فهرست مطالب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
چکیده	1
مقدمه	2
فصل اول: کلیات	6
خلاصه فصل اول	7
1-1- بیان مسئله	8
1-2- اهمیت تحقیق	9
1-3- سوالات تحقیق	9
1-4- فرضیه های تحقیق	10
1-5- اهداف تحقیق	11
1-6- پیشینه تحقیق	12
1-7- روش کار تحقیق	12
فصل دوم: بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی، فرهنگی، ادبی عصر عباسی	13
خلاصه فصل دوم	14
2-1- اوضاع سیاسی در عصر عباسی	16
2-1-1- بررسی عملکرد خلفا در عصر عباسی	18
2-2- اوضاع اجتماعی در عصر عباسی	21
2-2-1- گروه های مختلف مردم یا طبقات اجتماعی آن عصر	24
2-3- اوضاع اقتصادی در عصر عباسی	25
2-4- اوضاع دینی در عصر عباسی	27
2-5- اوضاع فرهنگی در عصر عباسی	29
2-6- اوضاع ادبی در عصر عباسی	32
2-6-1- مهمترین مراکز ادب و تعلیم در عصر عباسی	34
2-6-2- نثر در عصر عباسی	35
2-6-3- شعر در عصر عباسی	36
فصل سوم: سیر تحول مدح پیامبر(ص) از آغاز تا عصر عباسیان	39
عنوان	صفحه
خلاصه فصل سوم	40
3-1- مدح در لغت	42
3-2- مدح در اصطلاح	42
3-3- انواع مدح	44
3-3-1- مدح صادق	44
3-3-2- مدح کاذب	45
3-4- مدح نبوی	45
3-4-1- ظهور و پیدایش مدایح نبوی	45
3-4-2- تعریف شعر مدح نبوی	48
3-4-3- ویژگی های شعر مدح نبوی	49
3-4-4- ارزیابی انگیزه در مدح نبوی	50
3-5- مدح نبوی از صدر اسلام تا عصر عباسیان	52
3-5-1- مدح پیامبر در صدر اسلام	52
3-5-2- مدح پیامبر در دوره اموی	66
3-5-3- مدح پیامبر در دوره عباسی	69
3-5-3-1- مدح در عصر عباسی	69
3-5-3-2- جایگاه مدح نبوی در عصر عباسی	71
3-5-3-2-1- تأثیر ترفندهای سیاسی و مذهبی عباسیان بر سبک مدایح شعرای اهل بیت و پیامبر(ص)	73
فصل چهارم: مدح پیامبر(ص) در شعر شعرای عباسی	75
خلاصه فصل 4	76
4-1- نگاهی به زندگی پیامبر(ص) از ولایت تا رحلت در میان مدایح شعرای عصر عباسی	77
4-1-1- اصل و نسب و خاندان پیامبر (ص)	77
4-1-2- میلاد پیامبر(ص) و حوادث مهم هنگام تولد ایشان	85
4-1-3- بشارت تورات و انجیل و کاهنان عرب از آمدن پیامبر خاتم محمد(ص)	90
4-1-4- داستان هایی از دوران طفولیت پیامبر (ص)	95
4-1-4-1- نامگذاری پیامبر(ص)	95
عنوان	صفحه
4-1-4-2- داستان شق الصدر	98
4-1-4-3- سفر به شام و ملاقات با بحیرا	100
4-1-5- بعثت و دریافت وحی	103
4-1-6- حوادث مهم در دوران نبوت	108
4-1-6-1- معجزه شق القمر	108
4-1-6-2- معراج یا سیر شبانه رسول خدا (ص)	110
4-1-6-3- هجرت به یثرب و اقامت در غار ثور	113
4-1-7- وفات پیامبر(ص)	116
4-2- جلوه صفات پیامبر(ص) در شعر شعرای عصر عباسی	119
4-2-1- سروری پیامبر(ص) بر کل کائنات	119
4-2-2- خاتمیت پیامبر (ص)	125
4-2-3- هدایت	127
4-2-4- شفاعت پیامبر(ص)	130
4-2-5- ملجاء و پناهگاه	133
4-2-6- جود و بخشش	136
4-2-7- علم پیامبر(ص)	138
4-2-8- رحمه للعالمین	140
4-2-9- زیبایی و نورانیت پیامبر(ص)	142
نتیجه گیری	146
چکیده عربی	149
فهرست آیات قرآنی	154
منابع	156
چکیده انگلیسی	161

 

 

 

 

فصل اول

کلیات

 

خلاصه فصل اول

در زبان های اسلامی به ویژه عربی آثار بسیاری در ثنای پیامبر (ص) سروده شده است این گونه از آثار اشعاری هستند که پیامبر (ص) و زندگی و کرامات ایشان در محور آن قرار دارند و این اشعار مدایح نبوی نام گرفته است. این مدایح در ادبیات عرب از اهمیت بالایی برخوردار هستند و از نظر اخلاقی و تربیتی بسیار سودمند می باشند بنابراین با توجه به اهمیت مدایح نبوی و علاقه اینجانب به شخص پیامبر (ص) بر آن شدم تا موضوع پایان نامه ام را به بررسی مدایح نبوی در عصر عباسی اختصاص دهم زیرا کارهای زیادی در زمینه مدح پیامبر (ص) در دوره های مختلف صورت گرفته است اما تاکنون کسی به بررسی مدایح نبوی در عصر عباسی نپرداخته است. اینجانب برای شروع پژوهش در این زمینه ابتدا

