چکیده

ذرت شیرین با نام علمی  (Zea mays L.var saccharata ) به عنوان یکی از سبزیجات مفید و با ارزش غذایی بالا می ­تواند در سبد غذایی خانوارها وارد و تثبیت گردد. برآورد تنوع ژنتیکی، وراثت پذیری و هتروزیس لاین ها و هیبریدهای ذرت شیرین و فوق شیرین برای اهداف به نژادی اهمیت زیادی دارد و می تواند به تعیین استراتژی های اصلاحی کمک کند. این تحقیق به منظور بررسی صفات کمی و کیفی ژنوتیپ­های ذرت شیرین و فوق شیرین در مرکز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی اجرا گردید. در این پژوهش 38 ژنوتیپ ذرت شیرین و فوق شیرین (شامل: 13 لاین، 18 هیبرید و 7 رقم تجاری جدید ذرت شیرین و فوق شیرین) در سه تكرار، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تفاوت بسیار معنی داری بین اکثر ژنوتیپ ها برای کلیه صفات وجود داشت، دامنه تغییرات وراثت پذیری عمومی از  71/85 درصد تا 49/85 درصد متفاوت بود که به ترتیب مربوط به صفات تعداد کل برگ و عملکرد دانه بود. بر اساس مقایسات میانگین هیبرید تجاری Passion بیشترین و لاین Harvest gold کمترین عملکرد دانه قابل کنسرو را داشتند. همچنین بالاترین درصد هتروزیس مربوط به صفت عملکرد دانه بود که در هیبرید Temptation × Chase با 92/446 درصد دیده شد. تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که 3 مولفه اول در مجموع 72 درصد از تنوع کل موجود در بین داده ها را توجیه می نماید. نتایج تجزیه بای پلات نیز نشان داد که در بین ژنوتیپ ها، هیبرید امید بخش Harvest gold × Merit با توجه به نمودار چند ضلعی و نمودار میانگین پایداری، از ارزش و پایداری بالایی برای اکثر صفات کمی برخوردار بوده. همچنین تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های مورد مطالعه را به 3 گروه تقسیم بندی نمود. نتایج تجزیه صفات کیفی نشان داد که ژنوتیپ Harvest gold × Merit از نظر اکثر صفات کیفی که توسط تست پانل بررسی شد می تواند با رقم شاهد که یک رقم صنعتی و وارداتی است قابل رقابت باشد. همچنین می توان گفت که لینه های Harvst gold, Chase Temptation, باعث بهبود صفاتی چون عملکرد دانه، عمق دانه، تعداد دانه در ردیف، طول بلال و ارتفاع بوته شده اند و ترکیب پذیری خوبی را نشان داده اند. بنابراین لاین های مذکور می توانند در برنامه های اصلاحی آینده به عنوان لاین­های امید بخش مورد استفاده قرار گیرند.

کلمات کلیدی: صفات زراعی، به نژادی، عملکرد، تجزه های چند متغیره

فصل اول: مقدمه و کلیات2

1-1-    مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2

1-2- اهمیت جهانی ذرت…………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-3- منشا و تاریخچه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-4- گیاه شناسی ذرت……………………………………………………………………………………………………………………………….. 5

1-5- ارزش غذایی ذرت شیرین……………………………………………………………………………………………………………………. 6

1-6- ارقام ذرت شیرین……………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-7- منابع ژنتیکی ذرت…………………………………………………………………………………………………………………………… 10

1-8- طبقه بندی ذرت شیرین از نقطه نظر میزان شیرینی آنها…………………………………………………………………….. 11

فصل دوم- مروری بر تحقیقات انجام شده

2-1-    روش های اصلاح ذرت…………………………………………………………………………………………………………………… 17

2-2-    هیبرید ذرت………………………………………………………………………………………………………………………………… 17

2-3-    اهداف اصلاح ذرت………………………………………………………………………………………………………………………… 18

2-4-    توراثت پذیری………………………………………………………………………………………………………………………………. 18

2-5-    هتروزیس…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 19

2-6-     تولید واریته‎های هیبرید ذرت و قابلیت تركیب‎پذیری……………………………………………………………………… 23

2-7-    تجزیه خوشه‌ای تجزیه خوشه‌ای…………………………………………………………………………………………………….. 25

2-7-1-  روش های طبقاتی………………………………………………………………………………………………………………….. 25

2-7-2-  روش های تقسیم بندی…………………………………………………………………………………………………………… 26

2-8-     تجزیه به مؤلفه‌های اصلی…………………………………………………………………………………………………………….. 27

2-9-    تجزیه به عامل‌ها………………………………………………………………………………………………………………………….. 29

فصل سوم -مواد و روشها

3-1-    مشخصات طرح آزمایشی………………………………………………………………………………………………………………. 37

3-2-    صفات مورد بررسی……………………………………………………………………………………………………………………….. 39

3-3-     صفات مرفولوژیک……………………………………………………………………………………………………………………….. 39

3-3-1-         عملکرد دانه و اجزائ عملکرد…………………………………………………………………………………………… 39

3-3-2-         تعداد بوته های استقرار یافته…………………………………………………………………………………………… 39

3-3-3-         ارتفاع بوته……………………………………………………………………………………………………………………… 39

3-3-4-         ارتفاع بلال…………………………………………………………………………………………………………………….. 40

3-3-5-         تعداد کل برگ………………………………………………………………………………………………………………. 40

3-3-6-         تعداد برگ بالای بلال اصلی……………………………………………………………………………………………. 40

3-3-7-         تعداد بوته برداشتی………………………………………………………………………………………………………… 40

3-3-8-         عملکرد دانه ناخالص………………………………………………………………………………………………………. 40

3-3-9-         عملکرد دانه خالص………………………………………………………………………………………………………… 40

3-3-10-       تعداد ردیف دانه…………………………………………………………………………………………………………….. 41

3-3-11-       قطر

 بلال………………………………………………………………………………………………………………………. 41

3-3-12-       قطر چوب بلال………………………………………………………………………………………………………………. 42

3-3-13-       عمق دانه………………………………………………………………………………………………………………………. 42

3-3-14-       طول بلال……………………………………………………………………………………………………………………… 42

3-4-      اندازه گیری صفات کیفی…………………………………………………………………………………………………………….. 42

3-5-    نحوه اندازه گیری هتروزیس…………………………………………………………………………………………………………… 43

3-5-1-         هتروزیس نسبی…………………………………………………………………………………………………………….. 43

3-5-2-         هتروزیس استاندارد………………………………………………………………………………………………………… 44

3-6-    تعیین قند محلول با بهره گرفتن از معرف آنترون (Anthrone Reagent)………………………………………………… 44

3-6-1-         روش کار……………………………………………………………………………………………………………………….. 45

3-6-2-         خشک کردن…………………………………………………………………………………………………………………. 45

3-6-3-         استخراج………………………………………………………………………………………………………………………… 46

3-6-4-         واکنش رنگ سنج…………………………………………………………………………………………………………… 46

3-6-5-         منحنی استاندارد……………………………………………………………………………………………………………. 47

3-6-6-         منحنی استاندارد برای میکروپلیت……………………………………………………………………………………. 49

3-7-    محاسبه درصد ساکارز…………………………………………………………………………………………………………………… 50

3-8-    محاسبات آماری…………………………………………………………………………………………………………………………… 53

3-8-1-         تجزیه واریانس ساده………………………………………………………………………………………………………. 53

3-8-2-         تجزیه به مؤلفه‌های اصلی……………………………………………………………………………………………….. 54

3-8-3-         تجزیه به عامل‌ها……………………………………………………………………………………………………………. 54

3-8-4-         تجزیه خوشه‌ای……………………………………………………………………………………………………………… 54

3-9-    نرم افزارهای مورد استفاده در تجزیه های آماری………………………………………………………………………………. 54

