فصل دوم : تئوری سینتیک و معادله انتقالی بولتزمن
2-1   استخراج معادله انتقالی بولتزمن  …………………………………………………………………………………………….  7
2-2  انتگرال یا تابع برخورد  ……………………………………………………………………………………………………………  11
2-3  حالت تعادلی سیال و تئوری H– بولتزمن  …………………………………………………………………………….  12
2-4  توزیع ماکسول- بولتزمن  ………………………………………………………………………………………………………..  15
فصل سوم : گسسته سازی معادله بولتزمن  و  شرایط مرزی
3-1  تابع برخورد BGK  ………………………………………………………………………………………………………………….   20
3-2  معادله شبکه­ ای بولتزمن  ……………………………………………………………………………………………………….   20
3-3  تابع توزیع تعادلی در شبکه D2Q9  ……………………………………………………………………………………….  23
3-4  دیوار ساكن  …………………………………………………………………………………………………………………………….  25
3-5  مرزهای متحرك  …………………………………………………………………………………………………………………….  27
فصل چهارم : سیستم­های چند جزئی
4-1  مسایل پیچیده‌تر در روش شبكه‌ای بولتزمن  …………………………………………………………………………  29
4-2  مدلسازی سیستم‌های چندجزئی  …………………………………………………………………………………………..  29
4-3  روش TFLBM  ………………………………………………………………………………………………………………………  31
فصل پنجم : پیاده سازی و الگوریتم برنامه
5-1  الگوریتم سیستم تک فاز  ……………………………………………………………………………………………………….  34
5-2  الگوریتم سیستم چند فاز  ………………………………………………………………………………………………………  36
5-3  حل مسئله نمونه  ……………………………………………………………………………………………………………………  38
فصل ششم : مدلسازی­های انجام شده و نتایج
6-1  مدلسازی جدایش دو سیال مخلوط نشدنی  …………………………………………………………………………..  47
6-1-1  توصیف مسئله و تعیین سیستم آحاد    ………………………………………………………………….  48

 

6-1-2  اجرای نرم افزار  ……………………………………………………………………………………………………….  49
6-2  مدلسازی اختلاط دو سیال مخلوط شدنی  ……………………………………………………………………………  54
6-2-1  توصیف مسئله و تعیین سیستم آحاد    ………………………………………………………………….  48
6-3  اختلاط دو سیال مخلوط نشدنی در یک مخلوط­کن ساده  ……………………………………………………  61
6-3-1  توصیف مسئله و تعیین سیستم آحاد    ………………………………………………………………….  62
6-4  بحث و نتیجه گیری  ……………………………………………………………………………………………………………….  68
6-5  پیشنهاد برای ادامه پروژه  ………………………………………………………………………………………………………  70
پیوست
7-1  جریان درون حفره مربعی  ………………………………………………………………………………………………………  72
7-1-1  توصیف مسئله و تعیین سیستم آحاد  …………………………………………………………………….  73
7-1-2  اجرای نرم افزار  ……………………………………………………………………………………………………….  73
7-1-3  بررسی اثرات تراکم پذیری  ……………………………………………………………………………………..  75
7-1-4  نتایج  ………………………………………………………………………………………………………………………..  75
7-2  مدلسازی جریان حول یک بلوک مربعی  ……………………………………………………………………………….  83
7-2-1  توصیف مسئله و تعیین سیستم آحاد  …………………………………………………………………….  84
7-2-2  نتایج  ………………………………………………………………………………………………………………………..  85
مراجع  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..  93
 
 
فصل اول
مقدمه
1-1  مقدمه
با پیشرفت علم و تکنلوژی تلاش بشر برای تحلیل و ارائه راه حلهای پدیده های فیزیکی جهان آفرینش و کشف مسائل مختلف عالم هستی همچنان ادامه دارد. با توجه به اینکه جهان پیرامون ما از قوانین مکانیک پیروی می­ کند، به جرات می­توان گفت که علم مکانیک از تاثیر گذارترین علوم برای ارضای ذهن کنجکاو انسان در جهت کشف اسرار هستی و به منظور بهبود و تحت کنترل گرفتن شرایط زندگی و دنیای اطراف او می­باشد. در این بین با در نظر گرفتن اینکه درصد بسیار زیادی از عالم هستی را سیالات بخود اختصاص می­ دهند و زندگی و حیات بشری در ارتباط تنگاتنگ با سیالات مختلف است، علم مکانیک سیالات نقش بسیار مهمی در زندگی انسان ایفا می­ کند. از اینرو نیاز به ارائه راه حلهای متفاوت برای حل مسائل سیالاتی چه در مدلهای طبیعی و چه در مدلهای صنعتی یکی از نیازهای همیشگی و اساسی انسان می­باشد.
روش های شناخته شده برای تحلیل مسائل مکانیک سیالات عبارتند از:

• روش­های تحلیلی
• روش­های آزمایشی
• روش­های عددی

عنوان

 

صفحه تشکر و قدردانی……………………………………………………………………………………………………………………

 

د اهدا ……………………………………………………………………………………………………………………………………

 

هـ فهرست مطالب……………………………………………………………………………………………………………………..

 

و فهرست پیوست‌ها…………………………………………………………………………………………………………………

 

ح فهرست جدول‌ها…………………………………………………………………………………………………………………..

 

ح چکیده………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

فصل اول: کلیات پژوهش 1-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………

 

2 1-2 بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………..

 

3 1-3 اهمیت و ضرورت انجام پژوهش…………………………………………………………………………………..

 

6 1-4 اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………………………

 

7 1-4-1 هدف کلی ……………………………………………………………………………………………………………..

 

7 1-4-2 اهداف ویژه ……………………………………………………………………………………………………………

 

7 1-5 فرضیات پژوهش ………………………………………………………………………………………………………..

 

8 1-6 تعاریف مفاهیم و اصطلاحات ………………………………………………………………………………………

 

8 1-6-1 بخش اول: تعاریف نظری ………………………………………………………………………………………..

 

8 1-6-2 بخش دوم: تعاریف عملیاتی …………………………………………………………………………………….

 

10                                                                                فصل دوم: ادبیات پژوهش 2-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………..

 

13 2-2 مبانی نظری ……………………………………………………………………………………………………………….

 

13 2-2-1 شبیه سازی، مفاهیم و تعاریف ………………………………………………………………………………….

 

13 2-2-2 مزایای استفاده از شبیه سازی ……………………………………………………………………………………

 

13 2-2-3 انواع شبیه سازی و نقش آنها ……………………………………………………………………………………

 

14 2-2-4 ویژگی های روش ارائه در شیوه ی شبیه سازی ………………………………………………………….

 

15 2-2-5 موقعیت و محیط یادگیری ……………………………………………………………………………………….

 

16 2-2-6 تاریخچه توجه به محیط یادگیری ……………………………………………………………………………..

 

17 2-2-7 محیط آموزش زبان انگلیسی …………………………………………………………………………………….

 

18 2-2-8 اهمیت آموزش زبان انگلیسی …………………………………………………………………………………..