فصل 1-   پیش­نیازها 2

1-1-    مفهوم بهره­وری.. 3

1-1-1-     بهره­وری          3

1-1-2-     کارایی.. 3

1-1-3-     اثربخشی        4

1-2-    کوتاه بر DEA.. 4

1-2-1-     تابع تولید      4

1-2-2-     مجموعه امکان تولید. 5

1-2-3-     اصول موضوعه. 6

1-2-4-     بازده به مقیاس(RTS) 8

1-2-5-     مستقل از واحد. 9

1-2-6-     ماهیت مدل.. 9

1-2-7-     مستقل از انتقال.. 10

1-3-    ویژگی­های تحلیل پوششی داده‌ها 11

1-4-    تعریف شاخص مالم­کوئیست… 12

1-4-1-     تابع فاصله    13

جمع‌بندی  17

فصل 2-    مباحث پایه‌ای در داده ­های نامطلوب و ادبیات موضوعی… 19

1-2-    مباحث و تعاریف اولیه. 20

2-1-1-     ورودی­ های نامطلوب… 20

2-1-2-     خروجی نامطلوب… 20

2-1-3-     اصول وارد بر خروجی­های نامطلوب… 21

2-1-4-     مجموعه امکان تولید PPS. 23

2-2-    نحوه­ برخورد با خروجی­های نامطلوب… 27

2-3-    پیشینه: 28

جمع­بندی: 30

فصل 3-   بررسی مدل­های DEA با داده ­های نامطلوب… 32

3-1-    مدل غیرخطی فار 34

3-1-1-     اندازه کارایی خروجی هذلولوی افزایشی.. 35

3-1-2-     اندازه کارایی تولید هذلولوی افزایشی.. 36

3-1-3-     اندازه کارایی تولید هذلولوی معمولی.. 37

3-1-4-     ویژگی­ها مدل فار 39

3-1-5-     تبدیل به مدل خطی.. 39

3-2-    شاخص عددی مالم­کوئیست­لیونبرگ… 40

3-3-    مدل­های شعاعی.. 43

3-3-1-     مدل شعاعی بر حسب مدل­های پایه­ای.. 43

3-3-2-     مدل شعاعی بر حسب انتقال داده ­ها 46

3-4-    مدل­های بر حسب متغیرهای کمکی.. 49

3-5-    مدل­های جهتی.. 51

3-6-    مدل راسل.. 52

جمع­بندی  56

فصل 4-    مطالعه موردی و رتبه‌بندی شاخص سلامت کشورها 59

4-1-    شاخص توسعه انسانى.. 61

4-1-1-     ضرورت تغییر نگرش در HDI 61

4-2-    سلامت: 62

4-2-1-     سازمان جهانی بهداشت WHO.. 63

4-2-2-     جامعه تحت بررسی.. 64

4-3-    داده ­های مورد استفاده 64

4-3-1-     امید به زندگی.. 64

4-3-2-     شاخص مرتبط… 65

4-3-3-     نیروی انسانی خدمات دهنده در حوزه سلامت… 69

 

4-4-    تعریف ورودی و خروجی­ها 70

4-5-    مدل­های استفاده‌شده 70

4-6-    نتایج حاصل.. 70

جمع‌بندی  73

فصل 5-   نتیجه ­گیری و مطالعات آتی… 75

جمع­بندی  75

پیشنهاد‌ها برای مطالعه آتی.. 76

مراجع            78

منابع فارسی.. 78

منابع انگلیسی.. 78

نمادهای به کار رفته. 82

واژه­نامه انگلیسی به فارسی… 83

واژه­نامه فارسی به انگلیسی… 86

 

 

 

فهرست جداول

جدول ‏2‑1: داده. 26

جدول ‏2‑2: کارایی.. 27

جدول ‏2‑3: با دسترسی ضعیف… 26

جدول ‏2‑4: با دسترسی قوی.. 27

جدول ‏3‑1 مقادیر بهین مدل­های فار. 39

جدول ‏3‑2: نتایج حاصل از مدل­های بخش 3-3-2. 45

جدول ‏3‑3: نتایج حاصل از مدل شعاعی بر حسب انتقال. 48

جدول ‏3‑4: نتایج حاصل از مدل SBM… 51

جدول ‏3‑5: نتایج حاصل از مدل جهتی.. 52

جدول ‏3‑6: نتایج حاصل از مدل ERM… 54

جدول ‏4‑1: امید به زندگی در منطقه. 65

جدول ‏4‑2: داده‌های شاخص مرتبط.. 68

جدول ‏4‑3: داده ­های مربوط به نیروی انسانی خدمات دهنده. 69

جدول ‏4‑4: نتایج حاصل از اجرای مدل­های DEA.. 70

جدول ‏4‑5: نتایج بدست آمده از اجرای مدل­ها 71

جدول ‏4‑6: نتایج حاصل از دسته­بندی.. 73

 

 

فهرست اشکال

 

شکل ‏1‑1: مجموعه امکان تولید. 5

شکل ‏1‑2: اشعه بیکران. 6

شکل ‏1‑3: اصل محدبی.. 6

شکل ‏1‑4: اصل دسترسی آزاد. 7

شکل ‏1‑5: مرز CCR.. 8

شکل ‏1‑6: تابع فاصله ورودی­محور. 14

شکل ‏1‑7: تابع فاصله خروجی­محور. 14

شکل ‏1‑8: شاخص مالم­کوئیست… 17

شکل ‏2‑1: اصل دسترسی­پذیر ضعیف… 22

شکل ‏2‑2: اصل دسترسی­پذیر قوی.. 23

شکل ‏2‑3: مجموعه امکان تولید با اصل دسترسی قوی.. 24

شکل ‏2‑4: مجموعه امکان تولید با اصل دسترسی ضعیف… 25

شکل ‏2‑5: تفاوت دو اصل.. 25

شکل ‏3‑1: مجموعه امکان تولید با دو اصل دسترسی­پذیر. 35

شکل ‏3‑2: نمودار تغییرات خروجی مطلوب به نامطلوب با بهره گرفتن از مدل غیرخطی فار. 37

شکل ‏3‑3: مجموعه امکان تولید ساخته شده با مدل شعاعی سیفورد. 47

 

 

 

فصل اول

 

پیش­­نیازها

 

 

فصل 1-  پیش­نیازها

بشر از ابتدا به دنبال سود بیشتر در کارهایش بوده و لذا هیچ­گاه به دنبال کم کردن ورودی عملیات خود نبوده است، ولی در گذر زمان سازمان­های مختلف کارهای مشابه­ هم انجام می­دادند، در نتیجه سازمان­ها برای سودآوری بیشتر و ایجاد رفاه در جامعه و همچنین باقی ماندن در فضای رقابت به دنبال کم کردن ورودی­ و افزایش خروجی­ها بودند، با گذشت زمان روش­های اندازه‌گیری بهره­وری  به وجود آمد. در روش­های اولیه با بهره گرفتن از نسبت خروجی­ها بر روی ورودی­ ها میزان کارایی و بهره­وری را اندازه گیری می‌کردند (کوپر و همکاران، 2007)، اما در این نوع روش­ها شاخص ­های عددی از قبل برای هر ورودی و خروجی در نظر گرفته‌شده و با بهره گرفتن از شاخص ­های عددی و روش­های رگرسیون آماری به محاسبه کارایی و بهره­وری می­پرداختند. در ادامه این پیشرفت­ها روش­های جدیدی برای محاسبه دو شاخص کارایی و بهره­وری  ابداع شد که یکی از این روش­ها، روش­های تحلیل پوششی داده ­ها (DEA)[1] می­باشد. فارل در سال 1957 در نظریه­ای برای اولین بار با بهره گرفتن از داده ­ها روش ناپارامتریک تحلیل پوششی داده ­ها را مطرح کرد، (فارل، 1957) تحلیل پوششی داده ­ها با بهره گرفتن از اطلاعات واحد تحت بررسی (DMU)[2] و مدل­های ریاضی به محاسبه شاخص ­های عددی می ­پردازد، سپس با بهره گرفتن از همان شاخص ­های بدست آمده دو شاخص کارایی و بهره­وری را محاسبه می­نماید و با توجه به ارزیابی امکان برنامه ­ریزی را برای ما فراهم می­نماید. در مدل­های DEA هدف کاهش ورودی و افزایش خروجی و در نتیجه افزایش کارایی[3] می­باشد.