فصل چهارم-نتایج و بحث

4-1-    نتایج تجزیه  واریانس…………………………………………………………………………………………………………………… 57

4-2-    مقایسات میانگین…………………………………………………………………………………………………………………………. 59

4-2-1-         ارتفاع بوته……………………………………………………………………………………………………………………… 59

4-2-2-         ارتفاع بلال…………………………………………………………………………………………………………………….. 59

4-2-3-         طول تاسل…………………………………………………………………………………………………………………….. 60

4-2-4-         طول بلال……………………………………………………………………………………………………………………… 61

4-2-5-         قطر ساقه………………………………………………………………………………………………………………………. 61

4-2-6      تعداد برگ…………………………………………………………………………………………………………………………. 63

4-2-7-         تعداد برگ بالای بلال اصلی……………………………………………………………………………………………. 63

4-2-8-         عمق دانه………………………………………………………………………………………………………………………. 66

4-2-9-         تعداد ردیف دانه در بلال…………………………………………………………………………………………………. 66

4-2-10-       تعداد دانه در ردیف بلال…………………………………………………………………………………………………. 67

4-2-11-       عملکرد دانه…………………………………………………………………………………………………………………… 67

4-3-    وراثت پذیری……………………………………………………………………………………………………………………………….. 68

4-4-    هتروزیس و هتروبلیتیوزیس…………………………………………………………………………………………………………… 70

4-5-    تجزیه به مولفه های اصلی…………………………………………………………………………………………………………….. 75

4-6-    تجزیه به عامل ها………………………………………………………………………………………………………………………… 77

4-7-    تجزیه خوشه ای…………………………………………………………………………………………………………………………… 80

4-8-    کیفی………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 84

4-9-    تجزیه بایپلات……………………………………………………………………………………………………………………………… 90

4-9-1-  ارزیابی صفات در بین ژنوتیپها………………………………………………………………………………………………….. 91

4-9-2-  ارزیابی ژنوتیپها در بین صفات………………………………………………………………………………………………….. 93

4-9-3-  متوسط پایداری ژنوتیپها………………………………………………………………………………………………………….. 95

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 97

فصل 5-     فهرست منابع………………………………………………………………………………………………………………………….. 99

جدول ‏3‑1- مواد ژنتیکی مورد آزمایش………………………………………………………………………………………………….. 38

جدول ‏3‑2- معرفها………………………………………………………………………………………………………………………………… 45

جدول ‏3‑3- مقیاس پایین واکنش رنگ سنجی و توصیه های ویژه برای استفاده از میکروپلیت………………… 47

جدول ‏3‑4- منحنی استاندارد……………………………………………………………………………………………………………….. 48

جدول ‏3‑6- منحنی استاندارد برای میکروپلیت (2)……………………………………………………………………………….. 50

جدول ‏3‑7- عیب یابی…………………………………………………………………………………………………………………………… 52

جدول ‏4‑1- تجزیه واریانس صفات مورد بررسی……………………………………………………………………………………… 58

جدول ‏4‑2- مقایسه میانگین صفات مورد بررسی لاین های ذرت شیرین………………………………………………… 62

جدول ‏4‑3- مقایسه میانگین، درصد هتروزیس و درصد هتروبلیتیوزیس بر اساس بهترین والد………………… 64

جدول ‏4‑4- مقایسه میانگین صفات مورد بررسی هیبریدهای تجاری ذرت شیرین…………………………………… 68

جدول ‏4‑ 5- وراثت‌پذیری صفات مورد بررسی درژنوتیپ های ذرت شیرین…………………………………………….. 69

جدول ‏4‑6- واریانس هر یک از مولفه ها در روش تجزیه به مولفه های اصلی………………………………………….. 75

جدول ‏4‑7- اجزای تشکیل دهنده سه مولفه اول برای هر یک از صفات زراعی………………………………………… 77

جدول 4-8- نتایج تجزیه به عامل ها با در نظر گرفتن کلیه صفات…………………………………………………………… 79

جدول ‏4‑4- جدول تجزیه واریانس صفات مورد بررسی…………………………………………………………………………… 84

جدول ‏4‑5- مقایسه میانگین های صفات مورد بررسی……………………………………………………………………………. 89

جدول4-6- مقایسه میانگین درصد ساکارز در بین برخی ژنوتیپ های ذرت شیرین…………………………………. 90

جدول4-7- صفات مورد بررسی…………………………………………………………………………………………………………..97

 

 

شکل4-1- Harvest gold × Merit……………………………………………………………………………………. 86

شکل4-2- شاهد…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 87

شکل4-3- شفافیت شربت………………………………………………………………………………………………………………………. 88

 

 

نمودار 4-1- سنگریزه ای………………………………………………………………………………………………………………………… 80

نمودار4-2- دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای……………………………………………………………………………………. 83

نمودار 4-3- ارزیابی صفات در بین 38 ژنوتیپ، لاین و هیبرید ذرت فوق شیرین…………………………………….. 92

نمودار 4-4- همبستگی بین صفات…………………………………………………………………………………………………………. 94

نمودار 4-5- رابطه بین ژنوتیپها با توجه به صفات مورد مطالعه 38 ژنوتیپ،……………………………………………. 95

نمودار 4-5- میانگین پایداری عملکرد 38 ژنوتیپ، لاین و هیبرید ذرت فوق شیرین مورد مطالعه……………. 96

• مقدمه

نیاز به تولید بیشتر غلات در جهان رو به افزایش است و در مورد ذرت انتظار می رود از نظر تولید در سال های آتی از گندم و برنج هم پیشی خواهد گرفت. بر اساس آمار و پیش بینی های سازمان جهانی غلات(FAO) و مرکز بین المللی تحقیقات گندم و ذرت(CIMMYT) تولید جهانی ذرت به مقدار 50 درصد از 558 ملیون تن در سال 1995 به 837 ملیون تن در سال 2020 خواهد رسید و این طور که به نظر می رسد این مقدار تا حدودی در سال 2010 به دست آمده است (UNDP GC  FcilityMaize Scorpin. 2010).

ذرت شیرین (Zea mays l. var saccharata) یکی از مردم پسندترین سبزی­های ایالات متحده آمریكا است وعلاقه به آن در آسیا و اروپا هم در حال افزایش است. ذرت شیرین به دلیل وجود ژن یا ژن­هایی كه سنتز نشاسته را در آندوسپرم تغییر داده و به آن قابلیت مصرف تازه خوری می­دهند، به وجودآمده است (Kaukis and Davis, 1986).

ذرت از نظر تغذیه دام، فیبر، منبع سوختی تغذیه مستقیم انسان در جایگاه اقتصادی مهمی قرار گرفته است. این گیاه به عنوان جزئی از تولیدات صنعتی به شمار می رود که روی تغذیه جمعیت جهانی تاثیر گذار است. روش های اصلاحی در مورد گیاهان خودگشن و دگرگشن را می توان در مورد ذرت به کار برد و از این رو اصلاح ذرت آینده روشنی خواهد داشت. این تنوع در استفاده از روش های اصلاحی اجازه آزمایش­های بیش­تری را به اصلاح گران می دهد. از این روش­ها می توان به عنوان محرکی به سمت پیشرفت جمعیت­ها، اینبرد لاین­ها و هیبرید­های آن­ها جهت اهداف مختلف تجاری استفاده کرد. (Hallauer et al., 2010)

 

1-2- اهمیت جهانی ذرت

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                صفحه

چکیده………………………………………………………………………………………………. 1

 

فصل اول:کلیات

1-1- بیان مساله 3

1-2- اهمیت موضوع : 3

1-3- اهداف تحقیق : 3

1-4- سوالات تحقیق : 3

1-5- فرضیات تحقیق : 4

1-6- روش تحقیق : 4

1-7- سابقه تاریخی تحقیق: 4

1-8- ساختار تحقیق: 4

 

فصل دوم: کودکی

2-1- معنای کودکی. 6

2-1-1- كودكی از آغاز تا پایان. 6

2-1-2- ملاک کودکی از نظر حقوق اسلام 6

2-1-3-  کودکی در حقوق ایران و اردن. 8

2-1-3-1- آغاز کودکی در حقوق ایران. 8

2-1-3-2- ملاک کودکی در كشور اردن. 12

2-2- مسئولیت و انواع آن. 12

2-2-1- معنای مسئولیت.. 12

2-2-1-1- معنای لغوی مسئولیت.. 12

2-2-2- مفهوم اصطلاحی مسئولیت.. 12

2-2-2-1- انواع مسئولیت حقوقی. 13

2-2-2-2- مسئولیت کیفری. 13

2-2-2-3- مسئولیت مدنی. 14

 

 

 

فصل سوم : تحولات تاریخی رفتار با اطفال بزهکار

3-1- جوامع باستانی. 17

3-2- دوره اسلامی. 20

3-3- دیدگاه های مكاتب كیفری. 22

3-3-1- دیدگاه مکتب کلاسیک… 22

3-3-2- دیدگاه مکتب تحققی. 24

3-3-3- دیدگاه مکتب دفاع اجتماعی. 25

 

