فهرست تفصیلی

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..1

روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..2

• طرح مسأله……………………………………………………………………………………………………………….2
• ضرورت و اهمیت موضوع…………………………………………………………………………………………2
• پرسش­های پژوهش…………………………………………………………………………………………………..3

الف- پرسش اصلی………………………………………………………………………………………………….3

ب- پرسش­های فرعی………………………………………………………………………………………………3

• پیش فرض­ها…………………………………………………………………………………………………………….3
• مدعای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………4
• تعریف مفاهیم…………………………………………………………………………………………………………..4
• روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………..4
• قلمرو پژوهش…………………………………………………………………………………………………………..5
• پیشینه پژوهش و جنبه­هاب جدید آن……………………………………………………………………………5
• سازماندهی پژوهش………………………………………………………………………………………………….6

بخش اول: زیست نامه سنجابی و بختیار(از تولد تا پایان دهه40)………………………….(43-8)

      فصل اول: زندگی و محیط اجتماعی- سیاسی………………………………………………………(16-9)

گفتار اول: زندگی، تحصیلات و مشاغل کریم سنجابی……………………………………………….9

گفتار دوم: فعالیت­های حزبی سنجابی……………………………………………………………………10

گفتار سوم: زندگی و تحصیلات شاپور بختیار…………………………………………………………12

گفتار چهارم: مشاغل و فعالیت­های حزبی بختیار……………………………………………………..14

گفتار پنجم: مقایسه زندگی و محیط اجتماعی و سیاسی……………………………………………15

فصل دوم: دوران مصدق و فعالیت­های او…………………………………………………………..(27-17)

گفتار اول: مدخل………………………………………………………………………………………………..17

گفتار دوم: روایت سنجابی و بختیار از شخصیت مصدق………………………………………….18

گفتار سوم: سنجابی و بختیار به اقدامات مصدق……………………………………………………..19

گفتار چهارم: نقد عملکرد مصدق………………………………………………………………………….23

      فصل سوم: تحولات سیاسی دهه30 و40…………………………………………………………….(43-28)

گفتار اول: نهضت مقاومت ملی، قرارداد کنسرسیوم و پیمان بغداد……………………………..28

گفتار دوم: روایت سنجابی و بختیار از جبهه­ی ملی دوم و سوم………………………………..31

گفتار سوم: نهضت دو ماهه (غائله انجمن­های ایالتی و ولایتی)…………………………………35

گفتار چهارم: انقلاب سفید…………………………………………………………………………………..37

گفتار پنجم: حادثه فیضیه و قیام 15خرداد………………………………………………………………40

گفتار ششم: کاپیتولاسیون…………………………………………………………………………………….42

بخش دوم: سنجابی و بختیار در بحبوحه­ی انقلاب…………………………………………….(115-44)

فصل اول: شاه و حکومتداریش………………………………………………………………………….(59-45)

گفتار اول: توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی…………………………………………………………….45

گفتار دوم: شاه و شیوه حکومتداری او…………………………………………………………………..45

گفتار سوم: شاه و حکومتداریش در نگاه سنجابی و بختیار……………………………………….47

گفتار چهارم: دیدگاه و سیاست خارجی سنجابی و بختیار………………………………………..56

جمع­بندی………………………………………………………………………………………………………….58

فصل دوم: از اوایل دهه50 تا 17 شهریور1357…………………………………………………..(71-60)

گفتار اول: پیوند با فراماسونری و رابطه با انگلیس و امریکا……………………………………..60

گفتار دوم: جشن­های 2500 ساله و نامه سرگشاده به شاه…………………………………………63

 

گفتار سوم: تشکیل جبهه ملی چهارم…………………………………………………………………….65

گفتار چهارم: مسافرت کارتر به ایران و مقاله 17دی………………………………………………..67

گفتار پنجم: 19دی، سینما رکس، نماز عید فطر………………………………………………………68

گفتار ششم: 17 شهریور57 …………………………………………………………………………………70

جمع­بندی………………………………………………………………………………………………………….71

فصل سوم: از سفر به پاریس تا نخست وزیری بختیار………………………………………….(87-72)

گفتار اول: سفر به پاریس……………………………………………………………………………………..72

گفتار دوم: اعلامیه سه ماده­ای پاریس……………………………………………………………………..75

گفتار سوم: راهپیمایی تاسوعا و عاشورا………………………………………………………………….77

گفتار چهارم: دولت ائتلافی…………………………………………………………………………………..78

گفتار پنجم: ماجرای نخست وزیری بختیار……………………………………………………………..81

جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………………..86

 فصل چهارم: از نخست وزیری بختیار تا 22 بهمن57……………………………………..(115-88)

گفتار اول: بختیار بر مسند نخست وزیری(استراتژی، وعده­ها و اقدامات بختیار)………….88

گفتار دوم: مأموریت ژنرال هایزر و خروج شاه از ایران…………………………………………….92

گفتار سوم: شورای سلطنت…………………………………………………………………………………..94

گفتار چهارم: شورای انقلاب(بختیار و مذاکره با شورای انقلاب)……………………………….96

گفتار پنجم: استعفای بختیار(سیاست فرصت و زمان)…………………………………………….101

گفتار ششم: ناکامی ممانعت از بازگشت امام…………………………………………………………104

گفتار هفتم: دولت موقت……………………………………………………………………………………107

گفتار هشتم: پیوستن همافران به امام، بی طرفی ارتش و طرح عملیات نجات……………109

گفتار نهم: آخرین تلاش برای کناره­گیری بختیار……………………………………………………112

جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………………114

بخش سوم: سنجابی و بختیار در مواجهه با جمهوری اسلامی………………………….(157-116)

