فصل اول
مباحث  تئوری
طرح موضوع: 5
اهداف پژوهش: 5
1- 1 ) – تئوری 6
1-2-1 ) – اصلاحات جایگزین آمین 8
1-2-2)- اصلاحات حلقه آروماتیک 9
1-2-3 ) – اصلاحات حلقه سیکلو هگزانی 11
1-4 ) – مشتقات فنسیکلیدین: 12
BTCP: 19
Tamorf: 19
Gacyclidine: 19
روش های فارماکولوژیکی : 19
:Tail immersion test 20
Formalin test: 20
فصل دوم
مروری بر متون گذشته
2-1- ترکیبات دیگری که اثرات مشابهPCP دارند عبارتند از: 25
فصل سوم
مواد و روش ها
3-1) روش های سنتز: 30
3-1-1 ) – روش  ]Bruylant16[: 31
3-1-2 ) – روش Ritter   ] 20٬21[: 31
3-1-3 ) – روش ]Azid 24-22[: 33
3-1-4 ) – : Synthesis of PCP via enamine [29-26] 35
3-1-5)-  Synthesis of pcp via 1,2,3 Triazol      : 35
3-2)- مواد و دستگاه های مورد استفاده: 36
3-2-2 دستگاهای مورد استفاده : 36
3-3) – سنتز PCP با بهره گرفتن از حد واسط نیتریل ]105[ 37
مرحله اول : 37
سنتز 1-پی پیریدینو سیكلوهگزان كربونیتریل(PCC) 37
مرحله دوم 39
سنتز1-(1-فنیل سیكلوهگزیل) پی پیریدین  (PCP) 39
3-4 ) – سنتز مشتق اول از روشBruylant: شکل(3-5)و(3-6) [84] 41
مرحله اول: 41
سنتز 1-((3و5 –دی متیل آمانتان -1 ایل ) آمینو ) سیکلو هگزان -1- کربو نیتریل 41
مرحله دوم : 43
سنتز (1و3و5و7)-3و5-دی متیل-N-(1-فنیل سیکلو هگزیل)آمانتان-1-آمین 43
3-5) – سنتز مشتق دوم از روش Bruylant: شکل(3-7)و(3-8) [84] 46
فصل چهارم : نتایج
4-1 ) – نتایج طیفی 52

 

4-2) – نتایج تستهای فارماکولوژیکی : 62
فصل پنجم
5-1 )- برخی از کارهای انجام شده درموردسنتز مشتقات فنسیکلیدین وکارهای فارماکولوژی انجام شده روی آن: 66
5-2 ) پیشنهادات 68
مشتقات جدیدی با تغییر و جایگذاری حلقه های متفاوت فن سیکلیدین در جهت بهبود و افزایش اثر گذاری آن. 68
ساختن ساختار های با هدف تمایل بر یک گیرندهی خاص. 68
بررسی اثرات  فارماکوژی  دیگر از  مشتقات سنتز شده. 68
اصلاح ساختاری با افزایش اثر گذاری روی سایت اثر فن سیکلیدینها. 68
از انواع تغیرات می توان به موارد بالا اشاره کرد. 68
منابع
منابع غیر فارسی 69
 چکیده
ترکیب فنسیکلیدین یا 1-(1-فنیل سیکلو هگزیل)پی پیریدین (pcp) و مشتقات آن خواص بیولوژیکی مختلفی دارند و  از خود اثرات ضد دردی نشان می دهند , آنها با تعداد ی از سیستمهای انتقال دهنده در سیستم اعصاب مرکزی تداخل میکنند. مشتقات متعددی از این ترکیب توسط محققان ساخته شده است که با تغییر و جایگزینی گروه های مختلفی از جمله گروه های کشنده ,گروه های دهنده, مزدوج شدن حلقه ها اثرات مختلفی را ایجاد کرده اند.
هدف ازاین پایان نامه سنتز ترکیبات جدید تیوفنی و بنزنی از خانواده دارویی فنسیکلیدین می باشد. که بعد از سنتز دو ترکیب جدید به نام های  :
خواص ضد دردی آنها با (pcp) توسط تستهای Formalin ,Tail immersion روی موشهای سوری نر نژاد NMRI مقایسه گردید.
نتایج این آزمایشات نشان داد که در تست Tail immersion(به عنوان الگوی درد حاد حرارتی)داروی جدید بنزنی وتیوفنی و pcp می توانند درد حاد حرارتی را بیشتر از داروهای دیگر کاهش بدهند و اثرات ضد دردی بهتری ایجاد کنند.
در تست Formalin (به عنوان الگوی درد حاد شیمیایی ودرد مزمن) داده های محاسبه شده نشان می دهد که داروی بنزنی و تیوفنی می تواند بطور قابل ملاحظه ای فرکانس لیس زدن پا را در موش را (درد حاد) کاهش بدهد.
واژگان کلیدی: فنسیکلیدین، ممانتین،  مشتقات تیوفن دار، مشتقات بنزن دار، مشتقات متیل سیکلو هگزانونی،  Tail immersion وFormalin  
مقدمه
فنسیکلیدین با نام شیمیایی 1-(1- فنیل سیکلو هگزیل) پی پیریدین ونام تجاری سرنیلان و با علامت اختصاریPCP نشان داده می شود. این ترکیب به صورت خالص یک پودر کریستالی سفید رنگ است که به راحتی در آب حل می شود  ودارای وزن مولکولی 38/243 و نقطه ذوب C˚5/46- 46  می باشد]1[.
این ترکیب ومشتقات آن دارای خواص فارماکولوژیکی و بیولوژیکی می باشند و همچنین خواص دارویی مختلفی ازآنها گزارش شده است که می توان از بین آنها به اثر تحریک یا تضعیف کنندگی عصب مرکزی، خاصیت ضد دردی،  بی حس کنندگی، بیهوش کنندگی و مسکن بودن اشاره کرد. این مسئله یکی از دلایل اصلی و عمده در رشد سریع تحقیقات انجام شده درمورد این خانواده دارویی می باشد. این امرموجب تشویق محققان برای جستجوی روش های عملی در تهیه مشتقات دیگر با خواص دارویی بهتر ازاین خانواده گردیده است]5-1[.
Rolicyclidine (PCPy ) یک داروی بی حس کننده تجزیه ای با اثرات توهم زایی و آرام بخشی است.  که این اثر به فن سیکلیدین مشابه است، اما قدرت  کمتر  ولی  اثرات تحریکی کمتر ی دارد و در حال حاضر بسیار کم شناخته شده است.
در این پایان نامه دو مشتق جدید تیوفنی وبنزنی از خانواده فنسیکلیدین ها از روش Bruylant سنتز شد و همچنین سنتز خود مولکول فنسیکلیدین (pcp) از روش Bruylant، Enamine  انجام گرفت. شاهد (pcp) و مشتقات جدید سنتز شده مورد بررسی فارماکولوژی توسط تستهای Formalin و immersion Tail قرار گرفته است.
 طرح موضوع:
سنتز ترکیبات و مشتقات جدیدی از خانواده فن سیکلیدنها با تغییر گروه های مختلف  آمینی و آروماتیکی  مولکول دارو می باشد.  مشتقات سنتز شده دارای خواص فارماکولوژیکی و بیولوژیکی متفاوتی هستند.  در این پژوهش سعی کرده ایم که مولکولی با تمایل بیشتر به گیرنده ای خاص سنتز کنیم تا بدین وسیله اثرات ضد دردی و بی حس کنندگی مولکول را مقایسه کنیم. که این مهم توسط تست های  فارماکولوژی از جمله  تستهای Formalin و immersion Tail صورت می پذیرد.
اهداف پژوهش:
هدف ازاین پایان نامه سنتز ترکیبات جدید تیوفنی و بنزنی از خانواده دارویی فنسیکلیدین می باشد. که بعد از سنتز دو ترکیب جدید به نام های  :
خواص ضد دردی آنها با (pcp) توسط تستهای Formalin ,Tail immersion روی موشهای سوری نر نژاد NMRI مقایسه گردید. اهداف این پژوهش بدین گونه می باشد که  مولکولی با تمایل بیشتر به گیرنده ای خاص سنتز کنیم تا بدین وسیله اثرات ضد دردی و بی حس کنندگی مولکول را مقایسه کنیم. که این مهم توسط تست های  فارماکولوژی از جمله  تستهای Formalin و immersion Tail صورت می پذیرد.
نتایج طیفی گزارش شده نشان داده است که ساختارهای نامبرده سنتز شده و همچنین اثرات ضد دردی آن توسط روش های فارماکولوژی بررسی شده است.
نتایج این آزمایشات نشان داد که در تست Tail immersion(به عنوان الگوی درد حاد حرارتی)داروی جدید بنزنی و تیوفنی و pcp می توانند درد حاد حرارتی را بیشتر از داروهای دیگر کاهش بدهند و اثرات ضد دردی بهتری ایجاد کنند.
در تست Formalin (به عنوان الگوی درد حاد شیمیایی ودرد مزمن) داده های محاسبه شده نشان می دهد که داروی بنزنی و تیوفنی می تواند بطور قابل ملاحظه ای فرکانس لیس زدن پا را در موش را (درد حاد) کاهش بدهدو همچنین مدت زمان کمتری اقدام به لیسیدن پا می کند.
1- 1 ) – تئوری                                                                                                                                  
 با یک بررسی ساده از مولكول فنسیكلیدین می توان به سه مفهوم اصلی در مورد این تركیب رسید كه بر روی فعالیت بیولوژیكی آن تاثیر دارند.                                                                          
الف- از دیدگاه دینامیكی          ب- از دیدگاه استاتیكی      ج- از دیدگاه فیزیکو شیمیایی  استاتیكی
الف- از دیدگاه دینامیكی:                                                                                                          
اكثر خواص اصلی و مهم ساختمان فنسیكلیدین از طریق مفاهیم دینامیكی مولكول ناشی می شود، سیستم حلقوی سیكلو هگزان در محلول به دو صورت كنفورمری زیرموجود است. (شکل1-1)
در سال 1968 مطالعات اولیه براساس همین مسئله و به بهانه بررسی بیشتر روی تعادل فرمهای كنفورماسیونی صورت گرفته است ]9[.
شکل( 1-1)کنفورمرهای فنسیکلیدین
همانطور كه دیده شد از آنجا كه در فرم A اتم نیتروژن توسط پروتونهای حلقه پی پیریدینی و سیكلوهگزان احاطه شده است كمتر از فرم B دردسترس است و در نتیجه از فرم B آبگریزی بیشتری را انتظار داریم. این مسئله از بررسی اثر شناخته شده از بازی بودن آمینهای محوری سیكلوهگزیل ناشی می شود ]10,4[.  در عمل این دو سریعاً به هم تبدیل میشوند و قابل جداسازی نمی باشند.
در سالهای 1968 تا 1979 و بعد از آن مطالعات زیادی بر روی تعادل كنفورماسیونی فنسیكلیدینها با ثابت كردن حلقه سیكلوهگزانی توسط گروه های حجیمی مانند ترشیوبوتیل بر روی تركیبات مشابه ازطریق روش های اسپكتروسكوپی خاصه روش NMR  انجام شده است.] 14-11[.             
ب- از دیدگاه استاتیكی:                                                                                                               
  سیستم حلقوی سیكلوهگزان سهم موثری را در نگهداری دو حلقه دیگر در موقعیت ساختمانی خودشان دارا می باشد. حلقه آروماتیكی، علاوه بر مسطح بودن، دانسیته الكترونی قوی را نزدیک به اتم كربن نوع چهار و در ناحیه خاصی از فضا تامین می كند. حلقه پی پیریدینی با اتم نیتروژن نوع سوم خود، مسئول خصوصیات بازی تركیب فنسیكلیدین است.
  مفاهیم فوق، ساختمان مولكولی را از برشی مشخص و مجزا نشان می دهد و به عنوان اصول مطالعات و فعالیت ساختمان باید در نظر گرفته شود و لذا در بررسی و مطالعه بر روی فعالیت و ساختمان و ارتباط بین این دو SAR (Stracture Activeity Relationship) در این خانواده ازتركیبات باید در چهارچوب نواحی فوق صورت گیرد.                                                              
ج) از دیدگاه شیمی فیزیکی و استاتیكی
  اتم نیتروژن بازی و هیدروفیل می باشد كه توسط نواحی لیپوفیلی CH2 های حلقه پی پیریدینی احاطه شده است در حالی كه حلقه آروماتیكی فوق العاده هیدروفوب را در كنار خود دارد و بنابراین مولكول را می توان مانند یک بیضی هیدروفوب (آبگریز) در نظر گرفت كه در مركز آن حفره ای هیدروفیل (آبدوست) موجود است. (شكل1-2) و لذا مركز توجه در مولكول اتم نیتروژن می باشد و بازی بدون مولكول ناشی از سهولت در دسترس بودن زوج الكترون آزاد اتم نیتروژن می باشد و مسئول اصلی خصوصیات و فعالیت این تركیب و سایر تركیبات مشابه از همین خانواده می باشد]15[.

