2-1- بیان مسئله

امروزه زندگی در کلان شهرها نیازمند فهم مشترک از زندگی جمعی و شهری، حقوق و تکالیف متقابل شهروندان است، انسان ها بر اساس نیازهای طبیعی که دارند با هم در ارتباط اند. این همزیستی و در کنار هم بودن نیاز به داشتن فرهنگ و اخلاق مطلوب و مقبول با رعایت حقوق همدیگر دارد. در سالهای اخیر پاره ای از ملاحظات شهروندی به گونه ای غیر مستقیم در تدوین برنامه های کلان توسعه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی انعکاس پیدا کرده است. جوانان همواره در جوامع به عنوان گروهی مساله ساز و آسیب پذیر تلقی شده اند که این امر هرگونه سیاست گذاری برای مشارکت آنها را با ملاحظات خاصی همراه می سازد. بنابراین نحوه نگریستن به جوانان و جایگاه آنان در جامعه به عنوان یک شهروند و درجه آگاهی از حقوق و تعهداتشان دارای اهمیت زیادی خواهد بود.

با در نظر گرفتن جمعیت کشور ایران که طبق آمار حاصل از سرشماری 1390 اغلب جوان هستند و حدود 7/31 درصد جمعیت کشور در سن 15 تا 29 سالگی قرار دارند و گسترش شهرنشینی، تراكم بالای جمعیت، وجود فرهنگهای گوناگون و رنگ باختن برخی از آنها و اختلاط با هویت شهری، مدرنیزاسیون و مشارکت مدنی، مفهوم شهروندی اهمیت بسیار داشته و شناخت مولفه ها و عوامل موثر بر شهروندی بیش از پیش اهمیت می یابد (نیکومرام و همکاران، 1390: 72).

کمسیون اسکفینگتون[1] در بریتانیا، مشارکت شهروندان ر ا چنین تعریف می کند: مشارکت به نظر ما سهیم شدن مردم در تدوین سیاست ها و پیشنهادهاست دادن اطلاعات از طرف مسئولان و امکان اظهار نظر در مورد آن اطلاعات، بخش مهمی از فرایند مشارکت به حساب می آید، اما این مسئله تمام ماجرا نیست. مشارکت کامل فقط در جایی تحقق می یابد که مردم بتوانند نقشی فعال در فرایند تهیه طرح بر عهده گیرند.

با اهیمت یافتن حضور جوانان در عرصه های اجتماعی، شهروندی فعال آنان نیز اهمیت می یابد. مشارکت اجتماعی، شرکت در انجمن های داوطلبانه، توجه به مصرف تولید ملی و کالاهای داخلی، پیگیری مسائل مهم روز و … همگی از عواملی است که شهروندی فعال جوانان را مشخص می سازد.

همچنین تاکید اغلب افراد جامعه بر حفظ خانواده هسته ای با وجود گسترش شهرها، می تواند نشانگر این باشد که خانواده به همراه سرمایه ی اجتماعی خود می تواند به عنوان متغیر مستقل تاثیر زیادی بر شهروندی فعال جوانان داشته باشد.

3-1- سوالات تحقیق

1- سرمایه اجتماعی خانواده جوانان چه میزان است؟

2- شهروندی فعال جوانان 18 تا 32 ساله چه میزان است؟

3- چه رابطه ای بین سرمایه اجتماعی خانواده و شهروندی فعال جوانان وجود دارد؟

4-1- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش

از آنجا که تا به حال رابطه دو متغیر سرمایه اجتماعی خانواده و شهروندی فعال بررسی نشده است، موضوع پژوهش تازه است. شهروندی فعال در جامعه ی کنونی که بیشترین جمعیت آن را جوانان تشکیل می دهند از جمله موضوعات مهمی است که می تواند بر سایر بخش های اجتماعی نیز موثر باشد از جمله: زندگی اجتماعی، فعالیت سیاسی، عضویت داوطلبانه در امور فرهنگی و اجتماعی و … با سنجش میزان شهروندی فعال جوانان می توان روی بخش های تعیین کننده فعال بودن آنان برنامه ریزی نموده با توسعه مشارکت های مدنی از طریق گسترش اعتماد میان افراد جامعه، ارزش های دموکراسی و دموکراسی پاسخگو را رقم زد.

با وجود جوانان در کشور می توان آگاهی از حقوق و وظایف شهروندی را در این افراد افزایش داده در گام بعدی آنها را با شهروندی فعال آشنا نمود تا از مزایای شهروندان فعال در جامعه استفاده نمود. با وجود شهروندان فعال، جامعه تغییرات اجتماعی مثبت را تجربه می کند، درک بین فرهنگی ایجاد می شود و قومیت های مختلف یکدیگر را به راحتی می پذیرند، سازمان های داوطلبانه بسیاری از موانع اجتماعی را رفع می کنند و دستیابی به مفهوم شهروند خوب تسهیل می گردد.

از آنجا که کنش و واکنش های افراد در درون قالب هایی جمعی رخ می دهد که اجتماعا بنا شده اند، مواردی چون خانواده، گروه، سازمان، نهاد و در کلی ترین شکل آن ساختار اجتماعی چنین قالب هایی نیز حاوی سرمایه اجتماعی می گردند. (پیران و همکاران، 1385: 10)

از سوی دیگر توجه به سرمایه اجتماعی خانواده می تواند ابعاد مختلفی از مشارکت و اعتماد را در مورد شهروندان روشن کند. خانواده با ایجاد اعتماد اولیه بستر مناسبی جهت میل به مشسارکت و حضور اجتماعی در جوانان ایجاد می کند.

5-1- اهداف پژوهش

هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و شهروندی فعال جوانان است.

هدف اصلی:

– بررسی رابطه سرمایه اجتماعی خانواده و شهروندی فعال درجوانان مجرد شهر تهران

هدف فرعی

– تعیین میزان سرمایه اجتماعی درون و برون خانواده جوانان.

– تعیین میزان شهروندی فعال جوانان.

 

 

فصل دوم: ادبیات پژوهش

1-2- مقدمه

در این فصل ابتدا به بررسی دیدگاه های نظری کلاسیک و متاخر درباره سرمایه اجتماعی و شهروندی فعال پرداخته و سپس از مطالعات تجربی در رابطه با موضوع پژوهش استفاده می کنیم.

2-2- مطالعات نظری

دیدگاه نظری در زمینه سرمایه اجتماعی:

در هر جامعه ای خرده نظام اجتماع در ارتباط با سایر خرده نظام های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی اصلی ترین منبع و قلمرو روابط و تعاملات اجتماعی توام با احساسات و عواطفی است که مولد تعهدات متقابل برای وصل کردن کنش  گران به هم دیگر و ایجاد اعتماد، همبستگی، انسجام و محیط گرم و سینرژی لازم برای سلامت جسمانی، روانی و شور و نشاط اجتماعی است. در جوامع سنتی، غلبه ی اجتماع بر سایر خرده نظام ها، زندگی گرم و پر احساسی را در درون اجتماعات کوچک خانوادگی، طایفه ای و قومی پدید می آور که هر چند برای اعضای هر یک از آن گروه ها مثبت محسوب می شود ولی برای بسط تعاملات اعضای آن گروه ها و روابط آن ها با گروه های دیگر ایجاد مشکل می کند. در جوامع مدرن هم علی رغم پیدایش و گسترش نهاد های مدنی جدید، شکل گیری اجتماع جامعه ای، یا اجتماع اجتماعات و رشد سرمایه اجتماعی جدید بین گروهی در قالب نظام سرمایه داری و با سیطره سیستم (خرده نظام های اقتصادی و سیاسی) بر جهان حیاتی[1] (خرده نظام های اجتماعی- فرهنگی)، زندگی نسبتا سرد و بی روح گردیده و کنش های ارتباطی تحت الشعاع کنش های ابزاری قرار گرفته است.(عبداللهی و موسوی، 1386: 197-198).

سرمایه اجتماعی در آثار صاحب نظران و دیدگاه های کلاسیک:

مضمون سرمایه اجتماعی در بعد عینی و ساختاری در سطح کلان مورد توجه دورکیم، بعد ذهنی یا شناختی آن در سطح خرد مورد نظر وبر و مید و بعد ارتباطی وتعاملاتی آن در سطح شبکه ی روابط مورد عنایت زیمل قرار گرفته است. علاوه بر اینها، دیدگاه مبادله به ویژه تئوری هومنز در ارتباط با تحلیل رفتارهای مبادله انسان با عوامل زیستی- روانی، از جمله نقش احساس بهره مندی و لذت طرفین مبادله در تداوم و استمرار روابط مبادله ای و دیدگاه تضاد مبتنی بر ماتریالیسم دیالکتیک و ماتریالیسم تاریخی مارکس در توجه به شرایط مادی تولید از جمله نیروهای مولد و روابط تولیدی در شکل گیری روابط و تعاملات اجتماعی (1973) در پی ریزی مبانی نظری- تجربی و شکل گیری مفهوم سرمایه اجتماعی بی تاثیر نبوده اند(عبداللهی و موسوی، 1386: 199).

دیدگاه های کلاسیک از مساله دو انگاری یا دوگانه بینی های تقلیل گرایانه ی نظم در برابر تضاد، فرد در برابر جمع، ذهن در برابر عین و … رنج می برده اند، چیزی که امروز در دیدگاه های تلفیق گرایانه نوین معاصر رنگ باخته است. اغلب جامعه شناسان بزرگ معاصر جوامع توسعه یافته که وارث منابع و متون علوم اجتماعی نسل های ماقبل خود بوده اند، ضمن مرور انتقادی آثار صاحب نظران کلاسیک سعی کرده اند با دوری از دو انگاری ها در تحلیل پدیده ها و مسائل اجتماعی، همه ی جنبه هاو ابعاد آن ها را در قالب دیدگاه های تلفیقی جامع تری مطمح نظر قرار دهند. برخی از این صاحب نظران نظیر تالکت پارسونز، یورگن هابرماس، آنتونی گیدنز و مانوئل کاستلز در ارائه دیدگاه های نظری جامع و تلفیقی برای طرح مسائل و پدیده های اجتماعی از جمله مفهوم سرمایه ی اجتماعی و کسانی چون جیمز کلمن، پی یر بوردیو، رابرت پاتنام و کلاوس افه در طرح مفهوم سرمایه اجتماعی و طراحی چارچوب های نظری و روش شناختی آن سهم قابل توجهی داشته اند. (همان)

چند بعدی بودن مفهوم سرمایه اجتماعی باعث شده تا اختلاف نظرهای زیادی در تعریف آن به وجود آید. یکی از گام های اساسی در رسیدن به هدف، تلاش برای ایجاد صراحت مفهومی از طریق ایجاد تمایز شفاف بین منابع، ابعاد، مولفه ها، اشکال و پیامدهای سرمایه اجتماعی و رهایی از گرفتار شدن در تفسیرهای همان گویانه در زیر چتر یک برنامه تحقیقی واحد و یکپارچه است. سنجش سرمایه اجتماعی باید با پیچیدگی نظری که بر ابعاد چندگانه موجود در مفهوم آن تاکید دارد، همخوانی داشته باشد. در این موضوع اجماع کلی وجود داردکه سرمایه اجتماعی متشکل از شبکه های اجتماعی (کمیت روابط) است که با هنجارهای اعتماد و بده بستان (کیفیت روابط) مشخص می شود. اما اینها باید به بخش های جزئی شان شکسته شده و به صورت جداگانه مورد سنجش قرار گیرد. (علیوردی نیا و همکاران، 1387: 114).