1-1-          مفهوم بهره­وری[4]

 

1-1-1-          بهره­وری

واژه بهره­وری به معنی باروری و سودمندی و استعداد تولیدی می‌باشد. اولین بار این واژه در مقاله­ای از کِس‌نی[5]  ‎‎در سال ‎1766‎ استفاده شده است و‎ در سال ‎1833‎ میلادی فردی به نام لیتره[6] بهره‌وری را قدرت تولید تعریف كرد(آذری، 1391ه.ش).

به عبارتی، بهره‌وری یعنی: قدرت تولیدی و باروری و مولد بودن (آذری، 1391ه.ش).

در اوایل قرن بیستم، بهره­وری را نسبت خروجی به یکی از عوامل تولید تعریف نمودند که این تعریف ساختار کاربردی­تری نسبت به تعاریف موجود داشت، در سال ‎1900‎ فردی به نام ارلی بهره‌وری را ارتباط بین بازده و وسایل بكار رفته ،برای تولید این بازده عنوان كرد. همچنین در ‎1950‎ سازمان همكاری اقتصادی اروپایی (OEEC)[7] ‎ ‎تعریف كامل­تری از بهره‌وری به این شرح ارائه داد و بهره‌وری را خارج قسمت بازده، به یكی از عوامل تولید دانست. بدین ترتیب با توجه به این كه بازده سازمان در ارتباط با سرمایه، سرمایه‌گذاری یا مواد خام و غیره مورد بررسی قرار گیرد؛ می‌توان از بهره‌وری سرمایه، بهره‌وری سرمایه‌گذاری، بهره‌وری مواد خام و … استفاده نمود (آذری، 1391ه.ش).

1-1-2-         کارایی

از دیدگاه صنعتی، نسبت بازده واقعی به دست آمده به بازدهی استاندارد و تعیین شده (مورد انتظار) كارایی یا راندمان است؛ در واقع نسبت مقدار كاری كه انجام می‌شود، به مقدار كاری كه باید انجام شود را کارایی و راندمان می نامند. دیدگاه تحلیل پوششی داده ­ها در مورد کارایی متفاوت است؛ در دیدگاه تحلیل پوششی داده ­ها کارایی یعنی نسبت خروجی­ها، به ورودی­ های واحد تحت بررسی. (رضائیان، 1383 ه.ش و مهرگان، 1388ه.ش و کوپر و همکاران، 2007).

1-1-3-        اثربخشی[8]

اثر بخشی به معنی درجه و میزان نیل به اهداف تعیین شده است. به بیان دیگر، اثر بخشی نشان می‌دهد با وجود تلاشهای انجام شده چه میزان از نتایج مورد نظر، حاصل شده است (رضائیان، 1383 ه.ش و مهرگان، 1388ه.ش).

در نهایت، می‌توان اینگونه تعریف کرد که، بهره‌وری ‎ برابر است با اثر بخشی به همراه كارایی‎ یا اجرای كارهای درست به همراه اجرای درست كارها. برای مثال فرض کنید شما صاحب یک کارخانه تولید لوازم خانگی هستید، در یک دوره از زمان شما با کارایی حداکثری یعنی با بازده یک، ماشین لباس‌شویی تولید می­کنید این در حالی است که بازار نیاز به ماشین لباس‌شویی ندارد، در نتیجه شاید شما کارا عمل کرده باشید ولی اثربخشی را با خود به همراه نخواهید داشت، لذا بهره­وری کارخانه شما نمی ­تواند حداکثر شود، حال ممکن است شما در یک دوره­ زمانی با کارایی پایین ولی با توجه به نیاز جامه تولید داشته باشید در این صورت باز به خاطر کارایی کم، شما به حداکثر بهره­وری نخواهید رسید لذا زمانی به بهره­وری حداکثر خواهید رسید که هم کارا و هم اثربخش باشید (رضائیان، 1383 ه.ش و مهرگان، 1388ه.ش).

1-2-         کوتاه بر DEA

همان طور که قبلاً اشاره شد DEA، علمی­ست که بر اساس مدل‌های ریاضی، به ارزیابی کارایی سازمان­ها، کارخانه­ها، سازمان­های مالی و… می ­پردازد. لذا با توجه به اینکه هر علمی برای خود تعاریف، اصول و زیر ساختارهایی به همراه دارد، در این بخش کوتاه برای آگاهی هرچه بیشتر خواننده از تحلیل پوششی داده ­ها ارائه شده است (کوپر و همکاران، 2007).

[1] – Data Envelopment Analysis

فهرست مطالب
فصل 1: مقدمه  1
1-1- مقدمه. 2
فصل 2: مروری بر پیشینه تحقیق   6
2-1- مقدمه. 7
2-2- ریفرمینگ هیدروکربن‌ها 7
2-2-1- ریفرمینگ با بخار آب… 7
2-2-2- ریفرمینگ اکسایش جزئی… 9
2-2-3- ریفرمینگ خودگرمازا 11
2-3- مکانیزم واکنش برای ریفرمینگ متان.. 12
2-3-1- مدلهای سینتیكی برای ریفرمنیگ متان.. 14
2-3-2- مدلهای سینتیكی برای احتراق متان.. 18
2-3-3- مدلهای سینتیكی برای واکنش شیفت آب- گاز. 20
2-4- راكتورهای مورد استفاده برای فرایند ریفرمینگ….. 21
2-5- مدل‌سازی‌های صورت گرفته برای راکتورهای مونولیتی… 22
2-6- نتیجه گیری… 33
فصل 3: ارائه‌ مدل‌سازی   34
3-1- مقدمه. 35
3-2- مشخصات راكتور مونولیتی مدل‌سازی شده. 35
3-3- فرضیات و معادلات استفاده شده در مدل‌سازی… 37
3-3-1- مدل‌سازی مکانیزم واکنش….. 43
3-3-2- روابط سینتیكی برای ریفرمینگ خودگرمازای متان بر روی كاتالیست روتنیم  44
3-4- نتیجه‌گیری… 47
فصل 4: نتایج و بحث    49
4-1- مقدمه. 50
4-2- بررسی صحت مدل‌سازی… 50
4-1-1- مقایسه با نتایج آزمایشگاهی… 50
4-3- اثر میزان اکسیژن ورودی… 57
4-4- اثر میزان بخار‌آب ورودی… 62
4-5- بررسی اثر دمای گاز ورودی… 69
4-6- نتیجه‌گیری… 75
فصل 5: جمع‌بندی و پیشنهادات   76
5-1- مقدمه. 77
5-1-1- پیشنهادها 78
مراجع   79
پیوست                                                                                                90
 
