دكتر مریم خوش سخن

 

دکتر بستان رودی

 

 

 

بهار 92

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
چکیده	1
فصل اول: مقدمه                                            2
1-1تیره گاو زبان (Boraginaceae)	3
فصل دوم : مرور بر منابع                                       5
2-1موقعیت تاکسونومیکی تیره Boraginaceae	6
2-1-1ویژگی های قبیله Cynoglosseae	9
2-1-2ویژگی کلی جنس Rindera	9
2-2ترکیبات اسیدهای چرب	22
2-3فیزیولوژی	22
2-4میکرومورفولوژی	23
2-5بررسی کروموزومی Boraginaceae s.str	23
2-6بررسی گرده شناسی Boraginaceae s.str	25
2-7تقسیمات تاکسونومیکی زیر تیره Boraginoideae (Boraginaceae s.str)	26
2-8مطالعات مولکولی DNA	27
2-9تولید مثل و گرده افشانی	27
2-10مطالعات پیشین تیره Boraginaceae s.str:	28
2-11اختصاصات بیوشیمیایی و شیمیایی تیره	29
2-12کاربرد اقتصادی تیره	29
2-13مصارف اقتصادی و دارویی	30
2-14 برخی از توالی های ژنی مورد استفاده در سیستماتیک مولکولی	31
2-14-1 توالی های DNA هسته­ای	31
2-15 PCR اساس مارکرها	32
2-15-1 اجزای واكنش زنجیره‌ای پلیمراز(PCR)	33
2-15-2آغازگر	33
2-15-3 آنزیم	34
2-15-4الگو	34

فهرست مطالب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
2-15-5 دزاكسی ریبونوكلئوزید تری‌فسفات‌ها	34
2-15-6كلرید منیزیم	34
2-15-7 بافر	35
2-15-8 مراحل تكثیر	35
2-16 درخت فیلوژنتیک	35
فصل سوم: مواد و روش ها                                   37
3-1مطالعه منابع	38
3-2مطالعه هر بار یومی	38
3-3استفاده از DNA در سیستماتیک مولکولی	38
3-4بررسی روابط فیلوژنی بر اساس صفات مولکولی	40
3-4-1استخراج DNAاز برگ	40
3-4-2تکثیر قطعات مورد نظر با بهره گرفتن از واکنش زنجیره ای پلیمر از	42
3-4-3الکتروفورزژل آگارز	43
3-4-4تعیین توالی مناطق تکثیر شده	45
3-5آنالیز فیلوژنی	45
3-5-1روش ماکزیمم پارسیمونی	46
3-5-2روش Bayesian	46
3-5-3مقایسه دو روش آنالیزی ماکزیمم پارسیمونی و Bayesian	47
فصل چهارم: بحث و نتیجه گیری                                 49
4-1 انالیز ماکزیمم پارسیمونی	50
4-2 انالیز Bayesian	52
4-3 فیلوژنی قبیله Cynoglosseae	54
4-4 روابط فیلوژنی جنس Rindera	55
منابع	61

 

فهرست شکل ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
شکل 1-1	7
شکل 1-2	8
شکل 1-3	25
شکل 1-4	28
شکل 1-5	39
شکل 1-6	44
شکل 1-7	44
شکل 1-8	45
شکل 1-9	45
شکل1-10	51
شکل1-11	53

 

فهرست جداول

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
جدول 1-1 گزارش عدد پایه کروموزومی تعدادی از گونه های Boraginaceae در ایران	24
جدول 1-2 مقایسه دریچه دانه گرده بین قبیله های Boraginaceae s.str	26
جدول 1-3 تاکسون های مورد استفاده برای تکثیر قطعه – جدول nrDNA ITS	40
جدول 1-4 توالی آغازگر های مورد استفاده برای تکثیر قطعه – جدولnrDNA ITS	42
جدول1-5 ترکیبات مورد استفاده برای مخلوط کلیpcr	42
جدول 1-6 برنامه مورد استفاده برای واکنش PCR قطعه ITS nrDNA	43

 

 چکیده

تیره گاوزبان دارای 100 جنس و 1600 گونه بوده و دارای پراکنش جهانی می باشد. این تیره هم اکنون در گروه EuasteridsI واقع شده ودر بین راسته های این گروه جایگاهی ندارد. از مهمترین قبیله های تیره

4. str Boraginaceae در ایران، می توان قبیله هایBoragineae, Lithospermeae, Cynoglosseae, Echiochileae, Echieae, را نام برد در تحقیق حاضر 5گونه با بهره گرفتن از توالی nrDNAITS، به روش بیشنه صرفه جویی (mp: Parsimony Maximum) تعبیه شده در نرم افزار PAUP*4.0b10 و همچنین با روش Bayesian با نرم افزارVersion3.12 Mr Bayes آنالیز شدند. توالی همردیف سازی شده nrDNAITS دارای 658 جایگاه نوکلئوتیدی می باشد. که از این توالی ITS نشان داد جایگاه 146 جایگاه برای توالی nrDNAITS اطلاعاتی می باشد آنالیز انجام شده بر اساس داده های توالی ITS نشان داد،، قبیله Cynoglosseae تک تبار نمی باشداز این قبیله 5 گونه از جنس Rinderaو 3 گونه از جنس Cynoglossum آنالیز شدند و دو گونه از قبیله Lithospermeae مورد آنالیز قرار گرفتند .

و دو گونه HeliotropiumBacciferum, TournefortiaRubicunda به عنوان برون گروه قرار گرفتند قبیله Cynoglesseae دارای فندقه های خاردار است که در سطح پشتی – شکمی تخت و گاهی در حاشیه بالدارند در آنالیز انجام شده نشان داده شد که بین گونه های جنس Rindera روابط حل نشده است وبا جنس Cynoglossum در یک کلاد با حمایت قوی قرار گرفته اند

کلمات کلیدی: توالی هسته ای nrDNA ITSفیلوژنی مولکولی، Cynoglesseae ،Rindera ، تیره گاوزبان

فصل اول

 

کلیات تحقیق

1-1تیره گاو زبان (Boraginaceae)

تیره Boraginaceae یا گاوزبانیان یکی از تیره های بزرگ گیاهان و دولپه های حقیقی است. جنس معروف آن Borago است که ازکلمات لاتین Bor و ago به معنای من محرک قلبم مشتق شده و از این نظر که گیاهان این تیره دارای اثر درمانی روی قلب می باشند، تیره را به این نام نامیده اند (خوش سخن، 1388)

تیره Boraginaceae در کلاد Euastrid I (Lamiids) قرار می گیرد که در حال حاضر در میان هیچ یک از راسته های این کلاد جای نگرفته است (APG III 2009) تیره Boraginaceae (subfamily Boraginaceae) دارای 100 سرده و