کلمن سرمایه اجتماعی را مترادف با کمیت و کیفیت رابطه نهادینه شده و با دوام یک فرد با دیگران فرض می کند که فرد از خلال آن به منابع موجود در جامعه در جهت نیل به اهداف خود، دسترسی می یابد. وی سرمایه اجتماعی را ارزش جنبه هایی از ساختار اجتماعی که کنش گران به عنوان منابعی جهت تحقق اهداف و علایق شان از آن استفاده می کنند، می دانست. (کلمن، 1377: 462 به نقل از قاسمی و کاظمی، 196).

پاتنام در تعریف سرمایه اجتماعی، به خصوصیاتی از سازمان اجتماعی نظیر شبکه ها، هنجارها و اعتماد اشاره دارد که همکاری و هماهنگی برای منافع متقابل را تسهیل می نماید (پاتنام، 1380: 285).

بوردیو نیز در رویکرد تضاد، سرمایه اجتماعی، را این گونه تعریف می کند «مجموعه منابع بالقوه و بالفعل در دسترس فرد یا گروه است که دارای شبکه نسبتا با دوامی از ارتباطات نهادینه شده یا آشنایی های متقابل و قابل احترام هستند[2]» (بوردیو، 1985: 248).

اما خلاصه ترین تعریفی که از سرمایه اجتماعی به عمل آمده است و تا حدی دربردارنده تمام تعاریفی است که از سرمایه اجتماعی ارائه شده است، تعریف فیلد از سرمایه اجتماعی است؛ وی مفهوم سرمایه اجتماعی را در سه کلمه «ارتباطات مهم است» بیان می کند. او بیان می دارد که مردم زمانی که با یکدیگر ارتباط دارند، کارهایی انجام می دهند که به تنهایی قادر به انجام دادن نیستند یا برای انجام آن دچار مشکل می شوند. هنگامی که مردم شبکه های ارتباطی ایجاد کرده و با اعضای آن شبکه که ارزش های مشترکی دارند رابطه دارند، این شبکه ها به عنوان منابعی تلقی می شوند که سرمایه اجتماعی ایجاد می کند[3] (فیلد، 2003: 1).

به طور کلی سرمایه اجتماعی را می توان به معنای مجموعه منابعی دانست که روابط اجتماعی را تسهیل می کند و به وسیله آن می توان از توانایی های افراد در جهت منافع شخصی و سود جمعی بهره برد. روابط اجتماعی در چارچوب ارزش ها و هنجارهای خاصی صورت می گیرد که از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است.( قاسمی و کاظمی، 1387: 197).

یکی از متقدمان طرح نظریه سرمایه اجتماعی را هنی فن[4] می دانند که در سال 1920 اولین بار واژه سرمایه اجتماعی را مطرح کرد و آن را شامل دارایی هایی دانست که در زندگی روزانه افراد خیلی به حساب می آیند، همانند حس تفاهم، رفاقت و دوستی، احساس همدردی و روابط اجتماعی در بین افراد و خانواده هایی که یک واحد اجتماعی را تشکیل می دهند (فلدمن و اساف، 1999، به نقل از شریفیان: 11).

هنی فن که در آموزش و پرورش ایالت ویرجینیای آمریکا خدمت می کرد معتقد بود که سرمایه اجتماعی به ابعادی مانند حسن نیت، دوستی و همدردی، داد و ستد میان افراد و خانوارها اشاره دارد. او برداشتی محدود از مفهوم سرمایه اجتماعی داشته و آن را تنها در قالب روابط درون گروهی مورد توجه قرار داده است. به نظر جیمز کلمن، کنشگران به رویدادهایی که تحت کنترل کنشگران دیگر است علاقه دارند و همین مساله باعث ایجاد روابط اجتماعی می گردد که در طول زمان تا اندازه ای پایدار می ماند. (کلمن، به نقل از عنایت و رئیسی، 1391: 27)

از آنجا که کنش و واکنش های افراد در درون قالب هایی جمعی رخ می دهد که اجتماعا بنا شده اند، مواردی چون خانواده، گروه، سازمان، نهاد و در کلی ترین شکل آن ساختار اجتماعی چنین قالب هایی نیز حاوی سرمایه اجتماعی می گردند. (پیران و همکاران، 1385: 10)

تلقی از سرمایه اجتماعی به عنوان «منابع ساختاری اجتماعی»(کلمن[5]، 1994: 302) موجب انجام مطالعات متمرکزی برای شناخت ابعاد و گستره شبکه های اجتماعی شد و بر این اساس تقسیم بندی مفاهیم و در نتیجه، مدل های مختلفی برای اندازه گیری ابعاد شبکه های اجتماعی ارائه گردید و این بار، سرمایه اجتماعی تنها با کمک یک عضو موثر در شکل گیری آن، یعنی شبکه ها تعریف شد. سرمایه اجتماعی توسعه ای هنگامی به وجود می آید که سطح پایینی از سرمایه اجتماعی اتصالی (که بیانگر کیفیت خوبی از ارتباطات خانوادگی است) و سطوح بالایی از سرمایه اجتماعی انتقالی (به معنای ارتباط ضعیفی میان جمع دوستان) و سرمایه اجتماعی ارتباطی (به معنای ارتباط میان اعضا در سازمان های داوطلبانه  و سطوح بالای آگاهی مدنی) وجود داشته باشد. (ساباتینی[6]، 2005؛ به نقل از شریفیان ثانی و ملکی، 1385: 49).

چهار بعد اصلی سرمایه اجتماعی یعنی پیوندهای قوی خانوادگی، پیوندهای ضعیف غیر رسمی، ارتباط در سازمان های داوطلبانه و آگاهی مدنی با شاخص های خود، همه حاکی از رویکردی ساختاری به شبکه های اجتماعی و سرمایه اجتماعی به شمار می آیند. (شریفیان ثانی و ملکی، 1385: 50)

[1] . Life World

[2] . Bourdieue

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                          صفحه

 

 

فصل اول: کلیات پژوهش و ساختار پایان نامه …………………………………………………… 1

• مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 2
• تعریف موضوع……………………………………………………………………………………………………………. 3
• ضرورت انجام طرح و اهداف پژوهش………………………………………………………………………….. 5
• بیان مساله…………………………………………………………………………………………………………………….. 6
• سوالات و فرضیه های اصلی مدل………………………………………………………………………. ……..  7

1-6       روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………… 8

• مراحل اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 9
• جامعه آماری و روش های گرد آوری اطلاعات……………………………………………………………. 9

 

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق و مبانی نظری پژوهش……………………………. 10

• سیر تکملی زنجیره تامین…………………………………………………………………………………………….. 11
• تعریف مدیریت زنجیره تامین…………………………………………………………………………………….. 12
• اهداف مدیریت زنجیره  تامین………………………………………………………………………………. ….14
• اصول نظام مدیریت زنجیره تامین……………………………………………………………………………… 14
• رویکردهای زنجیره تامین………………………………………………………………………………………….. 15
• مراحل تصمیم گیری در مدیریت زنجیره تامین………………………………………………………….. 16

2-6-1   طراحی و یا تغییر استراتژی زنجیره  تامین……………………………………………………….. 16

2-6-2   برنامه ریزی زنجیره تامین ………………………………………………………………………………. 17

2-6-3    مرحله عملیاتی زنجیره تامین………………………………………………………………………….. 17

• دیدگاه فرایندی زنجیره تامین ……………………………………………………………………………………. 17

2-7-1   دیدگاه چرخه ای…………………………………………………………………………………………….. 17

2-7-2   چرخه سفارش مشتری ……………………………………………………………………………………. 18

2-7-3    چرخه پر سازی مجدد…………………………………………………………………………………….. 19

2-7-4   چرخه تولید…………………………………………………………………………………………………….. 19

2-7-5   چرخه تدارکات ……………………………………………………………………………………………… 19

• استراتژی های پاسخ گو در مدیریت زنجیره تامین ……………………………………………………… 20
• یکپار چه سازی زنجیره تامین ……………………………………………………………………………………. 21
• عوامل سوق دهنده ی سازمان ها به سوی مدیریت زنجیره تامین ……………………………….. 23
• عوامل موثر بر مدیریت زنجیره تامین ………………………………………………………………………… 25
• فرایند های زنجیره تامین …………………………………………………………………………………………… 26
• عوامل موثر در پیاده سازی زنجیره تامین رقابتی………………………………………………………….. 28

2-14      چالش های زنجیره تامین …………………………………………………………………………………………… 30

2-15     اثر شلاقی در زنجیره تامین ………………………………………………………………………………………….. 33

2-15-1   مفهوم اثر شلاقی……………………………………………………………………………………………….. 33

2-15-2   علل ایجاد اثر شلاقی ………………………………………………………………………………………… 34

2-15-3   راه های کاهش اثر شلاقی …………………………………………………………………………………. 35

2-16    مرور مبانی نظری سیستم داینامیک ……………………………………………………………………………….. 37

2-16-1   تاریخچه پویایی های سیستم و کاربرد آن در زنجیره تامین………………………………….. 37

2-17     مزایای استفاده از رویکرد پویا شناسی سیتم ها ………………………………………………………………… 38

2- 18    ساختار و متدولوژی پویا شناسی سیستم …………………………………………………………………………. 39

2-19     مدل سازی در  پویا شناسی سیستم …………………………………………………………………………………. 39

2-20     بررسی رویکرد سیستم داینامیک در مسائل زنجیره تامین …………………………………………………. 46

2-20-1 سیر تاریخی و پژوهش های افراد در زمینه پویایی های زنجیره تامین……………….47

2-20-2 بررسی چند مقاله با موضوع مدلسازی زنجیره تامین با سیستم داینامیک……………50

2-20-2-1 مقاله اول………………………………………………………………………………………………51

2-20-2-2 مقاله دوم……………………………………………………………………………………………..57

فصل سوم: مدل سازی………………………………………………………………………………… 64

• مقدمه………………………………………………………………………………………….. 65

3-1-1   درباره کاله ( گروه صنعتی سولیکو ) ………………………………………… 65

• مدل سازی داینامیک زنجیره تامین شرکت کاله………………………………………. 66
• شناسایی متغییر های تاثیر گذار در زنجیره تامین شرکت کاله………………………. 67

