در مطالعه­ ی حاضر تاثیر نان غنی شده با آهن بر وضعیت میزان مس، روی و منگنز و شاخص ­های استرس اکسیداتیو مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه 30 سر موش صحرایی نر بالغ از نژاد  Wistarبه کار برده شد که به صورت تصادفی به 6 گروه شاهد، گروه تغذیه شده با نان غنی شده با آهن 2 برابر مورد نیاز، 4برابر، 6 برابر و گروه تغذیه شده با نان غنی شده با آهن 2 برابر به همراه جوش­شیرین و گروه آهن 6 برابر به همراه جوش­شیرین تقسیم و به مدت 4 هفته مورد تغذیه قرار گرفتند. در طول دوره مطالعه موش­ها از نظر وزن هر هفته 2 بار و همچنین از نظر اندازه ­گیری میزان مس، روی، منگنز و آهن در سرم در ابتدا و انتهای دوره­ آزمایش و در بافت کبد و استخوان ران در انتهای دوره­ آزمایش و همچنین از نظر شاخص ­های استرس اکسیداتیو و فاکتورهای خونی در ابتدا و انتهای دوره­ آزمایش مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آهن استفاده شده در نان­ها باعث کاهش میزان روی در سرم و افزایش آن در مدفوع، کاهش میزان منگنز در سرم و افزایش آن در مغز استخوان و مدفوع، افزایش میزان مس در سم و مغز استخوان و کاهش آن در مدفوع و همچنین افزایش میزان آهن در سرم، کبد، مغز استخوان و مدفوع شد. در گروه­هایی که از جوش­شیرین استفاده شده بود مانع از کفایت جذب تمامی عناصر شد. به نظر می­رسد آهن در رقابت بر سر جایگاه­های پذیرنده مانع از جذب عناصر دیگر می­ شود و باعث دفع بیشتر آنها می­ شود. استفاده از جوش­شیرین نیز باعث افزایش PH می­ شود و این افزایش، آنزیم مربوط به تجزیه­ی فیتات­ها را غیر فعال می­ کند و از طرفی فیتات­ها مانع از جذب عناصر از جمله آهن می­شوند.

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                             صفحه

فصل اول: مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 1

 

فصل دوم: کلیات

2-1- آهن………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3

2-1-1-اهمیت آهن………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

2-1-2-متابولیسم……………………………………………………………………………………………………………………………………. 5

2-1-3-جذب ، انتقال، ذخیره و دفع…………………………………………………………………………………………………….. 7

2-1-4-زیست فراهمی آهن دریافتی…………………………………………………………………………………………………… 10

2-1-5-اندازه گیری زیست دسترسی آهن غذاها……………………………………………………………………………….. 11

2-1-6-بیوشیمی آهن…………………………………………………………………………………………………………………………… 11

2-1-7-آهن، ژنراتور رادیکال‌های آزاد………………………………………………………………………………………………….. 12

2-1-8-ذخیره آهن _ ترانسفرین: حمل آهن…………………………………………………………………………………….. 12

2-1-9-سیستم رتیکولواندوتلیال: باز یافت آهن………………………………………………………………………………….. 13

2-1-10-کبد انبار ذخیره آهن و مسئول کنترل تنظیم آهن…………………………………………………………… 13

2-1-11-تنظیم آهن وکنترل هموستاز داخل سلولی وابسته به پروتئین آهن……………………………….. 14

2-1-12-عوامل مؤثر بر وضعیت آهن بدن………………………………………………………………………………………….. 14

2-1-13-جذب آهن از غذا…………………………………………………………………………………………………………………… 14

2-1-14-منابع غذایی آهن و اهمیت نان غنی شده با آهن……………………………………………………………… 17

2-1-15-کمبود……………………………………………………………………………………………………………………………………… 18

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

2-1-16-مسمومیت آهن………………………………………………………………………………………………………………………. 19

2-2-روی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 20

2-2-1-متابولیسم…………………………………………………………………………………………………………………………………… 20

2-2-2-جذب – انتقال…………………………………………………………………………………………………………………………… 21

2-2-3-عوامل مؤثر در جذب روی……………………………………………………………………………………………………….. 21

2-2-4-دفع روده ای……………………………………………………………………………………………………………………………… 22

2-2-5-کمبود روی………………………………………………………………………………………………………………………………… 22

2-2-6-تداخل روی با مواد مغذی………………………………………………………………………………………………………… 22

2-2-6-1-روی- مس…………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

2-2-6-2-روی – آهن…………………………………………………………………………………………………………………………… 23

2-2-6-3-روی  و دیگر عناصر……………………………………………………………………………………………………………… 23

2-2-7-چند نکته­ی ضروری…………………………………………………………………………………………………………………. 23

2-2-8-ارتباط روی با هورمون ها…………………………………………………………………………………………………………. 24

2-3-مس…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 25

2-3-1-متابولیسم…………………………………………………………………………………………………………………………………… 25

2-3-2-اهمیت بیوشیمایی مس……………………………………………………………………………………………………………. 26

2-3-3-نقش فیزیولوژیک مس………………………………………………………………………………………………………………. 26

2-3-4-عوامل مؤثر بر وضعیت مس بدن……………………………………………………………………………………………… 26

2-3-5-کمبود مس………………………………………………………………………………………………………………………………… 27

2-3-6-غلظت مس در بافت­های مختلف……………………………………………………………………………………………… 28

2-3-7-تداخلات مس با مواد معدنی دیگر………………………………………………………………………………………….. 28

2-3-7-1- مس و آهن………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-3-7-2-مس و روی……………………………………………………………………………………………………………………………. 28

 

2-3-7-3-مس و مولیدن………………………………………………………………………………………………………………………. 29

2-3-8-مس و کربوهیدرات­ها……………………………………………………………………………………………………………….. 29

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

2-4-منگنز………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 29

2-4-1-جذب و انتقال منگنز………………………………………………………………………………………………………………… 30

2-4-2-نقش بیولوژیکی…………………………………………………………………………………………………………………………. 30

2-4-3-کمبود………………………………………………………………………………………………………………………………………… 31

2-4-4-مسمومیت………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

2-4-5-چند نکته­ی ضروری…………………………………………………………………………………………………………………. 32

2-5-هماتوکریت…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 33

2-6-هموگلوبین…………………………………………………………………………………………………. 33

2-6-1-نقش مولکول هموگلوبین………………………………………………………………………………………………………….. 32

2-6-2-تشکیل مولکول هموگلوبین……………………………………………………………………………………………………… 34

2-6-3-محل ساخته شدن هموگلوبین در بدن…………………………………………………………………………………… 34

2-6-4-نقش بیولوژیک هموگلوبین………………………………………………………………………………………………………. 35

2-6-5-علل کمبود و افزایش و عوارض حاصله…………………………………………………………………………………… 35

2-6-6-منابع غذایی هموگلوبین…………………………………………………………………………………………………………… 35

2-5-آنزیم­ های آنتی اكسیدان……………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-5-1-عوامل اكسیدان…………………………………………………………………………………………………………………………. 36

2-5-2-استرس اكسیداتیو…………………………………………………………………………………………………………………….. 36

2-5-3-مكانیسم­های دفاعی در برابر آسیب اكسیداتیو………………………………………………………………………. 37

2-5-4-ظرفیت تام آنتی­اکسیدانی……………………………………………………………………………………………………….. 38

2-5-5-آنزیم سوپراكسید دیسموتاز (SOD)……………………………………………………………………………………….. 38

2-5-5-1-نقش سوپراکسید دیسموتاز در گلبول­های قرمز و هموگلوبین…………………………………………. 39

2-5-5-2-عوامل موثر بر میزان فعالیت سوپراکسید دیسموتاز………………………………………………………….. 40

2-5-6-آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز (GPX)…………………………………………………………………………………………. 41