 
فهرست اشکال
شکل (‏2‑1)-  نمایی از یک راكتور مونولیتی… 21
شکل (‏2‑2): کانتورهای دما بر روی سطح متقارن در x=0 در

 (a):  W/m.K76/2= k، W/m.K6/27= k، W/m.K2/55= k، W/m.K4/202= k، بر حسب درجه سانتیگراد. 31

شکل (‏2‑3): بازده ریفرمینگ بر مبنای هبدروژن و گاز سنتز در اثر تغییر توان حرارتی ورودی   32
شکل (‏3‑1)- راكتور استفاده شده توسط Rabe 36
شکل (‏3‑2)- سطح مش‌بندی شده هندسه مورد استفاده در مدل‌سازی… 37
شکل( ‏4‑1)- پروفایل غلظت گونه‌های شیمیایی حاصل از مدل‌سازی در شرایط آزمایشگاهی (1)- توان حرارتی kW 09/1. 53
شکل (‏4‑2)- پروفایل غلظت اجزاء در 5/2 میلی‌متر ابتدایی کانال (الف): بخارآب (ب): متان، اکسیژن، دی‌اکسیدکربن و هیدروژن (ج) مونواکسید کربن (توان حرارتی ورودی kW 09/1) 54
شکل (‏4‑3)- پروفایل دمای حاصل از مدل‌سازی در شرایط آزمایشگاهی (1)- توان حرارتی kW 09/1 55
شکل (‏4‑4)- پروفایل دمای حاصل از مدل‌سازی در شرایط آزمایشگاهی (2)- توان حرارتی kW 97/0 55
شکل (‏4‑5)- پروفایل غلظت هیدروژن در اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی  (9/2 =H2O /CH4 ، توان حرارتی kW 09/1) 58
شکل (‏4‑6) – پروفایل غلظت مونو‌اکسید‌کربن در اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی   (9/2 = H2O /CH4  ، توان حرارتی kW 09/1) 59
شکل (‏4‑7) – پروفایل غلظت دی‌اکسید‌کربن  در اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی   (9/2 =H2O /CH4  ، توان حرارتی kW 09/1) 59
شکل (‏4‑8)- پروفایل غلظت متان در اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی  (9/2 =H2O /CH4  ، توان حرارتی kW 09/1) 60
شکل (‏4‑9)- اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی بر روی میزان تبدیل متان  (9/2 =H2O /CH4  ، توان حرارتی kW 09/1) 60
شکل (‏4‑10)- پروفایل دما در اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی  (9/2 =H2O /CH4  ، توان حرارتی kW 09/1) 61
شکل (‏4‑11)- پروفایل غلظت هیدروژن در اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی  (8/3 =H2O /CH4 ، توان حرارتی kW 09/1) 63
شکل (‏4‑12)-  پروفایل غلظت مونو‌اکسید‌کربن  در اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی   (8/3 =H2O /CH4 ، توان حرارتی kW 09/1) 64
شکل (‏4‑13)- پروفایل غلظت دی‌اکسید‌کربن  در اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی   (8/3 =H2O /CH4 ، توان حرارتی kW 09/1) 64
شکل (‏4‑14)- پروفایل غلظت متان در اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی  (8/3 = H2O /CH4 ، توان حرارتی kW 09/1) 65
شکل (‏4‑15)- اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی بر روی میزان تبدیل متان  (8/3 =H2O /CH4 ، توان حرارتی kW 09/1) 66
شکل (‏4‑16)- پروفایل دما در اثر تغییر میزان اکسیژن ورودی  (8/3 =H2O /CH4 ، توان حرارتی kW 09/1) 66
شکل (‏4‑17)- تأثیر افزایش بخارآب بر روی ترکیب درصد متان خروجی از راکتور. 68
شکل (‏4‑18)- اثر دمای گاز ورودی بر روی ترکیب درصد متان خروجی از راکتور. 70
شکل (‏4‑19)- اثر دمای گاز ورودی بر روی ترکیب درصد هیدروژن خروجی از راکتور. 71
شکل (‏4‑20)- اثر دمای گاز ورودی بر روی ترکیب درصد مونواکسید کربن خروجی از راکتور 71
شکل (‏4‑21)- اثر دمای گاز ورودی بر روی پروفایل دمای درون راکتور. 72
شکل (‏4‑22)- اثر دمای °C 450 در ورودی راکتور بر روی کانتور دمای درون آن.. 73
شکل (‏4‑23)- اثر دمای °C 500 در ورودی راکتور بر روی کانتور دمای درون آن.. 74
شکل (‏4‑24)-  اثر دمای °C 550 در ورودی راکتور بر روی کانتور دمای درون آن.. 74
شکل (‏4‑25)- اثر دمای °C 600 در ورودی راکتور بر روی کانتور دمای درون آن.. 75
فهرست جداول
جدول (‏3‑1)- پارامترهای سینتیکی برای کاتالیست 5% (انرژی اکتیواسیون بر حسب kJ/kmol) 45
جدول (‏3‑2)- ثوابت جذب مواد برای فرایند ریفرمینگ خودگرمازا  46
جدول (‏3‑3)- ثوابت تعادلی برای فرایند ریفرمینگ خودگرمازا  47
جدول (‏4‑1)-  مشخصات خوراک ورودی به راکتور در کار آزمایشگاهی… 51
جدول (‏4‑2)- مقایسه نتایج حاصل از مدل‌سازی با کار آزمایشگاهی در شرایط توان حرارتی kW 09/1 52
جدول (‏4‑3)- مقایسه نتایج حاصل از مدل‌سازی با کار آزمایشگاهی در شرایط توان حرارتی kW 97/0 52
جدول (‏4‑4)- تأثیر افزایش بخارآب بر روی yield هیدروژن (%) 67
جدول (‏4‑5)- تأثیر افزایش بخارآب بر روی yield مونواکسیدکربن (%) 67
جدول (‏4‑6)- تأثیر افزایش بخارآب بر روی yield دی‌اکسیدکربن (%) 68
 1-