 

18 2-2-9 رویکردهای آموزش زبان انگلیسی ……………………………………………………………………………

 

19 2-2-10 تأثیر نگرش در یادگیری زبان …………………………………………………………………………………

 

21 2-2-11 عوامل تأثیرگذار بر ضعف زبان انگلیسی دانش آموزان ……………………………………………….

 

21 2-2-12 تعامل و ارتباط در یادگیری زبان انگلیسی ………………………………………………………………..

 

23 2-2-13 جمع بندی مبانی نظری …………………………………………………………………………………………

 

24 2-3 مبانی تجربی پژوهش ………………………………………………………………………………………………….

 

25 2-3-1 مطالعات انجام شده در داخل ایران ……………………………………………………………………………

 

25 2-3-2 مطالعات انجام شده در خارج ایران …………………………………………………………………………..

 

25                                           فصل سوم: روش شناسی پژوهش

 

 

3-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………..

 

28 3-2 نوع و روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………..

 

28 3-3 جامعه و نمونه آماری ………………………………………………………………………………………………….

 

28 3-4 ابزار سنجش و اندازه گیری متغیرها ………………………………………………………………………………

 

29 3-4-1 گوش دادن …………………………………………………………………………………………………………….

 

29 3-4-2 گفتن …………………………………………………………………………………………………………………….

 

29 3-4-3 خواندن …………………………………………………………………………………………………………………

 

 

29 3-4-4 نوشتن …………………………………………………………………………………………………………………..

 

29 3-5 تعیین روایی و پایایی ابزار سنجش ………………………………………………………………………………..

 

30 3-6 متغیرهای پژوهش ……………………………………………………………………………………………………….

 

31 3-7 روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‌ها …………………………………………………………………………..

 

32  

 

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته‌ها

 

4-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………..

 

34 4-2 توصیف داده ها ………………………………………………………………………………………………………….

 

34 4-3 تحلیل داده ها با توجه به فرضیه های پژوهش ………………………………………………………………..

 

38 4-4 جمع بندی نتایج  ………………………………………………………………………………………………………..

 

49  

 

فصل پنجم: تفسیر یافته‌ها

 

5-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………..

 

51 5-2 خلاصه پژوهش ………………………………………………………………………………………………………….

 

51 5-3 بحث و تفسیر یافته‌ها ………………………………………………………………………………………………….

 

52 5-4 پیشنهادهای کاربردی …………………………………………………………………………………………………..

 

56 5-5 پیشنهادهایی پژوهشی ………………………………………………………………………………………………….

 

57 5-6 محدودیت های پژوهش ………………………………………………………………………………………………

 

57 5-6-1 محدودیت‌های در اختیار پژوهشگر …………………………………………………………………………..

 

57 5-6-2 محدودیت‌های خارج از اختیار پژوهشگر …………………………………………………………………..

 

57  

 

منابع

  منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………….

 

60 منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………..

 

63  

 

پیوست‌ها

 

ابزار اندازه گیری متغیرها …………………………………………………………………………………………………….

 

67 خروجی تحلیل داده ها در spss ………………………………………………………………………………………….

 

74 فهرست جداول

 

جدول شماره (1-3) : دیاگرام طرح پژوهش …………………………………………………………………………..

 

28 جدول شماره (1-4) : میانگین و انحراف معیار نمرات پیش آزمون و پس آزمون …………………………

 

35 جدول شماره (2-4) : آزمون ام باکس ……………………………………………………………………………………

 

36 جدول شماره (3-4) : نتایج آزمون لون برای بررسی فرض همگنی خطای واریانس ها ………………..

 

37 جدول شماره (4-4) : آزمون تحلیل واریانس چند متغیره برای بررسی همگنی پیش آزمون ها ………

 

37 جدول شماره (5-4) : خلاصه تحلیل بررسی فرض همگنی شیب های رگرسیونی ………………………

 

39 جدول شماره (6-4) : نتایج آزمون لون برای بررسی فرض همگنی خطای واریانس ها ………………..

 

40 جدول شماره (7-4) : ترتیب تأثیر روش ها بر نمرات پس آزمون مهارت گوش دادن ………………….

 

41 جدول شماره (8-4) : خلاصه تحلیل کوواریانس فرض اول ……………………………………………………..

 

41 جدول شماره (9-4) : ترتیب تأثیر روش ها بر نمرات پس آزمون مهارت بیان کردن ……………………

 

43 جدول شماره (10-4) : خلاصه تحلیل کوواریانس بررسی فرض دوم ………………………………………..

 

43 جدول شماره (11-4) : ترتیب تأثیر روش ها بر نمرات پس آزمون مهارت خواندن ……………………..

 

45 جدول شماره (12-4) : خلاصه تحلیل کوواریانس بررسی فرض سوم ……………………………………….

 

45 جدول شماره (13-4) : ترتیب تأثیر روش ها بر نمرات پس آزمون مهارت نوشتن ………………………

 

47 جدول شماره (14-4) : خلاصه تحلیل کوواریانس بررسی فرض چهارم …………………………………….

 

47 جدول شماره (15-4) : خلاصه و جمع بندی نتایج …………………………………………………………………

 

49

 

 

 

 

 

 

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر شبیه سازی محیط های تعاملی تجربی بر مهارت های چهارگانه ی زبان آموزی در درس زبان انگلیسی صورت گرفت. بر اساس اهداف مورد پیگیری در مطالعه، روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه ی اجرا به شکل شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و با در نظر داشتن یک گروه کنترل می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه ی دانش آموزان پسر نوجوان سنین 13 تا 16 سال هستند که جهت آموزش و یادگیری زبان انگلیسی به یکی از آموزشگاه های زبان انگلیسی در سطح شهر کرمانشاه در نیمه اول سال تحصیلی 93-92 مراجعه کرده اند. به منظور تعیین نمونه از روش نمونه گیری «نمونه در دسترس» استفاده گردید بدین منظور از بین کلاس‌های موجود در یکی از آموزشگاه های زبان در سطح شهر کرمانشاه، 2 کلاس انتخاب و در دو گروه آزمودنی (یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل) قرار داده شدند. تهیه ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش محقق ساخته و با همکاری تعداد 4 نفر از مدرسان با سابقه ی آموزشی و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد آموزش زبان انگلیسی صورت گرفت این آزمون ها در چهار بخش گوش دادن (پاسخگویی به 20 سؤال بر اساس شنیدن چهار مکالمه)، بیان کردن (پاسخگویی به بیست جمله ی مکالمه ای)، خواندن (یک متن با بیست سؤال چهار گزینه ای ) و نوشتن (بیست سؤال چهار گزینه ای مربوط به گرامر و ساختار جمله) بود. روایی ابزار اندازه گیری متغیرهای مورد مطالعه ی پژوهش در هر چهار بخش توسط مدرسین آموزش زبان انگلیسی در آموزشگاه های زبان انگلیسی سطح شهر تعیین گردید. برای تأیید پایایی نیز از روش اجرای دو فرم واحد از یک موضوع بدون فاصله زمانی و با محاسبه ی ضریب همبستگی بین داده های دو آزمون گوش دادن (92/0)، بیان کردن (88/0)، خواندن (79/0)، نوشتن (91/0) استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و برای تعیین میزان همگنی یا غیر همگنی گروه ها در متغیرهای مورد مطالعه در پیش آزمون از آزمون آمار استنباطی (تحلیل واریانس چند متغیره و با استناد به نتایج آزمون های اثر پیلاپی، لامبدای ویلکز، اثر هتلینگ و آزمون بزرگترین ریشه روی) و در بخش مقایسه و تحلیل پس آزمون ها، آزمون های «تحلیل کوواریانس با کنترل اثر پیش آزمون» استفاده گردید.