فهرست مطالب

عنوان                                                  صفحه

چکیده 1

مقدمه. 2

فصل اوّل :کلیات

1-1- جایگاه سیستماتیکی گیاه ترخون. 5

1-2- گیاهان دارویی.. 6

1-2-1- موارد مهم در تولید گیاه دارویی.. 8

1-2-2- ویژگی های خاص تولید گیاهان دارویی و معطر. 8

1-2-3- شکل های مصرف گیاهان دارویی.. 9

1-2-4- روش تهیه برخی از اشکال مصرفی داروهای گیاهی.. 9

1-3- خصوصیات گیاهی.. 10

1-4-  پراکندگی ترخون. 11

1-5- تركیبات موجود در گیاه ترخون. 12

1-6- خواص درمانی و کاربردها 13

1-6-1- خواص مفید روغن ‏های فرار ترخون. 15

1-6-1-1- ضد روماتیسم. 15

1-6-1-2- اشتهاآور. 16

1-6-1-3- کمک به بهبود گردش خون. 16

1-6-1-4- کمک به هضم مواد غذایی.. 16

1-6-1-5- بو زدایی.. 17

1-6-1-6- قاعده‏آور. 17

1-6-1-7- محرک.. 17

1-6-1-8- کرم‏زدا 17

1-6-2- نکات مهم در استفاده و نگهداری ترخون. 18

1-7-  اثرات فارماکولوژیکی ترکیبات گیاه ترخون. 18

1-7-1- خواص کومارین های موجود در ترخون. 18

1-7-2- خواص استرول های گیاهی موجود در ترخون. 20

1-7-3- خواص فلانوئیدهای موجود در ترخون. 22

1-8- غده تیروئید. 24

1-8-1- آناتومی و بافت شناسی غده 24

1-8-2- هورمون‌های تیروئید. 25

1-8-3- سنتز و ترشح هورمون‌های متابولیک تیروئید. 26

1-8-3-1- به دام انداختن یدید. 26

1-8-3-2- تشکیل و ترشح تیروگلبولین.. 28

1-8-3-3- هیدرولیز تیروگلبولین.. 29

1-8-3-4- اكسیداسیون یدید. 29

1-8-3-5- یددار شدن تیروزین و تشکیل هورمون تیروئید. 30

1-8-4-  سنتز T₃،T₄. 30

1-8-5- هورمون TRH.. 31

1-8-6- سنتز TSH.. 32

1-8-7- اعمال فیزیولوژیک هورمون‌های تیروئید. 33

1-8-8- اثرات هورمون تیروئید بر مكانیسم‌های اختصاصی بدن. 33

1-8-8-1- تحریک متابولیسم كربوهیدرات.. 33

1-8-8-2- تحریک متابولیسم چربی.. 34

1-8-8-3- تأثیر روی چربی‌های پلاسما و كبد. 34

1-8-8-4- افزایش نیاز به ویتامین‌ها 34

1-8-8-5- افزایش متابولیسم پایه. 34

1-8-8-6- كاهش وزن بدن. 34

1-8-9- اثر هورمون تیروئید بر دستگاه قلب و عروق. 35

1-8-10- افزایش حركات گوارشی.. 35

1-8-11- اثرات تحریكی بر دستگاه اعصاب مركزی.. 35

1-8-12- اثر بر عملكرد عضلات.. 36

1-8-13- لرزش عضلانی.. 36

1-8-14- اثر بر روی خواب.. 36

1-8-15- اثر هورمون تیروئید بر عملكرد جنسی.. 36

1-8-16- اثرات بیولوژیک… 37

1-8-17- بیماری های تیروئید. 37

1-8-17-1- كم كاری تیروئید. 37

1-8-17-2- پركاری تیروئید. 38

1-8-17-3- بیماری خود ایمنی تیروئید. 38

1-8-17-4-گواتر و توده های تیروئید. 38

1-8-17-5- التهاب تیروئید. 39

1-8-18- تیروئید و تشخیص آن. 39

 

فصل دوم: مواد و روش کار

2-1- مواد ،وسایل و دستگاه هایی که طی انجام  تحقیق مورداستفاده قرار گرفتند. 42

 

2-1-1- مواد مصرفی و ترکیبات شیمیایی.. 42

2-1-2- وسایل ،لوازم و دستگاه های غیر مصرفی.. 42

2-2- حیوانات مورد استفاده و نحوه نگهداری آنها 44

2-3- گروه بندی حیوانات.. 45

2-4- روش تهیه و تجویز عصاره 47

2-4-1- روش تهیه عصاره برگ گیاه ترخون. 47

2-4- 2- روش تجویز دارو. 48

2-5- روش بیهوش کردن حیوانات وخون گیری.. 49

2-5-1- بیهوش کردن حیوانات.. 49

2-5-2- خون گیری.. 50

2-6- روش تهیه سرم و نگهداری آن. 51

2-7- روش خارج کردن تیروئید و تهیه و آماده سازی مقاطع بافتی.. 51

2-8- آماده سازی نمونه های بافتی تیروئید جهت مطالعات میکروسکوپی.. 51

2-8-1- مرحله تثبیت.. 51

2-8-2- مرحله آبگیری.. 51

2-8-3- مرحله شفاف کردن. 52

2-8-4- مرحله جایگزینی.. 52

2-8-5- مرحله قالب گیری.. 52

2-8-6– برش بافت.. 53

2-8-7- چسبانیدن برش ها بر روی لام. 53

2-8-8- استقرار برش ها بر روی لام. 53

2-8-9- خشک کردن و نگهداری لام ها 53

2-8-10- روش رنگ آمیزی هماتوکسیلین و ائوزین.. 54

2-8-10-1- آماده کردن رنگ آمیزی برش ها 55

2-8-10-2- زدودن مواد مختلف در برش ها 55

2-8-10-3- آب گیری.. 55

2-8-10-4- شفاف کردن. 56

2-8-11- چسباندن. 56

2-9-  بررسی ها و روش های تجزیه وتحلیل آماری.. 56

 

فصل سوم: نتایج

3-1- تاثیر عصاره برگ گیاه ترخون بر وزن بدن. 59

3-2- تاثیرعصاره برگ گیاه ترخون بر غلظت پلاسمایی هورمون TSH.. 62

3-3- تاثیر عصاره برگ گیاه ترخون بر غلظت پلاسمایی هورمون T₄. 65

3-4- تاثیر عصاره برگ گیاه ترخون بر غلطت پلاسمایی هورمون T₃. 68

3-5- نتایج مربوط به میانگین ضخامت دیواره فولیکول ها 71

3-6- نتایج مربوط به میانگین تعداد فولیکول های فعال بافت تیروئید. 74

3-7- نتایج مربوط به میانگین تعداد فولیکول های غیر فعال بافت تیروئید. 80

 

فصل چهارم: بحث و نتیجه گیری

4-1- تاثیر عصاره هیدروالکلی برگ گیاه ترخون بر وزن بدن. 85

4-2- تاثیر عصاره هیدروالکلی برگ گیاه ترخون بر غلظت پلاسمایی هورمونTSH.. 88

4-3- تاثیر عصاره هیدروالکلی برگ گیاه ترخون بر غلظت پلاسمایی هورمون T₄. 90

4-4- تاثیر عصاره هیدروالکلی برگ گیاه ترخون بر غلظت پلاسمایی هورمون T₃. 91

4-5- تاثیر عصاره هیدروالکلی برگ گیاه ترخون بر ضخامت دیواره فولیکول ها 93

5-6- تاثیر عصاره هیدروالکلی برگ گیاه ترخون بر تعداد فولیکول های فعال بافت تیروئید. 94

4-7- تاثیر عصاره هیدروالکلی برگ گیاه ترخون بر تعداد فولیکول های غیر فعال بافت تیروئید. 95

پیشنهادات به عنوان دورنمای تحقیقات آینده 96

نتیجه گیری کلی.. 97

منابع. 98

 

فهرست جداول

جدول 3-1- مقایسه میانگین وزن بدن در گروه های کنترل و شاهد. 59

جدول 3-2- مقایسه میانگین وزن بدن در گروه های تجربی.. 60

جدول 3-3- مقایسه میانگین غلظت  سرمی هورمون TSHدر گروه های کنترل و شاهد. 62

جدول 3-4- مقایسه میانگین غلظت سرمی هورمون TSHدر گروه های تجربی.. 63

جدول 3-5- مقایسه میانگین غلظت سرمی هورمون T₄در گروه های کنترل و شاهد. 65

جدول 3-6- مقایسه میانگین غلظت سرمی هورمون T₄در گروه های تجربی.. 66

جدول 3-7- مقایسه میانگین غلظت سرمی هورمون T₃در گروه های کنترل و شاهد. 68

جدول 3 -8- مقایسه میانگین غلظت سرمی هورمون T₃در گروه های تجربی.. 69

جدول 3-9- مقایسه میانگین ضخامت دیواره فولیکول ها در گروه های کنترل و شاهد. 71

جدول 3-10- مقایسه میانگین ضخامت دیواره فولیکول ها در گروه های تجربی.. 72

جدول 3-11- مقایسه میانگین تعداد فولیکول های فعال بافت تیروئید در گروه های کنترل و شاهد74

