چکیده:

با توجه به این که وضعیت جوی، تعداد وسایل نقلیه و بسیاری  دیگر از عوامل مؤثر بر ترافیک در فصول مختلف سال متفاوت هستند، لازم است تحقیقی انجام شود تا ارتباط بین میزان و چگونگی عوامل اصلی بروز تصادفات و تغییر شدت آن در فصول مختلف سال رابررسی نماید. در این تحقیق به بررسی ارتباط بین میزان و چگونگی عوامل اصلی بروز تصادفات و تغییر شدت آن در فصول مختلف سال در محور نور – چمستان شهرستان نور در یک دوره زمانی یکساله ( 1390 ) پرداخته شده است. برای وصول به هدف فوق به روش توصیفی از نوع همبستگی – پیمایشی تعداد 65 فقره کروکی تصادف بررسی شده است.

نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه ها نشان داد که در تمامی فصول شدت تصادفات در شرایط مختلف جوی متفاوت است با توجه به نتایج بدست آمده نشان می دهد که شرایط جوی بر عامل تصادف در فصول مختلف سال موثر نیست . ترمز ABS  بر کاهش تصادفات جرحی و فوتی تاثیری ندارد اما کیسه هوا در کاهش تصادفات جرحی و فوتی موثر است .

كلمات كلیدی:

تصادفات رانندگی – شدت تصادفات – تجزیه و تحلیل آمار- فصول سال- عوامل مؤثر بر تصادف

فهرست مطالب

 

فصـل اول: كلیـات تـحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………..1

1-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….2

1-2- بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………4

1- 3- اهمیت و ضرورت پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………4

1-4- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………..5

1-4-1 هدف اصلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………5

1-4-2 اهداف جرئی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….5

1-5- سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………6

1-5-1سوال اصلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-5-2سوالات فرعی………………………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-6- فرضیات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-6-1 فرضیه اصلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-6-2 فرضیات فرعی……………………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-7- متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………7

1-7-1 متغیر وابسته……………………………………………………………………………………………………………………………………………….7

1-7-2 متغیر های مستقل………………………………………………………………………………………………………………………………………7

1-8 معرفی فصول……………………………………………………………………………………………………………………………………………………7

1-9 معرفی فصول……………………………………………………………………………………………………………………………………………………9

 

فصـل دوم: ادبیـات و پیشینـه تـحقیق……………………………………………………………………………………………………………..10

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………11

2-2- تعاریف مفهومی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..12

2-2-1 وسایل نقلیه……………………………………………………………………………………………………………………………………………..12

2-3 تصادفات……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….14

2-3-1 تعریف تصادف رانندگی……………………………………………………………………………………………………………………………14

2-3-2 تصادف های ترافیكی………………………………………………………………………………………………………………………………..15

2-4  تحلیل تصادف……………………………………………………………………………………………………………………………………………..16

2-4-1  شناخت تصادف………………………………………………………………………………………………………………………………………16

2-4-2  سطوح تحلیل…………………………………………………………………………………………………………………………………………..16

2-4-2-1 تحلیل تفصیلی……………………………………………………………………………………………………………………………………..17

2-4-2-2 سناریوهای تصادفات…………………………………………………………………………………………………………………………….17

2-4-2-3 تحلیل آماری………………………………………………………………………………………………………………………………………..18

2-5 پلیس و جمع آوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………………..18

2-5-1 اطلاعات کلیدی و مطلوب………………………………………………………………………………………………………………………..20

2-5-2 دسته بندی تصادفات جاده ای…………………………………………………………………………………………………………………21

2-6 علل

 تصادفات…………………………………………………………………………………………………………………………………………………21

2-6-1 علل فنی تصادفات…………………………………………………………………………………………………………………………………….21

2-6-1-1 انواع علل فنی تصادفات……………………………………………………………………………………………………………………… 22

2-6-1-2 اجزا ء ترافیك……………………………………………………………………………………………………………………………………….22

2-7 تعریف علل واسط………………………………………………………………………………………………………………………………………….23

2-8 تصادفات جاده ای………………………………………………………………………………………………………………………………………….24

2-8-1 عوامل موثر بر تصادفات جاده ای……………………………………………………………………………………………………………..25

2-9 تاثیرات فنی خودرویی…………………………………………………………………………………………………………………………………..25

2-9-1 علل فنی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………25

2-9-2 عیب و نقص فنی حادث…………………………………………………………………………………………………………………………..26

2-9-3 عیب و نقص فنی مستمر………………………………………………………………………………………………………………………….26

2-10 تاثیرات غیرفنی خودرویی…………………………………………………………………………………………………………………………..27

2-10-1 علل غیر فنی………………………………………………………………………………………………………………………………………….27

2-10-2 تعداد محورهای خودرو………………………………………………………………………………………………………………………….27

2-11 عوامل انسانی تصادفات…………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-11-1آموزش و فرهنگ سازی رانندگان…………………………………………………………………………………………………………. 28

2-11-1-1تكنولوژی آموزشی……………………………………………………………………………………………………………………………. 28

2-11-2 تاثیرات خستگی و خواب آلودگی رانندگان…………………………………………………………………………………………. 29

2-11-3 ساعات رانندگی………………………………………………………………………………………………………………………………………29

2-12 نقش فاكتورهای زمان و نوع راه……………………………………………………………………………………………………………….. 30

2-12-1 زمان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 30

2-12-2  نوع راه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 31

2-13 مهندسی ترافیک………………………………………………………………………………………………………………………………………. 32

2- 14 عوامل جاده ای تصادفات………………………………………………………………………………………………………………………… 33

2-15 تاثیرات ناشی از شرایط آب و هوایی………………………………………………………………………………………………………… 35

2- 16 نصب علائم و تجهیزات ایمنی راه…………………………………………………………………………………………………………… 35

2-17  پیشینه داخلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 38

2-18 پیشینه خارجی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 39

2-19 جایگاه این تحقیق در بین تحقیقات قبلی ………………………………………………………………………………………………..41

فصل سوم : روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………..43

1-3 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 44

2-3 روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 44

3-3 موقعیت و مشخصه های شهرستان نور………………………………………………………………………………………………………. 44

4-3 قلمرو زمانی و مکانی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………. 45

5-3 جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 45

6-3 روش نمونه گیری و حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………………………. 46

7-3 روش جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………………………… 46

8-3 روایی و پایائی منبع داده ها………………………………………………………………………………………………………………………… 46

9-3 روش تجزیه و تحلیل داده …………………………………………………………………………………………………………………………. 46

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها…………………………………………………………………………………………………………………. 47

4-1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..48

4-2 تحلیل توصیفی جامعه…………………………………………………………………………………………………………………………………..48

4-2-1 بررسی تعداد تصادفات جرحی- فوتی در فصول مختلف…………………………………………………………………………55

4-2-2 بررسی علت تامه تصادفات در فصول و شرایط مختلف جوی………………………………………………………………….60

4-2-3 بررسی نقش ایمنی وسیله نقلیه در تصادفات………………………………………………………………………………………….66

4-2-4 بررسی نقش عامل انسانی در تصادفات……………………………………………………………………………………………………69

4-3 نتایج استنباطی……………………………………………………………………………………………………………………………………………..71

4-3-1 بررسی شدت تصادف………………………………………………………………………………………………………………………………..71

4-4 آزمون فرضیه ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………….73

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………..81

5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….82

5-2 یافته های پژوهش و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………..82

5-2-1 فرضیه 1……………………………………………………………………………………………………………………………………………………82

5-2-2 فرضیه 2……………………………………………………………………………………………………………………………………………………83

5-2-3 فرضیه 3……………………………………………………………………………………………………………………………………………………84

5-2-4 فرضیه 4……………………………………………………………………………………………………………………………………………………85

5-2-5 فرضیه 5……………………………………………………………………………………………………………………………………………………86

5-2-6 فرضیه 6……………………………………………………………………………………………………………………………………………………86

5-3 یافته های جانبی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..87

5-4 پیشنهاد های اجرایی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 88

5-5  پیشنهاد برای تحقیقات آینده……………………………………………………………………………………………………………………..88

منابع فارسی و غیر فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………… 89

 

 

فهرست جداول

جدول 2-1 مربوط به تحقیقات انجام شده و پژوهش حاضر…………………………………………………………………………………..  42

جدول 4-1 تصادفات جرحی- فوتی سه ماهه اول (فصل بهار)………………………………………………………………………….. 48

جدول 4-2 تصادفات جرحی- فوتی سه ماهه دوم (فصل تابستان)…………………………………………………………………….50

جدول 4-3 تصادفات جرحی- فوتی سه ماهه سوم (فصل پاییز)…………………………………………………………………………52

جدول 4-4 تصادفات جرحی- فوتی سه ماهه چهارم (فصل زمستان)……………………………………………………………… 54

جدول 4-5 تعداد تصادفات خسارتی در فصول مختلف سال 1390 در محور نور چمستان…………………………….. 55

جدول 4-6 تصادفات جرحی- فوتی در شرایط جوی بهار…………………………………………………………………………………. 56

جدول 4-7 تصادفات جرحی-فوتی در شرایط جوی تابستان……………………………………………………………………………. 57

جدول 4-8 تصادفات جرحی- فوتی در شرایط جوی پاییز……………………………………………………………………………….. 58

جدول 4-9 تصادفات جرحی- فوتی در شرایط جوی زمستان…………………………………………………………………………… 59

جدول4- 10 ارتباط شرایط جوی و علت تامه تصادف………………………………………………………………………………………. 62

جدول4-11 ارتباط شرایط جوی و علت تامه تصادف………………………………………………………………………………………….63

جدول4-12 ارتباط بین فصل و علت تامه تصادف……………………………………………………………………………………………… 64

جدول4-13 ارتباط بین فصل و علت تامه تصادف……………………………………………………………………………………………….65

جدول4-14 تعداد تصادفات جرحی- فوتی با توجه به کیسه هوا………………………………………………………………………. 66

جدول4-15 تعداد تصادفات جرحی فوتی با توجه به سیستم ترمز ABS…………………………………………………………. 67

جدول4-16 رابطه بین داشتن کیسه هوا و علت تامه تصادف……………………………………………………………………………. 67

جدول4-17 رابطه بین داشتن ترمز ABS و علت تامه تصادف…………………………………………………………………………. 68

جدول4-18 تعداد تصادفات جرحی فوتی ناشی از عوامل انسانی……………………………………………………………………… 69

جدول4-18-1 تعداد تصادفات جرحی فوتی ناشی از عوامل انسانی در فصل های سال………………………………….. 70

جدول4-18-1 تعداد تصادفات جرحی فوتی ناشی از عوامل انسانی در شرایط مختلف آب و هوایی………………. 71

جدول 4-19 شدت تصادفات در هر فصل…………………………………………………………………………………………………………….72

جدول 4-20 شدت تصادفات در هر فصل…………………………………………………………………………………………………………….73

جدول4-21  تعداد تصادفات جرحی فوتی در شرایط مختلف جوی…………………………………………………………………. 73

جدول 4-22 تعداد تصادفات در شرایط مختلف جوی………………………………………………………………………………………. 74

جدول 4-23 همبستگی بین علت تامه تصادف و فصول سال……………………………………………………………………………..75

جدول 4-24 همبستگی بین علت تامه تصادف و شرایط جوی…………………………………………………………………………. 76

جدول 4-25  آزمون مربع کا در مورد کیسه هوا…………………………………………………………………………………………………76

جدول 4-26 آزمون مربع کا در مورد کیسه هوا………………………………………………………………………………………………… 76

جدول 4-27  آزمون مربع کا در مورد ترمز……………………………………………………………………………………………………….. 77

جدول 4-28  آزمون مربع کا در مورد ترمز ABS……………………………………………………………………………………………… 77

جدول 4-29  آزمون مربع کا در مورد همبستگی کیسه هوا و علت تامه تصادفات…………………………………………….78

جدول 4-30 آزمون مربع کا در مورد همبستگی ترمز ABS و علت تامه تصادفات………………………………………….. 78

جدول4-31 تعداد تصادفات جرحی فوتی ناشی از عوامل انسانی………………………………………………………………………..79

جدول 4-32  عوامل انسانی تصادفات جرحی-فوتی در فصول مختلف…………………………………………………………….. 80

جدول 4-33 آزمون همبستگی مربع کا بین عوامل انسانی تصادفات جرحی-فوتی و فصول مختلف………………. 80

 

 

 

 

فهرست نمودارها

نمودار2-1 زمان اوج تصادفات مرتبط با خستگی………………………………………………………………………………………………. 31

نمودار 4-1 تعداد تصادفات جرحی- فوتی در شرایط جوی فصل بهار………………………………………………………………. 56

نمودار 4-2 تصادفات در شرایط جوی فصل تابستان…………………………………………………………………………………………. 57

نمودار 4-3 تصادفات در شرایط جوی فصل پاییز………………………………………………………………………………………………..58

نمودار 4-4  تصادفات در شرایط جوی فصل زمستان………………………………………………………………………………………….59

نمودار 4-5 علل تامه تصادفات جرحی- فوتی بهار…………………………………………………………………………………………….. 60

نمودار 4-6 علل تامه تصادفات جرحی- فوتی تابستان………………………………………………………………………………………. 60

نمودار 4-7 علل تامه تصادفات جرحی- فوتی پاییز…………………………………………………………………………………………… 61

نمودار 4-8 علل تامه تصادفات جرحی-فوتی زمستان……………………………………………………………………………………….. 61