واژه های کلیدی: شبیه سازی محیط های تعاملی تجربی، خواندن، نوشتن، زبان انگلیسی.

مقدمه:

امروزه آموزش زبان انگلیسی به دلیل توسعه ی اطلاعات، فناوری و ارتباطات به صورت یک اولویت جهانی درآمده است. اما در کشور ما آموزش زبان، خصوصاً در سطح مدارس راهنمایی و دبیرستان که سنگ بنای آموزش زبان انگلیسی می باشد، با مسائل و مشکلات خاص خود روبرو است (کلانتری و غلامی، 1392، ص 100). منشأ بسیاری از این مشکلات از این واقعیت سرچشمه می گیرد که آموزش زبان انگلیسی همانند سایر دروس در بسیاری از مدارس و حتی آموزشگاه های خصوصی به صورت معلم محور اداره می شوند و فاقد یک محیط تعاملی هستند (حسینی فاطمی و همکاران، 1389، ص 5). و این در حالی است که آموزش و یادگیری زبان در این قرن دچار تغییرات زیادی شده و شاید بیشتر از هر رشته ی دیگری در تمام جهان در کلاس درس تمرین شده است.

تنها دلیل موفقیت یا ناکامی زبان آموز در کلاس ها و مؤسسات زبان خارجی هوش و استعداد ذاتی او نیست. بلکه این موضوع جوانب بیشتری را در بر می گیرد. حوزه ی آموزش زبان معمولاً به زبان آموز در چهارچوب کلاس محدود می شود و تصور معلم از فراگیری نگرش «جزیره ای» است. چرا که تلاش می شود که کل فرایند یادگیری فراگیر در کلاس درس صورت بگیرد (پیشقدم و مرادی مقدم، 1392، ص 31). و این در حالی است که نتایج بسیاری از پژوهش ها روشن ساخته است که آموزش زبان بیش از هر چیز به محیط وابسته است. چرا که رویکرد آموزش زبان به شکل ارتباطی در یک محیط تعاملی به جای تکیه بر پایه های زبان شناختی ساخت گرایانه و فرضیه یادگیری رفتارگرایی بر پایه های زبان شناسی زایشی و نظریه یادگیری شناختی استوار است. علاوه بر آن، در این رویکرد به جای توانش زبانی، توانش ارتباطی هدف قرار می گیرد و طبقه بندی ساختاری برنامه جای خود را به تمرکز بر کنش ها، مفاهیم، و یا ایفای نقش در تعامل زبانی می دهد (رابرتس، 1982، به نقل از گونی بند شوشتری، 1375، ص 88).

لذا در دهه ی گذشته، نقش محیط های تعاملی و روش های ارتباطی آموزش زبان، بیش از سایر روشها، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است (چانگ و لهمان[1]، 2002، ص 81). و روش استفاده از ارتباطات شفاهی آموزشی زبان، به عنوان یکی از شناخته شده ترین استراتژی آموزشی ارتباطی مطرح گردیده است (لام[2]، 2006، ص 142).

بر این اساس و با توجه به اینکه امکان حضور زبان آموزان در محیط های واقعی برای یادگیری زبان انگلیسی وجود ندارد می توان با شبیه سازی این محیط ها در فضاهای آموزشی، حس در محیط واقعی بودن را برای فراگیران مهیا نمود. بر این اساس این مطالعه با هدف بررسی نقش آموزش مبتنی بر شبیه سازی محیط های تعاملی تجربی بر ارتقاء سطح مهارت های چهارگانه زبان انگلیسی نوجوانان صورت گرفت.

1-2 بیان مسئله:

در روش های سنتی یاددهی-یادگیری، که امروزه از آنها به عنوان روش های غیرفعال یاد می شود، معلم نقش فعالی در جریان تدریس دارد و مطالب را به طور شفاهی در کلاس بیان می کند و دانش آموزان بدون نقش فعال، فقط باید به صحبت های او گوش دهند و مطالب مورد نظر را حفظ می کنند. در چنین شرایطی زمینه های لازم برای رشد اجتماعی، پیشرفت تحصیلی و رشد فکری فراگیران فراهم نمی شود. به همین دلیل امروزه موضوع روش های آموزشی فعال، و یادگیرندگان فعال، جایگاه ویژه ای در مباحث تربیتی پیدا کرده است (یاریاری و همکاران، 1387، ص 146).

 

فهرست مطالب

 

چکیده أ‌

فصل اول. 1

کلیات تحقیق. 1

1-1 بیان مساله و اهمیت پژوهش.. 2

1-2 اهداف پژوهش.. 4

1-2-1 اهداف علمی. 4

1-2-2 اهداف کاربردی.. 4

فصل دوم 6

مرور مبانی نظری تحقیق و مرور مقالات مهم 6

2-1 بخش اول. 7

2-1-1 آسم 7

2-1-2 شیوع. 7

2-1-3 اتیولوژی.. 8

2-1-5 آسم ذاتی. 9

2-1-6 عفونت ها 9

2-1-7 فاکتور های محیطی. 10

2-1-8 سایر عوامل. 11

2-1-9 پاتوژنز. 11

2-1-10 پاتولوژی.. 12

2-1-11 التهاب.. 12

2-1-12 مدیاتورهای التهابی. 15

2-1-13 اثرات التهاب.. 16

2-1-14 تغییر شکل مجاری هوایی. 18

2-1-15 محرک های آسم 18

2-1-16 آلرژن ها 18

2-1-17عفونت های ویروسی. 19

2-1-18 عوامل دارویی. 19

2-1-19 ورزش.. 19

2-1-20 عوامل فیزیکی. 20

2-1-21 غذا 20

2-1-22 آلودگی هوا 20

2-1-23 عوامل شغلی. 20

2-1-24 عوامل هورمونی. 21

2-1-25 ریفلاکس معدی مروی.. 21

2-1-26 استرس.. 21

2-1-27 پاتوفیزیولوژی.. 21

2-1-28 افزایش پاسخ دهی مجاری هوایی. 22

2-2 ویژگی های بالینی و تشخیص… 22

2- 3 تشخیص… 23

2-3-1 تست های عملکرد ریوی.. 23

2-3-2 تشخیص افتراقی. 24

2-4 درمان آسم 24

2-4-1 اثرات جانبی. 27

2-4-2 تحمل. 27

2-4-3 بی خطر بودن. 27

2-4-4 آنتی کولینرژیک ها 28

2-4-5 تئوفلین. 28

2-4-5-1 استفادة بالینی. 28

2-4-5-2 اثرات جانبی. 29

2-4-6 درمان های کنترلی. کورتیکواستروئیدهای استنشاقی. 29

2-4-6-1 طریقه عمل. 30

2-4-6-2 استفادة بالینی. 31

2-4-7 کورتیکواستروئیدهای سیستمیک… 32

2-4-8 آنتی لکوترین ها 32

2-4-9 کرومون ها 33

2-4-10 درمان با حذف کردن استروئید 33

 