جدول 3-12- مقایسه میانگین تعداد فولیکول های فعال بافت تیروئید در گروه های تجربی.. 77

جدول 3-13- مقایسه میانگین تعداد فولیکول های غیر فعال بافت تیروئید در گروه های کنترل و شاهد  80

 

فهرست نمودارها

نمودار 3-1- نتایج مربوط به میانگین وزن بدن در گروه کنترل و شاهد………………………. 60

نمودار 3-2- نتایج مربوط به میانگین وزن بدن در گروه‌های تجربی…………………………. 61

نمودار 3-3- نتایج مربوط به میانگین غلظت هورمون TSHدر گروه کنترل و شاهد…………. 63

نمودار 3-4- نتایج مربوط به میانگین غلظت هورمون TSHدر گروه های تجربی……………. 64

نمودار 3-5- نتایج مربوط به میانگین غلظت هورمون T₄در گروه کنترل و شاهد…………….. 66

نمودار 3-6- نتایج مربوط به میانگین غلظت هورمون T₄در گروه های تجربی………………. 67

نمودار 3-7- نتایج مربوط به میانگین غلظت هورمون T₃در گروه کنترل و شاهد…………….. 69

نمودار 3-8- نتایج مربوط به میانگین غلظت هورمون T₃در گروه های تجربی………………. 70

نمودار 3-9- نتایج مربوط به میانگین ضخامت دیواره فولیکول ها در گروه کنترل و شاهد……. 72

نمودار 3-10- نتایج مربوط به میانگین ضخامت دیواره فولیکول در گروه های تجربی……….. 73

نمودار 3-11- نتایج مربوط به میانگین تعداد فولیکول های فعال بافت تیروئید در گروه کنترل و شاهد          75

نمودار 3-12- نتایج مربوط به میانگین تعداد فولیکول های فعال بافت تیروئید در گروه های تجربی 77

نمودار 3-13- نتایج مربوط به میانگین تعداد فولیکول های غیر فعال بافت تیروئید در گروه کنترل و شاهد    81

نمودار 3-14- نتایج مربوط به میانگین تعداد فولیکول های غیر فعال بافت تیروئید در گروه های تجربی       82

 

فهرست اشکال

شکل1-1- گیاه ترخون. 11

شکل1-2- گل گیاه ترخون. 12

شکل1-3- برگ گیاه ترخون. 14

شکل1-4- ساختار شیمیایی کومارین.. 19

شکل1-5- نمونه ای از فیتواسترول. 21

شکل1-6- ساختار شیمیایی فلاونوئید. 23

شکل1-7- غده تیروئید. 24

شکل1-8- ظاهر میکروسکوپی غده تیروئید. 25

شکل1-9- مکانیسم های سلولی تیروئید در انتقال یدید، تشکیل تیروکسین و تری تیرونین و رهایش تیروکسین و تری یدوتیرونین به داخل خون . 27

شکل1-10- تیروگلبولین.. 28

شکل1-11- سنتز T₃، T₄ 31

شکل2-1- جایگاه نگهداری حیوانات.. 45

شکل2-2- روش وزن کشی حیوانات مورد آزمایش… 45

شکل2-3- روش تجویز دارو. 49

شکل2-4- روش خونگیری از موش… 50

شکل3-1- میکروگراف فولیکول های فعال بافت تیروئید گروه کنترل، بزرگنمایی ×10. 76

شکل3-2- میکروگراف فولیکول های فعال بافت تیروئید گروه شاهد، بزرگنمایی ×10. 76

شکل3-3- فتو میکروگراف فولیکول های فعال بافت تیروئید در گروه تجربی1، بزرگنمایی ×10. 78

شکل3-4- فتومیکروگراف فولیکول های فعال بافت تیروئید در گروه تجربی2، بزرگنمایی ×10. 79

شکل3-5- فتو میکروگراف فولیکول های فعال بافت تیروئید در گروه تجربی3، بزرگنمایی ×10. 79

 

چکیده

گیاه ترخون از تیره گل آفتابگردان و دارای ترکیبات بیشمار و تاثیر گذار از جمله فلانوئیدها،  کومارین ها، روتین و فیتواسترول ها می باشد. فلانوئیدها دارای خواص ضد سرطانی، ضد توموری و استروژنی هستند. کومارین ها نیز دارای خاصیت آنتی آندروژن هستند. در این مطالعه اثرات گیاه ترخون بر روی هورمون های تیروئیدی( T₃، T₄) و TSH در موش صحرایی نر بالغ بررسی شده است. برای این منظور تعداد 40 سر موش صحرایی نر بالغ از نژاد ویستار با وزن تقریبی 230-200 گرم به صورت زیر تقسیم شدند:

گروه کنترل: هیچ دارویی دریافت نکردند.

گروه شاهد: روزانه 2/0 میلی لیتر آب مقطر به عنوان حلال به صورت خوراکی دریافت کردند.

گروه های تجربی که مقدار 50، 100، 200 میلی گرم در هر کیلوگرم وزن بدن از عصاره ترخون به مدت 30 روز به صورت خوراکی دریافت کردند.

پس از آخرین تجویز از قلب حیوانات خون گیری به عمل آمد و در نمونه های خونی مقدار غلظت سرمی T₃، T₄، TSHبه روش رادیوایمونواسی اندازه گیری شد.(روش سنجش ایمونولوژی رادیواکتیو(RIA) امکان اندازه گیری غلظت بسیار کم هورمون تیروئیدی تری یدو تیرونین (T₄) در حجم کمی از سرم برآورده می سازد سپس از تیروئید مقاطع بافتی تهیه و مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج با بهره گرفتن از تست آماری ANOVA  در سیستم   SPSS بررسی گردید.

نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که وزن بدن در گروه های تجربی نسبت به گروه کنترل و شاهد در پایان آزمایش کاهش داشته اما این کاهش معنادار نبوده است. نتایج نشان داد که عصاره گیاه ترخون می تواند محرک غده تیروئید باشد و میزان سطح سرمی هورمون تیروئیدی T₄  را افزایش دهد.

مقدمه

همزمان با گسترش استفاده از داروهای ساختگی (سنتتیک) در سالهای گذشته استفاده از گیاهان دارویی تا اندازه زیادی منسوخ شد. ولی به علت ظاهر شدن عوارض نامطلوب جانبی ترکیبات سنتتیک و عدم سازگاری آنها با انسان بار دیگر توجه دانشمندان و محققین به گیاه درمانی و ترکیبات اثر بخش موجود در گیاهان دارویی معطوف گردیده است.

