فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

چکیده 1

فصل اول. 2

کلیات تحقیق.. 2

1- مقدمه 3

1-1- بیان مسئله 5

1-2- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق. 6

1-3 – اهداف تحقیق. 8

1-3-1- هدف کلی. 8

1-3-2- اهداف اختصاصی. 8

1-4- سؤالهای تحقیق. 8

1-5-محدوده تحقیق. 9

1-5-1-محدوده مكانی. 9

1-5-2-محدوده موضوعی. 9

1-5-3-محدوده زمانی. 9

1-6- تعریف واژه ها و اصطلاحات نظری و عملیاتی. 9

1-6-1- آموزش.. 9

1-6-2- آموزش بلند مدت.. 10

1-6-3- ارزشیابی. 10

1-6-4- مدیران. 10

1-6-5- ارزشیابی. 10

1-6- اختصارات.. 10

فصل دوم. 11

مبانی نظری  و پیشینه تحقیق.. 11

2- مقدمه 12

2-1-تعاریف آموزش.. 13

2-2- آموزش و نقش آن در توسعه سازمانی : 14

2-3- آموزش کارکنان. 15

2-4- مدلها و فرایندهای آموزش.. 17

2-4-1- مدلهای ساده وخطی. 17

2-4-2- مدل T. D. L. B.. 18

2-4-3-  مدل پارکر. 19

2-4-4-  مدل مبتنی بر تحول پذیر بودن سازمان. 20

4-5- مدل رویكرد سیستمی‌به آموزش.. 21

2-5- نیاز سنجی آموزشی. 23

2-6- تعیین اهداف آموزشی 24

2-7- محتوای برنامه آموزش كاركنان 25

2-8- اصول سازماندهی محتوای آموزشی. 26

2-9- روش های آموزش كاركنان 26

2-10- اجرای برنامه های آموزش كاركنان 27

2-11-  شرایط امكانات اجرایی دوره 27

2-12-مفهوم و تعریف  ارزشیابی. 28

2-13- اهمیت ارزشیابی. 31

2-14-اهداف ارزشیابی. 32

2-15-ارزشیابی آموزشی. 33

2-16-نتایج برنامه ریزی آموزشی : 36

2-17- شرایط موردنیاز آموزش کارکنان. 37

2-18-مراحل ارزشیابی. 40

2-19- عناصر ارزشیابی. 43

2-20- ویژگیهای ارزشیابی. 44

2-21- الگوهای ارزشیابی 45

2-22- ارزیابی اثربخشی دوره‌های آموزشی. 49

2-23- پیشینه تحقیق. 53

2-24- نتیجه گیری. 59

2-25- چار چوب نظری تحقیق: 59

فصل سوم. 61

روش شناسی.. 61

 

3- مقدمه 62

3-1- نوع و روش تحقیق. 62

3-3-جامعه آماری و حجم نمونه 63

3-5- روش جمع آوری اطلاعات.. 64

3-6- ابزار تحقیق. 64

3-8- پایائی یا اعتماد 65

3-9- روش تجزیه و تحلیل. 66

فصل چهارم. 67

یافته های تحقیق.. 67

4- مقدمه 68

4-1-جنس… 68

4-2- سن. 68

4-3- میزان تحصیلات.. 69

4-4 – رشته تحصیلی. 70

4-5- سابقه کار 72

4-6- تعداد کارکنان آموزش دیده تحت سرپرستی. 73

4-7- شاخص‌های مؤثر در گزینش کارکنان جهت گذراندن آموزشهای بلندمدت.. 73

4-8-تاثیر برنامه های آموزشی بر اعمال و رفتار اداری کارکنان. 75

4-9- تاثیر برنامه های آموزشی بر نگرش کارکنان. 76

4-10-سطح نگرش پاسخگویان. 77

4-11- برنامه ریزی  آموزش بلندمدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی. 78

4-12- اهداف آموزش های بلندمدت.. 80

4-13- میزان دستیابی به اهداف آموزش های بلند مدت.. 83

4-14- تاثیر پایان نامههای تحصیلی در آموزشهای بلندمدت کارکنان. 83

4-15- مسائل و مشکلات آموزشهای بلندمدت در وزارت جهاد کشاورزی. 85

4-16- راهکارهای توسعه کارآمدی برنامههای آموزش بلندمدت.. 86

4-17-ارزیابی میزان اثربخشی دوره‌های آموزشی بلندمدت کارکنان. 88

4-18- شرایط حضور در دوره های آموزشی. 88

4-19-ضریب همبستگی. 89

4-20-آزمون های مقایسه میانگین. 92

4-21- تحلیل عاملی  اعمال و رفتار اداری کارکنان. 98

4-22- تحلیل عاملی  برنامه ریزی دوره های آموزشی بلندمدت کارکنان در وزارت جهاد کشاورزی. 104

4-23- تحلیل عاملی  اهداف دوره های آموزش بلندمدت کارکنان در وزارت جهاد کشاورزی. 109

4-25-رگرسیون چندگانه 115

4-25-1- رگرسیون چندگانه متغیرهای تبیین کننده دیدگاه مدیران نسبت به برنامه آموزش بلند مدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی. 115

فصل پنجم. 121

خلاصه، نتیجه گیری و پیشنهاد ها 121

5- خلاصه 122

5-1-نتایج 123

5-2-بحث و نتیجه گیری. 126

منابع مورد استفاده 133

پیوست ها 139

فهرست جداول

جدول 3-1- جامعه آماری به تفکیک حوزه های تحقیق.. 63

جدول3-2-  ضریب الفای کرونباخ محور های پرسشنامه. 66

جدول (4-1) . توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب سن. 69

جدول (4-2).  توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب میزان تحصیلات.. 70

جدول (4-3).  توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب رشته تحصیلی.. 70

جدول (4-4).  توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب سابقه کار. 72

جدول (4-5). توزیع فراوانی تعداد کارکنان آموزش دیده تحت سرپرستی.. 73

جدول (4-6). شاخصهای مؤثر در گزینش کارکنان جهت گذراندن آموزشهای بلندمدت.. 74

جدول (4-7). تاثیر برنامه های آموزشی بر اعمال و رفتار اداری کارکنان. 75

جدول (4-8).  تاثیر برنامه های آموزشی بر نگرش کارکنان. 77

جدول (4-9). توزیع فراوانی سطح نگرش افراد مورد مطالعه به آموزش های بلندمدت.. 78

جدول (4-10).  رتبه بندی شاخص های برنامه ریزی با بهره گرفتن از ضریب تغییرات (C.V). 79

جدول (4-12). توزیع فراوانی اهداف آموزش های بلند مدت کارکنان. 83

جدول (4-13).  تاثیر اجرای پایان نامههای تحصیلی در آموزشهای بلندمدت کارکنان. 84

جدول (4-14). مسائل و مشکلات آموزشهای بلندمدت با بهره گرفتن از شاخص ضریب تغییرات (C.V). 85

جدول (4-15).  راهکارهای توسعه کارآمدی برنامههای آموزش بلندمدت.. 87

جدول (4-16). توزیع فراوانی میزان اثربخشی دوره های آموزشی بلندمدت ویژه کارکنان. 88

جدول (4-17). توزیع فراوانی شرایط حضور در دوره های آموزشی.. 89

جدول (4-18) . رابطه بین  متغیرهای مورد مطالعه با اثربخشی برنامه آموزش بلند مدت کارکنان. 90

جدول 4-20- آزمون آماری برای مقایسه تفاوت میانگین بین دیدگاه مدیران با گروه سنی مختلف نسبت به برنامه آموزش بلند مدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی.. 92

جدول 4-21- آزمون آماری برای مقایسه تفاوت میانگین بین دیدگاه گروه های مدیران با سابقه کارهای مختلف نسبت به برنامه آموزش بلند مدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی.. 94

جدول 4-22- آزمون آماری برای مقایسه تفاوت میانگین بین دیدگاه گروه های مدیران با رشته های تحصیلی مختلف نسبت به برنامه آموزش بلند مدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی.. 95

جدول 4-23- آزمون آماری برای مقایسه تفاوت میانگین بین گروهای مدیران با میزان تحصیلات مختلف نسبت به برنامه آموزش بلند مدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی.. 96

جدول 4-24- آزمون آماری برای مقایسه تفاوت میانگین بین دیدگاه گروه های مدیران با تعداد کارکنان آموزش دیده مختلف نسبت به برنامه آموزش بلند مدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی.. 97

