چکیده

بیوفیلم بیانگر یک جامعه است كه در آن ارتباطات درونی بین گروه‌های متفاوت باکتری وجود دارد. بیوفیلم می‌تواند از یک گونه و یا گونه‌های مختلف میكروبی تشكیل شود. این ساختار نشان می‌دهد كه میكروارگانیسم‌ها توانایی به كار گرفتن میان كنش‌های بین سلولی برای سازگاری خود با تغییر پارامترهای محیطی را دارند. اكثر بیوفیلم‌ها دارای یک جمعیت ناهمگون از سلول‌ها، چند لایه ی احاطه شده در یک ماتریكس پلی‌ساكاریدی و كانال‌های آب هستند. هدف این تحقیق بررسی ساختمان بیوفیلم ها، همچنین بررسی اتصال باکتری های بیوفیلم به سطوح به منظور درک خصوصیات سطحی باکتری های بیوفیلم و در نهایت سنجش اثر بعضی از عوامل ضد میکروبی روی بیوفیلم به منظور حذف بیوفیلم  یا کشتن سلول های درون آن می باشد. در این تحقیق ابتدا از بیوفیلم های موجود در سیسـتم خنـک کننده کارخانـه پلی اکریل اصفهان نمونه برداری صورت گرفت. سپس باکتری های g+  و g–  بیوفیلم جداسازی و شناسایی شدند. در ادامـه، بـرای بـررسـی خصـوصـیات سطـحی ایـن باکتـری هـا، از روش هــای MATH ، Co- MATH ،Bio- MATH ، اسلاید شیشه ای و میکروپلیت استفاده شد. سپس بررسی ساختمان بیوفیلم توسط میکروسکوپ نوری و الکترونی انجام شد. در نهایت کارآیی اثر چند بیوساید با غلظت های متفاوت روی بیوفیلم به منظور حذف بیوفیلم و کشتن سلول های درون آن از طریق روش جدید میکروپلیت مورد سنجش قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که باکتری های بیوفیلم دارای خصوصیات سطحی بسیار متفاوت می باشند. همچنین باکتری ها به طور برنامه ریزی شده بیوفیلم را تشکیل می دهند و می توانند ساختار های منحصر به فردی را بوجود آورند. در نهایت در این تحقیق، قابلیت بیوساید های مورد آزمایش از نظر توانایی در حذف یا کشتن سلول های درون بیوفیلم، نشان داد که توانایی حذف بیوفیلم باکتری ها به طور جداگانه و بیوفیلم مخلوط آن ها با هم، توسط بیوساید های اکسید کننده مثل هیدروژن پراکساید و هیپوکلریت سدیم در مقایسه با غیر اکسید کننده ها مثل سولفاتیازول و الکیل دی متیل آمونیوم کلراید بسیار بالا می باشد. در نتیجه این بیوساید ها برای کنترل بیوفیلم های پایدار روی سطح، مناسب می باشند. همچنین مشخص شد که بیوساید های غیر اکسید کننده در کنترل بیوفیلم های پایدار کارآیی ندارند. در حقیقت این بیوساید ها را باید برای جلوگیری از رشد بیوفیلم به کار برد. یعنی در حالتی که بیوفیلم هنوز رشد نکرده است کاربرد این بیوساید ها مناسب می باشد. زیرا در کشتن سلول های باکتریایی کارآیی خوبی دارند.

 

فهرست مطالب

عنوان……………………………………….. صفحه

 

فصل اول: مروری بر منابع……………………….. 1

1- مقدمه…………………………………….. 1

1-1- جوامع میكروبی……………………………. 1

1-2- رفتارهای جمعی……………………………. 2

1-3- ساختار و تمایز در بیوفیلم‌ها……………….. 2

1-4- فوائد اكولوژیكی؛ چرا یک بیوفیلم تشكیل می‌شود؟… 3

1-4-1- حفاظت در برابر محیط اطراف……………….. 3

1-4-2- محافظت در برابر مواد ضد عفونی كننده………. 4

1-4-3- كسب مواد غذایی و همكاری‌های متابولیكی……… 4

1-4-3-1- كسب مواد غذایی……………………….. 4

1-4-3-2- همكاری‌های متابولیكی…………………… 5

1-4-4- كسب خصوصیات ژنتیک جدید………………….. 5

1-4-5- جنبه‌های ژنتیكی تشكیل بیوفیلم…………….. 6

1-5-فرایندهای اولیه در تشكیل بیوفیلم و تمایز ساختاری حاصل از آنها  7

1-5-1- تمایز ساختاری………………………….. 7

1-5-2- تمایز فنوتیپی و اتصال اولیه……………… 8

1-5-3- اتصال برگشت‌ناپذیر………………………. 8

1-6- بلوغ بیوفیلم…………………………….. 9

1- 7-كنده شدن به عنوان یک بخش از تكامل بیوفیلم…… 9

1- 8- تشكیل بیوفیلم به عنوان یک فرایند تكاملی……. 11

1-9- ارتباطات سلول-سلول در طول تشكیل بیوفیلم…….. 12

1- 10- خصوصیات بارز بیوفیلم……………………. 13

1-10-1- بیوفیلم به عنوان جوامع میكروبی مرتبط از نظر فیزیولوژیكی    13

1-10-2- بیوفیلم به عنوان جوامع میكروبی مرتبط از نظر رفتاری    13

1-10-3- بیوفیلم به عنوان جوامع میكروبی با ساختار پیشرفته  13

1-11- فاكتورهای شركت كننده در گسترش و بلوغ بیوفیلم.. 14

1-11-1- جنس سطح مواد………………………….. 15

1-11-2- مناسب بودن سطح مورد نظر………………… 15

1-11-3- صاف و صیقلی بودن سطح…………………… 15

1-11-4- شدت جریان آب………………………….. 15

1-11-5- محدودیت مواد غذایی…………………….. 16

1-12- بیوفیلم و انسان…………………………. 16

1-13- بیوفیلم در سیستم‌های آبی………………….. 18

1-14- فرایندهای تمیزسازی………………………. 20

1-15- میكروارگانیسم‌های برج‌های خنك كننده…………. 21

1-15-1- جلبك‌ها……………………………….. 22

1-15-2- قارچ‌ها……………………………….. 23

1-15-3- باكتری‌ها……………………………… 24

1-16- چگونگی تغذیه‌باكتری‌ها در آب……………….. 25

1-17- مشكلات ایجاد شده در سیستم‌ برج‌های خنك كننده‌ توسط باكتری‌ها 25

1-18- خوردگی میكروبی………………………….. 27

1-19- مسائل خوردگی……………………………. 27

1-20- مسائل ایجاد رسوبات………………………. 28

1-21- باكتری‌های تولید كننده‌ی لایه لعابی………….. 29

1-22- مراحل ایجاد تخریب زیستی در سیستم برج‌های خنك كننده   30

1-23- بیوسایدها………………………………. 30

1-23-1- خصوصیات اصلی یک بیوساید………………… 31

1-23-2- بیوسایدهای اكسید كننده…………………. 31

1-23-2-1- كلرین………………………………. 32

1-23-2-2- بروماین و مشتقات آن………………….. 33

1-23-2-3- اوزون………………………………. 34

1-23-2-4- پراكسید هیدروژن……………………… 34

1-23-3- بیوسایدهای غیر اكسید كننده……………… 34

1-23-3-1- گلوتارآلدئید………………………… 35

1-23-3-2- تركیبات آمونیوم چهار ظرفیتی…………… 35

1-23-3-3- ایزوتیازولون‌ها………………………. 36

1-24- مكانیسم‌های مقاومت باكتری‌ها در بیوفیلم به عوامل ضد میكروبی    38

1-24-1- جلوگیری از انتشار به درون بیوفیلم……….. 38

1-24-2- مقاومت از طریق آنزیم…………………… 38

1-24-4- حالت متابولیک ارگانیسم‌ها در بیوفیلم……… 39

1-24-3- واكنش خنثی‌سازی عوامل ضد میكروبی توسط بیوفیلم 39

1-24-5- سازش ژنتیكی…………………………… 40

فصل دوم: مواد و روش ها………………………… 41

2-1- مواد و وسایل…………………………….. 41

2-1-1- دستگاه‌ها و وسایل مورد استفاده……………. 41

2-1-2- مواد ضد میكروبی یا بیوسایدها…………….. 42

 