ترخون (Artemisia dracunculus)، گیاه چند ساله‌ای از خانواده  Asteraceae است که به دلیل بوی خوش برگهایش به‌عنوان چاشنی غذا استفاده می‌شود. در طب ایران باستان، بخشهای هوایی خشک شده این گیاه به‌صورت خوراکی برای درمان صرع بکار می‌رفته است. قسمت مورد استفاده گیاه، برگ و شاخه های جوان و نرم است که هنوز چوبی نشده اند. مزه گیاه تازه کمی تند و سوزاننده می باشد.(16)

هر 100 گرم ترخون خشک حاوی 295 کالری، 8 گرم رطوبت، 23 گرم پروتئین، 7 گرم چربی، 50 گرم مجموع کربوهیدرات ها، 7/5 گرم فیبر، 12 گرم خاکستر، 1/139گرم کلسیم، 313 میلی گرم فسفر، 32 میلی گرم آهن، 347 میلی گرم منیزیم، 62 میلی گرم سدیم، 3 میلی گرم پتاسیم، 1/5 میلی گرم ریبوفلاوین، 9 میلی گرم نیاسین، 81 میلی گرم فیتوسترول و بدون کلسترول می باشد.(81)

فهرست مطالب

1     مقدمه و مروری بر مطالعات انجام شده2

1-1     تکوین پیش از لانه­گزینی در موش3

1-1-1    لقاح.. 3

1-1-2     تکوین اولیه. 5

1-1-3     مکانیسم­های مولکولی دخیل در لایه­زایی رویان. 9

1-1-3-1     جدایی دو رده­ی سلولی تروفواکتودرم و توده سلولی داخلی.. 10

1-1-3-2     جدایی دو رده­ی سلولی اپی­بلاست و اندودرم اولیه. 11

1-2     تکنیک­های کمک باروری13

1-2-1     لقاح آزمایشگاهی.. 13

1-2-1-1      کیفیت سلول تخم. 14

1-2-2     کشت آزمایشگاهی رویان. 15

1-2-3     انجماد. 16

1-2-3-1     اصول انجماد. 17

1-2-3-2     مواد سرما محافظ.. 18

1-2-3-3     روش­های انجماد. 19

1-2-3-3-1     انجماد آهسته. 20

1-2-3-3-2     انجماد شیشه ­ای.. 21

1-2-4     سوراخ کردن مصنوعی.. 22

2     مواد و روش­ها…………………..25

2-1     حیوان.25

2-2     تولید رویان آزمایشگاهی26

2-2-1     استحصال اسپرم. 26

2-2-1-1     آماده ­سازی محیط و قطره­ها 26

2-2-1-2     جابجایی مهره­ی گردنی.. 27

2-2-1-3     تشریح موش نر و جداسازی اپیدیدیم. 28

2-2-1-4     جمع­آوری و ظرفیت­پذیری اسپرم. 29

2-2-2     استحصال تخمک… 31

2-2-2-1     تحریک تخمک­گذاری.. 31

2-2-2-1-1      تزریق داخل صفاقی.. 31

2-2-2-2     آماده ­سازی محیط و قطره­ها 32

2-2-2-3     جابجایی مهره­ی گردنی.. 32

2-2-2-4     تشریح موش ماده و جداسازی لوله­ی تخم­بر. 32

2-2-2-5     جداسازی توده­ی تخمک-کومولوس… 33

2-2-3     لقاح آزمایشگاهی.. 34

2-2-3-1     آماده ­سازی محیط و قطره­ها 34

2-2-3-2     لقاح.. 35

2-2-4     کشت آزمایشگاهی.. 35

2-2-4-1     آماده ­سازی محیط و قطره­ها 35

2-2-4-2     کشت رویان. 36

2-3     تولید رویان درون­تنی37

2-3-1     تحریک تخمک­گذاری و جفت اندازی موش­ها 37

2-3-2     آماده ­سازی محیط و قطره­ها 37

2-3-3     جابجایی مهره­ی گردنی.. 37

2-3-4     تشریح موش ماده و جداسازی لوله­های رحمی.. 37

2-3-5     استحصال بلاستوسیست… 38

2-4     سوراخ کردن مصنوعی بلاستوسیست39

2-4-1     آماده ­سازی محیط و قطره­ها 39

2-4-2     آماده ­سازی و تنظیم دستگاه ریز­دستکاری.. 40

2-4-3     روش کار. 40

2-5     انجماد رویان41

 

2-5-1     انجماد شیشه ­ای.. 41

2-5-1-1     آماده ­سازی محیط و قطره­ها 41

2-5-1-2   روش کار. 42

2-5-2        یخ­گشایی.. 43

2-5-2-1     آماده ­سازی محیط و قطرات… 43

2-5-2-2   روش کار. 44

2-6     بررسی بیان ژن.45

2-6-1     استخراج RNA از بلاستوسیست… 45

2-6-2     ساخت cDNA.. 46

2-6-3      طراحی پرایمر. 47

2-6-4     رقیق­سازی پرایمرها 47

2-6-5     واکنش زنجیرهای پلیمراز. 48

2-6-6     ژل الکتروفورز محصولات PCR.. 49

2-6-7     واکنش زنجیرهای پلیمراز در زمان واقعی.. 49

2-7     طراحی آزمایش52

2-7-1     کاهش مایع بلاستوسل رویان­های درون­تنی موش، قبل از انجماد شیشه ­ای52

2-7-2     کاهش مایع بلاستوسل رویان­های برون­تنی موش، قبل از انجماد شیشه ­ای..52

2-7-3     آنالیز آماری.. 52

3     نتایج.54

3-1     کاهش مایع بلاستوسل رویان­های درون­تنی موش قبل از انجماد  شیشه ­ای 54

3-1-1     نرخ زنده­مانی و خروج از زونا 54

. 56

3-1-2-1     واکنش زنجیرهای پلیمراز. 56

3-1-2-2     واکنش زنجیرهای پلیمراز در زمان واقعی.. 57

3-2      کاهش مایع بلاستوسل رویان­های برون­تنی موش قبل از انجماد  شیشه ­ای.62

3-2-1     نرخ زنده­مانی و خروج از زونا 62

. 64

4     بحث و نتیجه ­گیری67

5     فهرست منابع..76

6     پیوست­ها83

فهرست جداول

جدول ‏1‑1: ترکیبات محیط HTF. 14

جدول ‏1‑2: ترکیبات محیط KSOM.. 16

جدول ‏2‑1: محلول­های مورد نیاز برای انجماد شیشه ­ای بلاستوسیست موش.. 42

جدول ‏2‑2: محلول­های مورد نیاز برای یخ­گشایی بلاستوسیست موش.. 44

جدول ‏2‑3: مواد مورد استفاده جهت ساخت cDNA. 46

جدول ‏2‑4: چرخه­های حرارتی ساخت cDNA. 46

جدول ‏2‑5: مشخصات پرایمرهای طراحی شده 47

جدول ‏2‑6: مواد مورد نیاز جهت انجام واکنش زنجیره­ای پلیمراز 48

جدول ‏2‑7: چرخه­های حرارتی مراحلPCR 48

جدول ‏2‑8: مواد مورد نیاز جهت انجام Real Time PCR. 50

جدول ‏2‑9: چرخه­های حرارتی Real Time PCR. 50

جدول ‏3‑1: میزان زنده­مانی و میزان خروج از زونای بلاستوسیست درون­تنی موش.. 55

جدول ‏3‑2:  میزان زنده­مانی و میزان خروج از زونای بلاستوسیست برون­تنی موش. 63

فهرست اشکال

شکل ‏1‑1: مراحل مختلف تکوین پیش از لانه­گزینی در موش.. 2

شکل ‏1‑2: بخش­های مختلف لوله­ی تخم­بر. 3

شکل ‏1‑3: فرایند گامت­زایی. 4

شکل ‏1‑4: اسپرم و تخمک PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران. 5

