چكیده …………………………………..1

فصل  اول کلیات پژوهش……………………………………. 2

مقدمه………………………………….. 3

بیان مسأله………………………………….. 5

اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………….. 7

اهداف پژوهش……………………………………. 9

هدف کلی…………………………………… 9

اهداف جزئی…………………………………… 9

فرضیه‌های پژوهش……………………………………. 9

سوال پژوهشی…………………………………. 9

تعاریف متغیرها ………………………………….9

تعاریف نظری…………………………………… 9

سبکهای دلبستگی…………………………………… 9

سبکهای هویت…………………………………… 10

کفایت اجتماعی…………………………………… 10

تعاریف عملیاتی…………………………………… 10

سبکهای دلبستگی…………………………………… 10

سبکهای هویت…………………………………… 11

کفایت اجتماعی…………………………………… 11

فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش……………………………………. 12

کفایت اجتماعی…………………………………. 13

کفایت اجتماعی، تمرکز بر رفتارهای فرا اجتماعی…………………. 14

مهارت ها و توانایی شناختی…………………………………. 15

مهارتهای رفتاری…………………………………… 16

کفایت های هیجانی…………………………………… 16

آمایه های انگیزشی و انتظارات…………………………………… 17

کفایت اجتماعی و بهداشت روانی مثبت…………………………………… 17

دلبستگی…………………………………… 18

مفاهیم اساسی نظریه دلبستگی…………………………………. 19

پایه های شکل گیری نظریه‌های دلبستگی…………………………………… 20

نظریه روان تحلیلی………………………………….20

نظریه یادگیری…………………………………… 20

آنا فروید…………………………………. 22

نظریه اشپیتز…………………………………. 22

نظریه اریکسون…………………………………. 22

نظریه وینی کات …………………………………. 23

نظریه ماهلر…………………………………. 23

نظریه شناختی…………………………………. 24

مراحل دلبستگی…………………………………… 24

رویکرد رفتاری………………………………….. 24

مرحله پیش دلبستگی (تولد تا 6 هفتگی)…………………………………. 24

مرحله دلبستگی در حال انجام (6 هفتگی تا 6-8 ماهگی)…………….. 25

مرحله دلبستگی واضح (6-8 ماهگی تا 18 ماهگی- 2 سالگی)……….. 25

تشکیل رابطه متقابل (18 ماهگی تا 2 سالگی و بعد از آن )………….. 26

الگوهای دلبستگی…………………………………… 27

دلبستگی اجتنابی یا مضطربانه- اجتنابی…………………………………… 27

دلبستگی مقاوم یا مضطربانه- مقاوم………………………………….. 28

دلبستگی آشفته – سردرگم یا مضطربانه- سردرگم…………………….. 28

عوامل موثر بر کفیت دلبستگی …………………………………. 29

انواع اختلالات دلبستگی…………………………………… 30

نوع اول: اختلال دلبستگی بدون تعلق (دل‌بسته)…………………… 30

نوع دوم: اختلال دلبستگی نامتمایز………………………………….. 30

نوع سوم: اختلال دلبستگی بازداری شده‌ (منع شده)…………….. 31

نوع چهارم: اختلال دلبستگی پرخاشگرانه…………………………… 32

نوع پنجم: اختلال نقش وارونه (جابجا شده‌)…………………….. 32

دلبستگی اولیه و روابط رمانتیک بزرگسالان………………………… 33

مواضع نظریه پردازان در رابطه با موضوع پژوهش…………….. 35

در زمینه هویت…………………………………… 35

تعریف هویت…………………………………… 35

 

 

دیدگاه های نظری درباره هویت…………………………………… 37

رویکرد ساختاری هویت…………………………………… 38

دیدگاه اریکسون………………………………….. 38

دیدگاه مارسیا…………………………………. 40

رویکرد فرایندی به هویت…………………………………… 42

دیدگاه بورک (نظریه کنترل هویت)…………………………………. 42

دیدگاه برزونسکی به هویت…………………………………… 45

فرایند هویت…………………………………… 46

محتوی هویت…………………………………… 47

شخصی، جمعی و اجتماعی…………………………………… 47

ساختار هویت…………………………………… 48

سبك‌های پردازش هویت…………………………………… 49

سبك پردازش هویت اطلاعاتی…………………………………… 50

سبك‌ پردازش هویت هنجاری…………………………………… 52

سبك پردازش هویت مغوشش – اجتنابی……………………… 54

یک مدل تصویری از سبك‌های هویت…………………………………… 56

عوامل موثر بر شكل‌گیری هویت…………………………………… 57

جایگاه خود در نظریه سبك های پردازش هویت………………….. 58

سبك‌های پردازش هویت و مبانی تعریف «خود» …………………59

سبك‌های پردازش هویت و جهت گیری علّی……………………… 59

سبك‌های هویت و مفروضه‌های معرفت شناختی………………… 60

سبك پردازش هویت و اهداف تحصیلی و شغلی……………….. 61

سبك های پردازش هویت و روابط بین فردی……………………. 62

سبك‌های پردازش هویت و سن…………………………………… 62

رابطه سبك های هویت با عملكرد تحصیلی و پیشرفت تحصیلی…….. 63

پیشینه مطالعاتی…………………………………… 66

فصل سوم روش پژوهش……………………………………. 69

طرح پژوهش……………………………………. 70

جامعه آماری…………………………………. 70

حجم نمونه………………………………….70

شیوه نمونه گیر ی…………………………………. 71

روش گردآوری اطلاعات…………………………………… 71

نحوه نمره گذاری و تفسیر نتایج…………………………………… 71

ویژگی های روان سنجی…………………………………… 72

.پرسشنامه سنجش سبک هویت (ISI-G6)……………………… 73

پرسشنامه کفایت اجتماعی…………………………………… 75

روش تجزیه تحلیل داده ها………………………………….76

فصل چهارم (تجزیه و تحلیل داده‌ها)………………………………… 77

مقدمه…………………………………. 78

4-1 : داده های توصیفی…………………………………… 78

4-2 :  تحلیل داده ها…………………………………. 86

فصل پنجم بحث و نتیجه‌گیری…………………………………… 91

1-5 خلاصه پژوهش…………………………………. 92

2-5 : بحث در چارچوب فرضیه‌های پژوهش…………………. 93

3-5 محدودیت‌های پژوهش……………………………………. 97

4-5 پیشنهادها…………………………………. 97

پیشنهادهای پژوهشی…………………………………. 97

پیشنهادهای کاربردی…………………………………. 98

منابع …………………………………. 99

پیوست ها…………………………………. 107

چکیده:

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین سبک های دلبستگی و سبک های هویت با کفایت اجتماعی دانش آموزان دبیرستان تدوین شده است . این پژوهش از نوع تحقیقات همبستگی است . جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره متوسطه مدارس دولتی شهرستان گیلان غرب استان کرمانشاه بوده است. نمونه این پژوهش با بهره گرفتن از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه ای تعداد 240 نفر انتخاب شدند.و از پرسشنامه های کفایت اجتماعی ، پرسشنامه ی سبک های هویت، پرسشنامه سبک‌های دلسبتگی استفاده شد. داده‌ها با بهره گرفتن از آمار توصیفی مانند میانگین، انحراف معیار، هیستوگرام و آمار استنباطی، تحلیل رگرسیون چند متغیری و همبستگی پیرسون استفاده شده است.  نتایج نشان داد بین سبک‌های دلبستگی و کفایت اجتماعی دانش‌آموزان دبیرستانی رابطه وجود دارد. بین سبک‌های هویت و کفایت اجتماعی دانش‌آموزان دبیرستانی رابطه وجود دارد. بدان معنا که بین نمرات سبک‌های دلبستگی اجتنابی  و دوسوگرا  با کفایت اجتماعی دانش‌آموزان ارتباط معکوس و معنی‌داری وجود دارد اما بین نمرات دلبستگی ایمن و کفایت اجتماعی دانش‌آموزان ارتباط معنی داری مشاهده نشد. بین نمرات سبک هویت سردرگم و کفایت اجتماعی دانش‌آموزان درسطح01/0=α ارتباط معکوس و معنی‌داری  تایید شدو همچنین بین سبک‌های هویت اطلاعاتی ، هنجاری و تعهد هویت  با کفایت اجتماعی دانش‌آموزان ارتباط مستقیم و معنی‌داری (01/0 P≤)تایید شد.