فصل چهارم : قوانین جزایی ایران و اردن در مورد نحوه برخورد با  مسولیت كیفری اطفال

4-1- قوانین ایران در دوره قبل از انقلاب اسلامی. 29

4-1-1-قانون مجازات عمومی سال 1304. 29

4-1-2- قانون تشکیل دادگاه اطفال بزهکار. 29

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                 صفحه

4-1-3- قانون مجازات عمومی اصلاح 1352 و شدت گرایی مقنن. 37

4-2- رفتار با اطفال در قوانین بعد از انقلاب اسلامی. 40

4-2-1- چگونگی مسئولیت جزایی اطفال. 40

4-2-2- موارد منصوص در قانون مجازات اسلامی. 41

4-3- بررسی قوانین جزائی اردن در رابطه با نحوه برخورد با اطفال بزهکار. 42

4-3-1-نحوه ی دادرسی اطفال بزهکار. 42

4-3-1-1- شیوه ی انتخاب قضات اطفال. 42

4-3-1-2-  تشکیلات دادگاه های اطفال و مسائل شکلی. 43

4-4- مجازات اطفال در قوانین جزائی اردن. 44

4-4-1- جرائم علیه اموال. 44

4-4-2- جرائم علیه اشخاص… 45

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- نتیجه گیری. 47

 

منابع و مآخذ

منابع فارسی. 49

پیوست ها…………………………………………………………………………………………………..69

چکیده انگلیسی: 71

چکیده

هدف از این تحقیق بررسی نحوه دادرسی و کیفر اطفال به عنوان یکی از شیوه های تربیتی در اسلام و حدود و شرایط آن است. از این رو سوال آغازین این پژوهش عبارت است از: آیا نظام حقوقی و قضایی  اسلام و به تبع آن نظامهای حقوقی ایران و اردن، مسئولیت  کیفری اطفال را به عنوان یک قاعده پذیرفته اند؟  و آیا مسئولیت کیفری اطفال همچون افراد بزرگسال فایده ای برای جامعه در بر دارد؟ بر این اساس روش   تحقیق نیز توصیفی و تحلیلی انتخاب شده است.

نظام قضایی اطفال و نوجوانان در کشور ایران و اردن به دنبال رفاه و آسایش ایشان بوده و هست. و بایستی به گونه ای عمل کند که واکنش های مقامات با موقعیت خاص اطفال و نوجوانان و بزه ارتکابی متناسب باشد و در هر حال تمامی واکنش ها در جهت پرورش ، تربیت و اصلاح و درمان ایشان جهت گیری یابد. کودکان علاوه بر برخورداری از تمامی حقوق انسانی ، حق دارند متناسب با آسیب پذیری های خود، از احترام و حمایت ویژه نیز بهره مند شوند تا بتوانند زندگی همراه با رشد جسمی ، ذهنی ، معنوی، اخلاقی و اجتماعی داشته باشند . به همین جهت است که تمام تلاش حقوقدانان و جرم شناسان در هر دو کشور ، یافتن نظام قضایی و تربیتی ویژه ای برای بزهکاری خردسال و نوجوان است و این تلاش ها برای راه حل ها و ارائه الگوهای خاصی در جهت تربیت و جایگزینی مجازات است که منجر به تصویب مقررات خاصی در هر دو کشور شده است .

با توجه به طبع لطیف و انعطاف پذیر اطفال و نوجوانان ، واکنشهای اتخاذ شده در مورد جرایم آنان بایستی متناسب با وضعیت جسمی و روحی آنان باشد ؛ لذا مجازاتهایی مانند حبس و شلاق نه تنها تاثیری در تغییر طرز تفکر ، رفتار و کردار اطفال و جوانا ندارد بلکه حس انتقام جوی را در آنان تشدید می کند و در صورت وقوع جرم ، رسیدگی و اتخاذ هر گونه تصمیم باید با قاضی صلاحیتدار تفویض گردد تا با تشکیل پرونده شناسایی شخصیت ، روشی منطبق با شخصیت طفل یا نوجوان به اجرا گذارده شود .

 

کلید واژه ها: اطفال ، دادرسی اطفال بزهکار ،‌مسئولیت کیفری، قوانین جزایی، ایران و اردن.

فصل اول:

عنوان                                                                                                  صفحه

چکیده………………………………………………………………………………………………………………………… 1

فصل اول: کلیات

مبحث اول: مقدمه، بیان مساله و سوالات……………………………………………………………………………… 3

مبحث دوم: اهمیت، اهداف و فرضیه………………………………………………………………………………… 13

مبحث سوم: تعریف اصطلاحات و مدل مفهومی………………………………………………………………….. 15

مدل مفهومی……………………………………………………………………………………………………………….. 17

 

فصل دوم: تحولات کیفرشناختی

مبحث اول: تناسب بین جرم و مجازات…………………………………………………………………………… 19

گفتار اول: مفهوم مجازات………………………………………………………………………………………………. 19

گفتار دوم: طبقه بندی مجازات ……………………………………………………………………………………….. 20

بند اوّل: طبقه بندی مجازات‌ها بر مبنای هدف اجتماعی………………………………………………………….. 20

بند دوّم : طبقه بندی مجازات بر مبنای شدّت وخامت آن ………………………………………………………. 22

بند سوم : طبقه بندی مجازات برمبنای نسبت آنها با هم………………………………………………………….. 30

بند چهارم : طبقه بندی مجازات به لحاظ حقی که محدود شده و یا از بین می‌رود……………………….. 31

بند پنجم : طبقه بندی جرایم از منظر جرم شناسی…………………………………………………………………. 36

مبحث دوم:  اشکالات طبقه بندی جرایم ………………………………………………………………………… 36

گفتار اول: اشکالات نظری …………………………………………………………………………………………….. 36

گفتار دوم : مشکلات اجرایی این طبقه بندی………………………………………………………………………. 37

مبحث سوم : فواید این طبقه بندی…………………………………………………………………………………. 37

گفتار اول : فواید مربوط به صلاحیت و آیین دادرسی………………………………………………………….. 37

گفتار دوم : فواید امور ماهوی…………………………………………………………………………………………. 38

مبحث چهارم : اصل تناسب بین جرم و مجازات……………………………………………………………….. 38

مبحث پنجم : نظام‌های نوین جانشین کیفرسلب آزادی(حبس)……………………………………………… 43

مبحث ششم : مبانی تحولات…………………………………………………………………………………………. 45

 

گفتار اول : نظام‌مند شدن شروع به جرم…………………………………………………………………………….. 45

گفتار دوم : جرایم سازمان‌یافته………………………………………………………………………………………… 46

گفتار سوم : خلاقانونی برای مبارزه با مجرمان بین المللی………………………………………………………. 47

گفتار چهارم : نظام‌مند شدن تشدید مجازات در تعدد جرم……………………………………………………… 48

گفتار پنجم: تغییرات عمده در تکرار جرم…………………………………………………………………………… 49

گفتار ششم: مبانی مسئولیت کیفری تحت عنوان واحد…………………………………………………………… 51

گفتار هفتم: ادله اثبات دعوا…………………………………………………………………………………………….. 53

گفتار هشتم: برخی تغییرات در موضوع حدود…………………………………………………………………….. 53

گفتار نهم: برخی تغییرات در قصاص و دیات…………………………………………………………………….. 55

 

فصل سوم: ابعاد تطبیقی

مبحث اول: سن مسئولیت کیفری اطفال…………………………………………………………………………….. 57

مبحث دوم: جنون در قانون جدید مجازات اسلامی………………………………………………………………. 71

مبحث سوم: دفاع مشروع………………………………………………………………………………………………. 73

مبحث چهارم: تخفیف مجازات……………………………………………………………………………………….. 77

مبحث پنجم: مجازات‌های  جایگزین حبس………………………………………………………………………… 80

مبحث ششم: رجم(سنگسار)…………………………………………………………………………………………… 82

 

 

فصل چهارم: پیشینه پژوهش و نتیجه‌گیری و پیشنهادات

مبحث اول:پیشینه موضوع پژوهش……………………………………………………………………………………. 86

مبحث دوم: بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………… 87

مبحث سوم:پیشنهادات کاربردی………………………………………………………………………………………. 92

مبحث چهارم: محدودیتها………………………………………………………………………………………………. 95

منابع………………………………………………………………………………………………………………………. 100

پیشنویس‌ها

 

چکیده :

مهمترین قانون کیفری کشور ما قانون مجازات اسلامی است که که از سال 1361 به بعد تحت عناوین مختلف و در بخش‌های گوناگون در کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی یا در صحن مجلس به تصویب رسیده است. بخش‌های مختلف این قانون قبلا تحت عناوین « قانون راجع به مجازات اسلامی»، « قانون حدود و قصاص»، «قانون دیات» و «قانون تعزیرات» تصویب شده و نهایتا به «قانون مجازات اسلامی» مصوب 1370 که بعد ها «قانون تعزیرات» مصوب 1375 نیز به پایان آن اضافه شد، منتهی گشت.