چکیده:

اختلال هماهنگی رشدی معمولا با اختلالات حركتی و شناختی نظیر تعادل، هماهنگی حرکتی، مشکلاتی در زمان واکنش و پیش ­بینی و حافظه در کودکان مبتلا همراه است. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر 8 هفته برنامه تمرینی ادراکی- حرکتی بر قابلیت های حرکتی و شناختی کودکان مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی می­باشد. تعداد 20 آزمودنی كودك در دامنه سنی 8-12سال از بین کودکان اختلال هماهنگی رشدی مدارس استثنایی شهرستان کرمانشاه حضور داشتند به صورت نمونه در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. پروتکل تمرینی شامل 8 هفته تمرینات ادراکی- حرکتی بود، که طی سه جلسه در هفته و 50 دقیقه تمرینات انجام می­گردید. متغیرهای حرکتی (نظیر تعادل ایستا، تعادل پویا، هماهنگی دو دستی، هماهنگی چشم و دست) و شناختی (نظیر زمان واکنش ساده و انتخابی، زمان پیش بینی، حافظه فعال) قبل و بعد از تمرینات توسط ابزار معتبر (تست تعادل ایستای لک لک، تست تعادل پویای Y، دستگاه هماهنگی دو دستی و دستگاه هماهنگی چشم و دست، دستگاه سنجش زمان واکنش ساده و انتخابی، دستگاه زمان پیش بینی، نرم افزار حافظه فعال)، اندازه گیری شد. پس از اطمینان از توزیع طبیعی داده ها با بهره گرفتن از آزمون كولمو گرف- اسمیرنوف، از آزمون های t همبسته و مستقل برای مقایسه نتایج درون و بین گروهی استفاده شد. پیشرفت معنی داری در همه متغیرهای اندازه ­گیری شده از پیش­آزمون تا پس‌آزمون در گروه آزمایش وجود داشت (p<0/05). همچنین یافته ها نشان داد گروه تجربی نسبت به گروه كنترل در متغیرهای اندازه گیری شده به طور معنی داری بهتر بودند (p<0/05). بنابراین الگوی نتایج تحقیق پیشنهاد می­ کند که انجام تمرینات ادراکی- حرکتی موجب بهبود عملکرد حرکتی و شناختی کودکان دارای اختلال هماهنگی رشدی می­ شود.

کلیدواژه ­ها: تمرینات ادراکی- حرکتی، اختلال هماهنگی رشدی، قابلیت­های حرکتی و شناختی

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                صفحه

 

فصل اول: طرح پژوهش

مقدمه و بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………………… 2

اهمیت و ضرورت…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

اهداف پایان نامه …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

هدف کلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

اهدف اختصاصی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

پیش­فرض­های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

فرضیه ­ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

محدودیت های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………… 9

قلمرو پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………. 9

محدودیت های غیر قابل کنترل……………………………………………………………………………………………………………. 10

تعاریف مفهومی و عملیاتی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………. 10

اختلال هماهنگی رشدی…………………………………………………………………………………………………………………….. 10

تمرینات ادراکی- حرکتی ……………………………………………………………………………………………………………………. 10

پیش بینی …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 11

تعادل ایستا ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 11

تعادل پویا ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 11

حافظه فعال………………………………………………………………………………………………………………………………………… 12

زمان واکنش……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 12

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

اختلال رشدی ویژه ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

اختلال هماهنگی رشدی…………………………………………………………………………………………………………………….. 16

DCD چیست؟………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

نام های دیگر………………………………………………………………………………………………………………………………………. 17

چگونه DCD یک کودک را تحت تاثیر قرار می دهد؟…………………………………………………………………………. 17

مشکلات حرکتی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 17

نارسایی حرکتی- برنامه ریزی حرکتی درشت……………………………………………………………………………………… 17

مشکلات در ضمینه مهارت­ های حرکتی ضعیف…………………………………………………………………………………. 17

ادراک بصری؛ مشکلات حرکت بصری ………………………………………………………………………………………………. 18

ادراک…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 18

عدم یکپارچگی حسی ………………………………………………………………………………………………………………………… 19

ضعف آگاهی و هشیاری بدنی………………………………………………………………………………………………………………. 19

تنش کم عضلانی ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 19

وضعیت قرارگیری بدن

 …………………………………………………………………………………………………………………………19

سازماندهی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..20

یادگیری وظایف جدید یا دشوار ………………………………………………………………………………………………………….. 21

مشکلات رفتاری …………………………………………………………………………………………………………………………………………21

ضعف توجه …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 22

ضعف تمرکز …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 22

ضعف اعتماد به نفس و نا امیدی ………………………………………………………………………………………………………… 23

تغییرپذیری ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 23

مشکلات اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 23

در خانه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 23

مشکلات مراقبت از خود ……………………………………………………………………………………………………………………. 23

غذا خوردن ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 24

لباس پوشیدن ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 24

در مدرسه …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 24

مشکلات خاص در یادگیری …………………………………………………………………………………………………………….. 24

زبان ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 25

نوشتن ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 25

خواندن ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 25

علل خام حرکتی چیست؟ …………………………………………………………………………………………………………………………. 26

عوامل مربوط به مادر ……………………………………………………………………………………………………………………………… 27

عوامل مربوط به زایمان ………………………………………………………………………………………………………………………….. 27

عوامل روانی اجتماعی رشد …………………………………………………………………………………………………………………… 28

داشتن انتظارات نامعقول از کودک ……………………………………………………………………………………………………. 28

بد رفتاری با کودک ……………………………………………………………………………………………………………………………. 29

بد کارکردی های مغزی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 29

فرضیه مخچه ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 30

فرضیه هسته های قاعده­ای ………………………………………………………………………………………………………………… 31

فرضیه آهیانه ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 33

مناطق دیگر …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

اختلالات عصبی حرکتی ………………………………………………………………………………………………………………………. 35

اختلالات تشنجی ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 35

اختلالات تکانشی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 35

پیشنهادات و فعالیت­هایی برای مهارت­ های حرکتی در حال توسعه ………………………………………………………… 35

فاکتورهای اندازه گیری شده ………………………………………………………………………………………………………………………… 37

تعادل…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 37

اهمیت تعادل در وضعیت بدنی……………………………………………………………………………………………………………….. 38

تعادل ایستا…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 38

تعادل پویا…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 39

تئوری­های تعادل………………………………………………………………………………………………………………………………………… 39

تئوری رفلکس سلسله مراتبی……………………………………………………………………………………………………………….. 39

تئوری سیستم­ها………………………………………………………………………………………………………………………………….. 39

سیستم­های درگیر در کنترل تعادل………………………………………………………………………………………………………… 40

مکانیزم­ های حرکتی در کنترل تعادل………………………………………………………………………………………………………. 40

تون پاسچرال ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 40

تون عضلانی……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

سیستم­های عصبی درگیر در تعادل………………………………………………………………………………………………………… 42

سیستم وابران محیطی………………………………………………………………………………………………………………………… 42

مکانیزم­ های حسی در کنترل تعادل…………………………………………………………………………………………………………….. 42

سیستم بینایی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42

سیستم حسی- پیکری…………………………………………………………………………………………………………………………. 43

سیستم دهلیزی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 43

سیستم عصبی کنترل کننده تعادل…………………………………………………………………………………………………………. 44

هماهنگی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 45

هماهنگی دو دستی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

هماهنگی چشم و دست ……………………………………………………………………………………………………………………….. 53

زمان واکنش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 55

پیش بینی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 57

حافظه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 59

حافظه فعال و حافظه کوتاه مدت ……………………………………………………………………………………………………………….. 60

ادراک و حرکت ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

تمرینات ادراکی- حرکتی …………………………………………………………………………………………………………………………………… 63

اختلال در برنامه حرکتی …………………………………………………………………………………………………………………………… 63

فرایند ادراکی- حرکتی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 65

حرکات ادراکی- حرکتی ……………………………………………………………………………………………………………………………. 67

حرکات مرتبط با مفهوم ادراکی- حرکتی…………………………………………………………………………………………………….. 68

تعادل…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 68

آگاهی فضایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 69

آگاهی زمانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 70

آگاهی بدنی و جهت یابی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

نظریه­ های ادراکی- حرکتی ………………………………………………………………………………………………………………………………. 72

نظریه ادراکی – حرکتی کپارت ……………………………………………………………………………………………………………………….. 73

تحقی یرامون اثر بخشی برنامه ­های ادراکی- حرکتی ……………………………………………………………………………………… 73

تاریخچه و انواع آزمون­های حرکتی ………………………………………………………………………………………………………………….. 74

پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 76

پژوهش های داخل کشور……………………………………………………………………………………………………………………………. 76

پژوهش های خارج کشور……………………………………………………………………………………………………………………………. 79

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 87

 

فصل سوم : روش شناسی پژوهش

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 91

طرح پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 91

جامعه و نمونه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 92

مهیارهای ورود به تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………. 92

ملاک های خروج شرکت کنندگان…………………………………………………………………………………………………………………. 92

متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 92

متغیر مستقل: …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 93

متغیر وابسته: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 93

ابزار پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 93

روش اجرای آزمون هماهنگی دو دستی ………………………………………………………………………………………………………….. 94

روش اجرای آزمون هماهنگی چشم و دست ……………………………………………………………………………………………………. 95

روش اجرای آزمون زمان واکنش ……………………………………………………………………………………………………………………… 96

روش اجرای آزمون زمان پیش بینی ………………………………………………………………………………………………………………… 97

نحوه اجرای آزمون تعادل ایستا ………………………………………………………………………………………………………………………… 97

نحوه اجرای آزمون حافظه کاری وکسلر …………………………………………………………………………………………………………… 98

سیاهه اختلال هماهنگی رشدی ………………………………………………………………………………………………………………………. 98

نحوه اجرای آزمون تعادل پویا …………………………………………………………………………………………………………………………. 99

فرایند انجام پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………. 100

پروتکل تمرینی……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 101

ملاحظات اخلاقی …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 102

ابزار تجزیه و تحلیل……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 102

 

فصل چهارم : یافته های پژوهش

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 106

اطلاعات توصیفی مربوط به مشخصات فردی آزمودنی­ها…………………………………………………………………………………. 106

توزیع داده‌ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 107

روش دلتا…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 108

آزمون نرمال بودن داده ­ها……………………………………………………………………………………………………………………………. 110

آزمون فرضیه‌ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 111

فرضیه اول………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 111

فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 113

فرضیه سوم………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 114

فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 116

فرضیه پنجم……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 117

فرضیه ششم………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 119

فرضیه هفتم……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 120

جمع بندی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 122

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 125

خلاصه پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 125

بحث……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 127

قابلیت­های حرکتی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 127

قابلیت­های شناختی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 131

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 133

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 135

پیشنهادات کاربردی ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 135

پیشنهادات پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 135

پیوست……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….136

منابع                                                     136

فهرست نمودار

عنوان                                                                                                                                          صفحه

                                                 

نمودار 4-1- مقایسه پیش آزمون و پس آزمون تعادل ایستا دو گروه تجربی و کنترل…………………………………………… 112

نمودار 4-2- مقایسه پیش آزمون و پس آزمون تعادل پویای کلی دو گروه تجربی و کنترل…………………………………… 114

نمودار 4-3- مقایسه پیش آزمون و پس آزمون هماهنگی دو دستی دو گروه تجربی و کنترل ……………………………… 115

نمودار 4-4- مقایسه پیش آزمون و پس آزمون هماهنگی چشم و دست دو گروه تجربی و کنترل ……………………….. 117

نمودار 4-5- مقایسه پیش آزمون و پس آزمون زمان واکنش انتخابی دو گروه تجربی و کنترل(ثانیه) …………………… 118

نمودار 4-6- مقایسه پیش آزمون و پس آزمون زمان واکنش ساده دو گروه تجربی و کنترل(ثانیه) ………………………. 118

نمودار 4-7 – مقایسه پیش آزمون و پس آزمون زمان پیش بینی دو گروه تجربی و کنترل (ثانیه) ……………………….. 120

نمودار 4-8 – مقایسه پیش آزمون و پس آزمون حافظه کلی دو گروه تجربی و کنترل…………………………………………… 121

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                    صفحه

 

جدول 4-1- اطلاعات توصیفی مربوط به آزمودنی‌ها…………………………………………………………………………………………… 106