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه:

در مورد کفایت اجتماعی تعاریف متعددی از سوی روان‌شناسان و جامعه‌شناسان ارائه شده است کفایت به طور کلی رابطه‌ای است که هر ارگانیسم نسبت به وضع موجود با محیط خود برقرار می‌کند. مفهوم ضمنی آن این است که افراد درگیر فرایندی مستمر برای ابراز استعدادهای خود واکنش نسبت به محیط و در عین حال تغییر دادن آن به گونه‌ای مؤثر و سالم می‌شود (افشارنیاکان، 1380).

به علاوه می‌توان گفت که هرگاه تعادل جسمی و روحی فرد به گونه‌ای دچار اختلال شود که حالت ناخوشایندی به فرد دست بدهد و برای ایجاد توازن نیازمند به کارگیری نیروهای درونی و حمایتی خارجی باشد و در این اسلوب در بکارگیری ساز و کارهایی جدید موفق شود به شکل درست حل نماید فرایند کفایت به وقوع پیوسته است (اسلامی‌نسب، 1383). اما کفایت اجتماعی به وضعیتی اطلاق می‌شود که افراد خود را به تدریج از روی عمد و غیرعمد تعدیل می‌کنند تا با فرهنگ موجود سازگار شوند، مانند رعایت عادت، عرف و یا تقلید (مصائبی، 1387). و این صحت نخواهد داشت جز اینکه کودک در یک محیط، این عاطفی‌گری و محبت مادرانه و پدرانه را بچشد و ارتباط عاطفی مناسبی با والدین خود برقرار نماید از این طریق زمینه را برای شکل‌گیری هویت مناسب و سازگاری اجتماعی مثبت و سازنده آماده نماید. بدون شک نوع ارتباط عاطفی با والدین یا نوع سبک دلبستگی[1] یکی از عوامل بسیار تأثیرگذار است، در چگونگی شکل‌گیری هویت نوجوانان، هر کودکی که به دنیا می‌آید اولین کسی را که در بدو تولد مشاهده و لمس می‌کند مادر است در واقع کودک در حالی، دنیای بسته و امن جنبشی را وداع می‌گوید که امنیت از دست رفته را با آغوش پر مهر مادر میدان می‌کند و این پایگاه سرشار از عاطفه پایه‌گذار اولین روان‌بندهای عاطفی و طرحواره‌های ارتباطی در نوزاد است که بی‌شک متضمن امنیت روانی ـ عاطفی کودک در چند سال اول زندگی است و چه بسا اثرات طولانی مدت عواطف مادری، گستره زندگی فرد را در بر می‌گیرد (بالبی[2]، 1969).نحوة شکل‌گیری و پرداخته شدن سبک‌های دلبستگی ارتباط وتأثیر بسیار زیادی در چگونگی بروزکفایت اجتماعی دارد چرا که کفایت اجتماعی به معنی آن است که افراد یا گروه‌ها رفتار خود را تعدیل و با فرهنگ و هنجارهای اجتماعی انطباق نمایند (اسماعیلی،1380).

رشد انسان با گذر از دوران کودکی به پایان نمی‌رسد بلکه فرایندی است مداوم، با گستره‌ای از تولد تا بزرگسالی ودر نهایت پیری، بعد از دوره کودکی، دوره‌ای آغاز می‌شود که نوجوانی[3] نام دارد. در واقع این دوره، دورة گذر از کودکی به بزرگسالی است. این دوره مرز سنی کاملاً مشخصی ندارد اما از 12 سالگی آغاز می‌شود و تا آخرین سال‌های دهة زندگی یعنی تا رسیدن به رشد جسمانی کامل، ادامه می‌یابد. در این دوره نوجوان به بلوغ جنسی و جسمی می‌رسد و هویت فردی خود را از هویت خانوادگی جدا می‌کند (اتکینسون و همکاران[4]؛ به نقل از براهنی و همکاران، 1382).

یک وظیفه مهم نوجوانی، شکل‌گیری هویت[5] است. هویت یک مجموعة به هم پیوسته است از ارزش‌های شخصی مرتبط با اهداف شغلی، ارتباطات و ارزش‌های مذهبی و سیالی می‌باشد (اریکسون[6]، 1968).

هویت در روانشناسی یکی از مشخصات شخصیت فرد به شمار می‌رود چنانکه در اغلب تعاریف هویت، این مسأله نهفته است که ما چه تعریفی از خود داریم (حاجیانی، 1387). دسترسی به یک هویت با ثبات نه تنها یک حس یکپارچه از خود فراهم می‌کند بلکه امکان پیشرفت و سازش‌های آینده را در سراسر زندگی ایجاد می‌کند (فابر و همکاران[7]، 2003). یکی از مسائل مهم تحول انسان روند شکل‌گیری هویت است. این فرایند از بدو تولد آغاز می‌گردد و در دورة نوجوانی به اوج می‌رسد، در واقع یکی از تکالیف عمده نوجوانی در جامعه تشکیل هویت است (رزمی، 1383).

گلاسر[8] (1982؛ به نقل از رزمی، 1383) اعتقاد دارد که هویت عبارت است از نیاز به احساس جدا و متمایز بودن از دیگران است، به نظر وی این نیاز نه تنها نیاز روانی و اساسی انسان است که همة مردم و در همة فرهنگ‌ها از بدو تولد تا مرگ دارا می‌باشند (گلاسر، 1982؛ به نقل از رزمی، 1383).

 سلیگمن (1991) معتقد است که به طور کلی شکل‌گیری هویت موفق در نوجوانان محصول چهار عامل رشد شناختی، ارتباط با والدین، تجارب خارج از خانواده و زمینه‌های گسترده اجتماعی دیگر است که از میان این عوامل نقش خانواده و ارتباطات عاطفی درون آن در شکل‌گیری هویت مورد تأکید قرار گرفته است به گونه‌ای که تعداد زیادی از پژوهشگران معتقدند که ارتباط کودک با والدین شکل‌گیری هویت او را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

بیان مسئله:

وقتی شخص برای رسیدن به یک نتیجه دلخواه رفتاری را بر میگزیند باید آن رفتار در دسترس باشد. مذاكره، ایفای نقش، ابراز وجود، مهارتهای محاورهای برای شروع و تداوم تعاملهای اجتماعی، مهارتهای فراگیری و یادگیری رفتار دوستانه با دیگران، از مولفه های اصلی مهارتهای رفتاری تلقی گردیدهاند) مهار تهای هیجانی و عاطفی مولفه سومی است كه برای برقراری روابط مثبت با دیگران، ایجاد و گسترش اعتماد و روابط حمایتی دوجانبه، شناسایی و پاسخدهی مناسب به علائم هیجانی در تعاملهای اجتماعی یا مدیریت استرس لازم به نظر میرسد،) مهارتهای انگیزشی شامل ساختار ارزشمند فرد، سطح رشد اخلاقی و احساس اثربخشی و كنترل فرد و در .( نهایت احساس خودكارآمدی او میشود )فلنر و همكاران، 1990 ).

بالبی (1969)به نقل از یزدانی(1390) فرایند شکل‌گیری دلبستگی نوزاد و مادر را تشریع کرد و نشان داد که چگونه سیستم احساسات و رفتارهای دلبستگی، نوزاد را به مادر نزدیک و از خطر دور می‌سازد و جدایی از مادر اضطراب و درماندگی کودک را در پی خواهد داشت. حساسیت، پاسخ‌گویی و حضور فعال مادر و دسترسی منظم نوزاد به وی خطوط اصلی دلبستگی ایمن را در کودک ترسیم می‌کند. از این پایگاه امن که متضمن اعتماد کودک به دیگران و خود می‌باشد رفتار اکتشافی تقویت می‌شود و کنش‌وری اجتماعی گسترش می‌یابد. وقتی مادر بی‌تفاوت با طردکننده باشد، مشخصه‌ های دلبستگی بر محور فقدان اعتماد به خود و دیگران شکل می‌گیرد. بر این اساس دلبستگی محصول تجربه‌های واقعی فرد در مورد حساسیت، پاسخ‌گو بودن و حضور فعال و منظم مادر در خلال سال‌های نوزادی، کودکی و نوجوانی می‌باشد. در چارچوب روابط بزرگسالی اکثر محققان بر اهمیت دلبستگی به منزله یکی از جنبه‌های ارتباطی و بر استمرار تحولی آن اتفاق نظر دارند.

