چکیده

پژوهش حاضر به بحث پیرامون تأثیرات ناشی از جهانی شدن بر صنعت تولید ماشین آلات راهسازی کشور می پردازد. فرضیه های مطرح شده در این پژوهش، توسط آزمون PLS مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصله بیانگر این است که عضویت به سازمان تجارت جهانی بر منابع داخلی صنعت، موقعیت در بازارهای جهانی و توان خلاقیت و نوآوری صنعت تولید ماشین آلات راهسازی اثر خواهد داشت و در نهایت به این نتیجه می رسیم که توان رقابت پذیری صنعت تولید ماشین آلات راهسازی از عضویت کشور به سازمان تجارت جهانی اثر می پذیرد. مهمترین راهکارها برای بهبود وضعیت فعلی این صنعت در روند الحاق به WTO عبارتند از: افزایش تحقیقات بازاریابی، شرکت در نمایشگاه های بین المللی، تولید محصول مطابق با سلایق و نیازهای مشتریان جهانی، سرمایه گذاری مشترک داخلی و خارجی، آشنا کردن تجار با فنون نوین بازاریابی بین المللی، صادرات و تجارت الکترونیک جهت حفظ و گسترش سهم بازار.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول- کلیات طرح

1-1) مقدمه 2

1-2) بیان مساله تحقیق 3

1-4) اهداف تحقیق 5

1-5) چهارچوب نظری 6

نمودار1-1- مدل اندازه گیری رقابت پذیری 6

1-6) مدل تحقیق: 6

نمودار1-2- مدل مفهومی تحقیق 7

1-7) فرضیات یا سوالات تحقیق: 7

1-8) روش تحقیق 8

1-9) جامعه تحقیق 8

1-9-1) قلمرو مکانی 8

1-9-2) قلمرو زمانی 9

1-9-3) قلمرو موضوعی 9

1-10) جامعه آماری 9

1-11) روش و ابزار جمع آوری اطلاعات 9

1-12) روش تجزیه وتحلیل 9

1-13) تعاریف اصطلاحات و متغیرهای تحقیق 10

1-13-1)گات 10

1-13-2) سازمان تجارت جهانی 10

1-13-3) رقابت پذیری 10

1-13-4) منابع داخلی 11

1-13-5) موقعیت در بازار 11

1-13-6) توان خلاقیت 11

فصل دوم-مطالعات نظری

گفتار اول- ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺭﻗﺎﺑﺖﭘﺬﻳﺮﻱ

2-1-1) مقدمه 13

2-1-2) ﺭﻭﻳﻜﺮﺩﻫﺎﻱ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺭﻗﺎﺑﺖﭘﺬﻳﺮﻱ 15

2-1-2-1) دیدگاه مبتنی بر منابع 17

2-1-2-1-1) سرمایه سازمانی 18

2-1-2-1-2) سرمایه انسانی 20

2-1-2-1-3) سرمایه مالی 20

2-1-2-2) دیدگاه موقعیت در بازار 21

2-1-2-2-1) سرمایه مشتری 22

2-1-2-2-2) هوشمندی رقابتی 22

2-1-2-3) دیدگاه مبتنی بر توان خلاقیت و نوآوری 23

2-1-2-3-1) سرمایه نوآوری 23

2-1-2-3-2) توان فناوری اطلاعات 24

2-1-2-3-3) مدیریت دانش 24

2-1-3) ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﭘﻴﺸﻴﻦ 25

ﺟﺪﻭﻝ 2-1-1 ‐ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺭﻗﺎﺑﺘﻲ 28

گفتار دوم- سازمان تجارت جهانی

2-2-1) مقدمه 31

2-2-2) مبانی نظری 32

2-2-2-1) نظریه مركانتیلیسم 32

2-2-2-2) نظریه مزیت مطلق آدام اسمیت 32

2-2-2-3) نظریه مزیت نسبی ریكاردو 33

2-2-2-4) نظریه هزینه فرصت 35

2-2-2-5) نظریه مزیت نسبی هكشر و اوهلین 36

2-2-2-6) نظریه مزیت نسبی لیندر 38

2-2-2-7) آزمون تجربی لئونتیف 39

2-2-2) موافقتنامه عمومی‌تعرفه و تجارت 40

2-2-3-1)  اصل عدم تبعیض 41

2-2-3-2) اصل تثبیت و كاهش تعرفه 42

 