جدول 4-2- جدول نتایج پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه تجربی و کنترل در قابلیت­های شناختی …………….. 107

جدول 4-3- جدول نتایج پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه تجربی و کنترل در قابلیت­های حرکتی……………….. 108

جدول 4-4- دلتای پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه تجربی و کنترل در قابلیت­های شناختی ………………………. 109

جدول 4-5- دلتای پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه تجربی و کنترل در قابلیت­های حرکتی ………………………… 109

جدول 4-6- آزمون کلوموگروف- اسمیرنوف در رابطه با دلتای بین پیش آزمون و پس آزمون در قابلیت­های شناختی         110

جدول 4-7- آزمون کلوموگروف- اسمیرنوف در رابطه با دلتای بین پیش آزمون و پس آزمون در قابلیت­های حرکتی          111

جدول 4-8- جدول نتایج t همبسته بین دو گروه تجربی و کنترل در تعادل ایستا………………………………………. 112

جدول 4-9- نتایج آزمون t مستقل بین میزان تغییرات (دلتا) بین دو گروه آزمایش و کنترل در تعادل ایستا.. 112

جدول 4-10- جدول نتایج t همبسته بین دو گروه تجربی و کنترل در تعادل پویا کلی………………………………. 113

جدول 4-11- نتایج آزمون t مستقل بین میزان تغییرات (دلتا) بین دو گروه آزمایش و کنترل در تعادل پویای کلی.         114

جدول 4-12- جدول نتایج t همبسته بین دو گروه تجربی و کنترل در هماهنگی دو دستی……………………….. 115

جدول 4-13- نتایج آزمون t مستقل بین میزان تغییرات (دلتا) بین دو گروه آزمایش و کنترل در هماهنگی دو دستی      115

جدول 4-14- جدول نتایج t همبسته بین دو گروه تجربی و کنترل در هماهنگی چشم و دست…………………. 116

جدول 4-15- نتایج آزمون t مستقل بین میزان تغییرات (دلتا) بین دو گروه آزمایش و کنترل در هماهنگی چشم و دست 117

جدول 4-16- جدول نتایج t همبسته بین دو گروه تجربی و کنترل در زمان واکنش ساده و انتخابی…………… 118

جدول 4-17- نتایج آزمون t مستقل بین میزان تغییرات (دلتا) بین دو گروه آزمایش و کنترل درزمان واکنش ساده و انتخابی        119

جدول 4-18- جدول نتایج t همبسته بین دو گروه تجربی و کنترل در زمان پیش بینی……………………………… 119

جدول 4-19- نتایج آزمون t مستقل بین میزان تغییرات (دلتا) بین دو گروه آزمایش و کنترل در زمان پیش بینی           120

جدول 4-20- جدول نتایج t همبسته بین دو گروه تجربی و کنترل در حافظه فعال کلی…………………………….. 121

جدول 4-20-نتایج آزمون t مستقل بین میزان تغییرات (دلتا) بین دو گروه آزمایش و کنترل در حافظه فعال کلی        122

مقدمه و بیان مسئله

در زندگی كودك پیش از رفتن به مدرسه رشد مهارت­ های حركتی نقش اساسی را در یادگیری بعدی دارد عده­ای از محققین (كپارت، كتمن، بارك[1]) معتقدند یادگیری حركتی مبدأ هر یادگیری است و فرایندهای ذهنی عالی­­تر پس از رشد مناسب سیستم حركتی و سیستم ادراكی و همچنین پیوندهای ارتباطی میان یادگیری حركتی و ادراكی به وجود می‌آید. در حقیقت ابتدایی‌ترین پاسخ­های رفتاری كودكان از نوع حركتی است كودك با كمك این رفتارهای حركتی به درك خود و دنیای اطراف نائل می­ شود و این تجارب حركتی زیربنای آگاهی­ها و یادگیری­های او را فراهم می­كند و در دوران كودكی آمیختگی و پیوستگی فعالیت­های حركتی و ذهنی بسیار بالا است. می‌توان تا حدود زیادی ریشه رفتارهای ذهنی تکامل‌یافته تر را نیز در یادگیری حركتی جستجو كرد. رشد عصبی و عضلانی كودك پایه لازم جهت رشد و تكامل فزاینده فعالیت روانی– حركتی وی را فراهم می‌سازد و با توسعه سیستم عصبی عضلانی رشد مهارت­ های حركتی و توانایی­های حركتی پایه جدا می­باشد (دانیل دی، ویلیامز رای، سینکلر،1990).

در دنیای امروز دیگر به ورزش به عنوان سرگرمی و تفریح نگاه نمی­ شود؛ بلکه نقش ورزش در سلامت روانی انسان مورد قبول همه است. این امر به گونه­ ایست که ورزش به عنوان یک رویکرد درمانی، در درمان بسیاری از اختلالات و ناتوانی­ها به خصوص در کودکان مورد استفاده قرار می­گیرد. یکی از برنامه ­های معتبر، برنامه ­های تمرینی ادراکی- حرکتی هستند که بر پایه سطح تکامل، تنظیم شده ­اند و بسیاری از عناصر دیگر را دارا می­باشند. افزایش آگاهی­های بدنی، فضایی، جهت‌دار و زمانی به عنوان وسیله هدایت کودک به سوی کنترل حرکتی را افزایش داده و توانایی در انجام حرکات را ایجاد می­ کند (پلهام[2]، بندر[3]، 1983). اختلال هماهنگی رشد حركتی (DCD)[4] عبارتی است كه انجمن روان‌پزشکی آمریكا برای توصیف كودكانی كه در اجرای برخی از مهارت‌های حركتی با مشكل مواجه بوده و از شایستگی حركتی لازم جهت مقابله با نیازهای حركتی زندگی روزمره خود رنج می‌برند پیشنهاد كرده است. براساس معیارهای تشخیصی ارائه‌شده در متن تجدیدنظر شده راهنمای انجمن(DSM-IV-TR)[5] تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی حركتی، معیار الف: هماهنگی این دسته از كودكان به طور بارزی نسبت به سن و توانایی هوشی آن‌ ها پایین تر است؛ معیار ب: این مشكلات هماهنگی اثرات منفی مشخصی بر پیشرفت تحصیلی و فعالیت­های روزمره زندگی آن­ها می‌گذارد؛ معیار ج: این اختلال سبب بروز وضعیت پزشكی خاص یا اختلالات رشدی وسیع نمی ­باشد (انجمن روان‌پزشکی امریكا، 1381). اختلال هماهنگی پیش‌رونده (DCD) به عنوان یک صدمه‌ی قابل‌ملاحظه‌ی هماهنگی حرکتی مطرح شده است.‌ هنگامی این تشخیص گذاشته می‌شود که اختلالات حرکتی مذکور تأثیرات منفی قابل‌ملاحظه‌ای بر برخی از جنبه‌های دیگر زندگی فرد داشته باشد که معمولاً تأثیر بسزایی بر امور تحصیلی و فعالیت‌های روزمره زندگی دارد. این اختلال با اختلالات پیش‌پاافتاده و ناچیز دوران کودکی شروع می‌شود و معمولاً بین سنین 6 تا 12 سالگی تشخیص داده می‌شود. این اختلال هم به صورت مجزا وجود دارد وهم به صورت توأم با سایر اختلالات مانند اختلالات یادگیری[6] یا [7]ADHDممکن است وجود داشته باشد. هنگامی‌که از کلمه دیسپراکسیا استفاده می‌شود تعریف بیشتر به سمت سازمان‌دهی برنامه‌ریزی و سازمانده‌ی حرکتی میل می­نماید (مورن اف بل، 2006).

سال­های اول زندگی دوره بسیار مهم تكامل حواس و به تبع آن ادراك و شناخت می­باشد. در این سال­ها درك و شناخت از محیط افزایش‌یافته و مهارت­ های حرکتی کم‌کم رشد می­ کنند. برخی از کودکان در مهارت­ های حرکتی نظیر حرکات روزانه خود که نیازمند هماهنگی می‌باشد، مشکل‌دارند. اختلال در اجرای حرکات هماهنگ دغدغه همیشگی برخی از والدین، مربیان، معلمان و محققان علوم حرکتی و توان‌بخشی بوده است تا جایی که سال 1930، دوره نشانگان دست و پا چلفتی نامیده شد (آمراتونگا[8]، 2004). این نشانگان به معنی وضعیت رفتارهای حرکتی بی­ دست و پا که می ­تواند باهر ناحیه عصبی خاص ارتباط داشته و باعث اختلال و یا آسیب شود، می­باشد. اگر چه این اصطلاح همچنان مورد استفاده قرار می­گیرد، اما در حال حاضر اصطلاح اختلال هماهنگی رشدی مورد استفاده مجامع علمی و آکادمیک رایج شده است. به عبارت دیگر آن‌ ها کودکانی هستند که  دارای اختلال هماهنگی رشدی (DCD) هستند (مورن اف بل، 2002). اختلال هماهنگی رشد (DCD) یک اصطلاح عمومی در توضیح مشکلات مهارت­ های فیزیکی می‌باشد که شباهتی به بیماری شناخته‌شده یا تأخیر کلی ندارد، این اختلال بر نحوه عملکرد شخص مبتلا تأثیر می‌گذارد. DCD زمانی رخ می­دهد که در رشد مهارت­ های حرکتی تأخیر ایجاد شود و یا در حین اجرای حرکات هماهنگ شده مشکلی به وجود آید که باعث ناتوانی در انجام وظایف روزمره خواهد شد. به عبارت دیگر طرح و اجرای جابجای حرکت فرد دچار آسیب می‌شود (جیویس[9]، 2003). اختلال هماهنگی رشدی برای توضیح مشکلاتی در زمینه رشد مهارت­ های حرکتی به کار می رود، این عارضه در ابتدای زمینه یادگیری و یا حرکت­هایی که نیاز به هماهنگی حرکتی دارند به صورت یک مشکل آشکار خواهد شد. میزان شیوع اختلالات هماهنگی رشد در میان کودکان (7سال) حدود 5 تا 6 درصد گزارش شده است که مشکلاتی از جمله تأخیر رشدی، اختلال تعادل، اختلال ادراکی و ضعف و هماهنگی حرکتی در کودکان مبتلا تأیید شده است (انجمن روان‌پزشکی امریکا، 1994) و براساس گزارش‌ها، پسران سه تا هفت برابر بیشتر از دختران به این اختلال مبتلا می‌شوند (کادسیو[10] و گیلبرگ[11]، 1999). سایر مشکلات این کودکان که به دو دسته‌ی جسمانی و حرکتی شامل: آگاهی بدنی پایین، مشکلاتی در انجام حرکات درشت و ظریف، تأخیر در یادگیری مهارت­ های حرکتی خاص، اختلال در انجام فعالیت‌هایی که به تغییر مداوم وضعیت بدن نیاز دارد و فعالیت‌هایی که نیاز به هماهنگی دو طرف بدن دارد؛ و رفتاری شامل: خستگی زودرس، آستانه تحمل ناکامی پایین و اجتناب از بازی تقسیم می­شوند (میسیونا[12]، 2011).