این قانون پس از مدت ها مورد بازنگری قانونگذار قرار گرفته و دستخوش تحولات نسبتا زیادی گردید به طوری که برخی از این تحولات به عنوان نوآوری قانون جدید و برخی دیگر به عنوان تغییرات صریح و ضمنی این قانون به تصویب رسید.

در این تحقیق سعی شده است این تحولات و تغییرات با تطبیق مواد قانون جدید با قانون مجازات اسلامی 1370 مورد نقد و بررسی قرار گیرند.

کلید واژه ها: تحولات، نو آوری، کیفرشناختی،  قانون مجازات اسلامی جدید

فصل اول

کلیات

مبحث اول: مقدمه،بیان مساله و سوالات

«سرکشی نوین» فرایند گذر از کیفرشناسی سزامدار یا درمان‌مدار به‌ کیفرشناسی مبتنی بر نظارت و کنترل گروه های در معرض خطر بزهکاری را که موجب پیدایش نظریه نوینی تحت عنوان عدالت محاسبه‌گر شده است‌ ترسیم می‌کند.بی‌گمان،تحولات یاد شده گذر«دولت اجتماعی»به«دولت‌ اجتماعی امنیت‌مدار»را به تصویر می‌کشند که در آن تأمین و تضمین امنیت‌ به هدف نهایی نظام کیفری و مجازات به وسیله‌ای برای کاهش خطرهای‌ ارتکاب جرم تبدیل می‌شود.وانگهی،کیفرشناسی نوین اصولا دربارهء جمعیتها و افرادی مورد استفاده قرار می‌گیرد که از نظر اجتماعی و اقتصادی‌ بی‌فائد به‌نظر می‌رسند(مانند ولگردان و بیکاران).

قانون مهم‌ترین ابزار برای تحقق عدالت و تضمین امنیت در جامعه است و مباحث مرتبط با حقوق جزا به لحاظ مبانی کلان آن، قانونگذار را ملزم به تدوین قانون مجازات می‌کند. قانون مجازات اسلامی فعلی، قرار بود بعد از پایان دوران آزمایشی خود درانتهای سال 90 با قانون جدید مجازات اسلامی جایگزین شود. لایحه جدید قانون مجازات اسلامی در مرحله استدلال این بود که ایرادهای مشهود، قبل از اجرا رفع شوند تا قانونی جامع و کامل برای اجرا، نهایی شود. لذا در این خصوص در گفت و گو با کارشناسان وضعیت لایحه جدید مجازات اسلامی بررسی شد که در ادامه از نظرتان می‌گذرد.عمده‌ترین مساله پژوهش حاضر مبین آن است که قانون مجازات اسلامی جدید چه تحولی در نظام کیفری کشورمان ایجاد می کند؟آیا که به عقیده بسیاری از حقوقدانان و کارشناسان حقوق جزا و جرم شناسی ،قانون مجازات اسلامی جدید می تواند تحولی در کاهش خشونت،جرم و جنایت در جامعه نیز تاثیرگذار باشد؟

مهم‌ترین پرسش در برابر این قانون جدید که قرار است پنج سال آینده ما را دربربگیرد این است که چه تغییری در آن داده شده، چه چیزی جرم است و متخلفان باید مراقب چه اعمال و رفتاری از سوی خود باشند؟.

بر اساس گزارش اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی در لایحه یی که تدوین شده بخش تعزیرات دستخوش تغییر نشده است و این بخش های عمومی، دیات، حدود و قصاص است که تغییر کرده است. تقسیم بندی مجازات تعزیری به هشت درجه  از دیگر ویژگی های قانون جدید مجازات اسلامی است که باید بدان پرداخت. معیارهای علمی ،صحیح و اصولی تعریف شروع به جرم برای تشخیص آن و تعیین مجازات درجه‌بندی شده آن کدام است. قانون جدید مجازات اسلامی در خصوص بحث مفهوم شناختی سرکردگی گروه مجرمانه و مواد آن نسبت به جرایم سازمان‌یافته چه تغییری کرده است. چرا هیچ اثری از جرایم بین‌المللی در این قانون به چشم نمی‌خورد. با اشاره به اینکه چرا زمانی که در موضوع جرایم سازمان‌یافته به جرایم سازمان‌یافته بین‌المللی اشاره می‌شود بیشتر به این موضوع پرداخته نمی‌شود. نظام‌مند شدن تشدید مجازات در تعدد جرم  و تغییرات عمده در تکرار جرم چه محورهای دگرگون شده ای را شامل می شود.

اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی تاکید دارند که بخش حدود، قصاص و دیات نیز آنقدر تغییر نکرده و تنها بازنگری و اصلاحاتی در آن انجام شده است. اما مهم‌ترین اتفاق، در بخش کلیات قانون مجازات رقم خورده است. اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم حتی مفهوم جرم نیز دستخوش تغییر نشده است و آنچه حائز اهمیت است نگاه کیفری حاکم بر این قانون است. نگاهی به قانون مجازات اسلامی که از سال 1370 تاکنون به اجرا درآمده نشان می دهد که در تعریف جرم تصریح شده بود: «هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می شود».

اینک در قانون جدید و در همان ماده دوم آن آمده است: «هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود». با نگاهی گذرا به این قانون می توان تغییرات بخش کلیات و تعریف های اولیه را در جدولی ملموس یافت چون تغییرات قانون مجازات جدید متوجه مواد عمومی و مسائل کلی است و در این پژوهش ابعاد جزئی آن طرح مساله تلقی می شود و باید به آن پرداخت.

از آن جمله:

مباحث حساس جرم شناسی، برخوردی است که نظام کیفری با اطفال بزهکار می کند.به دلیل اهمیت سن کودکی و نوجوانی و تاثیری که این دوران درساخت شخصیت آینده کودک می گذارد و همچنین با توجه به اینکه کودک و نوجوان با بزرگسالان از نظر توان جسمی و روانی تفاوت هایی دارد، واکنش نظام کیفری به بزه این قشر اهمیت زیادی دارد. تعیین سن کودکی، مجازات ها و مسئولیت های کیفری وی در جامعه مانند دیگر قوانین کشور، با استخراج از شرع مقدس صورت می گیرد. اما با توجه به مقتضیات زمان و البته فتوای فقها تغییرهایی در این مقررات رخ داده است که در مقررات جدید قانون مجازات اسلامی بازتاب داشته است. با این تغییرها، علاوه بر اینکه اصل چهار قانون اساسی مبنی بر اینکه «کلیه قوانین و مقررات مدنی، جزایی مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی، سیاسی و غیر این ها باید براساس موازین اسلامی باشد» رعایت می شود، مقررات کنوانسیون حقوق کودک که با تصویب مجلس در حکم قوانین داخلی می باشد و مقتضیات و ضرورت های زمان نیز مورد توجه قرار می گیرد.

فصل10 قانون جدید مجازات اسلامی که اخیرا به تصویب رسید- اما هنوز لازم الاجرا نشده است- موضع نظام کیفری ما در برابر کودکان بزهکار را بیان می کند. این مقررات نسبت به مقررات فعلی دچار تغییرهایی شده است. در این گزارش، مقررات مربوط به برخورد با اطفال بزهکار را پیش از اجرای قانون جدید و بعد از آن نیازمند تحلیل است. تغییر و تحول عمده در روند رسیدگی به پرونده های قضایی با اجرای قانون جدید مجازات اسلامی و قانون جدید آیین دادرسی کیفری از ابعاد دیگر موزد پژوهش است.

30 سالی می شود که قانون مجازات اسلامی، آزمایشی در ایران اجرا می شود. در بین سال‌های 1361 و 1362 به بعد قانون مجازات اسلامی به صورت آزمایشی (و نه دایمی) از تصویب کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس گذشت و مدت این تصویب آزمایشی پنج سال تعیین شد. قانون‌گذار عنوان کرد که در این پنج سال آزمایشی، ایرادات و انتقادات مربوط به مصوبه را از طریق قوه‌قضاییه و صاحب‌نظران قضایی، حقوقی و فقهی مشخص کرده و در پایان مدت پنج ساله، به صورت لایحه جامع و مانعی به تصویب دایمی می رسد. وعده‌ای که سرانجام پس از هشت دوره قانون‌گذاری مجلس شورای اسلامی شاید این بار محقق شود.