شکل ‏1‑5: قطبیت رویان موش. 6

شکل ‏1‑6: تقسیم مرحله­ 8 به 16 سلولی. 7

شکل ‏1‑7: تشکیل حفره­ی بلاستوسل. 7

شکل ‏1‑8: آرایش سیستم­های انتقالی در سلول­های تروفواکتودرم 8

شکل ‏1‑9: بلاستوسیست در حال خروج از زونا 9

شکل ‏1‑10: مسیر تمایز رده تروفواکتودرم در موش. 10

شکل ‏1‑11: جدایی دو رده سلولی اندودرم اولیه و اپی­بلاست در سه مرحله 11

شکل ‏1‑12: دخالت مسیر پیام­رسان FGF/MAPK 13

شکل ‏1‑13: فرایند شیشه ­ای شدن محیط انجماد. 21

شکل ‏1‑14: روش­های مختلف سوراخ کردن مصنوعی حفره­ی بلاستوسل. 24

شکل ‏2‑1: قفس­های دارای سیستم تهویه­ی مجزا 26

شکل ‏2‑2: پتری دیش استحصال اسپرم 27

شکل ‏2‑3: جابجایی مهره­های گردنی. 28

شکل ‏2‑4: تشریح موش نر 29

شکل ‏2‑5: جمع­آوری اسپرم 30

شکل ‏2‑6: نحوه­ جمع­آوری اسپرم­های زنده از حاشیه­ قطره­ی محیط کشت.. 30

شکل ‏2‑7: نحوه­ ترزیق داخل صفاقی موش.. 31

شکل ‏2‑8: پتری دیش استحصال تخمک.. 32

شکل ‏2‑9: جداسازی لوله­ی تخم­بر. 33

شکل ‏2‑10: جداسازی توده­ی تخمک-کومولوس.. 34

شکل ‏2‑11: پتری دیش IVF. 34

شکل ‏2‑12: تخمک-کومولوس­های مجزا 35

شکل ‏2‑13: نحوه­ قطره­گذاری محیط KSOM در پلیت کشت رویان. 36

شکل ‏2‑14: جداسازی لوله­های رحمی. 38

شکل ‏2‑15: استحصال بلاستوسیست از لوله­ی رحمی. 39

شکل ‏2‑16: پتری دیش ریز دستکاری. 40

شکل ‏2‑17: نحوه­ سوراخ کردن حفره­ی بلاستوسیست.. 41

شکل ‏2‑18: نحوه­ قطره­گذاری محلول­های انجماد شیشه ­ای. 42

شکل ‏2‑19: موقعیت قرار گیری بلاستوسیست بر روی کرایوتاپ 43

شکل ‏2‑20: پتری دیش حاوی محلول یخ­گشایی. 44

شکل ‏3‑1: بلاستوسیست­های درون­تنی موش بعد از انجماد-ذوب در محیط KSOM.. 56

شکل ‏3‑2: الکتروفورز محصولات PCR بر روی ژل آگارز. 57

58

. 59

. 60

. 61

. 62

شکل ‏3‑8: مراحل مختلف رشد و تکوین رویان موش پیش از لانه­گزینی. 63

عنوان                                                                                                    صفحه

 چکیده ……………………………………………………………………………………………………………………. 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3

1-2 بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………………………… 3

1-3 اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………. 5

1-4 اهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-5 سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….. 5

1-6 پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….. 5

1-7 روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

1-8 روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………………… 6

1-9 تعریف واژه ها………………………………………………………………………………………………………………………………. 7

فصل دوم: ادبیات و مستندات، چاچوب ها و مبانی، سابقه و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

2-2 مکان یابی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 10

2-3 ویژگی های موثر بر مکان یابی……………………………………………………………………………………………………. 11

2-4 انواع مدل های مکان یابی به روش کیفی و کمی…………………………………………………………………….. 11

2-4-1 مدل کیفی………………………………………………………………………………………………………………. 11

2-4-1-1 نمره دهی………………………………………………………………………………………………………….. 11

2-4-1-2 روش فازی………………………………………………………………………………………………………. 12

2-4-2 مدل کمی………………………………………………………………………………………………………………. 12

2-4-2-1 مدل های مکان یابی روی سطح……………………………………………………………………………………….. 13

2-4-2-2 مدل های مکان یابی روی شبکه………………………………………………………………………………………. 13

2-5 انواع مراکز خدمات درمانی…………………………………………………………………………………………………………. 13

2-5-1 اراضی خدمات درمانی……………………………………………………………………………………………………………. 13

2-5-2 سرانه کاربری درمانی……………………………………………………………………………………………………………… 14

2-6 بیمارستان………………………………………………………………………………………………………………. 15

2-6-1 مکان یابی بیمارستان………………………………………………………………………………………………………………. 15

2-6-2 ویژگی های موثر در انتخاب مکان بیمارستان……………………………………………………………………….. 15

2-7 معیارهای مکان یابی بیمارستان………………………………………………………………………………………………….. 17

2-7-1 نزدیکی به مراکز مسکونی………………………………………………………………………………………………………. 17

2-7-2 فاصله از مراکز صنعتی…………………………………………………………………………………………………………… 18

2-7-3 فضاهای سبز……………………………………………………………………………………………………………….. 18

2-8 روش های تعیین اولویت گزینه ها…………………………………………………………………………………………….. 18

2-8-1 روش ترکیب خطی وزنی (WLC)………………………………………………………………………………………… 18

2-8-2 فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)…………………………………………………………………………………… 19

2-8-2-1 چارچوب مفهومی فرایند تحلیل سلسله مراتبی……………………………………………………………… 19

2-8-2-2 ساختن سلسله مراتبی………………………………………………………………………………………………………. 19

2-9 روش AHP………………………………………………………………………………………………………………………………….. 20

فصل سوم: روش تحقیق

3-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 23

 

 

3-2 موقعیت جغرافیایی اردبیل…………………………………………………………………………………………………………. 23

3-3 ویژگی های جغرافیایی………………………………………………………………………………………………………………… 24

3-4 تاریخچه شهر اردبیل…………………………………………………………………………………………………………………… 25

3-5 ساختار جمعیتی و اجتماعی اردبیل………………………………………………………………………………………….. 26

3-5-1 جمعیت شهری اردبیل…………………………………………………………………………………………………………… 26

3-5-2 تعداد خانوار در شهر اردبیل…………………………………………………………………………………………………… 26

3-5-3 بعد خانوار در شهر اردبیل……………………………………………………………………………………………………… 27

3-6 کاربری زمین شهری……………………………………………………………………………………………………………………. 27

3-6-1 وضعیت نظام کاربری اراضی اردبیل………………………………………………………………………………………. 29

3-6-1-1 دسترسی به خدمات درمانی……………………………………………………………………………………………… 30

3-6-1-2 کاربری تجاری…………………………………………………………………………………………………………………….. 31

3-6-1-3 کاربری آموزشی………………………………………………………………………………………………………………….. 31

3-6-1-4 کاربری ورزشی……………………………………………………………………………………………………………………. 32

3-7 وضعیت کالبدی زیر ساخت ها و خدمات موجود……………………………………………………………………… 32

3-7-1 برخورداری از شبکه آب و فاضلاب……………………………………………………………………………………….. 32

3-7-2 برخورداری از شبکه تلفن و مخابرات……………………………………………………………………………………. 33

3-7-3 برخورداری از شبکه برق………………………………………………………………………………………………………… 33

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و بیان نتایج حاصله از تحقیق

4-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 35

4-2 تعریف معیارها و تهیه لایه های مورد نظر…………………………………………………………………………………. 35

4-3 طبقه بندی مجدد داده ها…………………………………………………………………………………………………………… 36

4-3-1 نزدیکی به مراکز مسکونی………………………………………………………………………………………………………. 37

4-3-2 دسترسی به شبکه های ارتباطی اصلی……………………………………………………………………………….. 38

4-3-3 نزدیکی به فضای سبز شهری………………………………………………………………………………………………… 41

4-3-4 فاصله از کارگاه های صنعتی…………………………………………………………………………………………………. 43

4-3-5 فاصله از مراکز بیمارستانی موجود………………………………………………………………………………………… 44

4-3-6 فاصله از رودخانه…………………………………………………………………………………………………………………….. 46

4-3-7 نقشه کاربری اراضی شهری……………………………………………………………………………………………………. 48

4-4 روش AHP………………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

4-5 همپوشانی (Overlay) کردن لایه های اطلاعاتی با بهره گرفتن از GIS……………………………………….. 55