حدود 2/1 کودکان در سن پیش‌دبستانی به اختلالات هماهنگی رشدی مبتلا می‌شوند، مشکل شدید در هنگام نشستن، ناتوانی در ایستادن بدون کمک، ناتوانی یا مشکل شدید در هنگام چهار دست و پا رفتن، راه رفتن خیلی کند و تعدادی از نشانه‌های سنین دبستانی دیده می­شوند نظیر مشکل در گرفتن مداد یا نقاشی کردن، مشکل در انداختن توپ و دوچرخه‌سواری، ضعف در زمان ورزش کردن، مشکل در توجه و تمرکز و یادآوری، نوعی عدم کنترل در همه حرکت‌ها، زمین خوردن مداوم در هنگام  بازی و عدم توانایی گرفتن اشیا در دست و غیره (علیزاده، 1383). در کار تحقیقاتی(ساجن[13] و چمبرز[14]، 2005)، با عنوان خام حركتی در کودکان و بررسی این که آیا این کودکان با افزایش سن بهبود میابند؟ 17 کودک در سن 6 سالگی مورد آزمون قرارگرفته و سپس در سن 16 سالگی دوباره آزمون­ها به عمل آمد و مشخص شد مشکلاتی که در 6 سالگی وجود داشت در 16 سالگی نیز ادامه دارد در یک کار تحقیقاتی دیگر کربی[15] و همکاران که در سال 2008 انجام شد کودکان سوئدی مورد مطالعه قرار گرفتند در این آزمون 818 کودک از نظر توانایی درک مطالب هنگام خواندن در سن 7 سالگی مورد آزمون قرار گرفتند و همین طور در سن 10 سالگی این آزمون تکرار شد نتیجه این که ارتباط معناداری بین نتایج این دو آزمون وجود داشت پس می­توان نتیجه گرفت این کودکان بدون مداخلات درمانی اگرچه بدتر نمی‌شوند اما بهبودی نیز حاصل نمی‌گردد (کربی و همکاران، 2008). در سال

تقدیم به:………………………………………………………………………….. 3

سپاسگذاری:…………………………………………………………………………………. 4

چکیده……………………………………………………………………………… 11

فصل اول…………………………………………………………………….. 12

1-1- مقدمه………………………………………………………………….. 13

1-2- بیان مسأله اساسی تحقیق……………………………………. 13

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق……………………………………………… 16

1-4- سوالات تحقیق……………………………………………………………. 17

1-5- اهداف تحقیق………………………………………………………. 18

1-6- روش شناسی تحقیق………………………………………………………… 18

1-7- تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و نخصصی……………………….. 19

فصل دوم…………………………………………………………………………. 21

2-1-مقدمه………………………………………………………………. 22

2-2- تكنولوژی……………………………………………………. 23

2-2-1-تعریف……………………………………………………………. 23

2-3-انتقال تكنولوژی………………………………………… 27

2-3-1-ماهیت انتقال تكنولوژی………………………………. 29

2-3-2-چالش های موجود………………………………….. 30

2-3-3-لزوم انتقال و انتخاب تكنولوژی نوین………………….. 31

2-4-فرایند انتقال تكنولوژی………………………………… 32

2-4-1-انتخاب و كسب تكنولوژی……………………………………… 32

2-4-1-1-ارزیابی و تعیین تكنولوژی های مورد نیاز كشور/بنگاه…………………. 32

2-4-1-2-بررسی و انتخاب تكنولوژی های مناسب برای انتقال …………………… 33

2-4-1-3-بررسی و شناخت صاحبان تكنولوژی بنگاه/فرد و شناخت روش های انتقال آن………… 33

2-4-1-4-اولویت بندی روش های ممكن انتقال تكنولوژی…………………… 33

2-4-1-5-ارتباط با دارندگان تكنولوژی،متقاعد كردن آنها به همكاری و دریافت پیشنهاد…….. 34

2-4-1-6-مذاكره برای كسب بهترین شرایط ممكن……………………… 34

2-4-1-7-تهیه پیش نویس و انعقاد قرارداد……………………………. 35

2-4-1-8-اجرای قرارداد…………………………………………….. 35

2-4-1-9-خاتمه و مستند سازی نتایج……………………………… 35

2-4-2-انطباق،كاربرد و جذب تكنولوژی………………………………….. 35

2-4-2-1-كاربرد تكنولوژی………………………………………… 36

2-4-2-2-جذب تكنولوژی…………………………………………. 37

2-4-3-توسعه و انتشار تكنولوژی…………………………………………….. 38

2-5-روش های انتقال تكنولوژی…………………………….. 38

2-5-1- قرارداد تحویل كامل……………………………………….. 39

2-5-2-كسب پروانه………………………………………… 39

2-5-3-حق استفاده از اسم تجاری…………………………………… 40

2-5-4-تبادل و استخدام نیروی انسانی……………………………….. 40

2-5-5-آموزش و تعلیم…………………………………………………… 40

2-5-6-برون سپاری……………………………………………………….. 41

2-5-7-قرار داد بای بك……………………………………………… 41

2-5-8- اتحاد استراتژیك……………………………………………. 41

2-5-9- قراردادهای بیع متقابل……………………………………….. 42

2-5-10-همكاری فنی…………………………………………………….. 42

2-5-11- قرارداد توسعه و تحقیق……………………… 42

2-5-12- تحقیق و توسعه مشترك…………………………. 42

2-5-13- سرمایه گذاری در پروژه………………………………….. 42

2-5-14- قرارداد خدمات فنی………………………………………… 43

2-6-عوامل موثر بر اتنخاب و انتقال تكنولوژی…………………………………. 45

2-6-1- مدل دسته بندی چان……………………………………. 45

2-6-1-1- عوامل سازمانی……………………………………………………….. 45

2-6-1-2- عوامل بازار-محیط تجاری……………………………… 46

2-6-1-3- هزینه………………………………………………. 46

2-6-2- مدل پاستور…………………………………………………. 46

2-6-2-1- عوامل سازمانی راهبردی……………………………………. 46

2-6-2-2- عوامل سازمانی تاكتیكی…………………………………….. 47

2-6-2-3- عوامل تكنولوژی راهبردی…………………………………………………. 47

2-6-2-4- عوامل تكنولوژی تاكتیكی……………………………………………………………. 47

2-6-3- مدل ماركوس و تانیس……………………………………….. 47

2-6-3-1- فاز قرارداد…………………………………………………… 48

2-6-3-2- فاز اجرا………………………………………………………… 48

2-6-3-3- فاز دوره آزمایشی……………………………………….. 48

2-6-3-4- فاز پشتیبانی………………………………………………… 48

2-6-4- انتقال تكنولوژی در صنعت خودروسازی………………………………………. 49

2-7- روش های ارزیابی و بررسی فرایند انتقال تكنولوژی………………. 49

2-7-1- روش دیماتل فازی………………………………………………………… 52

 

 

2-7-2-مزایای روش دیماتل فازی…………………………………………… 52

2-7-2-1- درنظر گرفتن ارتباط متقابل…………………………………………………….. 53

2-7-2-2- ساختاردهی به عوامل پیچیده در قالب گروه های علت و معلولی……………… 53

2-7-3- مراحل روش دیماتل فازی…………………………………………………… 53

2-7-3-1- گام اول……………………………………………………………………………….. 54

2-7-3-2- گام دوم………………………………………………………………………………. 54

2-7-3-3- گام سوم…………………………………………………………………………… 54

2-7-3-4- گام چهارم……………………………………………………………………………. 55

2-7-3-5- ماتریس روابط فازی………………………………………………………………. 56

2-8- مروری به مطالعات پیشین……………………………………………………. 56

2-8-1- تكنولوژی و انتقال تكنولوژی………………………………………………………… 57

2-8-1-1- مدیریت تكنولوژی و انتقال تكنولوژی……………………………………………… 57

2-8-1-2- عوامل موثر بر موفقیت انتقال تكنولوژی………………………………………………. 57

2-8-2- انتقال تكنولوژی در صنعت خودروسازی……………………………………………………………….. 58

2-8-3- استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره در مساله انتقال تكنولوژی……………………. 59

2-8-3-1- روش های تصمیم گیری چندمعیاره و مدل های ریاضی………………………………………. 59

2-8-3-2- روش دیماتل فازی …………………………………………………………………………….. 60

فصل سوم…………………………………………………………………………………….. 62

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………… 63

3-2- روش پژوهش …………………………………………………………………………… 63

3-3- فرایند پژوهش………………………………………………………………………………. 64

3-4- روش و ابزار گردآوری اطلاعات…………………………………………………. 65

3-5- اعتبار و روایی ابزار نحقیق…………………………………………………………. 66

3-6- مقیاس اندازه گیری………………………………………………………………….. 69

3-7- جامعه، نمونه آماری و روش نمونه گیری…………………………………………………… 69

3-8- روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………….. 70

3-8-1- روش دیماتل……………………………………………………………… 71

فصل چهارم………………………………………………….. 74

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………….. 75

4-2- توصیف جامعه آماری…………………………………………………………………… 75

4-2-1- توصیف جامعه آماری بر حسب جنسیت…………………………………..75

4-2-2- توصیف جامعه آماری بر حسب تحصیلات………………………………….. 76

4-2-3- توصیف جامعه آماری بر حسب سابقه كار……………………………….. 77

4-3- شناسایی عوامل موثر بر انتخاب تكنولوژی های نوین در شركت های قطعه سازی خودرو…………. 79

4-4- تعیین شبكه علی و معلولی مساله با بهره گرفتن از روش دیماتل…………………………………… 83

فصل پنجم………………………………………………………………………………………………… 97

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………… 98

5-2- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………… 98

5-2-1- نتیجه 1……………………………………………………………………………………. 98

5-2-2- نتیجه 2…………………………………………………………………………………….. 99

5-2-3- نتیجه 3………………………………………………………………………………. 101

5-3- محدودیت های تحقیق…………………………………………………………………….. 102

5-4- پیشنهاد كاربردی………………………………………………………………………… 103

5-5- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی…………………………………………………… 105

فهرست منابع و ماخذ………………………………………………………………….. 106

چکیده

با توجه به سرعت جهانی شدن و نیاز شرکت ها و کشورها به رقابت تنگاتنگ در عرصه بازار جهانی، تکنولوژی های جدید و برتر به عنوان یک مزیت رقابتی برای حضور در بازار جهانی مطرح شده اند. مدیران بایستی از فاکتورهای مهم و اساسی مورد نیاز برای انتقال تکنولوژی آگاهی کافی داشته باشند. میزان اهمیت و درجه تاثیرپذیری هر یک از عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی به عواملی چون ماهیت تکنولوژی مورد نیاز و توانایی ظرفیت کشور گیرنده تکنولوژی برای یادگیری و جذب دانش فنی و تکنولوژیک بستگی دارد. شناسایی و رتبه ­بندی عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی، بستگی به تمایل دهنده تکنولوژی به عرضه آن به شکل مخصوص و نیز تمایل و توانایی گیرنده تکنولوژی در اکتساب و جذب آن دارد. در مورد تکنولوژی­های نوین، مواردی نظیر هزینه بالای تامین تکنولوژی جدید،‌ هزینه‌ی بالای نصب و راه اندازی و تعمیرات و نگهداری و آموزش این تکنولوژی­ها تنها گوشه ای از موارد بی شماری است که در انتقال تکنولوژی های نوین می بایست مورد توجه قرار گیرند. در این تحقیق، ابتدا معیارهای موثر در انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو شناسایی می شود.  برای رتبه بندی این معیارها از یکی از مدل­های تصمیم گیری چند معیاره، Dematel، استفاده خواهد شد. روش دیماتل، تكتیک گرافیک تحلیلی است كه طی آن روابط بین متغیرهای وابسته یا شاخص های تاثیر گذار بر یک متغیر مستقل تعیین وتحلیل می شوند. اولین عامل  تاثیرگذار شناسایی شده در این تحقیق، سطوح پیچیدگی تکنولوژی می باشد. دومین عامل شناسایی شده عامل کیفیت می باشد. سهولت در پیاده‌سازی عامل حائز اهمیت دیگری است که باید بدان توجه اساسی داشت. با توجه به شرایط رکود و تحریم­ها و وضعیت اقتصادی نابسامانی که تقریبا بسیاری از شرکت ها و مشاغل کشور را در برگرفته، شاید نگاه واقع بینانه­تر این است که در شرایط حساس کنونی امکان ایجاد یا تولید ظرفیت­های جدید تولیدی اعم از فضای لازم و تجهیزات لازم وجود ندارد.

کلمات کلیدی: تکنولوژی­های نوین، انتخاب تکنولوژی، قطعات پلیمری، الگوریتم فازی، روش دیماتل فازی

• مقدمه

در محیط پویای تجاری امروز، انتقال تکنولوژی می تواند نقشی مهم و حیاتی در استراتژی های تجاری یک شرکت ایفا کند. شرکت­ها برای روبرو شدن با پیچیدگی های فزاینده تولید، مشتریان بیشتر، کیفیت مطلوب مورد نیاز برای خدمات خاص و بهتر و افرایش فشار رقابتی به انتخاب و انتقال تکنولوژی وابسته هستند]18[.  سیاست گزاران و برنامه ریزان باید به تکنولوژی به عنوان متغیری مهم در توسعه ملی نگاه کنند که برای بهبود برآورده سازی نیازهای ملی به آن نیاز است.

در واقع تنها راه عملی جبران عقب ماندگی یک كشور یا یک بنگاه اقتصادی استفاده از تجارب موفق دیگران در عرصه های جدید است. به عبارت دیگر آنقدر منابع انسانی، سرمایه و زمان وجود ندارد تا بتوان راهی را كه دیگران در مدت یک یا دو قرن و با سعی و خطاهای بسیار و صرف منابع زیادی طی كرده اند همانگونه پیمود. انتقال تكنولوژی راه كوتاهتر دستیابی به ثمره تحقیقات دیگر كشورها در حل مشكلات صنایع كشور است]5[  تجربه موفقیت آمیز کشورهای توسعه یافته نشان داده است كه فراگیری و استفاده گسترده از تكنولوژی های مناسب و مدرن در این كشورها، آنها را قادر ساخته تا بر بهره وری خود بیفزایند و در نتیجه منجر به توسعه سریع صنعتی این كشورها شده است.