2-1-3- مواد مورد استفاده………………………. 42

2- 1-4- محیط‌های كشت…………………………… 43

2-2- سویه‌های باكتری مورد استفاده……………….. 44

2-2-1- سویه‌های ایزوله شده‌ی مورد استفاده در این تحقیق 44

2-2-2- مشخصات سویه‌ی استاندارد مورد استفاده در این تحقیق   44

2- 3- مواد و روش‌های به كار رفته برای نمونه‌برداری…. 45

2-3- 1-روش‌های به كار رفته برای نمونه‌برداری………. 45

2-3-1-1- روش نمونه‌برداری از آب سیستم و لایه‌های بیوفیلم موجود در دیواره‌ی برج‌های خنك كننده……………………………… 45

2-3-1- 2- نمونه‌برداری از طریق گذاشتن كوپن‌های فلزی در معرض جریان آب سیستم خنك كننده……………………………………. 47

2-4- روش‌های به كار رفته برای جداسازی و شناسایی باكتری‌های تشكیل دهنده‌ی بیوفیل روی سطح كوپن و یا باكتری‌های موجود در آب نمونه‌برداری شده 48

2-4- 1- روش به كار رفته برای كشت و جداسازی باكتری‌ها. 48

2-4-1-1- روش جداسازی و كشت باكتری‌ها از نمونه‌ی كوپن.. 48

2-4-1-2- روش جداسازی و كشت باكتری‌ها از نمونه‌ی آب سیستم    48

2-4-2- شناسایی باكتری‌های جداسازی شده……………. 49

2-4-2-1- روش به كار رفته برای شناسایی باكتری‌ها…… 49

2-4-2-2- باكتری‌ استاندارد……………………… 49

2-4-2-3-  نمودار های شناسایی باكتری‌ها…………… 49

2-4-2-3-1- شناسایی اولیه‌ی باكتری‌های جنس باسیلوس….. 50

2-4-2-3-2- شناسایی مربوط به باكتری میكروكوكوس لوتئوس 51

2-4-2-3-3- شناسایی اولیه‌ی باكتری‌های جنس آسینتوباكتر و برانهاملا 52

2-4-2-3-4- شناسایی اولیه‌ی باكتری‌ اکتینوباسیلوس…… 53

2-5- روش‌های به كار رفته برای سنجش هیدروفوبیسیتی سطح سلول‌های پلانكتونیك   54

2-5-1- روش به كار رفته برای تعیین هیدروفوبیسیتی سطح سلول‌های پلانكتونیك   54

2- 5-1-1- روش MATH برای سنجش هیدروفوبیسیتی سطح سلول‌ها     54

2-6- روش‌ به كار رفته برای سنجش هم اتصالی بین سویهء Micrococcus  با سایر باكتری‌های جدا شده از بیوفیلم…………………… 56

2-6-1- روش آزمایش co-adhesion MATH برای تعیین هم اتصالی   57

2-7- روش‌ به كار رفته برای سنجش هیدروفوبیسیتی سطح سلول‌های موجود در بیوفیلم……………………………………………. 58

2-7-1- روش MATH برای سلول‌های موجود در بیوفیلم……. 58

2-7- 1-1- روش تست لوله‌ای برای سلول‌های موجود در بیوفیلم    58

2-7-1-2- روش انجام آزمایش MATH برای سلول‌های موجود در بیوفیلم  59

2- 8- روش‌های به كار رفته در ارزیابی قدرت اتصال هر یک از باكتری‌ها به سطوح و بررسی ساختار بیوفیلم………………………….. 59

2-8-1- روش تشكیل بیوفیلم روی اسلایدهای شیشه‌ای به منظور ردیابی تشکیل بیوفیلم……………………………………………. 60

2-8-1-1- روش رنگ‌آمیزی اسلایدهای شیشه‌ای…………… 61

2-8-1-2- روش شمارش و شناسایی باكتری‌های متصل به سطح اسلاید  61

2-8-2- تعیین كمی تشكیل بیوفیلم و مقایسه‌ی بین قدرت باكتری‌های ایزوله شده برای تشكیل بیوفیلم……………………………. 64

2-8-2-1- روش میكروتیتر پلیت برای تعیین كمیت تشكیل بیوفیلم توسط باكتری‌ها 64

2-8-3-بررسی ساختار بیوفیلم ها توسط میکروسکوپ الکترونی اسکنینگ 67

2-8-3-1-  تهیه نمونه برای میکروسکوپ الکترونی اسکنینگ 67

2-8-3-2- مکانیسم های تصویر سازی توسط میکروسکوپ الکترونی   67

2-8-3-2-1- مکانیسم SE…………………………. 67

2-8-3-2-2- مکانیسم BSE ……………………….. 68

2-9- روش‌ به كار رفته در ارزیابی قدرت حذف و یا ازبین بردن سلول‌های مولد بیوفیلم توسط عوامل ضد میكروبی………………….. 68

2-9-1- تهیه‌ی بیوسایدها با رقت‌های مورد نظر بر حسب ppm      69

2-9-1-1-  تهیه‌ی رقت از بیوسایدهای مایع………….. 69

2-9-1-2- تهیه‌ی رقت از بیوسایدهای جامد…………… 70

2-9-1-3- روش انجام آزمایش میكروتیتر پلیت برای تعیین پتانسیل حذف بیوفیلم توسط بیوسایدها……………………………….. 70

2-9-2- روش میكروتیتر پلیت برای تعیین پتانسیل كشتن سلول‌های مولد بیوفیلم توسط بیوسایدها……………………………….. 71

2-9-2-1-  تهیه‌ی رنگ تری فنیل تترازولیوم كلراید 2%… 72

2-9-2-2- روش انجام آزمایش میكروتیترپلیت برای تعیین پتانسیل كشتن سلول‌های مولد بیوفیلم و موجود در آن توسط عوامل ضد‌میكروبی….. 73

فصل سوم: نتایج و مشاهدات……………………. 74

3-1- جداول شناسایی و تست های بیوشیمی سویه های ایزوله شده  75

3-1-1- باسیلوس ها…………………………….. 75

3-1-2- میکروکوکوس لوتئوس………………………. 75

3-1-3- اسینتوباکتر ها…………………………. 76

3- 2- نتایج مربوط به تعیین هیدروفوبیسیتی سطح سلول ها 77

3-2-1- نتایج مربوط به تعیین هیدروفوبیسیتی سطح سلول های پلانکتونیک   77

3-2-2- نتایج مربوط به سنجش هم اتصالی بین سویه میکروکوکوس لوتئوس با سایر باکتری ها……………………………………. 78

3-2-3- نتایج مربوط به سنجش هیدروفوبیسیتی سطح سلول های موجود در بیوفیلم  79

3-3- نتایج حاصل از روش میکروتیتر پلیت برای تعیین کمیت تشکیل بیوفیلم و مقایسه بین قدرت باکتری های ایزوله شده برای تشکیل بیوفیلم  80

3-4- نتایج مربوط به ردیابی تشکیل بیوفیلم توسط میکروسکوپ نوری  81

3-5- نسبت رشد سلول ها درون بیوفیلم در مدت زمان 24 ساعت    84

3-6- نتایج مربوط به مقایسه اتصال باکتری ها در بیوفیلم مخلوط به سطح اسلاید شیشه ای……………………………………… 84

3-7-  نتایج مربوط به بررسی بیوفیلم باکتری ها توسط میکروسکوپ الکترونی اسکنینگ……………………………………… 86

3-8-  نتایج مربوط به تعیین پتانسیل حذف بیوفیلم و کشتن سلول های درون بیوفیلم توسط بیوساید ها……………………….. 91

3-8-1- اثر حذفی( ستون های CV) و کشندگی(ستون های TTC) هیپوکلریت سدیم در غلظت های مختلف روی بیوفیلم باکتری ها به طور جداگانه و روی بیوفیلم مخلوط باکتری ها(سویه های اسینتوباکتر، باسیلوس و میکروکوکوس با هم)   91