3-3-1   نرخ فروش…………………………………………………………………………. 67

3-3-2   موجودی کالا در انبار مراکز پخش ……………………………………………. 68

3 -3-3   موجودی کالا در انبار مرکزی ……………………………………………….. 68

3 -3-4   ذخیره اطمینان در انبار مراکز پخش …………………………………………. 69

3 -3-5   فضای انبار مراکز پخش ……………………………………………………….. 69

3 -3-6   فضای انبار مرکزی ……………………………………………………………… 69

3 -3-7   ارسال کالا ……………………………………………………………………….. 69

3 -3-8   میزان تولید ……………………………………………………………………….. 69

3 -3-9   زمان حمل کالا از انبار مرکزی به انبار مراکز پخش ……………………… 70

3 -3-10   میزان سفارش برای تولید …………………………………………………….. 70

3 -3-11   ظرفیت تولید …………………………………………………………………… 71

3 -3-12   زمان مورد نیاز برای تولید ……………………………………………………. 71

3 -3-13   میزان سفارش برای خرید مواد ………………………………………………. 71

3-4     فرضیه پویا…………………………………………………………………………………….. 71

3-5     نمودار علی حلقوی………………………………………………………………………….. 74

3-5-1     حلقه هدف جوی فروش-موجودی…………………………………………………..74

3-5-2     حلقه های هدف جوی موجودی-ارسال…………………………………………….75

3-5-3     حلقه هدف جوی ارسال مواد……………………………………………………………77

3-5-4     حلقه رشد فروش-ارسال…………………………………………………………………77

3-5-5     حلقه رشد فروش-تولید………………………………………………………………….78.

3-5-6     حلقه رشد زنجیره تامین………………………………………………………………….80.

3-6     نمودار حالت و جریان………………………………………………………………………. 80

 

 

فصل چهارم: مطالعه­ عددی………………………………………………………………………. 82

• مقدمه………………………………………………………………………………………….. 83
• اجرای مدل شبیه­سازی مدیریت زنجیره تامین………………………………………….. 83
• اعتبارسنجی مدل پویا شناسی سیستم ها………………………………………………… 84

4 -3-1   اعتبارسنجی ساختار مدل………………………………………………………. 85

4 -3-1-1    آزمون برازندگی ……………………………………………… 85

4 -3-1-2    آزمون های سازگاری ……………………………………….. 86

4 -3-1-3    آزمون مطلوبیت و اثر بخشی …………………………………. 87

4 -3-2   اعتبار سنجی رفتار مدل ………………………………………………………… 87

4 -3-2-1    آزمون برازندگی ………………………………………………. 87

4 -3-2-2    آزمون حساسیت پارامتر ……………………………………… 87

4 -3-2-3    آزمون سازگاری ……………………………………………… 88

4- 3-2-4    آزمون مطلوبیت و اثربخشی……………………………………………91

4-3-3     اعتبارسنجی مضامین سیاست ها…………………………………………………………92

• آنالیز حساسیت……………………………………………………………………………… 94

فصل پنجم: نتیجه ­گیری و پیشنهادها…………………………………………………………….. 104

• نتیجه ­گیری……………………………………………………………………………………. 105
• پیشنهادها……………………………………………………………………………………… 109

مراجع……………………………………………………………………………………………………… 110

مراجع فارسی……………………………………………………………………………………………….. 110

مراجع لاتین…………………………………………………………………………………………………. 111

پیوست 1………………………………………………………………………………………………….. 113

 

 

فهرست شکل­ها

عنوان                                                                                                                                                                                                   صفحه

 

 

شکل 1-1 – عناصر موجود در یک مدیریت زنجیره تامین…………………………………………….. 4

شکل 1-2 – شبکه زنجیره تامین در یک سازمان………………………………………………………… 4

شکل 2-1 – مراحل و چرخه ها مدل مدیریت زنجیره تامین………………………………………….. 18

شکل 2-2 –  چرخه سفارش مشتری………………………………………………………………………. 18

شکل 2-3 – چرخه پر سازی مجدد………………………………………………………………………. 19

شکل 2-4-  چرخه تولید ………………………………………………………………………………….. 19

شکل 2-5-  موقعیت بررسی سفارش مشتری……………………………………………………………. 21

شکل 2-6- نمایی از اثر شلاقی بر زنجیره تامین……………………………………………………….. 34

شکل 2-7- فرایند مدل سازی ……………………………………………………………………………. 41

شکل 2-8- حلقه ی علی حلقوی تامین کننده ، توزیع کننده و .. …………………………………. 52

شکل 2-9- حلقه ی علی حلقوی تولید.. ……………………………………………………………….. 53

شکل 2-10- نمودار حالت و جریان تولید …………………………………………………………….. 54

شکل 2-11- شبیه سازی تحت شرایط اولیه……………………………………………………………. 55

شکل 2-12- ساختار زنجیره تامین ……………………………………………………………………… 58

شکل 2-13- نمودار علی حلقوی در مدل مورد مطالعه ………………………………………………. 59

شکل 2-14- مدل مدیریت زنجیره تامین سنتی ……………………………………………………….. 60

شکل 2-15- نمودار علی حلقوی مدل متداول زنجیره تامین…………………………………………. 61

شکل 2-16- نمودار علی حلقوی مدل VMI………………………………………………………….. 62

شکل 2-17- نمودار علی حلقوی مدلJMI……………………………………………………………. 63

شکل 3-1- فروش محصول به تفکیک ماه……………………………………………………………… 67

شکل 3-2- موجودی محصول به تفکیک ماه و شعب……………………………………………….. 68

شکل 3-3- رفتار مرجع موجودی کالا در انبار مرکزی………………………………………………. 68

شکل 3-4- رفتار مرجع میزان تولید………………………………………………………………………. 69

شکل 3-5- میزان سفارش برای تولید……………………………………………………………………………….70

شکل 3-6- حلقه ی هدف جوی فروش – موجودی………………………………………………….. 75

شکل 3-7- حلقه ی هدف جوی موجودی ارسال…………………………………………………….. 76

شکل 3-8- حلقه ی هدف جوی ارسال مواد…………………………………………………………… 77

شکل 3-9- حلقه ی رشد فروش – ارسال………………………………………………………………. 78

شکل 3-10- حلقه ی رشد فروش – تولید………………………………………………………………. 79

شکل 3-11- حلقه ی رشد زنجیره تامین……………………………………………………………….. 80

شکل 3-21- نمودار حالت و جریان زنجیره تامین………………………………………………………………81

شکل 4-1- نتایج اجرای مدل شبیه سازی………………………………………………………………. 84

شکل 4-2- آزمون های اعتبار سنجی……………………………………………………………………. 84

شکل 4-3- افزایش و کاهش متغییر زمان ارسال………………………………………………………. .95

شکل 4-4- اثر افزایش و کاهش متغییر زمان ارسال بر موجودی انبار………………………………. 96

شکل 4-5- اثر افزایش و کاهش متغییر زمان ارسال بر میازان فروش از دست رفته………………. 96

شکل 4-6- افزایش و کاهش متغییر زمان اصلاح موجودی انبار……………………………………. 97

شکل 4-7- اثر افزایش و کاهش متغییر زمان اصلاح موجودی انبار بر موجودی انبار محصول… 98

شکل 4-8- اثر افزایش و کاهش متغییر زمان اصلاح موجودی انبار بر فروش از دست رفته……. 98

شکل 4-9- زمان ارسال سفارش از واحد فروش به واحد تولید……………………………………… 99

شکل 4-10- اثر زمان ارسال سفارش از واحد فروش به واحد تولید بر میزان تولید…………….. 100

شکل 4-11- اثر زمان ارسال سفارش از واحد فروش به واحد تولید بر موجودی انبار…………. 100

شکل 4-12- اثر زمان ارسال سفارش از واحد فروش به واحد تولید بر نرخ تولید……………… 101

شکل 4-13- اثر زمان ارسال سفارش از واحد فروش به واحد تولید بر موجودی انبار مرکزی.. 101

شکل 4-14- اثر کاهش و افزایش مدت زمان تولید توسط تامین کننده…………………………. 102

شکل 4-15- اثر کاهش و افزایش مدت زمان تولید توسط تامین کننده بر متغییر نرخ تولید….. 102

شکل 4-16- اثر کاهش و افزایش مدت زمان تولید توسط تامین کننده بر نرخ تولید مواد اولیه 103

شکل 4-17- اثر کاهش و افزایش مدت زمان تولید توسط تامین کننده بر موجودی مواد اولیه 103

شکل 5-1- رفتار متغییر های فروش ، تقاضا ، فروش ا ز دست رفته و موجودی انبار………….. 106

شکل 5-2- تغییرات انجام شده…………………………………………………………………………. 107

شکل 5-2- میزان فروش از دست رفته بعد از اعمال سیاست………………………………………. 108

شکل 5-2- میزان فروش از دست رفته قبل از اعمال سیاست………………………………………. 108

 

فهرست جدول­ها

عنوان                                                                                                             صفحه

 

جدول 2-1- اعتبارسنجی مدل­های پویایی سیستم…………………………………………………….. 45

جدول 2-2- طبقه بندی از تحقیقات در حوزه ی سیستم داینامیک در زنجیره تامین                 49

 

فصل اول

مقدمه و کلیات پژوهش

مقدمه

رقابت بی امان در بازارهای جهانی امروزی، عرضه محصولات تازه با حضور کوتاه در بازار و اوج گرفتن انتظارات مشتریان، بنگاه‌های کسب ‌وکار را به سرمایه‌گذاری و تمرکز بر زنجیره‌های عرضه خود وادار کرده است. رقابت در کسب ‌وکار امروز دیگر میان تک‌تک شرکت‌ها نیست بلکه میان زنجیره ‌های ‌تأمین اتفاق می‌افتد. مدیریت زنجیره ‌تأمین به ابزاری استراتژیک برای شرکت‌ها تبدیل شده تا بتوانند کیفیت را مدیریت کرده، مشتریان را راضی نگاه دارند و با توان رقابتی باقی بمانند.
به جرأت می توان گفت بهترین راه نظم بخشیدن به واکنش های صحیح و سریع مسائل مربوط به سیستم ها ثبت و بررسی نقاط مهم عملکردی آنها به شکل سناریویی از آینده است که رفتار گذشته و حال محیط سیستم را ملاک قرار می دهد،ثبت این سناریو نیازمند بکارگیری دانش و تکنیکی است که با بهره گیری از نگرش سیستمی مشکلات را به درستی شناسایی و در جهت حل معضلات پیش آمده سریع ترین و صحیح ترین واکنش را نشان می دهد این دانش پویایی های سیستم نام دارد.

