چکیده

افزایش رقابت در صنعت بانكداری و حضور بخش خصوصی در این عرصه، مدیران بانك ها را به انتخاب مقیاس مناسبی برای انجام خدمات بانكی واداشته است؛ به طوری كه آن ها همواره به ارزیابی عملكرد سیستم بانكی خود پرداخته و راهكارهای لازم را برای ارتقای آن اتخاذ نموده اند.یکی از دغدغه های مدیران سازمانها،آگاهی آنها از عملکرد سیستم های تحت مدیریت آنهاست.یک روش رایج در اندازه گیری کارایی، محاسبه نسبت خروجی ها به ورودی هاست ، یعنی از یک نسبت برای ارزیابی عملکرد استفاده می کنیم. تحلیل پوششی داده ها(DEA) به محاسبه کارایی واحدهای تصمیم گیرنده با نسبت چندین ورودی و چندین خروجی می پردازد.در این میان واحد تصمیم گیری  (DMU)هایی وجود دارند که دارای ساختار شبکه ای دو مرحله ای می باشند. تحقیق حاضر با عنوان طراحی تولید در دوره فعالیت آینده با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل پوششی داده ها مربوط به یک دوره یکساله در سال 1390می باشد.هدف از انجام این پژوهش پاسخ به این سوال است  که چگونه می توان با بهره گرفتن از تکنیک های غیرپارامتری برای دوره بعدی فعالیت سیستم های تولیدی هدف گذاری نمود به گونه ای که کارا یی آنها بهبود یابد.  نوع روش تحقیق توصیفی و با بهره گرفتن از استدلالهای ریاضی بوده،روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی می باشد.ابزار گردآوری اطلاعات ،اسناد و مدارک موجود در بانک بوده و مربوط به 30 شعبه از یکی از بانکهای تجاری استان گیلان می باشد. در این راستا با بررسیهای زیاد نسبت به تعیین شاخصهای موثر به عنوان ورودی و خروجی اقدام نموده ، سپس با بهره گرفتن از مدل CCR[1]، به شناسایی و ارزیابی عملكرد شعب بانک پرداخته شد .نتایج نشان می دهد که 10 شعبه از 30 شعبه مورد بررسی کارا بوده که شعبات ناکارا با الگو قرار دادن شعبات کارا می توانند نقاط ضعف خود را بهبود دهند و سپس با توجه به نتایج حاصل از نرم افزار تغییرات تقاضا را برای دوره بعدی پیش بینی نمودیم ،که به عنوان راهنمایی برای مدیر جهت تغییر شاخص ها در دوره بعدی فعالیت مورد استفاده قرار می گیرد.

کلمات کلیدی: تحلیل پوششی داده ها، فرایند دو مرحله ای، شاخص میانی، کارایی.

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                                            صفحه

فهرست جدول‌ها 8

فهرست شکل‌‌ها و نمودارها 9

فصل 1-          مقدمه. 11

1-1-               سرآغاز. 11

1-2-                بیان مسئله. 12

1-3-               اهمیت و ضرورت تحقیق.. 14

1-3-1-                  اهداف تحقیق.. 16

1-4-               مدل تحقیق.. 16

1-5-               پرسش های تحقیق.. 17

1-6-                تعاریف تحقیق.. 18

1-7-               قلمرو تحقیق.. 19

1-7-1-                 موضوعی.. 19

1-7-2-                 زمانی.. 19

1-7-3-                 مکانی.. 19

1-8-               متغیرها 19

1-8-1-                 ورودی ها 20

1-8-2-                 خروجی ها 20

1-8-3-                 روش جمع آوری داده ها 20

1-8-4-                 روش تجزیه و تحلیل داده ها و ابزار اندازه گیری.. 20

1-9-               ادبیات و پیشینه تحقیق.. 21

1-10-             ساختار پایان نامه. 25

فصل 2-             روش های پارامتری تحلیل کارایی… 27

2-1-               مقدمه. 27

2-2-                کارایی.. 28

2-2-1-                 کارایی مطلق.. 28

2-2-2-                 کارایی نسبی.. 29

2-3-               چرا ارزیابی می کنیم و چگونه ارزیای کنیم. 34

2-4-               روش های پارامتری برای تقریب تابع تولید. 37

2-5-               تابع کاب – داگلاس…. 42

فصل 3-             روش های غیر پارامتری و انواع مدل های آن.. 46

3-1-               مقدمه. 46

3-2-                فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP. 47

3-2-1-                 ترسیم و تشریح درخت سلسله مراتبی.. 49

3-2-2-                 مشکلات تصمیم گیری چندمعیاره 50

3-3-               روش تحلیل پوششی داده ها 52

3-3-1-                 حالت یک خروجی و یک ورودی.. 56

 

3-3-2-                 حالت دو ورودی و یک خروجی.. 60

3-3-3-                 حالت یک ورودی و دو خروجی.. 63

3-4-               تابع تولید. 67

3-5-               مجموعه امکان تولید. 68

3-5-1-                 خواص مجموعه امکان تولید. 68

3-6-               کارایی.. 69

3-7-               انواع مدل های DEA.. 71

3-7-1-                 مدل CCR.. 71

3-7-1-1                     ماهیت ورودی مدل CCR.. 71

3-7-1-2                     ماهیت خروجی مدل CCR.. 74

3-7-1-3                     فرم پوشش مدل CCR با ماهیت خروجی.. 74

3-7-1-4                     مجموعه مرجع و بهبود در کارایی.. 77

3-7-1-5                     قضایای کارایی CCR.. 78

3-7-2-                 مدل BCC.. 79

3-7-3-                 مدل جمعی.. 83

3-7-3-1                     خاصیت مدل جمعی.. 85

3-7-4-                  اندازه کارایی مبتنی بر متغیر های کمکی (SBM) 85

3-7-5-                  مدلهای FDH.. 86

3-7-5-1                     امتیازات مدل های FDH.. 87

3-7-5-2                     ایرادات مدل های FDH.. 87

3-8-                کاربرد های DEA.. 88

3-8-1-                 چند کاربرد: 89

3-8-1-1                     کاربرد در شرکتهای گاز: 89

3-8-1-2                     طرح ریزی تولید در شعب  بانک: 90

3-8-1-3                     ارزیابی عملکرد بانکها 90

3-8-1-4                     رستوران زنجیره ای در چین: 91

3-9-                مزایای تحلیل پوششی داده ها: 91

معایب تحلیل پوششی داده ها : 92

فصل 4-             یک کار عملی در الگوبرداری در بانکداری… 95

4-1-               مقدمه. 95

4-2-               روش تحقیق.. 96

4-3-               جامعه مورد مطالعه. 96

4-4-                روش گردآوری اطلاعات: 96

4-5-               روش تجزیه و تحلیل اطلاعات: 96

4-6-               فرایند ارزیابی عملکرد شعب در این تحقیق: 97

4-6-1-                 تعیین ورودی ها و خروجی ها: 97

4-6-1-1                     ورودی ها: 98

4-6-1-2                     خروجی ها: 98

4-6-2-                 محدوده زمانی.. 98

4-6-3-                 جامعه آماری.. 98

4-6-4-                 روش تحقیق.. 98

4-7-               انتخاب مدل DEA برای رسیدن به هدف: 99

4-7-1-                 روش پوششی CCR ورودی محور 99

4-7-2-                 روش پوششی CCR خروجی محور 99

4-8-               انتخاب نرم افزار برای حل مدل: 100

4-9-                تجزیه و تحلیل داده ها 101

4-9-1-                 تکنیک CCR.. 101

4-9-2-                 آمار کلی: 110

4-9-3-                  نمودار کارایی.. 112

فصل 5-             نتیجه گیری و پیشنهاد. 115

5-1-               مقدمه. 115

5-2-               پاسخ به پرسش های پژوهش…. 116

5-3-               پیشنهادات کاربردی بر مبنای نتایج.. 116

5-4-               پیشنهادات برای تحقیقات آینده. 117

5-5-               محدودیت ها: 117

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                                                      صفحه

جدول ‏3‑1: حالت یک خروجی و یک ورودی… 57

جدول ‏3‑2: کارایی… 59

جدول ‏3‑3: حالت دو ورودی و یک خروجی… 62

جدول ‏3‑4: حالت یک ورودی و دو خروجی… 64

جدول ‏4‑1: جدول مقادیر کمی ورودی ها و خرجیها مربوط به 10شعبه. 101

جدول ‏4‑2: وزن های حاصل از اجرای مدل CCR.. 102

جدول ‏4‑3: جدول شعب  مرجع شعب  ناکارا 103

جدول ‏4‑4: جدول الگو شعب  ناکارا 105

جدول ‏4‑5: جدول مقادیر کمبود و مازاد خروجی و ورودی… 106

جدول ‏4‑6: نقاط تصویرواحدهای تحت ارزیابی… 107

 

فهرست شکل‌‌ها و نمودارها

عنوان                                                                                                                              صفحه

شكل  ‏2‑1  : برازش یک تابع خطی… 41

شكل  ‏3‑1  : کارایی… 58

شكل  ‏3‑2  : رگرسیون آماری… 59

شكل  ‏3‑3  : بهبود شعبه A.. 61

شكل  ‏3‑4  : بهبود فروشگاه A.. 63

شكل  ‏3‑5  : بهبود. 65

شكل  ‏3‑6  : تابع تولید.. 69

شكل  ‏3‑7  : مجموعه امکان تولید مدل CCR.. 76

 

فصل 1-                    مقدمه

 

1-1- سرآغاز

به دلیل نقش بسیار مهم و اساسی بانك ها در اكثر فعالیت های اقتصادی، بررسی عملكرد و سنجش کارایی هریک از بانك های موجود درسیستم بانكی كشور از جایگاه ویژه ای برخوردار است .دراین پژوهش قصد داریم با سنجش کارایی و مشخص نمودن شعبات کارا و ناکارا تغییرات ورودی هاوخروجی ها را برای دوره بعدی فعالیت پیش بینی نماییم به گونه ای که کارایی شعب  بهبود یابد.

ابتدا در قالب یک مثال پیش بینی فعالیت وطراحی تولید را شرح می دهیم.دانشگاهی را در نظر می گیریم .واحدهای دانشگاهی زیر نظر سازمان مرکزی فعالیت می کنندو مقادیر کمی ورودی و خروجی در گذشته و حال موجود است.از تولیدات این دانشگاه می توان مقالات،کتب تالیف شده توسط اعضای هیئت علمی وغیره را نام برد.مدیر دانشگاه تصمیم می گیرد برای سال آینده بودجه ای را در اختیار هیئت علمی قرار دهد،در مقابل هیئت علمی موظف است که تولیدات خود را زیاد کند،به طور مثال موظف است 10مقاله علمی ارائه دهد.پس تغییر تولید از حال به آینده و منابعی که باید تخصیص یابد معلوم است.در این جا هدف ما از طراحی تولید این است که منابع ورودی و خروجی را بین واحدهای دانشگاهی سرشکن نماییم،یعنی با فرض داشتن منابع و تغییرات تولید در دوره بعدی فعالیت هدف گذاری نماییم و عملکرد هر واحد دانشگاهی را در دوره بعدی فعالیت بهبود دهیم.

در این راستا ابتدا در این بخش به تشریح موضوع و بیان مسئله پرداخته وروش پژوهش، جامعه آماری، روش گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات، قلمرو پژوهش و ابزار اندازه گیری داده های پژوهش را بیان بیان می نماییم.

1-2-         بیان مسئله

در پی تعالی و تكامل دانش بشر در علم اقتصاد، مفهوم كارایی توسعه یافته و در دو دهه اخیر، اندازه گیری آن نیز برمبنای تئوری های مختلف امكان پذیر و عملی شده است . در اقتصاد، كارایی به معنی تولید حداكثر ستانده ممكن با