جدول 4-25. مقدار kmo و آزمون بارتلت به اعمال و رفتار اداری کارکنان. 99

جدول (4-26). عوامل استخرج شده با مقدار ویژه، درصد واریانس و درصد واریانس تجمعی آنها 99

جدول (4-27). تعیین عوامل مربوط به اعمال و رفتار اداری کارکنان. 101

جدول 4-28. مقدار kmo و آزمون بارتلت به برنامه ریزی دوره های آموزشی بلندمدت کارکنان در وزارت جهاد کشاورزی   104

جدول (4-29). عوامل استخراج شده با مقدار ویژه، درصد واریانس و درصد واریانس تجمعی آنها 105

جدول (4-30). تعیین عوامل مربوط به برنامه ریزی دوره های آموزش بلندمدت کارکنان. 105

جدول 4-31. مقدار kmo و آزمون بارتلت به اهداف آموزشهای بلندمدت کارکنان در وزارت جهاد کشاورزی.. 109

جدول (4-32). عوامل استخراج شده با مقدار ویژه، درصد واریانس و درصد واریانس تجمعی آنها 110

جدول (4-33). تعیین عوامل مربوط  اهداف آموزش بلندمدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی.. 110

جدول (4-31) ضرایب تعیین متغیرهای مستقل  بر دیدگاه مدیران نسبت به برنامه آموزش بلند مدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی   118

جدول (4-32) رگرسیون گام به گام به منظور تبیین تأثیر متغیر های مستقل  بر دیدگاه مدیران نسبت به برنامه آموزش بلند مدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی.. 119

 

 

فهرست اشکال و نمودارها

 

شکل 2-1- مدل پیشنهادی تحقیق. 60

شکل 4-1. مدل تجربی پژوهش پیرامون اعمال و رفتار اداری کارکنان. 103

شکل4-2 : مدل تجربی نظام برنامه ریزی آموزش های بلند مدت کارکنان. 108

شکل 4-3- مدل تجربی اهداف آموزش های بلند مدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی. 114

شکل 4-1- سهم هریک از متغیر ها بر حسب ضریبBeta. 120

 

 

 

چکیده :

هدف کلی این تحقیق ارزشیابی برنامه ­های آموزش بلند مدت کارکنان وزارت جهاد کشاورزی است . این تحقیق موضوع اثر بخشی آموزش های ارائه شده برای کارکنان وزارت جهاد کشاورزی را مورد بررسی قرار می‌دهد بدین لحاظ این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی است. تحقیق حاضر از  نظر ماهیت و روش تحقیق از نوع توصیفی- استنباطی است که به صورت پیمایشی انجام گرفته است.جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه مدیران مراکز تحقیقات، اموزش و ترویج وزارت جهادکشاورزی است از بین تعداد  130 پرسشنامه  توزیع شده 97 پرسشنامه بدون نقص و کامل دریافت و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . در این تحقیق از دو روش آمار توصیفی و تحلیلی استفاده گردید. در قسمت آمار توصیفی از شاخص های آمار مرکزی نظیر میانگین، میانه، مد، درصد، فراوانی، انحراف معیار، واریانس استفاده گردید. در قسمت استنباطی از آزمون های مقایسه میانگین، تحلیل عاملی و ضرایب همبستگی استفاده گردید . بر اساس یافته­ های تحقیق از میان  اعمال و رفتارهای اداری کارکنان تحت مدیریت،  اعمال و رفتار های: امانت داری در انجام وظایف شغلی، نظم در انجام وظایف شغلیو قبول مسئولیت­های شغلی در اولویت­های می‌باشند .آنالیز داده ­ها درخصوص عوامل مؤثر در گزینش کارکنان جهت گذراندن آموزش­های بلندمدت با بهره گرفتن از شاخص ضریب تغییرات نشان داد که مهارت­ های تخصصی کارکنان، علایق،رضایت شغلی کارکنان بیش از سایر شاخص های گزینش مورد تاکید می‌باشند.تحلیل عاملی متغیر های مربوط به اهداف آموزش بلند مدت کارکنان نشان داد که این متغیر ها در پنج عامل شامل : عامل اول با مقدار ویژه  169/5 تنهایی 675/20  درصد از واریانس کل را تبیین نموده است و عامل های بعدی به ترتیب

چکیده :

کارایی و رتبه بندی زیرمجموعه های یک صنعت کاری ضروری است ، و لازم است حداقل سالی یکبار عملکرد آنها را برپایه اصول علمی مورد ارزیابی قرار داد.

صنعت نفت و گاز به عنوان یکی از اساسی ترین صنایع ایران از حساس ترین و مهمترین منابع درآمد دولت به شمار میرود .بدیهی است وجود کارایی در این صنعت عایدات دولت را چندین  برابر مینماید و این مهم جز با ارزیابی دقیق و صحیح واحدها ی تحت پوشش میسر نمیشود .

از آنجایی که تحلیل پوششی داده ها کارایی متفاوتی در طول زمان ارائه میدهد و به هیچ پیش فرض اولیه ای درباره مرز کارایی نیاز ندارد لذا در میان تمام روش های ارزیابی عملکرد ، DEA در سازماندهی و تحلیل داده ها بهترین روش است .بنابراین با جمع آوری اطلاعات ورودی و خروجی 6 پالایشگاه کشور کارایی آن ها را محاسبه کرده و واحدهای کارا و ناکارا شناسایی شدند.. اما DEA قادر به تفکیک کارایی همه ی پالایشگاه ها ازیکدیگرنیست . دلیل این موضوع کمبود تعداد واحدهای تصمیم گیرنده (6 پالایشگاه ) نسبت به تعداد ورودی و خروجی ها( 4 ورودی و 4 خروجی ). لذا DEA قادر به رتبه بندی کامل واحدها نیست، بنابراین از تلفیق تحلیل پوششی داده ها و شبکه عصبی مصنوعی به منظور اندازه گیری عملکرد واحدها ی تصمیم گیرنده استفاده شده است به نحوی که مشکل مذکور برطرف گردد. و در آخر مقایسه ای بین نتایج حاصل از این دو روش صورت گرفته است .

 

 

کلمات کلیدی :

کارایی ، ارزیابی عملکرد ، تحلیل پوششی داده ها ، شبکه عصبی ، پالایشگاه

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

فصل اول. 1

کلیات تحقیق. 1

1-1- مقدمه. 2

1-2- تعریف مسأله. 3

1-3- اهداف اساسی از انجام تحقیق. 4

1-4- ضرورت انجام تحقیق. 4

1-5- فرضیات تحقیق. 5

1-6- جامعه آماری.. 5

1-7- قلمرو تحقیق. 5

1-8- مراحل انجام تحقیق : 5

فصل دوم. 7

مرور ادبیات و بررسی پیشینه ی تحقیق. 7

2-1- مقدمه. 8

2-2- تعاریف کارایی. 8

2-3- روش های اندازه گیری کارایی فنی. 9

2-3-1- روش های پارامتری.. 9

2-3-2- روش های نا پارامتری.. 9

2-4- مقایسۀ رگرسیون وتحلیل پوششی داده ها 9

2-5- مفاهیم کارایی. 10

2-6- استفاده ازنسبت دراندازه گیری کارایی. 11

2-7- انواع مدل های پایه ای (کلاسیک) تحلیل پوششی داده ها : 11

2-7-1- مدل CCR : 12

2-7-2- مدل BCC. 17

2-7-3- مدل جمعی ( SBM= Slack Based Model ) 20

2-8- رتبه بندی واحد های کارا 21

2-9- روش اندرسون – پیترسون 21

2-10- شبکه های عصبی مصنوعی ( ANNs ) 22

2-10-1- مقدمه. 23

2-10-2- شبکه عصبی. 23

2-10-3- معرفی شبکه عصبی مصنوعی. 24

2-10-4- تاریخچه شبکه‌های عصبی مصنوعی. 24

2-10-5- چرا از شبکه‌های عصبی استفاده می‌کنیم؟ 25

2-10-7- ساختار شبکه‌های عصبی. 26

2-10-8- تقسیم بندی شبکه‌های عصبی. 27

2-10-9- کاربرد شبکه‌های عصبی. 28

2-10-10- معایب شبکه‌های عصبی. 28

2-10-11- مسائل مناسب برای یادگیری شبکه های عصبی. 28

2-11- یادگیری یک پرسپترون. 29

2-11-1- آموزش پرسپترون. 31

2-11-2- الگوریتم یادگیری پرسپترون. 31

2-12- مقایسه آموزش یکجا و افزایشی. 32

2-13- شبکه های چند لایه. 32

2-14- الگوریتم   Back propagation. 33

2-15- شبکه های عصبی چند لایه پیش خور 37

 