انتخاب هر یک  از تکنولوژی های نوین به فاکتورهای بسیاری از جمله وضعیت تکنولوژی در صنعت مربوطه، نیازمندی ها، توانایی ها، امکانات و نقاط ضعف تکنولوژی، وضعیت تکنولوژی در کشورهای دیگر،  استراتژی های ملی و مانند این بستگی دارد. انتخاب یک روش مناسب، اصلی مهم در انتخاب تکنولوژی و نیاز اصلی برای دستیابی به هدف نهایی فرایند است  ]19[

• بیان مسأله اساسی تحقیق

با توجه به سرعت جهانی شدن و نیاز شرکت ها و کشورها به رقابت تنگاتنگ در عرصه بازار جهانی، تکنولوژی های جدید و برتر به عنوان یک مزیت رقابتی برای حضور در بازار جهانی مطرح شده اند ]1[ همچنین بدیهی است که ایجاد تکنولوژی نیازمند سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه و آموزش نیروی انسانی است. نرخ سرمایه گذاری کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما ـ ایران ـ بر روی تحقیق و توسعه و آموزش بسیار پایین تر از کشورهای توسعه یافته است، بطوریکه این کشورها در دهه 1990، 5/2 تا 8/2 درصد از تولید ناخالص ملی خود را صرف این امر کرده اند در حالی که در همین زمان این رقم در کشور ما در حدود کمتر از 3/0 درصد از بودجه سالیانه بوده است.

علاوه بر این­ها فرایند انتقال تکنولوژی دارای بعضی از مقیاس های احتیاطی و پیشگیرانه است که مدیران باید قبل از در نظر گرفتن مدل انتقال تکنولوژی به آنها بپردازند. مدیران بایستی از فاکتورهای مهم و اساسی مورد نیاز برای انتقال تکنولوژی آگاهی کافی داشته باشند. در واقع انتقال تکنولوژی تنها در صورتی می تواند با موفقیت همراه باشد که مدیران و متخصصین کشورهای در حال توسعه به خوبی از فاکتورهای اساسی و مهم مورد نیاز برای انتقال موفقیت آمیز تکنولوژی آگاهی و اطلاع داشته باشند. امروزه تكنولوژی (با هر تعریفی) به یكى از ستونهاى اصلی زندگى (ملی یا سازمانی) تبدیل گردیده و از مهم ترین عوامل رشد و توسعه اقتصادی جوامع و عاملی برای حركت به سوی آینده ای مطمئن فرض می­ شود. همانطور که گفته شد با توجه به ضرورت ارتباطات در جوامع و لزوم بکارگیری و مدیریت تکنولوژی های مناسب، امروزه یکی از تکنولوژی های در حال رشد در جوامع تکنولوژی ساخت قطعات خودرو است ]20[. انتقال تکنولوژی فرایند پیچیده و دشواری است که بدون مطالعه و بررسی لازم نه تنها مفید نیست بلکه ممکن است علاوه بر هدر رفتن سرمایه و زمان، به تضعیف تکنولوژی ملی هم بیانجامد.

فرایند انتقال تکنولوژی را می توان به سه بخش عمده تقسیم کرد: 1) انتخاب و اکتساب تکنولوژی 2) انطباق، کاربرد و جذب تکنولوژی 3) توسعه و انتشار تکنولوژی ]21[.

در هر یک از مراحل فوق، عواملی دخیل می باشند که در انتقال تکنولوژی نیز موثر هستند. بنابراین می­توان گفت شناسایی عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی، نقش تعیین کننده ای در انتقال تکنولوژی مربوطه ایفا   می­ کند.

عوامل موثر در انتقال تکنولوژی را می توان در قالب گروه های زیر دسته بندی کرد ]17[: 1-عوامل تکنولوژیکی،2-عوامل فنی،3-عوامل مالی،4-عوامل تجاری،5 -عوامل سازمانی،6-عوامل زیست محیطی

میزان اهمیت و درجه تاثیرپذیری هر یک از عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی به عواملی چون ماهیت تکنولوژی مورد نیاز و توانایی ظرفیت کشور گیرنده تکنولوژی برای یادگیری و جذب دانش فنی و تکنولوژیک بستگی دارد. شناسایی و رتبه ­بندی عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی، بستگی به تمایل دهنده تکنولوژی به عرضه آن به شکل مخصوص و نیز تمایل و توانایی گیرنده تکنولوژی در اکتساب و جذب آن دارد. بنابراین عوامل گوناگون انتقال تکنولوژی را می توان به وسیله بعضی از عوامل مهم مانند اهداف انتقال دهنده و گیرنده تکنولوژی، سطح توانایی­های مدیریتی و ظرفیت­های تکنولوژیک، شرایط سیاسی و اقتصادی کشور گیرنده، اندازه بازار در دسترس و سرعت تحولات تکنولوژی مشخص کرد ]22[

در مورد تکنولوژی های نوین، مواردی نظیر هزینه بالای تامین تکنولوژی جدید،‌ هزینه‌ی بالای نصب و راه اندازی و تعمیرات و نگهداری و آموزش این تکنولوژی­ها تنها گوشه ای از موارد بی شماری است که در انتقال تکنولوژی های نوین می بایست مورد توجه قرار گیرند.

یکی دیگر شاخه­های علم و صنعت که در آن انتقال تکنولوژی ضروری بنظر می رسد، میتوان صنعت خودروسازی را نام برد. مهندسین پلیمر به خودروسازان و طراحان خودرو کمک کرده اند تا اتومبیل های با قابلیت­های بیشتر نسبت مدل های قدیمی تولید کنند. در صنعت خودرو سازی، پلیمرها در بخش های مختلف از ساخت صندلی، شیشه ها، تایر، سپر، کفپوش تا ساخت شیلنگ­های مناسب جهت انتقال بنزین و چرخش آب و ساخت تجهیزات مختلفی از جمله ساخت انواع تسمه پروانه، انواع درزگیرها و کانال های تهویه هوا استفاده شده اند و کاربرد وسیعی را به خود اختصاص داده اند. علاوه بر آن در خودروهای بسیار پیشرفته قابلیت های دیگری همچون ساخت سنسورهای هوشمند توسط مهندسان پلیمر امکان جلوگیری از تلفات جانی را فراهم آورده است که این تکنولوژی به شدت مورد توجه خودروسازان بزرگ قرار گرفته است. تولید خودروهایی با بدنه هایی از جنس مواد پلیمری تقویت شده با خواص مکانیکی فوق العاده و همچنین ساخت انواع کیسه های هوا از دیگر فعالیت های مهندسین پلیمر است ]23[

در این تحقیق، ابتدا معیارهای موثر در انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو شناسایی می شود. برای رتبه بندی این معیارها از یکی از مدل­های تصمیم گیری چند معیاره، Dematel، استفاده خواهد شد. روش دیماتل، تكتیک گرافیک تحلیلی است كه طی آن روابط بین متغیرهای وابسته یا شاخص های تاثیر گذار بر یک متغیر مستقل تعیین وتحلیل می شوند. از آنجا كه این شیوه یک تكنیک گرافیكی است ارتباطات فی مابین متغیرها را به صورت مستقیم وغیر مستقیم ، هم راستا وغیر همراستا را نیز به صورت كمی نمایش میدهد]24[.

• اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

امروزه خودروسازان در كشورهای صاحب صنعت خودرو و پیشرفته، تمایل زیای به استفاده از قطعات پلیمری در خودروها دارند. استفاده از قطعات پلیمری دارای مزایای زیادی می­باشد كه برخی از آن­ها عبارتنداز: كاهش هزینه، كاهش وزن خودرو، انعطاف­پذیری در طراحی، بازیافت آسان قطعات و … . استفاده از قطعات پلیمری نیازمند دستیابی به تكنولوژی طراحی و تولید قطعات پلیمری می­باشد. خودروسازان ایرانی تمایل به استفاده از قطعات پلیمری در تولیدات خود دارند. اما می­توان گفت در این زمینه نیازمند پیشرفت سریع­ در انتقال تكنولوژی­های مربوطه هستیم تا از رقبای خود فاصله نگیریم. در این پایان نامه، برای حل این مشكل، عوامل موثر در انتخاب تكنولوژی­های ساخت قطعات پلیمری خودرو مورد بررسی قرار می­گیرد. امید است با شناسایی و رتبه ­بندی این عوامل، راه برای انتقال راحتتر تكنولوژی­های مناسب در این زمینه مهیا شود.

از اهمیت های ویژه انتقال تکنولوژی می توان به منافع متعدد آن در ایجاد فرصت های شغلی، بهبود کیفیت زندگی، جلوگیری از رکود اقتصادی، افزایش خلاقیت و توانایی استقلال اقتصادی کشورهای کمتر پیشرفته اشاره نمود ]4[. اهمیت تكنولوژی به عنوان عامل اصلی و موتور توسعه اقتصادی در جهان امروز مشخص است .

علاوه بر موارد ذکر شده از آنجا که  تكنولوژی در دامان دانش پرورش می یابد و در گذر از وادی تحقیق و توسعه می توان زمینه های كاربرد دانش در زندگی بشر را كشف و یا ایجاد كرد و با توجه به پایین بودن نرخ سرمایه گذاری در كشور ما بر روی تحقیق و توسعه و آموزش _ 2.5 الی 2.8 درصد از تولید ناخالص ملی_ ضروریست که به موضوع تکنولوژی و عوامل و چالش های موثر بر بکارگیری و انتخاب تکنولوژی های روز دنیا  توجه ویژه ای شود.

همچنین استراتژی ها، تصمیم گیری ها و اقدامات یک شرکت یا سازمان برای جذب، تطابق و توسعه تکنولوژیکی یک سازمان، هسته فرایند توسعه اقتصادی ـ اجتماعی آن شرکت را تشکیل می دهد. چنانچه سازمانی بتواند این فرایند را نظام مند هدایت کند، بدون شک، زمینه موفقیت و توسعه مداوم را برای خود فراهم می سازد و می تواند در بازار رقابتی و پرتلاطم دنیای امروز به بقا امیدوار باشد]1[.

سؤالات تحقیق:

سوال اول:

عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو  کدامند؟

سوال دوم:

شبکه علی و معلولی بكار گرفته شده در روش دیماتل فازی كه برای عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو استفاده شده است، چگونه می­باشد؟

سوال سوم:

 میزان وزن و اهمیت هر یک از عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو  چقدر  است؟ (اولویت هر یک کدام است؟)

• اهداف تحقیق:

هدف اصلی: شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو 

هدف فرعی: تعیین شبکه علی و معلولی حاکم بر عوامل موثر بر بر انتقال تکنولوژی های نوین در صنعت قطعات پلیمری خودرو 

فهرست مطالب:

چکیده……………………………………… یک

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1 مقدمه……………………………………… 2

2-1تعریف و بیان مساله……………………………………… 3

3-1اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………… 6

4-1اهداف پژوهش……………………………………….. 8

5-1فرضیه های پژوهش……………………………………….. 8

6-1تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها…………………………………….. 9

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

1-2مقدمه………………………………………12

2-2کیفیت زندگی………………………………………..12

1-2-2ابعاد کیفیت زندگی……………………………………..12

2-2-2شاخص های کیفیت زندگی………………………………………13

3-2-2مدل های ادراکی برای تحقیقات کیفیت زندگی……………………………..14

شکل 1-2مدل ادراکی کیفیت زندگی ران………………………………………15

شکل 2-2مدل ادراکی کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت…………………… 16

4-2-2سنجش کیفیت زندگی………………………………………. 16

3-2ضایعه نخاعی………………………………………. 17

4-2صفات شخصیت………………………………………..14

1-4-2تعریف شخصیت………………………………………..18

2-4-2نظریه های شخصیت………………………………………..19

3-4-2پدیدآیی شخصیت………………………………………. 27

5-4-2رگه های شخصیت………………………………………. 29

6-4-2ابعاد شخصیت براساس مدل5عاملی بزرگ……………………..31

5-2خودکارآمدی……………………………………….33

1-5-2تعریف خودکارآمدی………………………………………..34

2-5-2فرایند های واسطه خودکارآمدی………………………………………. 35

3-5-2ظرفیت ها و قابلیت های موثر در خودکارآمدی…………………….. 39

6-2راهبردهای مقابله ای……………………………………….41

1-6-2تعریف راهبردهای مقابله ای………………………………………. .41

2-6-2سبک های مقابله………………………………………43

3-6-2برخی نظریه های راهبردهای مقابله ای……………………………. 46

7-2پیشینه تحقیق……………………………………… 49

فصل سوم: روش پژوهش

1-3روش انجام تحقیق……………………………………… 52

2-3جامعه آماری………………………………………. 52

3-3نمونه آماری  و روش نمونه گیری………………………………………. 52

4-3روش گردآوری اطلاعات و ابزارهای اندازه گیری…………………….. 53

فصل چهارم: یافته‌های پژوهش

1-4 مقدمه……………………………………… 57

2-4 یافته های توصیفی………………………………………. 57

3-4 استنباط آماری………………………………………. 58

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

1-5 بحث و نتیجه گیری……………………………………… 75

2-5 جمع بندی………………………………………. 81

3-5 محدودیت های پژوهش……………………………………….. 82

4-5 پیشنهادها…………………………………….. 82

1-4-5 پیشنهادهای پژوهشی………………………………………. 82

2-4-5 پیشنهادهای کاربردی………………………………………. 82

فهرست منابع

 

 

منابع فارسی……………………………………… 84

منابع انگلیسی……………………………………..89

پیوست‌ها

پیوست1:پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی(WHOQOL-BREF)…….91

پیوست 2:پرسشنامه خودکارآمدی شرر(GSES )…………………..92

پیوست 3:پرسشنامه صفات شخصیت( NEO.FFI  )……………..93

پیوست 4 :پرسشنامه راهبردهای مقابله ای لازا روس(WOCQ)…………96

Abstract……………………………………..

