فهرست مطالب
عنوان صفحه
چكیده………………………………………………………………………………………………………………………… 1
فصل اول: کلیات تحقیق
1ـ1ـ بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………….. 2
1ـ2ـ اهمیت و ضرورت موضوع………………………………………………………………………………….. 4
1ـ3ـ اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………… 9
1ـ3ـ1ـ هدف كلی تحقیق…………………………………………………………………………………………… 9
1ـ3ـ2ـ اهداف جزئی تحقیق……………………………………………………………………………………….. 9
1ـ3ـ3ـ هدف کاربردی تحقیق…………………………………………………………………………………….. 9
1ـ4ـ فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………………. 10
1ـ4ـ1ـ فرضیه اصلی تحقیق……………………………………………………………………………………… 10
1ـ4ـ2ـ فرضیات فرعی تحقیق………………………………………………………………………………….. 10
1ـ5ـ سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 10
1ـ5ـ1ـ سؤال اصلی تحقیق………………………………………………………………………………………. 10
1ـ5ـ2ـ سؤالات فرعی تحقیق……………………………………………………………………………………. 11
1ـ 6ـ تعاریف مفهومی و عملیاتی………………………………………………………………………………. 11
1ـ 6ـ1ـ مسئولیت اجتماعی………………………………………………………………………………………. 11
1ـ 6ـ2ـ تعریف عملیاتی مسئولیت اجتماعی…………………………………………………………………. 12
1ـ 6ـ3ـ تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………. 12
1ـ6ـ4ـ تعریف عملیاتی تعهد سازمانی………………………………………………………………………… 13
فصل دوم: پیشینه و ادبیات تحقیق
2ـ1ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… 14
2ـ2ـ انواع تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………….. 17
ادامه فهرست مطالب
عنوان صفحه
2ـ2ـ1ـ تعهد نسبت به سازمان…………………………………………………………………………………… 18
2ـ2ـ2ـ تعهد نسبت به مشتری…………………………………………………………………………………… 18
2ـ2ـ3ـ تعهد نسبت به خود……………………………………………………………………………………… 18
2ـ2ـ4ـ تعهد نسبت به مردم……………………………………………………………………………………… 19
2ـ2ـ5ـ تعهد نسبت به وظیفه یا تکلیف……………………………………………………………………….. 19
2ـ3ـ عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی………………………………………………………………………………. 20
2ـ3ـ1ـ ویژگیهای شخصی مؤثر بر تعهد سازمانی…………………………………………………………. 20
2ـ3ـ2ـ خصوصیات شغلی و تعهد سازمانی………………………………………………………………….. 21
2ـ3ـ3ـ تأثیر روابط گروهی و رابطه با رهبر بر تعهد سازمانی……………………………………………. 21
2ـ3ـ4ـ ویژگیهای سازمان و تعهد سازمانی…………………………………………………………………. 22
2ـ4ـ وضعیت نقش و تعهد سازمانی…………………………………………………………………………… 23
2ـ5ـ تعریف مسئولیت اجتماعی…………………………………………………………………………………. 28
2ـ 6ـ اهمیت موضوع مسئولیت اجتماعی……………………………………………………………………… 30
2ـ 6ـ1ـ مبانی فلسفی دیدگاههای مسئولیت اجتماعی………………………………………………………. 32
2ـ 6ـ2ـ دیدگاه کلاسیک…………………………………………………………………………………………. 33
2ـ 6ـ3ـ انتقادهای وارده به دیدگاه کلاسیک………………………………………………………………….. 33
2ـ 6ـ4ـ دیدگاه مسئولیتپذیری………………………………………………………………………………… 34
2ـ 6ـ5ـ دیدگاه عمومی…………………………………………………………………………………………… 34
2ـ7ـ دیدگاههای موافقان و مخالفان مسئولیت اجتماعی سازمانها……………………………………….. 35
2ـ7ـ1ـ تغییر نیازها و توقعات عمومی…………………………………………………………………………. 35
2ـ7ـ2ـ التزام اخلاقی……………………………………………………………………………………………… 35
2ـ7ـ3ـ حفظ منابع محدود……………………………………………………………………………………….. 36
2ـ7ـ4ـ محیط اجتماعی بهتر……………………………………………………………………………………… 36
ادامه فهرست مطالب
عنوان صفحه
2ـ7ـ5ـ حفظ منافع بلندمدت…………………………………………………………………………………….. 36
2ـ7ـ 6ـ ممانعت از گسترش قوانین و مقررات دولتی……………………………………………………… 37
2ـ7ـ7ـ تعادل بین مسئولیت و قدرت………………………………………………………………………….. 37
2ـ7ـ 8 ـ وابستگی متقابل نظاماند………………………………………………………………………………. 37
2ـ7ـ9ـ کمک در حل مشکلات اجتماعی…………………………………………………………………….. 38