2-4-11 آنتی- .IGE. 33

2-4-12 ایمونوتراپی. 34

2-4-13 درمان های آلترناتیو. 34

2-4-14 درمان های آینده 34

2-4-15 کنترل آسم مزمن. 35

2-4-16درمان گام به گام 36

2-4-17 آموزش.. 36

2-5 مرور مقالات مهم 37

2-5-1 در گروه اول :بررسی های انجام شده در رابطه با شیو های مقابله در بیماران آسمی : 37

2-5-2 مطالعات انجام شده در رابطه با تاثیر اعتقادات(سبک های مقابله) مذهبی: 38

فصل سوم 40

روش اجرای تحقیق. 40

3-1 نوع مطالعه : 41

3-2 جامعه پژوهش : 41

3-3 چگونگی جمع آوری اطلاعات : 41

3-4 روش: 41

3-5 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات: 42

فصل چهارم 44

آمار توصیفی و تحلیلی. 44

4- 1در مورد هدف اول مطالعه یعنی تعیین میانگین مدت ابتلا به آسم در بیماران مورد  مطالعه مبتلا به آسم 45

4-2 در مورد هدف دوم مطالعه یعنی تعیین فراوانی میزان تحصیلات در بیماران مورد  مطالعه مبتلا به آسم: 46

4-3 در مورد هدف سوم مطالعه یعنی تعیین فراوانی جنسی در بیماران مورد مطالعه مبتلا به آسم: 47

4-4 در مورد هدف چهارم مطالعه یعنی تعیین فراوانی سنی در بیماران مورد  مطالعه مبتلا به آسم 48

4-5 در مورد هدف پنجم مطالعه یعنی تعیین میانگین میزان درآمد در بیماران مورد مطالعه مبتلا به آسم: 50

4-6 در مورد هدف ششم یعنی این که میانگین نمره ی کسب شده در سبک های مقابله مذهبی و منفی چه میزان بود و چند درصد از بیماران در سبک مقابله  مذهبی مثبت و منفی نمره ی بالاتر از میانگین داشتند؟ 51

4-7 فرضیات مطرح شده : 51

فصل پنجم 71

بحث.. 71

معایب.. 76

فصل ششم 77

نتیجه گیری و پیشنهادات.. 77

منابع و ماخذ: 79

 

 

فهرست جداول

(جدول1) فصل دوم………………………………………………………………………………..32

(جدول 2) فصل دوم……………………………………………………………………………….32

جدول3. فاکتورهای مؤثر بر کلیرانس تئوفیلین……………………………………………………36

جدول شماره 4: میانگین مدت ابتلا به آسم در بیماران مورد  مطالعه مبتلا به آسم………………….50

جدول شماره 5 : فراوانی میزان تحصیلات در بیماران مورد  مطالعه مبتلا به آسم…………………51

جدول شماره 6  : فراوانی جنسی در بیماران مورد  مطالعه مبتلا به آسم……………………………52

جدول شماره 7  : فراوانی سنی در بیماران مورد  مطالعه مبتلا به آسم………………………………54

جدول شماره 8 : فراوانی سطح درآمد در بیماران مورد مطالعه مبتلا به آسم……………………….55

جدول شماره 9  : تفاوت بین گروه ها از نظر طول مدت ابتلا به آسم

و سبک مقابله مذهبی مثبت در  بیماران مبتلا به آسم………………………………………………..56

جدول شماره 10  : تفاوت بین گروه ها از نظر طول مدت ابتلا به آسم

و سبک مقابله مذهبی منفی در  بیماران مبتلا به آسم………………………………………………..56

جدول شماره 11  : تفاوت بین گروه ها از نظر جنس

و میانگین سبک مقابله مذهبی مثبت در  بیماران مبتلا به آسم………………………………………..57

جدول شماره 12  : تفاوت بین گروه ها از نظر جنس

و سبک مقابله مذهبی منفی در  بیماران مبتلا به آسم………………………………………………….57

جدول شماره 13  : تفاوت بین گروه ها از نظر سن

و سبک مقابله مذهبی مثبت در  بیماران مبتلا به آسم…………………………………………………58

جدول شماره 14  : تفاوت بین گروه ها از نظر سن

و سبک مقابله مذهبی منفی در  بیماران مبتلا به آسم…………………………………………………58

جدول شماره 15  : تفاوت بین گروه ها از نظر میزان تحصیلات

و سبک مقابله مذهبی مثبت در  بیماران مبتلا به آسم………………………………………………..59

جدول شماره 16  : تفاوت بین گروه ها از نظر میزان تحصیلات

و سبک مقابله مذهبی منفی در  بیماران مبتلا به آسم………………………………………………..60

جدول شماره 17  : تفاوت بین گروه ها از نظر میزان متوسط درآمد ماهانه

و سبک مقابله مذهبی مثبت در  بیماران مبتلا به آسم………………………………………………60

 

جدول شماره 18  : تفاوت بین گروه ها از نظر میزان متوسط درآمد ماهانه

و سبک مقابله مذهبی منفی در  بیماران مبتلا به آسم……………………………………………..60

جدول شماره 19 : درصد زیر گروه اختلات جسمانی براساس

نمره ی کمتر از 7 نمره ی 7 تا 14ونمره 14 تا 21…………………………………………….66

جدول شماره 20 : درصد زیر گروه اختلات اضطرابی و بی خوابی

براساس نمره ی کمتر از 7 نمره ی 7 تا 14ونمره ی 14 تا 21………………………………..66

جدول شماره21 : درصد زیر گروه عملکرد اجتماعی براساس

نمره ی کمتر از 7 نمره ی 7 تا 14ونمره ی 14 تا 21 ………………………………………..67

جدول شماره22  : درصد زیر گروه اختلات افسردگی براساس

نمره ی کمتر از 7 نمره ی 7 تا 14ونمره ی 14 تا 21……………………………………….67

جدول شماره23  : میانگین اعداد اسپیرومتری بر اساس هر متغیر در اسپیرومتری……………68

جدول شماره24 :درصد هر کدام از نماهای اسپیرومتری(اتحدیدی-انسدادی- میکس و نرمال)….72

 

فهرست تصاویر و نمودار ها

شکل 1 . رویکرد قدم به قدم درمان آسم……………………………………………………………41

نمودار شماره 1: میانگین مدت ابتلا به آسم در بیماران مورد  مطالعه مبتلا به آسم…………………50

نمودار شماره 2 : فراوانی میزان تحصیلات در بیماران مورد  مطالعه مبتلا به آسم………………..52