2-16- انواع شبکه های عصبی : 38

2-16-1-  شبکه عصبی پرسپترون. 39

2-16-2- شبکه همینگ.. 40

2-16-3- شبکه هاپفیلد. 41

2-16-4- شبکه عصبی خود سازمانده مدل کوهنن. 42

2-16-5- شبکه عصبی تأ خیر زمانی. 42

2-17- مدل ترکیبی شبکه های عصبی مصنوعی و تحلیل پوششی داده ها (NEURO/DEA ) 43

2-17-1- مقدمه. 44

2-17-2- الگوریتم تحلیل کارایی. 46

2-17-3- نرمال سازی داده ها 46

2-18- مفاهیم کارایی ، بهره وری و اثربخشی. 49

بر مطالعات انجام شده 50

. 62

.. 62

3-1- مقدمه. 63

3-2- روش تحقیق. 63

3-3- جامعه آماری.. 64

3-4- شیوه گردآوری اطلاعات.. 64

3-5- مراحل انجام تحقیق. 64

3-6- شیوه نرمال سازی.. 65

3-7- ارزیابی و تحلیل کارایی فنی پالایشگاه های گاز کشور با رویکرد تحلیل پوششی داده ها (DEA ) 65

3-7-1- مدل سازی ریاضی. 66

3-7-2- مدل مضربی CCR ورودی محور 66

3-7-3- روش اندرسون – پیترسون بر ای رتبه بندی واحدهای کارا 67

3-8- دلایل استفاده از مدل مضربی CCR ورودی محور در مقایسه با مدل BCC. 67

3-9- روش تحقیق مورد استفاده در تحلیل کارایی با مدل های ترکیبی Neuro/DEA. 68

3-9-1- مدل مورد استفاده در تحقیق. 69

3-9-2- روش به کار گرفته شده در مدل های ترکیبی Neuro/DEA1 و Neuro/DEA2 جهت ارزیابی واحد ها 70

فصل چهارم. 71

نتایج و تفسیر آن ها 71

4-1- مقدمه. 72

4-2- نرمالیز کردن داده ها 73

4-3- الگوریتم پس انتشار 77

4-4- شبکه پیش سو 78

4-5- جمع آوری داده ها : Neuro – DEA. 78

4-6- نرمال سازی داده ها Neuro /DEA. 79

4-7- داده های آموزش.. 80

4-8- داده های تست.. 80

4-9- عملیات آموزش.. 82

4-10- نمایش نمودارها 84

فصل پنجم. 87

نتیجه گیری و پیشنهادات.. 87

5-1- محدودیت های انجام تحقیق. 88

5-2- نتیجه گیری.. 88

5-3- تحقیقات آتی. 89

منابع و مراجع. 90

منابع فارسی. 91

منابع انگلیسی. 93

فهرست اشکال

 

شکل 1-1-  مقایسه رگرسیون و DEA …………………………………………………………………………………………..9

شکل 2-1- پرسپترون تک لایه ……………………………………………………………………………………………………29

شکل 2-2- پرسپترون ………………………………………………………………………………………………………………..30

شکل 2-3- توابعی که پرسپترون قادر به یادگیری آن ها می باشد …………………………………………………..30

شکل 2-4- مقایسه آموزش افزایشی و یکجا …………………………………………………………………………………..32

شکل 2-5- منحنی یادگیری …………………………………………………………………………………………………………35

شکل 2-6- نمودار خطا …………………………………………………………………………………………………………………36

شکل 2-7- شرط پایان الگوریتم BP …………………………………………………………………………………………….36

شکل 2-8- پرسپترون تک لایه ……………………………………………………………………………………………………39

شکل 2-9- پرسپترون تک لایه …………………………………………………………………………………………………..39

شکل 2-10- شبکه همینگ ………………………………………………………………………………………………………..40

شکل 2-11- شبکه هاپفیلد …………………………………………………………………………………………………………41

شکل 2-12- شبکه کوهنن……………………………………………………………………………………………………………42

شکل 2-13- ساختار نرون در شبکه TDNN ………………………………………………………………………………….43

شکل 2-14- الگوریتم تحلیل کارایی ……………………………………………………………………………………………..48

شکل 2-15- شبکه پرسپترون سه لایه ………………………………………………………………………………………….70

شکل 3-1- ورودی و خروجی های پالایشگاه ها ……………………………………………………………………………….78

شکل 4-1- تابع سیگموئیدی …………………………………………………………………………………………………………84

شکل 4-2- مقایسه خروجی های شبیه سازی شده …………………………………………………………………………..85

شکل 4-3- مقایسه خروجی ها با داده های تست ……………………………………………………………………………..86

شکل 4-4- مقایسه کارایی مدل DEA و ANN ………………………………………………………………………………..86

فهرست جدول

 

جدول 2-1- مدل جمعی ……………………………………………………………………………………………………….20

جدول 3-1- معرفی پالایشگاه ها ……………………………………………………………………………………………..65

جدول 3-2- مشخصه های متغیرهای تصمیم ……………………………………………………………………………..66

جدول 3-3- مشخصه های متغیرهای تصمیم …………………………………………………………………………….66

جدول 3-4- مشخصه های متغیرهای تصمیم …………………………………………………………………………….66

جدول 4-1- اطلاعات ورودی و خروجی سال 93 ……………………………………………………………………….72

جدول 4-2- اطلاعات ورودی و خروجی  سال 92………………………………………………………………………..73

جدول 4-3- داده های نرمال شده سال 93 ………………………………………………………………………………..74

جدول 4-4- داده های نرمال شده سال 92 ………………………………………………………………………………..74

جدول 4-5- کارایی واحدها در سال 92 و 93 …………………………………………………………………………….75

جدول 4-6- کارایی AP در سال 92…………………………………………………………………………………………….75

جدول 4-7- کارایی AP در سال 93…………………………………………………………………………………………….75

جدول4-8- ورودی ANN در سال 92…………………………………………………………………………………………..79

جدول4-9- ورودی ANN در سال 93…………………………………………………………………………………………..79

جدول 4-10- نرمال سازی داده ها ………………………………………………………………………………………………79

جدول 4-11- داده های نرمال شده ………………………………………………………………………………………………80

جدول 4-12- اندیس های مربوط به آموزش ………………………………………………………………………………….81

جدول 4-13- اندیس های مربوط به تست …………………………………………………………………………………….81

جدول 4-14- داده های ورودی و خروجی آموزش ………………………………………………………………………….81

جدول 4-15- داده های ورودی و خروجی تست ……………………………………………………………………………..82

جدول 4-16- ارزیابی شبکه آموزش دیده ……………………………………………………………………………………..82

جدول 4-17- صحت فرایند آموزش ………………………………………………………………………………………83

جدول 4-18- خروجی شبیه سازی شده و واقعی برای تست …………………………………………………….83

جدول 4-19- میانگین مربعات خطا ……………………………………………………………………………………..83

جدول 4-20- میانگین مقایسه کارایی خروجی ANN و DEA سال 92 …………………………………….85

جدول 4-21- میانگین مقایسه کارایی خروجی ANN و DEA سال 93 …………………………………….85

مقدمه

اندازه گیری کارایی[1]به خاطر اهمیت آن در ارزیابی عملکرد[2] یک شرکت یا سازمان همواره مورد توجه محققین قرار داشته است . در سال 1957 فارل با بهره گرفتن از روشی مانند اندازه گیری کارایی در مباحث مهندسی اقدام به اندازه گیری کارایی برای یک واحد تولیدی نمود .موردی که فارل برای اندازه گیری کارایی مد نظر قرار داده بود شامل یک ورودی و یک خروجی بود . مطالعه فارل شامل اندازه گیری “کارایی های فنی ” و ” تخصیصی ” و ” مشتق تابع تولید کارا ” بود . فارل مدل خود را برای تخمین کارایی بخش کشاورزی آمریکا نسبت به سایر کشورها مورد استفاده قرار داد. با این وجود او در ارائه روشی که در برگیرنده ورودی ها و خروجی های متعدد باشد ، موفق نبود .]1[

“چارنز[3]  ” ، ” کوپر[4]” ، ” رودز[5]” دیدگاه فارل را توسعه داده و مدلی را ارائه کردند که توانایی اندازه گیری کارایی با چندین ورودی  و چندین خروجی را داشت . این مدل تحت عنوان ” تحلیل پوششی داده ها [6]” نام گرفت و ایتدا در رساله دکتری ” ادوارد رودز ” و به راهنمایی ” کوپر ” تحت عنوان ” ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مدارس ملی آمریکا ” در سال 1976 در دانشگاه کارنگی مورد استفاده قرار گرفت و در سال 1978 در مقاله ای تحت عنوان ” اندازه گیری کارایی واحدهای تصمیم گیرنده [7]” ارائه شد .