از آنجا که هدف این تحقیق توسعه دانش کاربردی در زمینه تحلیل زنجیره تامین است و به سمت کاربرد عملی آن هدایت می شود نوع تحقیق کاربردی است که به دنبال تحلیل زنجیره تامین یک شرکت تولید کننده پنیر پیتزا بر اساس رویکرد مدل سازی پویایی های سیستم متناسب با ساختار زنجیره تامین آن شرکت می باشد و با تحلیل نتایج حاصل از شبیه سازی و ارائه پیشنهاداتی در جهت بهبود عملکرد زنجیره تامین شرکت مورد مطالعه، سعی بر آن است که نتایج آن در آینده مورد استفاده قرار گیرد. از این رو ابتدا به بیان تاریخچه و تعاریف پایه ای علم پویایی های سیستم از جمله ساختار،روش مدل سازی،تأخیرات مواد و اطلاعات و همچنین الگوهای اولیه رفتار پویا پرداخته شده و کاربرد پویایی های سیستم در مدیرت زنجیره تامین مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه مدل عمومی زنجیره تامین،فرایندهای داخلی سازمان نقش مهمی در کنترل جریان های مالی و اطلاعاتی زنجیره ایفا می کنند.

• تعریف مساله

“مدیریت زنجیره تامین[1]” در راستای ایجاد اعتماد بین مراحل مختلف زنجیره، تبادل اطلاعات در مورد نیازهای بازار و توسعه محصولات جدید تلاش می­كند به شكلی كه در راستای تامین نیازهای مشتریان، مراحل مختلف زنجیره رابطه بلند مدتی با هم برقرار نمایند.

“مدیریت زنجیره تامین”  دامنه وسیعی دارد كه شامل: تامین كنندگان جزء، تامین كنندگان عمده، عملیات داخلی، مشتریان عمده، مشتریان جزء و مصرف كنندگان نهایی می­باشند و هدف اصلی آن جلب رضایت مشتریان نهایی زنجیره تامین می­باشد.شینگو[2] مدیریت زنجیره تامین را مفهومی می داند كه از صنایع تولیدی آغاز شده است، در حقیقت اولین نشانه­ها از مدیریت زنجیره تامین در سیستم تولید “JIT”[3] شركت تویوتا آشكار شد. این سیستم با هدف تنظیم مقادیر عرضه به كارخانه­های تولید موتور در مقدار صحیح كوچك و اقتصادی طراحی شد و هدف آن عبارت بود از كاهش سطح موجودی و تنظیم تعاملات عرضه كنندگان با بخش خط تولید به نحو موثر و كارآمد. بعد از ظهور رویكرد مدیریت زنجیره تامین در صنایع خودروسازی ژاپن بعنوان زیر مجموعه ­ای از سیستم تولید، تحول در فضای مفهومی مدیریت زنجیره تامین آغاز و این مدیریت بعنوان یكی از مفاهیم مستقل و اصلی در نظریه مدیریت صنعتی مطرح شد. در عمل، مدیریت زنجیره تامین تلفیقی از قلمروهای ویژه در فضای مفهومی مدیریت شامل مدیریت كیفیت فراگیر[4]، فرایند طراحی مجدد كسب و كار[5] و شیوه تولید درست به موقع[6] می باشد.” [1].

بنابراین می‌توان زنجیره‌ تأمین را شبکه‌ای از شرکت‌های عرضه‌کننده مواد ‌اولیه، تولیدکننده و توزیع‌کننده دانست که فعالیت‌های خرید مواد اولیه، تبدیل این مواد به محصولات نیمه‌ساخته و نهایی و توزیع محصولات نهایی را به مشتریان نهایی انجام می‌دهند. شکل 1-1 عناصر موجود در یک زنجیره تامین را نشان می دهد.

 

شكل1-1: عناصر موجود در یک زنجیره تامین

در حقیقت، مدیریت زنجیره تامین شامل تمامی فعالیت­ها و فرایندهایی است كه موجب ایجاد ارزش در كالاها و خدمات نهایی می­ شود. همانطور كه در شكل 2-1، دیده می­ شود، مدیریت زنجیره تامین كل سازمان را مورد توجه قرار می­دهد و هدف آن افزایش شفافیت و چیدمان صحیح زنجیره تامین بصورت هماهنگ، صرف نظر از مرزهای بخشی یا شركت است.

 

شكل 1-2  :شبكه زنجیره تامین یک سازمان

 

 

با توجه به توضیحات فوق و توجه به شكل­های مطرح شده در زنجیره تامین، می­توان اجزای زنجیره تامین را در 3 گروه قرار داد:

الف – زنجیره تامین بالا دست:

این بخش شامل تامین كنندگان مواد اولیه و تامین كنندگان آنها می­باشد.

ب – زنجیره تامین داخلی:

این قسمت شامل همة فرایندها و پردازش­هایی است كه بوسیله یک سازمان در جهت تبدیل داده ­ها به ستاده­ها صورت می­گیرد.

ج – زنجیره تامین پایین دست:

1       فصل اول : تعریف مسئله.. 2

1-1 مقدمه و تعریف مسئله.. 2

1-2 ضرورت انجام تحقیق.. 3

1-3 تعریف مسئله.. 4

1-4 روش تحقیق و اعتبارسنجی روش.. 5

2 فصل دوم: مقدمه و مطالعه ادبیات.. 6

2-1 کیفیت چیست؟.. 6

2-2 هزینه کیفیت.. 11

2-2-1 تعریف هزینه کیفیت:.. 11

2-2-2 تاریخچه هزینه کیفیت:.. 13

2-2-3 انواع مدل های هزینه کیفیت:.. 17

2-2-4 سیستم هزینه کیفیت:.. 32

2-2-5 حجم هزینه‌های کیفیت:.. 33

2-2-6 روش ارائه مدل و استقرار هزینه کیفیت:.. 38

2-2-8 هزینه کیفیت در استانداردها:.. 452-2-7 اهداف و مزایای استقرار مدل هزینه کیفیت:.. 41

2-2-9 محدودیت‌ها، موانع و الزامات هزینه کیفیت: .. 46

2-3 خلاصه فصل . 50

3 فصل سوم : راه حل مبتنی بر QFD برای استقرار سیستم هزینه کیفیت   48

3-1 آشنایی با روش و فلسفه QFD.. 48

3-1-1 تعریف QFD.. 48

3-1-2 مزایای استفاده از  QFD.. 52

3-1-3 روش اجرای QFD.. 53

3-1-4 گسترش‌ها در زمینه QFD.. 68

3-2 ارائه راهکار . 68

3-2-1 سیستم هزینه کیفیت.. 68

3-2-2 کاربرد روش مبتنی بر QFD برای تدوین سیستم هزینه کیفیت .. 73

3-3 خلاصه فصل .. 80

4 فصل چهارم : گزارش مطالعه موردی.. 82

4-1 معرفی .. 82

4-2 روش اجرا شده برای مطالعه موردی.. 83

4-3 استفاده از روش معمول برای مطالعه موردی.. 104

5 نتایج حاصله.. 109

6 پیوست 1 جداول QFD.. 112

7 پیوست 2 مصاحبه انجام‌شده.. 122

8 پیوست 3  روش نمره دهی معمولی(ساده).. 128

9 مراجع…. 129

 

 

فهرست جداول

          عنوان جدول                                                                                                                            صفحه

جدول ‏2‑1: مقایسه رویکرد های متفاوت به کیفیت.. 7

جدول ‏2‑2: فرایندها و فعالیت های ذیل بخش های مختلف کیفیت.. 9

جدول ‏2‑3 :اهداف، نتایج، فعالیت‌ها و خروجی های دسته هزینه‌های مدل PAF   21

جدول ‏2‑4 :فعالیت های ذیل هر بخش دسته مدل های PAF. 25

جدول ‏2‑5 :عناوین هزینه‌های کیفیت و بی کیفیتی.. 28

جدول ‏2‑6 :رابطه بین سطح سیگما و هزینه کیفیت[13].. 35

جدول ‏2‑7 :شاخص های گزارش هزینه کیفیت.. 38

جدول ‏3‑1 :جدول مدل کانو.. 59

جدول ‏4‑1 : وزن اهداف، محدودیت‌ها و الزامات سیستم هزینه کیفیت.. 85

جدول ‏4‑2 : نمونه محاسبه.. 91

جدول ‏4‑3 : وزن مولفه های هزینه کیفیت حاصل از جدول QFD2. 92

جدول ‏4‑4: اوزان و وجود و عدم وجود هر مولفه-روش برآورد در مدل هزینه کیفیت   103

جدول ‏4‑5: مقدار تقریبی هزینه‌های کیفیت و نسبت هزینه به درآمد.. 106

جدول ‏5‑1: مقایسه میان دو مدل حاصل از دو روش.. 111

جدول ‏6‑1: QFD1. 118

جدول ‏6‑2 : QFD2. 119

جدول ‏6‑3 : QFD3. 120

جدول ‏6‑4 : QFD3 ادامه.. 121

 

 

فهرست اشکال و نمودارها

   عنوان شکل/نمودار                                                                                                                   صفحه

شکل ‏2‑1: ارتباط رده‌های مدیریتی با حوزه‌های مختلف کیفیت.. 10

شکل ‏2‑2: سیر تکاملی کیفیت.. 10

شکل ‏2‑3 : دو دیدگاه سنتی(چپ) و نوین(راست) به هزینه‌های کیفیت.. 14

شکل ‏2‑4 :دسته هزینه‌های مدل هزینه کیفیت ضعیف.. 27

شکل ‏2‑5 : نقش سیستم هزینه کیفیت در سیستم بهبود.. 33

شکل ‏2‑6 :پراکندگی هزینه‌ها قبل(چپ) و بعد(راست) از استقرار سیستم هزینه کیفیت   37

شکل ‏3‑1 :نمودار ارتباط میزان رفع انواع نیازمندی‌ها.. 57

شکل ‏3‑2 :جدول QFD.. 62

شکل ‏3‑3 : ارتباط میان جداول QFD در روش چهار ماتریسی.. 67

شکل ‏3‑4 : سیستم هزینه کیفیت.. 71

شکل ‏3‑5 : ماتریس QFD تغییر یافته برای مطالعه هزینه کیفیت.. 77

شکل ‏3‑6 : روش پیشنهادی.. 80

شکل ‏4‑1: نمونه نمودار استخوان ماهی.. 85

شکل ‏4‑2: نمودار پارتو برای انتخاب مولفه های مدل COQ در روش معمول   107

شکل ‏5‑1: روش پیشنهادی.. 110

چکیده:

در این پایان‌نامه با توجه به اهمیت و تأثیر هزینه‌های کیفیت در صنایع مختلف و حجم آنها بر این مسئله توجه شده است و با توجه به وجود مشکلاتی که بر سر راه استقرار مدل هزینه کیفیت در صنایع وجود دارد این پایان‌نامه سعی کرده تا با بهره گرفتن از رویکرد گسترش ویژگی های کیفیت به مشتری مدار سازی مدل هزینه کیفیت کمک نماید. برای این مهم ابتدا در زمینه هزینه کیفیت نکاتی از جمله تشریح سیستم هزینه کیفیت و سئوالات معین کننده مدل هزینه کیفیت بیان می‌شود. پس از بیان این مقدمات روش مد نظر ارائه شده و در انتها نیز در یک مطالعه موردی اقدام به ارزیابی روش پیشنهادی در این پایان نامه با روشی که توسط نگارنده و با بهره گرفتن از توصیه‌های موجود در منابع استخراج شده، می‌شود. نتایج ارزیابی نشان می‌دهد که روش پیشنهادی نسبت به روش معمولی نسبتاً بهتر عمل می کند.