چکیده:

ضایعات نخاعی مشکلات جسمی ،حرکتی ،روانی و اجتماعی فراوانی را به دنبال دارد که این امر موجب تغییرات اساسی در شیوه وکیفیت زندگی افراد دچار آن و مراقبان آن ها می شود.

پژوهش حاضر به منظور شناسایی عوامل تاثیر گذار و پیش بین کیفیت زندگی بیماران دچار این ضایعه و مراقبان آن ها صورت گرفت.بدین منظور خودکارآمدی ،صفات شخصیت و راهبردهای مقابله ای به عنوان پیش بین سطح کیفیت زندگی مورد بررسی قرار گرفتند.

در این پژوهش تعداد 104 بیمار دچار ضایعه نخاعی و 86 نفر از مراقبان آن ها که به کلینیک طب سوزنی دکتر محمد جلال وفا در زنجان مراجعه کرده بودند به شیوه در دسترس انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از .پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL-BREF) و پرسشنامه خودکارآمدی شرر(GSES)  و پرسشنامه صفات شخصیت( NEO.FFI) و پرسشنامه راهبردهای مقابله ای لازاروس(WOCQ) استفاده شد.برای تجزیه و تحلیل نتایج از آزمون های آماری تحلیل واریانس یکطرفه ، همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام توسط نرم افزارspss نسخه 19 استفاده شد.

نتایج حاصل نشان داد که بین میانگین کیفیت زندگی بیماران ضایعه نخاعی و مراقبان آن ها تفاوت وجود دارد. از دیگر نتایج پژوهش این بود که به ترتیب صفات شخصیتی انعطاف پذیری ،برون گرایی و روان رنجورخویی دربیماران و به ترتیب صفات شخصیتی دلپذیر بودن و روان رنجورخویی در مراقبان می تواند کیفیت زندگی را پیش بینی نماید.همانگونه که مشاهده می شود در مدلی با حضور صفات شخصیتی ،خودکارآمدی و راهبردهای مقابله ای این صفات شخصیتی هستند که بیشترین نقش را در پیش بینی کیفیت زندگی دارند.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

با وجود کامیابی های فراوان انسان امروزی در زمینه های مختلف،بروز حوادث و ضایعات مرتبط با شرایط حاکم بر زندگی در جوامع صنعتی،امری اجتناب ناپذیر است.یکی از پیامدهای زندگی در این جوامع شیوع به نسبت بالای ضایعات نخاعی است که به طور عمده به سبب حوادث رانندگی ، حوادث شغلی و یا ورزشی رخ می دهد(حسن زاده،زارع ، علی پور،1391).

ضایعه نخاعی موجب چندین مشکل سلامتی می شود که نه تنها بر شرایط جسمی بیماران بلکه بر تمام امور زندگی آن ها از قبیل اهداف و ارتباطات و مهمتر از همه سطح کیفیت زندگیشان تاثیر می گذارد(لیدال، وینسترا،جلتنس،بیرینگ [1]، 2008).

کیفیت زندگی مجموعه ای از واکنش های عاطفی و شناختی افراد در مقابل وضعیت جسمی ، روانی و اجتماعی خود است که همواره به عنوان یک پیامد نهایی در کارآزمایی های بالینی ، مداخلات و مراقبت های بهداشتی مدنظر است.حوزه های مختلف از جمله حوزه سلامتی و اشتغال ، اقتصادی ، اجتماعی ، روحی ، روانی و خانوادگی را شامل می شود.طی چند دهه اخیر کیفیت زندگی به عنوان جزء مهم سلامت شناخته شده است،به نحوی که نتایج خدمات سلامت نه تنها باید موجب افزایش امید به زندگی شود بلکه باید موجب ارتقای کیفیت زندگی گردد(شوارتز اندرسون،نوسک،کراهن،[2]، 2007).

بررسی كیفیت زندگی واعتلای آن نقش بسزایی در سلامت، زندگی اجتماعی و فردی دارد. براساس شواهد، عناصر عمده كیفیت زندگی در سلامتی وبیماری می‌تواند با اعتبار قابل قبولی اندازه گیری شود .شاید بتوان مجموعه ای از رفاه جسمانی، روانی و اجتماعی که بوسیله شخص یا گروهی درک می‌شود (مثل شادی، رضایت، افتخار، سلامتی، موقعیت اقتصادی، فرصت‌های آموزشی ، خلاقیت و…) را تعریف مناسبی از کیفیت زندگی دانست (نظیری، 1380).

لذا شناسایی عوامل دخیل و تاثیر گذار بر کیفیت زندگی بیماران دچار ضایعه نخاعی و مراقبین آن ها سهم بسزایی در افزایش سطح آن خواهد داشت.

2-1- تعریف و بیان مسأله

ضایعه نخاعی از جمله مشکل ترین انواع معلولیت بشمار می‌آید که علایم حسی و حرکتی آن، موجب ناتوانی در انجام ساده ترین کارهای روزمره شده و فرد را در تمامی حوزه های فعالیت زندگی، وابسته و با اختلال‌های گوناگون روبرو می سازد (دال برگ،آلارانتا ، سین تون[1]، 2005).

معمولا فرد پس از آسیب نخاعی با تغییرات قابل ملاحظه ای در زندگیش مواجه می شود که بر کیفیت زندگی وی، خانواده و افراد نزدیک اثر مخربی دارد. به دنبال این تغییر مهم در زندگی بسیاری از آسیب دیدگان ضایعه نخاعی حالت‌هایی مانند افسردگی ، اضطراب، اختلال در مفهوم خود و احساس تنهایی را تجربه می کنند.افزون بر این آسیب پذیری از نظر سو استفاده جنسی (بویژه در زنان) خودکشی، سو مصرف مواد و نیز جدایی از همسر در افراد ضایعه نخاعی در مقایسه با افراد عادی از میزان بالاتری برخوردارند (عزتی راد 1381) .

همچین کیفیت زندگی خانواده و مراقبین این افراد با توجه به ویژگی های فردی آن‌ ها تاثیر می پذیرد. چگونگی برخورد مراقبان این افراد می تواند تاثیر بسزایی بر چگونگی پذیرفتن و کنارآمدن آن‌ ها با معلولیت بوجود آمده داشته‌باشد.

سازمان جهانی بهداشت كیفیت زندگی را این‌گونه تعریف می كند:  درك افراد از موقعیت زندگی باتوجه به فرهنگ و سیستم ارزشی كه درآن زندگی میكند‌، و نیز اهداف، تجربه ها، معیارها و وابستگی آن‌ ها (الدار [2]،2003).

بین کیفیت زندگی و سلامتی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. کیفیت زندگی مفهومی است که احساس خوب بودن را از نظر جسمانی و روانی در بر می گیرد.کیفیت زندگی اگر چه در متون پزشکی مکرراً بحث شده، اما اندازه‌گیری آن با دیدگاه‌ها، روش‌ها و ابعاد متنوعی انجام شده است. مطابق مطالعات گوناگون دربین اجزا متنوع کیفیت زندگی، ابعاد زیر مورد استفاده قرارگرفته است. وضعیت سلامت عمومی، توانایی‌های عملکردی، وضعیت روانی، سطح خوب بودن، رضایتمندی از زندگی، شادی، سطوح تعقل، درد، حالت تهوع، استفراغ، علایم و نشانه ها، خستگی، عملکرد جنسی، فعالیت اجتماعی، وضعیت حافظه، وضعیت اقتصادی و وضعیت حرفه‌ای (پروتکیم،فینستین[3]2003).

همانگونه که ملاحظه می شود زندگی افراد دچار ضایعه نخاعی در تمامی ابعاد ذکر شده دستخوش تغییراتی می شود که عوامل مختلفی در آن دخیلند. شخصیت عامل تعیین کننده ای است که تمامی رفتارهای انسان را در عرصه زندگی شخصی و اجتماعی تحت تاثیر قرار می دهد. بسیاری از محققان معتقدند که وجود تفاوت‌های فردی و ویژگی‌های شخصیتی متفاوت واکنش افراد را نسبت به موقعیت‌ها و فشارزاها متمایز می گرداند (آقایوسفی، 1380).

درواقع افراد در چگونگی رفتار، تفکر، احساس، نیازها وخواسته ها باهم متفاوت می باشند و میزان سازگاری متفاوتی دارند.  دریک محیط مشابه اجتماعی برخی افراد توان مقابله با مشکلات و انتظارات را در اندک زمانی از دست می‌دهند و براحتی در دام اختلالات روانشناختی و عملکرد نامناسب گرفتارشده و سلامت روانشناختی و کیفیت زندگی آن‌ ها به خطر می افتد و در مقابل عده ای با اندیشه و تحلیل موقعیت و باتوجه به ویژگی‌های شخصیتی خاص، رفتار مناسب از خود نشان می‌دهند و از کیفیت زندگی مطلوب برخوردار خواهند شد. متغیرهای شخصیتی تاریخچه ای طولانی ازاثرگذاری برسبک‌های مقابلها تنیدگی، و بهزیستی ذهنی را نشان می دهد (پنلی و توماکا[4]2002).

 از طرفی خودکارآمدی یا کارآیی شخصی به عنوان یک عامل موثر بر ارتقای کیفیت زندگی، به درک از عملکرد و رفتارهای سازگارانه و انتخاب محیط و شرایطی که افراد تلاش می کنند به آن دست یابند اثر می گذارد . افرادی که به توانایی های خود اطمینان دارند فعالانه در انجام امور شخصی خود و همینطور برنامه های بهداشتی ارتقا دهنده سطح سلامتی شرکت می کنند. از طرف دیگر برخی پژوهش‌ها به نقش مؤثر خودكارآمدی درك شده درشیوه های مقابله افراد در موقعیت‌های مختلف تأكید كرده اند. یكی ازجنبه های اساسی خودكارآمدی شخص این است كه فرد از راه اعمال كنترل می تواند بر پیامدهای زندگی خود اثر بگذارد. از دیدگاه پژوهشگران احساس خودكارامدی پایین باعزت نفس پایین، تفكر بدبینانه نسبت به خود و عدم عملكرد خوب در ارتباط است. خودكارامدی بالا با راهبردهای مقابله‌ای فعالانه، جستجوی حمایت اجتماعی و حل مسأله(خوشبینی) ارتباط دارد (جلیلیان،1392).

خودكارآمدی درك شده نقش تعیین كننده ای بر خودانگیزشی افراد دارد؛ چرا كه باور خودكارآمدی برگزینش اهداف چالش آور، میزان تلاش و كوشش در انجام وظایف، میزان استقامت و پشتكاری در رویارویی با مشكلات و میزان  تحمل فشارها اثر می گذارد (دارآبادی و فیروزکوهی،2004).

با توجه به استدلالات منطقی و نظریات فالکمن ولازارس[5] عقلانی به نظر می رسد که هر چه میزان استفاده ازشیوه مقابله ای هیجان مدارکاسته شود، برمیزان استفاده ازشیوه مقابله ای مشکل مدارافزوده میشود که این یک واقعه مطلوب است و بر کیفیت زندگی بیماران نیز اثر مثبتی می‌گذارد. استفاده از شیوه مقابله‌ای مشکل محور فرد را هدفمند می کند و معمولاً زمانی بیمار از آن استفاده می کند که استرسور به عنوان یک عامل قابل کنترل و رام شدنی ادراک و ارزیابی شود و در نتیجه بیمار به سوی برنامه های خود مراقبتی، کاهش محرومیت، کاهش تضعیف روحیه وافزایش مشارکت در مراقبت ازخود، سوق پیدامی کند (گری[6] 2000).