دورة نوجوانی دوره‌ای است همراه با تغییرات متعدد از لحاظ جسمانی و روحی، مهمترین مسأله‌ای که در این دوره مطرح است مسأله تکوین هویت شخصی است به این معنی که فرد باید به پرسش‌های تقلید: «من کیستم؟»، «مقصدم کجاست؟»، «جایگاه اجتماعی من کجاست؟، «شغل آیندة من چیست؟» پاسخ دهد، پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها که چندین سال ادامه خواهد داشت، جستجو و کاوش در مورد پدیده‌ای به نام هویت است. پاسخگویی به این سؤالات شاید خیلی هم آسان نباشد اما یافتن پاسخ مناسب فایده بسیار مهم به حال نوجوانان و جامعه پیرامون آن خواهد داشت. انتخاب راه‌ها و ارزش‌های ممکن برای نوجوانان چندان ساده نیست، چرا که آن‌ ها با طیف گسترده‌ای از انتخاب‌های ممکن مواجه می‌شوند و با توجه به تنوع انتخاب‌ها باید تصمیم بگیرند (اسماعیلی، 1380).

در صورتی که خانواده پایگاه امنی باشد که نوجوان بتواند با اطمینان از این پایگاه به سوی دنیای بزرگترها پیش برود هویت تقویت می‌شود. نوجوانانی که احساس می‌کنند به والدین‌شان وابسته‌اند، اما در عین حال آزادند تا عقایدشان را بیان کنند هویت کسب کرده یا در حالت وقفه‌اند نوجوانی که هویت جعلی دارد معمولاً روابط صمیمی باوالدین دارد اما از فرصت جدا شدن سالم بی‌بهره بوده است و نوجوانی که دچار پراکندگی هویت است از کمترین رابطه صمیمانه برخوردار است (پالکین[1]، 1994؛ به نقل از برک، 1383).

بدون شک خانواده و محیط عاطفی اولین پایه‌گذار شخصیت و ارزش‌ها و معیارهای فکری است که نقش مهمی در تعیین سرنوشت و سبک خط‌مشی زندگی آینده فرد است و اخلاق و صحت و سلامت روانی فرد تا حدود بسیاری در گرو آن است. واکنش کودک نسبت به محیط خود تحت تأثیر موازین اجتماعی و فرهنگی و گروهی است که در میان آن بزرگ شده است. از آنجا که خانواده خود یک واحد اجتماعی است و ارزش‌ها و معیارهای اجتماعی از طریق آن به کودک متصل می‌شود به عنوان یک واسطه از لحاظ محیط اجتماعی به کودک اهمیت فراوانی دارد. به دیگر سخن چون خانواده که کانون تولد و زایش است پیش از وی شکل گرفته است تا مرحله‌ای که فرزند به شعور و آگاهی کافی برسد و در تعیین سرنوشت وی تأثیر فراوانی دارد (احدی و محسنی، 1380).

لازم به ذکر است که در دورة نوجوانی فرد شاهد تغییر و تحولات بسیار بزرگی در عرصه جسمی، ذهنی، عاطفی و روانی است که به علت این تغییرات فراگیر در بسیاری از موارد کودک و نوجوان باید تلاش بسیاری در جهت کفایت اجتماعی نماید تلاشی که اگر بستر آن یعنی عوامل خانوادگی، عاطفی و هویتی نامنسب باشد بی‌فایده است. پژوهش حاضر درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال است که آیا بین نوع سبک‌های دلبستگی، سبک‌های هویت با کفایت اجتماعی رابطه وجود دارد؟

[1]- Pulkien

[1]- attachment styles

[2]- Bowlby

[3]- adolescence

چکیده:

رشد سریع تکنولوژی، تغییرات روزافزون در نیازهای مشتریان و افزایش رقابت در بازارهای جهانی، باعث شده است تیم­های توسعه محصول جدید با فشار زیادی جهت ارائه هرچه سریع­تر محصولات جدید با هزینه و کیفیت مناسب مواجه شوند. شکل­ گیری تیم­های توسعه محصول جدید ( NPD ) نقشی بسیار حیاتی در پروژه­ های NPD ایفا می­ کند.

ما در این پژوهش یک مدل بهینه­سازی چندهدفه تشکیل تیم ارائه دادیم که در آن توانایی­های جامع و روابط میان­فردی اعضا درنظر گرفته شده است. برای عنوان­کردن توانایی­های هر فرد یک فرایند تحلیل سلسله­مراتبی فازی بر مبنای روابط ارجحیت فازی به­کار گرفته شده است؛ این روش سازگاری و دقت ارزیابی را تضمین کرده و بر کاستی­های استفاده از متغیرهای قطعی غلبه می­ کند. علاوه بر آن، شاخص نوع مایرز- بریگز برای مدل­سازی روابط میان­فردی به کار رفت که ساختار آن براساس گروه­بندی شخصیت­ها در MBTI شکل گرفته و با تبدیل این روابط به اعداد توصیف مدل را تسهیل می­ کند. همچنین برای حل مدل مذکور از دو رویکرد مختلف دقیق وفراابتکاری استفاده شده است. روش دقیق اتخاذ شده روش آرمانی فازی می­باشد که با مطرح کردن مفهومی به نام تابع عضویت یا تابع مطلوبیت برای هر یک از توابع و سپس با ماکزیمم کردن آن برای تک تک اهداف به دنبال نزدیک کردن هر یک از اهداف به مقدار بهینه خود است. الگوریتم ژنتیک یکی از الگوریتم­های بهینه­سازی تکاملی است که در حل مسأله موردنظربه کار رفته است. نتایج حاصل از مقایسه این دو روش نشان داد که الگوریتم ژنتیک برنامه­نویسی شده در متلب هم از لحاظ زمان، هم کیفیت جواب بهتر از لینگو عمل می­ کند.

کلمات کلیدی: توسعه­ محصول جدید(NPD)، تشکیل تیم، AHP فازی، تست MBTI ، برنامه ­ریزی آرمانی فازی

 

 

فهرست مطالب

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق.. 1

1-1- مقدمه. 2

1-2- ضرورت و اهداف تحقیق.. 2

1-3- بیان مسأله. 3

1-4- فرض­های مسأله. 3

1-5- ساختار تحقیق.. 4

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق.. 5

2-1- مقدمه. 6

2-2- پیشینه تحقیق.. 6

2-3- توسعه محصول جدید ( NPD ) 9

2-3-1- اهداف فرایند توسعه محصول جدید. 10

2-3-2- مراحل اصلی فرایند توسعه محصول جدید. 11

2-3-2-1- اید‌ه‌یابی و ایده­زایی.. 11

2-3-2-2- پالایش ایده‌ها و انتخاب یک ایده 11

2-3-2-3- توسعه مفهوم. 12

2-3-2-4- توسعه استراتژی بازاریابی.. 12

2-3-2-5- بررسی تجاری.. 12

2-3-2-6- توسعه محصول. 14

2-3-2-7- آزمایش بازار. 15

2-3-2-8- تجاری­كردن. 15

2-4- منطق فازی.. 15

2-5- آزمون شخصیتی MBTI 17

2-6- مبانی رفتار گروه و شناخت تیم. 24

2-6-1- تفاوت گروه با تیم ( گروه کاری) 25

2-6-2- انواع تیم. 26

2-6-3- خلق تیم­هایی با عملکرد عالی.. 27

2-7- بهینه­سازی چندهدفه. 28

2-7-1- تعریف مسائل بهینه­سازی چندهدفه. 29

2-7-2- مفهوم بهینگی پارتو و مجموعه غیرمغلوب… 31

2-7-3- روش­های حل مسائل بهینه­سازی چندهدفه. 32

 

2-7-3-1- روش مجموع وزنی.. 32

2-7-3-2- روش برنامه ­ریزی آرمانی.. 33

2-7-3-3- روش برنامه ­ریزی آرمانی فازی.. 33

2-7-3-4- روش اپسیلون- محدودیت… 35

2-8- الگوریتم ژنتیک GA.. 35

2-8-1- اجزای الگوریتم ژنتیک… 36

2-8-2- عملگرهای الگوریتم  ژنتیك… 37

2-8-2-1- عملگر انتخاب… 37

2-8-2-2- عملگر تقاطع. 39

2-8-2-3- عملگر جهش… 41

فصل سوم: ارائه مدل و روش تحقیق.. 42

3-1- مقدمه. 43

3-2- تعریف مسأله. 43

3-3- ارائه مدل ریاضی پیشنهادی.. 44

3-3-1- اندیس­ها 44

3-3-2- پارامترهای ورودی.. 44

3-3-3- متغیرهای تصمیم­گیری.. 44

3-3-4- مدل ریاضی.. 45

3-3-5- تحلیل مدل. 46

3-4- روش حل.. 46

3-4-1- روش AHP فازی براساس روابط ارجحیت زبانی فازی LinPreRa. 47

3-4-2- ارزیابی روابط بین­فردی براساس آزمون MBTI 49

3-4-3- روش برنامه ­ریزی آرمانی فازی.. 51

3-4-3- ساختار كلی الگوریتم‏های ژنتیكی.. 51

3-4-3-1- مراحل حل مسائل در الگوریتم ژنتیک… 52

فصل چهارم: محاسبات و یافته­ های تحقیق.. 55

4-1- مقدمه. 56

4-2- حل یک مسأله به­وسیله لینگو. 56

4-3- نحوه نمایش جواب… 59

4-4- ارزیابی نتایج به­دست­آمده از لینگو و متلب… 62

فصل پنجم: نتیجه ­گیری و پیشنهادات… 63

5-1- نتیجه ­گیری.. 64

5-2- پیشنهادات آتی.. 65

منابع و مآخذ. 66

 