فصل پنجم: بحث و تفسیر و نتیجه گیر و جمع بندی

5-1 نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 58

5-2 پاسخ به سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 59

5-3 پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………. 60

منابع و مآخذ    63

چکیده

     موضوع دسترسی به خدمات شهری از جمله مسائل مهمی است كه ابعاد گوناگون امور شهری را تحت تأثیر قرار می دهد. خدمات بهداشتی- درمانی نمونه ای از این دسته است كه الزام در دسترسی مناسب به آن ها برای تمامی افراد ضروری می باشد. تصمیم گیری برای مكانیابی مراكز خدمات بهداشتی – درمانی از جمله بیمارستان نه تنها از نظر نحوه ارائه خدمات و تحمیل هزینه ها به استفاده كنندگان حائز اهمیت است بلكه خود در توسعه شهر و تعیین الگوی توزیع مكانی تقاضا برای سكونت تأثیر قابل ملاحظه ای دارد. در این مطالعه، هدف عمده سنجش میزان كمبود بیمارستان ها در سطح شهر اردبیل، چگونگی توزیع جغرافیایی و مكانیابی بهینه این مراكز با توجه به استانداردها و ضوابط علمی بوده است. سپس با بهره گیری از امكانات سامانه اطلاعات جغرافیایی و تجزیه و تحلیل داده ­ها و در نهایت با بهره گیری از شاخص همپوشانی برای مكانیابی بهینه فضاهای شهری به منظور احداث بیمارستان در این شهر اقدام شد. در این پژوهش داده های مكانی از روی نقشه های رقومی تهیه و داده های توصیفی نیز با بهره گرفتن از آمار و پژوهش های کتابخانه ای جمع آوری گردید. سپس برای هر یک از عوامل تأثیرگذار در مكانیابی بیمارستان، لایه های مرتبطه (مراکز مسکونی، فضای سبز، شبکه ارتباطی، کاربری اراضی، فاصله از مراکز صنعتی، فاصله از مراکز بیمارستانی موجود، فاصله از رودخانه) تهیه شد و در هر لایه حریم كاربری ها مشخص گردید؛ سپس با توجه به میزان تأثیر هر یک از معیارها و مقایسات زوجی به روش  AHP و به کمک نرم افزار Expert choice وزن لایه ها محاسبه شد، نهایتاً با بهره گیری از نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی، زمین های شهر اردبیل برای انتخاب مكان مناسب احداث بیمارستان در 4 دسته از عالی تا ضعیف تقسیم بندی گردید. نتایج حاصله نشان می دهند كه توزیع فعلی بیمارستان در منطقه مورد مطالعه متناسب با توزیع جمعیت نیست وبیشتر بیمارستان ها در قسمتهای مركزی شهر متمركز هستند. ضمناً مكان های تعیین شده برای بیمارستان، از نظرزمان دسترسی برای شهروندان مناسب می باشد.

     کلمات کلیدی: بیمارستان، مکان یابی، اردبیل،AHP، GIS

مقدمه    

در دهه اخیر به ویژه با توجه به هزینه های بالای خدمات پزشکی ناشی از توسعه و تکامل تکنولوژی پزشکی و نیز مشکلاتی که از نظر تامین مالی این هزینه ها برای اغلب دولت ها فراهم بوده است، سیاست گذاران و دولتمردان پذیرفته اند که بهداشت و درمان یک مسئله اجتماعی صرف نبوده و باید جنبه های اقتصادی نیز مورد توجه و بررسی قرار گیرد. لازم به ذکر است که در کشور ایران بیش از 5 درصد تولید ناخالص داخلی و 5 تا 10 درصد هزینه های دولت به این بخش اختصاص یافته است(فرح آبادی و همکاران،1389).     بنابراین این پایان نامه برآن است که به مسئله جا نمایی مکان های بهینه جهت استقرار مراکز درمانی در شهر اردبیل پرداخته تا در صورت مهیا بودن شرایط مالی برای مسئولان در مکان های مناسب مراکز بیمارستانی احداث گردد تا شهروندان دسترسی راحت تری به مراکز درمانی بویژه بیمارستانی داشته باشند.

1.  
2.      اما بررسی ها نشان می دهد که بیش از نیمی از منابع ملی بهداشتی در کشورهای مختلف به هدر می روند و در کشورهای توسعه نیافته، منابع محدود به صورت ناکارآمد مصرف می شوند و اعتبارات عمومی صرف خدماتی می شود که تناسب و اثر بخشی لازم را ندارند لذا ارزیابی عملکرد واحد های ارائه دهنده خدمات سلامتی، امروزه به موضوع بسیار مهمی تبدیل شده و استفاده از نتایج ارزیابی ها، به عنوان یک ابراز مدیریتی غیر قابل چشم پوشی، برای تمام مدیران در سطوح مختلف سیستم سلامت عمومیت یافته است(فرح آبادی و همکاران،1389).
3.      شهرنشینی روندی مثبت است و شهرها موتور توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستند. لیکن در شهرهای کنونی کیفیت زندگی شهری از نظر آسایش، ایمنی و زیبایی با افت شدید رو به رو گردیده است. متاسفانه برنامه ریزی شهری معاصر نه تنها نتوانسته است بر این مشکلات فائق آید بلکه گاهی خود به تشدید آن ها کمک کرده است(کریمی،1385).

• بیان مسئله   
•   دسترسی به خدمات درمانی را می توان از دو بعد فقدان کاربری و عدم قرارگیری مناسب آن مورد بررسی قرار داد، فقدان یک فعالیت نیاز به احداث یک کاربری در یک منطقه است اما عدم قرارگیری مناسب مقوله ای است که یک فعالیت مکان یابی مناسبی نداشته و منجر به اتلاف وقت، انرژی، هزینه رفت و آمد، کاهش دسترسی، اجبار به استفاده بیشتر از اتومبیل و… می گردد (خاکپور و همکاران، 1390).     شهر اردبیل به عنوان مرکز استان اردبیل و به واسطه عواملی از قبیل مهاجرت روستا-شهری رشد فزاینده طبیعی جمعیت و نظایر اینها، با افزایش بیش از حد جمعیت و در نتیجه رشد فیزیکی بی برنامه در برخی از مناطق شهری مواجه بوده است. در حالی که از نظر توزیع فضایی بهینه و مکان گزینی عادلانه برای کاربری های خدمات عمومی مخصوصا خدمات بهداشتی و درمانی که دسترسی سریع و به موقع و راحت به آن ها دارای اهمیت است، فضای متناسبی در نظر گرفته نشده است. معمولا استقرار بسیاری از عناصر شهری و عمدتا انتفاعی بیشتر تابع ساز و کار های اقتصادی رقابت آزاد است، اما عناصر شهری عمومی غیر انتفاعی را نمی توان یکسره به ساز و کارهای اقتصادی بازار واگذار کرد، بلکه لازم است برای جبران ناکارآمدی های باراز به تصمیم ها و سیاست های مبتنی بر منافع تمسک جست که وظیفه اصلی برنامه ریزان و واحدهای خدمات عمومی بهداشتی و درمانی از آن جمله اند(یکانی فرد،1380). بنابراین، می توان گفت که برنامه ریزان می کوشند توزیع مراکز خدماتی را در محیط های شهری بهینه سازند و این توزیع متناسب با توزیع جمعیت و با میزان تقاضا در نقاط مختلف شهر باشد.  

1.  
2.  
3.      سیستم اطلاعات جغرافیایی تکنیکی کمی در تصمیم گیری، تعیین روندها و مکان یابی است که در مطالعات مربوط به مکان و سطوح مختلف برنامه ریزی به کار گرفته می شوند، روی آوردن به سیستم اطلاعات جغرافیایی امروزه از جمله کا رآترین شیوه ها برای ارتقای سیاست گذاری و نیز بهبود برنامه ریزی و اجرای طرح های شهری به شمار می رود. بنابراین برخوداری از یک شبکه اطلاعات جغرافیایی پیشرفته و کامل، بهترین زمینه را برای برنامه ریزی های گوناگون فراهم می آورد و موجب افزایش بهره وری در اجرای طرح ها، حتی در بخش های مختلف خدمات شهری می شود (احمدی و همکاران، 1390).
4.      از آن جایی که ایجاد مراکز خدماتی جدید مستلزم صرف هزینه های زیادی می باشد، بنابراین تعیین بهترین مکان این مراکز به نحوی که تعداد بیشتری از شهروندان از خدمات آن بهره مند شوند، بسیار مهم است. عدم انتخاب محل بهینه برای ایجاد یک بیمارستان مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد که از سال های گذشته در شهرهای بزرگ کسب شده است و حاکی از آن است که مکان یک بیمارستان نزدیک فضای سبز و پارک ها و دور از مناطق تجاری و شلوغ انتخاب گردد، راه های دسترسی به آن مناسب باشد یا به عبارت دیگر در نزدیکی را ه های اصلی شهر قرار داشته باشد، به مراکز با تراکم جمعیتی بالا نزدیک باشد تا تعداد بیشتری از شهروندان از خدمات آن بهره مند شوند و در نهایت در فاصله مناسبی از مراکز بیمارستانی موجود باشد تا توزیع خدمات درمانی در دورن شهر مناسب باشد (فرح آبادی و همکاران، 1390).

• اهداف تحقیق

1. ارائه گزارشی از وضعیت و مشکلات وضع موجود شهر اردبیل در خصوص تعداد و نحوه توزیع مکان های مراکز بیمارستانی.
2. ارائه الگوی علمی و مناسب در جهت مکان گزینی صحیح بیمارستان با بهره گرفتن از GIS.
3.  

• اهمیت تحقیق 

1.      تخصیص بهینه و صحیح مکان یابی بیمارستان می تواند بسیاری از مسایل و مشکلات شهری را حل کند. به طوری که هر چقدر شهر بزرگتر باشد وضعیت تخصیص مکان یابی و توزیع آن پیچیده تر می گردد. با توجه به اینکه مطالعه موردی تحقیق حاضر، شهر اردبیل می باشد و توسعه شهر نیز روندی تصاعدی دارد بنابراین دقت در مکان یابی بیمارستان بسیار با اهمیت و ضروری است. از این رو توجه به فضاهای مورد نیازی که ضامن سلامت جسم و روح شهروندان است، در برنامه ریزی و ساختار شهر ضروری به نظر می رسد. در این زمینه نحوه توزیع، سازگاری و مطلوبیت، کمبودها و نارسایی هایی مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد.

• سوالات تحقیق

1.      با توجه به نقش و اهمیت مکان یابی بیمارستان پژوهش حاضر سعی بر آن دارد به سوالات ذیل پاسخ دهید.

1. تا چه اندازه بیمارستان های احداث شده در شهر اردبیل جوابگوی نیازهای شهروندان است؟      

فهرست مطالب                                       صفحه

فصل اول (کلیات)

1-1- مقدمه. 2

1-2- جزیره قشم.. 2

1-2-1- موقعیت جغرافیایی.. 2

1-2-2- وضعیت آب های اطراف جزیره قشم از نظر جزر و مد و جریان های دریایی.. 3

1-3- منابع آلوده کننده محیط های دریایی.. 4

1-3-1- آلودگی خلیج فارس…. 6

1-4- فلزات سنگین.. 7

1-4-1- راه های ورود فلزات… 9

1-4-1-1- راه های ورود فلزات به دریا 9

1-4-1-2- ورود فلزات از طریق هوا 9

1-4-1-3- ورود فلزات از طریق رودخانه ها 11

1-4-1-4- ورود فلزات به طرق دیگر. 11

1-4-2- نیکل.. 11

1-4-2-1- منابع ورود نیکل به محیط زیست و دریا 12

1-4-3- کادمیوم. 12

1-4-3-1- منابع ورود کادمیوم به محیط زیست و دریا 13

1-4-4- مروری بر سمیت برخی فلزات برای جانوران دریایی.. 14

1-5- شاخص های زیستی آلودگی.. 15

‏1-5-1- کاربرد بیواندیکاتورها 16

‏1-5-2- استفاده های بالقوه بیواندیکاتورها 16

1-5-3- ویژگی های بیواندیکاتورها 16

1-6- آبسنگ های مرجانی.. 21

1-6-1- ضرورت مطالعه آبسنگ های مرجانی.. 22

1-6-2- جایگاه آبسنگ های مرجانی در رده بندی تکاملی موجودات… 23

1-6-2-2- رده  ……. ..Anthozoa23

1-6-2-3-.Faviidae……….24

1-6-2-3- خانواده Poritidae….24

24

‏ 1-6-4- فاکتورهای محدودکننده توزیع آبسنگ های مرجانی.. 25

‏1-6-5- انواع آبسنگ های مرجانی.. 26

‏1-6-6- فرایند رشد در آبسنگ های مرجانی.. 26

1-6-7- روش های مختلف ته نشینی کربنات کلسیم در مرجان های سخت در طول رشد. 27

1-6-8- ساختمان مرجان های سخت… 28

1-6-8-1- ساختارداخلی.. 28

1-6-8-2- اسکلت مرجان های سخت… 30

1-6-9- بیماری در مرجان های سخت… 31

1-6-10- پدیده سفید شدگی در مرجان های سخت… 32

1-6-11- آبسنگ های مرجانی ایران.. 32

1-6-12- تهدیدات مختلف در مقابل آبسنگ های مرجانی.. 34

‏1-6-12-3- عوامل طبیعی.. 37

1-7- اهمیت تحقیق.. 37

1-8- اهداف… 40

1-9- فرضیه های آماری.. 40

1-10- پیشینه تحقیق.. 41

1-10-1- کاربرد مرجان های سخت Scleractinian جهت بررسی فلزات سنگین.. 41

 

فصل دوم(مواد و روش ها)

2-1- عملیات میدانی.. 53

2-1-1- انتخاب مکان نمونه برداری.. 53

2-1-2- نمونه برداری.. 54

 

2-2- عملیات آزمایشگاهی.. 56

2-2-1- دستگاه های مورد نیاز 56

2-2-2- مواد مورد نیاز 57

2-2-3- شناسایی مرجان های سخت… 58

2-2-4- آماده سازی نمونه ها 58

2-2-4-1- شستن لوازم آزمایشگاهی.. 60

2-2-5- هضم نمونه ها 61

2-2-5-1- هضم نمونه های مرجان.. 61

2-2-5-2- هضم نمونه های رسوب… 65

2-2-6- روش های اندازه گیری فلزات سنگین.. 65

2-2-6-1- انتخاب روش…. 66

2-2-6-2- محدودیت ها و مشکلات کار با دستگاه طیف سنجی جذب اتمی.. 67

2-2-6-3- کنترل کیفی.. 68

2-2-7- سنجش مقادیر فلزات در نمونه ها 69

2-3- تجزیه و تحلیل های آماری.. 72

 

فصل سوم (نتایج)

3-1- نتایج.. 75

3-2- نرمال بودن داده ها 75

3-3- نتایج مربوط به سطوح فلزات در بافت اسکلتی مرجان های خانواده های Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها 75

3-3-1- غلظت عنصر نیکل دربافت اسکلتی مرجان های خانواده های Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم.. 77

3-3-2- غلظت عنصر کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده های Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم.. 77

3-3-3- غلظت عناصر نیکل و کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae  در هریک از ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم.. 79