3-8-2- اثر حذفی( ستون های CV) و کشندگی(ستون های TTC)H2O2 در غلظت های مختلف روی بیوفیلم باکتری ها به طور جداگانه و روی بیوفیلم مخلوط باکتری ها(سویه های اسینتوباکتر، باسیلوس و میکروکوکوس با هم)…….. 95

3-8-3- اثر حذفی( ستون های CV) و کشندگی(ستون های TTC) گلوتار آلدهید در غلظت های مختلف روی بیوفیلم باکتری ها به طور جداگانه و روی بیوفیلم مخلوط باکتری ها(سویه های اسینتوباکتر، باسیلوس و میکروکوکوس با هم) 98

3-8-4- اثر حذفی( ستون های CV) و کشندگی(ستون های TTC) سولفاتیازول در غلظت های مختلف روی بیوفیلم باکتری ها به طور جداگانه و روی بیوفیلم مخلوط باکتری ها(سویه های اسینتوباکتر، باسیلوس و میکروکوکوس با هم) 101

3-8-5- اثر حذفی( ستون های CV) و کشندگی(ستون های TTC) آلکیل دی متیل بنزیل آمونیوم کلراید در غلظت های مختلف روی بیوفیلم باکتری ها به طور جداگانه و روی بیوفیلم مخلوط باکتری ها(سویه های اسینتوباکتر، باسیلوس و میکروکوکوس با هم)…………………………………………. 104

فصل چهارم: بحث……………………………. 107

4-1- بررسی هیدروفوبیسیتی سطح سلول های پلانکتونیک….. 107

4- 2-بررسی هم اتصالی بین سویه میکروکوکوس لوتئوس با سایر باکتری ها  109

4-3- بررسی هیدروفوبیسیتی سطح سلول های موجود در بیوفیلم    110

4-5- بررسی اتصال باکتری ها به سطوح مورد آزمایش…… 112

4-6- بررسی و ردیابی تشکیل بیوفیلم………………. 113

4-7- بررسی رشد سلول ها درون بیوفیلم…………….. 116

4-8- بحث و بررسی در مورد تعیین پتانسیل حذف بیوفیلم و کشتن سلول های درون بیوفیلم توسط بیوساید ها……………………….. 117

4-9- بررسی مدل نفوذ بیوساید به درون بیوفیلم……… 121

جمع بندی نهایی……………………………….. 123

پیشنهادات……………………………………. 124

فصل پنجم: منابع و مأخذ……………………… 125

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                                      صفحه

فصل اول: مقدمه

شکل 1-1- ……………………………………. 11

فصل دوم: مواد و روش ها

شکل 2-1-…………………………………….. 46

شکل 2-2-…………………………………….. 46

شکل 2-3-…………………………………….. 50

شکل 2-4-…………………………………….. 51

شکل 2-5-…………………………………….. 52

شکل2-6-……………………………………… 53

شکل2-7-……………………………………… 64

فصل سوم: نتایج

شکل 3-1-…………………………………….. 77

شکل 3-2-…………………………………….. 78

شکل 3-3-…………………………………….. 79

شکل 3-4-…………………………………….. 80

شکل 3-5-…………………………………….. 81

شکل 3-6-…………………………………….. 82

شکل 3-7-…………………………………….. 82

شکل 3-8-…………………………………….. 83

شکل 3-9-…………………………………….. 83

شکل 3-10-……………………………………. 84

شکل 3-11-……………………………………. 85

شکل 3-12-……………………………………. 86

شکل 3-13-……………………………………. 87

شکل 3-14-……………………………………. 88

شکل 3-15-……………………………………. 89

شکل 3-16-……………………………………. 89

شکل 3-17-……………………………………. 90

شکل 3-18-……………………………………. 92

شکل 3-19-……………………………………. 93

شکل 3-20-……………………………………. 94

شکل 3-21-……………………………………. 95

شکل 3-22-……………………………………. 96

شکل 3-23-……………………………………. 97

شکل 3-24-……………………………………. 98

شکل 3-25-……………………………………. 99

شکل 3-26-……………………………………. 100

شکل 3-27-……………………………………. 101

شکل 3-28-……………………………………. 102

شکل 3-29-……………………………………. 103

شکل 3-30-……………………………………. 104

شکل 3-31-……………………………………. 105

شکل 3-32-……………………………………. 106

 

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                       صفحه

فصل اول: مقدمه

جدول 1-1-……………………………………. 17

جدول  1-2-…………………………………… 18

جدول 1-3-……………………………………. 23

جدول 1-4-……………………………………. 24

جدول 1-5-……………………………………. 25

جدول 1-6-……………………………………. 37

فصل سوم: نتایج

جدول 3- 1-…………………………………… 75

جدول 3- 2-…………………………………… 76

جدول 3- 3-…………………………………… 76

جدول 3-4-……………………………………. 80

جدول 3-5-……………………………………. 85

مقدمه

1-1- جوامع میكروبی

پرفشاری خون یکی از شایع ترین و مهم ترین بیماری های عصر حاضر است که اغلب در اثر سبک زندگی مدرن و به خصوص کاهش تحرک فیزیکی و دریافت رژیم غذایی پرچربی در افراد ایجاد می شود. یکی از مناسب ترین روش ها برای درمان این بیماری استفاده از گیاهان دارویی است که دارای اثر اصلاح کننده روی فشارخون هستند. از جمله این گیاهان می توان به زیتون (Olea europea L.)  اشاره کرد. زیتون (Olea europea L.)  در درمان بسیاری از بیماری ها مثل بیماری های قلبی- عروقی، آریتمی ها، آترواسکلروز و پرفشاری خون کاربرد دارد. برای تعیین برخی از اثرات برگ زیتون (Olea europea L.) بر روی فشارخون مطالعه حاضر با روش زیر انجام شد: 15 سر موش صحرایی نر از نژاد ویستار با محدوده ی وزنی 180-250 مورد استفاده قرار گرفتند. رت ها به وسیله تزریق داخل صفاقی یورتان (1.2g/kg) بیهوش شدند، بعد از تراکئوستومی، سیاهرگ و سرخرگ رانی حیوان به ترتیب برای تزریق دارو و اندازه گیری فشار خون و ضربان قلب کانول گذاری شدند. سپس کانول شریانی جهت ثبت فشار شریانی به ترنسدیوسر فشار مرتبط با دستگاه Power lab مجهز به سیستم A-to-D متصل شد. پارامترهای فشار خون (فشار میانگین سرخرگی، فشار سیستولی و فشار دیاستولی) و ضربان قلب  قبل و بعد از تزریق درون وریدی عصاره آبی- الکلی برگ زیتون، حلال عصاره، استیل کولین و آدرنالین  ثبت گردید. نتایج با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS و با بهره گرفتن از تست  One- Way ANOVA با در نظر گرفتن سطح معنی داری P≤0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای مقایسه میانگین داده ها از تست LSD استفاده شد. نتایج نشان دهنده ی این است که تزریق درون وریدی عصاره برگ زیتون سبب کاهش فشار میانگین سرخرگی، فشار سیستولی، فشار دیاستولی و ضربان قلب در مقایسه با حالت شاهد و کنترل می شود. همچنین کاهش معنی دار فشارخون در حضور عصاره و آدرنالین و عصاره و استیل کولین در مقایسه با حالت کنترل مشاهده گردید. بنابراین می توان چنین نتیجه گیری کرد که عصاره آبی- الکلی برگ زیتون دارای اثر کاهندگی فشارخون است که به نظر می رسد این اثر ناشی از همسو عمل کردن با سیستم کولینرژیک و احتمالا مهار سیستم آدرنرژیک باشد.