فهرست جدول­ها

جدول ( 2-1 ). متغیرهای زبانی.. 17

جدول ( 2-2 ). مقایسه دو بعد برونگرا و درونگرا 18

جدول ( 2-3 ). مقایسه دو بعد شمی و حسی.. 18

جدول ( 2-4 ). مقایسه دو بعد احساسی و فکری.. 18

جدول ( 2-5 ). مقایسه دو بعد ملاحظه­کننده و داوری­کننده 19

جدول ( 2-6 ). مقایسه تیم و گروه 25

جدول ( 3-1 ). روابط میان انواع بعدهای شخصیتی.. 50

جدول ( 3-2 ). ماتریس مقیاس روابط بین­فردی نرمال­سازی­شده 50

جدول ( 4-1 ). روابط میان­فردی نرمال­سازی­شده 5 نفر نیروی انسانی.. 56

جدول ( 4-2 ). وزن نهایی هر فرد. 56

جدول ( 4-3 ). زمان مورد نیاز هر پروژه برای هر مهارت… 56

جدول ( 4-4 ). زمان آزاد هر فرد برای هر مهارت… 57

جدول ( 4-5 ). ماتریس توانایی هر فرد برای انجام هر مهارت در هر پروژه 57

جدول ( 4-6 ). مقایسه نتایج به­دست­آمده از لینگو و متلب… 62

 

 

 

فهرست شکل­ها

شکل (2-1). مراحل اصلی فرایند توسعه محصول جدید. 11

شکل (2-2). نمودار منحنی­های عمر محصولات مختلف… 14

شکل (2-3 ). تابع عضویت مثلثی.. 16

شکل ( 2-4 ) نمونه ­ای از توابع عضویت فازی.. 16

شکل ( 2-5 ). مقایسه تیم و گروه 25

شکل ( 2-6 ). انواع تیم ( از چپ به راست ): تیم حل­کننده مسأله، تیم خودگردان و تیم متخصص…. 27

شکل ( 2-7 ). مثالی از نگاشت بین فضای جواب وفضای توابع هدف… 30

شکل( 2-8 ).الف-بیان تصویری بهینگی پارتو درفضای هدف.ب-روابط بین جواب­ها درفضای هدف… 31

شکل ( 2-9 ). تقسیم ­بندی استراتژی­ های جستجو. 36

شکل ( 2-10 ). نحوه ارزیابی شایستگی در چرخ رولت… 39

شکل ( 2-11 ). یک نمونه تقاطع. 40

شکل ( 2-12 ). نمونه ­ای از تقاطع دونقطه­ای.. 40

شکل ( 2-13 ). نمونه ­ای از تقاطع یکنواخت… 41

شكل ( 2-14 )  یک كروموزوم قبل و بعد از اعمال عملگر جهش… 41

شکل ( 3-1 ). شبه­کد یک الگوریتم ساده ژنتیک… 53

شکل ( 3-2 ). فلوچارت الگوریتم ژنتیک… 54

شکل ( 4-1 ). تخصیص 5 کارمند به 2 پروژه و 2 مهارت… 59

شکل ( 4-2 ). یک کروموزوم تصادفی برای مثال. 60

شکل ( 4-3 ). نحوه عملکرد عملگر تقاطع. 61

– مقدمه

سازمان­های امروزی در بازار جهانی، با سطح بالایی از رقابت مواجهند. توسعه­ محصول جدید فرایندی است که در آن محصول یا خدمتی جدید به بازار عرضه می­ شود. امروزه عمر بازار محصولات در حال کاهش است؛ در نتیجه محصولات جدیدی که نیازها و خواسته­ های مشتریان را برآورده سازند و از آن فراتر روند، عاملی کلیدی در حفظ و بهبود مزیت رقابتی به شمار می­رود.

هدف از NPD [1]جمع­آوری دانش و توانایی موردنیاز برای تعیین محصول جدید مناسب است. چالش اصلی توسعه­ محصول جدید پیش ­بینی مسائلی است که هنوز اتفاق نیفتاده­اند و این پیش ­بینی می­بایست در یک بازار پویا با متغیرهای بسیار زیادی که تحت کنترل ما نیستند صورت گیرد.

دیدگاه ­های مبتنی بر درک و حس افراد، دانشی را تولید می­ کند که نمی ­تواند منحصراً از تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود به­دست­آید. اینجاست که اهمیت تیم توسعه در موفقیت توسعه محصول جدید پدیدار می­ شود؛ اعضای تیم اهداف پروژه را به اشتراک گذاشته، پیچیدگی فنی را کنترل و با بهره گرفتن از دانش میان­کارکردی جمع­آوری­شده، تغییرات را اعمال می­ کنند.

با این وجود هنوز یک چالش قابل­توجه برای مدیران پروژه و سایر تصمیم­گیرندگان وجود دارد و آن گردآوری اعضای گروه است به طوری که بتوانند به صورت موثر برنامه­ها را اجرا و پروژه­ های NPD موفق را تولید کنند.

1-2- ضرورت و اهداف تحقیق

استاد مشاور:

 

دکتر سعید بینای مطلق

 

 

 

 

 

اردیبهشت 1392

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                    صفحه

فصل اول: حقیقت در آثار هایدگر

• حقیقت در رساله وجود وزمان هایدگر……………………………………………………………………………………………….1
• حقیقت در رساله درباره ذات حقیقت ………………………………………………………………………………………………5
• حقیقت در رساله سرآغاز کار هنری ……………………………………………………………………………………………….11
• حقیقت در پرسش از تکنولوژی …………………………………………………………………………………………………….21

فصل دوم: تفسیر هایدگر بر تمثیل غار افلاطون

2-1-مرحله اول …………………………………………………………………………………………………………………………………………..30

2-1-1- تفسیر مرحله اول آشکارگی سایه ها……………………………………………………………………………………………..31

2-2- مرحله دوم………………………………………………………………………………………………………………………………………….32

2-2-1- تفسیر مرحله دوم………………………………………………………………………………………………………………………….32

2-3- مرحله سوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………35

2-3-1- تفسیر مرحله سوم: صعود از غار به سوی نور خورشید…………………………………………………………………35

2-3-2- اول :درجات آشکارگی: ایده به عنوان آشکارگی اولیه وباشندگان حقیقی……………………………………41

2-4- مرحله چهارم: بازگشت زندانی آزاد شده به غار ………………………………………………………………………………45

2-4-1- تفسیر مرحله

 چهارم……………………………………………………………………………………………………………………..45

2-5-1-دیدن به عنوان اوران ونوین : دیدن وامر قابل دیدن  در اخذ نور………………………………………………….51

2-5-2- خیر توانایی است که همه چیز به آن وابسته است……………………………………………………………………..53

أ

2-5-3- سوال درباره ذات حقیقت چونان پرسش درباره تاریخ ذات بشر وتربیت نفس اوست………………….53

 

عنوان                                                                                                                                    صفحه

2-6- سوال درباره ذات ناحقیقت: افول تجربه بنیادین آلثیا …………………………………………………………………………..56

2-6-1- غفلت از سوال درباره ذات پنهانی:انتقال از سوال درباره ذات حقیقت به سوال درباره ذات ناحقیقت…57