3-4- نتایج مربوط به سطوح فلزات به صورت نمودار 79

3-5- مقایسه ایستگاه ها ازلحاظ غلظت فلزات نیکل و کادمیوم بدون درنظرگرفتن نوع و خانواده نمونه ها 84

3-6- نتایج مربوط به ارتباط سطوح فلزات نیکل و کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها در هر ایستگاه و همبستگی های معنی دار 84

3-7- مقایسه ایستگاه ها از لحاظ غلظت فلزات نیکل و کادمیوم به عنوان متغیر همزمان.. 84

 

فصل چهارم(بحث و نتیجه گیری کلی)

4-1- غلظت عناصر نیکل و کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده های Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم.. 87

4-2- ارتباط سطوح فلزات نیکل و کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها در هر ایستگاه و همبستگی های معنی دار 88

4-3- عناصر نیکل و کادمیوم در مرجان های خلیج فارس…. 97

4-3-1- عناصر نادر در اسکلت کربنات کلسیمی مرجان ها 97

4-3-2- ورود عناصر نادر به کانیهای کربناته اسکلتی.. 97

4-4- تاثیر آلودگی های نفتی بر روی مرجان های خلیج فارس…. 101

4-5- آلودگیهای نفتی در خلیج فارس…. 104

4-5-1-آلودگی های نفتی حاصل از نشت نفت به محیط حین بهره برداری.. 105

4-5-2- آلودگیهای نفتی حاصل از سوانح ناشی از جنگ  و آسیب دیدن نفتکش ها 106

4-5-3- مسیر حرکت لکه های نفتی ایجاد شده در حادثه های نوروز و جنگ خلیج فارس و آلودگی سواحل  107

4-6- نفت در رسوبات… 108

4-7- آلودگی به وجود آمده در اثر اشتعال چاه های نفت کویت در جنگ خلیج فارس…. 109

4-8- نتیجه گیری نهایی.. 110

4-9- پیشنهادات… 112

منابع فارسی و انگلیسی.. 114

 فهرست جداول                                                        صفحه

جدول 1-1: فهرستی از صنایع به همراه فلزات سنگین احتمالی در پساب… 5

جدول 1-2: انتشار و فلزات کم مقدار در جو سطح جهان. 9

جدول 1-3: انتقال فلزات از هوا به سطح دریا ( برحسب نانوگرم بر سانتیمتر مربع) 10

جدول1-4: مقایسه اختصاصات بیواندیکاتورها و بیومارکرها 17

جدول 1-5: نمونه هایی از میزان فلزات توسط ارگانیزم های مختلف… 18

جدول 1-6: روش های اصلی مورد استفاده در پایش زیستی.. 20

جدول1-7: جزایر مرجانی خلیج فارس…. 33

جدول1-8: وسعت ودرجه بندی تهدیدات بروی آبسنگ های مرجانی نواحی مختلف دنیا 34

جدول 1-9: خلاصه ای از مطالعات منتخب پیشین بر روی غلظت فلزات سنگین در مرجان ها….

جدول2-3: شرایط زمانی و دمایی نمونه در دستگاه جذب اتمی کوره گرافیتی(SHIMADZU,AA 670G). 71

جدول3-1: برخی از گزینه های آمار توصیفی(میانگین، مقدار انحراف از معیار استاندارد، دامنه تغییرات داده ها و ماکزیمم و مینیمم همه داده ها) برای بررسی و مقایسه غلظت عناصر نیکل و کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی آنها در هریک از ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم. 76

جدول 3-2: نتایج حاصل از مقایسه عناصر نیکل و کادمیوم در دربافت اسکلتی مرجان خانواده Faviidae بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم (میانگین ± انحراف از معیار) 78

جدول 3-4: نتایج حاصل از مقایسه عناصر نیکل و کادمیوم رسوبات پیرامونی مرجان ها بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم (میانگین ± انحراف از معیار) 79

جدول 4-1: کاربری نواحی ساحلی و دریا و فشارهای اصلی محیطی در خلیج فارس…………………….102

جدول 4-2: عمده ترین وقایع اخیر نشت نفت در خلیج فارس………………106

  فهرست شکل ها                                                                                                                              صفحه

شکل  1-1: شکل شماتیک از آنتوزوا (b) برش عرضی از قسمت دهانی پولیپ مرجان و قسمت های تشکیل دهنده……..29

شکل 1-2: بخش های مختلف کورالیت و اسکلت در مرجان های سخت……………………….31

شکل 2-1: ایستگاه های نمونه برداری بر روی نقشه ماهواره ای……………53

شکل 2-2: عملیات نمونه برداری نمونه برداری به روش غواصی   SCUBA……55

شکل 2-3: مراحل آماده سازی نمونه ها در آزمایشگاه…………………59

شکل 2-4: مراحل سنجش غلظت فلزات نیکل و کادمیوم در آزمایشگاه……………68

شکل3-1: میانگین غلظت عنصر نیکل در بافت اسکلتی مرجان های خانواده های Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی(Sediment) آنها بین ایستگاه های پارک زیتون(St.1)، جزایر ناز(St.2) و منطقه شیب دراز(St.3) جنوب جزیره قشم…………80

شکل3-2: میانگین غلظت عنصر کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان های خانواده های Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی(Sediment) آنها بین ایستگاه های پارک زیتون(St.1)، جزایر ناز(St.2) و منطقه شیب دراز(St.3) جنوب جزیره قشم………….81

شکل3-3: نمودارهای Error bar (پراکندگی حول میانگین)(راست) و Boxplot (پراکندگی حول میانه) (چپ) غلظت فلزات نیکل و کادمیوم(میکروگرم بر گرم وزن خشک) در دربافت اسکلتی مرجان های خانواده های Faviidae و Poritidae و رسوبات پیرامونی(Sediment) آنها بین ایستگاه های پارک زیتون(S1)، جزایر ناز(S2) و منطقه شیب دراز (S3)جنوب جزیره قشم…82

شکل4-1 : الگوهای تغذیه مرجان……..100

چکیده

تحقیق حاضر به منظور بررسی غلظت فلزات نیکل و کادمیوم در بافت اسکلتی مرجان های خانواده Faviidae  و Poritidae و رسوبات پیرامون آنها در ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم انجام شد. آنالیز فلزات در نمونه های مرجانی و رسوبات هضم شده با بهره گرفتن از دستگاه جذب اتمی کوره ای گرافیتی جهت سنجش سطوح کادمیوم و دستگاه جذب اتمی شعله جهت سنجش سطوح نیکل انجام گرفت. نتایج حاصل نشان داد که از لحاظ غلظت عنصر نیکل دربافت اسکلتی مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم اختلاف معنی دار آماری وجود دارد (001/0P<). همچنین از لحاظ غلظت عنصر کادمیوم دربافت اسکلتی مرجان خانواده Faviidae بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم اختلاف معنی دار آماری وجود دارد(001/0P<). از لحاظ غلظت عناصر نیکل و کادمیوم در رسوبات پیرامونی خانواده های مرجانی Faviidae و Poritidae نیز بین ایستگاه های پارک زیتون، جزایر ناز و منطقه شیب دراز جنوب جزیره قشم اختلاف معنی دار وجود داشت(بترتیب 05/0P< و 001/0P<). غلظت فلز نیکل در ایستگاه شیب دراز مابین مرجان های خانواده Faviidae و رسوبات پیرامونش همبستگی معنی دار معکوسی موجود می باشد. غلظت فلز کادمیوم نیز در ایستگاه های پارک زیتون و منطقه شیب دراز دربین مرجان های خانواده Faviidae و Poritidae هر ایستگاه از لحاظ آماری دارای همبستگی معنی دار می باشد. پایش آلودگی توسط فلزات سنگین در دراز مدت در مدیریت مناطق ساحلی بسیار حائز اهمیت می باشد؛ لذا با توجه به اهمیت بسزای اکوسیستم