2-5-7-كاتالاز…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 42

2-5-8-مالات دهیدروژناز (MDA)………………………………………………………………………………………………………. 43

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

2-6-سرولوپلاسمین……………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

2-7-فریتین……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

2-8-پروتئین توتال………………………………………………………………………………………………………………………………… 45

2-9-آلبومین…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 45

2-10-اسید اوریک…………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

2-11- اسید فیتیک………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

2-12- جوش­شیرین………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

 

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1- مواد و وسایل مورد نیاز………………………………………………………………………………………………………………… 48

3-2-طبقه ­بندی و شرایط نگهداری موش­های صحرایی………………………………………………………………………. 48

3-2-1-گروه­بندی حیوانات مورد آزمایش……………………………………………………………………………………………. 49

3-3-اندازه ­گیری اسید فیتیک درآرد……………………………………………………………………………………………………. 49

3-3-1-طرز تهیه وانادات _ مولیبدات…………………………………………………………………………………………………. 51

3-4-اندازه ­گیری اسید فیتیک در نان…………………………………………………………………………………………………… 51

3-4-1- استاندارد کردن دستگاه اسپکتوفتومتری و بدست آوردن منحنی استاندارد

و معادله رگرسیون…………………………………………………………………………………………………………………………………. 51

3-5-روش اندازه ­گیری جوش شیرین…………………………………………………………………………………………………… 52

3-6-اندازه ­گیری آنتی­اکسیدان­های سرم خون، مدفوع، کبد

و استخوان (عناصر کمیاب)………………………………………………………………………………………………………………….. 53

3-6-1-جمع آوری نمونه­های خون……………………………………………………………………………………………………… 53

3-6-2-جمع­آوری نمونه­های مدفوع…………………………………………………………………………………………………….. 53

3-6-3-جمع آوری نمونه­های کبد و استخوان……………………………………………………………………………………. 53

3-6-4-آماده ­سازی نمونه­ استخوان……………………………………………………………………………………………………. 53

3-6-5-آماده ­سازی نمونه­ کبد……………………………………………………………………………………………………………. 54

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

3-6-6-آماده ­سازی نمونه­ مدفوع………………………………………………………………………………………………………… 54

3-6-7-آماده ­سازی نمونه­ سرم…………………………………………………………………………………………………………… 54

3-6-8-اندازه ­گیری عناصر اهن، مس، روی و منگنز با بهره گرفتن از دستگاه جذب اتمی…………………… 54

3-7-اندازه ­گیری سرولوپلاسمین سرم………………………………………………………………………………………………….. 55

3-8-اندازه ­گیری فریتین………………………………………………………………………………………………………………………… 57

3-9-اندازه ­گیری آلبومین………………………………………………………………………………………………………………………. 59

3-10-اندازه ­گیری پروتئن تام………………………………………………………………………………………………………………… 60

3-11-اندازه ­گیری اسید اوریک……………………………………………………………………………………………………………… 62

3-12-اندازه ­گیری کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC)………………………………………………………………………. 64

3-13-اندازه ­گیری ظرفیت تام آنتی اكسیدانی…………………………………………………………………………………….. 65

3-14-اندازه ­گیری فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز………………………………………………………………………. 67

3-15-اندازه ­گیری فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز………………………………………………………………………… 71

3-16-اندازه‌گیری كاتالاز گلبول‌های قرمز خون…………………………………………………………………………………… 74

3-17-اندازه‌گیری مالون دی آلدئید (MDA) گلبول‌های قرمز خون…………………………………………………. 74

3-18-روش تجزیه و تحلیل دادها………………………………………………………………………………………………………… 75

 

فصل چهارم: نتایج

4-1-بررسی وزن موش صحرایی نر بالغ از نژاد Wister در گروه­های مورد بررسی

در طول دوره­ آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

3-2-بررسی اندازه ­گیری میزان اسید فیتیک در گروه­های مختلف نان……………………………………………… 78

4-3-بررسی مقادیر آهن سرم و مدفوع در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای

دوره­ آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………………………… 79

4-4-بررسی مقادیر آهن در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های مورد بررسی

در انتهای دوره­ آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………… 81

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

4-5-بررسی مقادیر روی سرم و مدفوع در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای

دوره­ آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………………………. 83

4-6-بررسی مقادیر روی در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های مورد بررسی

در انتهای دوره­ آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………… 85

4-7-بررسی مقادیر مس سرم و مدفوع در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای

دوره­ آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………………………… 87

4-8-بررسی مقادیر مس در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های مورد بررسی

در انتهای دوره­ آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………… 89

4-9-بررسی مقادیر منگنز سرم در گروه­های مورد بررسی در ابتدا

و انتهای دوره­ آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………….. 91

4-10-بررسی مقادیر منگنز در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های

مورد بررسی در انتهای دوره­ آزمایش……………………………………………………………………………………………….. 93

4-11-بررسی اندازه ­گیری مقادیر سرولوپلاسمین سرم در گروه­های مورد بررسی

در ابتدا و انتهای دوره­ آزمایش………………………………………………………………………………………………………….. 95

4-12-بررسی اندازه ­گیری مقادیر فریتین سرم در گروه­های مورد بررسی در ابتدا

و انتهای دوره­ آزمایش…………………………………………………………………………………………………………………………. 97

4-13-بررسی اندازه ­گیری مقادیر آلبومین سرم در گروه­های مورد بررسی

در ابتدا و انتهای دوره­ آزمایش…………………………………………………………………………………………………………… 99

4-14-بررسی اندازه ­گیری مقادیر پروتئین تام سرم در گروه­های مورد بررسی

در ابتدا و انتهای دوره­ آزمایش………………………………………………………………………………………………………….. 101

4-15-بررسی اندازه ­گیری مقادیر اوریک اسید سرم در گروه­های مورد بررسی

در ابتدا و انتهای دوره­ آزمایش………………………………………………………………………………………………………… 103

4-16-بررسی اندازه ­گیری مقادیر کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC) سرم

در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ آزمایش…………………………………………………………….. 105

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

4-17- بررسی اندازه ­گیری مقادیر هموگلوبین و هماتوکریت در گروه­های مورد

بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ آزمایش……………………………………………………………………………………………. 107

4-18-بررسی اندازه ­گیری مقادیر ظرفیت تام آنتی اكسیدانی (TAC) سرم

در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ آزمایش………………………………………………………………. 109

4-19-بررسی اندازه ­گیری مقادیر آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز(GPX) و سوپراکسید

دیسموتاز (SOD) سرم در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ آزمایش………………………. 111

4-20-بررسی اندازه ­گیری مقادیرمالات دهیدروژناز (MDA)  و كاتالاز گلبول‌های

قرمز خون در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ آزمایش……………………………………………. 113

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه ­گیری کلی

5-1-بررسی تغییرات وزن بدن موش صحرایی نر بالغ از نژاد Wister……………………………………………… 115

5-2- بررسی میزان تغییرات اسید فیتیک در و نان………………………………………………………………………….. 115

5-3- بررسی میزان تغییرات آهن سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران……………………………………………… 117

5-4- بررسی میزان تغییرات روی سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران……………………………………………… 119

5-5- بررسی میزان تغییرات مس سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران……………………………………………… 120

5-6- بررسی میزان تغییرات منگنز سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران…………………………………………… 121

5-7- بررسی میزان تغییرات هماتوكریت، هموگلوبین، سرولوپلاسمین، فریتین، آلبومین،

پروتئین تام، اوریک اسید و میزان کل ظرفیت اتصال به آهن…………………………………………………………… 123

5-7-1-بررسی میزان تغییرات مقادیر هموگلوبین و هماتوکریت……………………………………………………… 123

5-7-2- بررسی میزان تغییرات سرولوپلاسمین سرم……………………………………………………………………….. 123

5-7-3- بررسی میزان تغییرات فریتین سرم…………………………………………………………………………………….. 124

5-7-4- بررسی میزان تغییرات مقادیر آلبومین سرم………………………………………………………………………… 125

5-7-5- بررسی میزان تغییرات مقادیراسید اوریک سرم…………………………………………………………………… 125

5-7-6- بررسی میزان تغییرات مقادیر کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC) سرم…………………………… 126

5-8- بررسی میزان تغییرات شاخص ­های استرس اکسیداتیو…………………………………………………………… 126

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

5-8-1-بررسی میزان تغییرات )TAC ظرفیت آنتی­اکسیدانی تام) سرم…………………………………………. 126

5-8-2-بررسی میزان تغییرات آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز(GPX)…………………………………………………… 127

5-8-3-بررسی میزان تغییرات آنزیم سوپراکسید دیسموتاز(SOD)………………………………………………… 127

5-8-4-بررسی میزان تغییرات  مالون دی آلدهید (MDA)  گلبول‌های قرمز خون………………………. 129

5-8-5-بررسی میزان تغییرات كاتالاز گلبول‌های قرمز خون……………………………………………………………. 129

 

نتیجه ­گیری کلی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 131

 

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

فهرست منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………………………… 132

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

جدول 4-1: مقایسه­ میانگین (± انحراف معیار) وزن موش صحرایی نر بالغ

از نژاد Wister در گروه­های مورد بررسی در طول دوره­ آزمایش…………………………………………………… 77

جدول 4-2- : مقایسه­ مقادیراسید فیتیک در گروه­های مختلف نان

(میانگین ± انحراف معیار)……………………………………………………………………………………………………………………… 78

جدول 4-3 : مقایسه­ مقادیرآهن سرم و مدفوع (میانگین + انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 80

جدول 4-4 : مقایسه­ مقادیر آهن در اندام­های کبد و استخوان ران

(میانگین ± انحراف معیار) در انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های

آزمایشی مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

جدول 4-5 : مقایسه­ مقادیر روی سرم و مدفوع (میانگین ± انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 84

جدول 4-6 : مقایسه­ مقادیر روی در اندام­های کبد و ران (میانگین + انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 86

جدول 4-7 : مقایسه­ مقادیر مس سرم و مدفوع (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………….. 88

جدول 4-8 : مقایسه­ مقادیر مس در اندام­های کبد و ران (میانگین + انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 90

جدول 4-9 :مقایسه­ مقادیر منگنز سرم و مدفوع (میانگین ±انحراف معیار) در ابتدا

و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………….. 92

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

جدول 4-9 : مقایسه­ مقادیر منگنزدر اندام­های کبد و ران (میانگین ± انحراف معیار)

در انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………… 94

جدول 4- 11: مقایسه­ مقادیر سرولوپلاسمین سرم (میانگین ± انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 96

جدول 4-12 : مقایسه­ مقادیر فریتین سرم (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………….. 98

جدول 4-13 : مقایسه­ میزان آلبومین سرم (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف……………………………………………………………….. 100

جدول 4-14 : مقایسه­ مقادیر پروتئین تام سرم (میانگین ± انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………… 102

جدول 4-15 : مقایسه­ مقادیراوریک اسیدسرم (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………………………. 104

جدول 4-16: مقایسه­ مقادیر کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC) سرم (میانگین ± انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………… 106

جدول 4-17 : مقایسه­ مقادیر هموگلوبین و هماتوکریت (میانگین + انحراف معیار)

در ابتدا و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………… 108

جدول 4-17 : مقایسه­ مقادیرظرفیت کل آنتی­اکسیدانی ( TAC)سرم

(میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های

آزمایشی مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………………… 110

جدول 4-18 : مقایسه­ مقادیر گلوتاتیون پراکسیداز(GPX) و سوپراکسید

دیسموتاز (SOD) سرم (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا و انتهای دوره­ غنی­سازی

در گروه­های آزمایشی مختلف……………………………………………………………………………………………………………… 112

جدول 4- : مقایسه­ مقادیر مالون دی آلدهید(MDA)  و كاتالاز گلبول‌های قرمز خون

(میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا و انتهای دوره­ غنی­سازی در گروه­های

آزمایشی مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………………… 114

 

فصل اول: مقدمه

آهن یک ماده ی معدنی است كه برای فعالیت­های فیزیولوژیكی بدن ضروری بوده و جزء با اهمیت پروتئین­هایی است كه در انتقال اكسیژن نقش دارند (هموگلوبین و میوگلوبین). همچنین وجود آن برای انجام واكنش­های آنزیمی در بافت­های مختلف، رشد و نمو سلول­ها و تمایز سلولی لازم است. كمبود آهن یكی از شایع­ترین كمبودهای تغذیه­ای در سرتاسر جهان است از علائم كمبود آهن
می­توان به كم خونی، ریزش مو، بی قراری، ضعف و خستگی، زردی، كمرنگ شدن غشاهای مخاطی، كاهش بازدهی، كاهش عملكرد ایمنی و افزایش حساسیت به بیماری و … اشاره كرد. بهترین راه برای پیشگیری از كمبود آهن استفاده از منابع غذایی حاوی آن یا ماده غذایی غنی شده با آهن است. در ایران و بویژه استان فارس كمبود آهن كمبود اول مواد مغذی است. چون غذای اكثر خانواده­های ایرانی را نان تشكیل می دهد و بیشترین انرژی مورد نیاز خود را از طریق غلات بویژه نان تأمین
می­كنند. با توجه به محدودیت منابع و عدم امكان تأمین مواد مغذی لازم است برای رفع نیازهای تغذیه­ای مردم از ساده­ترین روش­ها برای تأمین مواد مورد نیاز آنها استفاده گردد. یكی از این راه ها تهیه نان­های مخصوص و غنی شده با

فصل اول: کلیات تحقیق………………………………. 2

1-1- مقدمه……………………………… 3

1-2- بیان مسئله……………………………… 3

1-3- پیشینه پژوهش ……………………………..4

1-4- سوالات پژوهش…………………………….. 6

1-5- فرضیات پژوهش …………………………….. 6

1-6- اهداف پژوهش…………………………….. 6

1-7- روش تحقیق……………………………… 7

1-8- نوآوری تحقیق……………………………… 7

1-9- سازماندهی تحقیق……………………………… 7

فصل دوم: ادبیات تحقیق………………………………. 8

2-1- مقدمه……………………………… 9

2-2- موقعیت ژئوپلتیک (جغرافیایی) مصر……………………………… 9

2-3-موقعیت ژئوپلتیک ایران……………………………… 9

2-4- جمعیت شناسی مصر……………………………… 13

2-5- تاریخ مصر……………………………… 17

2-5-1- تاریخ سیاسی مصر پس از استقلال……………………………… 17

2-6- نظام سیاسی مصر……………………………… 22

2-7- احزاب مصر……………………………… 23

2-8- سیاست خارجی مصر پس از استقلال……………………………… 24

2-9- عوامل عمده اثر گذار بر روابط خارجی مصر……………………………… 28

2-9-1- موقعیت جغرافیایی مصر……………………………..28

2-9-2- ناسیونالیسم عربی…………………………….. 28

2-9-3- فلسطین و اسرائیل …………………………….. 28

2-9-4 – گرایش به غرب …………………………….. 29

2-9-5- اسلام گرایی ……………………………..29

2-9-6- ارتش مصر……………………………..30

2-10- نظریه همگرایی در روابط بین الملل……………………………… 30

2-10-1- نظریه فدرالیسم……………………………… 32

2-10-2-  نظریه ارتباطات………………………………. 34

2-10-3-  نظریه كاركرد گرایی……………………………… 34

فصل سوم: روابط ایران و مصر……………………………… 37

3-1- مقدمه……………………………… 38

3-2- رابطه ایران و مصر در عهد باستان……………………………… 38

3-3- روابط ایران و مصر در دوران بعد از اسلام……………………………… 39

3-4- مناسبات  سیاسی تهران ـ قاهره‌ بعد از جنگ جهانی اول………………… 41

 

 

3-5- روابط ایران و مصر در دوران رضا شاه…………………………….. 42

3-6- روابط ایران و مصر در دوران محمدرضا شاه پهلوی………………………….. 43

3-7- روابط ایران و مصر بعد از انقلاب اسلامی ایران…………………………….. 47

3-8- رابطه ایران و مصر بعد از انقلاب مصر……………………………… 51

3-9-رابطه ایران و مصر و تحولات مصر بعد از مبارك………………………….. 52

3-10- رابطه ایران و مصر در دوران محمد مرسی…………………………. 56

3-11- روابط ایران و مصر در دوران بعد از محمدمرسی………………….. 60

3-21- عوامل موثر در همگرایی ایران و مصر……………………………… 62

فصل چهارم: آینده روابط ایران و مصر…………………………….. 69

4-1- اشتراكات تاثیر گذار بر روی روابط ایران و مصر………………….70

4-2- عوامل موثر بر رابطه ایران و مصر……………………………… 71

4-3- موانع تاثیرگذار بر روند تعامل ایران و مصر………………………….. 73

4-4- نقش امریكا و اسرائیل در روابط ایران و مصر…………………75

4-5- تاثیر تحولات اخیر و بركناری مرسی بر رابطه ایران و مصر……………… 75

4-6- تاثیر انتخابات ریاست جمهوری ایران بر آینده روابط ایران و مصر…………. 79

4-7- آینده احتمالی روابط ایران و مصر……………………………… 81

4-8- نتیجه گیری………………………………. 85

4-9- راهکارها و پیشنهادات………………………………. 86

4-10-محدودیتها…………………………….. 86

فهرست منابع……………………………… 87

چکیده:

ایران و مصر دو کشور مهم و تاثیرگذار در منطقه خاورمیانه هستند. روابط این دو کشور در دوران های مختلف با فراز و نشیب های متعددی روبرو بوده است. با توجه به اهمیت این دو کشور در منطقه و نیز تحولات اخیر داخلی و منطقه ای، بررسی روابط و آینده احتمالی این دو کشور از اولویت خاصی برای هر دو کشور برخوردار است. عوامل داخلی و خارجی زیادی روی رابطه این دو کشور تاثیر گذاشته است. بعد از برکناری حسنی مبارک و روی کار آمدن محمد مرسی انتظار بهبود روابط مطرح گشت اما بعد از برکناری مرسی و روی کار آمدن دولت جدید در مصر می بایست برای اقدامات بعدی با دقت و صبر بیشتری جلو رفت و منتظر گام های بعدی دولت مصر و نتایج تحولات احتمالی آینده این کشور بود.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

ایران ومصر دو کشور با تمدن و سابقه کهن و با اهمیت و پرنفوذ در منطقه خاورمیانه هستند. ایران و مصر بنابر شواهد تاریخی از گذشته های دور با هم ارتباط داشته اند و مناسبات و تعاملات آن ها تحت تاثیر عوامل متعددی قرار گرفته است. روی کار آمدن دولت های مختلف در این کشورها و سیاست های اتخاذ شده از سوی هرکدام باعث شد در دوران های مختلف این دو کشور نسبت به هم رویکردهای مختلفی داشته باشند و به این ترتیب اکنون با توجه به تحولات اخیر در مصر و سقوط مبارک و نیز برکناری مرسی می توان انتظار داشت که تغییراتی در رابطه این دو کشور تغییراتی اتفاق بیفتد و آینده روابط دو کشور را غیر قابل پیش بینی می سازد.

2-1- بیان مسأله

با توجه به شرایط کنونی جهان ،نحوه تعامل مصر و ایران به عنوان دو قدرت تاثیرگذار منطقه ای در خاور میانه و شمال آفریقا  می تواند تمامی معادلات جهان را تحت تاثیر قرار دهد و از این حیث دارای اهمیت شایانی است. قدرت سیاسی اقتصادی و اجتماعی ایران در خاور میانه با نفوذ گسترده ای که در میان اقشار مختلف مسلمانان در کشور های مختلف و همچنین نفوذی که در سایر مناطق جهان دارد این کشور را در عرصه منطقه ای و بین المللی حائز اهمیت نموده است از سوی دیگر مصر نیز به عنوان یک کشور بزرگ عربی اسلامی  از اهمیت ویژه ای در منطقه برخوردار است . همسایگی مصر با رژیم اشغالگر قدس بر اهمیت استراتژیک این کشور افزوده است . تسلط مصر بر کانال سوئز و نقش آن در قاره عظیم آفریقا  موقعیت ژئوپلوتیک مصر را آشکار کرده واین اهمیت را دوچندان نموده است.

روابط ایران و مصر در طی سالهای گذشته همواره با فراز و نشیب همراه بوده و در این سیر تاریخی برداشت نخبگان دو کشور از شرایط منطقه ای و بین المللی بر روند این تغییرات تاثیر گذاشته است.همچنین نفوذ قدرتهای بین المللی نظیر آمریکا در مصر بخصوص پس از مرگ ناصر و کمکهای بلاعوض این کشور به ارتش مصر ، موضوع رابطه با مصر را قامض و پیچیده تر از یک مسئله منطقه ای نموده است .با آغاز بهار عربی در مصر و تغییرات بنیادی در نظام سیاسی و اجتماعی این کشور و قدرت گرفتن اسلامگرایان و پررنگتر شدن مشترکات فراوان دوکشور و رنگ باختن اختلافات پیشین به نظر می رسد فرصتی تاریخی برای ایجاد روابط نزدیک بین ایران و مصر ایجاد شده است و از آنجایی که روابط ایران و مصر در عرصه بین المللی می تواند منافع داخلی و خارجی هر دو کشور را تحت تاثیر قرار دهد .

عوامل همگرایی دوکشور نظیر دین مشترک، عضویت در سازمان کنفرانس اسلامی ، منافع و علایق مشترک و همچنین روی کار آمدن اسلامگرایان و بسیاری موارد دیگر قابل تقویت و گسترش بوده و می توانند با کاهش تاثیر عوامل واگرایی نظیر دخالت بیگانگان و بویژه آمریکا، ناسیونالیسم عربی و اختلافات ایدئولوژیک و همچنین تفاوت دیدگاه ها در خصوص مسئله فلسطین و اسرائیل ، زمینه های وحدت و نزدیکی هرچه بیشتر این دوکشور را بوژه در شرایط تاریخی اخیر فراهم آورند.

 پژوهش حاضرسعی دارد  عوامل تاثیرگذار بر روابط آینده ایران و مصر بعد از سقوط مبارک  را مورد کنکاش قرار دهد و پاسخی برای سوالات زیرارائه نموده و در آخر راه کارهایی جهت برقراری روابط نزدیک و بهبود روابط این دو کشور ارائه نماید.

آیا اساسا امکان برقراری رابطه بین ایران و مصر وجود دارد؟

عوامل اصلی همگرایی بین ایران و مصر کدامند؟

چه تغییری در عوامل همگرایی ایران و مصر پس از برکناری مبارک ایجاد شده است؟

عوامل اصلی واگرایی ایران و مصر کدامند؟

– چه تغییری در عوامل واگرایی ایران و مصر پس از برکناری مبارک ایجاد شده است؟

– ایران از چه راهبردهایی می تواند در راستای  افزایش همگرایی و کاهش واگرایی در روابط با مصر جدید در  این برهه بهره ببرد؟

3-1- پیشینه پژوهش

1. محمدرضا صارمی (1386) در پایان نامه ای تحت عنوان “بررسی عوامل همگرا و واگرا در روابط ایران و مصر از 2006-1980” ضمن بررسی روابط دو کشور از سالهای پیش به نقش دولتمردان ایرانی از یک سو و نقش آمریکا به عنوان یک قدرت فرامنطقه ای از سوی دیگر در افت و خیز روابط ایران و مصر پرداخته است.

در دنیای کنونی به دلیل رشد و توسعه علوم و تکنولوژی و نفوذشان در عرصه های مختلف زندگی، کلیه امور و فعالیت های حیات اجتماعی در جوامع گوناگون با آنان پیوندی نا گسستنی پیدا نموده اند. با این همه هیچ فعالیتی بدون انسان امکان تحقق نخواهد داشت. لذا همچنان انسان در مدار کلیه فرایندهای تولید کالا و ارائه خدمات قرار دارد. با ترقی علوم مختلف به ویژه علوم روانشناختی و تربیتی، علوم زیستی و به خصوص علوم اجتماعی دیگرآن اندیشه کهن و نگرش مکانیکی و تک بعدی به انسان و صرفاً موجودی فیزیکی یا اقتصادی پنداشتن او به کلی رنگ باخته است(گلابی، 1369).

در هر سازمانی، عوامل تشکیل دهنده ی منابع انسانی، افرادی با احساس هستند که اگر انگیزه کافی داشته باشند استعداد و مهارت خود را در خدمت سازمان به کار خواهند گرفت و چرخ های آن را به حرکت در خواهند آورد. از طرفی خودکفایی و استقلال هر جامعه ای بر پایه ی وجود سازمان های آموزشی آن جامعه استوار است و همچنین نقش کلیدی کارکنان متعهد، خلاق، شاد، پر انرژی و با وجدان کاری بالا بر کسی پوشیده نیست(تقی زاده، 1385).

تحقیقات درباره ی مسائل نیروی انسانی نشان می دهد که سازمان هایی که بر بستر افزایش دانایی نیروی انسانی خود پیش می روند و مشارکت و همفکری نیروهای انسانی را در امور سازمانی خود می طلبند، به مراتب از هم افزایی بیشتری نسبت به سازمان های ایستا و سنتی که راه های میان افراد را بسته نگه می دارند و برای فرایندهای اطلاعاتی میان کارکنان، محدودیت ایجاد می کنند، برخوردارند (غلامحسین پورانوری و ملکی آوارسین، 1387).

امروزه آموزش و پرورش به عنوان یكی از خرده سیستم های جامعه نقش مهمی در فرایند توسعه دارد اگر مولفه های توسعه را در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و آموزش مورد بحث و بررسی قرار دهیم ناگزیر نقش آموزش و پرورش را در این زمینه نمی توان نادیده انگا شت.  از این رو چنین نهادی كه خود توسعه آفرین است و موتور محركه ی همه ابعاد توسعه است نیاز مبرمی به توسعه درونی خود دارد.  به عبارت دیگر در فرایند توسعه تغییر و تحول در ساختار، برنامه ها، اهداف و روش ها، در همه نهادهای اجتماعی به ویژه آموزش و پرورش ضرورتی اجتناب ناپذیر است. همان گونه كه فلیپ كومبز[1] می گوید: ریشه اصلی همه مشكلات و بحران های تعلیم و تربیت در مدیریت آموزشی است. اگر مدیریت آموزش اصلاح گردد و تغییر و تحول اساسی در آن ایجاد شود، مسائل و مشكلات دیگر نظام آموزش نیز اصلاح خواهد شد. یكی از راه های تغییر و تحول در مدیریت آموزش و اصلاح آن كاربست مدیریت مشاركتی است(خدیوی و همکاران، 1388). در سازمان گسترده ای به نام آموزش و پرورش، مشكلات برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی، ارزشیابی، نیاز به مدیریت مشاركتی را دو چندان می سازد. البته آموزش و پرورش بنابر رسالت خود فرهنگ ساز مشاركت نیز هست، لذا توجه به مشاركت و مدیریت مشاركتی را اول باید از درون خود آغاز كند و سرانجام آن را در جامعه و نهادهای آن گسترش دهد(تصدیقی، 1381).

از طرف دیگر از میان همه مفاهیمی که متخصصان رفتار سازمانی، مدیریت و روان شناسان سازمانی و صنعتی در موقعیت های سازمانی مختلف مورد مطالعه قرار داده اند، انگیزه از مهمترین زمینه های پژوهشی مؤثر در رفتار فرد در سازمان است. انگیزه موتور حرکت انسان است، فردی که انگیزه دارد، دارای خلاقیت، نقش نمادین و الگویی و نوآوری می باشد و میل به حرکت را در خود و دیگران ایجاد و سیستم را پویا می کند، کارآفرین است و …  اینها از خصیصه های یک معلم و مدیر آموزشی است. بدین ترتیب افرادی که فاقد انگیزه هستند اهداف یادگیری را عقیم و رغبت به ادامه تحصیل و موفقیت تحصیلی در دانش آموزان را کاهش و در نهایت منجر به بی تفاوتی و بی انگیزشی خود و سایر معلمان می شوند(ایمانی، 1392).

 

واژه انگیزش در اصطلاح به معنای پویایی و حركت است. از نظر سازمانی انگیزه عبارت است از عامل درونی که باعث تغییر در رفتار و حرکت در مسیر پیشبرد و اهداف سازمانی می گردد. منابع هر سازمان به دو دسته منابع انسانی و منابع مادی تقسیم می شود؛ از آنجا که منابع مادی نیز توسط منابع انسانی مورد استفاده قرار می گیرد، استفاده بهینه از این منابع مادی بدون داشتن نیروی با انگیزه قابل میسر نیست. در دنیای پیشرفته امروز، در هر سازمانی نیروی انسانی عمده ترین سرمایه و یکی از عوامل تاثیر گذار در تحقق اهداف هر سازمان محسوب می شود(قربانی، 1389).

برای رسیدن به این اهداف باید عوامل انگیزاننده را در انسان شناخت و در جهت تامین نیازهای ضروری او بود. آنچه مسلم است و باید مورد پذیرش قرار گیرد این است که به علت تفاوتهای فردی، انگیزه های افراد با یکدیگر متفاوت می باشد پس قبل از هر گونه اقدام در زمینه ایجاد انگیزش لازم است ویژگیهای فردی اشخاص شناخته شود تا بتوان عوامل انگیزش در آنان را تشخیص داد. مدیران و مسئولان باید بدانند که نیروی انسانی با انگیزه در بقاء، پویایی، تحقق سیاست ها و استراتژی سازمان تاثیر گذار است(تقوی لاریجانی و همکاران، 1385). بر همین اساس انگیزش شغلی از مهمترین عوامل تاثیر گذار در موفقیت و عقب ماندگی سیستم بوده و در صورت بی توجهی به آن، باعث هدر رفتن منابع سازمان می شود.

نیروی انسانی در سازمان ها از اهمیت زیادی برخوردار است. كارایی و اثربخشی سازمان ها به كارایی و اثربخشی نیروی انسانی آن سازمان بستگی دارد و یكی از مسائل مهمی كه در هر سازمانی باید مورد توجه قرار گیرد، انگیزش و رضایت شغلی كاركنان آن سازمان است. از آنجایی که معلمان یکی از منابع انسانی مهم آموزش و پرورش هستند، لذا توجه به انگیزش شغلی ایشان امری مهم تلقی می شود. بر همین اساس، مشارکت در تصمیم گیری و انگیزش شغلی جایگاه ویژه ای را در مطالعات مدیریت منابع انسانی به خود اختصاص داده اند. زیرا این ساختارها می توانند در جهت پیشرفت و بقای سازمان در آینده نظیر ترک شغلی، تأخیر، کم کاری، غیبت و .. مؤثر باشند و در نهایت بر بهره وری نیروی انسانی تأثیر به سزایی داشته باشند. پس‌ بسیار شایسته‌ است‌ كه‌ مشارکت در تصمیم گیری، انگیزش شغلی و اهم‌ مطالب‌ مربوط به آنها‌ بررسی‌ شده‌ و موانع‌ و مشكلات‌ مؤثر بررسی‌ شده‌ و راهبردهایی‌ جهت‌ مقابله‌ و رفع‌ موانع مشارکت در تصمیم گیری ها و انگیزش شغلی معلمان تحلیل‌ و ارائه‌ گردد تا بتوانیم‌ با به‌كارگیری‌ راهبردها بر مشكلات‌ فائق‌آمده‌ و محیط كلاس‌ و مدرسه را به‌ محیطی‌ جذاب‌، شاد و مثبت‌ جهت‌ حداكثر تعامل و یادگیری‌ تبدیل‌ كنیم‌. بنابراین بر اساس ضرورت آشنایی با این مؤلفه ها در پژوهش حاضر به بررسی و شناخت رابطه مشارکت در تصمیم گیری ها و انگیزش شغلی معلمان خواهیم پرداخت. بنابراین در این فصل بعد از مقدمه ذکر شده به بیان کلیات تحقیق از قبیل بیان مساله تحقیق، ضرورت و اهمیت تحقیق، فرضیه ها و اهداف تحقیق و … می پردازیم.

 

1-2- بیان مسأله

هر شغل دارای صفت ها و ویژگی هایی است که وظایف کارکنان را تحت تأثیر خود قرار می دهد و باعث می شود که افراد در آن شغل احساس رضایت یا عدم رضایت کنند. خصوصیاتی مثل میزان مسئولیت، تنوع وظایف، مرتبه و شان در محل کار، مسئولیت اجتماعی و جایگاه شغل در محل کار، ویژگی هایی است که ارضا کنندگی شغل را ذاتاً تحت تاثیر قرار می دهد. مسلماً هر شغلی که از ارزش ذاتی بیشتر، استقلال و خودکفایی زیادتر، تنوع و باز خورد مستقیم و مناسبتری برخوردار باشد، افراد را برای انجام دادن بهتر کارهایشان بیشتر تحریک می کند(قمری و همکاران، 1391). انگیزش کارکنان بر بهره وری و عملکرد هر سازمان، رضایت شغلی افراد و نحوه انجام وظایف تأثیر می گذارد. از طرفی تقویت و شناخت عوامل تأثیر گذار بر انگیزش، باعث برانگیخته شدن حس خلاقیت و نوآوری در کارکنان می شود(گمینیان، 1383). افراد با انگیزه زیاد اغلب عملکردهای بهتری از سایر افراد دارند. لذا همواره باید ارضای نیاز کارکنان به طور ذاتی فراهم شود و به عبارتی دیگر، ماهیت کار انگیزشی باشد(3). کنکاش در مسأله انگیزش پاسخ چراهای رفتار آدمی است. چرا انسان کار می کند، چرا بعضی افراد بسیار فعال و برخی کم کارند، علت علاقه به شغل و بی علاقگی به کار چیست، این سوالات و بسیاری دیگر همه با موضوع انگیزش در ارتباطند و پاسخ به آنها در انگیزش و انگیزه های کارکنان خلاصه می شود(الوانی، 1385). دارا بودن انگیزه کار در جهت دهی به انگیزه های سالم یکی از ضرورت ها در کاربرد صحیح منابع انسانی است. بررسی شیوه های رفتار کارکنان، خواسته های افراد از مشاغلشان، چگونگی رضایت آنها و مسائلی از این قبیل، اذهان را به طرف مسئله انگیزش افراد جلب می نماید. نیروی انسانی کارآمد، امروزه به گونه ای است که اگر نیازهای واقعی او کشف و شناسایی نگردند و بموقع به آن نیازها پاسخ داده نشود، احتمال کناره گیری او از شغل وجود خواهد داشت. لذا طراحان و برنامه ریزان هر شغل بایستی در جستجوی یافتن عوامل انگیزشی باشند، تا بتوانند با توجه به آن افراد را به سمت فعالیت و کارایی بالاتر راهنمایی نمایند(حقیقی، 1388). بنابراین نظر به حساسیت و اهمیت وظیفه و کارکرد شغل معلمی و مراکز آموزشی در جامعه، ضرورت طراحی مشاغل به گونه ای انگیزشی و چالشی کاملاً احساس می شود.

مشاركت به عنوان یكی از ابزارهای حیاتی است كه در زندگی انسان ها همواره مورد توجه بوده است. زندگی در اجتماع بر پایه مشاركت استوار بوده چرا كه پیش بینی و تصمیم گیری در زمینه راه های رسیدن به اهداف به صورت گروهی، منجر به راه حل هایی منطقی تر و مطمئن تر می شود. در جنبه های الهی و مذهبی مشاركت در فعالیت های عبادی مورد تأكید قرار گرفته است و در جنبه های اداری و سیاسی به عنوان ابزاری نیرومند مورد توجه است. در مفهوم مشاركت دو نكته نهفته است كه اندیشه ی برابری ارزش انسان ها یكی از اساسی ترین و بنیادی ترین نكات آن است و اندیشه دیگر نهفته در آن، به مشاركت به عنوان یک فراگرد اشاره می كند كه از طریق آن كاركنان به دگرگونی هایی دست می یابند و خود را جزئی از تحولات به شمار آورده به آن تعهد و دلبستگی دارند و موجب گسترش پیوند میان افراد و افزایش اعتماد می شود و زمینه برای مردم سالاری و خود فرمانی فزونی می یابد. منظور از مشاركت كاركنان كلیه

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                    صفحه

فصل اول. 1

طرح تحقیق. 1

1- مقدمه: 2

2- بیان مسئله: 3

3- ضرورت انجام تحقیق. 5

4- فرضیه‌های تحقیق: 6

5- اهداف مورد نظر برای انجام تحقیق. 7

6- روش تحقیق: 7

1- جامعه آماری: 7

2- نمونه گیری: 8

3- محدودیت‌ها و مشكلات انجام تحقیق. 8

4- پیشینه تحقیق. 8

5- تعریف واژه‌های تخصصی مورد استفاده در تحقیق: 9

فصل دوم. 11

پیشینه تحقیق. 11

بخش اول: مبانی نظری مرتبط به «فیروزه». 12

2-1-1- مختصری در مورد تاریخچه جواهرات.. 13

2-1-2- قدمت استخراج فیروزه 14

2-1-3- علم شناخت سنگهای قیمتی و اهمیت آن در جهان. 15

2-1-4- انواع فیروزه 16

2-1-5- نحوه ساخته شدن فیروزه 18

2-1-6- فضیلت فیروزه در اسلام. 18

2-1-7- معادن فیروزه 19

2-1-8- كلیاتی در مورد برش و جلای كانی‌ها و سنگهای جواهر رنگی. 26

2-1-9- تراش فیروزه 28

2-1-10- مشخصات بهترین نوع فیروزه تراشیده 33

2-1-11- صادرات فیروزه: 34

بخش دوم: مبانی نظری مرتبط با «آمیخته بازاریابی». 36

2-2-1- تعریف بازاریابی. 37

2-2-2- فلسفه مدیریت بازاریابی. 37

2-2-3- عوامل مؤثر در تغییر تقاضا 41

2-2-4- عوامل مؤثر در اقدام به خرید. 42

2-2-5- فرایند تصمیم خرید. 45

2-2-6- مفهوم مدرن بازاریابی. 51

2-2-7- آمیخته بازاریابی (Marketing Mix) 52

2-2-8- جایگاه یابی در بازار 63

فصل سوم. 69

روش تحقیق. 69

3-1 نوع تحقیق: به طور کلی تحقیقات علمی را به دو دسته تعرفه تقسیم می‌نمایند: 70

3-2 روش تحقیق. 70

 

