که به خوبی واحدهای سنگی را تفکیک کند کار مشکلی است و تنها با تکیه بر کار میدانی نمی‌توان یک نقشه دقیق تهیه کرد. توسعه روش­های نقشه­ برداری انواع سنگها، یکی از هدف­های اصلی سنجش از دور زمین‌شناسی بوده است. در این تحقیق سعی بر آنست که با بهره گرفتن از داده‌های SWIR و VNIR سنجنده استر، به شناسایی ویژگی­های طیفی و بارزسازی دقیق­تر واحدهای سنگ­شناختی پرداخته، به کمک تفاوتهای موجود آنها را رده­بندی کرده تا اندیس­های معدنی معرفی و شناخت بیشتری در خصوص منابع معدنی این گنبد حاصل شود. تاکنون مطالعات زیادی در زمینه گنبدهای نمکی صورت گرفته، و منابع فراوانی نیز وجود دارد، اما این تحقیق در زمینه بررسی سنگ‌شناسی و اقتصادی در نوع خود جدید می‌باشد. مراحل انجام کار به طور خلاصه به صورت زیر است:

1- گردآوری تصاویر استر و نقشه زمین‌شناسی مناسب از منطقه مورد مطالعه، و همچنین جمع­آوری سایر اطلاعات و منابع

2- بازدید میدانی و برداشت نمونه‌ها

3- تهیه مقاطع نازک و بررسی‌های میکروسکوپی

4- تهیه طیف صحرایی (آزمایشگاهی) و طیف تصویر

5- آنالیزهای طیفی

6- پردازش اولیه تصویر (تصحیح جوی)

7- پردازش­های پیشرفته شامل: تحلیل مولفه‌های اصلی (PCA)، کسر کمترین نوفه (MNF) و اندیس خلوص پیکسل (PPI) به منظور استخراج عضوهای خالص تصویر که می‌توان خالص­ترین طیف پیکسل­ها را در تصاویر بدست آورد، و اجرای الگوریتم انطباق سیمای طیفی (SFF)

8- بررسی و مقایسه داده‌های بدست آمده از مطالعات میکروسکوپی با داده‌های طیفی و تهیه نقشه سنگ‌شناسی به عنوان خروجی الگوریتم‌ها

9- آنالیز XRD  

10- بحث و نتیجه ­گیری وجمع­بندی

1-4- مطالعات گذشته به روی موضوع موردنظر

مطالعات زیادی به روی گنبدهای نمکی از زمان­های قدیم تا کنون صورت گرفته، اما نتایجی که  با بهره گرفتن از فن­آوری سنجش از دور به دست آمده باشد بسیار اندک است.

طیبی و همکاران (2011) با تلفیق داده‌های SWIR و VNIR استر و یک نوع پردازش زمین رقمی، نواحی متاثر از دیاپیرهای نمکی در جنوب شرقی شیراز (کنارسیاه و جهانی) را با روشMLP  نقشه­ برداری کرد. در تحقیق ایشان، مدل شبکه عصبی MLP با چندین محدوده آموزشی بین 01/0 و 1/0 به روی داده L1B استر اجرا شد و نتایج به وسیله ماتریس الحاقی مقایسه شدند تا در نهایت واحدهای سنگ‌شناختی این 2 گنبد شناسایی و نقشه‌برداری شود.

در سال 2011 تنگستانی و همکاران با بهره گرفتن از داده‌های بازتابی و گسیلشی سنجنده استر، واحدهای سنگی افیولیت نیریز را نقشه‌برداری کردند. در این تحقیق، داده‌ها با بهره گرفتن از روش طیف مرجع و تصحیح اتمسفری و توپوگرافی (ATCOR-3) کالیبره شده و سپس با الگوریتم SFF مورد ارزیابی قرار گرفتند. طیف‌های واحدهای سنگی بوسیله طیف‌سنج­های ASD و FTIR اندازه‌گیری و به عنوان عضوهای انتهایی در الگوریتم SFF استفاده شدند. انطباق سیمای طیفی (SFF) که تفاوت در شدت بازتاب طیف‌ها را بررسی می‌کند، طبقه ­بندی­های دقیق­تر و بهتری در محدوده SWIR نسبت به VNIR+SWIR و TIR ارائه می‌دهد.

توکلی (2008) با بکارگیری داده‌های استر و TM لندست، روش‌های آنالیز مولفه‌های اصلی (PCA) و نقشه­بردار زاویه طیفی (SAM) را به منظور تفکیک واحدهای سنگ‌شناختی دیاپیرهای نمکی جهانی و کنارسیاه، ادغام کرد. وی همچنین پردازش بسط ناهمبستگی را به روی باندهای حاصل از فاکتور شاخص بهینه اجرا کرد و از طریق نسبت­گیری طیفی با بهره گرفتن از داده‌های گرمایی استر، موفق به بارزسازی هالیت در گنبدهای نمکی شد، بطوریکه در هیچ کدام از پردازش­ها این عمل میسر نبود.