بنابراین با توجه به مطالب بیان شدة فوق سؤال اصلی تحقیق این است که : آیا کیفیت زندگی بیماران دچار ضایعه نخاعی و مراقبان آن‌ ها را می توان براساس خودکارآمدی، صفات شخصیت و راهبردهای مقابله ای پیش بینی کرد؟

3-1- اهمیت و ضرورت تحقیق

از طرف سازمان بهداشت جهانی ، شیوع ضایعه نخاعی در جهان 40-15 میلیون نفر گزارش است و سالانه 12 تا 40 میلیون نفر در جهان دچار صدمات نخاعی می شوند (گندمکار،1389).

در کشور ایران حدود سه میلیون نفر معلول شناسایی شده اند و با توجه به آمار بالای تصادفات و حوادث مختلف برآورد می شود 700 هزار نفر معلول ضایعه نخاعی وجود داشته باشند که هر سال نیز 2000 نفر به آن اضافه می شوند.5 طبق آمار دانشگاه تهران ،2100 نفر از جانبازان جنگ تحمیلی دچار ضایعه نخاعی هستند (نیک فلاح،مرقاتی،ابریشم کار،راهداری ومردانی،1389).

به دلیل محدودیت هایی که گریبان‌گیر این افراد شده است، آن‌ ها بیشترین تعاملات اجتماعی را با مراقبان خود دارند؛ از این رو نحوه برخورد و ویژگی های فردی مراقبان تاثیر بسزایی بر چگونگی کنار آمدن این بیماران دارد لذا شناخت عوامل تاثیر گذار بر کیفیت زندگی مراقبان نیزکمک شایانی به این امر می کند.

به طورکلی نتایج بررسی های مختلف بر روی مراقبان به بیماران مزمن گویای آن است که 70 درصد آن ها با دو مشکل بزرگ یعنی 1 مشکلات مربوط به مراقبت و درمان بیمار و 2سازگاری با مسؤلیت های ناشی از مراقبت روبروهستند. به طوری که افزایش مسئولیت موجب بروز واکنش های خشم و اضطراب در آن ها می شود. به علاوه نیازهای مراقبتی بیمار،افسردگی فرد مراقبت دهنده را افزایش داده وسازگاری او را با سایر اعضاء خانواده کاهش می دهد (کینگ و هیندز [1]1998).

ضایعه نخاعی به دلایل مختلفی می تواند ایجاد شود ولی به هر علتی که به وجود آمده باشد ، تاثیرات عمیق و گسترده ای روی سلامت جسمی ، روانی و شیوه زندگی فرد خواهد گذاشت (مقدم،حبیبی،د,واتگران،1389).

استرس هایی که بعد از ایجاد ضایعه نخاعی ایجاد می شوند شخص را منزوی و کناره گیر از اجتماع و فعالیت ها می کند و باعث بروز بسیاری از اختلال های روانی و خلقی می شود(حسن زاده،زارع ، علی پور،1391).

افراد دارای ناتوانی جسمی در مقایسه با افراد عادی دارای تماس های اجتماعی کمتری هستند و بیشتریت تعاملات را با مراقبان خود دارند.این افراد نسبت به  افراد جامعه خطر ریسک بالایی برای ابتلا به اختلالات خلقی دارند (مارتز، لیونه وپرایب [2]،2005).

سازگار شدن با ضایعه نخاعی از نظر روان شناختی به تلاش بیش تری در مقایسه با جسمانی نیاز دارد.این بدان علت است که ناتوانایی در افراد مبتلا به ضایعات نخاعی ناگهانی بوجود می آید و این افراد برای تطبیق روحیه خود با شرایط ایجاد شده نیاز به زمان بیش تری دارند13 شرایط ویژه در این افراد تاثیر فراوانی روی وضعیت روانی و روابط خانوادگی و اجتماعی دارد و این ناتوانی جسمی باعث اثر گذاشتن روی سازگاری روانی-اجتماعی و سلامت روانی شخص می شود. البته ویژگی های فردی پیش از ضایعه نیز در عوارض روان شناختی موثرند و افراد مختلف به این فشارهای روانی به روش های متفاوتی واکنش نشان می دهند.برخی از افراد بهتر از سایرین می توانند با این عوامل محرک و تنش زا مقابله کنند در حالی که بسیاری دیگر به دلیل جنبه های شخصیتی نسبت به فشارهای روانی کاملا مستعد و بی مقاومت هستند (کوپر[3]،1994).

با توجه به شکایت گروه عمده ای از بیماران دچار آسیب نخاعی مبنی بر عدم توجه و مطالعه ناکافی جنبه های روانی زندگی آنان، بویژه در حیطه ی کیفیت زندگی، به نظر می رسد بررسی چگونگی کیفیت زندگی این بیماران و همچنین شناخت متغیرهای اصلی و تاثیرگذار که موجب ارتقای کیفیت زندگی این بیماران می شود، می تواند کمک شایانی به بهبودی وضع زندگی و کیفیت آن‌ ها بنماید.

در نهایت‌‌، هدف از پرداختن به این موضوع یافتن متغیرهای تاثیرگذاری است که می تواند موجبات ارتقای کیفیت زندگی بیماران دچار ضایعه نخاعی را فراهم آورد.

. King&Hinds

[2] . Martze, Livneh& priebe

[3] . Cooper

.Dulberq, Alaranta, Sintonen

[2] .Eldar R

[3] .Prutkin JM, Feinstein AlvanR

فهرست مطالب عنوان

 

صفحه

فهرست مطالب.. هشت

فهرست اشکال یازده

فهرست جداول چهارده

چکیده. 14

1-1- شرح و اهمیت موضوع. 2

1-2- اهداف تحقیق. 5

1-3-  ساختار پایان‌نامه. 5

2-1- مقدمه. 7

2-2- رویکرد مبتنی بر پیام. 8

2-2-1- پروتکل FAR   8

2-2-2- پروتکل VE-mobicast 9

2-2-3- پروتکل HVE-mobicast 12

2-3- رویکرد مبتنی بر درخت… 13

2-3-1- الگوریتم DCTC   13

2-3-2- الگوریتم STUN   15

2-3-3- الگوریتم DAT   16

2-4- رویکرد مبتنی بر پیش‌بینی.. 18

2-4-1- الگوریتم TTMB   18

2-4-2- الگوریتم کاهش خطا مکانی به صورت انرژی آگاه 19

2-4-3- الگوریتم FTPS  21

2-4-4- الگوریتم HPS  22

2-4-5- الگوریتم PES  23

2-4-6- الگوریتم DPR   24

2-5- رویکرد مبتنی بر خوشه. 25

 

2-5-1- الگوریتم رهگیری اهداف سریع  26

2-5-2- الگوریتم رهگیری هدف با همکاری خوشهها 27

2-5-3- الگوریتم DELTA   28

2-5-4- الگوریتم DPT   28

2-5-5- الگوریتم CDTA   30

2-6- نتیجه‌گیری.. 32

3-1- مقدمه. 33

3-2- مکان‌یابی در شبکه‌های حسگر. 34

3-2-1- الگوریتم زمان انتشار یک طرفه  34

3-2-2- الگوریتم زمان انتشار رفت و برگشت    34

3-2-3- الگوریتم فانوس دریایی   34

3-2-4- الگوریتم تخمین فاصله از طریق اندازه‌گیری قدرت سیگنال دریافتی   35

3-2-5- الگوریتم مکان‌یابی به وسیله GPS  36

3-2-6- الگوریتم مکان‌یابی تک گامه با روش فانوس دریایی   37

3-2-7- الگوریتم مکان‌یابی چند گامه بر مبنای فاصله  38

3-3- مدل‌های حرکتی تصادفی.. 38

3-3-1- مدل حرکتی نقطه راه تصادفی   39

3-3-2- مدل حرکتی جهت تصادفی   39

3-3-3- مدل حرکتی راهپیمایی تصادفی   39

3-3-4- مدل حرکتی راهپیمایی جمع‌ آوری   40

3-4- مدل حرکتی شهری.. 40

3-4-1- مدل حرکتی آزادراه 41

3-4-2- مدل حرکتی منهتن   41

3-5- مدل‌های حرکتی وابسته زمانی.. 41

3-5-1- مدل حرکتی گاس- مارکوف    42

3-5-2- مدل حرکتی راهپیمایی تصادفی احتمالی   42

3-5-3- مدل حرکتی وابسته نمایی   42

 

3-6- مدل‌های حرکتی گروهی.. 43

3-6-1- مدل حرکتی نقطه مرجع  43

3-6-2- مدل حرکتی تعقیب    43

3-6-3- مدل حرکتی رشته‌ای   44

3-6-4- مدل حرکتی ردیفی   44

3-7- نتیجه‌گیری.. 45

4-1- مقدمه. 46

4-2- الگوریتم خوشه‌بندی توزیع‌شده به صورت هم پوشانی: 47

4-3- الگوریتم رهگیری اهداف سریع: 48

4-4- الگوریتم رهگیری توزیع‌شده بر اساس پیش‌بینی: 51

4-5- الگوریتم CDTA.. 55

5-1- مقدمه. 59

5-2- مقدمات الگوریتم پیشنهادی.. 60

5-2-1- تعاریف    60

5-2-2- فرضیات الگوریتم پیشنهادی   64

5-3- معماری الگوریتم پیشنهادی.. 66

5-3-1- رویه خوشه‌بندی   70

5-3-2- رویه رهگیری هدفPDTA  توسط حسگرهای عضو خوشه  74

5-3-3- رویه رهگیری هدفPDTA  توسط حسگرهای سرخوشه  74

5-3-4- مدل مصرف انرژی: 79

5-4- تنظیمات شبیه‌سازی.. 80

 

5-5- پارامترهای شبیه‌سازی.. 81

5-6- نتایج شبیه‌سازی.. 82

6-1- جمع‌بندی کلی نتایج.. 89

6-2- پیشنهادات.. 91

مراجع. 92

 

 

فهرست اشکال
عنوان	صفحه

شکل2-1: نمونه‌ای از رهگیری هدف مبتنی بر پیام. 8

شکل2-2: الگوریتم‌های ارسال ابتکاری و دوره‌ای در الگوریتم FAR.. 9

شکل2-3: چند پخشی مکان زمانی.. 9

شکل2-4: روند دوم مرحله تخمین تخم­مرغ. 10

شکل2-5: نواحی مختلف تقسیم‌کننده شبکه، a: ناحیه یک، b: ناحیه دو، c: ناحیه سه. 11

شکل2-6: مراحل الگوریتمDCTC ، a: مرحله جمع‌ آوری داده، b: مرحله باز پیکربندی.. 13

شکل2-7: الگوریتم‌های هرس کردن درخت، a: الگوریتم محافظه‌کارانه، b: الگوریتم بر اساس پیش‌بینی.. 14

شکل2-8: الگوریتم باز پیکربندی کامل، الف:درخت همراه قبل از باز پیکربندی کامل، ب: درخت همراه بعد از باز پیکربندی کامل  15

شکل2-9: الگوریتم باز پیکربندی بر اساس قطع، الف: درخت همراه قبل از باز پیکربندی بر اساس قطع، ب: درخت همراه بعد از باز پیکربندی بر اساس قطع  15

شکل2-10: مثالی از شکل گرفتن درخت DAB، a: گراف وزن دار حسگر، b: درخت DAB بعد از اولین مرحله. 16

شکل2- 11: الف: ارسال پیام جستجو توسط حسگر چاهک به منظور شناسایی هدف اول، ب: خارج شدن هدف اول از برد حسگرK و وارد شدن آن به برد حسگرG. 17

شکل2-12: ماشین حالت الگوریتم TTMB.. 19

شکل2-13: حوزه‌های بیدارباش کنونی و آینده 19

شکل2-14: انواع حسگرها در رویکرد اجتناب از خطا 20

شکل2-15: مثالی از پیش‌بینی سه سطحی. 22

شکل2- 16: تعیین برد مخابراتی خوشه. 23

شکل2-17: توابع اکتشافی برای مکانیزم های بیدار کردن حسگرها 24

شکل2-18: مدل‌های مکانی.. 25

شکل2-19: ماشین حالت الگوریتم رهگیری اهداف سریع. 26

شکل2-20: ماشین حالات الگوریتم DELTA.. 28

 

شکل2-21:جستجو برای حسگرهای مکان‌یابی با شعاع حسی کم. 29

شکل2-22:جستجو برای حسگرهای مکان‌یابی با شعاع حداکثری.. 29

شکل2-23: جستجو برای حسگرهای مکان‌یابی در خوشه‌های مجاور. 30

 

