فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول : کلیات تحقیق

1-1- طرح و تبیین موضوع…………………………………………………………………………………………………………………1

اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..2
سوال اصلی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………..2
فرضیه اصلی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….3
تعریف مفاهیم و اصطلاحات تحقیق…………………………………………………………………………………………3

1-5-1- قدرت منطقه ای………………………………………………………………………………………………………………………..3

1-5-2- بحران……………………………………………………………………………………………………………………………………….3

1-5-3- موازنه قدرت……………………………………………………………………………………………………………………………..3

1-5-4- ژئوپلیتیک………………………………………………………………………………………………………………………………….4

1-5-5- بیداری اسلامی………………………………………………………………………………………………………………………….4

سوابق تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………4
متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..6
روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..6
موانع و محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………..6
سازماندهی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………6

فصل دوم : چارچوب نظری

2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

2-2- تاریخچه موازنه قدرت………………………………………………………………………………………………………………….10

3-2- شیوه های تامین و حفظ موازنۀ قدرت …………………………………………………………………………………….11

4-2- رویکردهای نظری به موازنه قدرت……………………………………………………………………………………………..13

2-4-1- نظریه کلاسیک واقع گرا………………………………………………………………………………………………………..13

2-4-2- تلقی نو واقع گرایانه از توازن قوا……………………………………………………………………………………………15

عنوان صفحه

2-5- موازنه قوا و مطالعات منطقه ای………………………………………………………………………………………………….20

2-6- نقش مؤلفه های ژئوپلیتیکی در موازنه منطقه ای………………………………………………………………………21

2-7- نظم های منطقه ای…………………………………………………………………………………………………………………..22

2-7-1- تعریف منطقه………………………………………………………………………………………………………………………….22

2-7-2- ساختار نظام های منطقه ای………………………………………………………………………………………………….22

2-7-3- ساختار نظام موازنه قدرت در منطقه خاورمیانه…………………………………………………………………….24

2-7-4- ائتلاف ها و محورهای منطقه ای……………………………………………………………………………………………25

فصل سوم : کالبد شکافی تحولات سوریه

3-1- ژئوپلیتیک سوریه………………………………………………………………………………………………………………………..28

3-2- سیری در تحولات سیاسی سوریه……………………………………………………………………………………………..30

3-3- چگونگی شکل گیری بحران سوریه……………………………………………………………………………………………35

3-4- سطوح تحلیل بحران سوریه………………………………………………………………………………………………………..39

3-4-1- سطح تحلیل داخلی ………………………………………………………………………………………………………………39

3-4-1-1- شکاف مذهبی- طایفه ای………………………………………………………………………………………………….39

3-4-1-2- شکاف سیاسی…………………………………………………………………………………………………………………….40

3-4-1-3- شکاف اقتصادی………………………………………………………………………………………………………………….40

3-4-2- سطح تحلیل فرامنطقه ای …………………………………………………………………………………………………….41

3-4-3- سطح تحلیل منطقه‎ای…………………………………………………………………………………………………………..44

عنوان صفحه

فصل چهارم: واکاوی نقش ترکیه، عربستان سعودی و قطر در بحران سوریه

بخش اول: نقش ترکیه در بحران سوریه

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………..48

4-2- روابط ترکیه و سوریه در دوران معاصر……………………………………………………………………………………….49

4-3- عوامل اختلاف انگیز در روابط ترکیه و سوریه…………………………………………………………………………..51

4-3-1- اختلاف ارضی بر سر استان هاتای………………………………………………………………………………………….51

4-3-2- مسأله تقسیم آب…………………………………………………………………………………………………………………….52

4-3-3- مسأله کردها……………………………………………………………………………………………………………………………53

4-4- تحولی کوتاه در روابط دو کشور………………………………………………………………………………………………….55

4-5- نگاه دوباره ترکیه به خاورمیانه…………………………………………………………………………………………………..56

4-6- رویکرد سیاست خارجی ترکیه در قبال بحران سوریه………………………………………………………………..57

4-6-1- مرحله ی اول؛ نصحیت و ارشاد………………………………………………………………………………………………58

4-6-2- مرحله ی دوم؛ تهدید و فشار………………………………………………………………………………………………….58

4-7- دلایل تغییر رویکرد سیاست خارجی ترکیه در قبال تحولات سوریه……………………………………….62

4-7-1- توجه به منافع ملی…………………………………………………………………………………………………………………62

4-7-2- ایفای نقش رهبری ………………………………………………………………………………………………………………..63

4-7-3- ایجاد تغییر در موازنه ی منطقه ای……………………………………………………………………………………….64

4-8- چالش ها و فرصت های ترکیه نسبت به رویکرد خود در تحولات سوریه…………………………………66

بخش دوم: نقش عربستان سعودی در بحران سوریه

4-9- روابط عربستان سعودی و سوریه………………………………………………………………………………………………..70

4-10- رویکرد سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال بحران سوریه………………………………………….70