2-2-3-3) اصل مشورت 42

2-2-3-4) اصل حفاظتها 42

2-2-4) مذاكرات چند جانبه گات 43

2-2-5) ایجاد سازمان تجارت جهانی 44

2-2-6) تفاوتهای گات با سازمان تجارت جهانی 45

2-2-7) ساختار سازمان جهانی تجارت 46

2-2-7-1) كنفرانس وزیران 46

2-2-7-2) شورای عمومی 46

2-2-7-3) كمیته ها 47

2-2-7-4) دبیرخانه 47

2-2-7-5) رویه تصمیم گیری 48

2-2-8) اهداف و وظایف سازمان تجارت جهانی 48

2-2-9) مذاكرات تجاری پس از تأسیس 49

2-2-10 )عضویت در سازمان تجارت جهانی 53

2-2-10-1 ) مشكلات و پیچیدگیهای الحاق 54

2-2-10-2 ) نقش و وظیفه آنكتاد 55

2-2-10-3) فرایند الحاق 55

2-2-10-4) اعضای اصلی 56

2-2-10-5)  اعضای ناظر 56

2-2-10-6) اعضای دوفاکتو 57

2-2-10-7) عضویت موقت 57

نمودار (2-2-2) تشریفات الحاق 58

2-2-11) سازمان تجارت جهانی و كشورهای در حال توسعه 58

2-2-12) ایران و سازمان تجارت جهانی 60

2-1-12-1) الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی 60

2-2-12-2) مراحل هفت گانه عضویت ایران 61

2-2-12-3) گاه شمار الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت 63

2-2-13) مزیتهای عضویت در سازمان تجارت جهانی 69

2-2-14) چالشها و فرصتها در فرایند جهانی شدن اقتصاد 70

الف ) چالشها 70

ب ) فرصتها 71

گفتار سوم- تولید ماشین آلات راهسازی

2-3-1) مقدمه 75

2-3-2) سابقه تاریخی تولید ماشین آلات راهسازی 75

جدول 2-3-1 ارزش واردات بر اساس دلار آمریکا 78

گفتار چهارم – پیشینه تحقیق

2-4-1) مقدمه 79

جدول 2-4-1 مقایسه پژوهش های پیشین 86

فصل سوم-روش شناسی تحقیق

3-1) مقدمه 88

نمودار 3-1  مراحل انجام تحقیق 89

3-2-1) طبقه بندی تحقیق بر مبنای روش 90

3-2-2)  نوع پژوهش از نظر اجرا 91

3-3-1) قلمرو موضوعی 91

3-3-2)  قلمرو زمانی 91

3-3-3) قلمرو مکانی 91

3-5) روش گردآوری داده ها و اطلاعات 92

جدول 3-2 ساختار کلی پرسشنامه ها 94

3-6) ابزار گردآوری داده ها 94

3-6-1) مقیاس و طیف ابزار اندازه گیری تحقیق 95

3-7-1)  روایی( اعتبار) ابزار پژوهش 97

3-7-1-1) روایی صوری 98

3-7-1-2) روایی محتوا 98

جدول 3-4 حداقل CVR مورد قبول 99

جدول 3-5  نتایج مرتبط با نسبت اعتبار محتوا 99

3-7-2) پایایی (قابلیت اعتماد) ابزار پژوهش 100

جدول 3-6: ضریب آلفای کرونباخ 101

3-7-3) روایی و اعتبار مرکب 102

جدول شماره 3-7: مقادیر پایایی مرکب و روایی همگرا 102

3-8-1)  تقسیم بندی متغیرها براساس رابطه 103

3-8-2)  تعریف عملیاتی متغیرها 103

جدول 3-8  شاخص های متغیرهای تحقیق 104

3-9-1)  معرفی روش PLS 105

فصل چهارم-تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق

4-1) مقدمه 109

4-2) آمار توصیفی 109

4-2-1) توصیف ویژگی های جمعیت شناختی 109

جدول (4-1). توزیع فراوانی پاسخدهندگان برحسب جنسیت 110

نمودار (4-1). درصد فراوانی پاسخدهندگان برحسب جنسیت 110