شکل2-24: سطح دوم از فرایند بازیابی هدف.. 30

شکل 3-1: الگوریتم فانوس دریایی.. 35

شکل 3-2: روش مثلث سازی.. 37

شکل 3-3: الگوریتم مکان‌یابی تک گامه با روش فانوس دریایی.. 38

شکل 3-4: الگوی حرکتی یک گره متحرک با بهره گرفتن از مدل حرکتی نقطه راه تصادفی.. 39

شکل 3-5: الگوی حرکتی مدل راهپیمایی تصادفی بازمان حرکت ثابت.. 40

شکل 3-6: انواع مدل‌های شهری، a: مدل آزادراه، b: مدل منهتن. 41

شکل 3-7: تغییر مکان گروه در مدل گروهی نقطه مرجع. 43

شکل 3-8: حرکت سه گره متحرک بر اساس مدل حرکتی رشته­ای.. 44

شکل 4-1:دیاگرام حالت الگوریتم KOCA.. 48

شکل 4-2: رویه خوشه‌بندی مجدد در الگوریتم رهگیری اهداف سریع. 50

شکل 4-3:  الگوریتم رهگیری هدف در الگوریتم رهگیری سریع اهداف.. 51

شکل 4-4: جستجو سه حسگر شایسته در برد نرمال. 53

شکل 4-5: جستجو سه حسگر شایسته در برد حداکثری.. 53

شکل 4-6: جستجو سه حسگر شایسته توسط خوشه‌های مجاور. 54

شکل 4-7: شناسایی هدف توسط حسگرهایی که در فاصله برد نرمال تا هدف قرار دارند. 54

شکل 4-8: رویه تصحیح خطا 55

شکل 4-9: معماری رهگیری هدف در الگوریتم CDTA.. 56

شکل 4-10: چگونگی تغییر حالات حسگرها 57

شکل 4-11: مکانیزم ارتباطی بین حسگرهای اجرایی و حسگرهای انتشاردهنده 58

شکل5-1: بسته پیام اعلان سرخوشه شدن ADV-Message. 60

شکل5-2: جدول سرخوشه CH-Table. 61

شکل5-3: بسته پیام عضویت JREQ-Msg. 61

شکل5-4: جدول خوشه‌های مجاور AC-Table. 62

شکل5-5:جدول حسگرهای عضو خوشه. 62

شکل5-6: بسته پیام بیدارباش… 63

شکل5-7:بسته ارسال اطلاعات توسط حسگرهای شناسایی کننده هدف.. 64

شکل5-8: بسته پیام انتخاب حسگرهای شایسته توسط خوشه‌های همسایه. 64

 

شکل5-9: مدل شبکه: دایره‌ها نشان‌دهنده حسگرهای مرزی، مربع‌ها نشان‌دهنده حسگرهای عضو خوشه و شش ضلعی‌ها نشان‌دهنده حسگرهای سرخوشه است. 65

شکل5-10: دیاگرام کلی الگوریتم PDTA.. 67

شکل5-11: دیاگرام رویه خوشه‌بندی.. 68

شکل5-12: دیاگرام رویه رهگیری هدف.. 69

شکل5-13: روند اجرای ارسال پیام ADV در رویه خوشه‌بندی.. 71

شکل5-14: ماشین حالت نشان‌دهنده سازوکار خوشه‌بندی الگوریتم پیشنهادی.. 72

شکل5-15: شبه کد رویه خوشه‌بندی پیشنهادی.. 73

شکل5-16:محاسبه محل هدف توسط سه حسگر شایسته. 75

شکل5-17:جستجوی سه حسگر شایسته رهگیری هدف در برد نرمال. 77

شکل5-18: جستجوی سه حسگر شایسته رهگیری هدف در برد حداکثری.. 77

شکل5-19: جستجوی سه حسگر شایسته رهگیری هدف در بین خوشه‌ها 78

شکل5-20: مقایسه بین حرکت واقعی و حرکت پیش‌بینی‌شده توسط پیش‌بینی کننده برای هدف اول. 82

شکل5-21: جزئیات مقایسه بین حرکت واقعی و حرکت پیش‌بینی‌شده توسط پیش بین برای هدف اول در مسیری از مکان (464و391) تا مکان (302و8) 82

شکل5-22: مقایسه بین حرکت واقعی و حرکت پیش‌بینی‌شده توسط پیش‌بینی کننده برای هدف دوم. 83

شکل5-23: مقایسه بین حرکت واقعی و حرکت پیش‌بینی‌شده توسط پیش‌بینی کننده برای هدف سوم. 83

شکل5-24:روش بدست آوردن اندازه خطا بین موقعیت واقعی و موقعیت پیش‌بینی‌شده 85

شکل5-25: رابطه بین احتمال گم شدن هدف و دقت رهگیری.. 85

شکل5-26: احتمال گم شدن هدف در برابر سرعت هدف.. 86

شکل5-27: حداکثر فاصله هدف تا سه حسگر شایسته را برای اهداف گم شده 87

شکل5-28: انرژی مصرف‌شده در شبکه برای 2000 نقطه شناسایی هدف.. 88

 

 

 

 

فهرست جداول
عنوان	صفحه

جدول 5-1: رویدادهای بین حالات و حالات بعدی در هر یک از حالات.. 72

جدول 5-2: پارامترهای شبیه‌سازی.. 81

جدول 5-3: مشخصات الگوریتم پیش بین خطی   84

چکیده

با پیشرفت تکنولوژی ساخت وسایل الکترونیکی و مقرون به صرفه شدن شبکه‌های حسگر در مقیاس‌های بزرگ، شبکه­ های حسگر بی­سیم زمینه‌های تحقیقاتی را با رشد سریع و جذابیت بسیار فراهم می­ کنند که توجهات زیادی را در چندین سال اخیر به خود جلب کرده است. شبکه‌های حسگر بی‌سیم با مقیاس بزرگ حاوی چند صد تا چند ده هزار حسگر، پهنه وسیعی از کاربردها و البته چالش‌ها را به همراه دارند. ویژگی‌های خاص این شبکه‌ها، امکان استفاده از آن‌ ها را در کاربردهایی مانند کنترل و بررسی مناطق حادثه‌خیز، حفاظت مرزها و مراقبت‌های امنیتی و نظامی فراهم می­ کنند. یکی از مهم‌ترین کاربردهای متصور برای این شبکه‌ها کاربرد رهگیری هدف می‌باشد. در این کاربرد، شبکه‌های حسگر بی‌سیم از حسگرهای تشکیل‌دهنده این شبکه جهت حس کردن و تشخیص یک هدف خاص و دنبال کردن آن در ناحیه تحت نظارت شبکه استفاده می‌شود. به دلیل اینکه حسگرهای موجود در این نوع شبکه‌ها دارای محدودیت انرژی می‌باشند و ارتباطات بین حسگرها به صورت بی‌سیم انجام می­پذیرد، توجه به مسئله مصرف توان و رهگیری بدون خطا چندین هدف متحرک به صورت همزمان در این شبکه‌ها اهمیت فراوانی دارند. الگوریتم‌های رهگیری هدف در شبکه‌های حسگر، از نظر کاربرد و عملکرد آن‌ ها، به چهار دسته­ی پروتکل مبتنی بر پیام، مبتنی بر درخت، مبتنی بر پیش‌گویی و مبتنی بر خوشه‌بندی، تقسیم می­گردند. در این میان پروتکل‌های مبتنی بر خوشه‌بندی از نظر مصرف انرژی بهینه هستند. تاکنون برای رفع مشکل انرژی روش‌های زیادی طرح گردیده است که می‌توان به الگوریتم‌های رهگیری اهداف سریع، DPT و CDTA اشاره کرد. الگوریتم رهگیری اهداف سریع قابلیت رهگیری اهداف سریع را دارا می‌باشد ولی از معایب آن می‌توان به  بالا بودن میزان ارتباطات در شبکه به دلیل کوچک بودن خوشه‌ها اشاره کرد. الگوریتم DPT دارای یک الگوریتم پیش بین با پیچیدگی کم می‌باشد ولی از معایب آن می‌توان به قادر نبودن آن  به رهگیری چندین هدف به صورت همزمان اشاره کرد. از معایب الگوریتم CDTA می‌توان به عدم وجود رویه تصحیح خطا برای شناسایی مجدد هدف گم شده، تقسیم‌بندی شبکه بر اساس مدل شبکه و قادر نبودن آن  به رهگیری چندین هدف به صورت همزمان اشاره کرد. در الگوریتم پیشنهادی از یک دیدگاه خوشه‌بندی بر اساس پیش‌بینی به منظور مقیاس‌پذیر بودن شبکه و مصرف بهینه انرژی استفاده گردیده است تا در برابر خرابی‌های احتمالی حسگرها و پیش‌بینی‌های اشتباه مکان هدف مقاوم باشد. در این الگوریتم، رویه تصحیح خطایی ارائه گردیده است تا در زمان‌هایی که هدف به دلیل سرعت بالای خود و یا تغییر جهت‌های ناگهانی از برد حسگرها خارج گردید، الگوریتم قادر به شناسایی مجدد هدف باشد. نتایج بدست آمده توسط شبیه‌ساز نشان می­ دهند که الگوریتم پیشنهادی قادر به رهگیری چندین هدف به صورت همزمان می‌باشد و همچنین الگوریتم پیشنهادی با کم کردن ارتباطات بین خوشه­ای و احتمال گم­شدن هدف مصرف انرژی در شبکه‌های حسگر را تا حد امکان کاهش می­دهد.

کلمات کلیدی: شبکه‌های حسگر، رهگیری اهداف متحرک، مقیاس‌پذیر بودن شبکه، مدل شبکه، الگوریتم پیش بین، الگوریتم تصحیح خطا   

– شرح و اهمیت موضوع

یکی از شبکه‌هایی که در سال‌های اخیر توجهات زیادی را به خود جلب کرده است، شبکه‌های حسگر بی­سیم[1] (WSN) می‌باشند. شبکه‌های حسگر از تعداد زیادی حسگر تشکیل شده‌اند که پس از توزیع در منطقه، حسگرهایی که در نزدیکی یک رویداد قرار دارند بعد از شناسایی آن رویداد به جمع­آوری اطلاعات رویداد مورد نظر در محیط می­پردازند و اطلاعات بدست آمده از رویداد را به حسگر چاهک ارسال می‌کنند. حسگر چاهک، حسگری است که با ایستگاه پایه[2] که در خارج از شبکه‌های حسگر مستقر می‌باشد، در ارتباط می‌باشد[1]. حسگرهای این شبکه‌ها دارای یک واسط بی­سیم می‌باشند که همین امر باعث گردیده است که این شبکه‌ها در سطح زمین، زیر آب و دیگر مکان‌های خطرناک و یا غیرقابل‌ دسترس راه‌اندازی گردند. بنابراین شبکه‌های حسگر قادر به پوشش مناطقی هستند که شبکه‌های دیگر از عهده پوشش آن مناطق بر نمی‌آیند و در واقع شبکه‌های حسگر امکان تعامل بین انسان، محیط و ماشین را فراهم می­ کنند. گسترش شبکه‌های حسگر بی­سیم با کاربردهای نظامی آغاز گردید ولی امروزه با گسترش سریع کاربردهای شبکه‌های حسگر، در زمینه‌های رهایی از سانحه، کنترل محیطی و نگاشت تنوع زیستی، سازه‌های هوشمند، مدیریت تأسیسات، کشاورزی، پزشکی و بهداشت، حمل‌ونقل، پردازش از راه دور و رهگیری هدف از شبکه‌های حسگر بی­سیم استفاده می‌گردد. به همین دلیل امروزه پیشرفت‌های زیادی در حوزه زیرسیستم‌های الکترومکانیکی صورت پذیرفته است تا امکان توسعه حسگرهای هوشمند فراهم گردد [1].

 

یکی از کاربردهای ذکرشده برای شبکه‌های حسگر، رهگیری اهداف متحرک می‌باشد که هدف از آن دنبال کردن یک شی خاص در یک فضای از پیش تعیین‌شده به نام میدان حسگر و تشخیص مسیر آن شی است. این کاربرد می‌تواند با قابلیت شناسایی یک هدف خاص در میان اهداف گوناگون کامل‌تر گردد. بدین منظور از حسگرهایی با فناوری‌های متفاوت که ویژگی‌های گوناگون یک پدیده را می‌توانند اندازه‌گیری کنند در امر رهگیری هدف استفاده می‌گردد. این حسگرها از چهار واحد: واحد توان، واحد پردازش اطلاعات، واحد ارتباطات و واحد حس کردن تشکیل شده است. این حسگرها می‌توانند از نوع حسگرهای حضور، لرزش، نور، صوت، لیزری و تصویر باشند که در این میان حسگرهای