از آنجا که این مدل توسط ” چارنز ” ، ” کوپر ” و ” رودز ” ارائه گردید به مدل CCR که از حروف اول نام سه فرد فوق تشکیل شده است معروف گردید . هدف در این مدل اندازه گیری و مقایسه کارایی نسبی واحدهای سازمانی مانند مدارس ، بیمارستان ها ، شعب بانک ، شهرداری ها و … که دارای چندین ورودی و خروجی شبیه بهم باشند .]2[

کاربرد گاز طبیعی به عنوان سوخت حرارتی تنها قسمتی از موارد متنوع کارایی این ماده گرانقدر به شمار می رود .اهمیت اصلی و واقعی گاز طبیعی با توجه با ارزش افزوده فراوان و قابلیت تبدیل به هزاران نوع کالای با ارزش اقتصادی در بخش صنعت و پتروشیمی ظاهر می شود .

نیاز روزافزون به گاز برای تامین انرژی و سوخت و همینطور ارز حاصل از فروش و صادرات برای سرمایه گذاری و راه اندازی صنایع مادر و زیربنایی کشور ، اندیشه تمرکز بخشیدن فعالیت های مرتبط با صنعت گاز را تقویت کرده و در این رابطه  طبق اساسنامه قانونی ، شرکت ملی گاز ایران به عنوان یکی از چهار شرکت وابسته به وزارت نفت ایران با سرمایه اولیه 25 میلیارد ریال در سال 1344 هجری شمسی تأسیس گردید .

در این میان پالایشگاه های گاز نقش بسیار مهمی در فرایند تصفیه گاز ، تولید محصولات جانبی ، تأمین گاز کشور و درآمد حاصل از فروش و صادرات آن به عهده دارند . ظرفیت پالایش و نم زدائی گاز طبیعی ایران با برخورداری از متوسط رشد سالانه 9 درصدی در دهه اخیر در سال 1391 به 428 میلیون متر مكعب در روز رسیده است . با توجه به تمركز قابل ملاحظه میادین گاز كشور در مناطق جنوبی امكانات پالایشی و نم زدائی كشور نیز عمدتا در این ناحیه مستقر می باشند. پالایشگاه بید بلند با ظرفیت 22.5 میلیون متر مكعب در روز پالایشگاه فجر با ظرفیت 110 میلیون متر مكعب در روز و پالایشگاه سرخون با ظرفیت 7.1 میلیون متر مكعب ظرفیت نم زدائی در مناطق جنوبی و پالایشگاه شهید هاشمی نژاد با ظرفیت 44.5 میلیون متر مكعب در روز در شمال شرق كشور از جمله مهمترین تاسیسات پالایشی كشور به شمار می روند.

بدیهی است که ایجاد یک نظام کارا و استفاده بهینه از منابع باعث جلوگیری از هرز رفت مبالغ عظیمی از منابع مادی و معنوی می گردد به طوری که می تواند با درصد کمی افزایش در کارایی صرفه جویی زیادی حاصل گردد.لذا مطالعه سطح بهره وری پالایشگاه های گاز کشور کاملا ضروری است .برای رسیدن به این هدف لازم است ابتدا عملکرد[8] پالایشگاه های گاز مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته و سپس پالایشگاه هایی که کارا نیستند مشخص و علل عدم کارایی آن ها را تعیین و نسبت به رفع آن اقدام نمود .

به عنوان یک اصل عملکرد هر واحد سازمانی و یا سازمان تا آنجا که میسر است باید اندازه گیری شود . وجود و یا عدم وجود نظام ارزیابی عملکرد موثر[9] و کارآمد با مرگ سازمان رابطه ی مستقیم دارد و فقدان آن را به عنوان بیماری سازمانی قلمداد نموده اند . بدون اندازه گیری ، مبنایی برای قضاوت و اظهارنظر و ارزیابی وجود نخواهد داشت آن چه را که نتوان ارزیابی نمود نمیتوان به خوبی اداره کرد . هر سازمانی برای اعمال مدیریت صحیح باید از الگوهای علمی ارزیابی عملکرد بهره گیرد تا بتواند میزان تلاش و نتایج حاصل از کارکرد خود را مورد سنجش قرار دهد . تنوع وظایف سازمانی اعم از وظایف عمومی و اختصاصی به پیچیدگی ارزیابی آن ها می افزاید و استفاده از ابزارهای کارامد علمی را برای محقق ساختن یک ارزیابی واقعی از هر دو بعد عملکردی و سیاست گذاری اجتناب ناپذیر می کند . یکی از ابزار های کارامد که این مهم را محقق ساخته تحلیل پوششی داده هاست که چهارچوب نظام ارزیابی عملکرد با استحکامی را در خود تدارک می بیند .

لذا در نظر است مقایسه ای بین عملکرد پالایشگاه های گاز کشور انجام گیرد و از میان آن ها پالایشگاه های با کارایی بالاتر را انتخاب نمود . مضافاٌ این که می توان آن ها را به عنوان واحدهای کارا و ناکارا دسته بندی کرد و در صورت امکان برای واحدهای ناکارا راه حل مناسب ارائه نمود .]15[

[1]Efficiency

[2]Evaluation Performance

تضمین کیفیت نرم‌افزار همیشه دارای محدودیت‌های زمان و هزینه بوده است. به منظور رسیدن به کیفیت بالا و کاهش محدودیت‌ها، مدیران همواره سعی کرده‌اند تا بخش‌های مستعد خطا را در نرم‌افزار پیش‌بینی نمایند و منابع مذکور را به صورت موثری به این بخش‌ها اختصاص دهند. پیش از این، محققین روش‌های خودکاری را برای کمک به مدیران در این امر مهم معرفی و از آن‌ ها استفاده کرده‌اند. روش‌های خودکار مذکور با بهره گرفتن از اندازه گیری معیارهای مختلف نرم‌افزار و یافتن ارتباط میان این معیارها و خطاهای نرم‌افزاری، همواره سعی در افزایش سرعت و دقت در پیش‌بینی خطا داشته‌اند. به نوعی می‌توان این معیارها را در چهار دسته که عبارتند از معیارهای پیچیدگی، داده‌های تاریخی، معیارهای طراحی و معیارهای وابستگی، قرار داد. اگرچه معیارهای استفاده شده، تا حدودی موثر هستند اما هنوز هیچکدام موفق به پیش‌بینی تمامی خطاهای موجود نشده‌اند. در این رساله، ما با توسعه دادن مفهوم وابستگی در نرم‌افزار، به معرفی مفهوم جدیدی به نام درخت وابستگی می‌پردازیم. این مفهوم به ما کمک می‌کند تا با در نظر گرفتن تمامی وابستگی‌های مستقیم و غیر مستقیم در بین اجزای نرم‌افزار، معیارهای جدیدی را استخراج نماییم که این معیارها می‌توانند عملاً نتایج مطلوب‌تری را نسبت به معیارهای پیشین، در پیش‌بینی خطا ارائه دهند.