• مقدمه

 
 

1-1- مقدمه

پیل‌های سوختی مستقیماً انرژی شیمیایی یک سوخت را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند. پیل‌های سوختی، به علت دانسیته توان بالا، محصولات جانبی بی‌زیان برای محیط زیست و شارژ مجدد سریع، به عنوان یکی از تکنولوژی‌های نوین برای تولید انرژی در آینده و جایگزین مناسبی برای تولید انرژی از روش‌های مرسوم محسوب می‌شوند. مهم‌ترین مزیت پیل‌های سوختی، در مقایسه با موتورهای رفت و برگشتی و استرلینگ، امکان دستیابی به بازده بالاتر در تبدیل سوخت به الکتریسیته است که به ‌ویژه در مناطق آلوده مناسب است.
برای پیل‌‌های سوختی، هیدروژن سوخت ارجح است. مزیت استفاده از هیدروژن در پیل سوختی به واکنش‌پذیری زیاد آن برای واکنش الکتروشیمیایی آند و غیر آلاینده بودن آن برمی‌گردد. با این وجود، هیدروژن به صورت یک محصول گازی در طبیعت موجود نمی‌باشد. به همین جهت باید از آب، سوخت‌های فسیلی و سایر مواد با دانسیته هیدروژن بالا استفاده شود که می‌تواند فرایند دشوار و پرهزینه‌ای باشد. همچنین ذخیره کردن هیدروژن، بخصوص برای استفاده

 

پاییز 1391

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب
عنوان	صفحه
فصل اول: مقدمه و كلیات تحقیق
1-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………..	2
1-2- دسته بندی کلی مسائل برنامه ریزی تسهیلات…………………………………………………….	2
1-3- دسته بندی مسائل برنامه ریزی تسهیلات کلاسیک………………………………………………	3
1-4- دسته بندی مسائل مکان یابی با نگرش نوین……………………………………………………….	4
1-5- مکان یابی وسایل سلسله مراتبی………………………………………………………………………..	5
1-6- تقسیم بندی مسائل سلسله مراتبی……………………………………………………………………..	8
1-6-1-تقسیم بندی نارولا…………………………………………………………………………………..	8
1-6-1-1- تسهیلات شامل متوالی…………………………………………………………………..	8
1-6-1-2- تسهیلات انحصار متوالی……………………………………………………………….	8
1-6-1-3- حالات دیگر………………………………………………………………………………..	8
1-6-1-4-شامل محلی………………………………………………………………………………….	9
1-6-1-5- شامل کلی…………………………………………………………………………………….	9
1-6-1-6- منحصر متوالی………………………………………………………………………………	9
1-6-2- تقسیم بندی شاهین، سورال……………………………………………………………………	9
1-6-2-1-الگوی جریان…………………………………………………………………………………	10
1-6-2-2- انواع خدمت…………………………………………………………………………………	10
1-6-2-3- ساختار فضایی……………………………………………………………………………..	11
1-6-2-4- تابع هدف…………………………………………………………………………………….	12
1-7- نواحی قابل کاربرد مکان یابی سلسله مراتبی……………………………………………………….	12
1-7-1- مراکز بهداشتی درمانی…………………………………………………………………………….	12
1-7-2- سیستم های جمع آوری و دفع زباله ………………………………………………………..	12
1-7-3- سیستم های تولید و توزیع……………………………………………………………………..	12
1-7-4- سیسستم های آموزشی……………………………………………………………………………	13
1-7-5- سیستم های خدمات رسانی اضطراری………………………………………………………	13
1-7-6- شبکه های ارتباطی…………………………………………………………………………………	13
فهرست مطالب
عنوان	صفحه
فصل دوم: مرور ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………..	15
2-2- فرموله کردن  یک مدل میانه عمومی خدمات سلسله مراتبی شامل متوالی……………….	19
2-3- فرموله کردن یک مدل مکان یابی سلسله مراتبی منحصرا متوالی……………………………	21
2-4- مساله مکان یابی بیشترین پوشش سلسله مراتبی………………………………………………….	22
2-5- پوشش حداکثری سلسله مراتبی با پوشش همه ی سطوح تقاضا……………………………	22
فصل سوم: مدل ریاضی پیشنهادی و حل آن
3-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………	29
3-2- تعریف مسأله و مدل ریاضی……………………………………………………………………………	30
3-3- مثال عددی……………………………………………………………………………………………………	34
3-4- حل فرابتکاری……………………………………………………………………………………………….	36
3-5- تضاد بین تابع های هدف………………………………………………………………………………..	37
3-6- بهینه سازی چند معیاره……………………………………………………………………………………	37
3-7- ارتباط غالب …………………………………………………………………………………………………	37
3-8- مرز بهینه ……………………………………………………………………………………………………..	38
3-9- الگوریتم  بهینه سازی انبوه ذرات(PSO) ………………………………………………………..	39
3-10- پنج قانون میلوناس برای هوش گروهی…………………………………………………………..	39
3-11- اصطلاحات موجود در الگوریتم…………………………………………………………………….	40
3-12- مراحل الگوریتم…………………………………………………………………………………………..	41
3-13- بهینگی پارتو……………………………………………………………………………………………….	42
3-13-1- مفهوم آرشیو پارتو……………………………………………………………………………….	42
3-13-2- بروز رسانی آرشیو جوابهای پارتو………………………………………………………….	43
3-14- نحوه تخصیص تابع برازندگی………………………………………………………………………..	43
3-15- رویکردPSO  چندهدفه………………………………………………………………………………	44
3-16- شاخص های مقایسه………………………………………………………………………………….	44
فهرست مطالب
عنوان	صفحه
3-16-1- شاخص كیفیت……………………………………………………………………………………	45
3-16-2- شاخص پراكندگی………………………………………………………………………………..	45
3-17- مقدار دهی اولیه و نمایش جواب ها……………………………………………………………..	45
3-18- مراحل تکرار……………………………………………………………………………………………..	48
3-19- شرط توقف……………………………………………………………………………………………….	50
3-20- تئوری مجموعه فازی………………………………………………………………………………….	54
3-21- معرفی مسأله برنامه ریزی خطی فازی……………………………………………………………	56
3-22- مدل فازی………………………………………………………………………………………………….	60
3-23- دیفازی سازی…………………………………………………………………………………………….	60
3-24- مثال عددی برای مدل فازی………………………………………………………………………….	62
فصل چهارم: الگوریتم حل مسأله و نتایج محاسباتی
4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………	65
4-2- حل با بهره گرفتن از نرم افزار GAMS …………………………………………………………………….	66
4-3- تنظیم پارامترهای الگوریتم: روش سطح پاسخ (RSM) ……………………………………….	68
4-4- شاخص های اندازه گیری ………………………………………………………………………………	69
4-5- شاخص تعداد جواب های بهینه پارتو(NPS) …………………………………………………….	70
4-6- شاخص زمان حل بر حسب ثانیه (CPU Time) ………………………………………………….	73
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات برای تحقیقات آتی
5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………	76
5-2- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………	76
5-3- پیشنهادات تحقیقات آتی…………………………………………………………………………………	77
منابع مآخذ……………………………………………………………………………………………………………..	79
پیوست ها ……………………………………………………………………………………………………………..	87
فهرست جداول
عنوان	صفحه
جدول 1-1 مثال برای سیستم خدمات بهداشتی و درمانی	5
جدول 2-1 مرور کلی بر روی مطالعات انجام شده	24
جدول 2-2 مرور کلی بر توابع هدف و محتوای مطالعات انجام شده	26
جدول 3-1 جدول تقاضای سطوح مختلف گره های تقاضا و تسهیلات موجود	35
جدول 3-2 جدول فواصل گره های تقاضا و تسهیلات موجود از نقاط کاندید	35
جدول 3-3 جدول هزینه ساخت و مطلوبیت تأسیس نقاط کاندید	35
جدول 3-4 جدول مقادیر متغیر ها	36
جدول 3-5 جدول مقادیر فازی تقاضا	62
جدول 4-1 جدول بازه های انتخابی برای تولید اعدادتصادفی هزینه ساخت برای سطوح مختلف	65
جدول 4-2 جدول نتایج از حل مسائل نمونه ای در نرم افزار GAMS	67
جدول 4-3 جدول پارامترها و سطوح آنها در الگوریتم MOPSO پیشنهادی	68
جدول 4-4 جدول پارامترهای تنظیم شده در الگوریتم MOPSO پیشنهادی	69
جدول 4-5 میانگین تعداد جوابهای نامغلوب در الگوریتم MOPSO پیشنهادی	70
جدول 4-6 زمان حل بر حسب ثانیه در نرم افزار  GAMSو الگوریتم MOPSO پیشنهادی	73