نمودار شماره 3  : فراوانی فراوانی جنسی در بیماران مورد  مطالعه مبتلا به آسم………………….53

نمودار شماره 4  : فراوانی سنی در بیماران مورد  مطالعه مبتلا به آسم……………………………..54

نمودار شماره 5  : فراوانی سطح درآمد در بیماران مورد مطالعه مبتلا به آسم……………………….55

شماره 6-نمودار هیستوگرام میانگین نمرات سلامت عمومی کل در بیماران آسمی…………………..61

نمودار هیستوگرام شماره7 : میانگین نمرات  در زیر گروه اختلات جسمانی……………………….62

نمودار هیستوگرام شماره8 : میانگین نمرات  در زیر گروه اختلات اضطرابی و بی خوابی…………63

نمودار هیستوگرام شماره 9: میانگین نمرات  در زیر گروه اختلال عملکرد اجتماعی………………64

نمودار هیستوگرام شماره10 : میانگین نمرات  در زیر گروه اختلال افسردگی……………………..65

نمودار هیستوگرام شماره 11: میانگین نمرات F……………………………………………………68

نمودار هیستوگرام شماره12 : میانگین نمرات  FEV1……………………………………………..69

نمودار هیستوگرام شماره 13: میانگین نمرات   PEF……………………………………………..70

نمودار هیستوگرام شماره14 : میانگین نمرات  FEV1_FVC…………………………………71

نمودار دایره ای شماره 15: فراوانی هر کدام از نماهای اسپیرومتری………………………..72

 

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

1-1 بیان مساله و اهمیت پژوهش

آسم یکی از بیماری های مزمن تنفسی می باشد که با انقباض برگشت پذیر مجاری هوایی مشخص می شود. از علایم این بیماری می توان به سرفه،تنگی نفس و خس خس سینه اشاره کرد.این بیماری نسبتاً شایع حدود 10-12% بزرگسالان و 15% کودکان را گرفتار کرده است (1). عفونت های ویروسی، آلرژن ها و استرس و اضطراب از عوامل تحریک کننده این بیماری می باشد که در تحقیقات مختلف به اثبات رسیده است(3،4،5،2) که از بین این عوامل محرک فاکتور های روانی و استرس تأثیر به سزایی در پیدایش علایم این بیماری دارد.(6)

بسیاری از بیماران مبتلا به آسم می گویند که علایم بیماریشان با استرس بدتر می شود.شکی وجود ندارد که فاکتورهای روانی از طریق مسیرهای رفلکس کولینرژیک می توانند سبب القای انقباض برونش شوند.(1) بیماری های مزمن مثل آسم افراد را مستعد درجات متفاوتی از استرس می کنند که نیازمند یک پروسه ی تطابقی مداوم شخصی در سطوح مختلف شناختی ،احساسی و رفتاری  می باشد(7)استرس در متون علمی تعاریف مختلفی دارد. یکی از مشهورترین تعاریف روانشناختی این است که استرس درواقع یک رخداد است و زمانی پدید می آید که عواملی از محیط پیرامون ظرفیت تطابقی یا توانایی اجرای سبک مقابله در فرد را به چالش بکشد.(8)

از منظر روانشناسی سبک مقابله به روند مدیریت موقعیت های مختلف،تلاش برای حل مسایل شخصی و پیداکردن راهکار هایی برای کاهش و یا تحمل استرس یا مناقشات گفته می شود. (9)

مدل های مقابله ای چارچوبی را برای ارزیابی چگونگی واکنش افراد در شرایط استرس زا فراهم می کنند. سبک های مقابله ای می توانند مفیدواقع شده و سبب کاهش بار منفی بیماری در افراد شوند و یا با اثر منفی در افراد سبب رفتارهای ناسازگار در افراد شوند.(7)

 

مطالعات انجام شده در بیماری های مزمن ارتباط معناداری بین سبک های مقابله ای و نتایج کلینیکی بیماری ها از جمله میزان عملکرد  بیمار و سطح کنترل بیماری و  موربیدیتی و مورتالیتی و

Health Related Quality of Life (HRQoL) نشان داده اند.(11)

در مطالعات بسیاری بر این امر تاکیدشده است که بكارگیری مناسب شیوه های مقابله منجر به ارزیابی درست موقعیت ،احساس امنیت و افزایش سلامتی می گردد.(10) و فكر كردن و رفتار كردن با سبک های مناسب مقابله ای به افراد كمك می كند تا اثرات استرس را كاهش داده و نیز از هیجانات ناشی از آن بكاهند. (11)

مقابله مذهبی یک نوع مقابله است كه طی آن فرد از عقاید و باورهای مذهبی در رویارویی با مشكلات و فشارهای زندگی استفاده می کند(10)

نهان نگاری دیجیتال یکی از تکنیک های نوظهور می باشد که اطلاعات حق مالکیت را به طور مستقیم در درون محتوی رسانه دیجیتال به طور دائم جاگذاری می کند .از اطلاعات جاگذاری به عنوان نهان نگار تعبیر می شود . به طور ایده ال نباید هیچ تفاوتی بین داده نهان نگاری شده و داده اصلی وجود داشته باشد ، و نهان نگار باید به راحتی قابل استخراج بوده و در برابر عملیات رایج پردازش سیگنال   مقاومت یا استحکام مناسب داشته باشد.

با توجه به اهمیت نهان نگاری ،این پایان نامه به دنبال طراحی الگوریتمی برای نهان نگاری تصاویر دیجیتال با بهره گیری از تبدیل موجک چندگانه ، به خاطر ویژگی های خاص این تبدیل که می تواند در کابردهای پردازش تصویر سودمند بوده می باشد. بدین منظور به معرفی مفاهیم نهان نگاری ، علی الخصوص نهان نگاری تصاویر دیجتال ، تبدیل موجک و تبدیل موجک چندگانه  می پردازیم . سپس در ادامه تحقیق الگوریتمی جهت نهان نگاری تصاویر دیجیتال با به کار گیری تبدل موجک چند گانه عرضه می گردد و در انتها به ارزیابی الگوریتم پیشنهادی  با بهره گرفتن از معیار های ارزیابی رایج می پردازیم .