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                            صفحه

 

1-مقدمه: 14

2- پیشینه پژوهشی: 16

2-1-معیارهای نرم‌افزار. 16

2-2-معیارهای وابستگی: 17

2-3-معیارهای تاریخی: 17

2-4-بررسی فعالیت‌های گذشته. 18

2-4-1- بررسی فعالیت‌ها در زمینه معیارهای کد : 18

2-4-2- بررسی فعالیت‌ها در زمینه معیارهای تاریخی: 20

2-4-3- بررسی فعالیت‌ها در زمینه معیارهای وابستگی: 22

3-درخت وابستگی: 26

4-فرضیات: 33

5-جمع آوری داده: 34

5-تحلیل و مقایسه: 44

6-نتیجه گیری: 76

7-مراجع: 77

 

 

فهرست تصاویر

 

 

عنوان                                                                                                                         صفحه

 

شکل 1: نمونه‌ای از وابستگی‌های میان کلاس‌ها 29

شکل 2: نمونه‌ای از وابستگی‌های پیچیده در میان کلاس‌ها 30

شکل 3: تصویری از نمای کلی برنامه Class Dependency Analyzer 37

شکل 4: نمونه‌ای از کلاس دیاگرام نمایش داده شده در برنامه Class Dependency Analyzer 37

شکل 5: نمایش تمامی کلاس‌های وابسته به یک کلاس خاص در برنامه Class Dependency Analyzer 38

شکل 6: نمونه‌ای از یک گراف جهت دار. 39

شکل 7: ماتریس وابستگی مربوط به گراف جهت دار در شکل شماره 6. 39

شکل 8: درخت وابستگی تشکیل شده از روی ماتریس وابستگی شکل 7. 42

شکل 9: متغیر تصادفی، انحراف معیار σ حول محور μ. 53

 

 

فهرست نمودارها

 

 

عنوان                                                                                                                              صفحه

نمودار 1: ارتباط بین جفتگری و انسجام. 28

نمودار 2: بررسی رفتار معیار دقت در هنگام افزایش وابستگی درجه 1. 46

نمودار 3: بررسی رفتار معیار دقت در هنگام افزایش وابستگی درجه 2. 46

نمودار 4: بررسی رفتار معیار دقت در هنگام افزایش وابستگی درجه 3. 47

نمودار 5: مقایسه نتیجه «دقت» در دسته بندی سه نسخه اکلیپس… 54

نمودار 6: مقایسه نتیجه «فراخوانی» در دسته بندی سه نسخه اکلیپس… 55

نمودار 7: مقایسه نتیجه «صحت» در دسته بندی سه نسخه اکلیپس… 56

نمودار 8: مقایسه نتیجه «معیار F» در دسته بندی سه نسخه اکلیپس… 56

نمودار 9: مقایسه نتیجه «منحنی مشخصه عملکرد» در دسته بندی سه نسخه اکلیپس… 57

نمودار 10: مقایسه نتیجه «کاپا» در دسته بندی سه نسخه اکلیپس… 57

نمودار 11: مقایسه نتیجه «انحراف معیار» در دسته بندی سه نسخه اکلیپس… 58

نمودار 12: مقایسه نتیجه «دقت» در دسته بندی آپاچی بر روی متریک‌های کد و درخت وابستگی.. 59

نمودار 13: مقایسه نتیجه «فراخوانی» در دسته بندی آپاچی بر روی متریک‌های کد و درخت وابستگی.. 60

نمودار 14: مقایسه نتیجه «صحت» در دسته بندی آپاچی بر روی متریک‌های کد و درخت وابستگی.. 60

نمودار 15: مقایسه نتیجه «معیار F» در دسته بندی آپاچی بر روی متریک‌های کد و درخت وابستگی.. 61

نمودار 16: مقایسه نتیجه «منحنی مشخصه عملکرد» در دسته بندی آپاچی بر روی متریک‌های کد و درخت وابستگی.. 61

نمودار 17: مقایسه نتیجه «کاپا» در دسته بندی آپاچی بر روی متریک‌های کد و درخت وابستگی.. 62

نمودار 18: مقایسه نتیجه «انحراف معیار» در دسته بندی آپاچی بر روی متریک‌های کد و درخت وابستگی.. 62

نمودار 19: قیاس نتیجه «دقت» در دسته‌بندی بر روی کل داده‌ها 64

نمودار 20: قیاس نتیجه «فراخوانی» در دسته‌بندی بر روی کل داده‌ها 65

نمودار 21: قیاس نتیجه «صحت» در دسته‌بندی بر روی کل داده‌ها 66

نمودار 22: قیاس نتیجه «معیار F» در دسته‌بندی بر روی کل داده‌ها 66

نمودار 23: قیاس نتیجه «منحنی مشخصه عملکرد» در دسته‌بندی بر روی کل داده‌ها 67

نمودار 24: قیاس نتیجه «کاپا» در دسته‌بندی بر روی کل داده‌ها 67

نمودار 25: قیاس نتیجه «انحراف معیار» در دسته‌بندی بر روی کل داده‌ها 68

 

1-مقدمه:

یکی چالش بر انگیزترین موضوعات مطرح در تضمین کیفیت[1]، در شرکت‌های سازنده نرم افزار، موضوع رفع خطاهای نرم افزار است. خطاهای نرم افزاری می‌توانند در زمان پیش و یا پس از انتشار[2] نرم افزار تشخیص داده شوند. اما منابعی که می‌توان برای تشخیص و تصحیح خطاها در نظر گرفت محدود است (Kamyabi et al.).

خطاها را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد. خطاهای نحوی[3] و خطاهای مفهومی[4]. با توجه به‌این که ابزارهای خودکار بسیار قدرتمندی برای تشخیص خطاهای نحوی وجود دارند، احتمال‌این که خطایی ازاین دست تا زمان انتشار تشخیص داده نشود، بسیار کم است. خطاهای مفهومی به آن دسته از خطاها اشاره دارد که در اثر مشکلاتی جدای از اشتباهات نحوی و خطاهای انسانی ملموس اتفاق می‌افتند و معمولاً در اثر عدم هماهنگی در بخش‌های مختلف کد و گاهی به صورت بسیار ناملموس به وجود می‌آیند که در اینجا به سادگی نمی‌توان با بررسی کد، این‌گونه خطاها را تشخیص داد. بنا بر این در مورد خطاهای مفهومی داستان فرق می‌کند چرا که عوامل بسیار زیادی می‌توانند در بروزاین‌گونه از خطاها دخیل باشند. (Zimmermann & Nagappan, 2008) بنا براین همواره سعی شده است که با اندازه گیری معیارهای[5] مختلف و استفاده از آن‌ ها در روش‌های پیش‌بینی خودکار خطا، سرعت و دقت را در امر تست نرم افزار افزایش دهند. طی تحقیقاتی که تا کنون صورت گرفته، متداول‌ترین معیارهای استفاده شده در پیش‌بینی اتوماتیک خطا، معیارهای پیچیدگی[6] است. (Zimmermann & Nagappan, 2008) اما جدیدترین روشی که مطرح شده است، مسأله مربوط به وابستگی‌های بین کلاس‌ها[7] و همچنین بین ماژول‌ها می‌باشد. انواع وابستگی‌ها می‌توانند بین دو کلاس و یا دو ماژول[8] مطرح شوند که تحقیقات نشان داده است که این وابستگی‌ها ارتباط بسیار زیادی با وجود خطاهای مفهومی دارند.

برای اجرای روشمند و علمی روند یافتن روابط و الگوهای مناسب برای پیش بینی خطا بر اساس معیارهای قابل اندازه گیری، از مفهومی به نام داده‌کاوی استفاده خواهیم کرد که در تشریح و بیان مسأله به آن خواهیم پرداخت.

دراین پایان نامه، سعی می‌کنیم که به بررسی چنین وابستگی‌هایی بپردازیم و بر اساس روابط موجود بین وابستگی و وجود خطا در نرم افزار، وجود خطا در کد را پیش بینی نماییم.

در ادامه این رساله در بخش دوم به بررسی تحقیقات قبلی انجام شده در این زمینه می‌پردازیم، در بخش سوم به بیان انگیزش و نحوه به وجود آمدن ایده کار شده در این رساله می‌پردازیم، در بخش چهارم فرضیات مورد بررسی را مطرح می‌کنیم، در بخش پنجم داده‌ها و ابزارهای جمع آوری شده برای انجام عملی آزمایشات را معرفی می‌کنیم، در بخش ششم به بیان شیوه و نوع آزمایشات و بیان نتایج آنالیزها و نتایج می‌پردازیم و در بخش هفتم و پایانی این رساله سعی در نتیجه‌گیری از آزمایشات انجام شده خواهیم داشت.