2-6 -2 مفاهیم بنیادین : پسدوس،لته، آ-لثیا…………………………………………………………………………………………………59

فصل سوم: تفسیر هایدگر بر تئتتوس افلاطون

3-1- نسبت معرفت به عنوان ادراک حسی با حقیقت…………………………………………………………………………………..65

3-1-1- کلمه دیدار ونسبت آن با ادراک حسی……………………………………………………………………………………………67

3-1-2- چیستی روح…………………………………………………………………………………………………………………………………….68

3-1-3- واژه دیانوئین…………………………………………………………………………………………………………………………………….69

3-2- گام های وحدت ادراک حسی در همه نسبت های آن………………………………………………………………………..69

3-2-1-گام اول……………………………………………………………………………………………………………………………………………..69

3-2-2-گام دوم………………………………………………………………………………………………………………………………………………70

3-2-3-گام سوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………….72

3-2-4-گام چهارم………………………………………………………………………………………………………………………………………….78

3-3- پاسخ دوم تئتتوس اپیستمه دوکسا است……………………………………………………………………………………………..82

3-3-1- رابطه دوکسا با حقیقت…………………………………………………………………………………………………………………. 83

3-3-2- امکان باور نادرست و رابطه آن با حقیقت………………………………………………………………………………………85

نتیجه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 91

منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 93

چکیده

مسئله زمانبندی پروژه با منابع محدود، در سال­های اخیر مورد تحقیق بسیاری از محققان در رشته­های مختلف بوده ­است. در این مسئله هدف زمانبندی فعالیت­های پروژه با توجه به روابط پیشنیازی و محدودیت منابع در کمترین زمان می­باشد. در این مسئله فضای جستجوی بسیار بزرگی جهت دست­یابی به جواب بهینه وجود دارد و نیازمند انجام محاسبات طولانی بخصوص برای ابعاد بزرگ مسئله با محدودیت­های زیاد می­­شود و الگوریتم­های دقیق برای آن موثر نیستند. الگوریتم­های فراابتکاری بعنوان جایگزین روش­های دقیق برای حل آن، پیشنهاد شده­است. در این پایان نامه الگوریتم فراابتکاری مبتنی بر آموزش- یادگیری برای حل این مسئله استفاده شده­است. این الگوریتم مبتنی بر جمعیت است که اخیرا معرفی شده است و فرایند آموزش و یادگیری در کلاس درس را شبیه سازی می­ کند. همچنین برای جلوگیری از محلی شدن پاسخ­ها از رویکرد نخبه­گرایی در این الگوریتم استفاده شده­است. از ویژگی­های این الگوریتم این است که نیازی به پارامترهای کنترلی اختصاصی الگوریتم، ندارد و فقط پارامترهای کنترلی عمومی مانند اندازه جمعیت  و تعداد نسلها  را شامل می­گردد. الگوریتم داری دو فاز، فاز معلم و فاز فراگیر است. ابتدا تعدادی زمانبندی را بطور تصادفی بر اساس جمعیت اولیه الگوریتم ها تولید می­کنیم، سپس فازهای الگوریتم را روی زمانبندی­ها اعمال می­کنیم بطوریکه جمعیت اولیه به طور تکراری بهبود می­یابد تا به شرط توقف برسیم. همچنین تاثیر عواملی مانند اندازه جمعیت و اندازه نخبه و تعداد زمانبندی­ها بر الگوریتم، بررسی شده است. کارایی الگوریتم ارائه شده با دیگر الگوریتم­های بکار گرفته شده در حل  این مسئله، مقایسه شده است و نتایج موثر با قابلیت رقابت بالا با دیگر الگوریتم­ها حاصل شده­است.

واژگان کلیدی: مسئله زمانبندی پروژه ها با منابع محدود، روش های فراابتکاری، الگوریتم بهینه سازی مبتنی بر آموزش- یادگیری.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                 صفحه

فصل 1: مقدمه

1-1 مقدمه  …………………………………………………………………………………………………… 2

1-2 اهداف پژوهش ……………………………………………………………………………………….. 5

1-3 ساختار پژوهش ………………………………………………………………………………………. 7

 

فصل 2: بر ادبیات تحقیق و تعریف مسئله

2-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………… 9

2- 2 زمانبندی پروژه ……………………………………………………………………………………… 9

2-3  زمان بندی پروژه با منابع محدود ………………………………………………………….. 11

2-4 معیارهای مدل کردن مسئله زمان بندی پروژه با منابع محدود ……………….  18

2-4-1 ماهیت فعالیت­ها ………………………………………………………………….. 18

2-4-2  نوع منبع ……………………………………………………………………………………. 19

2-4-3 نوع روابط پیش نیازی ……………………………………………………………….. 20

2-4-4 نوع تابع هدف ………………………………………………………………………. 21

2-4-5 تعداد تابع هدف ……………………………………………………………………………22

2-4-6 تعداد پروژه­ ها ………………………………………………………………………. 22

2-5 مدل پریتسکر ……………………………………………………………………………………….. 24

2-6 مدل کلین …………………………………………………………………………………………….. 25

            2-7 مدل آلوارز و تاماریت ……………………………………………………………………………… 26

عنوان                                                                                 صفحه

فصل سوم: الگوریتم بهینه­سازی مبتنی بر آموزش­ یادگیری

            3-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….. 29

3-2 الگوریتم­های فراابتکاری …………………………………………………………………………………… 29

3-3 الگوریتم مبتنی بر آموزش- یادگیری ………………………………………………………………. 32

3-3-1 فاز معلم …………………………………………………………………………………………. 34

3-3-2  فاز فراگیر ……………………………………………………………………………………… 35

3-3-3 الگوریتم TLBO نخبه سالارانه ……………………………………………………… 36

فصل چهارم: حل مسئله

4-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….. 41

4-2 سوابق اخیر حل مسئله زمانبندی پروژه با منابع محدود ………………………………… 42

4-3  حل مسئله زمانبندی با الگوریتم­های فراابتکاری سازنده ………………………………. 47

4-3-1 روش تولید زمانبندی سری …………………………………………………………… 50

4-3-2 روش تولید زمانبندی موازی …………………………………………………………. 52

4-3-3 روش زمانبندی پسرو  و پیشرو …………………………………………………….. 54

4-4 حل مسأله زمانبندی پروژه با منابع محدود به وسیله الگوریتم فراابتکاری بهبود

دهنده مبتنی بر آموزش- یادگیری ………………………………………………………………. 56

4-4-1 ایجاد جمعیت اولیه ……………………………………………………………………….. 57

4-4-2 زمانبندی اولیه با الگوریتم­های سازنده ………………………………………….. 60

4-4-3 زمانبندی با الگوریتم TLBOنخبه­گرایانه ……………………………………… 60

عنوان                                                                                 صفحه

 

 

فصل پنجم: نتایج عددی و نتیجه‌گیری

5-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………66

5-2 کتابخانه PSPLIB ……………………………………………………………………………………………. 66

5-3 نتایج آزمایش اجرای الگوریتم با پیکربندی­های مختلف …………………………………. 69

5-3-1 تاثیر اندازه جمعیت با تعداد تکرار ثابت ………………………………………….70

5-3-2 تاثیر اندازه جمعیت با تعداد تکرار متغیر ………………………………………. 72

5-3-3 تاثیر اندازه نخبه …………………………………………………………………………….. 73

5-3-4 تاثیر تاثیر روش زمانبدی سریال و موازی بر الگوریتم TLBO …….. 75

5-4 مقایسه نتایج با دیگر الگوریتم­های فراابتکاری در حل مسئله RCPSP …………. 77

5-5 نتیجه ­گیری …………………………………………………………………………………………………………82

 

فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………………………… 83

 

                       

 

           

 

فهرست شکل‌ها

عنوان                                                                                  صفحه

شکل2-1: مدت زمان و میزان منبع مورد نیاز فعالیت­های پروژه مثال 2-3-1 …………………… 17

شکل 2-2: گراف متناظر با پروژه مثال 2-3-1 …………………………………………………………………….. 17

شکل 2-3: یک زمانبندی شدنی برای پروژه مثال 2-3-1 …………………………………………………… 18

شکل 2-4: دسته­بندی­های مختلف مسئله زمانبندی با محدودیت منابع …………………………….. 23

شکل 3-1: فلوچارت TLBO …………………………………………………………………………………………………. 38

شکل 3-2: فلوچارت  Elitist TLBO  ………………………………………………………………………………….. 39

شکل 4-1: شبکه فعالیت­های متناظر با مثال 4-1 ………………………………………………………………. 48

شکل 4-2: شبکه فعالیت­های متناظر با مثال 4-2 ………………………………………………………………. 50

شکل 4-3: زمانبندی شدنی برای مثال 4-2 با روش زمانبندی سری …………………………………. 51

شکل 4-4: زمانبندی شدنی برای مثال 4-2 با روش زمانبندی سری …………………………………. 52

شکل 4-5: زمانبندی شدنی برای مثال 4-3 با روش زمانبندی موازی ………………………………… 53

شکل 4-6: نتیجه زمانبندی سری پسرو برای مثال4-4 ……………………………………………………….. 55

شکل 4-7: نتیجه زمانبندی سری پیشرو برای مثال4-4 ……………………………………………………… 55

شکل 4-8: نتیجه زمانبندی موازی پسرو برای مثال4-4 ……………………………………………………… 56

شکل 4-9: نتیجه زمانبندی موازی پیشرو برای مثال4-4 ……………………………………………………. 56

شکل4- 10: گراف فعالیت یک پروژه ……………………………………………………………………………………. 58

شکل 4-11: مراحل تولید یک لیست فعالیت شدنی …………………………………………………………….. 59

شکل 4-12: سه لیست فعالیت شدنی برای گراف شکل 4-10 ……………………………………………. 59

شکل 4-13: بهبود زمان تکمیل فعالیت­ها با اجرای ETLBO ……………………………………………… 63

شکل 4-14:  فلوچارت حل مسئله  RCPSPبا الگوریتم ETLBO ………………………………………. 64

شکل 5-1: تاثیر اندازه جمعیت بر کارایی الگوریتم TLBO با تعداد تکرار 100 …………………. 71