واژگان کلیدی: برگ زیتون، ضربان قلب، فشار خون

 

عنوان                                                                                      صفحه

 

فصل اول…………………………………………………………………………………………………………………..1

1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….2

1-1- زیتون………………………………………………………………………………………………………………………………3

1-2- ترکیبات فعال موجود در برگ زیتون…………………………………………………………………………….4

فصل دوم…………………………………………………………………………………………………………………..6

2- مروری بر تحقیقات پیشین…………………………………………………………………………………………………7

2-1- مطالعات انجام شده در رابطه با اثرات زیتون…………………………………………………………………7

2-2- هدف……………………………………………………………………………………………………………………………….8

 

 

عنوان                                                                                      صفحه

 

فصل سوم…………………………………………………………………………………………………………………9

3- مواد، وسائل و روش کار……………………………………………………………………………………………………….10

3-1- مواد………………………………………………………………………………………………………………………………….10

3-2- وسائل……………………………………………………………………………………………………………………………….11

3-3- تهیه و نگهداری موش صحرایی………………………………………………………………………………………13

3-4- عصاره گیری به روش ماسراسیون یا خیساندن………………………………………………………………13

3-5- اجزای سیستم ثبت فشار خون……………………………………………………………………………………….15

3-6- آماده سازی داروها…………………………………………………………………………………………………………..16

3-6-1- تهیه محلول استاک استیل کولین……………………………………………………………………………..16

3-6-2- تهیه محلول استاک آدرنالین………………………………………………………………………………………16

3-6-3- تهیه دوزهای مختلف عصاره برگ زیتون برای تزریق………………………………………………..17

3-7- مراحل انجام آزمایش……………………………………………………………………………………………………….17

3-7-1- بیهوش کردن حیوان…………………………………………………………………………………………………..17

3-7-2- آماده سازی جهت جراحی………………………………………………………………………………………….18

3-7-3- تراکئوستومی………………………………………………………………………………………………………………18

3-7-4- کانول گذاری سیاهرگ و سرخرگ رانی…………………………………………………………………….19

 

3-8- ثبت فشارخون وضربان قلب……………………………………………………………………………………………20

عنوان                                                                                      صفحه

 

3-8-1- آماده سازی جهت ثبت فشارخون و ضربان قلب……………………………………………………….20

3-8-2- کالیبراسیون ترانسدیوسر…………………………………………………………………………………………….20

3-9- چگونگی تجویز داروها……………………………………………………………………………………………………..21

3-10- تجزیه و تحلیل آماری…………………………………………………………………………………………………..23

3-11- بازه زمانی ذر نظر گرفته شده برای داده های هر گروه……………………………………………….23

فصل چهارم…………………………………………………………………………………………………………….24

• نتایج…………………………………………………………………………………………………………………………………….25

4-1- گراف ثبت شده با دستگاه……………………………………………………………………………………………….25

4-2- فشار میانگین سرخرگی در پاسخ به دوزهای مختلف عصاره برگ زیتون در دو حالت کنترل و آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………..26

4-3- فشار سیستولی،دیاستولی، فشار میانگین سرخرگی و ضربان قلب در حضور عصاره برگ زیتون………………………………………………………………………………………………………………………………………….27

4-4- فشار سیستولی،دیاستولی، فشار میانگین سرخرگی و ضربان قلب در حضور توام عصاره برگ زیتون و استیل کولین ……………………………………………………………………………………………………..29

4-5- فشار سیستولی،دیاستولی، فشار میانگین سرخرگی و ضربان قلب در حضور توام عصاره برگ زیتون و آدرنالین……………………………………………………………………………………………………………….31

فصل پنجم………………………………………………………………………………………………………………33

5- بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………….34

 

عنوان                                                                                      صفحه

 

5-1- بررسی اثر عصاره آبی الکلی برگ زیتون فشارخون (فشار میانگین سرخرگی، فشار سیستول، فشار دیاستول و فشار نبض) و ضربان قلب………………………………………………………………34

5-2- تداخل اثر عصاره آبی الکلی برگ زیتون با سیستم کولینرژیک در سیستم قلب و عروق در موش صحرایی نر…………………………………………………………………………………………………………………..36

5-3- تداخل اثر عصاره آبی الکلی برگ زیتون با سیستم آدرنرژیک در سیستم قلب و عروق در موش صحرایی نر………………………………………………………………………………………………………………………..37

4-5- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………….38

5-5- پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………38

فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………….39

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………….39

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………40

 

 

 

عنوان                                                                                      صفحه

 

جدول 4-1- تغییرات فشار سیستولی، دیاستولی، فشار میانگین سرخرگی و ضربان قلب در پاسخ به عصاره برگ زیتون و حلال عصاره ………………………………………………………………27

جدول 4-2- تغییرات فشار سیستولی، دیاستولی، فشار میانگین سرخرگی و ضربان قلب در پاسخ به استیل کولین و عصاره توام با استیل کولین ………………………………………………29

جدول 4-3- تغییرات فشار سیستولی، دیاستولی، فشار میانگین سرخرگی و ضربان قلب در پاسخ به آدرنالین و عصاره توام با آدرنالین………………………………………………………………..31

عنوان                                                                                      صفحه

 

شکل 1-1- زیتون……………………………………………………………………………………………………………………..3

شکل 3-1 اتاق حیوانات، دانشکده ی علوم، دانشگاه شیراز……………………………………………………..13

شکل 3-2 مراحل عصاره گیری………………………………………………………………………………………………..14

شکل 3-3 دستگاه پاور لب……………………………………………………………………………………………………….15

شکل 3-4 استیل کولین، آدرنالین……………………………………………………………………………………………17

شکل 3-5- تراکئوستومی………………………………………………………………………………………………………….18

شکل 3-6- سرخرگ و سیاهرگ رانی……………………………………………………………………………………..19

شکل3-7- اتصالات بین کانول سرخرگی، دام و ترانسدیوسر…………………………………………………20

دیاگرام1- گروه بندی و روند تزریقات…………………………………………………………………………………….22

شکل 4-1 گراف ثبت شده از فشار سیستولی، فشار دیاستولی، فشار میانگین سرخرگی و ضربان قلب (به ترتیب از بالا به پایین) در حالت پایه………………………………………………………………………….25

فهرست نمودارها

 

 

عنوان                                                                                      صفحه

 

نمودار 4-1- مقایسه میزان افت فشارخون در پاسخ به دوزهای مختلف عصاره برگ زیتون در مقایسه با گروه کنترل……………………………………………………………………………………………………………….26

نمودار 4-2 – مقایسه فشار خون سیستولی، دیاستولی و  فشار میانگین سرخرگی گروه های کنترل، حلال و دریافت کننده عصاره……………………………………………………………………………………….28

نمودار4-3- مقایسه ضربان قلب در گروه های کنترل، شاهد و عصاره برگ زیتون…………………28

نمودار 4-4- مقایسه فشار خون سیستولی، دیاستولی و  فشار میانگین سرخرگی گروه های کنترل، دریافت کننده استیل کولین و عصاره برگ زیتون توام با استیل کولین……………………..30

نمودار 4-5- مقایسه ضربان قلب در گروه های کنترل، دریافت کننده استیل کولین و عصاره برگ زیتون توام با استیل کولین………………………………………………………………………………………………30

نمودار 4-6 – مقایسه فشار خون سیستولی، دیاستولی و  فشار میانگین سرخرگی گروه های کنترل، دریافت کننده آدرنالین و عصاره برگ زیتون توام با آدرنالین……………………………………..32

نمودار 4-7- مقایسه ضربان قلب در گروه های کنترل، دریافت کننده آدرنالین و عصاره برگ زیتون توام با آدرنالین……………………………………………………………………………………………………………….32