نمودار 4-9 مقایسه تصادفات جرحی فوتی وسایل دارای کیسه هوا و فاقد ……………………………………………………… 68

نمودار 4-10 مقایسه تصادفات جرحی فوتی وسایل دارای سیستم ترمز ABS و فاقد آن……………………………….. 69

 

فهرست شکل

ارکان ترافیک ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 23

جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 45

مقدمه

باتوسعه جوامع بشری و گسترش روابط اجتماعی و اقتصادی كشورها ،توانایی و ظرفیت اقتصادی نقش مهم و تعیین كننده در سیاستها و روابط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بین آنها ایفا می كند . هر میزان قدرت و توانمندی اقتصادی كشورها بیشتر باشد، پیشرفتهای علمی، سیاسی، نظامی، اجتماعی، فرهنگی و تكنولوژیكی آنها توسعه یافته تر است . این در حالی است كه امروزه حمل و نقل به جزء لاینفك زندگی بشری تبدیل و یكی از اركان اساسی شاخصه های رشد اقتصادی و توسعه اجتماعی است . در زندگی روزانه مردم ضمن تامین ، دسترسی، امكان انجام فعالیتهای مختلف را فراهم می آورد .

رانندگان معمولا در مسیر حركتی خود مكرر با تردیدهایی مواجه میشوند و احتمال مسیر نادرست ضمن مغشوش كردن ذهن راننده ، نگرانی او را افزایش و تمركز او را كاهش می دهد و زمینه بروز تصادفات را افزایش می دهد. از چند دهه گذشته كشورهای توسعه یافته به فكر چاره جوئی افتادند و یكی از راه حل های موجود را جا نمائی و نصب تابلو با اندازه و فونت مناسب و استاندارد می دانند. وافزایش ایمنی سفرهای جاده ای مستلزم ساماندهی علایم راه ها می باشد.

با گسترش زندگی ماشینی و افزایش روزافزون ترافیک در شهرها در مقابل فواید اقتصادی و رفاهی ناشی از گسترش ارتباطات و سرعت جابجائی کالا متأسفانه بر تعداد و شدت تصادفات وسایل نقلیه موتوری افزوده شده و ضایعات جانی و مالی ناشی از این تصادفات، بار سنگینی را بر جامعه شهری تحمیل کند. صدمات حوادث فیزیکی یک مشکل بزرگ برای سلامت عمومی و توسعه است که بنابر گزارش سازمان بهداشت جهانی سالیانه نزدیک به 12 میلیون نفر را از بین می برد و بین 20  تا 50 میلیون انسان را دچار آسیب و ناتوانی می کند( آیتی، 1381، ص 22 ) .

آمار بالای مرگ و میر و تلفات ناشی از تصادفات و هزینه های گزاف اجتماعی و اقتصادی و آمار مخرب فیزیکی و روانی و اجتماعی آن روی افراد و جوامع به حدی است که به عنوان یکی از مهم ترین موضوعات ، برای پژوهشات علمی به شمار می آیند. آمارهای مربوط به مرگ و میر نشان می دهند که تصادفات، در صدر علل مرگ و میر افراد فعال در زمینه های اقتصادی و اجتماعی جامعه قرار دارد. و در سایر نقاط جهان، نیز این امر به صورت مسئله ای عمده که سلامت و ایمنی عمومی را به خطر انداخته است جلوه گر شده است. در ایران نیز این مشکل به قدری پیچیده و خطرناک شده که موجب بروز حساسیت هایی در سطح عمومی شده است. در همین راستا می توان به تصادفات جاده ای اشاره نمود که به عنوان دومین عامل مرگ و میر ایران مطرح می باشد.( آیتی، 1381، ص 27 ).

افزایش روز افزون تردد خودروها درمحورمورد مطالعه با توجه به جاذبه های تفریحی ومسیر تردد تهران به شهرهای شمالی مشكلات خاص خود را به دنبال دارد وجانمایی صحیح تابلو و علائم باعث هدایت درست وسایل نقلیه عبوری می گردد و تجهیزات ترافیكی در راه ها مهمترین راهنمای كاربران میباشد با توجه به افزایش تصادفات در محورهای استان به نظر می رسد بررسی جانمایی تجهیزات یكی از مهمترین راهكارهای پیشگیری از حوادث بوده و باید به این نكته توجه داشت كه داشتن استانداردهای طراحی برای علائم ترافیكی و خط كشی راه ها جهت استفاده كنندگان از راه برای هدایت وسیله نقلیه ضروری است. وطراحی مهندسی تجهیزات برابر استانداردها مهم است و باید با طیف وسیعی از