کلید واژه ها :  نهان نگاری تصاویر دیجیتال ، موجک ، تبدیل موجک ، تبدیل موجک گسسته ، تبدیل موجک چندگانه

 

فهرست  رئوس  مطالب

فصل اول.. 1

1-1 مقدمه.. 2

2-1 طرح مساله.. 2

3-1 ضرورت تحقیق.. 3

4-1 سوالات تحقیق.. 3

5-1 محدوده پژوهش.. 4

6-1 ساختار پایان نامه.. 4

فصل دوم.. 5

1-2 مقدمه.. 6

2-2 نهان نگاری دیجیتال .. 6

2-2-1 مقدمه.. 6

2-2-2 مفهوم نهان نگاری دیجیتال.. 6

3-2-2 ساختار کلی نهان نگاری دیجیتال.. 7

4-2-2  نهان نگاری به زبان ریاضی.. 8

5-2-2 انواع سیستم های نهان نگاری دیجیتال.. 9

3-2 آنالیز در حوزه فرکانس.. 12

1-3-2 مقدمه.. 12

2-3-2 تبدیل فوریه .. 13

3-3-2  ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﻮرﻳﻪ زﻣﺎن-ﻛﻮﺗﺎه.. 16

 

4-3-2  آﻧﺎﻟﻴﺰ چند رزولوشنه .. 19

5-3-2  آشنایی با موجک.. 20

6-3-2  تبدیل موجک پیوسته .. 22

7-3-2 مقیاس.. 23

8-3-2 انتقال .. 25

9-3-2 پنج مرحله تا رسیدن به تبدیل موجک پیوسته.. 25

10-3-2 رزولوشن در صفحه زمان – فرکانس.. 28

4-2  رواﺑﻂ رﻳﺎﺿﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک.. 30

5-2 ﻋﻜﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک پیوسته.. 33

6-2  ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺳﺎزی ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ.. 34

7-2  ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک  ﮔﺴﺴﺘﻪ 36

8-2 عکس تبدیل موجک گسسته .. 39

9-2  ﺗﺒﺪﻳﻞ موجک گسسته دو ﺑﻌﺪی.. 41

10-2  موجک های چندگانه.. 44

1-10-2 مقدمه.. 44

2-10-2 آشنایی با موجک چندگانه.. 44

3-10-2 انگیزه به کار گیری از تبدیل موجک چند گانه.. 45

4-10-2 تبدیل موجک چندگانه.. 46

5-10-2 بانک فیلتر موجک های چند گانه.. 47

6-2-10 موجک های چندگانه متوازن در مقابل نامتوازن.. 48

7-2-10 نسخه های پیاده سازی  موجک چندگانه در کامپیوتر.. 49

11-2 نهان نگاری تصاویر دیجیتال با بهره گرفتن از موجک های چندگانه    50

فصل سوم.. 53

1-3 مقدمه.. 54

2-3 نهان نگاری تصویر دیجیتال با موجک های چندگانه.. 54

3-3 تبدیل موجک چندگانه تصویر.. 55

4-3 انتخاب مکان  مناسب برای درج نهان نگار.. 56

5-3 الگوریتم جاگذاری نهان نگار.. 57

6-3 الگوریتم آشکار سازی نهان نگار.. 58

7-3 نتایج.. 59

فصل چهارم.. 60

1-4  مقدمه.. 61

2-4 کیفیت تصویر نهان نگاری شده.. 61

3-4 استحکام نهان نگار.. 62

4-4 بررسی استحکام تصویر در برابر حملات رایج.. 62

5-4 مقایسه سیستم نهان نگاری پیشنهادی با روش ها قبل.. 63

6-4 نتیجه گیری.. 64

فصل پنجم.. 65

1-5   خلاصه تحقیق.. 66

2-5 پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده.. 67

منابع و مآخذ.. 68

Abstract 71

فهرست اشکال

فهرست جداول

جدول 4-  1 بررسی کیفیت تصویر   61

 

مقدمه

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                   صفحه

فصل اول : مقدمه و کلیات

1-1اهمیت و ضرورت مطالعه. 2

1-2رودخانه اروند و موقعیت جغرافیایی آن.. 4

1-3- ضرورت لایروبی و پیامدهای زیست محیطی آن.. 6

1-3-1 اثرات لایروبی بر تغییرات فیزیکوشیمیایی و زیستی محیط آب… 7

1-3-1-1 کیفیت آب و عوامل مؤثر بر آن.. 9

1-3-1-2 اهمیت ارزیابی کیفیت آب… 10

1-3-1-3 اثرات لایروبی در محیط آب… 13

1-3-2 تأثیر لایروبی بر غلظت فلزات سنگین در محیط… 17

1-3-2-1- فلزات مورد مطالعه. 19

1-3-3 اثر لایروبی بر ماکروبنتوزها 21

1-3-3-1 تأثیر آلاینده‌ها بر موجودات کفزی.. 23

1-3-3-2 ماکروبنتوزها به عنوان شاخص….. 24

1-4 استفاده از شاخص‌ها در ارزیابی محیط… 26

1-5 اهداف… 27

1-6 فرضیه های تحقیق.. 27

فصل دوم : بر پیشینه و پژوهش

2-1 سابقه انجام تحقیق‌ 29

2-2 مطالعات انجام شده در اروند رود. 29

2-3 مطالعات خارج از کشور. 30

فصل سوم : مواد و روش‌ها

3-1 منطقه مورد مطالعه. 34

3-2 روش‌های نمونه‌برداری به کار رفته در مطالعه حاضر. 36

3-2-1-روش های میدانی.. 36

3-2-1-1- نمونه‌برداری از آب… 36

3-2-2 روش‌های آزمایشگاهی.. 39

3-2-2-1 اندازه‌گیری آب… 39

3-3-2-2 اندازه‌گیری رسوب… 41

3-2-3 اندازه‌گیری‌های محاسباتی.. 43

3-2-3-1 شاخص کیفیت آبWQI. 43

3-2-3-2 بررسی شاخص کیفیت آب با روش بسکارنWQIBA. 45

3-2-3-3 شاخص های اکولوژیک اجتماعات… 47

3-2-3-3-1 شاخص غالبیت سیمپسون.. 47

3-2-3 -3-2 شاخص تراز زیستی.. 47

3-2-3-3-3 شاخص تنوع شانون – وینر. 47

3-3 ابزار تجزیه و تحلیل آماری.. 48

فصل چهارم :نتایج

4-1 پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب… 50

4-1-1 اکسیژن محلول.. 50

4-1-2 دما 50

4-1-3 شوری.. 51

4-1-4 اسیدیته. 52

4-1-5 هدایت الکتریکی.. 53

4-1-6 کدورت… 53

4-1-7-مقدار مواد جامد.. 54

4-1-8 نیترات… 55

4-1-9 فسفات… 55

4-1-10 تقاضای اکسیژن بیولوژیکی.. 56

4-1-11 تقاضای اکسیژن شیمیایی.. 57

4-2 مواد آلی کل در رسوبات… 58

4-3 دانه بندی رسوبات… 59

4-4 غلظت فلزات سنگین در رسوب مراحل مختلف نمونه برداری.. 61

4-7 شاخص‌های اکولوژیک….. 67

4-8 نتایج آزمون همبستگی بین تراکم ماکروبنتوزها و متغیرهای فیزیکی و شیمیایی.. 68

4-9 نوع و تراکم گونه‌های شناسایی شده. 70

4-10 شاخص کیفیت آبWQI. 71

4-11 نتایج همبستگی میان کیفیت آب WQI با فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب… 72

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

 

 