• مقدمه

چکیده

ویروس موزاییک هندوانه (WMV) یکی از ویروس­های مهم جالیز است که گسترش جهانی دارد و از بسیاری از مناطق دنیا گزارش شده است. به دلیل اهمیت کشت جالیز در استان گلستان و آلودگی گسترده ویروس در این گیاهان شناخت دقیق وضعیت ویروس در منطقه مهم می­باشد. یه منظور شناسایی این ویروس، 100 نمونه از گیاهان هندوانه، خربزه، کدو و خیار با علایم مشکوک به بیماری از مزارع استان گلستان جمع‌ آوری و با آنتی سرم اختصاصی WMV در آزمون الایزای غیر مستقیم مورد بررسی قرار گرفت. از گیاهان آلوده، RNA ویروس با بهره گرفتن از کیت (Roche) mRNA capture استخراج و cDNA تهیه گردید. جهت تکثیر ناحیه پروتئین پوششی ویروس از آغازگرهای اختصاصی در واکنش RT-PCR استفاده گردید. محصول PCR به طور مستقیم ترادف یابی شد و ترادف به دست آمده شامل 964 نوکلئوتید همراه با 31 ترادف انتخاب شده از GenBank مقایسه شدند. همردیف­سازی­های چندگانه و آنالیزهای فیلوژنتیک و تعیین نسبت جانشینی نامترادف (dN) به جانشینی مترادف (dS) با نرم‌افزارهای DNASTAR، DNAMAN، Clustal X وMEGA5  انجام و درخت فیلوژنتیک به روش neighbor-joining ترسیم گردید. برای آنالیز نوترکیبی بین جدایه­ها از نرم افزار RDP3 با بهره گرفتن از متد BootScan استفاده شد. در این بررسی تعداد 18 نمونه در واکنش الایزای مثبت و بقیه منفی بودند. نتایج بدست آمده از درخت فیلوژنتیکی این جدایه­ها را در 4 گروه قرار داد که همه جدایه­های استان گلستان در یک گروه و در کنار جدایه­هایی از اصفهان، شیروان، مشهد، کرمان، یزد و تعدای از کشورهای اروپایی قرار گرفتند و بیشترین شباهت را به جدایه­ای از اصفهان داشت و در میان سایر کشورها به جدایه ترکیه (6/96%) در سطح نوکلئوتیدی شبیه تر بود و در سطح آمینواسیدی بیشترین درصد تشابه را با جدایه اسپانیا (3/97%) داشت. محاسبه تنوع ژنتیکی (π) نشان داد که برای تمامی گروه­ها این میزان 061/0 می باشد. نسبت dN/dS در گروه­های فیلوژنتیک کمتر از 1 بدست آمد که نشان دهنده نقش موثر انتخاب منفی در تنوع و تکامل این ویروس می­باشد. همچنین نتایج نشان داد که در میان جدایه­های ایرانی تنها یک مورد نوترکیبی وجود دارد که مربوط به جدایه یزد بوده که در ناحیه ابتدای ژن پرتئین پوششی خود ترکیبی از ترادف نوکلئوتیدی جدایه اصفهان را دارا می­باشد. اما در بین جدایه­های سایر کشورها اکثر موارد نوترکیبی در ناحیه CP ژنوم ویروس مشاهده می­ شود. با این وجود می­­توان با انجام آنالیزهای اجدادی بررسی کرد که جد اصلی این ویروس مربوط به کدام منطقه جغرافیایی است و به ترادف نوکلئوتیدی کدام کشور نزدیکتر است.

 

کلمات کلیدی: ویروس موزاییک هندوانه، تنوع ژنتیکی، نوترکیبی، الایزای غیر مستقیم، RT-PCR

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                صفحه

 

فصل اول:

1-1- گیاهشناسی محصولات جالیزی.. 2

1-2- اهمیت محصولات جالیزی.. 3

1-3- سطح زیر کشت.. 4

1-4- بیماری‌های ویروسی جالیز. 4

 

2-1- ویژگی­های گروه پوتی­ویروس…………………………………………………………………………………….. 8

2-2- ویروس موزاییک هندوانه……………………………………………………………………………………………. 9

2-2-1- دامنه­ میزبان……………………………………………………………………………………………………… 10

2-2-2- اپیدمولوژی ویروس……………………………………………………………………………………………… 11

2-2-3- نشانه­ های بیماری ویروس موزاییک هندوانه……………………………………………………………… 12

2-3- تمایز سرولوژیکی جدایه­های ویروس…………………………………………………………………………… 13

2-4- نوترکیبی و تنوع ژنتیکی ویروس­های گیاهی…………………………………………………………………. 14

2-5- تنوع ژنتیکی ویروس موزائیک هندوانه. 16

2-6- بررسی­های صورت گرفته در مورد ویروس موزاییک هندوانه در دنیا…………………………………… 17

2-6-1- ویروس موزاییک هندوانه درایران……………………………………………………………………………. 17

2-6-2- ویروس موزاییک هندوانه در خارج از کشور……………………………………………………………. 22

 

 

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1- زمان و مکان تحقیق………………………………………………………………………………………………….. 34

3-2- جمع آوری نمونه­ها و داد­ه………………………………………………………………………………………… 34

3-3- آزمون الایزا…………………………………………………………………………………………………………….. 35

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                صفحه

 

3-3-1- آزمون الیزای غیر مستقیم…………………………………………………………………………………………. 35

3-4- آزمون PCR. 36

3-4-1- استخراج RNA و ساخت cDNA.. 36

3-4-2- مرحله PCR. 37

3-4-2-1- آغازگرهای اختصاصی.. 38

3-5- روش تهیه­ ژل و انجام الکتروفورز برای بررسی نتایج آزمون PCR…………………………………. 39

3-6- ترادف‌یابی محصول PCR. 40

3-7- تجزیه و تحلیل داده ­ها 40

 

4-1- نتایج آزمون الایزا 42

4-2- نتایج آزمون RT-PCR. 43

4-3- تنوع ژنتیکی بین جدایه­های WMV……………………………………………………………………………… 46

4-4- نوترکیبی بین جدایه­هایWMV…………………………………………………………………………………… 47

4-5- مقایسه شباهت­ها و تفاوت­های ناحیه CP جدایه­های WMV در سطح نوکلئوتیدی و آمینواسیدی 52

6- موتیف­های موجود در جدایه WMV ………………………………………………………………………………. 55

 

فصل پنجم:

بحث……………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

پیشنهادات اجرایی و پژوهشی…………………………………………………………………………………………………. 62

 

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………… 63

 

 

 

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                                                                 صفحه

جدول 1-1- برآورد سطح، تولید و عملکرد در هکتار محصولات زراعی استان گلستان…………………… 4

جدول 3-1- تعداد نمونه و مزارع نمونه برداری شده در استان گلستان……………………………………….. 35

جدول 3-2- مواد لازم در واکنش PCR………………………………………………………………………………… 38

جدول 3-3- شرایط و سیکل‌های حرارتی برنامه ریزی شده برای انجام PCR ……………………………… 38

جدول 3-4- دو جفت آغازگر اختصاصی WMV از ناحیه CP-UTR ………………………………………… 39

جدول 4-1- تنوع ژنتیکی و نسبت جانشینی آمینواسیدی در جدایه­های مختلف WMV در جمعیت­ها و گروه‌های فیلوژنتیک   47

 

 

 

فهرست شكل‌ها

عنوان                                                                                                                 صفحه

 

شکل 4-1- علایم بیماری ویروسی WMV روی برگ و میوه هندوانه…………………………………………. 42

شکل 4-2- نتایج آزمون PCR در ژل آگارز………………………………………………………………………….. 43

شکل 4-3- درخت فیلوژنتیکی ترسیم شده به روش neighbor joinig………………………………………. 45

شکل 4-4- گراف نوترکیبی ترسیم شده با بهره گرفتن از نرم‌افزار RDP3 در جدایه یزد که قطعه نوترکیب از   جدایه اصفهان است 48

شکل 4-5- گراف نوترکیبی ترسیم شده با بهره گرفتن از نرم‌افزار RDP3 در جدایه چین که قطعه نوترکیب از جدایه شیلی است     49

شکل 4-6- گراف نوترکیبی ترسیم شده با بهره گرفتن از نرم‌افزار RDP3 در جدایه ژاپن که قطعه نوترکیب یکی   از جدایه­های فرانسه است  50

شکل 4-7- گراف نوترکیبی ترسیم شده با بهره گرفتن از نرم‌افزار RDP3 در جدایه فرانسه که قطعه نوترکیب یکی دیگر از جدایه­های فرانسه است        51

شکل 4-8- درصد شباهت و تفاوت جدایه WMV گلستان با سایر جدایه­های این ویروس در دنیا بر اساس هم­ردیف سازی ترادف­های نوکلئوتیدی ژن CP    53

شکل 4-9- درصد شباهت و تفاوت جدایه WMV گلستان با سایر جدایه­های این ویروس در دنیا بر اساس   هم ردیف سازی ترادف­های آمینواسیدی ژن CP  54

-1- گیاهشناسی محصولات جالیزی (کدو، خیار، خربزه، هندوانه)

به طورکلی سیستم ریشه‌ای گیاهان صیفی زراعی، گسترده اما کم عمق است و بیشتر ریشه­ها در یک متری فوقانی خاک قرار دارد. ساقه اصلی از محور گیاهچه رشد می­ کند و ممکن است شاخه‌های جانبی کم یا زیاد (8 یا بیشتر) داشته باشد که از گره‌های نزدیک قاعده ساقه بیرون می­آیند. در هیچ یک از گیاهان صیفی عوامل خود ناسازگاری شناخته شده وجود ندارد (امیر اصلانی، 1384).