عنوان صفحه

4-11- رویکرد تهاجمی به نظام وحمایت از معارضین………………………………………………………………………..72

4-12- دلایل اتخاذ رویکرد تهاجمی عربستان در قبال تحولات سوریه………………………………………………75

4-12-1- رقابت های منطقه ای و بین المللی، عربستان و سوریه………………………………………………………75

4-12-2- اختلافات ایدئولوژیکی: تقابل مقاومت با محافظه‌کاری عربی………………………………………………76

4-12-3- نزدیکی استراتژیک سوریه با ایران……………………………………………………………………………………..77

4-12-4- رقابت با ایران و تغییر در موازنۀ قدرت منطقه ای………………………………………………………………79

4-13- چالش ها و فرصت های عربستان سعودی نسبت به رویکرد خود در تحولات سوریه…………..81

بخش سوم: نقش قطر در بحران سوریه

4-14- کوچکِ بلند پرواز………………………………………………………………………………………………………………………84

4-15- رویکرد سیاست خارجی قطر در قبال بحران سوریه………………………………………………………………..85

4-16- سازوکارهای قطر در بحران سوریه……………………………………………………………………………………………87

4-16-1- منابع مالی…………………………………………………………………………………………………………………………….87

4-16-2- شبکه الجزیره……………………………………………………………………………………………………………………….88

4-16-3- دخالت های نظامی……………………………………………………………………………………………………………..89

4-17- چالش ها و فرصت های قطر نسبت به رویکرد خود در تحولات سوریه…………………………………91

4-18- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………..92

فصل پنجم: نقش جمهوری اسلامی ایران در بحران سوریه

5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………..94

5-2- روابط ایران و سوریه…………………………………………………………………………………………………………………..95

5-3- اهمیت نقش ایران در بحران سوریه…………………………………………………………………………………………98

عنوان صفحه

5-4- رویکرد ایران در قبال بحران سوریه………………………………………………………………………………………..100

5-5- دلایل حمایت جمهوری اسلامی ایران از سوریه…………………………………………………………………….103

5-6- چالش ها و فرصت های ایران نسبت به رویکرد خود در تحولات سوریه………………………………108

5-7- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………110

یافته ها و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………….111

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………………………………117

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………………….117

منابع عربی…………………………………………………………………………………………………………………………………………122

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………123

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………………124

فصل اول:

کـلیات تحقـیق

1-1- طرح و تبیین موضوع

بعد از پایان جنگ جهانی دوم تا به امروز، منطقه خاورمیانه از بحرانی‌ترین مناطق جهان بوده است. خاورمیانه به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی و دارا بودن ذخایر انرژی و حوزه های تمدنی و ایدئولوژیکی، محل تلاقی منافع و منازعه میان قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای بوده است. از آغاز سال 2011 نیز، خاورمیانه شاهد تحولات اساسی بوده است. در پی جنبش های مردمی و تحولات جدید در خاورمیانه و شمال آفریقا بسیاری از نظام های سیاسی و نظم منطقه ای تغییر یافته و الگو های مختلفی از تحولات در کشورهای مختلف رخ داده است که تفاوت های زیادی با هم داشته اند؛ در میان وضعیت سوریه با تمام کشورهای دیگر متفاوت است و تداوم و تشدید بحران در این کشور با درگیری مخالفین و دولت همچنین مداخله خارجی همراه است. اگر چه خواسته های مردمی در شکل گیری و تداوم بحران سوریه(مارس2011) نقش مهمی دارند اما با نگاهی به نقشه صف آرایی های منطقه، نقش عوامل خارجی در این اعتراضات را نباید نادیده گرفت. با شکل گیری بحران سیاسی در سوریه، بازیگران داخلی، منطقه ای و فرا منطقه ای ذی نفع و تأثیر گذار، بر اساس منافع و علایق خود جهت گیری مختلفی را در رابطه با این کشور که از اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی در منطقه نیز برخوردار است، اتخاذ نموده اند. بدیهی است که هرکدام از بازیگران تلاش می کنند محیط و قواعد بازی را به گونه ای هدایت و مدیریت کند که منافع حداکثری خود را در این کشور تضمین کند. در همین راستا می توان تداوم بحران در سوریه را ناشی از رقابت و تعارض شدید بین منافع راهبردی و رویکرد بین دو جریان متضاد «مقاومت» و «محافظه کار عربی» در منطقه خاورمیانه دانست. با آغاز بهار عربی شاهد بروز رقابت فزاینده ای بین جریان مقاومت در مقابل جریان محافظه کار در منطقه خاورمیانه بوده ایم. تعارض منافع میان این دو جریان در بحران سوریه، بازی با حاصل جمع جبری صفر را ایجاد کرده است. این نوع نگاه مانع هر گونه سازش، و راه حل سیاسی برای خروج از بحران سیاسی در سوریه شده است. در یک طرف بحران سوریه جریان محافظه کار؛ شامل بازیگران منطقه ای مانند عربستان سعودی، قطر و ترکیه می باشد که رویکرد معطوف به تغییر رژیم در سوریه را دنبال می کنند و طرفدار راه حل نظامی در بحران سوریه می باشند. در همین راستا جریان محافظه كار در تلاش است با منزوی کردن سوریه، یکی از متحدان کلیدی ایران را در منطقه که پل ارتباطی با گروه های مقاومت حزب الله و حماس هم هست، ضربه‌ای به این

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب