سهامی بیمه ایران

فصل اول.. 1

1-1 مقدمه. 2

1-2- بیان مسأله. 2

1-3- اهمیت وضرورت تحقیق.. 5

1-4-اهداف تحقیق.. 6

1-5- سوالات تحقیق.. 7

1-6- فرضیات تحقیق.. 8

1-7- جنبه جدید بودن و نوآوری.. 8

1-8- قلمروتحقیق.. 8

1-9- محدودیت های تحقیق.. 9

1-10- ساختار کلی پایان نامه. 9

1-11- خلاصه فصل.. 9

فصل دوم. 15

2-1 مقدمه. 14

2-2- مبانی نظری تحقیق.. 14

2-3-  بر پیشینه تحقیق.. 19

2-4- تعاریف و مفاهیم تحقیق.. 21

2-5- تاریخچه مدیریت دانش… 24

2-6- ابعاد مدیریت دانش… 25

2-7-  کارکرد مدیریت دانش… 26

2-8- مصادیق مدیریت دانش… 27

2-9- زیرساخت های مدیریت دانش… 27

2-10- استراتژی مدیریت دانش… 29

2-11- بررسی الگوهای استراتژی مدیریت دانش و استراتژی دانش در سازمان ها 33

2-12-آئین نامه مدیریت دانش… 42

2-13- خلاصه فصل دوم. 43

فصل سوم. 44

3-1- مقدمه. 45

 

3-2- روش تحقیق.. 46

3-3- نوع تحقیق.. 50

3-4- جامعه آماری.. 50

3-5-  حجم نمونه. 51

3-6- ابزار تحقیق(پرسشنامه) 53

3-7- روایی و پایایی پرسشنامه. 53

3-8- روش جمع آوری و تجزیه وتحلیل اطلاعات.. 55

فصل چهارم. 57

4-1 – مقدمه. 58

4-2– تجزیه و تحلیل متغیرهای جمعیت شناختی تحقیق به کمک آمار توصیفی.. 60

4-3 –  تجزیه و تحلیل فرضیات تحقیق به کمک آمار استنباطی.. 63

4-4- بیان نتایج فرضیات و متغیرهای موثر بر تحقیق.. 73

فصل پنجم. 76

5-1 مقدمه. 77

5-2 مرور فرضیات و نتایج آنها 77

5-3- نتیجه گیری.. 78

5-4- پیشنهادات.. 81

5-5- منابع. 83

 

فهرست جداول

جدول 1-1. مولدهای بعد اجتماعی و بعد فنآوری مدیریت دانش………………………………………………………………….. 4

جدول 1-2. رویكرد یادگیری – تعمیق دستیابی به دانش فردی……………………………………………………………………. 2

جدول1-3. توزیع تطبیقی ارزشها و اقدامات برای دستیابی به دانش فردی………………………………………………………. 3

جدول 3-1. ارتباط بین متغیرهای تحقیق با سوالات پرسشنامه…………………………………………………………………….. 53

جدول 4-1. توزیع پاسخگویان بر حسب جایگاه سازمانی……………………………………………………………………………… 61

جدول 4-2. توزیع پاسخگویان بر حسب سن………………………………………………………………………………………………. 62

جدول 4-3. توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات…………………………………………………………………………….. 62

جدول 4-4. توزیع پاسخگویان بر حسب جنسیت………………………………………………………………………………………… 63

جدول 4-5- همبستگی بین میانگین متغیرها……………………………………………………………………………………………… 65

جدول 4-6. آزمونT بین میانگین متغیرها وجنسیت……………………………………………………………………………………. 67

جدول 4-7. آزمون نمونه های مستقل وجنسیت ………………………………………………………………………………………….. 68

جدول .4-8. مقایسه بین اولویت بندی، سطح معناداری، میانگین، انحراف معیار جنسیت    68

جدول 4-9. آزمونF چندتایی بین میانگین متغیرها و تحصیلات .. 70

جدول 4-10. همبستگی بین میانگین متغیرها و سن افراد……………………………………………………………………………. 72

جدول 4-11. فرضیة اول: بُعدِ اجتماعی دانش در دستیابی به مدیریت دانش مؤثر است…………………………………… 73

جدول 4-12. بُعدِ فناوری دانش در دستیابی به مدیریت دانش مؤثر است………………………………………………………. 74

جدول 4-13. اتفاق نظر میان گروه های خبرة سازمان در مورد استقرار مدیریت دانش……………………………………… 7

چکیده
دراین تحقیق به ارائه مدل دستیابی به مدیریت دانش در سیستم حمل و نقل دریایی بنادر جنوبی کشور پرداخته شده است. بدین منظور پس از انجام مطالعات اولیه و جمع آوری ادبیات تحقیق و تعیین جامعه آماری از مدیران و پرسنل بنادر جنوبی کشور، نمونه گیری به صورت تصادفی انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ای استفاده شده، که پس از توزیع وجمع آوری، اطلاعات آن ها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. در این پژوهش برای بررسی فرضیه ها از آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون استفاده و نتایج حاصل از یافته ها نشان می دهد، بین نگرش پاسخگویان نسبت به فرهنگ سازمانی بنادر جنوبی کشور برحسب جنسیت تفاوت معنی داری وجود دارد و پاسخگویان مرد نسبت به فرهنگ سازمانی در مقایسه با پاسخگویان زن از اولویت و حساسیت بیشتری برخوردارند. ضمناً بین پاسخگویان برحسب تحصیلات ازنظر نگرش نسبت به اهمیت آموزش تفاوت معنی داری وجود دارد. بررسی همبستگی بین میانگین متغیرها و سن افراد نشان می دهد که رابطه معنی داری بین سن و متغیرهای اصلی پژوهش وجود ندارد.

1-1 مقدمه

دانش به عنوان یک دارایی سازمان و به عنوان یک مزیت رقابتی بنادر را قادر کرده است تا با اطمینان بیشتری در عرصه رقابت گام بردارند و از طریق این منبع استراتژیک بتوانند در این عرصه باقی بمانند. اهمیت دانش و کاربرد آن در حیطه­های گوناگونی در سازمان و مدیریت به عنوان رمز بقا و موفقیت و کسب مزیت رقابتی پایدار و در اقتصاد به عنوان دارایی راهبردی بحث شده است(Dalkir, 2013). هر چند سازمان های بسیاری در زمینه ی توسعه ی دانش در سطوح متفاوت سرمایه گذاری کرده و موفق بوده اند، اما سازمان های بسیاری نیز با شکست مواجه شده اند(Maier and Hädrich, 2011). فقدان ساز و کارهای صحیح در مدیریت دانش، این نوع سرمایه گذاری را در ذهن مدیران تنها

چکیده:

زمینه: اسانس ها و عصاره های حاصل از گیاهان دارویی با داشتن ترکیبات ضدمیکروبی، ضدسرطانی و آنتی اکسیدانی به عنوان ترکیبات دارویی جدید و طبیعی چه در زمینه بهداشت و درمان بیماری ها و چه محافظت از غذاهای خام و فرآوری شده از اهمیت خاصی برخوردار می باشند.

هدف: تعیین ترکیبات شیمیایی، خواص آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی اسانس گیاه Thymus Kotschyanus یا کهلیک اوتی در محیط آزمایشگاهی و مدل غذایی

روش کار: در این مطالعه اسانس گیاه کهلیک اوتی تهیه و با GC-MS ترکیبات آن شناسایی و مقدار ترکیبات فنولیک و فلاونوییدی اسانس با بهره گرفتن از روش استاندارد و خاصیت آنتی اکسیدانی آن با روش DPPH تعیین شد. خاصیت ضد میکروبی اسانس علیه باکتری E.coli O157:H7 در محیط کشت و مدل غذایی دوغ به همراه  پارامترهای فیزیکو شیمیایی و حسی دوغ طی یک دوره 14روزه بررسی مورد بررسی قرار گرفت.

یافته ها: نتایج آنالیز اسانس نشان داد که تیمول با 1/51 درصد بیشترین مقدار را در بین اجزای سازنده اسانس دارد. مقدار ترکیبات فنولیکμg/mL  43/6±82 و میزان فلاونویید آنμg/mL  5/0±79/30 اسانس بود. ارزیابی آزمون آنتی اکسیدانی نشان داد که میزان IC50 اسانس μg/mL 35/32 و MIC آن که با روش میکرو دایلوشن تعیین شد μg/mL470 اسانس بود. اسانس دارای خاصیت ضد میکروبی قوی بوده و در غلظت های پایین اضافه شده به دوغ در همان روزهای اولیه باکتری E.coli O157:H7 مورد مطالعه را از بین برد. بر اساس نتایج بدست آمده اسانس تغییرات معنی داری در خواص فیزیکو شیمیایی دوغ ایجاد نمی کند به جز در مورد مواد جامد کل که دوغ فاقد اسانس با دوغ دارای  ppm 100 و 200 اسانس از نظر این خصوصیت اختلاف معنی داری دارد و دوغ دارای ppm 50 اسانس بهترین طعم و مزه را ایجاد و قابلیت پذیرش بالاتری در بین داورها داشت.

نتیجه ­گیری: با توجه به نتایج بدست آمده می توان از اسانس کهلیک اوتی در غلظت های پایین در تولید دوغ استفاده کرد و جهت استفاده در صنایع دیگر بایستی مطالعات بیشتری روی آن انجام گیرد و هم چنین اسانس از توان آنتی اکسیدانی مناسبی برخوردار بوده بنابراین می توان از آن در ترکیب با سایر نگه دارنده ها جهت محافظت مواد غذایی در مقابل انواع سیستم های اکسیداتیو استفاده کرد.

 

 

کلید واژه:  اسانس، کهلیک اوتی، فعالیت آنتی اکسیدانی، فعالیت ضد میکروبی، دوغ

 

                                                                    فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                            صفحه

فصل اول: مقدمه

• مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 2

1-2-  بیان مسئله و ضرورت اجرای طرح  ……………………………………………………………………………………………….. 4

1-3-  اهداف اصلی طرح  ………………………………………………………………………………………………………………………. 7

1-4-  اهداف فرعی طرح  ………………………………………………………………………………………………………………………. 7

1-5-  اهداف كاربردی طرح  ………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-6-  فرضیات یا سوالات پژوهش …………………………………………………………………………………………………………. 8

ا-7- مدل غذایی دوغ …………………………………………………………………………………………………………………………….. 8

فصل دوم: بر مطالعات پیشین

2-1-  بیماری های ناشی از غذا …………………………………………………………………………………………………………….  10

2-2- عوامل بیماری زای مواد غذایی……………………………………………………………………………………………………… 11

2-3- باکتری مورد مطالعه ……………………………………………………………………………………………………………………. 11

2-3-1- باکتری اشریشیا کلای ……………………………………………………………………………………………………………. 11

2-3-2- خصوصیات بیماری و مكانیسم‌ بیماری ‌زایی باكتری …………………………………………………………………… 12

2-3-3- گروه  EPEC ………………………………………………………………………………………………………………………. 12

2-٣-4- گروه ETEC ……………………………………………………………………………………………………………………….. 13

2-٣-5- گروه EIEC ………………………………………………………………………………………………………………………… 13

2-٣-6- گروه EHEC  ……………………………………………………………………………………………………………………… 14

2-3-7- ارتباط باكتری با مواد غذایی و كنترل آن ………………………………………………………………………………….. 14

2-4- آویشن ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

2-5- اسانس‌ها چه هستند؟ ………………………………………………………………………………………………………………….. 18

2-5-1-  نقش اسانس‌ها در داخل گیاهان ……………………………………………………………………………………………… 19

2-5-2- ترکیبات شیمیایی اسانس‌ها ……………………………………………………………………………………………………… 20

2-5-2-1- هیدروکربن ………………………………………………………………………………………………………………………… 20

2-5-2-2- ترپن ها …………………………………………………………………………………………………………………………….. 21

2-5-2-2-1- مونو ترپن ها …………………………………………………………………………………………………………………. 21

2-5-2-2-2- سزکوئی ترپن ها …………………………………………………………………………………………………………… 22

2-5-2-2-3- دی ترپن ها ………………………………………………………………………………………………………………….. 22

2-5-2-3- الکل‌ها …………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

2-5-2-4- آلدهیدها ……………………………………………………………………………………………………………………………. 23

2-5-2-5- اسیدها ………………………………………………………………………………………………………………………………. 23

2-5-2-6- استرها ………………………………………………………………………………………………………………………………. 23

2-5-2-7- کتون ها ……………………………………………………………………………………………………………………………. 23

2-5-2-8- لاکتون ها ………………………………………………………………………………………………………………………… 24

2-6- روش های استخراج اسانس ………………………………………………………………………………………………………… 25

• فشار سرد
• 
•  …………………………………………………………………………………………………………………………… 25
• استخراج با حلال ………………………………………………………………………………………………………………… 26
• اینفلوریج ……………………………………………………………………………………………………………………………. 26
• تقطیر آبی ………………………………………………………………………………………………………………………….. 26
• استخراج با CO2 و یا CO2 فوق بحرانی ………………………………………………………………………….. 27
• تقطیر توربینی …………………………………………………………………………………………………………………….. 27
• تقطیر با بخار ……………………………………………………………………………………………………………………… 28

• تاریخچه استفاده از اسانس ……………………………………………………………………………………………………. 30
• کاربرد های امروزی اسانس ها ………………………………………………………………………………………………. 30

• آزمایشات فعالیت ضد میکروبی در سیستم‌های غذایی ……………………………………………………………. 31

  • گوشت و فرآورده های آن …………………………………………………………………………………………………… 33
  • ماهی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 34
  • محصولات شیری ………………………………………………………………………………………………………………. 34
  • سبزیجات ………………………………………………………………………………………………………………………….. 34
  • برنج ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 35
  • میوه ها ……………………………………………………………………………………………………………………………… 35
• طرز عمل فعالیت ضد باکتری ……………………………………………………………………………………………….. 35
• حساسیت ارگانیسم های گرم مثبت و گرم منفی …………………………………………………………………….. 37
• سینرژیسم و آنتاگونیسم بین ترکیبات اسانس ………………………………………………………………………….. 38
• سینرژیسم و آنتاگونیسم بین ترکیبات اسانس و نگه دارنده های مواد غذایی………………………………… 39

فصل سوم: مواد و روش ها

3-۱-  مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42

3-2-  نوع مطالعه ……………………………………………………………………………………………………………………………… 42

3-3-  جمع آوری و آماده سازی گیاه …………………………………………………………………………………………………… 42

3-4-  تهیه اسانس ……………………………………………………………………………………………………………………………. 42

3-5-  تعیین ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه کهلیک اوتی ………………………………………………………………………. 43

3-6-  ارزیابی ترکیبات فنولیک …………………………………………………………………………………………………………… 44

3-7-  میزان فلاونوییدها ……………………………………………………………………………………………………………………. 45

3-8-  بررسی خواص آنتی اکسیدانی اسانس با روش DPPH ……………………………………………………………… 45

3-9-  خصوصیات ضدمیکروبی و بهداشتی اسانس علیه باکتری اشرشیا…………………………………………………… 46

3-10-  ارزیابی خصوصیات حسی ……………………………………………………………………………………………………….. 47

3-11-  آنالیز فیزیکوشیمیایی ……………………………………………………………………………………………………………… 48

3-11-1- Ph دوغ ……………………………………………………………………………………………………………………………. 48

3-11-2-  اسیدیته قابل تیتراسیون …………………………………………………………………………………………………….. 48

3-11-3-  مواد جامد کل …………………………………………………………………………………………………………………… 49

3-11-4-  چربی دوغ ………………………………………………………………………………………………………………………… 49

3-12- متغییرها …………………………………………………………………………………………………………………………………. 50

فصل چهارم: یافته ها

4-1-  نتایج آنالیز ترکیبات تشکیل دهنده ……………………………………………………………………………………………. 54

4-2-  فعالیت آنتی اکسیدانی و ترکیبات فنولیک و فلاونوییدی اسانس …………………………………………………… 56

4-3-  ارزیابی خصوصیت ضد میکروبی اسانس …………………………………………………………………………………….. 58

4-3-1- روش میکرودایلوشن ……………………………………………………………………………………………………………… 58

4-3-2-  اثر ضد باکتریایی اسانس در مدل غذایی ……………………………………………………………………………… 58

4-4-  ارزیابی حسی دوغ حاوی غلظت های مختلف اسانس ……………………………………………………………….. 59

4-5- بررسی خواص فیزیکو شیمیایی دوغ حاوی غلظت های مختلف اسانس ………………………………………. 60

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

بحث ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 66

نتیجه گیری کلی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 74

پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 75

منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………  85

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                     صفحه

جدول 2-1 روغن‌های بدست آمده از بخش‌های مختلف گیاهان ………………………………………………………………… 18

جدول 3-1 جدول متغییر ها …………………………………………………………………………………………………………………… 53

جدول 4-1 آنالیز ترکیبات اسانس کهلیک اوتی ………………………………………………………………………………………… 54

جدول 4-2 IC50  اسانس و کنترل ها ………………………………………………………………………………………………….. 56

جدول 4-3 ترکیبات فنولیک …………………………………………………………………………………………………………………… 57

جدول 4-4 ترکیبات فلاونوییدی …………………………………………………………………………………………………………….. 58

جدول 4-5 شمارش باکتری E.coli در نمونه های دوغ با غلظت های مختلف اسانس……………………………….. 59

جدول 4-6 میانگین داده های نمره دهی داورها به قابلیت پذیرش دوغ ……………………………………………………….60

جدول4-7 میانگین داده هایPh  در دوغ با غلظت های مختلف اسانس در طول دوره 14روزه……………………… 61

جدول 4-8 میانگین داده های چربی در دوغ با غلظت های مختلف اسانس در طول دوره 14روزه…………………. 62

جدول 4-9 میانگین داده های مواد جامد کل در دوغ با غلظت های مختلف اسانس در طول دوره 14روزه…….. 63

جدول 4-10 میانگین داده های اسیدیته در دوغ با غلظت های مختلف اسانس در طول دوره 14روزه…………….. 64

نمودار 4-1 کروماتوگرام اسانس کهلیک اوتی …………………………………………………………………………………………… 55

نمودار 4-2 منحنی استاندارد اسید گالیک …………………………………………………………………………………………………. 57

نمودار 4-3 تغییرات Ph دوغ …………………………………………………………………………………………………………………. 61

نمودار 4-4 تغییرات مواد جامد کل دوغ …………………………………………………………………………………………………… 62

نمودار 4-5 تغییرات چربی دوغ ……………………………………………………………………………………………………………….. 63

نمودار4-6 تغییرات اسیدیته قابل تیتراسیون دوغ ………………………………………………………………………………………. 64

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                           صفحه

شکل 2-1 بوته گل دارکهلیک اوتی ………………………………………………………………………………………………………….. 16

شکل 2-2 گیاه بدون گل کهلیک اوتی ……………………………………………………………………………………………………… 17

شکل 2-3 بوته گیاه کهلیک اوتی …………………………………………………………………………………………………………….. 17

شکل 2-4 فرمول ساختاری ایزوپرن ………………………………………………………………………………………………………… 21

شکل 2-5 فرمول ساختاری بعضی از اجزای منتخب اسانس‌های روغنی ……………………………………………………….24

شکل 2-6 دیاگرام مربوط به تقطیر با بخار ……………………………………………………………………………………………….. 28

شکل 2-7 دیاگرام مربوط به تقطیر با بخار ……………………………………………………………………………………………….. 29

شکل 2-8 محل‌ و مکانیسم فعالیت اسانس‌ها در سلول باکتری ………………………………………………………………….. 36

شکل 3-1 دستگاه GC-MS ……………………………………………………………………………………………………………….. 47

شکل 3-2 دستگاه اسپکتروفوتومتر ………………………………………………………………………………………………………….. 48

 

 

فهرست روابط ریاضی

فهرست                                                                                                                     صفحه

رابطه 3-1 درصد بازداری رادیکالی ……………………………………………………………………………………………………….. 49

رابطه 3-2 اسیدیته قابل تیتراسیون ……………………………………………………………………………………………………….. 52

• مقدمه

یکی از مشکلات موجود در مبحث مواد غذایی اکسیداسیون روغن ها است. اكسیداسیون یكی از مهم ترین و شناخته شده ترین دلایل فساد لیپیدها طی دوره ی نگه داری یا فرآوری آن ها محسوب می شود. روغن های خوراكی گیاهی حاوی مقادیر زیاد اسیدهای چرب غیر اشباع بسیار مستعد به اكسیداسیون می باشند. این فرایند نه تنها با گسترش طعم تند، عطر ناخوشایند و رنگ پریدگی همراه است، بلكه ارزش تغذیه ای روغن ها و چربی ها را نیز كاهش می دهد و با تولید برخی از تركیبات سمی و خطرناك، اثرات نامطلوبی را بر سلامتی انسان اعمال می نماید و اما برای جلوگیری از اکسیداسیون روغن های موجود در صنعت غذا از آنتی اکسیدان های سنتتیک که خود دارای اثرات مضری بر بدن انسان هستند استفاده می شود (Zhang et al, 2010). هم چنین حضور میکروارگانیسم ها و بخصوص باکتری‌ها در مواد غذایی اهمیت فراوانی از نظر بهداشت و سلامت عمومی و هم چنین از نظر کنترل کیفیت مواد غذایی برخوردار می‌باشد.(Demirci et al, 2008)