تیره كدوئیان شامل 100 جنس و حدود 1000 گونه است. برگ­های این گیاهان، ساده، متناوب، دارای دمبرگ دراز و پهنك كامل یا لوب­دار و در هرحال فاقد استیپول است. گل­های آنها منظم، یكپایه، مركب از قطعات 5 تایی، منفرد یا مجتمع به صورت گرزن است (بیتس و همکاران، 1990). نباتات خانواده کدوئیان تمام خزنده و ساکن نواحی گرم و بنابراین حساس به سرما می‌باشند. هرچند که قسمت مورد استفاده گیاهان خانواده کدوئیان میوه آن می‌باشد معهذا این گیاهان را جزو سبزی­ها قرار داده‌اند (شیبانی، 1364).

در جنس Cucumis دو نوع گیاه قرار می­گیرد یکی انواع خربزه و طالبی (C.melo) و دیگری خیار (C.sativus). در جنس Cucumis مانند سایر افراد خانواده کدوئیان بوته‌ها بیشتر یک پایه هستند ولی گاهی گیاه دوپایه و ندرتاً گل دوجنسی در بوته‌های خربزه و خیار دیده می‌شود. از نظر گیاهشناسی بوته خربزه و خیار بسیار شبیه به یکدیگر می‌باشند یعنی در هر دو گیاه برگ­ها گرد قلبی شکل بوده و دارای رنگ سبز روشن می‌باشد ولی رشد بوته خربزه خیلی زیادتر از رشد بوته خیار است، گل­های نر و ماده از هم جدا و در بغل برگ­ها قرار دارند (شیبانی، 1346).

بوته هندوانه  (citrullus lanatus)گیاهی است یکساله از خانواده کدوئیان که دارای شاخه‌های خزنده می‌باشد. برگ بوته هندوانه تقریباً قلبی شکل و دارای بریدگی­های عمیق است و اغلب این بریدگی اصلی دارای بریدگی­های فرعی یا ثانوی می­باشد. گل­های نر و ماده همیشه از هم جدا هستند ولی روی یک پایه قرار دارند (شیبانی، 1346).

انواع کدوها از جنس Cucurbita و از خانواده Cucurbitaceae می‌باشند. این گیاهان مانند سایر جنس­های این خانواده یک پایه و گرمسیری و اغلب یکساله هستند و انواع کدوهای اهلی که میوه آنها مورد استفاده انسان قرار می‌گیرد از

زمین­شیمی شهری نیز به بررسی نابه هنجاری­های ناشی از افزایش غلظت آلاینده­ها در محیط شهری و تاثیر این مسئله بر تندرستی ساکنین شهرها می ­پردازد.در این مطالعه غلظت برخی از فلزات سنگین و نیز ترکیبات آروماتیک چندحلقه­ای(PAHs)، در غبار خیابان کلان­شهر اصفهان اندازه ­گیری شد.نتایج تحلیل تجزیه شیمیایی نشان داد، غلظت بالای فلزات سنگین به عواملی همچون ترافیک، سایش قطعات مختلف اتومبیل( بدنه، لنت ترمز، تایر و غیره)، فرسایش سطح جاده، فرسایش و تجزیه رنگ­های به کار برده شده در خیابان و اتومبیل­ها ارتباط دارد. همچنین غلظت بالای PAHs در درجه اول ناشی از سوختن ناقص سوخت­های فسیلی است. می­توان به عواملی چون ترافیک و سایر فرایندهای درون­شهری به­عنوان مهم­ترین منابع ترکیبات آروماتیک چندحلقه­ای در غبار خیابان کلان­شهر اصفهان اشاره کرد.درجه آلودگی در تمام ایستگاه­ها بیش از 32 می­باشد، که نشان دهنده وضعیت آلودگی با درجه خیلی بالاست. طبق نظر هاکانسون در صورتی که درجه آلودگی بیش از 20 باشد سریعاً باید تمهیداتی جهت پاکسازی و یا کاهش آلاینده­ها اندیشید. همچنین با توجه به میانگین شاخص خطر برای فلزات سنگین، عنصر کادمیم در رده خطر بسیار زیاد، عناصر سرب و آرسنیک در محدوده خطر زیاد و عناصر نیکل، مس، روی و کروم در محدوده متوسط قرار دارند. در مورد PAHs باید گفت غلظت تمام این ترکیبات بیش از حد مجاز در هوای تنفسی است و تمام ایستگاه­ها آلودگی به این ترکیبات را نشان دادند.

کلید واژگان: غبار خیابان، ترکیبات آروماتیک چند حلقه­ای، درجه آلودگی، شاخص خطر.

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

فصل اول: مقدمه

1-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………… 2

1-2-زمین­شیمی­زیست محیطی…………………………………………………………………………………………… 3

1-3-زمین­شیمی شهری……………………………………………………………………………………………………… 4

1-4-منابع ورود طبیعی عناصر به محیط…………………………………………………………………………… 6

1-5-منابع انسانزاد آلودگی………………………………………………………………………………………………….. 6

1-5-1-سوخت فسیلی………………………………………………………………………………………………………… 7

1-5-2-سایر فعالیت­های صنعتی……………………………………………………………………………………….. 8

1-5-2-1-متالورژی…………………………………………………………………………………………………………….. 8

1-5-2-2-تولید لوله­های سفلی و آجر……………………………………………………………………………….. 8

1-5-2-3-تولید سیمان……………………………………………………………………………………………………….. 9

1-5-2-4- آلودگی ناشی از حمل ونقل……………………………………………………………………………… 9

1-6- نهشت جوی آلاینده­ها……………………………………………………………………………………………….. 10

1-7- آلودگی محیط شهری………………………………………………………………………………………………… 11

1-8-غبار خیابان…………………………………………………………………………………………………………………… 12

1-8-1-اثرات غبار بر سامانه­های محیطی و سلامت انسان………………………………………………. 13

1-8-2-فلزات سنگین در غبار خیابان در محدوده شهر…………………………………………………… 15

1-8-2-1-روی…………………………………………………………………………………………………………………….. 16

1-8-2-2-سرب…………………………………………………………………………………………………………………… 17

1-8-2-3-مس…………………………………………………………………………………………………………………….. 19

1-8-2-4-آهن…………………………………………………………………………………………………………………….. 21

1-8-2-5-کادمیم………………………………………………………………………………………………………………… 21

1-8-2-6-کروم…………………………………………………………………………………………………………………….. 23

1-8-2-7-مولیبدن……………………………………………………………………………………………………………… 25

1-8-2-8-نیکل……………………………………………………………………………………………………………………. 26

1-8-2-9-منگنز………………………………………………………………………………………………………………….. 27

1-8-2-10-آرسنیک………………………………………………………………………………………………………….. 28

1-8-2-11-آلومینیم……………………………………………………………………………………………………………. 30

1-8-2-12-کبالت………………………………………………………………………………………………………………… 31

1-8-2-13-قلع…………………………………………………………………………………………………………………… 33

1-8-2-14-آنتیموان……………………………………………………………………………………………………………… 35

1-9-ترکیبات آروماتیک………………………………………………………………………………………………………….. 36

1-10-هیدروکربن­های آروماتیک چند­حلقه­ای…………………………………………………………………….. 37

1-10-1-ویژگی­های شیمیایی هیدروکربن­های آروماتیک چند حلقه­ای…………………………… 38

1-10-2-منشا هیدروکربن­های آروماتیک چندحلقه­ای………………………………………………………. 41

1-10-3-ترکیبات PAH در محیط زیست…………………………………………………………………………… 49

1-10-4-راه­های ورود ترکیبات PAHبه بدن………………………………………………………………………. 51

1-10-5-تجزیه و فروکاهی ترکیباتPAH در غبار خیابان………………………………………………… 52

1-11-ضرورت انجام پژوهش…………………………………………………………………………………………………. 53

1-12-مطالعات پیشین …………………………………………………………………………………………………………. 54

 