شکل 5-2: تاثیر اندازه جمعیت بر کارایی الگوریتم TLBO با تعداد تکرار 1000 ……………….. 72

شکل 5-3: تاثیر اندازه نخبه  بر نرخ همگرایی در مسائل  J30……………………………………………… 74

عنوان                                                                                  صفحه

 

شکل 5-4: تاثیر اندازه نخبه  بر نرخ همگرایی در مسائل J60 ……………………………………………… 74

شکل 5-5: تاثیر اندازه نخبه  بر نرخ همگرایی در مسائل  J90……………………………………………… 75

شکل 5-6: تاثیر اندازه نخبه  بر نرخ همگرایی در مسائل  J120…………………………………………… 75

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                                 صفحه

 

جدول 4-1: سیرتکاملی حل مسئله زمانبندی پروژه با منابع محدود ……………………………… 42

جدول 5-1: مقادیر پارامترهای مسائل نمونه در کتابخانه PSPLIB ………………………………  68

جدول 5-2: تاثیر اندازه جمعیت بر کارایی الگوریتم TLBO با تعداد تکرار 100 ………….. 70

جدول 5-3: تاثیر اندازه جمعیت بر کارایی الگوریتم TLBO با تعداد تکرار 1000 ………….71

جدول 5-4: تاثیر تعداد جمعیت و تعداد تکرار را بر کارایی الگوریتم TLBO ………………… 73

جدول 5-5: تاثیر اندازه نخبه بر نرخ موفقیت الگوریتم TLBO ………………………………………..73

جدول 5-6: تاثیر اندازه نخبه بر درصد انحراف میانگین الگوریتم  TLBO ……………………. 74

جدول 5-7: تاثیر روش زمانبندی بر الگوریتم TLBO برای مسائل J30 ………………………… 76

جدول 5-8: تاثیر روش زمانبندی بر الگوریتم TLBO برای مسائل J60 ………………………… 76

جدول 5-9: تاثیر روش زمانبندی بر الگوریتم TLBO برای مسائل J90 ………………………… 76

جدول 5-10: تاثیر روش زمانبندی بر الگوریتم TLBO برای مسائل J120 …………………… 76

جدول 5-11: تاثیر روش زمانبندی بر الگوریتم TLBO …………………………………………………. 77

جدول 5-12: مقایسه الگوریتم­ها برای مسائل J30 …………………………………………………………. 79

جدول 5-13: مقایسه الگوریتم­ها برای مسائل J60 …………………………………………………………. 80

جدول 5-14: مقایسه الگوریتم­ها برای مسائل J120 ……………………………………………………….. 81

مقدمه

امروزه، جهانی شدن تجارت، تغییرات سریع تكنولوژیك، بازارهای شدید رقابتی و رایزنی فشرده و قدرتمندانه شركتها سازمانها و بنگاه های اقتصادی را وادار به تغییر سیستم مدیریتی خود می­نماید، برای تطبیق و سازگاری با این تغییرات، مدیریت پروژه و پروژه محوری در مدیریت از اهمیت بالایی برای سازمانها برخوردار است. تولید کنندگان در بازار رقابتی امروز باید هزینه های تولید را تا حد امکان کاهش دهند تا بتوانند کالاهای خود را با قیمتی مناسب و قابل رقابت با دیگر رقبا به بازارها عرضه کنند. بنگاه های اقتصادی چاره­ای جز بالا بردن بهره­وری و انجام کارهای بیشتر و بهتر با صرف منابع و زمان کمتر ندارند. از همین جاست که مفاهیمی همچون پروژه، کنترل پروژه، زمانبندی پروژه و … مطرح شده ­اند.

دنیای ارتباطی امروز به کمک فناوری اطلاعات و اینترنت امکان مشارکت بیشتر بنگاه های اقتصادی را فراهم آورده است و این خود امکان تعریف پروژه هایی بزرگتر را تسهیل کرده­است. تاخیر در ساخت یا توزیع، گاهی به از دست رفتن یک بازار می­انجامد و از این روست که حداقل کردن زمان انجام پروژه­ ها در کنار کیفیت و قیمت اهمیت بیشتری می­یابد.

تاریخچه مدیریت پروژه در دنیای جدید به سالهای ابتدایی دهه 1900 میلادی باز می­گردد؛ هنری گانت با توسعه نمودار میله‏ای ابداعی خود آغازگر حركت پرشتاب بعدی طی سالهای دهه 1950 و 1960 میلادی در پروژه‌های نظامی و هوافضای آمریكا و سپس انگلستان گردید. هرچند نام پرآوازه هنری گانت به عنوان پدر تكنیك‏های برنامه‌ریزی و كنترل پروژه در تاریخ ثبت گردیده است لیكن سالهای دهه 1950 و 1960 به عنوان سالهای آغازین رشد و توسعه مدیریت پروژه در دنیای معاصر شناخته می‌شود. این سال­ها سرآغاز تكوین و توسعه بسیاری از روش­ها و دانش­های مربوط به مدیریت پروژه است كه سال­ها بعد توسط نرم‌افزارهای مختلف عملیاتی و در پروژه‌ها بكار گرفته شدند.

با توجه به همین مفاهیم، به دنبال طرح و زمانبندی برای انجام یک پروژه خواهیم بود که مسلما تاثیر به­سزایی در موفقیت پروژه و رسیدن به اهداف آن بازی خواهد کرد. این زمانبندی از طرفی باید با توجه به محدودیت­های منابع باشد و از طرف دیگر ممکن است به دلایل مختلف به دنبال حداقل کردن مدت زمان انجام پروژه باشیم و یا به دلایل اقتصادی به دنبال بیشینه کردن ارزش خالص فعلی پروژه باشیم.

یک پروژه مجموعه‌ای از فعالیت­هاست كه برای دستیابی به منظور یا هدف خاصی انجام می‌گیرد. پروژه‌ها شامل فعالیت­هایی هستند كه باید در تاریخ­های معین، با هزینه‌هایی معین و كیفیت تعیین‌شده‌ای به انجام رسند. بین این فعالیت­ها روابط پیش­نیازی برقرار است و روابط تقدم- تاخر بین آنها وجود دارد، به این معنی که برخی فعالیت­ها وابسته به برخی دیگر هستند و برای اجرای یک فعالیت باید فعالیت­های پیش­نیاز آن پایان یافته باشند یا حداقل تا مرحله لازم پیش رفته باشند. برنامه ریزی پروژه عبارت است از تعیین ترتیب زمانی یا برنامه زمانبندی جهت انجام فعالیت­های وابسته که تشکیل دهنده پروژه هستند. لازمه موفقیت هر پروژه، دستیابی توام به هر سه عامل زمان، هزینه و كیفیت معین است و خارج شدن هر یک از سه عامل مذكور از حدود تعیین شده، می‌تواند به انجام پروژه‌ای ناموفق و غیراقتصادی منجر شود. از فاکتورهای مهم موثر در زمان و هزینه پروژه منابع مورد استفاده در پروژه از قبیل پول و مواد اولیه و تجهیزات و نیروی انسانی است. برخی منابع تجدیدپذیر هستند یعنی مصرفی نیستند و بارها می­توان از آنها استفاده کرد مانند نیروی انسانی و برخی دیگر مانند مواد خام مصرفی هستند و تجدیدناپذیر می­باشند. معمولا این منابع محدود هستند و بین فعالیتها بصورت مشترک استفاده می­شوند که این خود باعث ایجاد محدودیتی دیگر در اجرای فعالیتها و زمانبندی پروژه می­ شود. یک فعالیت برای­ اجرای خود باید تمام منابعش مهیا باشد تا به فعالیت اختصاص یابد. گاهی می­توان یک فعالیت را می­توان با تخصیص بخشی از منابع مورد نیازش، شروع کرد ولی برای خاتمه آن باید همه منابع مورد نیازش تامین شود. در اینجا فرض براین است که در ابتدای شروع هر فعالیت از پروژه همه منابع مورد نیازش به آن فعالیت تخصیص داده شود و پس از اجرای فعالیت، منابع باقیمانده آزاد گردند. منابع مورد نظر نیز تجدیدشدنی هستند.

بطورکلی انجام پروژه به پنج فاز تقسیم می‌شود. فاز اول، تعربف پروژه است که بر چگونگی پیدایش دید نسبت به پروژه و تعیین اهداف تاكید دارد. در این فاز، برخی عناصر كلیدی مجزا گردهم ‌آمده و به تخمین اینكه پروژه چه‌چیز را باید ارائه‌دهد، می ­پردازد، فعالیتهای پروژه مشخص می­گردد و اهداف ‌كلی پروژه تعریف می­شوند. فاز دوم، برنامه‌ریزی پروژه است که شامل تعیین منابع ‌لازم برای انجام پروژه، برنامه‌ریزی، زمانبندی و تهیه‌ بودجه‌ پروژه است. در این مرحله اهداف به فعالیت‌های ملموس تبدیل می­گردند و گروه‌های كاری برای انجام این فعالیت­ها تشکیل می­ شود. در این مرحله است که محدوده پروژه واقعی می­ شود و توالی فعالیت­ها تعیین می­شوند و زمانبندی موقت انجام می­گیرد و برنامه تخصیص منابع به فعالیت­ها تهیه می­ شود. این تحقیق نیز در این فاز انجام می­گیرد و به زمانبندی پروژه با توجه به محدودیت منابع می ­پردازد و در تلاش است تا با بهره گرفتن از روش های بهینه سازی و الگوریتم­های فراابتکاری[1] بهترین توالی انجام فعالیتها را که کمترین زمان اجرا دارند را تعیین کند. فاز سوم، اجرای پروژه است که فعالیت‌های هماهنگ‌سازی و راهبری تیم ‌پروژه به‌سوی انجام موثر فعالیت‌های پروژه را شامل می­ شود. نامین منابع مورد نیاز مانند پول، نیروی‌انسانی، تجهیزات در این مرحله انجام می­گیرد. فاز چهارم، هدایت و كنترل پروژه است که در آن بر چگونگی انجام پروژه نظارت ‌می‌شود. مرحله سوم و چهارم همزمان انجام می­گیرند. تاكید این فاز بر روی چگونگی برخورد موثر مدیر با تاخیرات

سیستم­های پیشنهادگر ابزارهای نرم افزاری و تکنیک­هایی هستند که اقلام را مطابق با نیاز کاربر به او معرفی می­ کنند. روش­های محتوا محور و فیلترینگ اشتراکی از راهکارهای موفق در سیستم­های پیشنهادگر می­باشند. روش محتوا محور بر اساس ویژگی­های اقلام تعریف می­ شود. این روش بررسی می­ کند که اقلام مورد علاقه کاربر دارای چه ویژگی­هایی بوده ­اند، سپس اقلام دارای ویژگی­های مشابه را به او پیشنهاد می­ کند. روش فیلترینگ اشتراکی بر اساس تعیین اقلام مشابه یا کاربران مشابه کار می­ کند که به ترتیب فیلترینگ اشتراکی مبتنی بر اقلام و مبتنی بر کاربران نامیده می­ شود. در این پایان نامه یک روش تلفیقی از روش­های فیلترینگ اشتراکی و محتوا محور ارائه شده است. این روش می ­تواند به عنوان روش فیلترینگ اشتراکی مبتنی بر کاربر در نظر گرفته شود. به این صورت که به منظور یافتن کاربرانی با سلیقه مشابه با کاربر فعال به عنوان کاربرانی با دقت پیشگویی بالا از ویژگی­های مربوط به محتوای اقلام برای افزایش تاثیر امتیاز­هایی که توسط کاربران به اقلام مشابه تخصیص داده شده است استفاده می­ کند. به بیان دیگر دو کاربر مشابه هستند در صورتی که امتیاز­هایی که به اقلامی که از نظر محتوا مشابه هستند نسبت داده­اند، همسان باشند. برای این منظور در هنگام سنجیدن شباهت دو کاربر، به امتیاز نسبت داده شده به هر قلم، با توجه به میزان شباهت آن به قلم هدف، وزن تخصیص می­یابد.

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                صفحه

 

فصل 1 : مقدمه­……………………………………………………………………………………………………………………………1

1-1- پیشگفتار…………………………………………………………………………………………………………………………….2

1-2- موتورهای جستجوگر…………………………………………………………………………………………………………2

1-2-1- موتورهای جستجوگر پیمایشی……………………………………………………………………………………..3

1-2- 2- فهرست­های تکمیل دستی…………………………………………………………………………………………..3

1-2-3- موتورهای جستجوگر ترکیبی………………………………………………………………………………………..4

1-2-4- ابرجستجوگرها……………………………………………………………………………………………………………….4

1-3- سیستم­های پیشنهادگر……………………………………………………………………………………………………..5

1-3-1- سیستم پیشنهادگر بر اساس فیلترینگ اشتراکی…………………………………………………………7

1-3-2- سیستم پیشنهادگر بر اساس محتوا………………………………………………………………………………8

1-3-3- سیستم پیشنهادگر بر اساس آمار گیری……………………………………………………………………….8

1-3-4- سیستم پیشنهادگر بر اساس سود…………………………………………………………………………………9

1-3-5- سیستم پیشنهادگر بر اساس دانش………………………………………………………………………………9

1-3-6- سیستم پیشنهادگر ترکیبی…………………………………………………………………………………………..9

1-4- بررسی سایت MovieLens…………………………………………………………………………………………..10

1-5- اهداف پایان نامه……………………………………………………………………………………………………………..13

1-6- ساختار پایان نامه…………………………………………………………………………………………………………….14

 

فصل 2 : روش فیلترینگ اشتراکی……………………………………………………………………………………………15

2-1- پیشگفتار………………………………………………………………………………………………………………………….16

2-2- بر کارهای انجام شده در این راستا……………………………………………………………………..16

2-3- مبانی فیلترینگ اشتراکی………………………………………………………………………………………………..21

2-4-  وظایف فیلترینگ اشتراکی…………………………………………………………………………………………….22

2-4-1- پیشنهاد……………………………………………………………………………………………………………………….23

2-4-2- پیش­بینی…………………………………………………………………………………………………………………….23

2-5- دسته بندی متدهای فیلترینگ اشتراکی……………………………………………………………………….23

2-5-1- فیلترینگ اشتراکی مبتنی بر حافظه…………………………………………………………………………24

2-5-1-1- فیلترینگ اشتراکی مبتنی بر حافظه با پیش ­بینی بر اساس کاربران…………………….25

2-5-1-2- فیلترینگ اشتراکی مبتنی بر حافظه با پیش ­بینی بر اساس اقلام…………………………25

2-5-1- 3- تفاوت فیلترینگ اشتراکی بر اساس کاربران و بر اساس اقلام……………………………..26

2-5-2- فیلترینگ اشتراکی مبتنی بر مدل……………………………………………………………………………..26

2-6- نحوه­ تشخیص علائق کاربران………………………………………………………………………………………….27

2-6-1- تشخیص علائق به صورت صریح…………………………………………………………………………………27

2-6-2- تشخیص علائق به صورت ضمنی……………………………………………………………………………….27

2-7- محاسبه­ شباهت……………………………………………………………………………………………………………….28

2-7-1- معیار همبستگی پیرسون……………………………………………………………………………………………28

2-7-2- معیار اندازه ­گیری کسینوس………………………………………………………………………………………..29

2-8- انتخاب همسایه……………………………………………………………………………………………………………….30

2-8-1- استفاده از حد آستانه………………………………………………………………………………………………….30

2-8-2- انتخاب تعداد ثابتی از همسایگان……………………………………………………………………………….30

2-9- پیش ­بینی و تخمین رتبه…………………………………………………………………………………………………31

2-9-1- استفاده از امتیازهای خام……………………………………………………………………………………………31

2-9-2- استفاده از امتیازهای نرمال شده………………………………………………………………………………..31

2-10- مشکلات فیلترینگ اشتراکی………………………………………………………………………………………..32

2-10-1- پراکنده بودن داده…………………………………………………………………………………………………….32

 

2-10-2- مقیاس پذیری………………………………………………………………………………………………………….32

2-10-3- اقلام مشابه……………………………………………………………………………………………………………….33

2-10-4- گری­شیپ…………………………………………………………………………………………………………………33

2-11- بررسی چگونگی کارکرد سایت آمازون…………………………………………………………………………33

 