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها
عنوان	صفحه
شکل 1- 1  دسته بندی کلی مسائل برنامه تسهیلات	3
شکل 1- 2  دسته بندی مسائل مکان یابی با نگرش نوین	4
شکل 1- 3  یک مثال برای سیستم خدمات بهداشتی	5
شکل 1- 4  شکل مربوط به مثال شعبات پستی	6
شکل 1- 5 شکل مربوط به مثال شبکه راه ها	7
شکل 1- 6  الگوهای جریان	10
شکل 1- 7  انواع خدمت	11
شکل 1- 8 ساختار فضایی	11
شکل 2- 1  استقرار بهینه در یک مثال دو سطحی	21
شکل 3- 1  استقرار گره های تقاضا، تسهیلات موجود و مکان های کاندید	35
شكل 3-2 رابطه فضای جواب و ارتباط غالب	38
شكل 3-3 مراحل الگوریتم انبوه ذرات	42
شکل 3- 4  نحوه نمایش جوابها	46
شکل 3-5  نحوه تخصیص تقاضا به تسهیلات در ماتریس	46
شکل 3-6  کد گشایی الگوریتم حل	48
شکل 3-7 شبه کد حرکت هر ذره	49
شکل 3-8  شبه کد الگوریتم MOPSO پیشنهادی	50
شکل 3-9  فلوچارت الگوریتم MOPSO	51
شکل 3- 10  توزیع فازی مقدار تابع و اهداف فازی که توسط تصمیم گیرنده تأیید می شود	59
شكل 4-1 نمودار میانگین تعداد جوابهای نامغلوب در الگوریتم MOPSO پیشنهادی	71
شكل 4-2 نمودار جبهه پارتو برای مسأله نمونه اول	71
شكل 4-3 نمودار جبهه پارتو برای مسأله نمونه هفتم	71
شكل 4-4 نمودار جبهه پارتو برای مسأله نمونه پانزدهم	72
شكل 4-5 نمودار جبهه پارتو برای مسأله نمونه نوزدهم	72
فهرست شکل ها
عنوان	صفحه
شكل 4-5 نمودار جبهه پارتو برای مسأله نمونه بیست و دوم	72
شكل 4-5 نمودار زمان حل بر حسب ثانیه در نرم افزار  GAMSو الگوریتم MOPSO پیشنهادی	74

 

فصل اول

 

مقدمه وکلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

برنامه ریزی تسهیلات که از مباحث مهم مهندسی صنایع است، در دو بخش عمده جایابی و طراحی را شامل می شود که مهمترین بخش طراحی، استقرار یا جانمایی و بخش های دیگر آن، حمل و نقل و طراحی ساختمان و تاسیسات است. منظور از تسهیلات هر مجموعه، شامل کارخانه، دانشگاه، بیمارستان و غیره است. در جایابی، به بررسی محل قرار گرفتن یک وسیله برای رسیدن به اهداف مورد نظر پرداخته می شود که برای تعیین محل آن، معیارهای مهمی مؤثرند. از جمله این معیار ها نزدیکی به جاده های اصلی، بازار مصرف، منابع تأمین مواد اولیه، در دسترس بودن نیروی انسانی مورد نیاز، شرایط محیطی، امکان توسعه، مقررات و قوانین دولتی و غیره است. در طرح استقرار قرار است نحوه قرار گرفتن اجزای یک وسیله برای رسیدن به بهترین بهره وری را تعیین شود. روش های زیادی تا کنون برای حل این گونه مسائل مطرح شده اند که از آن جمله می توان به برنامه ریزی ریاضی، استفاده از تصمیم گیری های چندگانه و غیره اشاره کرد.