در ماه‌های پایانی سال 1390 و روزهای پایانی مهلت یک‌ساله قانون آزمایشی مجازات اسلامی، نمایندگان عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس این قانون را طبق اصل 85 به تصویب رساندند اما باز هم اجرای آن 5 سال آزمایشی شد.

لایحه قانون مجازات اسلامی در قوه قضاییه در زمان آیت الله شاهروی و دولت کار کارشناسی شد و بعد به مجلس رفت. طبق قانون اساسی مجلس در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل 85 به کمیسیون‏های داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌ کند به صورت آزمایشی اجرا می‌شود .

با توجه به اینکه مواد قانون جدید زیاد است و اگر به صحن می رفت بسیار طول می کشد. در مجلس برای قوانینی که در اصل 85 تصویب می شود تصویب شد که در حین اجرا یا پس از آن با یک ماده واحده می تواند تبدیل به قانون دائمی شود و نیاز نیست به صحن برود چون این قانون بسیار تخصصی است و هر کسی نمی تواند در مورد آن نظر دهد، بنابراین مطابق اصل 85 باید آزمایشی اجرا شود.

بررسی قانون مجازات اسلامی جدید و مهمترین مواد این قانون که تغییر و بازنگری شدند.
حل ایرادات شرعی شورای نگهبان را در این قانون و از طرف دیگر بحث های حقوق بشری در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال در ماده 12 بر قانونی بودن دادرسی تاکید شده که پیش از این وجود نداشت. در ماده 14اصل مجازات بازدارند خیلی اختلاف وجود داشت؛ منظور تعزیری بازدارنده بود و قضات هم اختلاف داشتند. همه تعزیری شدند.

در ماده 17 ما دیه را تعریف و آورده شده که دیه اعم از مقدر و غیر مقدر مالی است که در شرع مقدس برای جنایت غیر عمدی بر نفس، اعضا و یا در جنایاتی که قصاص ندارد پرداخت می شود.در ماده 19 ما مجازات‌ها  را به 8 درجه تقسیم کردیم و این برای اولین بار است که اتفاق افتاده است و در واقع در مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی یک نوآوری است.به عبارتی با تقسیم مجازات‌ها  قضات نمی توانند تفسیری از قانون داشته باشند و دستشان بسته شده است. مثلا برای مجازات‌های درجه یک آورده شده است که مصادره اموال یا جزای نقدی بیش از یک میلیارد ریال. همچنین ماده 51 حل شده است. مطابق آن هرگاه حکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق،مرتکب جرم عمدی که شامل حد،قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت نشود محکومیت تعلیقی بی تاثیر می شود.

با استناد به ماده 27 که مدت حبس از روزی آغاز می شود که محکوم به موجب حکم قطعی لازم الاجرا حبس شود. درصورتی که فرد پیش از صدور حکم به علت اتهام یا اتهاماتی که در پرونده مطرح بوده بازداشت شده باشد، مدت بازداشت قبلی در حکم محاسبه می شود. درصورتی که مجازات حکم شلاق تعزیری یا جزای نقد باشد هر روز بازداشت معادل یک ضربه شلاق یا 100هزار ریال است. چنانچه مجازات متعدد به ترتیب نسبت به حبس شلاق و جزای نقدی محاسبه می شود.

در تبصره آمده که مبلغ مذکور در این ماده و سایر مبالغ مندرج در این قانون و قوانین دیگر از جمله مجازات نقدی به وسیله نرخ تورم اعلام شده توسط بانک مرکزی هر سه سال یکبار به پیشنهاد وزیر دادگستری و تصویب هیات وزیران تعدیل و در مورد احکامی که صدر می شود لازم الاجرا است.

یکی از موادی که در این قانون به خاطر ایراد شورای نگهبان اصلاح شد .ماده 35 بود که عبارت است از انتشار حکم محکومیت قطعی در جرائم موجب حد محاربه و افساد فی الارض یا تعذیر تا درجه چهار و نیز کلاهبرداری بیش از یک میلیارد ریال یا بیش از آن در صورتی که موجب اخلال در نظم یا امنیت نباشد در یکی از روزنامه های محلی در یک نوبت انجام می شود.بنابراین انتشار حکم محکومیت قطعی در جرائمی مانند رشاء و ارتشاء، اختلاس، پولشویی و … که جمعا 13 مورد است یک میلیارد ریال یا بیش از این باشد الزامی است که در رسانه ملی یا یکی از روزنامه های کثیرالانتشار منتشر شود.

یکی از این مواد ماده 36 است که در آن آمده است دادگاه می تواند حکم تعزیری را به حبس به میزان یک یا دو درجه، تبدیل مصادره اموال به جزای نقدی درجه یک یا چهار، تبدیل انفصال دائم به انفصال موقت به میزان 5 تا 15 سال و تقلیل سایر مجازات‌های تعزیری به میزان یک یا دو درجه از همان نوع یا تبدیل به انواع دیگر کاهش دهد.

از دیگر موادی که تغییر کردند می توانیم به مواد 38،39،55،61و 63 اشاره کنم. مثلا در ماده 38 در جرائم تعزیری هفت و هشت اگر دادگاه تشخیص دهد که فرد می تواند اصلاح شود می تواند در صورت نداشتن سابقه کیفری و

 

چکیده :
شرکتهای تولیدی به جهت رقابتی که با هم دارند به منظور کاهش بهای تمام شده، بهبود کیفیت و افزایش تولید کالا و نهایتا افزایش قدرت سودآو ری مستلزم استفاده از تجهیزات و ما شین آلات جدید می باشند. برای سرمایه گذاری در چنین دارا ئی های سرمایه ای نیازمند تامین مالی است. یکی از این منابع مهم تامین مالی شرکتها، انتشار و فروش سهام است، که بورس واوراق بهادار بازار مناسبی برای این امر محسوب میشود. ازطرفی تورم بعنوان یکی از شاخصهای بی ثبات درسطح اقتصاد کلان مطرح است که میتواند یکی از عوامل موثر در تصمیم گیری اقتصا دی و ما لی تلقی گردد و بر بازده سرمایه گذا ری تا ثیرگذار باشد. به همین منظور مدیران شرکت ها، سهامدارن و سرمایه گذاران آتی توجه خاصی به تورم و انتظارات تورمی دارند. بنابرین مشخص بودن رابطه بین تورم و بازده سهام میتواند راهگشائی برای مدیران و سرمایه گذاران آتی جهت تص میم گیری محسوب گردد. در این زمینه تحقیقات متعددی در کشورهای مختلف جهان اعم از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه انجام شده، که نتایج متفاوتی بدست آمده است. در بعضی از این تحقیقات، محققین تحقیقات خود را در به طور مستقیم برروی تأثیر تورم بر بازده سهام متمرکز کردهاند. گروه دیگری از این تحقیق تأثیر تورم را به طور غیرمستقیم مورد بررسی قرارداده اند. در این دسته از تحقیقات تأثر تورم بر متغیرهای دیگری بررسی میگردد و سپس با توجه به رابطه بین متغیرها با بازده سهام، به طور غیر مستقیم تأ ثیر تورم بر بازده سهام برر سی میشود که اثر زنجیره ای نیز نا میده میشود. از آنجائی که بازده سهام با شاخصهای بورسی ارتباط مستقیمی دارد، به این منظور با بررسی تأثیر تورم بر شاخصها میتوان به چگونگی تأثیر آن بر روند رشد یا نزول بازدهی سهام پیبرد. در این راستا، در این تحقیق اثرات تورم بر شاخصهای بورسی بررسی و نتایج آن به بازد هی سهام مرتبط می گرد د. در این پایان نامه از داد ه های مربوط به تعدادی از شاخصهای عمده بورس که از جمله سه شاخص “کل” ،”بازده نقدی” و “بازده نقدی و قیمت” استفاده شده است از داده های مربوط به این سه متغیر در طی دوره 1377 تانیمه اول ١٣٨٧ به صورت فصلی بهره گرفته شده و اثرات تورم فصلی بر این شاخصها بررسی گردیده است

 