فصل 3 : روش محتوا محور………………………………………………………………………………………………………36

3-1- پیشگفتار………………………………………………………………………………………………………………………….37

3-2- روند کار روش محتوا محور……………………………………………………………………………………………..37

3-2-1- تحلیل­گر محتوا…………………………………………………………………………………………………………..38

3-2-2- یادگیرنده نمایه …………………………………………………………………………………………………..39

3-2-3- جزء فیلترینگ…………………………………………………………………………………………………………….42

3-3- مزایای روش محتوا محور………………………………………………………………………………………………..42

3-3-1- استقلال کاربر……………………………………………………………………………………………………………..42

3-3-2- شفافیت……………………………………………………………………………………………………………………….42

3-3-3- قلم جدید…………………………………………………………………………………………………………………….43

3-4- معایب روش محتوا محور…………………………………………………………………………………………………43

3-4-1- کمبود محتوا……………………………………………………………………………………………………………….43

3-4-2- خصوصی سازی افزون…………………………………………………………………………………………………43

3-4-3- کاربر جدید………………………………………………………………………………………………………………….44

 

فصل 4 : روش پیشنهادی………………………………………………………………………………………………………….45

4-1- پیشگفتار………………………………………………………………………………………………………………………….46

4-2- بر کارهای انجام شده در این راستا……………………………………………………………………..46

4-3- مقدمه­ای بر روش پیشنهادی…………………………………………………………………………………………..48

4-4- روش پیشنهادی………………………………………………………………………………………………………………48

4-4-1- پیش­ پردازش………………………………………………………………………………………………………………49

4-4-1-1- پیش پردازش بر روی پایگاه داده MovieLens………………………………………………..49

4-4-1-2- پیش پردازش بر روی پایگاه داده EachMovie………………………………………………..50

4-4-2- وزن­دهی به اقلام…………………………………………………………………………………………………………51

4-4-3- انتخاب­همسایگی…………………………………………………………………………………………………………53

4-4-4- پیش­بینی……………………………………………………………………………………………………………………54

 

فصل 5 : آزمایش­ها و نتایج……………………………………………………………………………………………………….56

5-1- پایگاه داده ­های مورد استفاده…………………………………………………………………………………………..57

5-2- نحوه­ اجرای روش پیشنهادی روی پایگاه داده­ MovieLens……………………………………….57

5-3- نحوه­ اجرای روش پیشنهادی روی پایگاه داده ٍEachMovie……………………………………….58

5-4- معیارهای­ارزیابی………………………………………………………………………………………………………………58

5-4-1- میانگین خطای مطلق…………………………………………………………………………………………………58

5-4-2- دقت و فراخوانی………………………………………………………………………………………………………….59

5-4-3- معیار ارزیابیF1…………………………………………………………………………………………………………60

5-5- ارزیابی روش پیشنهادی توسط معیارهای معرفی شده…………………………………………………..61

 

فصل 6 : بحث و نتیجه ­گیری…………………………………………………………………………………………………….66

6-1- بحث…………………………………………………………………………………………………………………………………67

6-2- نتیجه­گیری……………………………………………………………………………………………………………………..67

6-4- پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………….68

 

مراجع………………………………………………………………………………………………………………………………………..69

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول ها

 

 

عنوان و شماره                                                                                                   صفحه

 

جدول شماره­ 1 : نمونه­هایی از سیستم­های پیشنهادگر و اقلام پیشنهادی آنها…………………………7

جدول شماره­ 2 : مقایسه­ میانگین خطای مطلق روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده بر MovieLens……………………………………………………………………………………………………………………………61

جدول شماره­ 3 : مقایسه­ میانگین خطای مطلق روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده بر EachMovie……………………………………………………………………………………………………………………………61

جدول شماره­ 4 : مقایسه­ معیار دقت روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده  بر 

MovieLens……………………………………………………………………………………………………………………………61

جدول شماره­ 5 : مقایسه­ معیار دقت روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده بر

EachMovie …………………………………………………………………………………………………………………………..62

جدول شماره­ 6 : مقایسه­ معیار فراخوانی روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده بر MovieLens……………………………………………………………………………………………………………………………62

جدول شماره­ 7 : مقایسه­ معیار فراخوانی روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده بر EachMovie………………...…………………………………………………………………………………………………………62

جدول شماره­ 8 : مقایسه­ معیارF1 روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده بر MovieLens……………………………………………………………………………………………………………………………62

جدول شماره 9 : مقایسه­ معیارF1 روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده بر

EachMovie……………………………………………………………………………………………………………………………62

 

جدول شماره 10 : مقایسه­ میانگین خطای مطلق روش پیشنهادی با روش­های[19]  و [20]…………………………………………………………………………………………………………………………………………..65

فهرست تصاویر

 

 

عنوان و شماره                                                                                                   صفحه

 

شکل شماره­ 1:  نمونه­هایی از موتورهای جستجوگر………………………………………………………………….5

شکل شماره­ 2 : نمونه صفحه­ای از سایت Movielens………………………………………………………….11

شکل شماره­ 3 : نمونه صفحه­ درخواست امتیازدهی Movielens از کاربر…………………………….12

شکل شماره­­ 4 : نمونه صفحه­ فیلم­های پیشنهادی از سوی Movielens  به کاربر………………13

شکل شماره­ 5 : نمونه ماتریس امتیازدهی کاربران – اقلام………………………………………………………22

شکل شماره­ 6:  فیلترینگ اشتراکی مبتنی بر اقلام………………………………………………………………..25

شکل شماره­ 7 : فیلترینگ اشتراکی مبتنی بر کاربران…………………………………………………………….25

شکل شماره­ 8 : روند تولید پیشنهاد در آمازون……………………………………………………………………….34

شکل شماره­ 9 : نمونه صفحه­ای از سایت آمازون…………………………………………………………………….35

شکل شماره ­10 : ارائه­ پیشنهاد بر اساس کارت خرید مشتری……………………………………………….35

شکل شماره­ 11 : روند کار روش محتوا محور………………………………………………………………………….38

شکل شماره 12 :  نمونه صفحه­ای از سایت آمازون…………………………………………………………………40

شکل شماره 13  :استفاده از روش محتوا محور در سایت آمازون…………………………………………..41

شکل شماره­ 14 : نمایش مفاهیم دقت و فراخوانی در حوزه بازیابی اطلاعات………………………..59

شکل شماره­ 15:  رابطه­ معیار فراخوانی با معیار دقت……………………………………………………………..60

شکل شماره­ 16:  مقایسه­ میانگین خطای مطلق روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده بر

MovieLens……………………………………………………………………………………………………………………………63شکل شماره­ 17:  مقایسه­ میانگین خطای مطلق روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده بر

EachMovie…………………………………………………………………………………………………………………………...63

شکل شماره­ 18:  مقایسه­ معیار دقت، فراخوانی و F روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده بر EachMovie……………………………………………………………………………………………………………………...64

شکل شماره­ 19:  مقایسه­ معیار دقت، فراخوانی و F روش پایه و روش پیشنهادی، اعمال شده بر MovieLens………………………………………………………………………………………………………………………..64

مقدمه­

 

 

1-1- پیشگفتار

 

پیدایش اینترنت و وب جهان گستر[1] موجب شده است که در رابطه با هر موضوع قابل تصور، حجم بسیار زیادی از اطلاعات وجود داشته باشد که کاربران[2] بتوانند با بهره گرفتن از آن نیاز اطلاعاتی خود را برطرف سازند. افزایش روز افزون اطلاعات باعث شد که مشکل سربار اطلاعات[3] به وجود آید و کاربران به تنهایی قادر به برطرف کردن نیازهای خود نباشند. . زیرا کاربران مجبور بودند به صورت بر خط[4]  تمامی صفحات را جستجو کنند تا بتوانند آن قسمتی را که مورد نیازشان است پیدا کنند. به همین دلیل موتورهای جستجوگر[5]  به وجود آمدند تا کاربران بتوانند با بهره گرفتن از آنها بدون نیاز به بررسی تعداد زیادی از صفحات به اطلاعات مورد نظرشان دسترسی پیدا کنند.

 

 

1-2- موتورهای جستجوگر

 

به عبارت دیگر یک موتور جستجوگر وب سایتی است که می­توان از آن برای پیدا کردن صفحات وب استفاده کرد. وقتی کاربر درخواست خود را در قالب کلمات کلیدی وارد موتور جستجوگر می­ کند موتور جستجوگر در بین بیلیون­ها صفحه­ وب جستجو کرده و به کاربر کمک می­ کند اطلاعاتی که به دنبال آن است را بیابد. با بهره گرفتن از این ابزار سرعت و دقت در جستجو بسیار افزایش یافت و کاربران توانستند به سادگی و در کمترین زمان به بهترین نتایج دست یابند.