یکی از مسائلی که باید در مراحل اولیه طراحی سیستم های صنعتی مورد توجه قرار گیرد، مسأله مکان یابی و استقرار تسهیلات است. مطالعه پیرامون مکان یابی صنعتی از دیدگاه جغرافیدانان و علمای علم اقتصاد همواره دارای اهمیت و اولویت بوده است. مراکز صنعتی و کارخانجات برای تعیین مکان احداث کارخانه، استقرار تجهیزات و دپارتمان های خود در کارخانه، استقرار دفاترشان در سطح شهر، تعیین مراکز توزیع محصولات و … با چنین مسائلی سر و کار دارند. در واقع، تصمیمات مربوط به مکان یابی و استقرار، نه تنها درمسائل صنعتی، بلکه در مسائل گوناگونی در بخش های دولتی و خصوصی، اعم از صنعتی و غیر صنعتی ظاهر می شود. در بخش دولتی، تعیین مکان مراکز خدماتی، نظیر ایستگاه های پلیس راه، اورژانس، بیمارستان ها، ایستگاه های آتش نشانی و غیره، نیاز به اتخاذ چنین تصمیماتی دارد. لذا تصمیم گیری در مورد مکان یابی تسهیلات عمدتا از تصمیم گیری های بلند مدت و استراتژیک شرکت های بزرگ خصوصی و عمومی است و هزینه های بالای مربوط به جایابی و استقرار و راه اندازی تسهیلات، پروژه های مکان یابی را به سرمایه گذاری بلند مدت تبدیل کرده است. لذا موفقیت یا شکست مراکز تسهیلاتی در هرکدام از بخش های دولتی و خصوصی، بستگی کامل به مکان های انتخابی برای آنها دارد. بدین ترتیب، اهمیت مسآله مکان یابی و استقرار تسهیلات و ضرورت پرداختن بدان بر همگان روشن است.

1-2- دسته بندی کلی مسائل برنامه ریزی تسهیلات

مسائل برنامه ریزی تسهیلات را به چهار دسته عمده مکان یابی، تخصیص و طراحی تقسیم می شود با ترکیب این مؤلفه ها مسائل مکان یابی-مسیریابی،مکان یابی-تخصیص به دست می آید. که در شکل (1-1) مشاهده می شود.

تخصیص

مکان یابی- تخصیص تسهیلات

مکان یابی

مکان یابی – مسیریابی تسهیلات

 

برنامه ریزی تسهیلات       مسیریابی

 

چیدمان تسیهلات

طراحی        جابه جایی مواد

طراحی ساختار

 

شکل 1- 1  دسته بندی کلی مسائل برنامه تسهیلات

1-3- دسته بندی مسائل برنامه ریزی تسهیلات کلاسیک

دسته بندی های کلاسیک مسائل مکان یابی عمدتا بر اساس موارد زیر بوده است:

مسأله مکان یابی تک وسیله/ چند وسیله

براساس خصوصیات وسایل جدید

مسأله مکان یابی با وسایل نقطه ای/ ناحیه ای

مسأله مکان یابی با وسایل ایستا/ پویا

براساس خصوصیات وسایل موجود

مسأله مکان یابی با وسایل با مکان قطعی/ احتمالی

مسأله مکان یابی با ارتباطات برون زا/درون زا

براساس نوع ارتباط وسایل موجود و جدید      مسأله مکان یابی با ارتباطات ایستا/ پویا

مسأله مکان یابی با ارتباطات قطعی/ احتمالی

مسأله مکان یابی روی خط/ صفحه

بر اساس فضای جواب        مسأله مکان یابی گسسته/ روی شبکه

مسأله مکان یابی با فضای مقید/ نامقید

مسأله مکان یابی با فواصل متعامد/ چبیشف

بر اساس نوع تابع فاصله     مسأله مکان یابی با فواصل اقلیدسی/ مجذور اقلیدسی

مسأله مکان یابی با سنجه های خاص

 

مسأله تک هدفه / چند هدفه

بر اساس نوع و تعداد         مسایل تک شاخصه / چند شاخصه

هدف و شاخص انتخاب     مسایل میانه (هدف کمینه کردن مجموع هزینه ها)/ مرکز ( هدف کمینه

فهرست مطالب

تقدیمبه. ‌ج

تقدیروسپاس… ‌د

چکیده ‌ه

فصلاول:کلیاتتحقیقوساختارپایان نامه. 1

1-1- مقدمه. 2

1-2- ساختارپایان نامه. 6

فصلدوم:یبرادبیاتموضوعیمسائلمکانیابی- تخصیصباتقاضایاحتمالی.. 7

2-1- مقدمه. 8

فصلسوم :زمینه هایعلمیتحقیق.. 17

3-1- مقدمه. 18

3-2- دستهبندیکلیمسائلبرنامه ریزیتسهیلات.. 20

3-3- دستهبندیمسائلمکانیابیبانگرشسنتی.. 20

3-4- دستهبندیمسائلمکانیابیبانگرشنوین.. 22

3-5- مسائلمکانیابی- تخصیص… 24

3-5-1- طبقهبندیمسالهمکانیابی- تخصیص… 24

3-5-2- انواعمدلهایمکانیابی- تخصیص… 26

3-6- تشریحالگوریتمژنتیک… 33

3-6-1- مفاهیمکلیدیالگوریتمژنتیک… 34

3-6-2-  ساختارکلیالگوریتمژنتیک… 41

فصلچهارم : ارائهمدلریاضیوالگوریتمپیشنهادی.. 43

4-1- مقدمه. 44

4-2- ساختارمساله. 45

4-2-1-  توصیفتابعبرونسپاری.. 49

4-3-  مدلریاضیپیشنهادی.. 52

4-3-1-  سادهسازیمدلپیشنهادی.. 54

4-4-  الگوریتمژنتیک… 57

4-4-1- نمایشکروموزوم. 58

4-4-2- آغازسازی.. 59

4-4-3- ارزیابی.. 60

4-4-4- عملگرانتخاب.. 61

4-4-5- نخبهگرایی.. 62

4-4-6- عملگرتقاطع. 62

4-4-7- عملگرجهش… 68

4-4-8- معیارتوقف… 70

4-5-1- مسائلنمونه. 72

فصلپنجم : نتیجهگیریوپیشنهاداتآتی.. 84

5-1- نتیجهگیری.. 85

5-2- پیشنهاداتآتی.. 86

مراجع.. 87

 

مراجعفارسی.. 88

مراجعلاتین.. 89

Abstract 93

 