عزیزی و همکاران (1389) با بهره گرفتن از داده‌های فروسرخ کوتاه‌موج (SWIR) استر، دگرسانی­های هیدروترمالی را در ناحیه شرق زنجان استخراج کردند. ایشان از روش وابسته به لگاریتم (LRM) و تبدیل کسر کمترین نویز (MNF) به منظور اجرای شاخص خلوص پیکسل (PPI) استفاده کردند. سه روش وزنی انطباق سیمای طیفی (SFF)، نقشه‌برداری زاویه طیفی (SAM) و رمزگذاری دوتایی (BE) برای شناسایی انواع کانی بکار برده شد. در این تحقیق دو زون اصلی پروپیلی تیک و فیلیک-آرژیلیک از یکدیگر تفکیک شدند.

ملندز-پاستور[1] و همکاران (2010) از تکنیک­های طیف­نمایی تصویری مانند MF و MTMF برای نقشه‌برداری خاک­های شور در ناحیه جنوب شرقی اسپانیا بین شهرهای الچه و آلیکانته استفاده کردند. دو رویکرد متفاوت برای نقشه‌برداری خاکهای شور بکار برده شد: 1) استفاده از طیف تصویر نواحی آموزشی شور و غیر شور و 2) استفاده از طیف نمک به عنوان نماینده طیف خاکهای شور. در نهایت ارزیابی دقت با بهره گرفتن از تکنیک ROC بررسی شد و مشخص گردید که تکنیک MTMF نسبت به MF نتایج بهتری را نشان می‌دهد و رویکرد تصویر پایه به عنوان بهترین روش برای نقشه‌برداری و به تصویر کشیدن خاک­های شور شناخته شد.

داده‌های بازتابی VNIR و SWIR استر برای نقشه‌برداری حاشیه غربی بیابان کالاهاری واقع در نامیبیا موثر واقع شدند. تیم تحقیقاتی گومز[2] (2004) با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل مولفه‌های اصلی (PCA) به روی 9 باند استر، به منظور کاهش اطلاعات اضافی در باندهای با همبستگی بالا، موفق به نقشه‌برداری این ناحیه شدند و نتایج قابل قبولی بدست آوردند.

بر اساس بررسی خواص طیفی سنگ‌های تیپیک پوسته زمین، چندین شاخص کانی شناسی شامل شاخص کوارتز (QI)، شاخص کربنات (CI) و شاخص میفیک (MI) به منظور تشخیص ترکیب شیمیایی یا کانی­شناسی سنگ‌های کربناتی و سیلیکاتی با بهره گرفتن از داده‌های استر، پیشنهاد شده‌است. این شاخص ­ها به روی تصاویر داده‌های فروسرخ گرمایی مناطقی در چین و استرالیا بکار برده شد (نینومیا[3] و همکاران، 2005) و منجر به بارزسازی سنگ‌های سیلیکاتی، کربناتی و همچنین سنگهای میفیک-الترامیفیک گردید.

1-5- مطالعات پیشین به روی منطقه

 در سال 1998 یک تیم تحقیقاتی از جمهوری چک گنبدهای نمکی جنوب ایران را مطالعه و آنها را از نقطه نظر ساختاری، مورفولوژیکی، مراحل تکامل، محتوای سنگ‌شناسی و کانه­زایی بررسی کردند. گزارش این تحقیق در دسترس

چکیده

مقدمه: آسیب های ایسکمی/خونرسانی مجدد کلیه علل عمده نارسایی حاد کلیوی هستند. ایسکمی با استرس اکسیداتیو و آپوپتوز مرتبط می باشد استرس اکسیداتیو حاصل عدم تعادل بین تولید گونه های واکنش گر اکسیژن، آنتی اکسیدان ها و فرایندهای ترمیمی است. کوئرستین یک آنتی اکسیدان قوی با توانایی جاروب کنندگی رادیکال می باشد.

هدف: اثرات کوئرستین بر اختلالات عملکردی کلیه طی فاز اولیه ری پرفیوژن متعاقب ایسکمی دوطرفه کلیوی مورد بررسی قرار گرفت.  

روشها: پس  از جراحی و کانول گذاری در رتهای نر ویستار(320-270 گرم) بیهوش شده با پنتوباربیتال سدیم، یک دوره کلیرانس نیمساعته کنترل انجام شد. به دنبال انسداد 30 دقیقه ای شریانهای کلیوی، یک دوره کلیرانس یکساعته انجام شد.  در انتها نمونه های خونی و ادرار جهت سنجش بعدی غلظت کراتینین، نیتروژن اوره و الکترولیت ها جمع آوری گردید. از 120 دقیقه قبل از جراحی (30 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن) کوئرستین بصورت داخل صفاقی در گروه کوئرستین، نرمال سالین در گروه کنترل و نرمال سالین بدون انسداد شریان های کلیوی در گروه شاهد تزریق شد.

نتایج: در گروه کنترل کلیرانس کراتینین و بازجذب سدیم در انتهای دوره  ری پرفیوژن کاهش یافتند. استفاده از کوئرستین کلیرانس کراتینین را خفیف کرد  و باز جذب سدیم را بهتر نمود.

نتیجه گیری: کوئرستین اثر بهبودی بخش  روی اختللات  همودینامیک و عملکرد دفعی کلیه در طی فاز اولیه ری پرفیوژن  در رت دارد.

الف) مقدمه

بر اساس مطالعاتی كه تا كنون انجام شده، مشخص گردیده است كه یكی از عوامل ایجاد كننده نارسایی حاد كلیوی (ARF)[1]، ایسكمی می باشد.

اگر ایسكمی به مدت كافی ادامه یابد سبب ایجاد آسیب در توبول های كلیوی می شود كه حاصل آن ایجاد اختلال در عملكرد دفعی نفرون ها ، توانایی تغلیظ كنندگی اداری كلیه ، ایجاد التهاب و آسیب به سلولهای اندوتلیالی عروق اطرف توبول های ناحیه خارجی مدولا می باشد. در نتیجه كاهش جریان خون و احتقان در این ناحیه از كلیه بوجود می آید که آسیب های بیشتر توبول های كلیه را موجب می گردد. همچنین فیلتراسیون گلومرولی کاهش می یابد که می تواند ناشی از كاهش جریان خون كلیه، انسداد توبول ها در نتیجه تشكیل قالب های توبولی و نشت برگشتی به علت صدمه بافت اپیتلیومی توبول ها  باشد (1).

یكی از اتفاقاتی كه در شرایط ایسكمی / خون رسانی مجدد رخ می دهد، تولید بیشتر گونه های واكنشگر اكسیژن (ROS)[2] است. گونه های واكنشگر اكسیژن تولیدی طی مراحلی موجب ایجاد آسیب هایی تحت عنوان استرس اكسیداتیو و لیپید پراكسیداسیون در سلول های بدن می گردند. در نتیجه این آسیب ها، سلول های بدن صدمه دیده، آسیب های بافتی و اختلال در اعمال فیزیولوژیک بدن رخ می دهد و در نتیجه بیماری های مختلفی را موجب می گردد (2).

بنابراین در شرایط ایسكمی / خونرسانی مجدد در كلیه نیز، گونه های واكنشگر اكسیژن تولیدی می توانند طی مراحلی موجب ایجاد آسیب های استرس اكسیداتیو و لیپیدپراكسیداسیون در سلول ها و بافت كلیه گردند و ایجاد اختلالات حاد عملكردی را بوجود آورند.

یكی از راه های دفاعی بدن در برابر این صدمات، آنتی اكسیدان ها می باشند. آنتی اكسیدان های گیاهی اثرات مضر گونه های واكنشگر اكسیژن را به كمترین حد می رسانند. از آنجاییكه این رادیكال های آزاد در بسیاری بیماری های ناشی از استرس اکسیداتیو حائز اهمیت هستند، مطالعات زیادی اثرات حفاظتی آنتی اكسیدان ها را در صدمات حاصل از ایسكمی / خونرسانی مجدد در قلب، كلیه، كبد و روده نشان داده اند (2).

فلاونوئیدها تركیبات فنولی- گیاهی همراه با اثرات آنتی اكسیدانی قوی هستند كه در منابع غذایی مختلفی از قبیل چای، پیاز، كلم بروكلی، سیب و لوبیا سبز یافت می شوند (3). كوئرستین به عنوان یک تركیب فنولی – گیاهی جزیی از خانواده آنتی اكسیدان های فلاونوئیدی به حساب می آید، جز آنتی اكسیدان های قوی گیاهی است که در بین سبزیجات و میوه جات به وفور یافت می شود و دارای خاصیت جاروب كنندگی در برابر رادیكال های آزاد است. همچنین به عنوان یک ممانعت كننده زانتین اكسیداز (آنزیم محرك تولید گونه های واكنشگر اكسیژن) و لیپید پراكسیداسیون به شمار می رود (5 ،4).

بر اساس گزارشات، كوئرستین اثرات مثبت فراوانی در سلامتی انسان و پیشگیری و بهبود بیماری های مختلف دارد. با در نظر گرفتن ایجاد اختلالات حاد كلیوی القاء شده توسط ایسكمی/ خونرسانی مجدد، همچنین با توجه به مشاهدات انجام شده در مورد آنتی اكسیدان های گیاهی در صدمات حاصل از ایسكمی / خونرسانی مجدد، هدف از این تحقیق بررسی اثرات كوئرستین به عنوان یک آنتی اكسیدان قوی بر روی اختلالات عملكردی ناشی از ایسكمی / خونرسانی مجدد در كلیه رت است تا اهداف زیر مورد تحقیق قرار گیرند:

تغییرات همودینامیک و دفعی كلیوی حاصل از ایسكمی دو طرفه كلیه در طی یک دوره یک ساعته خونرسانی مجدد مشخص شود و تأثیر كوئرستین بر این تغییرات تعیین گردد.

ب)نارسایی حاد كلیوی

1-تعریف

نارسایی حاد كلیوی[3] (ARF) یک نشانگان شایع بالینی است كه با كاهش حاد و برگشت پذیر میزان فیلتراسیون گلومرولی و یا عملكرد كلیه، كه در یک دوره زمانی چند ساعته یا چند روزه اتفاق می افتد، مشخص می شود (6).

2- اتیولوژی

 

نارسایی حاد كلیوی بر اساس پاتوفیزیولوژی به سه دسته تقسیم می شود:

• نارسایی حاد كلیوی با منشأ پیش كلیوی[4] كه در آن كاهش حجم مؤثر خون در گردش و یا جریان خون كلیوی ممكن است منجر به كاهش میزان فیلتراسیون كلیوی شود. در حالی كه عملكرد لوله ای نسبتاً دست نخورده باقی بماند و حدود 55% موارد را شامل می شود (7).
• نارسایی حاد كلیوی با منشأ درون كلیوی[5] كه دلیل آن آسیب به پارانشیم كلیه است و حدود 40% موارد را شامل می شود (7).
• نارسایی حاد كلیوی با منشأ پس كلیوی[6] كه دلیل آن انسداد در سیستم ادراری است و حدود 5% موارد را شامل می شود(7).

3- پاتوفیزیولوژی نارسایی حاد كلیوی

یكی از علل شایع نارسایی حاد كلیوی، ایسكمی است. ایسكمی شدید كلیه از شوك شدید گردش خون ناشی می شود. در شوك، قلب نمی تواند مقدار كافی خون را برای تغذیه كافی به قسمتهای مختلف بدن برساند و جریان خون كلیوی مخصوصاً به علت تنگ شدن شدید عروق كلیوی بر اثر تحریک سمپاتیک یا بر اثر وجود مواد تنگ كننده رگی در خون بیماران فوق العاده كاهش می یابد. بنابراین فقدان تغذیه كافی غالباً بسیاری از سلولهای اپی تلیال توبولی را خراب كرده و از این راه نفرون های متعددی را مسدود می سازد (8).

مدل ایسکمی / خونرسانی مجدد (I/R)[7] به عنوان متداولترین روش القاء ARF در مدل های آزمایشگاهی است (21). مكانیسمی كه به واسطه آنI/R  منجر به آسیب سلول های توبول كلیه می شود شامل تخلیه اكسیژن و ATP است که با فروپاشی اسكلت سلولی سبب از دست رفتن لبه های برسی میكروپرزها[8]، اتصالات سلولی، جابه جایی اینتگرین ها و پمپ Na+-K+ATPase از سطح قاعده ای به سطح رأسی[9] سلول می شود (6،11). كه این خود باعث تغییراتی در قطبیت سلولهای اپی تلیالی توبول می شود و مجموعه این تغییرات زمینه را برای انسداد مجاری توبولی كلیه ها فراهم می كند (12).

تخلیه ATP باعث فعال شدن پروتئازها و فسفولیپازهایی می شود كه به دنبال جریان مجدد خون سبب آسیب های اكسیداتیو[10] شده و نقش مهمی در پاتوژنز ARF دارد. این آسیب ها در سلول های اپی تلیال مویرگهای توبولی و بخصوص در مدولای خارجی رخ می دهد (22،23).

اگر ایسكمی كلیه به مدت كافی باقی بماند به پارانشیم كلیه آسیب وارد نموده و نکروز حاد توبول[11] (ATN) را ایجاد می كند. اما معمولاً آسیب ناشی از ایسكمی در قطعه مستقیم توبول پروگزیمال[12] (قطعه S3) و قسمت ضخیم بالا رونده لوپ هنله در ناحیه مدولای خارجی[13] (mTAL) بیشتر می باشد (9). و دلیل آن هیپوكسی نسبی مدولای خارجی است كه ناشی از جریان  مخالف اكسیژن[14] از شاخه نزولی عروقی مستقیم[15] به شاخه صعودی آن می باشد. بیشتر بودن جریان خون طبیعی ناحیه کورتکس نسبت به مدولا به دلیل مصرف بالای اكسیژن در قطعات توبولی S3 و   mTAL که وظیفه انتقال املاح را به عهده دارند (10 ، 11 ). پس ایسكمی با كاهش جریان خون كلیه باعث پائین آوردن فشار اكسیژن در ناحیه مدولای خارجی می شود و اینگونه منجر به آسیب پذیری آن می گردد.

اختلالات و آسیب های ایجاد شده در نارسایی حاد كلیوی را می توان به چهار دسته تقسیم نمود كه شامل آسیب به سلول های توبولی، اختلالات در عملكرد جذبی و ترشحی توبول ها، اختلالات همودینامیک و نقص در توانایی تغلیظ كنندگی ادرار تقسیم كرد (12).

 1 .3 – آسیب به سلول های اپی تلیال توبول های كلیوی

-3.1.1 آسیب های كشنده

این آسیب ها شامل آپوپتوز یا نكروز است. آپوپتوز مرگ برنامه ریزی شده سلول های توبولی با سیگنال آسیب رسان و مسیر آپوپتوتیک است كه می تواند به دلیل افزایش عوامل سیتوتوكسیک ناشی از ایسكمی ایجاد شود. در حالیکه، نكروز سلولی به دلیل كاهش حاد سدیم و ذخایر انرژی سلولی به وجود می آید كه باعث تورم سلولی و در نهایت تركیدن و مرگ سلول می شود (14،13،9).

3.1.2 – آسیب های غیر كشنده[16]

این آسیب ها شامل به وجود آمدن یكسری تاول در غشا اپیكال[17] سلولهای توبولی و از بین رفتن انسجام ساختمانی لبه های برسی[18] توبول های پروگزیمال، قطبیت غشایی سلول، اتصال طبیعی سلول های توبولی به غشای پایه و عملكرد اتصالات بسته[19] بین سلولی است و بیشتر به دلیل از بین رفتن انسجام اسكلت سلولی اكتین ناشی از كاهش ATP می باشند. به محض برقراری مجدد جریان خون كلیه و برطرف شدن ایسکمی و كمبود ATP این تغییرات قابل برگشت هستند (14،13،9).

3.2 – اختلال در عملكرد جذبی و ترشحی توبول ها

آسیب های كشنده و غیر كشنده سلول های توبولی موجب این اختلالات می گردند. آسیب های كشنده باعث اتلاف سلول های اپی تلیال لوله های كلیوی و كاهش سلول های فعال در قطعات S3 و mTAL (از نواحی اصلی در انتقال املاح) می گردد و اختلالات زیادی در عملكرد دفعی نفرون ها بوجود می آورند. از بین رفتن قطبیت سلول ها در نتیجه جابه جایی اینتگرین ها و پمپ Na+-K+ATPase از سطح قاعده ای به سطح رأسی سلول اپی تلیال موجب اختلال در انتقال یكطرفه مواد از خلال لایه اپی تلیال توبول ها می شود (11،10،15).

اختلال در عملكرد دروازه ای اتصالات بسته[20] محدودیت در باز جذب از مسیر كنار سلولی را از بین می برد و باعث افزایش نشت برگشتی[21] مایع فیلترا از لومن به میان بافتی كلیه می شود كه موجب اختلال در عملكرد دفعی توبول می شود (15).

تخلیه اكسیژن و ATP  با فروپاشی اسكلت سلولی[22] سبب از دست رفتن لبه های برسی و جدا شدن اجزای آن از غشای اپیكال و ریزش آن بداخل لومن می شود كه منجر به انسداد توبول و كاهش سطح جذب شده و در نتیجه موجب اختلال بیشتر در عملكرد توبول ها می گردد (11 ،10 ،15).

سلول های توبولی كنده شده در اثر آپوپتوز و نكروز سلولی، لبه های برسی جدا شده از توبول های پروگزیمال و پروتئین ها (گلیكوپروتئین Tamm-horsfall كه بوسیله سلول های قسمتmTAL   ساخته می شود)، موجب ایجاد قالب هایی[23] مخصوصاً در قطعات انتهایی نفرون ها می شود كه از طریق انسداد و در نتیجه افزایش نشت برگشتی مایع فیلترا باعث اختلال در عملكرد توبول ها می گردند. این تغییرات اسكلت سلولی، تخریب اتصالات سلولی، تخلیه ATP و مجاورت با عوامل اكسیدان مسئول افزایش نفوذپذیری پاراسلولار و نشت مواد از بستر عروقی به بافت اطراف می باشد كه این شرایط باعث متورم شدن سلول های اندوتلیال و اختلال در جریان خون بواسطه فشرده كردن مویرگ ها و بسته شدن لومن عروقی می شود (16،15).

3.3- اختلالات همودینامیک كلیوی

دو متغیر همودینامیک عمده در نارسایی حاد كلیوی، كاهش جریان خون كلیوی و میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) هستند. جریان خون كلیوی در نارسایی حاد كلیوی حدود 50-40 درصد كاهش می یابد (17 ، 14). این موضوع باعث تشدید هیپوكسی بویژه در ناحیه ی مدولای خارجی می شود و این اتفاق بوسیله ی دو فاكتور صورت می گیرد:

الف) افزایش انقباض در عروق كلیوی مخصوصا ًدر آرتریول های آوران[24] كه در اثر از بین رفتن تعادل بین مواد منقبض كننده عروقی بخصوص اندوتلین و مواد گشاد كننده عروقی مثل نیتریک اكساید[25] ایجاد می شود. همچنین نقص در خود تنظیمی عروق كلیه به علت تشدید فعالیت مكانیسم فیدبك توبولی- گلومرولی (TGF) [26]در نتیجه افزایش تولید آدنوزین و افزایش سیستم آدرنرژیک و رنین – آنژیوتنسین[27] نیز می تواند در افزایش انقباض عروقی كلیه مؤثر باشد (18،17،14) .

ب) احتقان عروق مدولا كه بر اثر به هم چسبیدن گلبول های سفید، گلبول های قرمز و پلاكت ها به یكدیگر و به دیواره مویرگ ها بر اثر افزایش آزاد شدن واسطه های التهابی مثل سیتوكین ها[28] بوجود می آید (11،14). عواملی هم که موجب کاهش GFR توسط ایسکمی کلیوی می گردند عبارتند از: اثرات عروقی آن که موجب افزایش انقباض عروق پیش گلومرولی شده و از این طریق فشار فیلتراسیون گلومرولی را کاهش می دهند. اثرات توبولی، به علت از بین رفتن قطبیت سلول های توبولی در نتیجه جابجایی پمپ سدیم – پتاسیم از غشای قاعده ای – جانبی به غشای اپیکال، بازجذب سدیم کاهش یافته و این موضوع موجب افزایش تحویل سدیم به توبول دیستال و ماکولادنسا گردیده، که از این طریق فعالیت مکانیسم TGF افزایش می یابد که آن نیز باعث انقباض بیشتر آرتریول های آوران از طریق واسطه خود یعنی آدنوزین شده که به کاهش GFR کمک می کند. انسداد قسمت های دیستال توسط قالب ها که باعث افزایش فشار هیدروستاتیک در قطعات فوقانی نفرون بویژه در توبول پروگزیمال و کپسول بومن می گردد نیز باعث کاهش GFR می شود (14،19). همچنین، افزایش نشت  برگشتی مایع فیلترا از لومن به داخل بافت بینابینی کلیه ناشی از افزایش فشار داخل لومنی به علت انسداد توبولی، صدمه یافتن اپی تلیوم توبول ها و از بین رفتن انسجام اتصالات بسته از عوامل دیگر کاهش دهنده GFR در طی نارسایی حاد کلیوی می باشند (14،19). بنابراین ترکیبی از انقباض عروق کلیه، احتقان عروق ناحیه مدولا، انسداد توبولی و نشت برگشتی مایع فیلترا از علل عمده کاهش GFR محسوب می گردند.

4- تظاهرات بالینی نارسایی حاد كلیوی

نارسایی حاد كلیوی منجر به علایم و نشانه هایی می شود كه نشان دهنده ازبین رفتن اعمال تنظیمی، دفعی و اندوكرین كلیه هستند. ناتوانی تنظیم حجم قسمتهای مختلف مایعات بدن ممكن است به صورت ادم هیپرتانسیون و یا نارسایی احتقانی قلب متظاهر شود. عدم توانایی تنظیم تركیب مایعات بدن، به صورت هیپركالمی – اسیدوزمتابولیک و هیپرفسفاتمی مشخص خواهد شد. از دست رفتن توانایی دفعی كلیه به صورت افزایش غلظت پلاسمایی مواد خاصی

1-2- مدل استاندارد……………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-3- نیروهای چهار گانه ……………………………………………………………………………………………………………… 6