منابع وماخذ: 76

فصل چهارم. 77

جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده‌ها 77

4-1- ویژگیهای پاسخگویان. 78

4-1-1- ویژگیهای صادر كنندگان مصنوعات فیرزوه ای. 78

4-1-2-ویژگیهای فیروزه تراشان. 78

2-4- آزمون فرضیه‌ها 79

فصل پنجم. 91

نتیجه گیری و پیشنهادها 91

5-1- مقدمه. 92

5-2- نتیجه گیری در مورد ویژگی‌های پاسخگویان. 92

5-2-1- نتیجه گیری در مورد ویژگی‌های «صادركنندگان مصنوعات فیروزه ای». 92

5-2-2- نتیجه گیری در مورد ویژگی‌های «فیروزه تراشان». 93

5-3- نتیجه گیری در مورد فرضیه‌های تحقیق. 94

5-3-1- نتیجه گیری در مورد فرضیه اول. 94

5-3-2- نتیجه گیری در مورد فرضیه دوم. 95

5-3-3- نتیجه گیری در مورد فرضیه سوم. 98

5-3-4- نتیجه گیری در مورد فرضیه چهارم. 100

5-3-5- نتیجه گیری در مورد فرضیه پنجم. 104

5-5- موضوعات پیشنهادی برای تحقیقات تكمیلی. 109

منابع. 110

 

 

فصل اول

 

طرح تحقیق

 

1- مقدمه:

بررسی آمار صادرات و واردات در سال 1268 ه ش نشان می‌دهد كه محصولات كشاورزی و دامی عمده ترین بخش محصولات صادراتی ایران در یک قرن پیش بوده است. در آن زمان ابریشم، برنج، پنبه، توتون و تنباكو از اقلام عمده صادراتی كشور بوده‌اند كه امروزه به منظور وارد كردن اغلب آنها سالانه مبلغ قابل ملاحظه ای ارز از كشور خارج می‌شود. این آمار همچنین نشان می‌دهد كه با وجود كسری موازنه تجاری در سال1268 ه ش ، درآمد حاصل از صدور كالاهای كشاورزی به تنهایی قادر به جبران بیش از نیمی از هزینه‌های مربوط به واردات كشور بوده است ولی تا سال 1320 ه ش سهم صادرات غیر نفتی به تدیریج تقلیل می‌یابد چنانكه سهم صادرات غیر نفتی از كل مبادلات بازرگانی خارجی به یک سوم می‌رسد و تا سال 1330 ه ش این نسبت به حدود یک چهارم تنزل پیدا می‌كند. روند گسترش واردات در پی افزایش درآمد‌های ناشی از فروش نفت به نحوی شتاب می‌گیرد كه تولید داخلی تحت الشعاع واردات كالا واقع شده و تجارت خارجی به اهرم فشار بر اقتصاد ملی بدل می‌شود. بنابراین از حدود یكصد سال پیش رابطه تحویل نفت در مقابل دریافت كالای ساخته شده، هسته اصلی بازرگانی خارجی كشور گردیده و وابستگی اقتصادی در نتیجه وجود این بافت ناسالم ایجاد و تحكیم شده است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی به منظور تغییر روند بازرگانی خارجی با توجه به نیازهای واقعی كشور، تلاشهایی بعمل آمد. اما از هم گسیختگی اقتصاد كشور بدلیل اعتصابات گسترده مردم در سال 1357 و عدم وجود برنامه مشخص و نیز بروز عوامل متعدد سیاسی موجب گردید كه سهم واردات مصرفی همچنان به روند صعودی خود ادامه دهد. بعدها نیز تحریم اقتصادی و جنگ تحمیلی، میزان صادرات را بشدت كاهش داد. بطوریكه در حال حاضر تجارت خارجی ایران با صادرات تك محصولی (نفت) و وابستگی شدید به ارز حاصل از آن مشخص می‌باشد. در سالهای اخیر دولت تلاشهای بسیاری به منظور افزودن بر سهم صادرات غیر نفتی بعمل آورده است. در این راستا صادرات سنگهای قیمتی و بخصوص فیروزه نیشابور می‌تواند مثمر ثمر واقع گردد، چراكه فیروزه نیشابور بعنوان بهترین فیروزه جهان، دارای شهرت بین المللی است و در صورت توجه بیشتر به صادرات آن می‌تواند ارز آوری مناسبی ایجاد نماید.

2- بیان مسئله:

قدیمی ترین اطلاعی كه از فیروزه در دست داریم به 3400 سال پیش از میلاد مسیح مربوط است و نوشته‌اند كه فراعنه مصر این سنگ زیبا را از معادن شبه جزیره سینا استخراج كرده و در زینت آلات خود بكار می‌بردند و بدین گونه شاید استخراج فیروزه قدیمی ترین استخراج كانهای صخره ای در ستاریخ باشد ولی از همان زمان های باستان بهترین و مطلوبترین فیروزه در معادن ایران بدست می‌آمده كه از زمان های بسیار قدیم آن را استخراج و صادر می‌كرده‌اند و چون این سنگ بهادار از راه تركیه به اروپا وارد و شناخته گردیده است بدان سبب اروپاییان آن را، تركواز (Turquoise) یعنی تركی می‌نامند.

نام نیشابور با نام فیروزه همزاد است و در مقام تعریف، نیشابور را شهر فیروزه‌های درشت، شهری با سنگهای فیروزه و … می‌گویند. بشهادت گوهر شناسان دور و نزدیك، فیروزه نیشابور در روی زمین مقام اول را دارد. این سنگ گرانبها و پر ارزش كه زینت بخش گنجینه‌های گرانبهای ثروتمندان جهان و خزاین ممالك می‌باشد همواره توجه جهانیان را به خود جلب كرده است.

از كتیبه كاخ داریوش در شوش معلوم می‌گردد كه در آن تاریخ فیروزه «اخشائین» نامیده می‌شده و از خوارزم برای زینت آلات كاخ وارد شده بود. نمونه‌هایی كه در اثر كاوشهای باستان شناسی بدست آمده نشان می‌دهد كه فیروزه در هزاره دوم قبل از میلاد در ایران بعنوان سنگ زینتی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در دوره ساسانیان از فیروزه غیر از انگشتر و گوشواره و غیره ظروفی برای دربار سلاطین تهیه می‌شده است.