فهرست شکل ها

فصل سوم

شکل (3- 1).دستهبندیکلیمسائلبرنامه ریزیتسهیلات[1]. 20

شکل (3- 2). دستهبندینوینمسائلمکانیابی [1]. 23

 

فصل چهارم

شکل(4- 1). t– امینکروموزومهایصفرویک و . 58

شکل(4- 2). t– امینکروموزومهایعددصحیح و 59

شکل (4- 3). نحوهعملکردعملگرتقاطعنوع 1. 64

شکل (4- 4). فرایندعملگرتقاطعنوع 2 برایکروموزوممکان . 65

شکل (4- 5). فرایندعملگرتقاطعنوع 2 برایکروموزومتخصیص . 66

شکل (4- 6). فرایندعملگرتقاطعنوع 3 برایکروموزوممکان 67

شکل (4- 7). فرایندعملگرتقاطعنوع 3 برایکروموزومتخصیص . 67

شکل (4- 8). فرایندعملگرجهشنوع 1 برایکروموزوممکان 68

شکل (4- 9). فرایندعملگرجهشنوع 1 برایکروموزومتخصیص . 68

شکل (4- 10). فرایندعملگرجهشنوع 2 برایکروموزوممکان 69

شکل (4- 11). فرایندعملگرجهشنوع 2 برایکروموزومتخصیص . 69

شکل (4- 12). فرایندعملگرجهشنوع 3 برایکروموزوممکان 69

شکل (4- 13). فرایندعملگرجهشنوع 3 برایکروموزومتخصیص . 70

شکل (4- 14). فلوچارتالگوریتمژنتیکپیشنهادی.. 71

 

 

فهرست جداول

جدول (4- 1). مقادیرپارامترهایGA.. 73

جدول (4- 2). نتایجمحاسباتیبرایمسائلاندازهکوچک… 74

جدول (4- 3). مقادیرپارامترهای و . 75

جدول (4- 4). مقادیرپارامتر . 75

جدول (4- 5). مقادیرپارامتر 76

جدول (4- 6). مقادیرپارامتر 77

جدول (4- 7). مقادیرپارامتر 78

جدول (4- 8). نتایجبدستآمدهبرایمثالنمونه. 78

جدول (4- 9). نتایجمحاسباتیبرایمسائلاندازهبزرگ.. 81

 

 

فصل اول:کلیات تحقیق و ساختار پایان نامه

 

 1-1- مقدمه

یکی از مسائلی که باید در مراحل اولیه طراحی سیستم های صنعتی مورد توجه قرار گیرد مساله مکان- یابی[1] و استقرار تسهیلات است. مطالعه پیرامون مکان بهینه صنعتی از دیدگاه جغرافیدانان و علمای علم اقتصاد همواره دارای اهمیت و اولویت بوده است. مراکز صنعتی و کارخانجات برای تعیین مکان احداث کارخانه، استقرار تجهیزات و دپارتمان های خود در کارخانه، استقرار دفاترشان در سطح شهر، تعیین مراکز توزیع محصولات و… با چنین مسائلی سروکار دارند [1]. در ادبیات موضوعی­، معمولا چند حالت از مسائل مکانیابی گسسته و تخصیص مورد بحث قرار گرفتند، مانند مساله مکان یابی تک تسهیله[2]، مساله مکان یابی چند تسهیله[3]، مسالهمکان یابی- تخصیص[4]. در مساله مکان یابی تک تسهیله، هدف پیدا کردن مکان تسهیل جدید می باشد، بطوریکه مجموع فواصل وزن دهی شده بین تسهیل جدید و تسهیلات موجود حداقل گردد. چند مثال ساده از مسائل مکان یابی تک تسهیله عبارتند از مکان یابی یک بیمارستان، یک ایستگاه آتش نشانی یا یک کتابخانه در یک منطقه شهری ، مکان یابی یک فرودگاه جدید جهت ارائه خدمات به تعدادی پایگاه نظامی. همچنین مساله مکان یابی چند تسهیله بدنبال پیداکردن مکان­ های بهینه بیش از یک تسهیل جدید با توجه به مکان های تسهیلات موجود می باشد. کاربردهای زیادی از این مساله توسط استرش[2] ارائه شده اند، مانند تاسیس چندین انبار برای سرویس دهی به تعداد مشخصی از مناطق. بنابراین مساله مکان یابی تک تسهیله حالت خاصی از مساله مکان یابی چند تسهیله می باشد.هدف مساله مکان یابی – تخصیص، پیدا کردن مکان بهینه ی مجموعه ای از تسهیلات است بطوریکه، هزینه ی حمل و نقل از این تسهیلات به مشتریان مینیمم گردد. ازاینرو، در این مساله باید تعداد بهینه ای از تسهیلات به منظور تامین تقاضای مشتریان در مکان های مناسب تاسیس گردند. در گونه ای از مسائل مکان یابی-تخصیص، با محدودیت ظرفیت[5] تسهیلات مواجه هستیم. این محدودیت منجر به این امر می شود که تسهیل موردنظر نتواندتمام تقاضای یک نقطه مشتری را برآورده کند. لذا این امکان وجود دارد که کل تقاضای یک مشتری بین کارخانجات مختلف تقسیم شود و هر کارخانه کسری از تقاضای یک مشتری را تامین نماید.

 

1-2- تعریف مسئله

با توجه به اینکه در دنیای واقعی، فضای اطلاعات معمولا غیرقطعی و احتمالی است، لذا مسائل مکان یابی نیز از این مقوله مستثنا نیستند. اغلب در مسائل مکان یابی فرض شده است که تقاضای مشتریان جهت دریافت سرویس جز ورودی های مساله بوده و قطعی[6] هستند. واضح است که این امر در عمل کمتر اتفاق می افتد و معمولا سطح بالایی از عدم قطعیت[7] در تقاضای مشتریان وجود دارد. بنابراین از دیگر مسائلی که بهمراه مسائل مکان یابی-تخصیص در دنیای واقعی موجود است، تقاضای احتمالی می باشد، که افق جدیدی را پیش روی ما نهاده است. مدل پیشنهادی این تحقیق، یک مسئله مکان یابی-تخصیص چند تسهیله ظرفیت دهی شده با تقاضاهای احتمالی که دارای تابع توزیع برنولی می باشند، است. همچنین در این مدل هر تسهیل دارای یک منبع فرعی ظرفیت دهی شده می باشد که می تواند در صورت نیاز از آن استفاده کند.

1Facility Location Problem

2Single Facility Location Problem