میکروارگانیسم های بیماری­زای موجود در مواد غذایی هر ساله خسارات جانی و مالی فراوانی در جهان به وجود می‌آورند. علاوه بر این فساد مواد غذایی در اثر رشد میکروارگانیسم ها همچنان به عنوان یک معضل در صنعت غذایی به شمار می‌رود. یکی از راه‌های جلوگیری از رشد و کنترل باکتری‌ها در مواد غذایی استفاده از نگه دارنده ها و ترکیبات ضد میکروبی است. به منظور جلوگیری از رشد یا کشتن برخی میکروارگانیسم های مضر تا مدت‌ها از نگه دارنده های شیمیایی استفاده می­شد. اما امروزه با توجه به افزایش سطح آگاهی و نگرانی‌های عمومی در خصوص عوارض نگه دارنده­های شیمیایی، تمایل به مصرف محصولات فاقد نگه دارنده یا با نگه دارنده طبیعی روبه افزایش است. بنابراین در سال‌های اخیر مطالعات زیادی پیرامون نگه دارنده­های طبیعی مانند اسانس ­ها و عصاره­های طبیعی صورت گرفته است. عصاره­ها و اسانس ­های گیاهان دارویی و اجزای تشکیل دهنده آن ها دارای اثرات شناخته شده ضد باکتریایی می‌باشند(Burt, 2004). کاربردهای زیاد آن ها به منظور کنترل رشد باکتری‌های بیماری­زای غذایی یا عامل فساد موجب به‌کارگیری آن ها به عنوان نگه دارنده­های غذایی شده است. چون اسانس‌ها و عصاره­های گیاهی و بسیاری از مواد غذایی جهت ایجاد طعم مطبوع بکار می‌روند، وجود هم زمان خواص ضد ­میکروبی آن ها می ­تواند استفاده از آن ها را بدین منظور ترغیب نماید. اداره غذا و داروی آمریکا FDI نیز استفاده از اسانس ­های روغنی را به عنوان افزودنی­های غذایی که عموماً بی خطر هستند GRAS به رسمیت شناخته است (Oussalah et al, 2007). امروزه ایمنی غذا یک مبحث مهم سلامت عمومی جامعه است و تخمین زده می­ شود که 30 درصد مردم در کشورهای صنعتی از بیماری‌های ناشی از غذا رنج می‌برند. بنابراین هنوز به روش‌های جدید جهت کاهش یا حذف پاتوژن‌های غذایی در حد امکان با ترکیب یا روش‌های موجود نیاز است. یکی از روش‌های تولید غذای سالم استفاده از مواد با ساختار طبیعی است. استفاده از اسانس‌ها و عصاره‌های گیاهی به عنوان افزودنی‌های ضد باکتری و ضد قارچی یکی از این روش‌ها است.(Bhurinder et al, 2001 and Reiter et al, 2009)

عبارت Essentail oil برگرفته از اسم گذاشته شده توسط جنبش پزشکی سوئیس در قرن ١٦ میلادی است که این نام بخاطر ترکیبات موثر یک دارو به نام Quinta essential انتخاب شده است. اسانس ها یا روغن‌های اسانسی (روغن‌های فرار یا اتری) مایع‌های روغنی آروماتیکی هستند که از قسمت‌های مختلف یک گیاه تهیه می‌شوند (گل‌ها، شکوفه‌ها، دانه‌ها، برگ‌ها، شاخه‌ها، پوست، بوته‌ها، چوب، میوه‌ها و ریشه‌ها). اسانس ­ها می‌توانند به وسیله فشار، تخمیر، درگیری یا استخراج به دست آیند اما روش تقطیر بخار عموماً برای تولید اسانس‌ها به کار برده می‌شود. با یک تخمین در حدود ٣٠٠٠ نوع اسانس شناخته شده است که در حدود ٣٠٠ نوع آن ها از نظر تجاری، مخصوصاً به هدف تجارت عطر و چاشنی مهم اند و تعدادی نیز خواص ضد میکروبی دارند. در کنار خواص ضد میکروبی اسانس‌ها یا ترکیباتشان اثرات ضد ویروسی، ضد قارچی، ضد مسمومیتی، ضد انگلی و ضد حشره آن ها نیز مشخص شده است .(Bhurinder et al, 2001)

بیماری­های حاصل از مصرف غذاهای آلوده به باکتری‌های پاتوژن از اهمیت فراوانی در بهداشت عمومی برخوردار بوده و سالانه خسارات جانی و مالی فراوانی را به جوامع تحمیل می کند. به عنوان مثال در کشور کانادا هزینه درمان بیماری‌های ناشی از مصرف گوشت آلوده به پاتوژن های غذایی بالغ بر ۵٠٠ میلیون دلار در سال است. در سال ١٩٩٩ مرکز کنترل و پیش گیری بیماری‌ها اعلام کرد که سالانه ٧٦ میلیون نفر در ایالات متحده بر اثر پاتوژن های غذایی بیمار می‌شوند. چنین بیماری‌هایی سالانه منجر به ٢٢۵٠٠٠ مورد بستری در بیمارستان و ۵٠٠٠ مورد مرگ می‌گردد. مطابق ارزیابی دپارتمان کشاورزی ایالات متحده آمریکا (USDA) هزینه های پزشکی و زیان های اقتصادی ناشی از دور­ ریزی مواد غذایی که ایجاد­کننده بیماری‌های غذایی هستند در محدوده ٥/٦ تا ٩/٣٤ بیلیون دلار در هر سال است (رجحان، 1378).

کاهش تعداد میکروارگانیسم ها در مواد غذایی هم از نظر صنایع غذایی و کنترل کیفیت و هم از نظر بهداشت و سلامت عمومی حائز اهمیت فراوان است. یکی از راه‌های کنترل رشد باکتری‌های پاتوژن در مواد غذایی استفاده از نگه دارنده ها و ترکیبات ضد میکروبی می باشد. افزودن مواد شیمیایی به منظور نگه داری مواد غذایی معمولاً بر مبنای جلوگیری از رشد میکروبی یا کشتن و از بین بردن گروه هایی از میکروارگانیسم های مضر می باشد (Bhurinder et al, 2001).

 

 

فهرست جداول  ……………………………………………………………………………………………………………..  ث

فهرست اشکال  ………………………………………………………………………………………………………………  ج

فصل اول: مقدمه و کلیات پژوهش……………………………………………………………………….  1

1-1- مقدمه  ……………………………………………………………………………………………………………………  2

1-2- تعریف موضوع  ………………………………………………………………………………………………………  3

1-3- بیان مساله………………………………………………………………………………………………………………..  5

1-4- ضرورت انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………….  6

1-5- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 6

1-6- مفروضات مساله ……………………………………………………………………………………………………… 7

1-7- روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………………. 7

1-7-1- مطالعات مورد کاوی و تجربی ………………………………………………………………………. 8

1-7-2- چهار چوب­ها ، دسته بندی و مرور ادبیات ……………………………………………………… 8

1-7-3- مدل­های کمی ……………………………………………………………………………………………… 8

1-8- مراحل اجرای تحقیق و روش های گرد آوری اطلاعات ………………………………………………… 8

1-9- جامعه آماری و روش های گرد آوری اطلاعات …………………………………………………………… 9

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………….. 10

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………… 11

2-2- بر مسائل VRP …………………………………………………………………………………………… 12

2-3- تاریخچه VRP ………………………………………………………………………………………………………. 13

2-4- تقسیم بندی مساله VRP کلاسیک ……………………………………………………………………………. 13

2-4-1- مسیریابی وسیله ی نقلیه با دیدگاه ظرفیت (CVRP) ………………………………………… 14

2-4-2- مسیریابی وسیله ی نقلیه با حمل در بازگشت (VRPB) …………………………………… 15

2-4-3- مسیریابی وسیله ی نقلیه با چنجره ی زمانی(VRPTW) …………………………………… 15

2-4-4- مسیریابی وسیله ی نقلیه با تقاضای دریافت و تحویل (VRPPD) ……………………… 16

2-4-5- مسیریابی دوره ای وسیله ی نقلیه(PVRP) …………………………………………………….. 16

2-4-6- مسیریابی وسیله ی نقلیه با چهارچوب اتفاقی (SVRP) ……………………………………. 17

2-5- مرور ادبیات مسیریابی وسایل نقلیه با تقاضای تحویل و دریافت همزمان (VRPSPD) ……. 18

2-6- بر تحقیقات انجام شده در مورد مساله مسیریابی وسایل نقلیه دارای چند مرکز تامین (MDVRP) …………………………………………………………………………………………………………………… 24

2-7- جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………………. 27

فصل سوم: مدل ریاضی پیشنهادی …………………………………………………………………………….. 28

3-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………… 29

3-2- تعریف مسئله ………………………………………………………………………………………………………… 29

3-2-1- مفروضات مسئله ……………………………………………………………………………………….. 30

– مدل ریاضی پیشنهادی ……………………………………………………………………………………………. 30

3-3-1- اندیس ها ………………………………………………………………………………………………….. 31

3-3-2- پارامترهای ورودی مدل ……………………………………………………………………………… 31

3-3-3- متغیر های تصمیم گیری …………………………………………………………………………….. 31

3-3-4- تابع هدف ………………………………………………………………………………………………… 32

3-3-5- محدودیت ها ……………………………………………………………………………………………. 32

3-4- اعتبارسنجی مدل ……………………………………………………………………………………………………. 35

3-5- پیچیدگی مدل مورد بررسی …………………………………………………………………………………….. 36

3-6- جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………………. 39

فصل چهارم: الگوریتم فراابتکاری پیشنهادی ……………………………………………………………….. 40

4-1- مقدمه ای بر مسائل بهینه سازی ……………………………………………………………………………….. 41

4-1-1- تئوری پیچیدگی ………………………………………………………………………………………… 41

4-1-2- روش های بهینه سازی ……………………………………………………………………………….. 42

4-2- الگوریتم ژنتیک ……………………………………………………………………………………………………… 46

4-2-1- برخی از اصطلاحات الگوریتم ژنتیک …………………………………………………………… 48

4-2-2- روش های انتخاب کروموزوم ……………………………………………………………………… 50

4-2-3- تقاطع ……………………………………………………………………………………………………….. 52

4-2-4- جهش ………………………………………………………………………………………………………. 53

4-3- الگوریتم کلونی مورچگان ……………………………………………………………………………………….. 54

4-3-1- مزیت­های روش کلونی مورچگان ………………………………………………………………… 60

4-3-2- مراحل پیاده­سازی الگوریتم کلونی مورچگان …………………………………………………. 61

4-4- الگوریتم مورچگان پیشنهادی ………………………………………………………………………………….. 62

4-4-1- تبدیل مسئله به یک گراف جهت­دار ………………………………………………………………. 62

4-4-2- نحوه­ ساختن پاسخ برای مسئله …………………………………………………………………… 62

4-4-3-  بروزرسانی فرومون ها …………………………………………………………………………………. 63

4-5- ارزیابی الگوریتم ها ………………………………………………………………………………………………… 63

4-5-1- مجموعه داده ها ………………………………………………………………………………………… 64

4-5-2- مقایسه عملکرد الگوریتم ها برای مسائل با ابعاد کوچک …………………………………. 65

4-5-3- مقایسه عملکرد الگوریتم ها برای مسائل با ابعاد متوسط تا بزرگ ……………………… 67

4-6- مطالعه موردی ……………………………………………………………………………………………………….. 69

4-7- جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………………. 72

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات ………………………………………………………………………… 73

5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………… 74

5-2- نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………… 74

5-3- پیشنهادات آتی ………………………………………………………………………………………………………. 75

فهرست منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………………………………. 76

فهرست جداول

جدول 3-1 : داده های مسئله آزمایشی مربوط به هر گره ……………………………………………………   3

جدول 3-2: داده های مسئله آزمایشی مربوط به فواصل زمانی بین گره ها ……………………………   35

جدول 3-3 : زمان های تکمیل ویزیت هر گره در مسئله آزمایشی ………………………………………   36

جدول 4-1 : مقادیر داده های ورودی به مسائل آزمایشی ……………………………………………………   65

جدول 4-2 : نتایج محاسباتی حاصل از حل مسائل با ابعاد کوچک ……………………………………..   66

جدول 4-3 : زمان های محاسباتی و میانگین جواب های حاصل از حل مسائل با ابعاد کوچک…  66

جدول 4-4 : نتایج محاسباتی حاصل از حل مسائل با ابعاد متوسط تا بزرگ …………………………..  68

جدول 4-5 : نتایج محاسباتی حاصل از حل مسئله کاربردی ………………………………………………..  71

فهرست اشکال

شکل 1-1 : مسأله فروشنده دوره گرد …………………………………………………………………………………  4

شکل 1-2 : مسأله مسیریابی وسیله نقلیه ……………………………………………………………………………..  4

شکل 1-3 : نشان دهنده‌ی ارتباط بین نمونه‌های مختلف VRP  ……………………………………………..  5

شکل 3-1 : سلسله مراتب پیچیدگی محیط های کارگاهی در مسائل زمانبندی  ……………………….  38

 

شکل 3-2 : سلسله مراتب پیچیدگی توابع هدف در مسائل زمانبندی …………………………………….  38

شکل 4-1 :  انواع روش های بهینه سازی ………………………………………………………………………….. 43

شکل 4-2 : مکانیزم انجام عملگر تقاطع یک نقطه ای در مسائل جایگشتی …………………………….  53

شکل 4-3 :  نحوه انجام عملگر تعویض در مسائل جایگشتی ………………………………………………  54

شکل 4-4 : رفت و برگشت مورچگان به آشیانه و منبع غذایی …………………………………………….  56

شکل 4-5 : ایجاد یک مانع در مسیر آشیانه تا منبع غذایی مورچگان ……………………………………..  57

شکل 4-6 : ادامه حرکت مورچگان علی رغم حضور مانع ……………………………………………………. 57

شکل 4-7 : انتخاب مسیر کوتاهتر توسط همه­ی مورچه ها …………………………………………………… 58

شکل 4-8 : مقایسه زمان­های محاسباتی مورد نیاز نرم افزار لینگو و الگوریتم­های پیشنهادی ……… 67

شکل 4-9 : عکس هوایی از 161 سوپر مارکت مورد بررسی ………………………………………………..  70

فهرست جداول  ……………………………………………………………………………………………………………..  ث

فهرست اشکال  ………………………………………………………………………………………………………………  ج

فصل اول: مقدمه و کلیات پژوهش……………………………………………………………………….  1

1-1- مقدمه  ……………………………………………………………………………………………………………………  2

1-2- تعریف موضوع  ………………………………………………………………………………………………………  3

1-3- بیان مساله………………………………………………………………………………………………………………..  5

1-4- ضرورت انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………….  6

1-5- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 6

1-6- مفروضات مساله ……………………………………………………………………………………………………… 7

1-7- روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………………. 7

1-7-1- مطالعات مورد کاوی و تجربی ………………………………………………………………………. 8

1-7-2- چهار چوب­ها ، دسته بندی و مرور ادبیات ……………………………………………………… 8

1-7-3- مدل­های کمی ……………………………………………………………………………………………… 8

1-8- مراحل اجرای تحقیق و روش های گرد آوری اطلاعات ………………………………………………… 8

1-9- جامعه آماری و روش های گرد آوری اطلاعات …………………………………………………………… 9

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………….. 10

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………… 11

2-2- بر مسائل VRP …………………………………………………………………………………………… 12

2-3- تاریخچه VRP ………………………………………………………………………………………………………. 13

2-4- تقسیم بندی مساله VRP کلاسیک ……………………………………………………………………………. 13

2-4-1- مسیریابی وسیله ی نقلیه با دیدگاه ظرفیت (CVRP) ………………………………………… 14

2-4-2- مسیریابی وسیله ی نقلیه با حمل در بازگشت (VRPB) …………………………………… 15

2-4-3- مسیریابی وسیله ی نقلیه با چنجره ی زمانی(VRPTW) …………………………………… 15

2-4-4- مسیریابی وسیله ی نقلیه با تقاضای دریافت و تحویل (VRPPD) ……………………… 16

2-4-5- مسیریابی دوره ای وسیله ی نقلیه(PVRP) …………………………………………………….. 16

2-4-6- مسیریابی وسیله ی نقلیه با چهارچوب اتفاقی (SVRP) ……………………………………. 17

2-5- مرور ادبیات مسیریابی وسایل نقلیه با تقاضای تحویل و دریافت همزمان (VRPSPD) ……. 18

2-6- بر تحقیقات انجام شده در مورد مساله مسیریابی وسایل نقلیه دارای چند مرکز تامین (MDVRP) …………………………………………………………………………………………………………………… 24

2-7- جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………………. 27

فصل سوم: مدل ریاضی پیشنهادی …………………………………………………………………………….. 28

3-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………… 29

3-2- تعریف مسئله ………………………………………………………………………………………………………… 29

3-2-1- مفروضات مسئله ……………………………………………………………………………………….. 30

– مدل ریاضی پیشنهادی ……………………………………………………………………………………………. 30

3-3-1- اندیس ها ………………………………………………………………………………………………….. 31

3-3-2- پارامترهای ورودی مدل ……………………………………………………………………………… 31

3-3-3- متغیر های تصمیم گیری …………………………………………………………………………….. 31

3-3-4- تابع هدف ………………………………………………………………………………………………… 32

3-3-5- محدودیت ها ……………………………………………………………………………………………. 32

3-4- اعتبارسنجی مدل ……………………………………………………………………………………………………. 35

3-5- پیچیدگی مدل مورد بررسی …………………………………………………………………………………….. 36

3-6- جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………………. 39

فصل چهارم: الگوریتم فراابتکاری پیشنهادی ……………………………………………………………….. 40

4-1- مقدمه ای بر مسائل بهینه سازی ……………………………………………………………………………….. 41

4-1-1- تئوری پیچیدگی ………………………………………………………………………………………… 41

4-1-2- روش های بهینه سازی ……………………………………………………………………………….. 42

4-2- الگوریتم ژنتیک ……………………………………………………………………………………………………… 46

4-2-1- برخی از اصطلاحات الگوریتم ژنتیک …………………………………………………………… 48

4-2-2- روش های انتخاب کروموزوم ……………………………………………………………………… 50

4-2-3- تقاطع ……………………………………………………………………………………………………….. 52

4-2-4- جهش ………………………………………………………………………………………………………. 53

4-3- الگوریتم کلونی مورچگان ……………………………………………………………………………………….. 54

4-3-1- مزیت­های روش کلونی مورچگان ………………………………………………………………… 60

4-3-2- مراحل پیاده­سازی الگوریتم کلونی مورچگان …………………………………………………. 61

4-4- الگوریتم مورچگان پیشنهادی ………………………………………………………………………………….. 62

4-4-1- تبدیل مسئله به یک گراف جهت­دار ………………………………………………………………. 62

4-4-2- نحوه­ ساختن پاسخ برای مسئله …………………………………………………………………… 62

4-4-3-  بروزرسانی فرومون ها …………………………………………………………………………………. 63

4-5- ارزیابی الگوریتم ها ………………………………………………………………………………………………… 63

4-5-1- مجموعه داده ها ………………………………………………………………………………………… 64

4-5-2- مقایسه عملکرد الگوریتم ها برای مسائل با ابعاد کوچک …………………………………. 65

4-5-3- مقایسه عملکرد الگوریتم ها برای مسائل با ابعاد متوسط تا بزرگ ……………………… 67

4-6- مطالعه موردی ……………………………………………………………………………………………………….. 69

4-7- جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………………. 72

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات ………………………………………………………………………… 73

5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………… 74

5-2- نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………… 74

5-3- پیشنهادات آتی ………………………………………………………………………………………………………. 75

فهرست منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………………………………. 76

فهرست جداول

جدول 3-1 : داده های مسئله آزمایشی مربوط به هر گره ……………………………………………………   35

جدول 3-2: داده های مسئله آزمایشی مربوط به فواصل زمانی بین گره ها ……………………………   35

جدول 3-3 : زمان های تکمیل ویزیت هر گره در مسئله آزمایشی ………………………………………   36

جدول 4-1 : مقادیر داده های ورودی به مسائل آزمایشی ……………………………………………………   65

جدول 4-2 : نتایج محاسباتی حاصل از حل مسائل با ابعاد کوچک ……………………………………..   66

جدول 4-3 : زمان های محاسباتی و میانگین جواب های حاصل از حل مسائل با ابعاد کوچک…  66

جدول 4-4 : نتایج محاسباتی حاصل از حل مسائل با ابعاد متوسط تا بزرگ …………………………..  68

جدول 4-5 : نتایج محاسباتی حاصل از حل مسئله کاربردی ………………………………………………..  71

فهرست اشکال

شکل 1-1 : مسأله فروشنده دوره گرد …………………………………………………………………………………  4

شکل 1-2 : مسأله مسیریابی وسیله نقلیه ……………………………………………………………………………..  4

شکل 1-3 : نشان دهنده‌ی ارتباط بین نمونه‌های مختلف VRP  ……………………………………………..  5

شکل 3-1 : سلسله مراتب پیچیدگی محیط های کارگاهی در مسائل زمانبندی  ……………………….  38

شکل 3-2 : سلسله مراتب پیچیدگی توابع هدف در مسائل زمانبندی …………………………………….  38

شکل 4-1 :  انواع روش های بهینه سازی ………………………………………………………………………….. 43

شکل 4-2 : مکانیزم انجام عملگر تقاطع یک نقطه ای در مسائل جایگشتی …………………………….  53

شکل 4-3 :  نحوه انجام عملگر تعویض در مسائل جایگشتی ………………………………………………  54

شکل 4-4 : رفت و برگشت مورچگان به آشیانه و منبع غذایی …………………………………………….  56

شکل 4-5 : ایجاد یک مانع در مسیر آشیانه تا منبع غذایی مورچگان ……………………………………..  57

شکل 4-6 : ادامه حرکت مورچگان علی رغم حضور مانع ……………………………………………………. 57

شکل 4-7 : انتخاب مسیر کوتاهتر توسط همه­ی مورچه ها …………………………………………………… 58

شکل 4-8 : مقایسه زمان­های محاسباتی مورد نیاز نرم افزار لینگو و الگوریتم­های پیشنهادی ……… 67

شکل 4-9 : عکس هوایی از 161 سوپر مارکت مورد بررسی ………………………………………………..  70

چکیده

در این تحقیق، مسئله مسیریابی ویزیتورها با در نظر گرفتن مهارت ویزیتورها و زمان­های ویزیت متفاوت و زمان­های حمل و نقل بین سوپر مارکت­ها به منظور ایجاد بهترین تعادل بار کاری بین ویزیتورها با توجه به مهارت و تجربه آن­ها در نظر گرفته شده است. در این پایان نامه برای حل این مسئله از دو رویکرد استفاده شده است. در رویکرد اول یک مدل برنامه ­ریزی عدد صحیح مختلط برای مسئله یاد شده اردئه شده است. اما از آنجاییکه که مدل ریاضی ارائه شده تنها قادر به حل مسائل با ابعاد کوچک می­باشد، که این موضوع کاربرد الگوریتم­های فراابتکاری را اجتناب ناپذیر می­سازد. دو رویکرد دوم برای مسئله فوق دو الگوریتم­ فراابتکاری شامل « الگوریتم ژنتیک » و « الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچگان » به منظور حل مدل در مقیاس­های کاربردی ارائه شده است. نتایج محاسباتی نشان دهنده برتری الگوریتم مورچگان نسبت به الگوریتم ژنتیک در حل مسائل با ابعاد واقعی را دارد. در ادامه مسئله­ فوق را در بخش فروش شرکت تولیدی بریان گوشت پیاده سازی کرده ایم.