2ـ7ـ10ـ بهبود چهره عمومی……………………………………………………………………………………. 38
2ـ7ـ11ـ جلب منابع ارزشمند سازمانها………………………………………………………………………. 38
2ـ7ـ12ـ پیشگیری بهتر از درمان……………………………………………………………………………… 39
2ـ 8 ـ دلایل مخالفان مسئولیت اجتماعی……………………………………………………………………… 39
2ـ 8 ـ1ـ لزوم کسب حداکثر سود……………………………………………………………………………… 39
2ـ 8 ـ2ـ تعدد هدفهای سازمان……………………………………………………………………………….. 39
2ـ 8 ـ3ـ هزینه مشارکت اجتماعی……………………………………………………………………………… 40
2ـ 8 ـ4ـ تضعیف تراز پرداختهای بینالمللی……………………………………………………………… 40
2ـ 8 ـ5ـ برخورداری سازمانها از قدرت کافی……………………………………………………………… 40
2ـ 8 ـ 6ـ فقدان مهارتهای اجتماعی…………………………………………………………………………. 41
2ـ 8 ـ7ـ عدم «حساب پسدهی»……………………………………………………………………………….. 41
2ـ 8 ـ 8 ـ ناتوانی شرکتها در انتخاب گزینههای اخلاقی……………………………………………….. 41
2ـ9ـ استراتژیهای انجام مسئولیت اجتماعی…………………………………………………………………. 42
2ـ9ـ1ـ اجابت قانون………………………………………………………………………………………………. 42
2ـ9ـ2ـ پاسخگویی بیش از خواسته قانون…………………………………………………………………….. 42
2ـ9ـ3ـ مخالفت اجتماعی………………………………………………………………………………………… 43
2ـ9ـ4ـ التزام اجتماعی…………………………………………………………………………………………….. 43
2ـ9ـ5ـ پاسخگویی اجتماعی…………………………………………………………………………………….. 44
ادامه فهرست مطالب
عنوان صفحه
2ـ9ـ 6ـ مساعدت اجتماعی……………………………………………………………………………………… 44
2ـ10ـ ابعاد مسئولیت اجتماعی سازمان………………………………………………………………………… 44
2ـ11ـ سطوح مسئولیت اجتماعی……………………………………………………………………………….. 45
2ـ12ـ مدلهای مسئولیت اجتماعی سازمان…………………………………………………………………… 46
2ـ12ـ1ـ مدل مسئولیت اجتماعی دیویس…………………………………………………………………….. 46
2ـ12ـ2ـ مدل سهبعدی مسئولیت اجتماعی کارول………………………………………………………….. 48
2ـ13ـ سیر تکاملی پاسخگویی اجتماعی سازمان…………………………………………………………….. 49
2ـ14ـ مرحله خطمشی……………………………………………………………………………………………. 50
2ـ15ـ مرحله یادگیری…………………………………………………………………………………………….. 50
2ـ 16ـ مرحله تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………….. 51
2ـ17ـ مشکلات پذیرش و ایفای مسئولیت اجتماعی سازمانها………………………………………….. 51
2ـ18ـ روشهای توجیهی مدیران در عدم انجام مسئولیت اجتماعی…………………………………….. 52
2ـ18ـ1ـ «این کار واقعاً غیرقانونی و غیراخلاقی نیست»………………………………………………….. 52
2ـ18ـ2ـ «این به نفع من (به نفع سازمان) است»……………………………………………………………. 52
2ـ18ـ3ـ «هیچکس نخواهد فهمید»……………………………………………………………………………… 52
2ـ18ـ4ـ «ازآنجاییکه این کار به سازمان کمک میکند، سازمان از غیراخلاقی بودن آن چشمپوشی کرده، در عوض از من حمایت میکند»………………………………………………………………………………………………….. 53
2ـ18ـ5ـ «همه این کار را انجام میدهند»…………………………………………………………………….. 53
2ـ 19ـ چه کسی از انجام مسئولیت اجتماعی سود میبرد؟……………………………………………….. 53
2ـ20ـ مدیریت مسائل اجتماعی…………………………………………………………………………………. 54
2ـ21ـ بهسوی مسئولیت اجتماعی بیشتر……………………………………………………………………….. 55
2ـ22ـ تأثیرات توجه به مسئولیت اجتماعی در سازمان…………………………………………………….. 58
2ـ22ـ1ـ جلوگیری از غفلت مدیریت سازمان نسبت به محیط…………………………………………… 58
ادامه فهرست مطالب
عنوان صفحه
2ـ22ـ2ـ ایجاد مدیریت اثربخش……………………………………………………………………………….. 58
2ـ22ـ3ـ افزایش عظمت، اعتبار و شهرت سازمان و بهبود چهره عمومی سازمان……………………. 59
2ـ22ـ4ـ ارائه خدمت مؤثر به مردم…………………………………………………………………………….. 59
2ـ22ـ5ـ مانع گریبانگیرشدن مشکلات جامعه به سازمان…………………………………………………. 60
2ـ22ـ 6ـ ایجاد توازن بین تعهدات و وظایف مختلف سازمان و مدیریت……………………………. 60
2ـ22ـ7ـ مانع وارد شدن خسارات جبرانناپذیر به جامعه و بهبود وضع جامعه………………………. 60