1 quality assurance

2 release

3 syntax errors

مقدمه:

نقش شادی در پیش برد امور معنوی غیر قابل انکار است. مردم بنا بر طبیعت خود مجلس شادی برگزار می کنند. بعضی از این مجالس، مثل عقدو عروسی، از هر نظر بدیع تر و در نتیجه شادتر و شورانگیزتر است. اسلام نیز که به همه جنبه های حیات انسان نگریسته در خصوص شادی و سرور هم بر عوامل فرح­انگیز انگشت گذاشته است. پر واضح است که پرداختن به موضوع رقص باعث تشویق دیگران نیست بلکه هدف، رفع سوء­­­ظن­­­ها و برطرف کردن کدورت­هاست؛ بدین معنا که اگر کسانی شادی خود را با رقص و دست زدن غیر حرام بروز دهند، به لاقیدی و بی­دینی متهم نشوند، یا اگر افراد متدین در مجلسی که رقص معمولی بود، شرکت کردند، عذاب وجدان نداشته باشند که مرتکب گناه شده ­اند، و برخی هم مجبور نباشند که برای رهایی از عذاب وجدان از طرف خود در حکم خدا قید­­هایی وارد کنند. تذکر مهم این است که نقل فتواها به هیچ روی بهانه­ای برای بیماردلان نیست تا هر نوع رقص را حلال بدانند، زیرا تأکید دائمی فقیهان و مفتیان این است که رقص باید غیر مفسده­انگیز و غیر شهوانی باشد و زن و مرد هم کاملاً جدا از هم باشند. البته نگارش و تدوین این تحقیق مرز کارهای شرعی و غیر شرعی را در هم نمی­ریزد و ساحت شریعت را سبک جلوه نمی­دهد، اگر اینگونه بود مراجع تقلید اجازه نمی­دادند اینگونه مطالب در کتاب­هایشان آورده شود و اساساً فتوا نمی­دادند و ساکت می­ماندند.

جامعه­ای پویا و زنده است که عناصر شادی آفرین مشروع در آن فراوان باشد و اضطراب و افسردی و غم در آن کم­تر به چشم آید. تعجب است که برخی دین­داران حتی در روز­های میلاد مصیبت می­خوانند. رقص در فرهنگ غربی هنر محسوب می­ شود و روز به روز به آن بهای بیشتری می­دهند، اگرچه ما رقص­های آنان را نمی­پذیریم ولی باید به بعضی از نظرات آنان بخصوص زمانیکه نقش رقص محلی و نمایشی مطرح می­ شود با دقت بیشتری جوابگوی مردم باشیم. رقص در ورزش نیز نفوذ کرده است و بعنوان مسابقات رسمی نیز شناخته شده است. متأسفانه در کشور ما نیز بعضی از مردم دست به تقلید کامل زده­اند و مسائل شرعی را نادیده گرفته­اند، یکی از دلایل می ­تواند مبهم بودن حکم شرعی برخی از شادی­ها مانند رقص باشد، که یا برخی آن را کنار گذاشته­اند یا در انجام آن زیاده­روی نموده ­اند .

در این تحقیق سعی شده با ذکر دلایل حرمت برخی از رقص­ها، مردم را با اثرات منفی اینگونه رقص­ها آشنا کنیم تا آگاهانه با این موضوع برخورد کنند و از داشتن دینی که جامع و منطقی است افتخار کنند، نه آنکه بعنوان دین غم یاد کنند و دچار آسیب بیگانه پرستی شوند، بلکه بدانند شادی باید در جهت سلامتی جامعه و سعادت واقعی در زندگی بکار رود.

فصل اول: کلیات

1-1- بیان مسأله

رقص نامی است برای حرکات موزون از اعضای بدن انسان. و در منابع آیات و روایات اشاره ای به این لغت نشده، بلکه در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) زفن بکار رفته، که در لغت به رقص تفسیر شده است. مشهور فقهای متقدم از این روایت حکم به حرمت ذات رقص داده اند، و بعضی از فقهای متأخر بر این نظرند که هیچ دلیل بخصوصی که دلالت بر حرمت ذات رقص کند، نمی باشد و به همین دلیل به حلال بودن رقص در برخی موارد و اجیر شدن و اجرت آن فتوا داده اند. البته مشروط به همراه نبودن رقص با حرام دیگر. حال از آنجا که رقص با توجه به تعریفش امروزه بسیار بکار گرفته شده، و از طرفی به انسان مفاهیمی را القا می کند که در قالب بیان نمی گنجد، نمی توان بطور کلی هر گونه حرکت فیزیکی و بروز هر حالت شادی را حرام دانست، مگر آنکه با فساد و برانگیختن غریزه شهوانی باشد. و از آنجا که در فتوای علما اختلاف است، باید با جمع بندی نظرات و بررسی آنها به جوابی رسید که پاسخگوی نیاز جامعه اسلامی نیز باشد. چرا که ظاهراً دلیل حرمت رقص با مطرح کردن مسائل دیگری چون لهو و لعب و غناء و مقدمه فساد شدن بیان شده و به خود رقص و نیاز فطری آن توجه نشده است.

2-1- اهمیت و ضرورت

رواج رقص در رسانه های جمعی امروز به نحو گسترده ای به چشم می خورد چنانکه با نگاهی بدان مفهوم تهاجم فرهنگی در ذهن مجسم می گردد. در فقه اسلامی درباره رقص محدودیّت های مشروع و عدم مشروعیت آن با استناد به آیات قرآن و احادیث ابراز نظرهایی شده است. اگر ما بتوانیم در جامعه کنونی مفهومی دقیق از رقص و علت حرمت آن در برخی موارد به افراد ارائه دهیم، می توانیم با انجام رقص هایی که جنبه ملی دارد نه محرک قوای شهوانی و حتی به منظور تفریح و خوش ساختن فضای جامعه بدون گناه جلوی بهانه گیری ها و انجام رقص های حرام در تمامی زمینه ها از جمله هنر و ورزش و روانشناسی و … گرفته شود.

3-1- سوالات تحقیق

 

 

نظر اسلام در مورد رقص چیست؟

عوامل مؤثر در حرمت و حلال بودن رقص چیست؟

فتوای فقها در انواع رقص چیست؟

رابطه حکم رقص و دیگر مسائل در جامعه چیست؟

4-1- فرضیات تحقیق

رقص فی نفسه و ذاتاً حرام نمی باشد بلکه می توان در القای مفاهیم عقیدتی و ملی مؤثر واقع شود و روح جامعه را شاد گرداند اما همراه شدن با عوامل حرام با کمال انسانی منافات دارد و مخرب جامعه و فرد می­ ­باشد بنابراین اگر جامعه شناخت دقیقی از مفهوم رقص داشته باشد می توان بدون گناه از رقص در جامعه استفاده و مردم را از انجام رقص حرام دور نماییم.

5-1- پیشینه تحقیق

مفهوم رقص از زمان پیامبر (صلّی الله علیه و آله) و معصومین (علیهم السلام) تاکنون مورد بحث بوده است و در کتب بزرگانی چون شیخ کلینی در کافی، شیخ انصاری در مکاسب، وسائل الشیعه از حرّ عاملی، تلبیس ابلیس ابن جوزی، دیدگاه پنجم اکبر ایرانی، مقالاتی از جهانگیر نصر اشرفی، یحیی ذکاء و دیگر بزرگان متقدم و معاصر نام برد. البته هر کدام بصورت مختصر و در حاشیه دیگر مطالب به موضوع پرداخته اند، در این تحقیق سعی می شود از دیدی همه جانبه و منحصراً در رقص، بررسی صورت بگیرد.

6-1- چارچوب تحقیق

این تحقیق از هفت فصل تشکیل شده است.

فصل اول کلیات تحقیق که شامل بیان مسئله، اهمیت و ضرورت، سؤالات تحقیق، فرضیات تحقیق، پیشینه تحقیق، چارچوب تحقیق، لهو و لعب در اسلام و مفهوم رقص (زفن، سماع) در لغت و فقه و عرفان می باشد.

فصل دوم پیشینه رقص که شامل تاریخچه رقص، رقص در زمان پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) و تاریخچه رقص در ایران است.

در فصل سوم انواع رقص و حکم آن بیان شده که شامل رقص مجاز، رقص کودکانه و حکم شرعی آن، رقص محلی و بومی، رقص ورزشی و احکام آن، رقص حرام، رقص مبتذل، رقص شادی، فتوای مراجع درباره رقص و … می باشد.

فصل چهارم دلایل حرمت رقص از دیدگاه قرآن و روایات و رقص و موسیقی بررسی شده است.

در فصل پنجم رقص و هنر نمایش، فصل ششم آموزش رقص و حکم آن و فصل هفتم نتیجه گیری بیان شده است.