1-4- الکترو دینامیک کوانتومی ( QED )………………………………………………………………………………… 7

1-5- کرومودینامیک کوانتومی (QCD )…………………………………………………………………………………… 9

1-6- بر همکنش های ضعیف……………………………………………………………………………………………………… 12

1-6-1- لپتون ها……………………………………………………………………………………………………………………… 12

1-6-2- کوارک ها ………………………………………………………………………………………………………………….. 14

فصل دوم: مدل های هسته ای

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 16

2-2- تاریخچه فیزیک هسته ای …………………………………………………………………………………………………. 19

2-3- مدل قطره مایع……………………………………………………………………………………………………………………. 19

2-3-1- فرمول نیمه تجربی جرم …………………………………………………………………………………………. 20

2-3-2- سهمی های جرم ……………………………………………………………………………………………………… 23

2-4- مدل لایه ای ……………………………………………………………………………………………………………………….. 25

2-4-1- مدل لایه ای تک ذره ای ………………………………………………………………………………………… 26

2-4-2- مدل جفت شدگی اسپین _ مدار……………………………………………………………………………. 28

2-4-3- انرژی جفت شدگی در مدل پوسته ای ………………………………………………………………….. 30

2-4-4- دامنه موفقیت های مدل لایه ای ……………………………………………………………………………. 3

فصل سوم: واکنش های هسته ای

3-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 33

3-2- واکنش های هسته ای  ……………………………………………………………………………………………………… 34

3-3- کاربرد قوانین پایستگی ………………………………………………………………………………………………………. 36

3-3-الف- انرژی واکنش های هسته ای ……………………………………………………………………………………. 37

3-3-ب- پایستگی تکانه خطی ……………………………………………………………………………………………………. 38

3-3-ج- سایر قوانین پایستگی ……………………………………………………………………………………………………. 41

3-4- انواع واکنش های هسته ای ……………………………………………………………………………………………… 42

3-5- سطح مقطع………………………………………………………………………………………………………………………….. 44

فصل چهارم: مدل شبه کوارکی و نگرشی جدید به واکنش های هسته ای

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

4-2- مدل کوارکی و اعداد جادویی ……………………………………………………………………………………………. 48

4-3- انرژی بستگی هسته ای براساس مدل شبه کوارکی ………………………………………………………. 49

4-4- محاسبه ضریب پایداری هسته (  )………………………………………………………………………………….. 54

4-5- محاسبه انرژی آزاد شده واکنش های هسته ای بر اساس مدل شبه کوارک………………… 55

4-6- سطح مقطع واکنش های هسته ای بر اساس مدل شبه – کوارک ……………………………….. 59

4-7- آهنگ واکنش) Reaction Rate ( واکنش های هسته ای بر اساس مدل

شبه کوارک ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 7

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………. 81

5-2- پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………. 82

 

فهرست منابع و ماخذ…………………………………………………………………………………… 83

فهرست جدول‌ها

جدول ( 1- 1 ): دسته بندی لپتون ها………………………………………………………………………………………… 5

 

جدول ( 1-2 ): دسته بندی کوارک ها………………………………………………………………………………………… 6

جدول (4-1): مقایسه انرژی بستگی هسته ای در مدل (INM ) با مدل قطره مایع و داده های

تجربی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

جدول(4-2): ضریب پایداری هسته (  ) برای هسته های مختلف…………………………………………… 54

جدول (4-3): مقایسه انرژی آزاد شده در واکنش های هسته ای در مدل (INM) با مقادیر تجربی و مدل قطره مایع   58

جدول (4-4): محاسبه سطح مقطع کوارک ها در انرژی های مختلف……………………………………… 62

جدول (4-5): سطح مقطع واکنش   بر اساس مدل شبه کوارکی با در نظر گرفتن 20% کوارک دریا در انرژی‌های مختلف …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 65

جدول (4-6): مقایسه سطح مقطع واکنش   بر اساس مدل شبه کوارکی با در

نظر گرفتن 20% کوارک دریا با مقادیر تجربی در انرژی‌های مختلف وقتی پیوندهای کوارکی مشترک قبل و بعد از برخورد را در نظر بگیریم……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

جدول (4-7): مقایسه سطح مقطع واکنش  بر اساس مدل شبه کوارک با در

نظر گرفتن 20  کوارک دریا با مقادیر تجربی  در انرژی های مختلف، وقتی پیوند های کوارکی مشترک قبل و بعد از برخورد را در نظر بگیریم………………………………………………………………………………………………………………………………………. 69

جدول (4-8): مقایسه آهنگ واکنش  بر اساس مدل شبه کوارک با در نظر گرفتن 20% کوارک دریا با مقدار تجربی  75

جدول (4-9): مقایسه آهنگ واکنش  بر اساس مدل شبه کوارک با در نظر گرفتن 20% کوارک دریا با مقدار تجربی   78

فهرست شکل‌ها

شکل ( 1- 1 ): سلسله مراتب ساختار ماده…………………………………………………………………………………. 4

شکل (1-2): گره بنیادی……………………………………………………………………………………………………………….. 8

شکل (1-3): پراکندگی مولر…………………………………………………………………………………………………………. 8

شکل (1-4): پراکندگی باهاباها…………………………………………………………………………………………………….. 9

شکل(1-5 ): گره کوارک – گلوئونی…………………………………………………………………………………………….. 10

شکل (1- 6 ): نمودارqq   qq ………………………………………………………………………………………………. 10

شکل (1- 7 ): پایستگی رنگ در گره کوارک-گلوئونی……………………………………………………………….. 11

شکل(1-8): گره باردار بنیادی لپتونی………………………………………………………………………………………….. 13

شکل (1-9): پراکندگی نوترینو و میوان………………………………………………………………………………………. 13

شکل (1- 10): گره خنثی بنیادی لپتونی…………………………………………………………………………………… 13

شکل (1-11 ): پراکندگی نوترینو و میوان…………………………………………………………………………………… 14

شکل (1-12 ): گره باردار بنیادی کوارک…………………………………………………………………………………….. 14

شکل (1-13 ): گره خنثی بنیادی کوارک…………………………………………………………………………………… 14

شکل (2-1): نمودار انرژی بستگی بر نوکلئون…………………………………………………………………………….. 20

شکل(2-2): نمودار توزیع هسته های پایدار………………………………………………………………………………… 21

شکل (2-3): نمودار شماتیک سطوح انرژی………………………………………………………………………………… 22

شکل (2-4): سهمی های جرمی………………………………………………………………………………………………….. 24

شکل (2-5): ترازهای انرزی نوکلئون ها ……………………………………………………………………………………… 27

شکل ( 2-6): ترازهای انرژی در یک چاه پتانسیل گرد شده شامل یک شکافتگی قوی

اسپین – مدار…………………………………………………………………………………………………………………………………. 30

شکل ( 3-1 ): رشته مراحل یک واکنش هسته ای بر طبق  نظریه وایسکوف ……………………….. 35

شکل ( 3-2): واکنش هسته ای در سیستم آزمایشگاهی………………………………………………………….. 39

شکل ( 3-3): واکنش هسته ای در سیستم مرکز جرم……………………………………………………………… 40

شکل ( 3-4): آرایش اساسی تجربی برای تعیین سطح مقطع یک واکنش هسته ای…………….. 44

شکل (4-1): مدل کوارکی و اعداد جادویی…………………………………………………………………………………. 49

شکل (4-2): داده های تجربی انرژی بستگی هسته ای به ازای هر نوکلئون بر حسب عدد جرمی      52