2ـ22ـ 8 ـ فراهمشدن زمینه ایجاد پاسخگویی اجتماعی در سازمان…………………………………….. 61
2ـ22ـ9ـ موفقیت، ادامه بقا سازمان و توسعه پایدار سازمان………………………………………………. 61
2ـ22ـ10ـ مانع از بین رفتن ارزشهای انسانی و اخلاقی………………………………………………… 62
2ـ22ـ11ـ برقراری تعادل بین مسئولیت و قدرت سازمان………………………………………………… 63
2ـ22ـ12ـ بهبود کیفیت زندگی افراد جامعه…………………………………………………………………. 63
2ـ22ـ13ـ نائلشدن سازمان به اهداف و منافع بلندمدت………………………………………………….. 63
2ـ22ـ14ـ کاهش دخالتهای دولت………………………………………………………………………….. 64
2ـ22ـ15ـ باعث هماهنگشدن سازمانها با تغییر نیازها و توقعات عمومی…………………………… 65
2ـ22ـ 16ـ حفظ منابع محدود ………………………………………………………………………………… 66
2ـ22ـ17ـ ایجاد شاخص ارزیابی مدیران…………………………………………………………………….. 66
2ـ23ـ اخلاق و اخلاق کار………………………………………………………………………………………. 66
2ـ24ـ مسئولیت اجتماعی و اخلاق کار……………………………………………………………………….. 68
2ـ25ـ خودکنترلی در اجرای مسئولیتهای اجتماعی……………………………………………………….. 69
2ـ 26ـ پیشینه پژوهشی…………………………………………………………………………………………… 72
2ـ 26ـ1ـ تأثیر مسؤولیت اجتماعی سازمان بر تعهد سازمانی…………………………………………….. 72
فصل سوم: روش تحقیق
3ـ1ـ نوع روش تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 77
ادامه فهرست مطالب
عنوان صفحه
3ـ2ـ جامعه آماری………………………………………………………………………………………………….. 78
3ـ3ـ نمونه و روش نمونهگیری………………………………………………………………………………….. 78
3ـ4ـ ابزار گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………. 78
3ـ5ـ روش تجزیهوتحلیل دادهها………………………………………………………………………………… 80
3ـ 6ـ روش گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………….. 81
فصل چهارم: تجزیهوتحلیل دادهها
4ـ1ـ یافتههای توصیفی……………………………………………………………………………………………. 82
4ـ2ـ یافتههای استنباطی…………………………………………………………………………………………… 91
4ـ2ـ1ـ فرضیه اصلی………………………………………………………………………………………………. 91
4ـ2ـ2ـ فرضیات فرعی……………………………………………………………………………………………. 92
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
5ـ1ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 100
5ـ2ـ نتیجهگیری…………………………………………………………………………………………………… 102
5ـ3ـ محدودیتها………………………………………………………………………………………………… 107
5ـ4ـ پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………. 107
فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………… 108
پیوست
پرسشنامه آلن و مایر……………………………………………………………………………………………… 112
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول (٢ـ1): مقایسه مسئولیت اجتماعی با پاسخگویی اجتماعی…………………………………………….. 30
جدول (4ـ1): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس جنسیت…………………………………………………… 83
جدول (4ـ2): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس وضعیت تأهل……………………………………………. 84
جدول (4ـ3): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس مدرک تحصیلی…………………………………………. 85
جدول (4ـ4): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس سمت اداری……………………………………………… 86
جدول (4ـ5): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس سابقه………………………………………………………. 87
جدول (4ـ6): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس ردههای سنی…………………………………………….. 88
جدول (4ـ7): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس وضعیت استخدامی……………………………………… 89
جدول (4ـ8): توزیع نسبی شاخصهای دو متغیر مسئولیت اجتماعی و تعهد سازمانی و میزان آلفای کرونباخ گویههای هر طیف………………………………………………………………………………………………………………………… 90
جدول (4ـ9): رابطهی بین مسئولیت اجتماعی و تعهد سازمانی کارکنان بانک کشاورزی……………….. 91