7-1- لهو و لعب در اسلام

1-7-1- لهو

راغب اصفهانی در معنای لهو می گوید: «اللهو ما یشغل الانسان عمّا یعنیه و یهمَه؛ لهو آن چیزی است که انسان را از آنچه مقصود و مهم اوست باز دارد.»[1]

فیروز آبادی، آن را به لعب و بازی معنا کرده و جوهری هم به همین طریقه رفته است.[2] به نظر می رسد مفهوم اصلی لهو همان گفته راغب باشد و بازی، مصداقی از آن به حساب آید. بنابراین لهو، هر کاری است که اشتغال بدان، انسان را از توجه به خداوند متعال و یاد او باز دارد.

این بازدارندگی در برخی مصادیق آن موجب دوری از ساحت الهی است مانند غنا و آهنگ های مبتذل و در برخی موجب سرور و نشاط زیادی است و در دیگری تنها مایه مشغولیت ساده انسان است بی آنکه در مراتب ایمان او خلل و صدمه ای وارد آورد. در اینکه لهو در مصادیق نوع سوم خود محکوم به حرمت نیست به فرموده مرحوم شیخ انصاری (رضوان الله علیه)، ظاهراً خلافی بین فقها نیست.[3] ولی لهو در مصادیق نوع اول و دوم آن با توجه به مراتب فسادی که برآن بار است، در اینکه بطور مطلق محکوم به حرمت است و یا تنها برخی مصداق های آن این چنین اند بین آنان اختلاف است. برخی از بزرگان فقها همچون مرحوم شیخ انصاری نظریه نخست را پذیرفته اند و بر آن استدلال های متعدد آورده اند و از ظاهر کلام شیخ انصاری بدست می ­آید که ایشان رقص را به عنوان مصداقی از لهو و حرام می دانند.[4]  در حالی که برخی دیگر از آنان[5]  و غیر آن همچون امام خمینی (رضوان الله علیه) [6] آن ادّله را سنداً یا دلالةً یا به هر دو جهت کافی ندانسته و به حرمت هر لهوی حکم نکرده اند. ولی اینکه چه مصداقی از آن اینگونه است باید از زبان معصوم بیان شود.

2-7-1- لغو

فیروز آبادی در معنای لغو می نویسد: «اللّغو … السقّط و ما لا یعتدّ به من کلام و غیره؛ لغو هر سخن و غیر سخنی که ساقط شده و غیر قابل اعتنا باشد.»[1]

و همچنین در معنای لعب می گوید: « لعب … ضدّ جدّ؛ لعب  ضدّ جدیّت.»[2]

راغب اصفهانی در معنای لعب می نویسد: « لَعِبَ فلان؛ اذا کان فعله غیر قاصد به مقصداً صحیحاً؛ وقتی کار به صورتی باشد که فاعل آن هدف و غرض صحیحی از آن نداشته باشد به آن لعب می گویند.»[3] اگر لغو و لعب به همین معنایی باشد که ذکر شد، همچنان که شیخ انصاری فرموده است؛ دلیل روشنی که سنداً و دلالةً قابل اعتماد باشد برحرمت آن در دست نیست، مگر اینکه کسی ادعا کند این دو به عنوان «لهو» باز می­گردند و مرادف با آن هستند، در این صورت حکم همان حرمت بر آن بار می­ شود.[4] ولی دو اشکال بر سر راه آن وجود دارد: نخست، اثبات اصل این مدّعی و دیگری، اثبات حرمت لهو، که گفتیم محل اشکال و کلام است.

[1] . فیروز آبادی، قاموس المحیط، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ذیل کلمه «لغو».

[2] . همان، ذیل کلمه «لعب».

[3] . المفردات فی غریب القرآن، پیشین، ذیل کلمه «لعب».

[4] . انصاری، پیشین، ص 54.

[1] . المفردات فی غریب القرآن، بیروت، ناشر دار احیاء التراث العربی، بی تا، ذیل کلمه «لهو» .

 

فهرست مطالب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان		صفحه
تشکر و قدردانی……………………………………………………………………………………………………………………				د
اهدا ……………………………………………………………………………………………………………………………………				هـ
فهرست مطالب……………………………………………………………………………………………………………………..				و
فهرست پیوست‌ها…………………………………………………………………………………………………………………				ط
فهرست جدول‌ها…………………………………………………………………………………………………………………..				ط
فهرست شکل ها …………………………………………………………………………………………………………………..				ی
چکیده………………………………………………………………………………………………………………………………….				1
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..			3
بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………….			5
اهمیت و ضرورت انجام پژوهش………………………………………………………………………………………….			7
اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..			9
فرضیات پژوهش………………………………………………………………………………………………………………..			10
تعریف مفاهیم و اصطلاحات به صورت مفهومی ……………………………………………………………………			10
تعریف واژه‌ها، اصطلاحات و مفاهیم به صورت عملیاتی ………………………………………………………..			12
فصل دوم: ادبیات پژوهش
مقدمه فصل دوم ………………………………………………………………………………………………………………..			15
آموزش ریاضی ………………………………………………………………………………………………………………….			15
اهمیت آموزش درس ریاضی ………………………………………………………………………………………………			17
روش های سنتی در تدریس ریاضی …………………………………………………………………………………….			17
چالش های پیش روی روش های یاددهی یادگیری ریاضی در دوره ابتدایی ………………………………			18
رفتار ریاضی چیست؟ ………………………………………………………………………………………………………..			20
تأثیر ریاضیات در زندگی …………………………………………………………………………………………………….			20
اهمیت تدریس هندسه ………………………………………………………………………………………………………..			21
کاربرد هندسه در زندگی …………………………………………………………………………………………………….			22
سطوح یادگیری مفاهیم هندسی ……………………………………………………………………………………………			23
مفاهیم توپولوژیک هندسی در دوره ابتدایی …………………………………………………………………………..			24
اوریگامی ………………………………………………………………………………………………………………………….			25
اوریگامی برای آموزش و هنر ………………………………………………………………………………………………			26
تاریخچه فراکتال ………………………………………………………………………………………………………………..			27
فراکتال چیست؟ ………………………………………………………………………………………………………………..			27
چگونگی ساخت انواع فراکتال …………………………………………………………………………………………….			28
خود همانندی در اشکال هندسی (فراکتال) ……………………………………………………………………………			31
آموزش هندسه به روش موزاییک کاری ………………………………………………………………………………..			31
آموزش هندسه به روش کتاب سازی ……………………………………………………………………………………			33
لزوم استفاده از رایانه در آموزش ………………………………………………………………………………………….			35
تاریخچه ی ایجاد و استفاده از انیمیشن …………………………………………………………………………………			36
اهمیت و کاربرد انیمیشن در آموزش …………………………………………………………………………………….			37
کاربرد انیمیشن در آموزش هندسه ……………………………………………………………………………………….			37
ادراک بصری و هندسه ……………………………………………………………………………………………………….			38
هوش های چند گانه ………………………………………………………………………………………………………….			39
هوش منطقی – ریاضی ………………………………………………………………………………………………………			40
هوش فضایی/دیداری …………………………………………………………………………………………………………			41
رابطه هوش فضایی و هندسه ………………………………………………………………………………………………			42
پیشینه پژوهش در داخل ایران ……………………………………………………………………………………………..			43
پیشینه پژوهش در خارج ایران …………………………………………………………………………………………….			44
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
مقدمه فصل سوم ……………………………………………………………………………………………………………….			50
نوع و روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………			50
متغیرهای پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………			50
ابزارهای اندازه گیری و شیوه اندازه گیری متغیرها ………………………………………………………………….			51
روایی و پایایی ابزار…………………………………………………………………………………………………………….			54
روش جمع آوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………………..			55
جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………….			56
حجم نمونه و روش نمونه گیری ………………………………………………………………………………………….			56
روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‌ها………………………………………………………………………………….			57
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته‌ها
مقدمه فصل چهارم …………………………………………………………………………………………………………….			59
تحلیل فرضیات پژوهش (آمار استنباطی) ………………………………………………………………………………			59
جمع بندی نتایج تجزیه و تحلیل داده ها در بررسی فرضیات پژوهش ………………………………………			73
فصل پنجم: تفسیر یافته‌ها
مقدمه فصل پنجم ………………………………………………………………………………………………………………			75
خلاصه پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….			75
بحث و تفسیر یافته‌ها …………………………………………………………………………………………………………			76
پیشنهادهای کاربردی……………………………………………………………………………………………………………			78
پیشنهادهایی پژوهشی………………………………………………………………………………………………………….			79
محدودیت‌های در اختیار پژوهشگر……………………………………………………………………………………….			79
محدودیت‌های خارج از اختیار پژوهشگر …………………………………………………………………………….			80
منابع
منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………….			81
منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………..			86
پیوست‌ها
طرح درس های آموزشی …………………………………………………………………………………………………..			89