 

1-1    مقدمه و تعریف مسئله

تقریباً 70 سال از زمان مطرح‌شدن بحث هزینه کیفیت می‌گذرد  علت اصلی مطرح‌شدن این دیدگاه به مسئله کیفیت را می‌توان در آغاز انقلاب صنعتی و ایجاد انفکاک بین واحد های مختلف سازمانی جست‌وجو نمود. با پیشرفت صنایع و پیچیده شدن محصولات تولیدی به‌تدریج گرایش به تخصصی شدن در صنایع افزایش یافت و این امر باعث شد در داخل کارخانه‌ها تمایل به جدا کردن کارها و واحدهای سازمانی ایجاد شود و به دنبال آن واحدهایی نظیر کیفیت و تولید ایجاد شد؛ که حاصل انفکاک بین فعالیت های مربوط به کیفیت و تولید بود. به تدریج مضرات این دیدگاه خود را نمایان ساخت؛ یکی از مضرات این دیدگاه این بود که تولید به علت آنکه هسته اصلیِ درآمدزایی سازمان بود مورد توجه مدیران ارشد قرار می‌گرفت و تأثیرات اقتصادی مربوط به حجم و مقدار تولید تقریباً معین بود؛ ولی دراین‌بین نقش و تأثیر اقتصادی واحدهای پشتیبان تولید نظیر کیفیت پنهان می‌ماند. این امر سبب شد تا متخصصان کیفیت به فکر ایجاد زبان مشترک با مدیران ارشد، یعنی زبانی مبنی بر مفاهیم پولی و مالی،  بیافتند. حاصل این تفکر ایجاد مفاهیم هزینه کیفیت و درآمد کیفیت که در مجموع با عنوان اقتصاد کیفیت شناخته می‌شوند، می‌باشد[1-3].

بحث هزینه کیفیت پس از مطرح‌شدن با اقبال متخصصان کیفیت روبرو شد؛ و مدل‌های متنوع هزینه کیفیت برای صنایع مختلف تولیدی و حتی خدماتی ارائه شد و مورد استفاده قرار گرفت. پس از مطرح‌شدن بحث هزینه کیفیت در مجامع کیفیتی این مبحث به‌تدریج وارد استانداردهای سیستم مدیریت کیفیت شد و به‌عنوان یک الزام سیستم مدیریت کیفیت مطرح گردید[1].

مدل هزینه کیفیت و مواردی که در یک مدل جای می‌گیرند به‌تدریج رشد کرده و کامل شده‌اند. هزینه‌های پنهان کیفیت نیز به‌تدریج کشف شده و در مدل‌ها جای گرفتند. روش های اندازه‌گیری هزینه‌های کیفیت نیز به‌تدریج تنوع یافته و روش های برآورد متفاوتی برای هزینه‌های کیفیت و هزینه‌های پنهان کیفیت گسترش یافته‌اند.

همچنین انواع روش های ثبت و ضبط و جمع‌ آوری و یافتن داده‌های لازم برای این مدل‌ها نیز گسترش پیدا کرده‌اند و نیز برخی نرم‌افزارها به شکل موردی برای این کار طراحی شده‌اند بااین‌وجود نرم‌افزار جامع، کامل و فراگیری برای جمع‌ آوری و تحلیل این هزینه‌ها تا کنون ارائه نشده است[4].

1-2    ضرورت انجام تحقیق

همانطور که در بخش قبلی اشاره شد ابزار هزینه کیفیت یکی از ابزارهایی است که برای ایجاد زبان مشترک میان مدیران کیفیت و مدیران ارشد به وجود آمده ولی به‌تدریج کاربردهای مهم‌تری نظیر کاهش هزینه، بهبود کیفیت و جلبِ توجه مدیریت نسبت به مسایل کیفیت نیز در زمره کارکرد های این ابزار قرار گرفته است.

با وجود اینکه بحث هزینه کیفیت از نظر تئوری و در نظر گرفتن مقالات مربوطه یک بحث بلوغ یافته است، لیکن هنگام استقرار با مشکلاتی روبرو می‌باشد که این مسایل و مشکلات باعث می‌شود سازمان‌ها تمایلی به استقرار آن نداشته باشند؛ و یا به این نکته که این سیستم باید جاری باشد و نه ایستا توجهی نمی‌نمایند و در صورت استقرار آن، تنها یک دوره محدود را برای آن مناسب می‌دانند و آن را به شکل ناقص و تنها در قالب یکسری فرایند ثبت و ضبط اطلاعات و تهیه گزارشات بی‌اثر اجرا می‌نمایند[3].

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                     صفحه

فصل اول :کلیات تحقیق

1-1-مقدمه. 2

1-2- بیان مساله و اهمیت تحقیق.. 2

1-3-اهدف تحقیق.. 4

1-4- فرضیه های  تحقیق.. 5

1-5-روش انجام تحقیق.. 5

1-6- قلمرو تحقیق: 6

1-7- مفاهیم و واژگان تحقیق.. 6

فصل دوم:ادبیات نظری تحقیق

2-1-مقدمه. 9

2-2-آموزش از راه دور 9

2-3-سیر تكامل آموزش از راه دور 9

2-4-مفهوم یادگیری الكترونیكی.. 11

2-5 تعاریف یادگیری الكترونیكی.. 11

2-6-مزایای یادگیری الکترونیکی.. 13

2-7-چالش های یادگیری الکترونیکی در ایران.. 16

2-8- مدلهای آموزش الكترونیكی.. 18

2-8-1-آموزش همزمان یا کلاسهای آنلاین.. 18

2-8-2-آموزش غیر همزمان یا کلاسهای آفلاین.. 18

2-8-3-آموزش بر پایه کامپیوتر(CBT) 18

2-8-4آموزش بر پایه اینترنت (IBT) 19

2-8-5آموزش بر پایه وب ( WBT) 19

2-9-سیستم های یادگیری الکترونیکی.. 19

2-9-1 سیتم مدیریت یادگیری.. 19

2-9-2 سیتم مدیریت محتوای آموزشی   (LCMS) 20

2-10-مروری بر تحقیقات پیشین: 20

2-10-1فاکتورهای حیاتی موفقیت یادگیری الکترونیکی.. 20

2-10-2-مدل های موفقیت سیستم های اطلاعاتی.. 23

2-10-3 مدل های موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی.. 25

2-11-جمع بندی  مولفه های سنجش موفقیت یادگیری الکترونیکی.. 31

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه : 35

3-2- مدل تحلیلی پژوهش…. 35

3-3-روش تحقیق : 41

3-4- ابزار جمع آوری داده ها: 41

3-5 جامعه آماری و روش نمونه گیری 42

3-6 روائی پرسش نامه : 42

3-7-پایائی پرسشنامه: 43

3-8- روش تجزیه و تحلیل.. 43

3-9روش های تصمیم گیری چند معیاره MCDM… 44

3-9-1روشAHP. 45

3-9-2روشANP. 45

3-9-3گام های فرایند ANP. 45

3-9-4منطق فازی.. 49

3-9-5مجموعه های فازی.. 49

3-9-6اعداد فازی مثلثی.. 50

3-9-7فرایند تحلیل شبکه فازی.. 50

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها

4-1-مقدمه. 54

4-2- آمار توصیفی.. 55

4-2-1جنسیت: 57

4-2-2 –سطح تحصیلات.. 55

4-2-3- میزان تجربه در حوزه یادگیری الکترونیکی.. 55

4-2-4- توزیع فراوانی پاسخ دهنده گان به تفکیک استاد و دانشجو. 56

4-2-5 توزیع فراوانی سنی پاسخ دهندگان.. 56

4-3- آمار تحلیلی.. 57

4-3-1 – تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه شناسایی عوامل موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی.. 57

4-3-1-1 تحلیل فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………..60

4-3-2- تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه الویت بندی عوامل موثر بر موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………64.

فصل پنجم : نتیجه گیری

5-1-مقدمه: 89

5-2-بحث و نتیجه گیری.. 89

5-3-محدودیت های تحقیق.. 93

5-4- پیشنهادهای عمومی:…………………………………………………………………………………………………………………………………93

5-6-پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده. 95

مراجع.. 97

 

 

پیوستها:

پیوست الف : پرسشنامه شماره1………………………………………………………………………………………………………….102

پیوست ب : پرسشنامه شماره 2 …………………………………………………………………………………………………………107

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                 صفحه

جدول2-1 تحقیقات انجام شده در ارتباط با مولفه های سنجش موفقیت یادگیری الکترونیکی…………………….32

جدول3-1 مولفه هاو شاخص های سنجش موفقیت سیستم یادگیری الکترونیکی دانشگاه ها  ………………………39

جدول 3-2مقیاس متغییر های زبانی با اعداد فازی مثلثی.. 46

جدول 4-1 نتایج اندازه های KMO  و آزمون كرویت بارتلت و ضرایب اعتبار عامل ها 57

جدول4-2 ماتریس عامل های چرخش یافته به شیوه واریماكس و  تحلیل گویه ها 58

جدول4- 3بررسی پایایی پرسشنامه با بهره گرفتن از آزمون الفای کرونباخ.. 59

جدول 4-4 آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین عوامل و كل آزمون.. 60

