فصل اول: کلیات پژوهش

 

1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………. 2

 

1-2-  بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………. 4

 

1-3-  ضرورت و اهمیت پژوهش…………………………………………………………………………………………… 7

 

1-4- اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………………………… 11

 

1-5- سؤالات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 11

 

1-6-  تعاریف مفهومی متغیر ها…………………………………………………………………………………………… 12

 

1-6-1-رفتار سازمانی………………………………………………………………………………………………………. 12

 

1-6-2-مبانی رفتار سازمانی……………………………………………………………………………………………. 12

 

1-6-3-عوامل فردی………………………………………………………………………………………………………… 12

 

 1-6-4 -عوامل گروهی…………………………………………………………………………………………………… 13

 

1-6- 5-عوامل سازمانی…………………………………………………………………………………………………… 13

 

1-7- تعاریف عملیاتی متغیر ها……………………………………………………………………………………………. 14

 

1-7-1 – مبانی رفتار سازمانی………………………………………………………………………………………… 14

 

2-7-2- عوامل فردی………………………………………………………………………………………………………. 14

 

1-7-3- عوامل گروهی……………………………………………………………………………………………………. 14

 

1-7-4- عوامل سازمانی………………………………………………………………………………………………….. 15

 

1-7-5- معیارهای مقایسه………………………………………………………………………………………………. 15

 

عنوان                                                                                                                                                               صفحه

 

فصل دوم: پیشینه پژوهش

 

2-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 17

 

2- 1 – مبانی نظری………………………………………………………………………………………………………………. 17

 

2-2- سطوح، مدلها و چارچوبهای رفتار سازمانی……………………………………………………………….. 20

 

2-3- بعد فردی……………………………………………………………………………………………………………………… 23

 

2-3-1- ویژگیهای بیوگرافیک………………………………………………………………………………………… 24

 

2-3-1-1- سن………………………………………………………………………………………………………….. 24

 

2-3-1-2- جنسیت…………………………………………………………………………………………………… 24

 

2-3-1-3- وضعیت تأهل………………………………………………………………………………………….. 24

 

2-3-2- شخصیت……………………………………………………………………………………………………………. 25

 

2-3-2-1- تعاریف مختلف در باب شخصیت…………………………………………………………… 25

 

2-3 -2-2-سطوح مختلف شخصیت………………………………………………………………………… 26

 

2-3-2-3-  نظریه های مختلف در باب شخصیت…………………………………………………… 26

 

2-3-2-3-1-رویکردهای نظریه ای……………………………………………………………………… 26

 

2-3-2-3-2-رویکرد اندیشه نگارانه……………………………………………………………………. 28

 

2-3-2-3-3-  رویکرد تحلیل روانشناختی و رویکرد شناختی…………………………. 29

 

2-3-2-3-4-نظریات نوع شناختی…………………………………………………………………….. 29

 

2-3-2-3-5- رویکرد خصایص……………………………………………………………………………. 30

 

2-3-2-3-6-رویکرد انسان شناسانه……………………………………………………………………. 31

 

2-3-2-3-7-رویکرد التقاطی یا تلفیقی …………………………………………………………….. 31

 

2-3-2-3-8-رویکردهای مربوط به رشد…………………………………………………………….. 31

 

2-3-2-3-9- رویکرد خصایص اجتماعی، ادراک شخصی و ثبات عاطفی ……… 32

 

2-3-2-4- نقش شخصیت در رفتار…………………………………………………………………………. 33

 

عنوان                                                                                                                                                               صفحه

 

2-3-3- هوش………………………………………………………………………………………………………………….. 34

 

2-3-3-1- تعاریف مختلف در باب هوش…………………………………………………………………. 34

 

2-3-3-2- انواع هوش……………………………………………………………………………………………….. 34

 

2-3-3-3- نقش هوش در رفتار………………………………………………………………………………… 36

 

2-3-4- توانایی‌………………………………………………………………………………………………………………… 37

 

2-3-4-1- تعاریف موجود در باب توانایی……………………………………………………………….. 37

 