جدول (4ـ10): رابطهی بین ابعاد مسئولیت اجتماعی (اقتصادی، قانونی، اخلاقی، بشردوستانه) با تعهد سازمانی 92
جدول (4ـ11): رابطهی بین ابعاد تعهد سازمانی (عاطفی، مستمر و هنجاری) با مسئولیت اجتماعی….. 93
جدول (4ـ12): رابطهی بین ابعاد مسئولیت اجتماعی (اقتصادی، قانونی، اخلاقی، بشردوستانه) با تعهد سازمانی 94
جدول (4ـ13): مقایسه میانگین نمرات مسئولیت اجتماعی کارکنان بانک کشاورزی بر اساس جنسیت 95
جدول (4ـ14) مقایسه میزان مسئولیت اجتماعی کارکنان بانک کشاورزی بر اساس تحصیلات و وضعیت شغلی 96
جدول (4ـ15): رابطهی بین متغیرهای جمعیتشناختی (سن و سابقه) با مسئولیت اجتماعی…………… 96
جدول (4ـ16): مقایسه میانگین نمرات تعهد سازمانی کارکنان بانک کشاورزی بر اساس جنسیت و وضعیت تأهل 97
جدول (4ـ17): مقایسه میزان تعهد سازمانی کارکنان بانک کشاورزی بر اساس تحصیلات و وضعیت شغلی.. 98
جدول (4ـ18): رابطهی بین متغیرهای جمعیتشناختی (سن و سابقه) با تعهد سازمانی………………………… 98
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار (4ـ1): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس متغیر جنسیت……………………………………………. 83
نمودار (4ـ2): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس وضعیت تأهل……………………………………………. 84
نمودار (4ـ3): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس تحصیلات………………………………………………… 85
نمودار (4ـ4): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس سمت اداری……………………………………………… 86
نمودار (4ـ5): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس سابقه كار…………………………………………………. 87
نمودار (4ـ6): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس سن………………………………………………………… 88
نمودار (4ـ7): توزیع فراوانی گروه نمونه بر اساس وضعیت استخدامی……………………………………… 89
فهرست اشكال
عنوان صفحه
شکل (2ـ1): سیر تکامل مشارکت اجتماعی……………………………………………………………………….. 29
شکل (٢ـ2): استراتژیهای مختلف مسئولیت اجتماعی سازمان……………………………………………….. 43
شکل (2ـ3): مدل سهبعدی مسئولیت اجتماعی کارول…………………………………………………………… 49
شکل (2ـ4)………………………………………………………………………………………………………………. 49
چکیده
هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین مسئولیت اجتماعی با تعهد سازمانی در کارکنان بانک کشاورزی استان اردبیل بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان بانک کشاورزی استان اردبیل تشکیل میدهند که در سال 1393 در مدیریت و شعبات بانک کشاورزی مشغول به کار بودند. برای این منظور تعداد 125 نفر به روش نمونهگیری تصادفی طبقهای انتخاب شدند و به پرسشنامههای لازم پاسخ دادند. نتایج پژوهش نشان داد که بین مسئولیت اجتماعی و تعهد سازمانی رابطه معنیدار در سطح 001/0 وجود دارد؛ و همچنین بین مؤلفههای مسئولیت اجتماعی با تعهد سازمانی و مؤلفهای تعهد سازمانی با مقیاس مسئولیت اجتماعی و نیز بین مؤلفههای در دو متغیر از نظر آماری رابطه معنیداری به دست آمد. متغیرهای رضایت شغلی و جنسیت رابطه معنیداری به دست آمد. بین تعهد سازمانی و متغیرهای جمعیتشناختی ازجمله جنسیت، تحصیلات، وضعیت تأهل، سن، سابقه و وضعیت استخدامی کارکنان و همچنین بین جنسیت، تحصیلات، وضعیت استخدامی و سن کارکنان با مسئولیت اجتماعی رابطه معنیداری به دست آمد؛ اما بین وضعیت تأهل و سابقه کاری با مسئولیت اجتماعی کارکنان رابطه آماری مشاهده نشد.
کلیدواژهها: جامعهشناختی، مسئولیت اجتماعی، تعهد سازمانی، کارکنان بانک کشاورزی.
فصل اول:
کلیات تحقیق
1ـ1ـ بیان مسئله
واحدهای اقتصادی در جهت تحقق اهداف خود نیازمند سازوکاری میباشند که بتواند توازنی بین منافع شرکت و ذینفعان ایجاد کند. درنتیجه مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت مطرح میگردد. طی دو دهه گذشته مسئولیت اجتماعی