فصل دوم: منطقه مورد مطالعه

2 -1-جغرافیای منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………… 57

2-2- هواشناسی منطقه…………………………………………………………………………………………………………….. 59

2-3- صنعت……………………………………………………………………………………………………………………………….. 60

2-4-منابع آلاینده شهری………………………………………………………………………………………………………….. 61

2-5-زمین شناسی منطقه…………………………………………………………………………………………………………. 62

2-5-1- زون ایران مرکزی………………………………………………………………………………………………………… 62

2-5-2-زون سنندج – سیرجان………………………………………………………………………………………………. 64

2-5-3- زون زاگرس مرتفع یا زاگرس رورانده………………………………………………………………………… 65

 

فصل سوم: بررسی زمین شیمی فلزات سنگین در غبار خیابان

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………… 73

3-2-اهمیت نمونه­برداری………………………………………………………………………………………………………….. 74

3-3-نمونه­برداری……………………………………………………………………………………………………………………….. 75

3-4- تفسیر نتایج فلزات سنگین در نمونه­های غبار خیابان………………………………………………….. 77

3-4-1-تحلیل آماری داده ­های نمونه­های غبار خیابان……………………………………………………………. 78

3-4-2- آمار توصیفی فلزات سنگین……………………………………………………………………………………….. 79

 

3-4-3-ضریب غنی شدگی………………………………………………………………………………………………………. 84

3-4-4- شاخص زمین انباشت…………………………………………………………………………………………………. 87

3-4-5-شاخص خطر بالقوه بوم­شناختی فلات سمناک…………………………………………………………. 89

3-4-6-ضریب و درجه آلودگی………………………………………………………………………………………………… 96

3-4-7- شاخص آلودگی و شاخص تجمعی آلودگی…………………………………………………………….. 100

3-4-8-نسبت و شاخص خطر………………………………………………………………………………………………… 105

3-4-9- جذب روازنه شیمیایی………………………………………………………………………………………………. 112

3-5-تشخیص منبع احتمالی فلزات……………………………………………………………………………………….. 113

3-6-آزمون تحلیل آماری…………………………………………………………………………………………………………. 116

 

فصل چهارم: بررسی زمین­شیمی ترکیبات آروماتیک چند حلقه­ای در غبار خیابان

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………. 119

4-2- نمونه­برداری…………………………………………………………………………………………………………………….. 119

4-3-تفسیر نتایج ترکیبات آروماتیک چند حلقه­ای در نمونه­های غبار خیابان…………………… 124

4-3-1- روش­های آماری…………………………………………………………………………………………………………. 124

4-3-2- ضریب همبستگی……………………………………………………………………………………………………… 127

4-3-3- غلظت ترکیباتPAH در ایستگاه­های مختلف………………………………………………………… 129

4-4-نفتالن………………………………………………………………………………………………………………………………… 140

4-5-اسنفتیلن…………………………………………………………………………………………………………………………… 141

4-6- اسنفتن……………………………………………………………………………………………………………………………. 142

4-7- فلورن……………………………………………………………………………………………………………………………….. 143

4-8- فنانترن…………………………………………………………………………………………………………………………….. 143

4-9- آنتراسن…………………………………………………………………………………………………………………………… 144

4-10- فلورانتن………………………………………………………………………………………………………………………… 145

4-11-پایرن………………………………………………………………………………………………………………………………. 146

4-12- بنزو(a) آنتراسن…………………………………………………………………………………………………………… 147

4-13-کرایزن……………………………………………………………………………………………………………………………. 148

4-14- بنزو(b+k)فلورانتن……………………………………………………………………………………………………….. 149

4-15- بنزو(a)پایرن………………………………………………………………………………………………………………….. 150

4-16-مجموع هیدروکربن­های آروماتیک چند حلقه­ای……………………………………………………….. 151

4-17-PAHهای سرطان­زا و غیر سرطان­زا……………………………………………………………………………. 152

4-18-تعداد حلقه­های ترکیباتPAH…………………………………………………………………………………….. 156

4-19- ضریب هم­ارز سمناکی………………………………………………………………………………………………… 161

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-نتیجه ­گیری……………………………………………………………………………………………………………………… 165

5-2-پیشنهاد برای مطالعات آینده…………………………………………………………………………………………. 167

 

–        فهرست منابع و مأخذ

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………. 168

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………. 168

فهرست جدول ها

 

 

عنوان و شماره                                                                                                        صفحه

جدول 1-1- خصوصیات شیمیایی PAHs………………………………………………………………………………. 39

جدول 1-2- توزیع PAHs در محیط زیست بر حسب درصد……………………………………………….. 44

جدول2-1-  نام و ویژگی­ ایستگاه­های هواشناسی موجود در منطقه مورد مطالعه………………. 59

جدول3-1- نام و مختصات محل نمونه­برداری غبار خیابان……………………………………………………. 77

جدول3-2- نتایج آمار توصیفی غلظت عناصر در نمونه­های غبار خیابان……………………………… 80

جدول3-3- تقسیم ­بندی غبار بر اساس ضریب غنی­شدگی…………………………………………………… 85

جدول 3-4- ضریب غنی­شدگی نمونه­های غبار خیابان کلان­شهر اصفهان…………………………… 86

جدول3-5- شاخص زمین انباشت و ارتباط آن با کیفیت غبار……………………………………………… 87

جدول 3-6-تعیین ضریب زمین­انباشت و کیفیت غبار خیابان……………………………………………… 88

جدول 3-7- شاخص زمین­انباشت در نمونه­های غبار ذوب­آهن و معدن باما……………………….. 89

جدول 3-8- رده­بندی عناصر در نمونه­ها با توجه به شاخص خطر بالقوه بوم­شناختی……….. 90

جدول 3-9- ضریب و شاخص خطر بالقوه بوم­شناختی فلزات سنگین مهم در غبار خیابان. 92

جدول 3-10- رده­بندی نمونه­های غبار خیابان با توجه به ضریب آلودگی و درجه آلودگی. 96

جدول 3-11- ضریب و درجه آلودگی فلزات سنگین در نمونه­های غبار خیابان………………… 98

جدول 3-12- مقادیر آستانه برای فلزات بالقوه سمی بر اساس استاندارد کیفیت زیست محیطی برای خاک   101

جدول 3-13- رده­بندی نمونه­های غبار خیابان بر اساس شاخص آلودگی…………………………. 102

جدول3-14- رده­بندی نمونه­های غبار خیابان بر اساس شاخص تجمعی آلودگی…………….. 102

جدول3-15- شاخص و شاخص تجمعی آلودگی فلزات سنگین در نمونه­های غبار خیابان 104

جدول 3-16- ضریب خطر و خطر سرطان­زایی برای فلزات سنگین در غبار خیابان………… 108

جدول3-17- جذب روزانه شیمیایی فلزات بالقوه سمناک در نمونه­های غبار خیابان……….. 113

جدول 3-18- نتایج ضریب همبستگی بین عناصر در نمونه­های غبار خیابان…………………… 115

جدول 4-1-نام و مختصات محل نمونه­برداری غبار خیابان………………………………………………….. 123

جدول 4-2- آمار توصیفی ترکیبات مختلف PAH در نمونه­های غبار خیابان……………………. 124

جدول 4-3- ماتریس همبستگی بین ترکیبات PAH در نمونه­های غبار…………………………… 128

جدول4-4- تقسیم ­بندی PAHs بر اساس رده بندی آژانس بین ­المللی تحقیقات سرطان… 153

جدول 4-5- مجموعPAHsسرطان­زا و غیر سرطان­زا در نمونه­های غبار خیابان………………… 156

جدول4-6- تعداد حلقه­های آروماتیکی ترکیبات مختلف PAH………………………………………….. 157

جدول 4-7- درصد ترکیبات PAH دو، سه، چهار، پنج و شش حلقه­ای در نمونه­های غبار 160.