2-3-4-2- انواع توانایی…………………………………………………………………………………………….. 37

 

2-3-4-3- نقش توانایی در رفتار……………………………………………………………………………… 40

 

2-3-5- نظام اعتقادی………………………………………………………………………………………………………… 40

 

2-3-5-1- انواع ارزش ها………………………………………………………………………………………….. 41

 

2-3-5-2- منابع ارزش……………………………………………………………………………………………… 43

 

2-3-5-3- نقش نظام اعتقادی و ارزشها در رفتار…………………………………………………… 43

 

2-3-6- نگرش‌ها………………………………………………………………………………………………………………. 44

 

2-3-6-1- تعاریف موجود پیرامون نگرش……………………………………………………………….. 44

 

2-3-6-2- کارکرد های نگرش………………………………………………………………………………….. 44

 

2-3-6-3- تفاوت ارزشها و نگرشها…………………………………………………………………………… 45

 

2-3-6-4- اجزای تشکیل دهنده نگرش………………………………………………………………….. 46

 

2-3-6-5- نگرشهای مربوط به رفتار سازمانی…………………………………………………………. 46

 

2-3-6-5-1- رضایت شغلی………………………………………………………………………………… 47

 

2-3-6-5-2- تعهد سازمانی………………………………………………………………………………… 47

 

2-3-6-5-3-  ناهماهنگی شناختی……………………………………………………………………. 48

 

2-3-6-6- نقش نگرش در رفتار…………………………………………………………………………. 48

 

2-3-7- ادراک…………………………………………………………………………………………………………………. 49

 

2-3-7-1- تعاریف مربوط به ادراک…………………………………………………………………………. 50

 

عنوان                                                                                                                                                               صفحه

 

2-3-7-2- کاربرد ادراک در رفتار سازمانی……………………………………………………………… 50

 

2-3-7-3- نظریه های موجود در باب ادراک………………………………………………………….. 50

 

2-3-7-3-1- نظریه اسناد…………………………………………………………………………………… 50

 

2-3-7-3-2-کانون کنترل…………………………………………………………………………………… 51

 

2-3-7-4- عوامل تأثیرگذار بر ادراک افراد……………………………………………………………… 51

 

2-3-7-5- نقش ادراک در رفتار………………………………………………………………………………. 52

 

2-3-8- یادگیری……………………………………………………………………………………………………………… 53

 

2-3-8-1- تعاریف موجود در باب یادگیری…………………………………………………………….. 53

 

2-3-8-2- نظریه های موجود در باب یادگیری………………………………………………………. 54

 

2-3-8-2-1- نظریه های رفتاری……………………………………………………………………….. 54

 

2-3-8-2-2- نظریات شناختی…………………………………………………………………………… 55

 

2-3-8-3- انواع یادگیری………………………………………………………………………………………….. 56

 

2-3-8-4- نقش یادگیری در رفتار…………………………………………………………………………… 56

 

2-3-9- انگیزش………………………………………………………………………………………………………………. 57

 

2-3-9-1- تعاریف موجود در باب انگیزش……………………………………………………………… 57

 

 

2-3-9-2- ابعاد انگیزش……………………………………………………………………………………………. 57

 

2-3-9-3- عناصر متشکله انگیزش………………………………………………………………………….. 58

 

2-3-9-4- نظریه های موجود در باب انگیزش……………………………………………………….. 58

 

2-3-9-4-1- نظریه های محتوایی…………………………………………………………………….. 58

 

2-3-9-4-2- نظریه های فرایندی……………………………………………………………………… 59

 

2-3-9-5- نقش انگیزش در رفتار……………………………………………………………………………. 61

 

2-4- بعد گروهی…………………………………………………………………………………………………………………… 63

 

2-4-1- ویژگی های گروه……………………………………………………………………………………………….. 64

 

2-4-1-1- نقش…………………………………………………………………………………………………………. 64

 

عنوان                                                                                                                                                               صفحه

 

2-4-1-2- هنجارها……………………………………………………………………………………………………. 65

 

2-4-1-3- موقعیت……………………………………………………………………………………………………. 65

 