      فصل اول: از پیروزی انقلاب تا انتخابات ریاست جمهوری……………………………..(129-117)

گفتار اول: کمیته­های انقلاب اسلامی و دادگاه­های انقلاب………………………………………117

گفتار دوم: تعیین نوع نظام سیاسی……………………………………………………………………….118

گفتار سوم: استعفای سنجابی از وزارت امور خارجه………………………………………………120

گفتار چهارم: طرح قانون اساسی………………………………………………………………………….122

گفتار پنجم: بحران کردستان………………………………………………………………………………..125

گفتار ششم: اشغال سفارت امریکا……………………………………………………………………….126

جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………….128

  فصل دوم: از انتخابات ریاست جمهوری تا راهپیمایی 25 خرداد 60………………..(143-130)

گفتار اول: انتخاب اولین رئیس جمهور………………………………………………………………..130

گفتار دوم: انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی………………………………………….131

گفتار سوم: کودتای نوژه…………………………………………………………………………………….133

گفتار چهارم: پیدایش نهضت مقاومت ملی……………………………………………………………135

گفتار پنجم: جنگ عراق و ایران………………………………………………………………………….136

گفتار ششم: تلاش برای بد نام کردن جمهوری اسلامی………………………………………….140

گفتار هفتم: لایحه قصاص و راهپیمایی 25 خرداد60……………………………………………..141

جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………………143

      فصل سوم: مدهب، روحانیت، امام و رهبران انقلاب………………………………………..(157-144)

گفتار اول: مذهب و روحانیت…………………………………………………………………………….144

گفتار دوم: امام خمینی……………………………………………………………………………………….149

گفتار سوم: رهبران انقلاب………………………………………………………………………………….152

جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………………156

کتابنامه………………………………………………………………………………………………………………………….162

 

چكیده: پژوهش حاضر با عنوان «مقایسه مواضع سیاسی سنجابی و بختیار در مواجهه با انقلاب اسلامی»، در اصل، پاسخی به این پرسش است که «چرا سنجابی و بختیار با وجود حضور تقریباً 30 ساله در یک جبهه و دارای یک خط و مشی نسبتاً واحد سیاسی، در پی شتاب گرفتن جنبش انقلابی، یکی با امام و دیگری با شاه همکاری کردند؟» پس از مطالعه اسناد و داده ­ها و نیز مقایسه دوره­ های تاریخی این فرضیه مطرح شد که: «سنجابی در پی چیرگی گفتمان انقلاب اسلامی و سست شدن بنیادهای حکومت مشروطه سلطنتی و با عنایت به فقدان تجربه روحانیون در اداره امور سیاسی به همراهی با انقلاب پرداخت تا آرمان­های مشروطه­خواهی خود را در قالب جمهوری اسلامی استقرار ببخشد و از این رو با امام همکاری کرد. اما بختیار با وجود متزلزل  شدن رژیم سلطنتی هرگز درصدد برانداختن آن برنیامد، زیرا همواره به اصلاح وضع موجود می­اندیشید نه تغییر آن. از این رو برای استقرار حکومت مشروطه سلطنتی و مهار کردن انقلاب با شاه همکاری کرد تا بتواند دستاوردهای مشروطیت را در قالب تداوم حکومت پهلوی احیا کند.» این فرضیه با روش توصیفی- تحلیلی به آزمون گذاشته شد که در نهایت به اثبات رسید. افزون بر این، سنجابی با توجه به مواضعی که در برخورد با امام خمینی در پیش گرفت، چاره­ای جز همراهی با انقلاب نداشت و بختیار نیز به دلایل مختلف از جمله عدم اعتماد به روحانیون به مقابله با انقلاب پرداخت.

واژه­ های کلیدی: کریم سنجابی، شاپور بختیار، مواضع سیاسی، حکومت شاه، انقلاب اسلامی.

مقدمه:

متأسفانه در جامعه ما درباره شخصیت­ها و صاحب نظران جبهه ملی، رویه­ای رایج شده كه آن­ها را مورد نكوهش قرار می­ دهند و یا تفكرات و روش آن­ها را به حد افراط مورد تقدیس قرار می­ دهند و بدین ترتیب معیار قضاوت، نه حق و حقیقت بلكه بعضی افراد و عقایدشان است كه محور و مدار ارزشیابی قرار می­گیرد. در مورد سنجابی و بختیار نیز همین رویه ادامه داشته است.

این پ‍‍ژوهش با عنوان مقایسه مواضع سیاسی سنجابی و بختیار در مواجهه با انقلاب اسلامی، سعی داشته است كه جانب حق و حقیقت را گرفته و با امانتداری آن­چه را كه درباره این دو شخصیت بوده و گفته­اند، دیدگاه و مواضع آن­ها را بیان كند. در این پژوهش كوشش شده كه از تندرویی­ و تملق گویی­هایی كه عده­ای انجام داده­اند احتراز گردد و جانب انصاف رعایت شود.

در مسیر نوشتن پژوهش همواره مشكلاتی بوجود می­آمد.  نگارنده برای مستند شدن كار از اسناد و نشریات جبهه ملی در كنار روزنامه­های مهم آن دوران چون اطلاعات و كیهان استفاده نموده كه متأسفانه با وجود مراكز مختلفی چون