5-1 فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب… 75

5-2 شاخص کیفیت آب… 78

5-3تغییر مقدار فلزات سنگین.. 82

5-4 تغییر در سایز رسوبات و مقدار مواد آلی در اثر لایروبی.. 86

5-5 اثر فاکتورهای محیطی بر موجودات بنتیک….. 87

5-6 بررسی شاخص‌های اکولوژیک….. 89

5-7 نتیجه گیری نهایی.. 91

5-8پیشنهادات… 92

منابع

منابع فارسی.. 94

منابع لاتین.. 95

پیوست… 112

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                   صفحه

جدول(1-1) بارآلودگی وارده از فاضلاب‌های شهری، كشاورزی و صنعتی به رودخانه (تن در سال). 5

جدول (1-2) منابع آلاینده تخلیه فاضلاب شهری مؤثر بر رودخانه اروند.. 6

جدول(1-3) سازمان سلامت جهانی(WHO) و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران(ISIRI, 1998). 12

جدول 1-4- برخی از مهم‌ترین اثرات مثبت و منفی لایروبی.. 17

جدول3-1 -مختصات ایستگاه‌های مورد بررسی در منطقه اروند رود. 34

جدول(3-2) اعداد مورد نیاز در محاسبه WQI. 44

جدول(3-3) تعیین کیفیت آب طبق نتایج کمی، در مدل بسکارن 1979. 46

جدول(3-4) درصدهای مؤثر در محاسبه WQIBA. 46

جدول(4-1)میانگین مقدار مواد آلی در رسوب… 58

جدول(4-2) میزان همبستگی بین فاکتورهای محیطی و تراکم ماکروبنتوزها 69

جدول(4-3) گونه‌های شناسایی شده در مراحل مختلف لایروبی در ایستگاه‌های مورد مطالعه و فراوانی‌آن‌ ها در متر مربع. 70

جدول(4-4) میزان همبستگی بین کیفیت آبWQI با فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب… 73

جدول(5-1) راهنمای کیفیت آب UNEP, 2008.. 80

جدول (5-2) طبقه‌بندی متداول آلودگی آب در انگلستان براساس …………. 81

جدول(5-3) استاندارهای جهانی غلطت فلزات سنگین در رسوب میکروگرم بر گرم. 82

جدول(5-4) مقدار استاندارد فلزات در محدوده تحمل موجودات آبزی و مقایسه با نتایج مطالعه حاضر. 84

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                                   صفحه

شکل1-1- اسکله سیزده بندر خرمشهر در هنگام لایروبی.. 15

شکل1-3 -حمل و انتقال رسوبات اروند رود از اسکله سیزده در هنگام لایروبی.. 22

شکل3-1- نقشه جغرافیایی محدوده مطالعاتی.. 35

شکل 3-2 – موقعیت جغرافیایی مورد مطالعه در منطقه اروند رود. 35

شکل3–5 اندازه گیری برخی از فاکتورهای آب… 37

شکل3–4 نمونه برداری آب در اروند رود اسکله 13. 37

شکل3–3 دستگاه سنجش فاکتورهای محیطی.. 37

شکل3-8 – دستگاه ICP-oes. 38

شکل3-7- نمونه برداری از رسوب در اروند رود. 38

شکل3-10- دستگاه اسپکتروفتومتر. 40

شکل3-9- دستگاه انکوباتور. 40

شکل4-1 تغییرات اکسیژن محلول در چهار نوبت قبل ، درهنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 50

شکل4-2 تغییرات دما در چهار نوبت قبل، در هنگام بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی 2. 51

شکل4-3 تغییرات شوری در چهار نوبت قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 52

شکل 4-4 تغییرات اسیدیته در چهار نوبت قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 52

شکل4-5 تغییرات هدایت الکتریکی در چهار نوبت قبل، در هنگام، بعداز لایروبی1 وبعد از لایروبی2. 53

شکل4-6 تغییرات کدورت در چهارنوبت قبل، در هنگام و دو نوبت بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 54

شکل4-7 تغییرات مقدار مواد جامد معلق در آب در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 54

شکل4-8 تغییرات نیترات محلول در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 55

شکل4-9 تغییرات فسفات محلول در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 56

شکل4-10 تغییرات تقاضای اکسیژن بیولوژیکی در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 57

شکل4-11 تغییرات تقاضای اکسیژن شیمیایی در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 58

شکل4-12 تغییرات میزان مواد آلی در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 59

شکل4-13 تغییرات میزان سیلت و رس در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 60

شکل4-14 تغییرات میزان شن و ماسه در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 60

شکل4-15 تغییرات میزان غلظت فلز کادمیم در رسوب در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 61

شکل4-16 تغییرات میزان غلظت فلز سرب در رسوب در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 62

شکل4-17 تغییرات میزان غلظت فلز مس در رسوب در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 62

شکل4-18 تغییرات میزان غلظت فلز روی در رسوب در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 63

شکل4-19 تغییرات میزان غلظت فلز کادمیم در آب در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 64

شکل4-20 تغییرات میزان غلظت فلز سرب در آب در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 64

شکل4-21 تغییرات میزان غلظت فلز مس در آب در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 65

شکل4-22 تغییرات میزان غلظت فلز روی در آب در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 وبعد از لایروبی 2. 66

شکل4-23- همبستگی غلظت فلزات در آب و رسوب بر حسب میکروگرم بر لیتر. 67

شکل4-23 میزان تغییرات شاخص‌های اکولوژیکی در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 68

شکل4-24 تغییرات شاخص کیفیت آب در نوبت‌های قبل، در هنگام، بعد از لایروبی1 و بعد از لایروبی2. 72

 

فصل اول

 

مقدمه و کلیات

 

1-1اهمیت و ضرورت مطالعه

استفاده از راه‌های آبی در پیشبرد اهداف اقتصادی و تجاری هر کشوری ضروری می‌باشد. نیاز به استفاده از حمل و نقل دریایی در برنامه‌های تجارت داخلی و بین‌المللی اجتناب ناپذیر می‌باشد. انتقال طیف وسیعی از کالاها از طریق بزرگ‌راه‌های آب علاوه بر منافع اقتصادی و فراهم نمودن کارایی بالا به عنوان حامی طبیعت و دوستدار محیط زیست شناخته شده است.