فهرست مطالب
چکیده: ‌أ
فهرست مطالب ‌ب
فهرست جداول ‌ه
1- فصل اول: کلیات تحقیق 1
1-1- مقدمه 2
1-2- بیان مسأله پژوهش 3
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش 4
1-4- فرضیات پژوهش 4
1-4-1- فرضیه اصلی: 4
1-4-2- فرضیه های فرعی: 5
1-5- اهداف تحقیق 5
1-5-1- اهداف علمی: 5
1-5-2- اهداف کاربردی: 5
1-6- قلمرو تحقیق: 6
1-6-1- قلمرو موضوعی: 6
1-6-2- قلمرو مکانی: 6
1-6-3- قلمرو زمانی: 6
1-7- تعاریف اصطلاحات ومتغیرهای تحقیق 6
1-8- خلاصه فصل: 7
2- فصل دوم: ادبیات تحقیق 8

 

2-1- مقدمه 9
2-2- تورم 11
2-2-1- تعریف تورم 11
2-2-2- انواع تورم 12
2-2-3- ریشه ها و عوامل مؤثر بر تورم 14
2-2-4- بررسی تورم از دیدگاه مکاتب مختلف اقتصادی 17
2-2-5- پیامدهای تورم: 20
2-2-6- اندازه‌گیری تورم 23
2-3- نااطمینانی تورم 24
2-3-1- تعریف نااطمینانی تورم 24
2-3-2- منابع نااطمینانی تورم 24
2-3-3- مدلهای تجربی اندازه گیری نااطمینانی تورم 27
2-3-4- معیارهای اقتصادسنجی نااطمینانی تورم 27
2-4- ساختار سرمایه 30
2-4-1- تعریف ساختار سرمایه 30
2-4-2- نظریه های ساختار سرمایه 31
2-4-3- عوامل مؤثر بر ساختار سرمایه 46
2-4-4- نسبت های ساختار سرمایه 47
2-4-5- سه استفاده عمده از نسبت‌های ساختار سرمایه 50
2-4-6- شیوه‌های تأمین مالی 51
2-4-7- هزینه سرمایه 53
2-5- بررسی تحقیق های انجام شده 57
2-5-1- پیشینه تحقیق در خصوص نااطمینانی نرخ تورم. 57
2-5-2- پیشینه تحقیق در خصوص ساختار سرمایه 60
2-5-3- پیشینه تحقیق در خصوص تاثیر نااطمینانی تورم بر ساختار سرمایه 64
2-6- خلاصه و جمع بندی 64
3- روش تحقیق 65
3-1- مقدمه 66
3-2- روش تحقیق 67
3-3- فرضیه های تحقیق 67
3-3-1- فرضیه اصلی : 67
3-3-2- فرضیه فرعی دوم: 68
3-3-3- فرضیه فرعی سوم: 68
3-4- جامعه و نمونه آماری 68
3-5- روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات 69
3-5-1- آمار توصیفی 70
3-5-2- آمار استنباطی 70
3-6- روش جمع آوری اطلاعات 73
3-7- خلاصه و جمع‌بندی 73
4- داده ها 86
4-1- مقدمه 75
4-2- آمار توصیفی 76
4-3- آمار استنباطی 77
4-3-1- برآورد نااطمینانی تورم 77
4-3-2- آزمون فرضیات 78
4-4- خلاصه فصل 87
5- نتیجه گیری و پیشنهادات 89
5-1- مقدمه 89
5-2- بحث و نتیجه گیری در خصوص فرضیات 89
5-3- نتیجه گیری نهایی 90
5-3-1- خلاصه آمار توصیفی: 90
5-3-2- خلاصه بخش استنباطی: 91
5-4- پیشنهادات تحقیق 94
5-4-1- پیشنهاد مبتنی بر نتایج تحقیق 94

چکیده:

توسعه فیزیکی و رشد شهرهای ایران تا چند دهه­ پیش، هماهنگ و متناسب با نیازهای جامعه شهری بود. با بروز تحولات جدید، شهرها به سرعت تغییرات و دگرگونی هایی را پذیرا شدند. این دگرگونی­ها به شکل رشد سریع جمعیت و گسترش فیزیکی شتاب آمیز شهرها، و به صورت نامتعادل و ناهماهنگ بوده است. مهمترین مساله­ای که در برابر توسعه شهری قرار می­گیرد، مکان استقرار آنهاست. اصولا استقرار و پیدایش یک شهر بیش از هر چیز تابع شرایط محیطی و موقعیت جغرافیایی است، زیرا عوارض و پدیده­های طبیعی در مکان­گزینی، حوزه نفوذ، پراکندگی، توسعه فیزیکی و امثال آن اثر قاطعی دارند. هدف از این پژوهش بررسی نقش عوامل اکولوژیکی در مکان یابی توسعه شهری، مکان­گزینی شهر نورآباد براساس مدل اکولوژیکی و همچنین مکان­ یابی توسعه آتی این شهر است. روش تحقیق، تحلیلی – توصیفی است که با بهره گرفتن از نرم افزار Arc GIS   9.3 و منطق بولین، مدل اکولوژیکی معیار­های اکولوژیکی توسعه شهری برای شهر نورآباد ممسنی شده است. نتایج تحلیل مکان­گزینی شهر نورآباد در مقایسه با عوامل اکولوژیکی توسعه شهری نشان داد که ارتفاع، بارش و دما مناسب­ترین، شیب، جهت دامنه و خاک نامناسب­ترین عوامل اکولوژیکی در مکان­گزینی شهر نورآباد ممسنی بوده است. در مرحله بعد نتایج مکان­ یابی بهینه توسعه فیزیکی شهر نشان داد که عامل فاصله تا مسیل با 98/89 درصد مناسب­ترین و جهت دامنه با 34/12 درصد نامناسب ترین عامل اکولوژیکی در مکان­ یابی بهینه بوده است. به منظور اجرای مدل، ابتدا لایه ­های هر یک از عوامل به صورت زمین مرجع در محیطGIS تهیه شدند. سپس این لایه ­ها برای اجرای مدل به فرمت شبکه­­ای تبدیل شدند. در این راستا لایه ­های ارتفاع، شیب، جهت دامنه، زمین شناسی، دما، بارش، فاصله تا مسیل، خاک شناسی، پوشش و کاربری اراضی و فاصله تا محدوده شهر تهیه و مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین ملاحظه­ی نقشه­های حاصل از ترکیب لایه ­ها نشان داد که که از محدوده مورد مطالعه برای توسعه آتی، تنها 185 هکتار که معادل 07/1 درصد از سطح کل منطقه است، برای توسعه آتی شهری مناسب می باشد و 93/98 درصد دارای شرایط مناسبی برای توسعه نیست. از نظر جهت­های توسعه، نواحی غرب و شمال مکان­های مطلوب برای توسعه آتی است، تنها 9 هکتار از سطح شهر نورآباد که معادل20/1 درصد می باشد، مناسب و براساس مدل اکولوژیکی مکان­گزینی شده است و 80/98 درصد از سطح شهر نامناسب است.

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1)مقدمه………………………………………………………………………………………….14

1-2). تعریف موضوع………………………………………………………………………….15

1-3). اهمیت وارزش تحقیق……………………………………………………………………..16

1-4). پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………..17

1-5). اهداف تحقیق……………………………………………………………………………..20

1-6). سوالات و فرضیه­ های تحقیق…………………………………………………………….21

1-7). روش تحقیق…………………………………………………………………………………21

1-7-1). مدل منطق بولین یا منطق صفر و یک……………………………………………….22

1-8). مشکلات تحقیق ………………………………………………………………………….23

فصل دوم: مبانی نظری

 2-1)مقدمه…………………………………………………………………………………………25

2-2). مباحث مربوط به توسعه شهری. …………………………………………………………25

2-2-1). شهر……………………………………………………………………………………25

 2-2-2). برنامه­یزی………………………………………………………………………………26

2-2-3). برنامه ­ریزی شهری……………………………………………………………………..27

2-2-4). کاربری اراضی………………………………………………………………………..27

2-2-5). رشد و توسعه شهری………………………………………………………………..28

2-2-6). مفهوم توسعه فیزیکی……………………………………………………………..28

2-2-7). فضای شهری………………………………………………………………..29

 2-2-8). بافت…………………………………………………………………………………29

2-2-9). نظریات مورفولوژیکی و توسعه فیزیکی شهر………………………………………30

2-2-10). توسعه فیزیکی شهر از دیدگاه اکولوژیک………………………………………..31

2-2-11). نظریه­ های هسته­ های متعدد شهر یا شهر چند هسته­ای……………………..31

2-2-12). نظریه ساخت دوایر متحدالمرکز………………………………………………….32

2-2-13). نظریه ساخت ستاره­ای شکل…………………………………………………..32

2-2-14). نظریه محوری یا توسعه قطاعی شهر…………………………………………33

2-2-15). نظریه شهر خطی…………………………………………………………………33

2-3). متغیرهای موثر در مکان­ یابی توسعه­ فیزیکی شهرها……………………………..33

2-3-1). مقدمه…………………………………………………………………………….33

2-3-2). ژئومورفولوژی……………………………………………………………34

2-34). جنس خاک……………………………………………………………………34

2-3-5). قابلیت خاک. ……………………………………………………………….35

2-3-6). شیب…………………………………………………………………………….35

2-3-7). باد……………………………………………………………………………….35

2-3-8). آب­های زیر­زمینی…………………………………………………………………36

2-3-9). ارتفاع……………………………………………………………………………….36

2-3-10). رعایت حریم گسل…………………………………………………………….36

 