جدول (4-2). توزیع فراوانی پاسخدهندگان برحسب سن 110

نمودار (4-2). درصد فراوانی پاسخدهندگان برحسب سن 111

جدول (4-3). توزیع فراوانی پاسخدهندگان برحسب تحصیلات 111

نمودار (4-3). درصد فراوانی پاسخدهندگان برحسب میزان تحصیلات 112

جدول (4-4). توزیع فراوانی پاسخدهندگان برحسب سابقه خدمت 112

نمودار (4-4). درصد فراوانی پاسخدهندگان برحسب سابقه کار 113

4-2-2) جداول توافقی 113

4-2-2-1) جدول توافقی جنسیت، سن و رقابت پذیری 113

جدول 4-5- جدول توافقی جنسیت، سن و رقابت پذیری 113

4-2-2-2) جدول توافقی تحصیلات، سن و رقابت پذیری 114

جدول 4-6- جدول توافقی سن، تحصیلات و رقابت پذیری 114

4-2-2-3) جدول توافقی سابقه کاری، جنسیت و رقابت پذیری 115

جدول 4-7- جدول توافقی جنسیت، سابقه کاری و رقابت پذیری 115

4-2-3) آمار توصیفی متغیرهای تحقیق 116

جدول 4-8- شاخصهای مرکزی، پراکندگی و توزیع متغیرها 116

4-3) آمار استنباطی 117

جدول 4-9- سطح معنی‌داری آزمون كولموگروف – اسمیرنف 118

4-3-2) آزمون فرضیات تحقیق 118

4-3- 2-1) مدل بیرونی (مدل اندازه‌گیری) 119

جدول 4-10- کدگذاری متغیرها 120

نمودار 4-5- مدل کلی پژوهش با تکنیک حداقل مربعات جزئی 121

نمودار 4-6- آماره تی مدل کلی پژوهش 122

جدول 4-11- مدل بیرونی حداقل مربعات جزئی 122

جدول 4-12- مقدار بوت استراپینگ حداقل مربعات جزئی 122

4-4) آزمون فرضیه‌های پژوهش 123

4-4-1) ارزیابی مدل ساختاری 123

4-4-2) معیار نیکویی برازش 124

جدول شماره 4-13: نتایج حاصل از مدل معادلات ساختاری 125

4-4-3) آزمون فرضیات تحقیق 125

4-5) رتبه بندی ابعاد 127

جدول 4-14- رتبه بندی ابعاد متأثر از الحاق به WTO 127

فصل پنجم-نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1) مقدمه 129

5-2) نتایج تحقیق 129

5-2-1) منابع داخل صنعت 130

5-2-2) موقعیت در بازار 130

5-2-3) توان خلاقیت و نوآوری 131

جدول 5-1 مقایسه نتایج با تحقیقات پیشین 131

5-3)  پیشنهادات 133

5-4) پیشنهادات برای تحقیقات آتی 135

5-5) مشکلات تحقیق 135

فهرست منابع و مآخذ 137

الف) منابع فارسی 137

ب) منابع لاتین 141

ج) وبسایت ها 143

پیوست 144

 

فصل اول

 

کلیات طرح

 

 

1-1) مقدمه

با گسترش روز افزون تجارت بین الملل، صنایع مختلف در جهان نیز در حال تغییر و تحولات سریعی است و رقابت بین المللی روز به روز در بازارهای مختلف گسترش می‌یابد. آزاد سازی و گسترش رقابت در این بازارها، یكی از جنبه های مهم در روند جهانی شدن است. حركت به سمت رقابت بیشتر، كشورهای مختلف را به تجدید ساختار بازارها و نظام مقرراتی آنها سوق می‌دهد. این امر توجه صنعت گران و نهادهای نظارتی بازارهای مربوطه را به لزوم تأكید بیشتر بر افزایش کمی و کیفی تولید ،كارایی، كیفیت خدمات پس از فروش، تنوع بخشی محصولات، بهبود در تکنولوژی تولید و ساختار عملیاتی، شایسته سالاری در گزینش كاركنان و غیره معطوف می‌سازد.