جدول 4-8- ضریب هم­ارز سمناکی ترکیبات PAH…………………………………………………………….. 161

جدول4-9- ضریب سمناکی و ضریب هم­ارز سمناکی در نمونه­های غبار خیابان……………… 162

فهرست شکل ها

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

شکل 1-1- اجزای اصلی یک محیط شهری……………………………………………………………………………… 5

شکل 1-2- تفاوت میان غبارهای شهری و بین شهری………………………………………………………….. 14

شکل 1-3- ساختار شیمیایی بنزن………………………………………………………………………………………….. 37

شکل 1-4- ساختار رایج PAHs در محیط……………………………………………………………………………… 40

شکل 1-5- تفاوت غلظت PAH ها در فصول تابستان و زمستان………………………………………….. 49

شکل2-1- نقشه محدوده شهرستان­های واقع در شعاع 50 کیلومتری شهر اصفهان………….. 58

شکل 2- 2- روند تغییرات دما در منطقه مورد مطالعه در سال 1388……………………………….. 60

شکل 2-3 میانگین بارش ماهانه در منطقه مورد مطالعه در سال 1388…………………………….. 60

شکل 2-4- نقشه زمین شناسی تا شعاع 50 کیلومتری اصفهان………………………………………….. 71

شکل 3-1- نقشه ایستگاه­های نمونه­برداری از غبار خیابان در محدوده مطالعاتی………………… 76

شکل 3-2- نمونه­برداری از غبار خیابان(فلزات سنگین)………………………………………………………… 76

شکل 3-3- نمونه­برداری از غبار خیابان(فلزات سنگین)………………………………………………………… 76

شکل 3-4- کدگذاری نمونه­های جمع­آوری شده…………………………………………………………………… 76

شکل 3-5- نمودارهای هیستوگرام عناصر در نمونه­های غبار خیابان…………………………………… 82

شکل 3-6- نمودار جعبه­ای ضریب زمین­انباشت عناصر در نمونه­های غبار خیابان…………….. 88

شکل 3-7- ضریب خطر بالقوه بوم­شناختی برای عنصر مس………………………………………………… 93

شکل 3-8- ضریب خطر بالقوه بوم­شناختی برای عنصر سرب………………………………………………. 93

شکل 3-9- ضریب خطر بالقوه بوم­شناختی برای عنصر روی………………………………………………… 93

شکل 3-10- ضریب خطر بالقوه بوم­شناختی برای عنصر نیکل…………………………………………….. 94

شکل 3-11- ضریب خطر بالقوه بوم­شناختی برای عنصر کروم…………………………………………….. 94

شکل 3-12- ضریب خطر بالقوه بوم­شناختی برای عنصر کادمیم…………………………………………. 94

شکل 3-13- ضریب خطر بالقوه بوم­شناختی برای عنصر آرسنیک………………………………………. 95

شکل 3-14- شاخص خطر بالقوه بوم­شناختی در نمونه­های غبار خیابان…………………………….. 95

شکل 3-15- مدل نقطه­ای شاخص خطر بالقوه بوم­شناختی در نمونه­های غبار خیابان……… 95

شکل3-16- مدل نقطه­ای شاخص خطر بالقوه بوم­شناختی در نمونه­های غبار خیابان……….. 99

شکل 3-17- نمودار جعبه­ای ضریب آلودگی عناصر در نمونه­های غبار خیابان…………………. 100

شکل 3-18- مدل نقطه­ای وضعیت آلودگی نمونه­های غبار خیابان……………………………………. 103

شکل 3-19- نمودار جعبه­ای شاخص آلودگی عناصر در نمونه­های غبار خیابان………………. 105

شکل 3-20- مدل نقطه­ای شاخص تجمعی آلودگی در نمونه­های غبار خیابان…………………. 109

شکل 3-21- خطر سرطان­زایی عناصر در غبار خیابان………………………………………………………… 109

شکل 3-22- شاخص خطر عناصر در غبار خیابان……………………………………………………………….. 111

شکل 3-23- مقایسه شاخص خطر و خطر سرطان­زایی در اصفهان با چین و آنگولا………… 112

شکل 4-1- نقشه پهنه­ بندی خطر بالقوه بوم­شناختی فلزات سنگین شهرستان اصفهان……. 121

شکل 4-2- نقشه ایستگاه­های نمونه­برداری از غبار خیابان در محدوده مطالعاتی………………. 121

شکل 4-3- نمونه­برداری از غبار خیابان…………………………………………………………………………………. 121

شکل 4-4- نمونه­برداری از غبار خیابان( ترکیبات آروماتیک چند حلقه­ای)………………………. 122

شکل 4-5- آماده ­سازی ظروف قبل از انجام نمونه­برداری……………………………………………………… 122

شکل4-6- شستشوی ظروف با محلولn-Hexan و سپس با محلول استون………………………… 122

شکل 4-7- نمودارهای هیستوگرام ترکیبات PAH………………………………………………………………. 125

شکل 4-8- نمودار Scree برای داده ­های مورد بررسی در تحلیل عاملی……………………………… 130

شکل 4-9- نمایش سه بعدی تحلیل عاملی نمونه­های غبار خیابان…………………………………….. 140

شکل 4-10- غلظت ترکیبات PAHs در ایستگاه­های مختلف…………………………………………….. 141

شکل 4-11- غلظت نفتالن در ایستگاه­های مختلف……………………………………………………………… 142

شکل 4-12- غلظت اسنفتیلن در ایستگاه­های مختلف………………………………………………………… 143

شکل 4-13- غلظت اسنفتن در ایستگاه­های مختلف…………………………………………………………… 144

شکل 4-14- غلظت فلورن در ایستگاه­های مختلف………………………………………………………………. 145

شکل 4-15- غلظت فنانترن در ایستگاه­های مختلف……………………………………………………………. 146

شکل 4-16- غلظت آنتراسن در ایستگاه­های مختلف………………………………………………………….. 147

شکل 4-17- غلظت فلورانتن در ایستگاه­های مختلف………………………………………………………….. 148

شکل 4-18- غلظت پایرن در ایستگاه­های مختلف……………………………………………………………….. 149

شکل 4-19- غلظت بنزو(a) آنتراسن در ایستگاه­های مختلف……………………………………………… 150

شکل 4-20- غلظت کرایزن در ایستگاه­های مختلف…………………………………………………………….. 151

شکل 4-21- غلظت بنزو(b+k)فلورانتن در ایستگاه­های مختلف…………………………………………. 152

فصل اول : کلیات
1-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
1-2 موقعیت جغرافیایی و راه‌های ارتباطی برش چینه‌شناسی گردنه پلمیس…………………………………………………………..
1-3 مشخصات عمومی، آب و هوا و مورفولوژی منطقه مورد مطالعه…………………………………………………………………….
1-4 تاریخچه مطالعات سازند نیور در ایران …………………………………………………………………………………………….
1-5 اهداف …………………………………………………………………………………………………………………………………………
1-6  روش کار ……………………………………………………………………………………………………………………………………
1-6-1  نمونه برداری ……………………………………………………………………………………………………………………….
1-6-2 جداسازی پالینومورف‌ها از رسوبات دربرگیرنده و تهیه اسلایدهای دائمی ………………………………………
1-6-3 مطالعه و عکس‌برداری از پالینومورف‌ها ……………………………………………………………………………………

فصل دوم : لیتوستراتیگرافی
2-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
2-2 نهشته‌های سیلورین در ایران ……………………………………………………………………………………………………………………………….
2-3 سازند نیور ……………………………………………………………………………………………………………………………………
2-4 لیتوستراتیگرافی برش چینه‌شناسی گردنه پلمیس ………………………………………………………………………………..

فصل سوم : سیستماتیک
3-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3-2 آکریتارش‌ها

 ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

فصل چهارم : پالینوستراتیگرافی و پالئواکولوژی
4-1 بیوستراتیگرافی گردنه پلمیس………………………………………………………………………………………………………………………………..
4-1-1 بیوزون I  …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4-1-2 بیوزون II  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
4-1-3 بیوزون III  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4-1-4 بیوزون IV  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4-1-5 بیوزون V  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
4-1-6 بیوزون VI  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4-1-7 بیوزون VII  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4-1-8 بیوزون VIII  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
4-1-9 بیوزون IX  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4-1-10 بیوزون X  …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
4-2 تعیین سن …………………………………………………………………………………………………………………………………………….
4-3 مقایسه پالینوفلور گردنه پلمیس با پالینوفلورای سایر نقاط ایران …………………………………………………………..
4-4 مقایسه پالینوفلور گردنه پلمیس با پالینوفلورای سایر نقاط جهان ………………………………………………………….