 

2-3-11). جهت­های جغرافیایی……………………………………………………….36

2-3-12). حریم رودخانه­ ها………………………………………………………………….37

فصل سوم: معرفی منطقه­ مورد مطالعه

 3-1).مقدمه…………………………………………………………………………..39

3-2). ویژگی­های جغرافیایی-طبیعی منطقه…………………………………………40

3-3). وضعیت توپوگرافی ……………………………………………………………41

3-4). وضعیت شیب منطقه………………………………………………………….42

3-5). جهت دامنه………………………………………………………………………42

3-6). ویژگی­های زمین­ساختی و تکتونیکی محدودۀ مورد مطالعه………………….45

3-6-1). زمین­ شناسی……………………………………………………………….46

3-7). ویژگی­های آب و هوایی شهر نورآباد……………………………………………47

3-7-1). تابش آفتاب………………………………………………………………..47

3-7-2). میزان دما و رژیم حرارتی……………………………………………………..48

3-7-3). پراکندگی بارش در شهر نورآباد ……………………………………………49

3-7-4). باد ……………………………………………………………………………49

3-8). وضعیت هیدرولوژی منطقه………………………………………………….50

3-8-1). .منابع آبهای سطحی………………………………………………………..51

3-8-2 ). منابع آب­های زیرزمینی…………………………………………………….51

3-9). خاکشناسی منطقه مورد مطالعه……………………………………………….52

3-10). خصوصیات زلزله­خیزی محدودۀ مورد مطالعه…………………………………54

3-11) مطالعات تاریخی………………………………………………………………54

3-11-1) وجه تسمیه ……………………………………………………………….54

3-12). مطالعات کالبدی………………………………………………………………54

3-12-1). مرحله اول توسعه شهر نورآباد……………………………………………54

3-12-2). مرحله دوم توسعه از سال 1345 تا قبل از انقلاب اسلامی………..56

3-12-3). مرحله سوم توسعه شهر بعد از انقلاب تا سال1365………………….57

3-12-4). مرحله چهارم توسعه شهر از دهه 1365 به بعد………………………..58

3-13). تغییر و تحولات جمعیت شهر………………………………………………..59

3-13-1). تراکم خالص و ناخالص جمعیت شهر نورآباد…………………………60

3-13-2). بررسی وضعیت اشتغال و فعالیت در شهر نورآباد…………………….60

3-14). اقتصاد شهر………………………………………………………….. 61

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و نتیجه­ گیری

 4-1). مقدمه ………………………………………………………………………64

4-2). بررسی وضعیت تناسب عوامل اکولوژیکی منطقه………………………..64

4-2-1).  وضعیت تناسب ارتفاع از سطح دریا منطقه……………………………62

4-2-2).  وضعیت تناسب شیب منطقه…………………………………………..65

4-2-3).  وضعیت تناسب جهت دامنه…………………………………..66

4-2-4).  وضعیت تناسب زمین­ شناسی منطقه………………………………67

4-2-5). وضعیت تناسب بارش منطقه…………………………………………..69

4-2-6). وضعیت تناسب دما منطقه……………………………………………..70

4-2-7).  وضعیت تناسب فاصله تا مسیل منطقه…………………………….71

4-2-8). وضعیت تناسب خاک منطقه. ……………………………………..72

4-2-9). وضعیت تناسب پوشش گیاهی و کاربری اراضی منطقه…………..73

4-2-10). وضعیت تناسب فاصله تا محدوده شهر…………………………….75

4-2-11). ترکیب کلیه لایه ­های عوامل اکولوژیکی منطقه. ………………..76

4-3). مکان­گزینی شهر نورآباد(براساس با مدل اکولوژیکی)………………….77

4-4). مکان­ یابی بهینه­ توسعه آتی شهر نورآباد براساس عوامل اکولوژیکی…….84

4-5). پیامدهای توسعه فیزیكی شهر نورآباد ………………………………….91

4-5-1). آلودگی آب. …………………………………………………………..92

 4-5-2). تخریب اراضی كشاورزی…………………………………………92

4-6). نتیجه ­گیری. …………………………………………………………………93

4-7). آزمون فرضیه­ ها……………………………………………………………97

4-8). ارائه پیشنهادات و راهکارها……………………………………………..98

منابع ومآخذ………………………………………………………………….99

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

 شهرنشینی و توسعه فضایی- کالبدی متاثر از توزیع فضایی جمعیت٬ انواع عوامل طبیعی (اقلیم٬ خاک٬ ژئومورفولوژی و….) و انسانی ( جمعیت٬ اقتصاد٬ فرهنگ٬ سیاست و….) در عرصه زندگی بشری به عنوان ویژگیهای جهانی از قرن 18 میلادی٬ روند تکاملی را طی کرده و در قرن 20 شدت یافت٬ در قرن 21 میلادی نیز شاهد شهرنشینی گسترده با بیش از 62 درصد خواهیم بود (باستیه٬ 1377 :239 ). تراکم بیش از اندازه جمعیت، تمرکز فعالیت­ها وفراوانی ساخت و سازها، رشد و گسترش فیزیکی کانون­های شهری و تخریب اکوسیستم طبیعی را در پی داشته است. هر چند توسعه شهر در کشورهای صنعتی در قرون گذشته به آرامی صورت گرفته است اما در کشورهای در حال توسعه بعد از جنگ جهانی دوم صورت گرفته است وشهرهای کشورهای در حال توسعه با شتاب و سرعت بیشتری از شهرهای ممالک صنعتی توسعه می­یابند (شکویی ٬ 1365 :176 ). لذا مطالعه اینگونه مسائل و آگاهی از کم و کیف آنها یکی از مهمترین وظائف برنامه­ ریزان شهری می­باشد. لازم به ذکر است که در دهه­های اخیر شهرهای ما (بخصوص شهرهای بزرگ) به خوبی گسترش یافته­اند. این گسترش کالبدی یا انفجار کالبدی در بسیاری از موارد بیش از انفجار جمعیت بوده است. یعنی نسبت افزایش سطح بیش از افزایش جمعیت می­باشد. در وهله اول این گسترش به نظر منطقی و طبیعی می ­آید چون با رسیدن جمعیت به آستانه­های جدید تاسیسات و تسهیلات مورد نیاز و تقاضای جامعه شهری تامین می­باشد که تناسب ساده با افزایش جمعیت ندارد ولی میتواند دامنه­ای بس وسیع­تر از آستانه موجود را پاسخگو باشد (فرج زاده ٬ 1385 : 12 ). استقرار و پیدایش یک شهر بیش از هر چیز تابع شرایط و موقعیت جغرافیایی است، زیرا عوارض و پدیده­های طبیعی در مکان­گزینی، حوزه نفوذ، توسعه فیزیکی و مورفولوژیک شهری اثری قاطعی دارند. پدیده های طبیعی گاه به عنوان عوامل مثبت و گاه عوامل منفی و بازدارنده عمل می کنند( ثروتی و دیگران، 1388: 27) . عدم سازگاری محیط طبیعی در توسعه شهرها می ­تواند زمینه ­های ایجاد مخاطرات گوناگون طبیعی را فراهم سازد همچنین بستر طبیعی قادر است در رابطه با عوامل آب و خاک ، شیب ، آب و هوا و ….. محدودیت هایی را برای توسعه فیزیکی شهرها ایجاد نماید( عزیزپور، 1375: 68). در این پژوهش ابتدا به گر­آوری مبانی نظری در خصوص نقش و تاثیر عوامل اکولوژیکی در توسعه فیزیکی شهر­ها پرداخته شده است و سپس با بررسی و مطالعات وضع موجود شهر نورآباد ممسنی و مقایسه آن با معیارهای بهینه و معقول اکولوژیکی در سه قسمت به مکان­ یابی توسعه شهری( در سطح بخش مرکزی شهرستان)، مکان­گزینی شهر نورآباد( در مقایسه با مدل اکولوژیکی) و در نهایت مکان­ یابی توسعه آتی شهر پرداخته شده است.