جدول 4-5بررسی میانگین و انحراف معیار سوالات پرسشنامه بر اساس نظر متخصصان.. 60

جدول 4-6 بررسی مقایسه ای نظر متخصصان بر اساس آزمون t.. 61

جدول 4-7میانگین مقایسات زوجی مولفه ها نسبت به هدف (ماتریس w21) 67

جدول 4-8:ماتریس W22 مولفه های سیستم یادگیری الکترونیکی.. 68

جدول 4-9 :ماتریس Wi مولفه های سیستم یادگیری الکترونیکی.. 69

جدول4-10   وزن فازی هر یک از  مولفه های موفقیت سیستم یادگیری الکترونیکی.. 69

جدول 4-11میانگین مقایسات زوجی شاخص های کیفیت سیستم و زیر ساخت (ماتریس w21) 71

جدول 4-12 :ماتریس W22 شاخص های کیفیت سیستم و زیر ساخت… 71

جدول4-13 :ماتریس Wi شاخص های کیفیت سیستم و زیر ساخت… 72

جدول4-14 وزن فازی هر یک از  شاخص های کیفیت سیستم و زیر ساخت… 72

جدول4-15 میانگین مقایسات زوجی شاخص های کیفیت خدمات (ماتریس w21) 74

جدول4-16 :ماتریس W22 شاخص های کیفیت خدمات با یکدیگر. 74

جدول4-17  :ماتریس Wi شاخص های کیفیت خدمات… 74

جدول4-18  وزن فازی هر یک از  شاخص های کیفیت خدمات… 75

جدول 4-19میانگین مقایسات زوجی شاخص های کیفیت اطلاعات (ماتریس w21) 77

جدول4-20  :ماتریس W22 شاخص های کیفیت اطلاعات… 77

جدول4-21 :ماتریس Wi شاخص های کیفیت  اطلاعات… 78

جدول 4-22 وزن فازی هر یک از  شاخصهای کیفیت اطلاعات… 78

جدول 4-23میانگین مقایسات زوجی شاخص های خصوصیات دانشجو  (ماتریس w21) 80

جدول  4-24  :ماتریس W22 شاخص های خصوصیات دانشجو. 80

جدول 4-25  :ماتریس Wi شاخص های خصوصیات دانشجو. 81

جدول4-26 وزن فازی هر یک از  شاخصهای خصوصیات دانشجو. 81

جدول4-27 میانگین مقایسات زوجی شاخص های خصوصیات استاد (ماتریس w21) 83

جدول 4-28ماتریس W22 شاخص های خصوصیات استاد. 83

جدول 4-29 :ماتریس Wi شاخص های خصوصیات استاد. 84

جدول 4-30 وزن فازی هر یک از  شاخصهای خصوصیات استاد. 84

جدول4-31 میانگین مقایسات زوجی شاخص های عوامل پشتیبانی (ماتریس w21) 86

جدول4-32 :ماتریس W22 شاخص های عوامل پشتیبانی.. 86

جدول4-33  :ماتریس Wi شاخص های عوامل پشتیبانی.. 87

جدول4-34   وزن فازی هر یک از  شاخصهای عوامل پشتیبانی.. 87

جدول5-1 : وزن هر یک از مولفه ها و شاخص های موفقیت سیستم یادگیری الکترونیکی.. 91

جدول 5-2 مقایسه مدل تحقیق با مدل های مشابه…………………………………………………………………………………………92

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                   صفحه

نمودار 3-2 مقیاس متغیرهای کلامی با اعداد فازی مثلثی……………………………………………………………………………….47

نمودار4-1 توزیع فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان.. 54

نمودار4-2 توزیع فراوانی سطح تحصیلات پاسخ دهندگان.. 55

نمودار 4-3 توزیع فراوانی میزان تجربه در حوزه یادگیری الکترونیکی پاسخ دهندگان.. 55

نمودار4-4 توزیع فراوانی پاسخ دهندگان به تفکیک استاد و دانشجو. 56

نمودار4-5رده سنی پاسخ دهندگان.. 56

نمودار4-6نمودار سنگ ریزه به منظور نمایش تعداد عامل های پرسشنامه. 59

 

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                              صفحه

شکل 2-1- عوامل حیاتی موفقیت یادگیری الکترونیکی.. 22

شکل 2-2-ابعاد رضایت یادگیرنده الکترونیکی.. 23

شکل 2-3-مدل موفقیت سیستم های اطلاعات… 24

شکل 2-4- مدل اصلاح شده موفقیت سیستم های اطلاعات… 25

شکل2-5 مدل موفقیت یادگیری الکترونیکی   26

شکل 2-6-مدل های ارزیابی یادگیری الکترونیکی.. 27

شکل 2-7- مدل موفقیت اجتماع های آنلاین.. 27

شکل 2-8 – مدل سنجش موفقیت سیستم های یادگیری آنلاین.. 28

شکل 2-9- مدل پذیرش فناوری (Tam) در سیستم های یادگیری آنلاین.. 29

شکل 2-10- مدل شش ضلعی(HELAM) ارزیابی یادگیری الکترونیکی  29

شکل2-11-مدل پذیرش سیستم های یادگیری الکترونیکی. 30

شکل2-12-مدل ارزیابی سیستم های یادگیری الکترونیکی.. 31

شکل 3-1 مولفه ها و شاخص های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی در دانشگاه ها……………36

شکل3-2فرایند سلسله مراتب و فرایند شبکه. 48

شکل 3-3  عدد فازی مثلثی.. 50

شکل4-1  تعامل مولفه های سیستم یادگیری الکترونیکی با یکدیگر. 66

شکل4-2 تعامل شاخص های مولفه‌ی کیفیت سیستم و زیر ساخت با یکدیگر. 70

شکل 4-3تعامل شاخص های مولفه‌ی کیفیت خدمات با یکدیگر. 73

شکل 4-4 تعامل شاخص های مولفه‌ی کیفیت اطلاعات با یکدیگر. 76

شکل 4-5تعامل شاخص های مولفه‌ی خصوصیات دانشجو. 79

شکل 4-6 تعامل شاخص های مولفه‌ی خصوصیات استاد. 82

شکل4-7 تعامل شاخص های مولفه‌ی عوامل پشتیبانی.. 85

 

فصل اول کلیات تحقیق

 1-1-مقدمه

در این فصل به كلیات و مفاهیم تحقیق پرداخته می شود، مطالب این فصل شامل: بیان مسأله و اهمیت تحقیق،اهداف تحقیق، سئوالات و فرضیه های تحقیق،روش انجام تحقیق ،ابزار گردآوری داده ها،قلمرو تحقیق و مفاهیم و واژگان تحقیق است.

1-2- بیان مساله و اهمیت تحقیق:

اختراعات بشری غالبا تغییرات شگرفی در زندگی بشریت ایجاد نموده اند، اما همه این اختراعات دارای ارزش و تاثیرگذاری یكسانی نیستند. در عصر حاضر یكی از مهمترین آنها كه حقیقتا تحول بارزی را در زندگی انسان ایجاد نموده است، پیدایش رایانه بوده است كه سرآغاز آن به سال های دهه 1950 می رسد . اما تغییرات ناشی از رایانه زمانی به اوج خود رسید كه شبكه های ارتباطی بین آنها رشد نمود و اینترنت با از میان برداشتن فاصله های فیزیكی و موانع ارتباطی موجود، دنیای مجازی را رقم زد. بدنبال بكارگیری فناوری های جدید در سیستم های اطلاعاتی آموزش هم دستخوش تغییر و تحولات بسیاری شده است(Ozpolat & Kare , 2009). بنابراین مفهوم پیشین  یادگیری الكترونیكی نیز در حال تغییرات اساسی است و به كلاس های حضوری محدود نمی شود (روزنبرگ 1383; Wang, 2007).یادگیری الكترونی به استفاده از وسایل الكترونیكی برای یادگیری، از جمله تحویل محتوا از طریق رسانه های الكترونیكی مانند اینترنت، صوتی، ویدئویی، پخش ماهواره، تلویزیون های تعاملی و سی دی اشاره دارد (Kaplan&Anderson, 2000) .گسترش سریع اینترنت با گرایش به سمت استقلال از مكان آموزش به فرد، یک انگیزه ای برای دانشگاه ها شده است تا در بخش الكترونیكی سرمایه گذاری كنند(Accles, 1997). در كشور ایران نیز امكان دسترسی به آموزش عالی در قالب كلاس های حضوری برای بسیاری از متقاضیان وجود ندارد ولی می توان ضعف در پاسخگویی روش های سنتی را با بكارگیری سیستم های یادگیری الكترونیكی جبران نمود ( یعقوبی و همكاران1387).  با این حال، توسعه و مدیریت بهبود مستمر سیستم های آموزش الكترونیكی مؤسسات آموزشی و صنعتی را كاملا به چالش كشانده است و در آن ارزیابی به یک نیاز ضروری تبدیل گردیده است (Accles, 1991). افزایش سریع تعداد مؤسسات ارائه دهنده یادگیری الكترونیكی از یک سو و رشد كمی رشته های موجود آن از سوی دیگر این سؤال را مطرح می سازد كه این مراكز تا چه اندازه ای در پیاده سازی و اجرای دوره های یادگیری الكترونیكی موفق بوده اند و تا چه اندازه ای توانسته اند مهمترین هدف نظام آموزشی خود را كه همانا ارتقاء كیفیت یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانشجویان است را برآورده سازند(صمدی 1389).اما آنچه كه اهمیت بحث را روشن تر می سازد، تلاش برای كسب موفقیت در استفاده از یادگیری الكترونیكی و سنجش میزان موفقیت این سیستم ها است.(Delone,2003) وتلاش ناموفق برای پیاده سازی یادگیری الكترونیكی، موجب از دست دادن سرمایه خواهد شد(Govindasamy,2002) . لذا از سال 1992در چندین تحقیق به بررسی موفقیت سیستم های اطلاعاتی و سنجش آن به طریق تجربی پرداخته شده است(Wang Et Al , 2007). محققان زیادی از رشته های مختلف از قبیل:كامپیوتر، سیستم های اطلاعاتی، روانشناسی، تكنولو‍ژی، آموزشی سعی كرده اند كه سیستم های یادگیری الكترونیكی را ارزیابی كنند. بعضی از آنها روی عامل انسانی ( رضایت دانشجو و استاد )، بعضی روی تكنولوژی آموزشی وبعضی روی مواد آموزشی تمركز كرده اند (Liaw,Huang,& Chen2007). برای شناسایی و بررسی فاكتورهای سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الكترونیكی می توان مدل هایی كه در زمینه سیستم های اطلاعاتی مطرح شده اند را نام برد. مدل موفقیت سیستم های اطلاعاتی دلون ومك لین، مدلی است كه می تواند به فهم این مطلب كمك كند (Petter& Mclean,2002) .این مدل برای اولین بار در سال 992 توسط دلون مورد توسعه وبازنگری قرار گرفت. مدل اصلاح شده دلون و مك لین شامل6بعد می باشد كه عبارتند از: قصد استفاده از سیستم- رضایت كاربر- منافع حاصل از سیستم های اطلاعاتی (Delon& Mclean,2003;Wang2007).از آنجا كه سیستم های یادگیری الكترونیكی نوعی خاصی از سیستم های اطلاعاتی هستند(Wang Et All,2007; Lee ,2008) . می توان مدل اصلاح شده دلون و مك لین را برای سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الكترونیكی نیز بكار برد. در این راستا وانگ و همكاران وی، از مؤلفه های مذكور(بدون در نظر گرفتن روابط بین آنها) برای اولین بار در سیستم های یادگیری الكترونیكی در سازمانها استفاده كردند.(Wang Et All ,2007) . سپس لین مدل مذكور را با حذف مؤلفه منافع حاصل از سیستم و در نظر گرفتن كلیه روابط بین مؤلفه هایی برای سیستم های یادگیری الكترونیكی استفاده نمود(Lin,2007) . لازم به ذكر است كه در هر مورد بكارگیری مدل دلون و مك لین، میزان موفقیت سیستم های یادگیری الكترونیكی تنها از دیدگاه یادگیرنده مورد بررسی قرار گرفته است و با توجه به اینكه استاد نیز در یادگیری الكترونیكی نقش بسیار مهمی دارد برای بكارگیری صحیح مدل، علاوه بر در نظر گرفتن كلیه مؤلفه ها و روابط بین آنها دیدگاه استاد نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. در تحقیقی دیگر كه توسط اوزكان و كوسلر انجام شده با بهره گرفتن از مدل اصلاح شده دلون و مك لین، یک مدل شش ضلعی برای یادگیری الكترونیكی [1](HELAN) ارائه و در یكی از دانشگاه های تركیه مورد آزمون قرار گرفت كه ابعاد این مدل عبارتند از محتوا (اطلاعات)- نگرش استاد – كیفیت خدمات- كیفیت سیستم- عوامل پشتیبانی كننده نگرش و دیدگاه یادگیرنده(Ozkan & Koseler,2009). در این تحقیق روابط بین مؤلفه ها درنظر گرفته نشده است .لازم به ذكر است یکی از مهمترین ضعف های مدل های پیشین این است که اهمیت نسبی مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الکترونیکی بصورت کمی قابل سنجش نیستند. به عبارت دیگر شناسایی اینکه کدام مولفه ارزیابی را بیشتر تحت تاثیر قرا می دهدتا حدی دشوار است . فرایند تحلیل شبکه[2] این مشکل را برطرف می کند و وزن هر مولفه را بصورت کمی محاسبه و رتبه بندی می کند.با توجه به انتقادی که بر تحلیل شبکه کلاسیک وارد شده است ، ترکیب فرایند تحلیل شبکه  و منطق فازی به عنوان راهی برای رفع نارسایی های مطرح شده است.