شکل(4-3): داده های انرژی بستگی هسته ای به ازای هر نوکلئون در مدل قطره مایع برحسب عدد جرمی    53

شکل (4-4) : داده های انرژی بستگی هسته ای به ازای هر نوکلئون در مدل جامع هسته ای بر حسب عدد جرمی    5

 چکیده

در این رساله مدل های هسته ای مطرح و نقاط قوت و ضعف این مدل ها مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. همچنین واکنش هسته ای را مورد بررسی قرار دادیم. سپس با بهره گرفتن از مدل کوارک-گلوئونی، انرژی آزاد شده، سطح مقطع و آهنگ واکنش، واکنش های هسته ای محاسبه شد. نتایج به دست آمده با داده های تجربی مقایسه گردید. این مدل به خوبی می تواند این پدیده ها را توجیه کند و نتایج آن با نتایج تجربی هم خوانی خوبی دارد. لازم به ذکر است که پیش از این بر اساس مدل کوارک- گلوئونی اعداد جادویی به دست آمده و عدد جادویی 184 هم پیش بینی شده است و همچنین فرمولی ساده و متقارن برای انرژی بستگی هسته که تابع Z  و  N  هسته می باشد،به دست آمده است. در این مدل هسته شامل پلاسمایی سوپ مانند از کوارک ها و گلوئون ها می باشد که می توان خواص هسته ها را با توجه به کوارک های محتوایی به جای نوکلئون ها به دست آورد. با توجه به نتایج به دست آمده، این تحقیق را می توان پژوهشی مفید و امیدوار کننده در مورد مدل کوارک – گلوئونی توصیف کرد.

1-1- مقدمه

 تحقیقات امروز فیزیکدانان ذرات بنیادی در پیچیده ترین دستگاه ها نشان دهنده بلند پروازی بشر برای دستیابی به ساختارهای بنیادی عالم بوده است. جدول تناوبی عناصر از اولین کارهای اصولی بود که نشان می داد بلوک های سازنده ماده، بنیادی هستند و تعداد زیاد این عناصر و نظم جدول به زیر ساختارهای این مواد اشاره داشت. تا سال 1932 الکترون e، پروتون p، نوترون n به عنوان ساختارهای نهایی ماده شناخته شده بودند. نظریه ها همراه با تلاش های آزمایشگاهی در قرن اخیر، بشر را به دنیای باز هم ریزتر ( ذرات بنیادی سازنده عالم ) هدایت کرد: جهان کوارک ها، لپتون ها و بوزون های پیمانه ای [1].

دهه 1950 همچنین شاهد یک سری تحولات فناوری بود که طی آنها باریکه های پرانرژی ذرات در آزمایشگا هها تولید شد. در دهه 1960 این آزمایش ها منجر به کشف تعداد زیادی از ذرات ناپایدار با نیمه عمرهای بسیار کوتاه شد و نیاز به یک نظریه بنیادی برای حل حجم زیاد مشاهدات فراهم شده، احساس گردید. در اواسط دهه 1960مدل کوارکی برای این منظور ابداع گشت. موری گلمن و تقریبا به طور همزمان جورج زوایگ، مدلی را ارائه نمودند که در آن، این ذرات حالت مقیدی در سه نوع کوارک بودند. به این ترتیب کوارک ها به عنوان ذرات بنیادی تر مطرح شدند. نام کوارک اولین بار توسط گلمن پیشنهاد شد[1]. شواهد تجربی برای وجود کوارک ها به عنوان ذرات واقعی در دهه 1960 طی آزمایشاتی شبیه به آزمایشات رادرفورد به دست آمد. در این آزمایشها باریکه های پر انرژی الکترون و نوترینو به وسیله نوکلئون ها پراکنده می شدند. تحلیل توزیع زاویه ای ذرات پراکنده شده نشان داد که نوکلئون ها حالت‌های مقید سه جزء نقطه گونه با مشخصات شبیه کوارک های پیشنهاد شده هستند.

کوارک ها دارای بار کسری    و  می باشند. تصویر امروزه ما نیز بر همین اساس است. کوارک ها به همراه تعدادی از ذرات دیگر مثل الکترون ها و نوترینو ها واقعا بنیادی اند اما نوکلئون ها چنین نمی باشند [2 ].