از مطالب فوق بخوبی می‌توان به مرغوبیت فیروزه نیشابور و قدمت استخراج و تراش آن و دیرینه بودن هنر ساخت زیور آلات فیروزه ای در ایران پی برد بطوریكه فیروزه نیشابور حتی به كشورهای اروپایی هم صادر می‌شده است. اما علی رغم این پیشینه افتخار آمیز، متأسفانه در حال حاضر فیروزه تراشی و صادرات فیروزه از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و بر اساس مصاحبه‌های انجام شده با فیروزه تراشان و صادركنندگان مصنوعات فیروزه ای، هم اكنون بخش قابل ملاحظه ای از فیروزه‌های تراشیده شده در بازار داخلی را فیروزه‌های شیمیایی و یا فیروزه‌های آمریكایی كه بصورت قاچاق وارد كشور می‌گردد، تشكیل می‌دهد. با وجود چنین مسأله نگران كننده ای تاكنون تحقیق علمی برای پاسخگویی به سؤالات زیر انجام نشده است:

• وضعیت فعلی مدیریت بازار فیروزه صادراتی استان خراسان چگونه است؟
• راهكارهای مناسب جهت افزایش صادرات مصنوعات فیروزه ای كدامند؟

امید است كه این تحقیق بتواند از طریق پاسخگویی به سؤالات فوق در جهت آشنایی بیشتر با صنعت فیروزه استان خراسان و رفع موانع و مشكلات آن مفید واقع شده، نقش كوچكی در تحقق آرمان ملی اقتصاد بدون نفت ایفا نماید.

3- ضرورت انجام تحقیق

با توجه به اینكه فیروزه تراشی یكی از صنایع دستی مهم استان خراسان محسوب می‌شود و برای پی بردن به ضرورت انجام این تحقیق، شایسته است كه به اختصار اهمیت صنایع دستی را از ابعاد مختلف بررسی نماییم:

• اشتغال زایی: اشتغال زایی صنایع دستی با توجه به تعداد قابل توجه شاغلین در رشته‌های گوناگون صنایع دستی و سنتی از مهمترین عوامل مؤثر توسعه اقتصادی به حساب می‌آید.
• ارزش افزوده: تولیدات صنایع دستی، از ابعاد مختلف بخصوص در رابطه با صادرات كشور از ویژگی خاصی در زمینه‌های اقتصادی ارز آفرینی و تولید درآمد ملی برخوردار است. ارزش افزوده اینگونه تولیدات موجب توصیه اكید در زمینه توسعه و گسترش آن می‌گردد.
• عدم وابستگی صنایع دستی: صنایع دستی بدلی عدم وابستگی به مواد اولیه خارجی و اتكا به تولیدات داخلی، از ویژگی بارزی برخوردار است و این امر در اكثر رشته‌های آن بوضوح دیده می‌شود. البته در بعضی موارد نادر، به

مقدمه: نوع رژیم غذایی، از عواملی است که در پوسیدگی دندان ها نقش دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی نمایه تغذیه سالم و الگوهای غذایی به همراه تجربه پوسیدگی در دانشجویان خوابگاهی و غیر خوابگاهی دانشکده دندانپزشکی مشهد درسال 1391 انجام شد.

 

روش كار: این مطالعه بر روی کلیه دانشجویان سال های چهارم ، پنجم وششم دندانپزشکی دوره عمومی دانشکده دندانپزشکی مشهد که معیارهای ورود مطالعه را دارند انجام شد. دانشجویان به دو گروه خوابگاهی و غیر خوابگاهی تقسیم شده و فرم رضایت نامه و پرسشنامه بسامد غذایی FFQ را به منظور تعیین بررسی الگو هایی غذائی تکمیل نمودند. به منظور ثبت وضعیت تجریه پوسیدگی، دانشجویان مورد معاینه دندانی قرار گرفتند. بر اساس راهنمای شاخص DMFT سازمان جهانی بهداشت، نمره DMFT استخراج گردید. سپس با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS همبستگی بین DMF (تجربه پوسیدگی دندانی) با اندکس سلامت تغذیه بدست آمد.

 

نتایج: بررسی انجام شده نشان داد که میانگین تغییرات DMFT در گروه خوابگاهی ها به صورت معنا داری بالاتر بوده است (p<0.001). بر اساس بررسی صورت گرفته، میزان دریافت پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر (gr/day) و انرژی (kcal/day) و ویتامین E و فولات و کالیوم (µgr/day) در گروه خوابگاهی ها بالاتر بوده است که اختلاف دو گروه از نظر آماری معنی دار بوده است (p<0.001). دریافت ویتامین A (µgr/day) در گروه خوابگاهی ها بالاتر بوده که البته میزان آن معنی دار نمی باشد(p=0.088). بررسی انجام شده با بهره گرفتن از آزمون همبستگی Pearson نشان داد که هیچ یک از شاخص های تغذیه ای بررسی شده با DMFT همبستگی معنی داری نداشته است. مقایسه نمای تغذیه در دو گروه نشان داد که این نما در دو گروه اختلاف معنی داری نداشته است (p=0.787). همچنین نمایه تغذیه با میزان تغییرات DMFT همبستگی معنی داری نداشته است.

 

نتیجه‌گیری: در بررسی کلی یافته های تحقیق بنظر می رسد دانشجوبان خوابگاهی و غیر خوابگاهی هر دو نیازمند تغییر و اصلاح رژیم غذایی خود می باشند. هم چنین از نظر وضعیت دندانی دانشجویان غیر خوابگاهی در وضعیت بهتری نسبت به بقیه بسر می برند. در مطالعه حاضر بین مصرف هیچ یک از گروه های غذایی با DMFT رابطه معناداری کشف نشد.

فهرست
(1) فصل اول: مروری بر متون و مقالات 5
(1-1) مقدمه 6
(1-2) کلیات: 8
(1-2-1) رژیم غذایی: 8

 

(1-2-2) گروه های غذایی: 8
(1-2-3) هرم تغذیه ای: 17
(1-2-4) راه‏های ارزیابی رژیم غذایی 19
(1-2-5) پرسشنامه‌ی بسامد غذایی (FFQ) 20
(1-2-6) FFQهای خارجی و ایرانی 21
(1-2-7) رابطه تغذیه و سلامت دهان و دندان: 23
(1-3) مروری برمقالات: 35
(1-4) بیان مسئله 39
(1-5) اهداف و فرضیات 40
(2) فصل دوم: مواد و روش ها 42
(2-1) نوع مطالعه: 43
(2-2) حجم نمونه: 43
(2-3) زمان و مکان اجرای تحقیق: 43
(2-4) روش نمونه‌گیری: 43
(2-5) معیار های ورود و خروج مطالعه: 43
(2-6) روش جمع آوری داده‌ها: 44
(2-7) روش پژوهش: 44
(2-8) آنالیز پرسشنامه ها 45
(2-8-1) ویژگی‌های اسکنر HP Scanjet N8420 45
(2-8-2) نرم‌افزارها 46
(2-9) ثبت DMFT 50
(2-10) نحوه محاسبه نمایه تغذیه 50
(2-10-1) جدول متغیرها: 58
(2-10-2) روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و بررسی آماری: 59
(2-11) ملاحظات اخلاقی: 59
(3) فصل سوم: یافته ها 60
(3-1) یافته ها 61
(3-2) توزیع فراوانی جنسیت 61
(3-3) DMFT 62
(3-4) میزان دریافت مواد مغذی 63
(3-4-1) میزان دریافت پروتئین 63
(3-4-2) میزان دریافت چربی 64
(3-4-3) میزان دریافت کربوهیدرات 65
(3-4-4) میزان دریافت فیبر 66
(3-4-5) دریافت انرژی 67
(3-4-6) دریافت ویتامین A 68
(3-4-7) دریافت ویتامین E 69
(3-4-8) دریافت فولات 70
(3-4-9) دریافت کالیوم 71
(3-5) همبستگی بین DMFT و شاخص های تغذیه ای 72
(3-6) بررسی سهم دسته های غذایی در دو گروه خوابگاهی و غیر خوابگاهی 73
(3-6-1) میزان دریافت قند ساده 74
(3-6-2) مقایسه نمایه تغذیه 75