2-4-1-4- اندازه………………………………………………………………………………………………………… 65

 

2-4-1-5- انسجام……………………………………………………………………………………………………… 66

 

2-4-1-6- ترکیب گروه…………………………………………………………………………………………….. 66

 

2-4-1-7- مقام فردی……………………………………………………………………………………………….. 67

 

2-4-2- دلایل پیوستن افراد به گروه ها…………………………………………………………………………. 67

 

2-4-3- رهبری………………………………………………………………………………………………………………… 68

 

2-4-3-1- تعاریف موجود در باب رهبری……………………………………………………………….. 68

 

2-4-3-2- ابعاد متمایز کننده رهبری و مدیریت در سازمان…………………………………. 69

 

2-4-3-3- دیدگاه های مختلف در باب رهبری………………………………………………………… 70

 

2-4-3-3-1- رویکرد خصایص……………………………………………………………………………. 71

 

2-4-3-3-2-رویکرد رفتاری……………………………………………………………………………….. 71

 

2- 4-3-3-3-رویکرد کارکردی (گروهی)…………………………………………………………… 73

 

2-4-3-4- سبک های رهبری………………………………………………………………………………….. 77

 

2-4-3-5- نقش رهبری در رفتار……………………………………………………………………………… 78

 

2-4-4- ارتباطات…………………………………………………………………………………………………………….. 78

 

2-4-4-1- تعاریف موجود در باب ارتباطات……………………………………………………………. 79

 

2-4-4-2- کارکردهای ارتباطات در سازمان……………………………………………………………. 79

 

2-4-4-3- کانالها و جهت های ارتباطی در سازمان………………………………………………… 80

 

2-4-2-4- انواع ارتباطات ………………………………………………………………………………………… 80

 

2- 4-5- نظریه اسلام در مورد ارتباطات………………………………………………………………………. 82

 

2-4-6- موانع ارتباطی در سازمان………………………………………………………………………………….. 82

 

2-4-7- نقش ارتباطات در رفتار…………………………………………………………………………………….. 83

 

عنوان                                                                                                                                                               صفحه

 

2-4-7- قدرت…………………………………………………………………………………………………………………. 83

 

2-4-7-1- تعاریف قدرت………………………………………………………………………………………….. 84

 

2-4-7-2- منابع و سطوح قدرت در سازمان…………………………………………………………… 85

 

2-4-7-3- زوایای مهم قدرت…………………………………………………………………………………… 88

 

2-4-7-4- انواع دیدگاه ها و رویکردها در باب قدرت سازمانی……………………………….. 88

 

2-4-7-4-1- رویکردهای احتمالی قدرت………………………………………………………….. 88

 

2-4-7-4-2- قدرت ناشی از ساختار…………………………………………………………………. 88

 

2-4-7-4-3- رویکردهای کثرت گرایی به قدرت …………………………………………….. 89

 

2-4-7-4-4- ﺑﺮرﺳﻲﻗﺪرتدردﻳﺪﮔﺎهﺳﺎﺧﺘﺎری……………………………………………………… 89

 

2-4-7-4-5- ﺑﺮرﺳﻲﻗﺪرتدردﻳﺪﮔﺎهﻧﻈﺮﻳﻪﭘﺮدازانﻛﻨﺶﻣﺘﻘﺎﺑﻞ……………………………. 90

 

2-4-7-4-6- دیدگاه اسلام در مورد قدرت……………………………………………………….. 91

 

2-4-7-5- نقش قدرت در رفتار………………………………………………………………………………. 91

 

2-4-8- سیاست………………………………………………………………………………………………………………. 92

 

2-4-8-1- تعاریف سیاست………………………………………………………………………………………. 92

 

2-4-8-2- دلایل بروز رفتار سیاسی در سازمان……………………………………………………… 93

 

2-4-8-3-  عوامل بروز رفتار سیاسی……………………………………………………………………… 93

 

2-4-8-4- سطوحعمل سیاسی در سازمان……………………………………………………………… 95

 

2-4-8-5- دیدگاه‌های مربوط به سیاست درسازمان………………………………………………. 95

 

2-4-8-6- سیاست به عنوان وسیله ای برای حفاظت شخصی……………………………… 96

 

2-4-8-7- انواع راهبردهای سیاسی…………………………………………………………………………. 96

 

2-4-8-8-شکل گیری رفتار سیاسی و تأثیر آن در سازمان………………………………….. 97

 

2-4-8-9- انواع رفتارهای سیاسی در سازمان………………………………………………………… 98

 

2-8-8-9-1- انواع تاکتیکهای سیاسی………………………………………………………………. 98

 

2-6-8-9-2- انواع  بازیهای سیاسی…………………………………………………………………. 100

 

عنوان                                                                                                                                                               صفحه

 

2-4-8-9-3-  انواع بازیهای قدرت……………………………………………………………………. 102

 

2-4-8-10- نقش سیاست در رفتار………………………………………………………………….. 103

 

2-4-9- تعارض………………………………………………………………………………………………………………. 104

 

2-4-9-1- تعاریف موجود پیرامون تعارض…………………………………………………………….. 105

 

2-4-9-2- کارکردهای تعارض در سازمان………………………………………………………………. 106

 

2-4-9-3- انواع و سطوح تعارض سازمانی…………………………………………………………….. 107

 

2-4-9-4- طرق بررسی تعارض در سازمان……………………………………………………………. 109

 

2-4-9-5- منابع تعارض در سازمان……………………………………………………………………….. 110

 

2-4-9-7- عوامل بروز تعارض در سازمان………………………………………………………………. 110

 

2-4-9-9- دیدگاه های موجود در رابطه با تعارض…………………………………………………. 111

 

2-4-9-9-1- دیدگاه نظریه پردازان کلاسیک………………………………………………….. 111

 

2-4-9-9-2- دیدگاه نهضت روابط انسانی……………………………………………………….. 111

 

2-4-9-9-3- دیدگاه تعاملگرایان………………………………………………………………………. 111

 

2-4-9- 10- نقش تعارض در رفتار………………………………………………………………………… 112

 

2-4-10 – سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………….. 113

 

2-4-10-1- تعاریف موجود…………………………………………………………………………………….. 113

 

2-4-10-2- مزایای سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………….. 115

 

2-4-10-3- تأثیرات سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………… 115

 

2-4-10-4- ابعاد سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………… 115

 

2-4-10-5- سطوح تحلیل سرمایه اجتماعی…………………………………………………………. 116

 

2-4-10-6- عناصر و ابعاد سرمایه اجتماعی………………………………………………………….. 116

 

2-4-10-7- منابع، مکانیسمها و پیامدهای سرمایه اجتماعی……………………………….. 119

 

2-4-10-8- نقش سرمایه اجتماعی در رفتار…………………………………………………………. 120

 

2-5- بعد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………… 120

 

عنوان                                                                                                                                                               صفحه

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

3- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………. 227

 

3- 1- روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………. 227

 

3-2- جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………. 227

 

3-3- نمونه و روش نمونه‌گیری…………………………………………………………………………………………… 228

 

3-4- ابزار پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………. 229

 

3-5- روایی  و پایایی مقیاس ……………………………………………………………………………………………… 230

 

3-5-1-روایی و پایایی ابعاد رفتار سازمانی ………………………………………………………………….. 230

 

3-5-2 – روایی و پایایی عوامل رفتار سازمانی……………………………………………………………… 230

 

3-6- روش جمع آوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………….. 232

 

3 – 7- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها………………………………………………………………………………….. 232

 

فصل چهارم: یافته های پژوهش

 

4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………. 234

 

4-2- تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………………. 234

 

4-2-1- سؤال اول: تأثیر مبانی فردی رفتار سازمانی در رفتار کارمندان

 

دانشگاه شیراز به چه میزان است؟………………………………………………………………………………… 234

 

4-2-2-  سؤال دوم: تأثیر مبانی گروهی رفتار سازمانی در رفتار کارمندان

 

 دانشگاه شیراز به چه میزان است؟……………………………………………………………………………….. 235

 

4-2-3- سؤال سوم: تأثیر مبانی سازمانی رفتار سازمانی دررفتار کارمندان

 

 دانشگاه شیراز به چه میزان است؟……………………………………………………………………………….. 236

 

4-2-4- سؤال چهارم: آیا تفاوت معناداری بین میزان تأثیر عوامل بعد

 

فردی رفتار  در رفتار کارمندان دانشگاه شیراز وجود دارد؟…………………………………………. 237

 

4-2-5- سؤال پنجم: آیا تفاوت معناداری بین میزان تأثیر عوامل بعد گروهی

 

 در رفتار کارمندان دانشگاه شیراز وجود دارد؟…………………………………………………………….. 239

 

عنوان                                                                                                                                                               صفحه

 

4-2-6- سؤال ششم: آیا تفاوت معناداری بین میزان تأثیر عوامل

 

 بعد سازمانی در رفتارکارمندان دانشگاه شیراز وجود دارد؟………………………………………… 240

 

4-2-7- سؤال هفتم: آیا تفاوت معناداری بین میزان تأثیر مجموعه عوامل فردی،

 

گروهی و سازمانی در رفتار کارمندان دانشگاه شیراز وجود دارد؟ ……………………………… 242

 

4-3- خلاصه نتایج پژوهش…………………………………………………………………………………………………. 245

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

 

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 247

 

5-2- بحث و نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………….. 248

 

5-3- نتیجه‌گیری نهایی………………………………………………………………………………………………………. 262

 

5-4- محدودیت­ها………………………………………………………………………………………………………………… 264

 

5-4-1-  محدودیت‌های اجرایی……………………………………………………………………………………. 264

 

5-4-2- محدودیت‌های پژوهشی…………………………………………………………………………………… 264

 

5-5-پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………………………… 264

 

5-5-1-پیشنهادهای کاربردی………………………………………………………………………………………… 264

 

‌5-5-2- پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………………………. 266

 

فهرست منابع و مآخذ

 

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………….. 268

 

منابع لاتین……………………………………………………………………………………………………………………………. 277

 

پیوست

 

پیوست1 مقیاس ارزیابی عوامل رفتار سازمانی ………………………………………………………………….. 310

فصل اول

 

کلیات پژوهش

1-1 مقدمه

ازدهه 1950 میلادی تاکنون،بخشی ازادبیات نظریه سازمانی توجه عمیقی به تعریف،تبیین وتحلیل اثربخشی سازمانی داشته است واثربخشی سازمانی برای همه سازمان‌ها و مؤسسات یک مسأله ضروری واساسی شمرده می‌شود (روجاس[1]، 2000). ازطرفی عملکرد و اثربخشی سازمانی رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند به گونه‌ای که تحقیقات درطی 35 سال گذشته نشان داده است که نه تنها دومفهوم عملکرد واثربخشی از یکدیگرمستقل نبوده‌اند بلکه درهم تنیده نیز می‌باشند (شنهاو[2]،شرام[3]وآلون[4]، 1994،زکی،ادیبی سده و یزدخواستی، 1385) و شاخص اثربخشی نیز برای ارزیابی عملکردسازمانی به کاربرده می‌شود (زکی،ادیبی سده و یزدخواستی، 1385). از طرف دیگر، اثربخشی سازمانی براساس تعریف دفت[5] (1380) عبارت است ازدرجه یامیزانی که سازمان‌ها به اهداف مورد نظر خود می‌رسند و ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻲ ﺷﺎﺧﺼﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﮕـﻮﻧﮕﻲ ﺗﺤﻘـﻖ ﺍﻫـﺪﺍﻑ ﻳـﻚ ﺳـﺎﺯﻣﺎﻥ ﻳـﺎ ﻣﻮﺳـﺴﻪ ﺭﺍ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ(ﻫﻮ، ٢٠٠٨).

نکته مهم این است که دنیای مادنیای سازمان‌ها می‌باشد وگرداننده اصلی این گردونه انسان‌ها هستند. آنانند که به کالبد سازمان‌ها جان می‌بخشند و تحقق هدف‌ها را میسر می‌سازند. بدون انسان سازمان بی معنی ومدیریت امری موهوم است. ازاینروی، بررسی رفتارانسان‌هادرسازمان یا مبحث رفتارسازمانی همواره درعرصه مدیریت وسازمان ازاهمیت ویژه ای برخوردار بوده و اندیشمندان این رشته را به نگارش آثار بی‌شماری ترغیب ساخته است، چرا که نیروی انسانی سازمان مهمترین عنصر و بزرگترین ثروت آن محسوب می‌شود. در واقع نیروی انسانی، نیروی محرک سازمان‌ها درجهت رسیدن به اهدافشان قلمداد می‌شوند. امروزه مانند گذشته نیست که مزیت رقابتی یک سازمان تنها در تکنولوژی و ابزارآلات پیشرفته خلاصه شود، بلکه بزرگترین مزیت یک سازمان در به کارگیری نیروی خلاق و ماهر است. سازمان های امروزی در واقع نیازمند افرادی هستند که بتوانند بااستفاده از دانش و مهارت و تعهد خود موجبات اثربخشی سازمان را فراهم آورند و به کارگیری آنها نیازمند زبده بودن مدیریت و توانایی او درتشخیص،کنترل و بعضا ًاصلاح رفتارآنها می‌باشد.

از طرف دیگر موفقیت و اثربخشی سازمانی به طور قابل توجهی به دانش آن، عوامل سازمانی و استفاده از منابع سازمانی بالقوه و بخصوص مدیریت بستگی دارد. به علاوه دانستن الگوهای رفتاری در سازمان و روابط آنها با ابعاد مختلف سازمانی می‌تواند نقش مهمی در مدیریت مسائل سازمان داشته باشد. رفتار در سازمان تنها حاصل عملکرد انتظارات رسمی، نیازهای فردی و اهداف سازمانی نیست بلکه نتیجه ارتباطات پویای بین این عناصر می‌باشد (اشراقی، هراتی، ابراهیمی، نصیری، 2011).

ﻣﻄﺎﻟﻌﻪرﻓﺘﺎراﻓﺮاد در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎی ﻛﺎری از دﻳﺮ ﺑﺎز ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠﻮم ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻇﻬﻮر رﺷﺘﻪ رﻓﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ در ﺳﺎلﻫﺎی ﻧﺨﺴﺖ دﻫﻪ 1960 در اﻳﻦ اﻣﺮ ﺟﺪﻳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪ. ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺳﻌﻲ در ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪی رﻓﺘﺎرﻫﺎ و ﻋﻠﻞ ﺑﺮوز آنﻫﺎ داﺷﺘﻪاﻧﺪ (حاج کریمی، طبرسا و رحیمی، 1386) ولی به طور کلی رفتار سازمانی با توجه خاصی که به تأثیر عناصر و عوامل مختلف فردی  تا سازمانی بر رفتار درون سازمان دارد در بهسازی  عملکرد افراد و متعاقباً اثربخشی فردی و سازمانی تأثیر غیر قابل انکاری دارد
(رابینز و جاج، 2008).

1-2-  بیان مسأله

این مسأله که دانشگاه‌ها از ملزومات مهم جامعه می‌باشند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زیرا دانشگاه به عنوان بزرگترین محل تولید دانش و پژوهش نقش کلیدی در محیطخویش بازی می‌کند (کستلز[6]، 2001؛ برنان و همکاران، 2004) و بدین طریق مقدمات و شرایط پیشرفت در جامعه را فراهم می‌آورد(ناوارولوپز[7] و گنزالز[8]، 2011). به علاوه دانشگاه همواره به عنوان موضوع اغلب مباحث حیاتی و مهم در علوم اجتماعی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده‌ است به گونه ای که افرادی مانند پارسونز و هندرسون[9] (1973)، بوردیو[10] (1988 و 1996) ، دلانتی[11] (2001) و بسیاری از محققان دیگر تحقیقات خود را در مورد نقش دانشگاه‌ها، در متن جامعه متمرکز داشته‌اند. شاید بتوان ویژگی منحصر به فرد دانشگاه‌ها در جامعه امروز را ارتباط قوی بین آنها تلقی نمود. دانشگاه‌ها توسط جوامع پی ریزی شده و دستورهای کاری خود را توسط آنها دریافت می‌دارند و در مقابل آنها پاسخگو می‌باشند (دادراستد[12]، 1999).

دانشگاه نیز مانند هر نهاد اجتماعی دیگر(اولسن[13]، 2005) باید دارای اثربخشی باشد تا از طریق آن بتواند به جامعه خویش خدمت کرده و انتظارات آن را برآورده سازد. رسیدن به این اثربخشی نیز مستلزم عملکرد مناسب اعضای آن است که همچون روحی در کالبد دانشگاه در جریان هستند و به آن موجودیت می‌بخشند.از طرفی در دوران کنونی به خاطر ویژگی‌هایی که دانشگاه­ها دارند و وظیفه آنها در تولید دانش و نیز نیاز جامعه امروز به وجود دانش نقش آن‌ ها پر رنگتر از قبل به چشم می‌خورد (فرنک[14] و مییر، 2007). ولی پر واضح است که رسیدن به عملکرد مؤثر در درون این نهاد اجتماعی(دانشگاه) مستلزم بررسی رفتار اعضای درون آن است.

آنچه امروزه در این حیطه یاری رسان است دانش رفتار سازمانی است. اکثر محققان و صاحبنظران رفتار سازمانی را مطالعه رفتار انسان در عرصه سازمان، رویارویی رفتار فرد و سازمان و بالاخره مطالعه خود سازمان می‌دانند (مورهد وگریفین[15]، 1995، 2010؛ رابینز و جاج[16]، 2008؛ رابینز[17]، 1378؛ آزبورن و همکاران[18]، 2002؛ میشل[19] 1979؛ اشنایدر[20]، 1985؛ دانکن[21]، 1978؛ ارگان و بتمن[22]، 1986؛ وگنر و هلنبک[23]، 1985، 2010؛ هیت و سیتکین[24]، 2001؛ مولینز[25]، 2010 نلسون و کوئیک[26]، 2012؛ اولگوئین و همکاران[27]، 2009).  دانش رفتار سازمانی آنچه بر رفتار افراد تأثیر گذار می‌باشد را در سه حوزه فردی، گروهی و سازمانی مورد بررسی قرار می‌دهد.

رفتار در بعد فردی شامل رفتارهایی می‌شود که در نتیجه شراکت فرد در دانشگاه پدیدار می‌شود. این رفتار در مرحله اول شامل بهره وری است که به منزله یک شاخص برای کار مؤثر فرد در سازمان محسوب می‌شود و بر اساس خدماتی که ارائه می‌شود سنجیده می‌شود ولی در مرحله دوم شامل سنجش عملکرد است که وسعت آن نسبت به بهره وری بیشتر بوده و تمامی رفتارهای مربوط به کار را در بر می‌گیرد.در سطح گروهی نیز برخی از متغیرها مثل بهره وری و عملکرد مطرح می‌باشند. ولی برخی از ویژگیهای منحصر به فرد آن درتعیین اثربخشی رفتار گروه مؤثرنداز جمله هنجارهایی که رفتار افراد عضو گروه را هدایت کرده و سبب بوجود آمدن انسجام در بین اعضای گروه می‌گردند.

در سطح سازمانی نیز مواردی از قبیل عملکردهای سازمانی، اثربخشی، رابطه سازمان با محیط و رابطه کارکنان در سازمان مورد بررسی قرار می‌گیرند که بر اساس آنها رفتار سازمان در جهت بازگشت سرمایه، نرخ رشد یا مواردی ازجمله توانایی سازمان برای بقا و میزان توانایی آنها در راضی نگهداشتن سرمایه گذاران و قانونگذاران در خارج سازمان و کارمندان و واحدها در داخل آن مورد بررسی قرار می‌گیرند ( دلتا[28]، 2006؛ رابینز، 2003؛ دوبرین[29]، 2007؛ مک شین