فصل­بندی پایان نامه به شرح زیر می­باشد:

فصل اول: به معرفی موضوع تحقیق، اهداف تحقیق، بیان مسأله، ضرورت، اهداف تحقیق و پیشینه آن پرداخته شده است.

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق است که در این فصل به نظریات، دیدگاه ­ها، مکاتب، مدل­ها و سایر مباحث مربوط اشاره شده است.

فصل سوم: در فصل سوم به معرفی منطقه مورد مطالعه (نورآباد ممسنی) پرداخته شده است و ویژگی­های جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی منطقه آورده شده است.

فصل چهارم: در فصل چهارم که به یافته­ های تحقیق مورد تجزیه و تحلیل، قرار گرفته است. در این فصل به ارزیابی و تحلیل نقش عوامل اکولوژیکی بر مکان­ یابی توسعه شهری( در سطح بخش مرکزی شهرستان)، مکان­گزینی شهر نورآباد( در مقایسه با مدل اکولوژیکی) و مکان­ یابی توسعه آتی شهر پرداخته شده است. در نهایت به نتیجه گیری، آزمون فرضیه ­ها و پیشنهادات پرداخته شده است.

2-1- تعریف موضوع

فرهنگ مادی ومعنوی شهری، حاصل دستاورد بزرگ كانون تمدن­ساز از چند هزار سال پیش تاكنون بوده است و دستیابی به رفاه و آسایش فزاینده در محیط زیست شهری، از دغدغه­های فكری فرهیختگان به­ویژه كارشناسان آشنا به مسائل شهری در دو قرن اخیر می­باشد. با گذشت زمان، نابودی منابع طبیعی شهری، از جمله زمین­های كشاورزی و منابع آبها، توسعه ناموزون آن، فقدان مدیریت كار آمد شهری با وضعیت نابرابری زای اقتصادی، مهاجرت سیل آسای جمعیت روستایی به شهرها تراكم و فشردگی این مهاجرین در محله­های مختلف و جدائی­گزینی در شهرها، از مسائل و معضلاتی است كه چشم انداز ناپایداری را بر شهرها تحمیل كرده است (مهندسین مشاور امکو ٬ 1379 :15 ). چنین تحولی موجب گستردگی محدوده خدماتی شهرها شده كه انبوه جمعیت شهری را بـا سطوح طبقات اجتماعی متفاوت در خود جای داده است. با پویش فزاینده و سریعی كـه در ساخت كالبدی شهر، از سال 1350 به بعد یعنی اوج دوره رشد شهرها و هرج و مرج توسعه كالبدی شهری ایران، آن چنان وسعت می­یابد كه حتی تدوین قوانین سخت و برخورد قهرآمیز شهرداری ­ها نیز از بروز آن عاجز می­ماند. نتیجه آنكه شهرهای ایران به خصوص بافت كـالبدی آنها، منشاء و بستر ناپایداری در شهرها می­گردد. تغییرات کالبدی و تحولات فضایی شهرها، چنان سریع و شتابنده عمل کرده است که پس از دوره­ای کوتاه، اکنون شهرهای کشور، نه تنها توانایی حفظ ویژگی­های سنتی و اصیل، خود را ندارند، بلکه اصول تازه و علمی نیز بر کالبد آنها و رشد و توسعه آیندشان با مشکلات بسیاری همراه است(نصیری،54:1384). بیشتر شهرها در گذشته به صورت طبیعی رشد کرده ­اند، یعنی توسعه شهر بدون برنامه ­ریزی آتی انجام شده و شهر به صورت افقی توسعه یافته است. در رشد طبیعی شهر، سیستم جاده­ای، پارک­ها، مدارس، زمین­بازی و… بدون نظم و ملاحظات توسعه آتی شهر ایجاد می­شدند. امروزه توسعه فیزیکی نابسامان و بی­رویه یکی از مشکلات شهر و شهرنشینی جهان سوم در دوران معاصر است. به طوری که طی فرایندی مداوم، محدودیتهای فیزیکی و فضاهای کالبدی شهر در جهات عمودی و افقی به لحاظ کمی و کیفی رشد می­یابد و اگر این روند سریع بی­برنامه باشد، ترکیبی نامناسب از فضاهای شهری مشکل­زا خواهد انجامید و با عوارضی مثل بی­نظمی فضایی، گسترش فقر و نابرابری، فرسایش و آلودگی محیط زیست، کاهش زمینهای کشاورزی و ناامنی اجتماعی همراه خواهد بود. به همین دلیل موضوع رشد و توسعه فیزیکی و نحوه برنامه ­ریزی و مدیریت آن به یک مساله مهم سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در کشورهای مختلف از جمله ایران بدل شده و عموم مسوولان، مدیران و کارشناسان را به جست و جوی چاره برای حل برانگیخته است (حیدری،10:1385). توسعه فیزیکی و ناموزون شهرها بیشتر به سیاست­های اداری روستا-شهر وابسته بوده، روند بورس بازی، معاملات اقماری زمین نیز از عوامل اصلی در توسعه فیزیکی ناموزون شهرها محسوب می­ شود. هم­اکنون یکی از مشکلات تمام شهرها، رشد شهرنشینی و به تبع آن گسترش شاخک­های خزنده شهری بر اراضی پیرا شهری است که پیامد­هایی چون: حاشیه­نشینی، نابودی اراضی کشاورزی، افزایش جمعیت شهرها، عدم امکان پاسخگویی برای برخی از خدمات و کاربری­ها در شهر، گسستگی بافت­های فیزیکی، مشکلات زیست محیطی، خصوصا آلودگی و نابسامانی سیمای شهری داشته است (سعید آبادی و همکاران،44:1389). توسعه فیزیکی -کالبدی یک سیستم شهری تحت تاثیر عوامل مختلف قرار می­گیرد که یکی از مهمترین این عوامل ویژگی­های محیط طبیعی، یعنی بستری که شهر بر روی آن قرار گرفته می­باشد، عواملی مانند: اقلیم، ژٍئومورفولوژی، منابع آب، خاک… در توسعه یک شهر نقش بسیار تعیین کننده و مهمی را می­توانند بر عهده داشته باشند (فریادی و همکاران،2:1386).

شهر نورآباد به عنوان یكی از شهرهای استان فارس با مساحتی در حدود 783 هکتار و جمعیتی برابر 52597 نفر ( درسال1385 ) از نظر جمعیتی، نسبت به سال1345 ده برابر شده و از نظر كالبدی رشد زیادی پیداكرده است این رشد جمعیتی و كالبدی از حدود سال­های 61 ـ 60 ، آغاز گردیده و با شتاب ادامه دارد و افزایش جمعیت شهری هم به طور طبیعی و هم در نتیجه مهاجرت گسترده روستائیان از روستاهای اطراف  آن، صورت گرفته است كه این روند علاوه بر رشد فیزیكی و كالبدی شهر به ویژه در جهت شرقی موجب ارتقاء نقش و عملكرد شهر از حیث اداری، خدماتی در منطقه شده است. همچنین رشد فیزیكی اراضی شهری كه توپوگرافی مساعد، آن را تشدید نموده است، به بورس بازی زمین، توسعه نامتعادل شهر، کمبود سرانه­های شهری٬ بالا رفتن تراکم شهر و تخریب زمین­های كشاورزی اطراف شهر انجامیده است. از سوی دیگر وجود جاده ارتباطی شیراز ـ اهواز در نزدیكی محدوده شهر، قابلیت دسترسی به سایر نقاط كشور را افزایش داده، كه این موقعیت نیز منجر به جذابیت بیشتر شهر و ورود مهاجرین روستایی از نقاط دورتر شده است. شهر نورآباد از آنجا که از هسته­های روستایی تشکیل شده است، اراضی کشاورزی و باغات متعددی در بین آنها گسترده