– مقدمه

از آنجا­ییکه فروش کالا به عنوان شریان اصلی هر سازمان محسوب می­ شود. بنابراین  بهبود کارایی در عملکرد کاری فروشندگان و افزایش سطح رضایتمندی آن­ها کمک بسزایی در افزایش سطج تحقق اهداف تعیین شده فروش سازمان می­نماید. . بیشتر مسایل حوزه تخصیص مسیر مناسب و بهینه می­توانند به صورت مساله مسیریابی وسیله نقلیه[1] (VRP) درنظر گرفته شوند که تعمیم مساله فروشنده دوره گرد[2] است و یکی از مسایل مهم در محدوده مسایل بهینه سازی ترکیبی است که روش­های مکاشفه­ای زیادی برای حل آن ایجاد شده است.

مساله مسیریابی وسیلهء نقلیه، شامل تعدادی مشتری است که هر یک به میزان خاصی کالا نیاز دارند که باید به آنها تحویل گردد. هدف، تعیین مجموعه ­ای از مسیرها (یا تورها) است که کمترین مجموع هزینه را دارا بوده، در انبار آغاز شده و در آن پایان یابند، هر مشتری دقیقا یکبار و توسط یک فروشنده بازدید شود و کل تقاضای گره­های هر مسیر از ظرفیت وسیله تجاوز نکند.که در این پژوهش فروشنده نقش وسیله نقلیه را در مدل VRP بازی می کند.

از آنجا که VRP یک مساله بهینه سازی ترکیبی است و حل آن با روش های دقیق به زمان نمایی نیاز دارد، روش های مکاشفه­ای زیادی برای حل آن به کاررفته است. در این پژوهش از  الگوریتم ژنتیک(GA) و مورچگان(ACO) برای حل VRP استفاده  شده است.

سیاست های اجرایی در این پایان نامه عبارت است از :

1. بهبود مسیر ویزیت فروشندگان
2. یکنواختی بار کاری فروشندگان
3. افزایش سطح رضایتمندی فروشندگان
4. افزایش سطح درصد تحقق اهداف و افزایش فروش سازمان

1-2- تعریف موضوع

مسائل مسیریابی وسایل نقلیه یکی از مفاهیم مورد توجه در زمینۀ تحقیق در عملیات است که در دو دهۀ اخیر تلاش‌ها و به تبع آن پیشرفت های عظیمی در این زمینه انجام گرفته است. مسأله مسیر یابی وسایل نقلیه به مسائلی گفته می­ شود که در آن ناوگانی از چندین وسیلۀ نقلیه از یک یا چند تسهیل (قرارگاه) به سرویس­دهی مشتریان در نقاط تقاضا می پردازند. به نحوی که هزینه­ های انجام کار حداقل گردد. وسیلۀ نقلیه با شروع از قرارگاه­های مرکزی پس از ارائه خدمت به متقاضیان باز می­گردد.

هر وسیله می ­تواند دارای ظرفیت محدود بوده و همۀ مسیرهای مربوط از مبدأ (قرارگاه مرکزی) شروع و بعد از خدمت­رسانی به آن باز می­گردد. تابع هدف این مسائل می ­تواند ارائه خدمت به مشتریان با کمترین تعداد خودرو،  برآورده شدن همۀ تقاضاها و حداقل مسافت طی شده تعریف گردد.

مسأله مسیر­یابی وسیله‌ی نقلیه، تعمیم یافته‌ی مدل فروشنده‌ دوره گرد است. مسأله فروشنده‌ی دوره گرد یکی از بنیادی ترین مسائل مسیر یابی و برنامه ریزی حمل و نقل است. در مسأله فروشنده دوره گرد هدف یافتن کوتاه ترین مسیری است که از همه‌ی شهرها عبور کند و از هر شهر فقط یک بار ملاقات به عمل آید و سپس به شهر اولیه که از آن شروع به حرکت کرده است، باز گردد.

این در حالی است که مسأله مسیر یابی وسیلۀ نقلیه می تواند به وسیلۀ یک گراف (V ,A ,D )=G نشان داده شود که {V0 ,V1 ,V2 , ,Vn}= V مجموعه ای از گره‌ ها و {i  : (Vi ,Vj)} =  A مجموعه ای از کمان های متصل کننده گره ها هستند. D نیز متناسب با فاصله بین این گره ها یا طول کمان هاست. نقطۀ  نشانگر قرارگاه و  تا  مشتریان را نشان می دهد.  که با هر کمان (i, j ) مرتبط است نشانگر مسافت یا زمان مسافرت و یا هزینه مسافرت است.  برای هر مشتری Vi یک تقاضای qi  و یک زمان خدمت در نظر گرفته شده است و هدف پیدا کردن حداقل هزینه‌ی مسیرهای حمل و نقل است که در آن :

• هر مشتری دقیقاً از یک وسیله‌ی نقلیه خدمت بگیرد
• تمام مسیرهای وسایل نقلیه از قرارگاه مرکزی شروع و به آن ختم می شود
• محدودیت های واقعی موجود در نظر گرفته می شود.

به وضوح مشخص است که مسأله مسیر یابی وسیلۀ نقلیه پیچیده­تر از مسأله فروشنده‌ی دوره گرد است، زیرا مسأله فروشنده‌ی دوره گرد همان مسأله مسیریابی وسایل نقلیه است؛ با یک وسیلۀ نقلیه، بدون محدودیت و مبدأ مشخص، به طوری که مشتریان فاقد تقاضا هستند. در واقع حالت ساده‌ی مسأله مسیریابی وسیلۀ نقلیه مسیرها به گونه­ ای تعیین می شود که از هر گره فقط یک بار و با یک وسیله‌ی نقلیه ملاقات شود، و این در حالی است که پایان مسیرها یک نقطه است.

در نتیجه مسأله مسیریابی وسایل نقلیه به دنبال آن است تا مسافت طی شده، زمان کل سفر، تعداد وسایل حمل و نقل، جریمه های دیرکرد و در نتیجه تابع هزینۀ حمل و نقل حداقل گردد و در نهایت رضایت مشتریان به حداکثر برسد. شکل های1-1 و 1-2 به ترتیب مربوط به مسیریابی وسیله نقلیه و مسأله فروشنده دوره گرد می باشد.

مسائل VRP در حالت‌های متنوعی قابل بررسی می باشد. ولی در حالت کلی به 5 دسته عمده تقسیم می شوند:

1)مسیر یابی وسیلۀ نقلیه ظرفیت دار شده با محدودیت ( CVRP )

2) مسیر یابی وسیلۀ نقلیه با پنجره زمانی ( VRPTW )

3)مسیر یابی وسیلۀ نقلیه با حمل در بازگشت ( VRPB )

فصل 1: مقدمه 1

1-1- مقدمه 2

1-2- تعریف و اهمیت موضوع 2

1-3- هدف تحقیق 3

1-4- روش تحقیق 3

1-5- معرفی فصل‌ها 4

فصل 2: مروری بر منابع 5

2-1- مقدمه 6

2-2- تعاریف، اصول و مبانی نظری 6

2-2-1- مروری بر فضای ترکیبی 6

2-2-2- معیارهای رتبه‌بندی 8

2-2-3- شبیه‌سازی ترکیبی 9

2-3- مروری بر ادبیات موضوع 9

2-3-1- مدل‌های برنامه‌ریزی ترکیبی 9

2-3-1-1- مدل کلی 10

2-3-1-2- مدل برنامه‌ریزی ارزش انتظاری 10

2-3-1-3- برنامه‌ریزی با محدودیت شانس 11

2-3-1-4- برنامه‌ریزی وابسته به شانس 12

2-3-2- مسأله جایابی -میانه 13

2-4- نتیجه‌گیری 15

فصل 3: روش تحقیق 17

3-1- مقدمه 18

3-2- علت انتخاب روش 18

3-3- تشریح كامل روش تحقیق 19

3-3-1- مقدمات 19

3-3-2- طراحی مدل جدید جایابی -میانه در محیط ترکیبی 21

3-3-3- روش حل 23

3-3-4- الگوریتم ژنتیک 26

3-3-4-1- معرفی کروموزوم‌ها 26

3-3-4-2- جمعیت اولیه 27

3-3-4-3- تست شدنی بودن 28

3-3-4-4- تابع ارزیابی 29

3-3-4-5- فرایند انتخاب والد 29

3-3-4-6- عملیات تقاطع 29

3-3-4-7- عملیات جهش 32

3-3-4-8- فرایند تخصیص مجدد 32

 

3-3-4-9- فرایند انتخاب جمعیت 33

3-3-4-10- معیار توقف 33

فصل 4: نتایج و تفسیر آنها 34

4-1- مقدمه 35

4-2- محتوا 35

4-2-1- اجرای الگوریتم بر روی داده‌های قطعی 35

4-2-2- اجرای مدل در محیط احتمالی 37

4-2-3- اجرای مدل در محیط ترکیبی 40

4-2-4- خلاصه 51

فصل 5: جمع‌بندی و پیشنهادها 52

5-1- مقدمه 53

5-2- محتوا 53

5-2-1- جمع‌بندی 53

5-2-2- نوآوری 55

5-2-3- پیشنهادها 55

مراجع 57

پیوست‌ها 60
فهرست اشکال

شکل (3-1) نمونه‌ای از کروموزوم الگوریتم ارائه شده 27

شکل (3-2) نحوه عملکرد عملیات تقاطع تک نقطه 30

شکل (3-3) نحوه عملکرد عملیات تقاطع دو نقطه 30

شکل (3-4) نحوه عملکرد عملیات تقاطع سه والد 31

شکل (3-5) نحوه عملکرد عملیات جهش دو نقطه‌ای 32

شکل (4-1) نمودار تغییرات  و  نسبت به  در مثال احتمالی لیو 39

شکل (4-2) مختصات نقاط تقاضا و تسهیلات در مدل ارائه شده و مدل‌های معرفی شده در لیو 39

شکل (4-3) نمودار تغییرات  و  نسبت به  در مثال ون و ایوامورا 41

شکل (4-4) مختصات نقاط تقاضا و تسهیلات در مدل ارائه شده و مدل‌های معرفی شده در ون و ایوامورا 42

شکل (4-5) نمودار تغییرات  و  نسبت به  در مثال لیو 44

شکل (4-6) مختصات نقاط تقاضا و تسهیلات در مدل ارائه شده و مدل‌های معرفی شده در لیو 45

شکل (4-7) نمودار تغییرات  و  نسبت به  در مثال ونگ و واتادا 47

شکل (4-8) نمودار تغییرات  و  نسبت به  در مسأله 26 استان 49

شکل (4-9) جایابی انبار در مسأله 26 استان 50
فهرست جداول

جدول (2-1) مقاله‌های موجود در زمینه جایابی در محیط‌های غیرقطعی 15

جدول (4-1) نتایج حاصل از الگوریتم ارائه شده و نرم‌افزار جایابی داسکین بر روی داده‌های گالوائو 36

جدول (4-2) نتایج حاصل از الگوریتم ارائه شده و نرم‌افزار جایابی داسکین بر روی داده‌های گالوائو با تعیین تقاضا 36

جدول (4-3) مختصات و تقاضای نقاط نقاضا در مسأله لیو 37

جدول (4-4) جواب مسأله لیو به ازاء  های مختلف 38

جدول (4-5) مکان و تقاضای نقاط تقاضا در مسأله ون و ایوامورا 40

جدول (4-6) جواب ون و ایوامورا به ازاء  های مختلف 41

جدول (4-7) مکان و تقاضای نقاط تقاضا در مسأله لیو 42

جدول (4-8) جواب مسأله لیو به ازاء  های مختلف 43

جدول (4-9) مسافت بین نقاط تقاضا و نقاط کاندید استقرار در مسأله ونگ و واتادا 45

جدول (4-10) مکان و تقاضای نقاط تقاضا در مسأله ونگ و واتادا 45

جدول (4-11) جواب مسأله ونگ و واتادا به ازاء  های مختلف 46

جدول (4-12) تخصیص تسهیلات به نقاط تقاضا در مسأله ونگ و واتادا 47

جدول (4-13) مراکز استان‌ها و تقاضای تصادفی فازی آن‌ ها 48

جدول (4-14) جواب مسأله 26 استان به ازاء  های مختلف 49

چکیده

مسأله جایابی و تخصیص در تحقیقات بسیاری مورد بررسی قرار گرفته است. در یک مسأله جایابی و تخصیص، تعدادی نقطه تقاضا و تعدادی نقطه کاندید استقرار وجود دارد و سعی می‌شود تسهیلاتی در نقاط کاندید استقرار قرار داده و به نقاط تقاضا تخصیص داده شود. از این کار، اهداف بسیاری می‌توان داشت از جمله کمینه‌سازی تعداد تسهیلاتی که می‌توانند تمام نقاط تقاضا را سرویس بدهند، حداکثر کردن تقاضایی که می‌تواند توسط تسهیلات برآورده شود، کمینه‌سازی بیشترین مسافت یا کمینه کردن جابجایی بین نقاط تقاضا و تسهیلات، کمینه‌سازی هزینه نهایی و … .

گاهی اوقات، تقاضای نقاط ظاهراً از یک توزیع پیروی می‌کنند اما با آن توزیع به طور مناسب انطباق ندارند. یکی از دلایل این امر می‌تواند این باشد که تقاضا یک متغیر ترکیبی است. در این پایان‌نامه، به بررسی یکی از مدل‌های جایابی تسهیلات به نام مدل -میانه در محیط ترکیبی پرداخته شده است. همچنین از دو مدل برنامه‌ریزی وابسته به شانس و برنامه‌ریزی با محدودیت شانس استفاده کرده و یک مدل دوسطحی ترکیبی توسعه داده شده، طوری‌که در این مدل، دخالت تصمیم‌گیر به حداقل رسیده است. برای حل این مدل، از ترکیب سطوح استفاده شده که با کمک الگوریتم ژنتیک حل شده است.
1-1- مقدمه