صنعت ماشین آلات راهسازی می‌تواند از منابع كسب درآمد ارزی برای اقتصاد ملی نیز به شمار آید مشروط بر اینكه از ظرفیت و توان لازم برای فعالیت در بازارهای بین المللی و به خصوص بازارهای کشورهای منطقه بر خوردار باشد و بتواند متناسب با تقاضای این بازارها محصولات را تطبیق و قابل عرضه نماید، از طرفی عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی تبدیل به یک فرایند بلند مدت گشته است که پس از سالها و پس از 22 بار درخواست در سال 1384 ایران توانست با جلب نظر اعضا طی یک دوره 10 ساله به عنوان عضو ناظر پذیرفته شود که در دهه 80 شمسی و با تشدید تحریم ها و وضع تحریم های یکجانبه و چند جانبه این عضویت کمرنگ تر از گذشته شد، اما با روی کار آمدن دولت یازدهم و بحث توسعه روابط مبتنی بر احترام با سایر کشورها و در اولویت قرار گرفتن عضویت ایران در این سازمان در برنامه های اعلام شده از طرف وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت، مجددا بحث الحاق ایران به این سازمان مطرح گردیده است، بر همین اساس این تحقیق ضمن بررسی و مروری بر جایگاه و نقش سازمان تجارت جهانی (WTO)، در پی بررسی اثرات الحاق ایران به این سازمان بر روی رقابت پذیری صنعت تولید ماشین آلات راهسازی خواهد بود.

 

1-2) بیان مساله تحقیق

تا کنون 160 کشور جهان رسما به عضویت سازمان تجارت جهانی درآمده اند و 24 کشور جهان از جمله ایران جهت پیوستن کامل به آن به عنوان عضو ناظر مشغول به مذاکرات دو یا چند جانبه هستند، که در بین کشورهای غیر عضو ایران مهم ترین اقتصاد به شمار می آید و پیوستن به این سازمان یک ضرورت و الزام اجتناب ناپذیر برای کشورهای غیرعضو از جمله ایران در دنیای با تغییرات پرشتاب امروز که پیوسته با ادغامها و ترکیبهای اقتصادی همراه است، به حساب می آید.

از دیگر روی چشم انداز آتی صنعت تولید ماشین آلات راهسازی نمایانگر این واقعیت است که این صنعت در معرض تحولات اساسی در عرصه تکنولوژیک و سازمانی قرار دارد به طوری که پیش بینی می گردد که سالانه رشدی 6 درصدی داشته باشد و ارزش این صنعت در سال 2017 به 190 میلیارد دلار  در جهان خواهد رسید. در چهارچوب این تحولات از یکسو در زمینه مواد و قطعات مورد نیاز این ماشین آلات، نیروی محرکه آن و مجموعه های اصلی تشکیل دهنده آن دگرگونی های بنیادین در حال وقوع است و از سوی دیگر به اعتبار ملاحظات معطوف به روندهای جهانی سازی، دگرگونی های بنیادین در زمینه موازین رقابت در عرصه های ملی و بین المللی به وقوع خواهد پیوست. اولین و ساده ترین پیام این روند در صنعت ماشین آلات راهسازی در کشور ورورد ماشین آلات راهسازی با برندهای معتبر جهانی به کشور خواهد بود و از طرفی ورود قطعات اولیه با کیفیت بالاتر و هزینه کمتر جهت تولید این ماشین آلات را درپی خواهد داشت.

صنعت ساخت ماشین آلات راهسازی در طول تاریخ و در شرکت های بزرگ این صنعت از جمله کاترپیلار، لیبهر، کوماتسو، آلیسچالمرز  و اینترنشنال هیوج صاحب تکنولوژی و مرجع صدور استانداردهای ویژه خود بوده اند که به طراحی،