رودخانه‌ها جریان‌های تند آبی هستند که مسیرهای طولانی را طی می‌کنند و در طول مسیر خود در نتیجه انجام عمل فرسایش گل و لای بسیاری را به بستر رودخانه انتقال می‌دهند. با گذشت زمان در طول مسیر رودخانه هم زمان با انجام عمل فرسایش، رسوبات به تدریج در بستر انباشته می‌شوند، و اگر لایروبی صورت نگیرد لنگرگاه پر شده و حمل و نقل و تردد کشتی‌ها با مشکل رو به رو می‌گردد. انجام عمل رسوبگذاری عمق رودخانه را کاهش می‌دهد. با توجه به سرعت رسوبگذاری رودخانه، لایروبی به صورت دوره‌ای، انجام می‌شود تا رسوبات جمع شده در كف رودخانه‌ها و دریاچه‌ها جمع آوری شده و عمق مورد نظر به وجود آید. جهت رفت و آمد آسان کشتی‌ها، نیاز به پروژه‌های لایروبی ضروری است. وضعیت کنونی بنادر تجاری بزرگ و برنامه‌های توسعه آن‌ ها در آینده، ضرورت تأمین یا حفظ آبخور کافی جهت پذیرش کشتی‌های بزرگ را مشخص می‌سازد. در بندرهای کوچک نیز جهت پیشبرد اهداف گوناگون نگهداری اعماق لازم با تداوم عملیات لایروبی مورد نیاز می‌باشد. ضمن دست‌یابی به این هدف این عملیات سبب تداوم تجارت بین‌المللی، صنعت توریسم و کسب لذت از قایقرانی تفریحی و ماهیگیری در محیط‌های آبی می‌شود. فعالیت‌های لایروبی جهت اعمال مدیریت سیستم های آبی ضروری می‌باشند (Wal et al., 2011). گرچه طبق نظر محققین، این عملیات از جنبه زیست محیطی، اثرات گوناگونی در محیط آب ایجاد می‌کند ولی به منظور دستیابی به راه‌های آبی در بسیاری از کشورهای جهان، این پروژه‌ها اجرا می‌گردند و مقادیر بسیاری از رسوبات بستر دریا، جا به جا می‌شوند (Carvalho et al.,2001).

گسترش فناوری از یک طرف و نیاز به افزایش بازدهی اقتصادی منجر به ساخت کشتی‌های بزرگ‌تر شده است، این امر مستلزم افزایش عرض و عمق بسیاری از رودخانه‌ها و کانال‌ها و ایجاد بزرگراه‌های آبی برای دست‌یابی مناسب به بندرها و لنگرگاه‌ها است. جهت ایجاد بنادر جدید عملیات لایروبی در جهت ایجاد بندر با عمق و عرض مناسب، به کار می‌رود که به آن لایروبی احداثی می‌گویند. برای تداوم در کاربرد این کانال‌ها به لایروبی نگهداری نیاز می‌باشد. این لایروبی با برداشتن مواد رسوبی در کانال‌ها و آبراهه‌ها سبب از بین رفتن مشکلات تردد در این مکان‌ها می‌گردد. هدف از این دو نوع لایروبی ایجاد و تداوم استفاده از کانال‌های آبی می‌باشد. گاهی لایروبی در شهرها و مکان‌های صنعتی به منظور حذف آلاینده‌ها و حفاظت از سلامت محیط زیست آبی می‌باشد، به این لایروبی، لایروبی زداینده یا اصلاحی می‌گویند. در هر صورت لایروبی به هر منظوری که انجام پذیرد، می‌تواند اثرات زیست محیطی را به دنبال داشته باشد که قابل بررسی است (پاک، 1390).

ایجاد آشفتگی در بستر دریا و تغییرات فیزیکی که به دنبال دارد و هم‌چنین احتمال رها شدن آلاینده‌ها از بستر آب به درون ستون آب همه از عواقب لایروبی می‌باشد که با اعمال یک ارزیابی صحیح در جهت مدیریت بهتر می‌توان از بسیاری از خطرات مربوط به حیات آبزیان و تغییرات منفی در محیط زیست دریا جلوگیری به عمل آورد (EPA, 2001; EIA, 2009).

رودخانه‌ اروند یکی از مهم‌ترین منابع آبی کشور ایران می‌باشد، که نقش مهمی در تعادل زیستی، اکولوژیکی، اجتماعی، رشد اقتصادی و پیشرفت صنایع دارد. این رودخانه راه ارتباطی کشورهای مجاور می‌باشد، که انتقال فراورده‌های نفتی و صادرات و واردات کالاهای تجاری و کشاورزی از این مسیر و ازطریق سه بندر مهم آبادان، خرمشهر و بصره انجام می‌گردد. با توجه به مجاورت این رودخانه با صنایعی مانند: پالایشگاه نفت و پتروشیمی احتمال حضور آلاینده‌ها در بستر این رودخانه نیز وجود دارد (WWW. Persiangulfstudies.com).

در بسیاری از بنادر مهم در کشورهای مختلف پیامدهای زیست محیطی لایروبی مورد بررسی قرار گرفته است، محققین جنبه‌های گوناگونی را مورد هدف قرار داده‌اند. نتایج نشان میدهد که در بسیاری از موارد لایروبی با ایجاد تغییرات فیزیکی و شیمیایی به دنبال تأثیر بر فاکتورهای محیطی می‌تواند سبب تغییر در ترکیب اجتماعات موجود در محیط گردد، هم چنین بررسی‌های بسیاری تغییر در غلظت فلزات سنگین در ستون آب را پس از ایجاد آشفتگی در محیط آب را نشان داده‌اند. در این میان کیفیت آب از هدف‌های مهم مورد توجه محققین بوده‌است. کیفیت آب به فاکتورهای گوناگونی بستگی دارد که از آن جمله: BOD, COD, pH و کدورت و دیگر عواملی که لایروبی تأثیر زیادی در ایجاد تغییر در آن‌ ها دارد (Royer et al, 1999).

بنابراین مطالعه حاضر در نظر دارد اثرات احتمالی زیست محیطی حاصل از لایروبی را بر رودخانه اروند، از نظر تغییرات ایجاد شده بر کیفیت آب و مقدار فلزات سنگین، تغییر در فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب و اثر لایروبی بر تنوع، تراکم و موجودات بنتیک به عنوان حلقه‌ی مهمی از زنجیره غذایی مورد ارزیابی قرار دهد.

 

1-2رودخانه اروند و موقعیت جغرافیایی آن

رودخانه‌ اروند یکی از مهم‌ترین منابع آبی کشور ایران می‌باشد، که نقش مهمی در تعادل زیستی، اکولوژیکی، اجتماعی، رشد اقتصادی و پیشرفت صنایع دارد.این رودخانه راه ارتباطی کشورهای مجاور می‌باشد، که انتقال فراورده‌های نفتی و صادرات و واردات کالاهای تجاری و کشاورزی از این مسیر و ازطریق سه بندر مهم آبادان، خرمشهر و بصره انجام می‌گردد.

آب این رودخانه از سه رودخانه‌ مهم دجله، فرات و کارون تأمین می‌گردد، که تا دهانه‌ خلیج فارس پیش می‌رود، این رودخانه ضمن دارا بودن آب شیرین، از طرف مصب و رودخانه بهمنشیر تحت تأثیر پدیده جزر ومد قرار می‌گیرد، که بیشترین جزر و مد از سمت مصب می‌باشد. این رودخانه از جمله مصب‌های دائمی و پر آب‌ترین مصب استان خوزستان می باشد و متوسط دبی ماهانه آن14700 متر مكعب در ثانیه گزارش شده است سالانه نزدیک به 1450 میلیون متر مكعب آب شیرین همراه با رسوبات معلق وارد خلیج فارس می‌کند (Partow, 2001).

طول رودخانه اروند از محل تلاقی دجله و فرات و كارون تا دهانه خلیج‌فارس 60 كیلومتر و میانگین عرض آن حدود 1600 متر می‌باشد. مساحت این آبریز مهم 209000 مایل مربع معادل 541308 كیلومتر مربع می‌باشد (Talling, 1980;