بنابراین در پایان نامه حاضر براساس تحقیقات پیشین و مطالعه و بررسی مجدد و دریافت نظر خبرگان، مولفه های سنجش موفقیت سیستم های یادگیری الكترونیكی در دانشگاه ها، شناسایی سپس جهت مشخص کردن الویت و وزن هر مولفه و شاخص ازفرایند تحلیل شبکه فازی استفاده می گردد. امید است یافته های این تحقیق به مدیریت بهتر سیستم های یادگیری الكترونیكی و توسعه یادگیری الكترونیكی مؤثر بینجامد.

1-3-اهدف تحقیق:

فقدان چارچوبی جامع و بومی برای سنجش موفقیت سیستم یادگیری الكترونیكی در نظام آموزشی عالی كشور و همچنین عواملی كه موجبات موفقیت یا شكست محیط های یادگیری الكترونیكی را فراهم می كنند ضرورت چنین تحقیقی را ایجاب كرده است. در این تحقیق تلاش شده است كه با بهره گرفتن از مدل ها و تحقیقات پیشین بخصوص با بهره گرفتن از مدل شش ضلعی اوزكان و كوسلر، چارچوبی جامع و بومی برای سنجش میزان موفقیت سیستم های یادگیری الكترونیكی با رویكرد تحلیل شبکه فازی در دانشگاه ها ارائه گردد.

 

 

عنوان                                                                                                                 صفحه

فصل اول :مقدمه  …………………………………………………………………………………………………………………………….1

 

1-1-مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………  2

1-2- تشریح و بیان مساله…………………………………………………………………………………………….  3

1-3- هدف از انتخاب موضوع……………………………………………………………………………………….. 4

1-4- وضعیت تعمیرات پیش گویانه در کشور…………………………………………………………….. 7

1-5-چالشهای پروژه………………………………………………………………………………………………………..9

1-6- معرفی شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران…………………………………………………9

1-7-مفاهیم نگهداری و تعمیرات…………………………………………………………………………………10

فصل دوم:مبانی نظری تحقیق  ……………………………………………………………………………………………….. 14

 

2-1- اثر نگهداری و تعمیرات…………………………………………………………………………………..  15

2-2-بهینه سازی نگهداری وتعمیرات پیش بینانه  ……………………………………………….. 17

2-3- مفاهیم اقتصادی وتوجیه هزینه ها………………………………………………………………..  19

2-3-1- ارزیابی نیازهایBM ………………………………………………………………………………….. 19

2-3-2-توجیه هزینه…………………………………………………………………………………………………  20

2-3-3- هزینه استراتژی جاری تعمیراتی………………………………………………………………  20

2-4- طراحی یک برنامه نت پیش بینانه………………………………………………………………. 21

2-4-1-امتیازات نت پیش بینانه……………………………………………………………………………..  22

2-5-تكنیكهای نت پیش بینانه ……………………………………………………………………………… 23     2-5-1-مانیتورینگ ارتعاش……………………………………………………………………………………… 24

2-5-2-انواع سیستمهای ترموگرافی……………………………………………………………………….. 24

2-5-3-ترایبولوژی…………………………………………………………………………………………………..  25

2-5-4-بازرسی بصری……………………………………………………………………………………………..  25

2-5-5-مافوق صوت ………………………………………………………………………………………………  26

2-5-6-تکنیکهای دیگر ………………………………………………………………………………………..   26

2-6- ایجاد یک برنامه نت پیش بینانه  ………………………………………………………………   26

2-6-1-اهداف ، مقاصد و امتیازات ……………………………………………………………………..   27

2-6-2-الزامات عملی……………………………………………………………………………………………   28

2-6-3-انتخاب یک سیستم نت پیش بینانه ………………………………………………………  29

2-6-3-1-نیارهای پایه ای سیستم …………………………………………………………………….  30

• برنامه نت پیش بینانه كل كارخانه …………………………………………………………. 30

2-7-1-برنامه نت پیش بینانه مطلوب …………………………………………………………………  31

2-7-2- سیستم نت پیش بینانه مطلوب. …………………………………………………………   31

2-7-3-پیش بینی كافی نیست……………………………………………………………………………  31

2-8-مبانی نظری و مفاهیم تحقیق ……………………………………………………………………  32

2-8-1-روش تحقیق ………………………………………………………………………………………….  32

2-8-2-طراحی مدل پیش بینی ……………………………………………………………………….  35

2-8-3-داده کاوی ………………………………………………………………………………………………  35

فصل سوم: مروری بر تحقیقات انجام شده ………………………………………………………………………  37

 

3-1-مقدمه ………………………………………………………………………………………………………   38

3-2-سیستم پیش بینی نگهداری با استفاده تکنیکهای داده کاوی……………….   39

3-3-روشی عملی برای ترکیب داده کاوی و تشخیص خرابی …………………………. 44

3-4-روشی هوشمند برای بهینه سازی تعمیرات پیش گویانه…………………………. 49

3-5- برخی تکنیکهای نگهداری و تعمیرات پیش گویانه………………………………… 57

3-6-مروری بر تعمیرات مبتنی بر شرایط و زمان در برنامه های صنعتی………. 59

فصل چهارم: روش تحقیق(ارائه راهکار،الگوریتم و مدل پیشنهادی روش تحقیق)………. 61

 

4-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………….  62

4-2-طراحی مدلCBM………………………………………………………………………………….. 64

4-2-1-انتخاب بخش، واحد یا محیط پایش……………………………………………………  64

4-2-2-انتخاب پارامترها و معیارهای پایش تجهیزات……………………………………… 65

4-2-3-انتخاب روش مدلسازی پیش بینی …………………………………………………….  66

4-2-4-مدل فیزیکی ………………………………………………………………………………………..  67

4-3-تعیین اهداف داده کاوی  …………………………………………………………………………  68

4-4- شروع مراحل انجام پروژه  ………………………………………………………………………  70

4-4-1-انتخاب کارخانه ها و تجهیزات مورد نظر برای پروژه  ……………………….  70

4-4-2-شناخت داده………………………………………………………………………………………….  71

4-4-3-آماده سازی و آنالیز داده  …………………………………………………………………….  72

4-4-4-اکتساب داده / جمع آوری و ورود داده………………………………………………  74

4-4-5-پالایش داده ها …………………………………………………………………………………….  77

4-5-آنالیز داده ها ………………………………………………………………………………………….. 78

4-5-1-آنالیز داده های وضعیت و شرایطی………………………………………………….  78

4-5-2-آنالیز داده های رخداد خرابی……………………………………………………………  84

4-6-طراحی و توسعه مدل ……………………………………………………………………………  90

4-6-1-بررسی سطح آستانه پارامترها ………………………………………………………….  90

4-6-2-شناخت خوشه های خروجی ……………………………………………………………. 92

4-7-طراحی مدل با روش های داده کاوی……………………………………………………….  93

4-7-1-طراحی مدل با بهره گرفتن از درخت تصمیم………………………………………… 94

4-7-2-طراحی مدل با بهره گرفتن از روش شبکه عصبی  MLP…………………….96

4-7-3-طراحی مدل با بهره گرفتن از روش شبکه عصبی KNN………………….. 100

 

4-8-نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………… 103

فصل پنجم: بررسی و تحلیل داده ها و نتایج تحقیق………………………………………………….. 104

 

5-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………….105

5-2- بررسی خروجی ونتایج وارزیابی مدل بر پایه روش DT …………………….105

5-2-1-ارزیابی مدل بر اساس روش DT …………………………………………………. 107

5-3- بررسی خروجی و نتایج روش MLP………………………………………………. 109

5-3-1-ارزیابی مدل بر اساس روش MLP………………………………………………. 111

5-4- بررسی خروجی و نتایج روش KNN……………………………………………… 113

5-4-1-ارزیابی مدل بر اساس روش  KNN……………………………………………. 115

5-5-ارزیابی و تفسیر نتایج و خروجی ها ……………………………………………………117

5-6-نتایج ………………………………………………………………………………………………………118

فصل ششم: نتیجه گیری و پیشنهادها …………………………………………………………………….. 119

 

6-1- نتایج کلی حاصل از پروژه………………………………………………………………….. 120

6-2-پیشنهادهایی برای آینده ……………………………………………………………………. 121

 

فهرست جدول ها

 

 

عنوان و شماره                                                                                                     صفحه                                                                               

جدول 1- ماتریس Confusion………………………………………………………………………………………………67

جدول 2- ماتریس Confusion برای سه دسته کلاس………………………………………………………….69

جدول 3- محاسبه نرخ مثبت صحیح،نرخ مثبت غلط و دقت……………………………………………………69

جدول 4- نام پارامترهای کارخانه فشارقوی……………………………………………………………………………….73

جدول 5- نام پارامترهای کارخانه بی بی حکیمه 2……………………………………………………………………73

جدول 6- نمونه فرم ورود اطلاعات کارخانه بی بی حکیمه 2……………………………………………………74

جدول 7- نمونه فرم ورود اطلاعات کارخانه فشارقوی……………………………………………………………….75

جدول 8- نمونه ای از فرم پر شده وپالایش نشده کارخانه بی بی حکیمه 2……………………………77

جدول 9- نمونه ای از فرم پر شده و پالایش شده کارخانه بی بی حکیمه ……………………………..78

جدول 10- ماتریس الگو برای متغیرها کارخانه فشار قوی……………………………………………………….79

جدول 11- ماتریس آمارهای توصیفی کارخانه فشار قوی………………………………………………………..81

جدول 12- پارامترهای جدید ایجاد شده توسط روشPCA…………………………………………………….83

جدول 13 – نمایی از فاکتورهای جدید تولید با روش PCA……………………………………………………84

جدول 14- تغییرات ناگهانی فاکتور2 در رخداد خرابی…………………………………………………………87

جدول 15 – آمار خرابی های کارخانه بی بی حکیمه 2…………………………………………………………88

جدول 16- مقدار پارامترها در حالات خرابی …………………………………………………………………………90

جدول 17- مقادیر آستانه پایین و بالا برای پارامترها…………………………………………………………….91

جدول 18 – بازه های زمانی تعریف شده برای مدل……………………………………………………………..94

جدول 19- مجموعه داده آموزشی برای بازه زمانی (10-25)………………………………………………95

جدول 20- مجموعه داده آزمایشی برای بازه زمانی (10-25)……………………………………………..96

جدول 21- نتیجه تغییر مقادیر پارامترها در روش MLP……………………………………………………..98

جدول 22- مجموعه داده آموزشی برای بازه زمانی (3-15)…………………………………………………98

جدول 23- مجموعه داده آزمایشی برای بازه زمانی (3-15)……………………………………………….100

جدول 24- نتاِج تغییر مقدار K در روش شبکه عصبی KNN…………………………………………..101

جدول 25- مجموعه داده آموزشی برای بازه زمانی (10-20)………………………………………………101

جدول 26- مجموعه داده آزمایشی برای بازه زمانی (10-20)………………………………………………102

جدول 27- پیش بینی مدل بر پایه درخت تصمیم………………………………………………………………..106

جدول 28- نتایج پیش بینی خروجی در روش DT…………………………………………………………….108

جدول 29- درصد دقت پیش بینی در روش DT………………………………………………………………..108

جدول 30- مقایسه بازه های زمانی مختلف با روش DT برای پیش بینی برچسب خرابی در مدل طراحی شده…………………………………………………………………………………………………………………………….109

جدول 31- پیش بینی مدل بر پایه MLP………………………………………………………………………….110

جدول 32- نتایج پیش بینی خروجی در روش MLP……………………………………………………….112

جدول 33- درصد دقت پیش بینی در روش MLP…………………………………………………………..112

جدول 34- مقایسه بازه های زمانی مختلف با روش MLP برای پیش بینی برچسب خرابی در مدل طراحی شده…………………………………………………………………………………………………………………..112

جدول 35- پیش بینی مدل بر پایه KNN………………………………………………………………………..114

جدول 36- نتایج پیش بینی خروجی در روش KNN………………………………………………..115

جدول 37- درصد دقت پیش بینی در روش KNN……………………………………………………115

جدول 38- مقایسه بازه های زمانی مختلف با روش KNN برای پیش بینی برچسب خرابی در مدل طراحی شده…………………………………………………………………………………………………………….116

جدول 39-  مقایسه نهایی دقت پیش بینی هر سه روش برای هر سه خوشه خروجی در بازه های زمانی مختلف…………………………………………………………………………………………………………………….117

 

 

 

فهرست شکل ها

 

 

عنوان                                                                                                صفحه

شکل 1- قالب مفهومی معماری……………………………………………………………………………………………41

شکل 2- نمای کلی سیستم………………………………………………………………………………………………….42

شکل 3- گامهای روش IRIS-Pdm………………………………………………………………………………….46

شکل 4- نمایی از فرمت داده یکسان…………………………………………………………………………………….47

شکل 5- روش کلی و تعمیم یافته برای تعمیرات پیشگویانه………………………………………………51

شکل 6- الگوریتم تصمیم گیری نگهداری پیشگویانه…………………………………………………………..54

شکل 7- نمودارهای خرابی……………………………………………………………………………………………………57

شکل 8 – نمونه فرم دستی پر شده در کارخانه بی بی حکیمه 2……………………………………….76

شکل 9- نمودار تغییرات پارامترها در بازه زمانی………………………………………………………………….85

شکل 10 – حالتهای خرابی…………………………………………………………………………………………………..85

شکل 11 – حالتهای خرابی…………………………………………………………………………………………………..86

شکل 12- طراحی مدل پیش بینی با روش DT………………………………………………………………106

شکل 13- طراحی مدل درخت تصمیم برای بازه های زمانی مختلف………………………………107

شکل 14- طراحی مدل پیش بینی با روش MLP…………………………………………………………..110

شکل 15- طراحی مدل MLP برای بازه های زمانی مختلف …………………………………………111

شکل 16- طراحی مدل پیش بینی با روش KNN……………………………………………………….113

شکل 17- طراحی مدل KNN برای بازه های زمانی مختلف ………………………………………114

 

 

 

فهرست نشانه های اختصاری

 

CBM= Condition Based Maintenance

CMMS=

CRISP-DM= CRoss-Industry Standard Process for DataMining

DT=Decision Tree

FA= Factor Analysis

FP=False Positive

H= Hidden Layer

ISF= Independence Significance Feature

KNN= K Nearest Neighbor

LR= Learning Rate

M= Momentum

MLP= Multilayer Perceptron

PCA= Principal Component Analysis

PDM= Predictive Maintenance

PM=Preventive Maintenance

TP=True Positive

WMS= Weighted Mean Slop

 

 

فصل اول

 

1-مقدمه و طرح مسئله

 

 

1-1-مقدمه

 

در عصر حاضر و در حالی كه كارخانجات صنعتی بزرگ به دنبال ایجاد تغییرات در درون خود هستند تا بتوانند در رقابت با سایر رقبای خود در تحولات جهانی شدن موفق گردند این بحث نگهداری و تعمیرات است كه بطور جدی و موثر مسیر استراتژی تولید را در كارخانه های صنعتی مشخص می نماید.امروزه ،كارخانه های صنعتی به شدت درگیر مباحثی همچون كاهش هزینه ها ،توان رقابت بالا ، بهبود مستمر،بحران انرژی و افزایش كیفیت و كمیت محصولات هستند كه در این راستا اندیشیدن پیرامون نگهداری و تعمیرات به عنوان یک امر استراتژیک جهت رسیدن به اهداف فوق بسیار مهم و انكارناپذیر جلوه می كند.همواره رقابت ، عامل فشار بر كارخانجات تولیدی بوده است. به منظور كنترل و مدیریت این فشار، كارخانجات تولیدی می بایست ضمن كاهش هزینه ها، كیفیت و راندمان محصولات خود را افزایش داده و انعطاف پذیر نیز باشند[1, 2] .با توسعه فناوری اطلاعات میزان و سرعت دسترسی به اطلاعات بطور فوق العاده ای افزایش یافته است.از طرفی پیشرفت تكنولوژی نیز منجر به افزایش دستیابی موسسات و سازمانها به منابع وسیع اطلاعاتی شده وامكان تحقیق وبررسی موضوعات مختلف را برای سازمانها فراهم نموده است[3]. بنابراین نكته قابل توجه در سناریو جدید پیرامون مدیریت نگهداری و تعمیرات، آماده و در دسترس نگهداشتن تجهیرات در زمان نیاز است.یک كارخانه بسیار بزرگ با چندین هزار دستگاه متنوع از پیچیدگی بالایی در فعالیت نگهداری و تعمیرات(نت) برخوردار است. تصمیم گیری پیرامون استراتژی نت نیازمند دانشی است كه منطبق بر واقعیت سازمان باشد.از طرف دیگر كسب دانش مفید نیازمند استفاده و تحلیل صحیح از داده ها می باشد.لذا استفاده از داده ها و اطلاعات و چگونگی كار با آنها در طول مراحل پیاده سازی استراتژی نگهداری و تعمیرات از جایگاه ویژه ای برخوردار است [4, 5].

 

1-2- تشریح و بیان مساله

آنچه در سالهای اخیر توجه مدیران صنایع مختلف را در دنیای رقابتی امروز به خود جلب کرده است ، کاهش هزینه های تولید و در نتیجه کاهش قیمت نهایی محصولات است. در این میان هزینه های تعمیراتی ، مهمترین هزینه قابل کنترل در صنایع است و طبیعی است که کاهش آن در دستور کار مدیران صنعت قرار گیرد . یکی از مهمترین ابزارهایی که برای نیل به این هدف در اختیار مسئولین قرار دارد استفاده از روش های نوین نگهداری و تعمیرات بر اساس پایش وضعیت دستگاه ها است که بخصوص در صنایع تولید مداوم ، نظیر نفت ،گاز و پتروشیمی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. فلسفه وجودی روش های تعمیراتی از قبیل نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه1 و نگهداری و تعمیرات پیشگویانه2  ارائه راهكارهایی جهت كاهش هزینه های تعمیراتی و در نتیجه افزایش بهره وری واحد های تولیدی است[6].

عموما نگهداری و تعمیرات یا در زمان های مشخص و از قبل تعیین شده انجام می شود یا اینکه هر وقت خرابی رخ داد بسته به نوع خرابی تعمیر مرود نظر انجام می شود.اگرچه انجام تعمیرات پیشگیرانه می تواند تعمیرات ناگهانی و غیرمترقبه را کاهش دهد اما همچنان باعث کاهش دردسترس بودن و افزایش هرینه های تعمیرات می گردد. گاهی تعمیرات پیشگیرانه روی تجهیز انجام می شود درحالیکه تجهیز به خوبی کار می کند و نیازی به تعمیر و توقف ندارد

 

1Preventive Maintenance(PM)