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول
جدول شماره (1-2). هوش های هشت گانه گاردنر ……………………………………………………………….	39
جدول شماره (2-2). خلاصه ی مطالعات تجربی داخلی و خارجی مرتبط با موضوع پژوهش ………	46
جدول شماره (1-3). طرح شبه آزمایشی مورد استفاده در پژوهش …………………………………………….	50
جدول شماره (2-3). توزیع نمونه های آماری مورد مطالعه در گروه های شش گانه …………………….	56
جدول شماره (1-4). نتایج تحلیل واریانس میزان یادگیری مفاهیم ساده شناختی …………………………	59
جدول شماره (2-4). نتایج تحلیل کوواریانس میزان یادگیری مفاهیم ساده شناختی ……………………..	60
جدول شماره (3-4). مقایسه ی میانگین های قبل و بعد از تعدیل مفاهیم ساده شناختی ……………….	60
جدول شماره (4-4). نتایج تحلیل واریانس میزان یادگیری مفاهیم متوسط شناختی ………………………	61
جدول شماره (5-4). نتایج تحلیل کوواریانس میزان یادگیری مفاهیم متوسط شناختی …………………..	62
جدول شماره (6-4). مقایسه ی میانگین های قبل و بعد از تعدیل مفاهیم متوسط شناختی ……………	62
جدول شماره (7-4). نتایج تحلیل واریانس میزان یادگیری مفاهیم مشکل شناختی ……………………….	63
جدول شماره (8-4). نتایج تحلیل کوواریانس میزان یادگیری مفاهیم مشکل شناختی …………………..	64
جدول شماره (9-4). مقایسه ی میانگین های قبل و بعد از تعدیل مفاهیم مشکل شناختی …………….	64
جدول شماره (10-4). نتایج تحلیل واریانس میزان یادگیری مفاهیم هندسی ……………………………….	65
جدول شماره (11-4). نتایج تحلیل کوواریانس میزان یادگیری مفاهیم هندسی ……………………………	66
جدول شماره (12-4). مقایسه ی میانگین های قبل و بعد از تعدیل مفاهیم هندسی ……………………..	66
جدول شماره (13-4). نتایج تحلیل واریانس میزان خلاقیت گروهای شش گانه ………………………….	67
جدول شماره (14-4). نتایج تحلیل کوواریانس میزان خلاقیت گروهای شش گانه ………………………	68
جدول شماره (15-4). مقایسه ی میانگین های قبل و بعد از تعدیل خلاقیت گروهای شش گانه ….	68
جدول شماره (16-4). نتایج تحلیل واریانس میزان هوش منطقی ریاضی گروه های شش گانه ………	69
جدول شماره (17-4). نتایج تحلیل کوواریانس میزان هوش منطقی ریاضی گروه های شش گانه …..	70
جدول شماره (18-4). مقایسه ی میانگین های قبل و بعد از تعدیل هوش منطقی ریاضی گروه ها….	70
جدول شماره (19-4). نتایج تحلیل واریانس میزان هوش فضایی گروه های شش گانه ………………..	71
جدول شماره (20-4). نتایج تحلیل کوواریانس میزان هوش فضایی گروه های شش گانه …………….	72
جدول شماره (21-4). مقایسه ی میانگین های قبل و بعد از تعدیل هوش فضایی گروه ها …………..	72
جدول شماره (22-4). خلاصه نتایج آزمون تحلیل کوواریانس مقایسه ی متغیرهای هفت گانه ……..	73
فهرست اشکال
شکل شماره (1-2). طرح موزاییک کاری ………………………………………………………………………………..		32

 

 

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه ی تأثیر آموزش به شش شیوه ی «فراکتال با کاغذ، کتاب سازی، موزاییک کاری با کامپیوتر، فراکتال با کامپیوتر، اوریگامی و موزاییک کاری با کاغذ» بر یادگیری سه سطح از سطوح آسان، متوسط و مشکل شناختی یادگیری هندسه و هوش منطقی-ریاضی، فضایی و خلاقیت دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی می باشد. روش این پژوهش شبه آزمایشی با 6 گروه آزمایشی و با اجرای پیش آزمون و پس آزمون است. جامعه ی آماری پژوهش دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی شهر ایلام در سال تحصیلی 92-91 و نمونه ی مورد مطالعه تعداد 62 نفر در 6 گروه آزمایشی است که به شیوه ی نمونه ی در دسترس انتخاب و بر اساس اصل انتساب تصادفی در گروه های آزمایشی قرار گرفته اند. ابزار اندازه گیری متغیرها در بخش سنجش یادگیری مفاهیم هندسی محقق ساخته و با همکاری 3 نفر از معلمان با سابقه ی ابتدایی تهیه گردیده و به منظور سنجش میزان هوش منطقی ریاضی و فضایی دانش آموزان از پرسشنامه ی استاندارد سنجش هوش های چند گانه ی گاردنر و در مورد خلاقیت نیز از پرسشنامه ی استاندارد سنجش خلاقیت تورنس استفاده گردید. روایی ابزار محقق ساخته توسط 3 نفر از معلمان با سابقه و فوق لیسانس مقطع ابتدایی و پایایی آن نیز به روش بازآزمایی و محاسبه ی ضریب همبستگی پیرسون برابر 78/0 برای پیش آزمون و 75/0 محاسبه گردید. تحلیل داده های پژوهش با بهره گرفتن از تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تحلیل کوواریانس صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که در یادگیری مفاهیم مشکل شناختی (002/0=Sig ، 56/4=F) و یادگیری مفاهیم کلی هندسی (024/0=Sig ، 83/2=F) بین عملکرد گروه های شش گانه تفاوت معنادار وجود دارد. با مقایسه ی میانگین های تعدیل شده گروه آزمایشی فراکتال با کاغذ دارای بیش‌ترین یادگیری و گروه موزاییک کاری با کاغذ و کتاب سازی به ترتیب کمترین میزان یادگیری را داشته اند.

واژه های کلیدی: هندسه، اوریگامی، فراکتال، موزاییک کاری، کتاب سازی، هوش منطقی ریاضی.

مقدمه:

در سال های اخیر ایده های هندسی به دلیل کاربردهای جدید آن در ریاضیات و علوم دیگر، مورد توجه بسیاری از آموزشگران بوده است. با تعاریف و تعابیر جدیدی که از هندسه به عمل آمده است، هندسه در برگیرنده ی پدیده های بصری متفاوتی می شود (ریحانی، 1386، ص 205). داشتن دانش هندسه به دلیل استفاده از آن در حل مسائل ریاضی و مسائل روزمره زندگی ضروری به نظر می رسد. مضافاً اینکه از هندسه در دیگر موضوعات همانند علوم و هنر نیز استفاده می شود. انجمن ملی معلمان ریاضی[1] روی اهمیت هندسه در ریاضیات مدرسه ای تأکید دارد و اذعان دارد که آموزش هندسه فرصتی برای رشد مهارت های استدلالی و منطقی دانش آموزان است (نقل از لیاقتدار و همکاران، 1390، ص 76).

شرارد[2] (1981، ص 19) نیز هندسه را به دلیل اهمیتی که برای هر فرد دارد، یک مهارت اساسی در ریاضیات می داند. او در این زمینه می گوید: هندسه موجب رویایی با زندگی واقعی می شود، به رشد ادراک فضایی کمک می کند و یادگیری آن دانش آموزان را برای یادگیری دروس ریاضی و علوم در دوره های بالاتر و اشتغال در مشاغلی که به ریاضی نیاز دارند آماده می کند. همچنین یادگیری مهارت های تفکر و توانایی حل مسأله به وسیله هندسه تسهیل می شود، مطالعه هندسه حتی می تواند فرهنگ و ارزش‌های زیباشناختی را توسعه دهد.

تدریس هندسه در مدارس اکثر کشورها به تشخیص، بررسی و تحقیق، نامگذاری، توصیف، دسته بندی، اندازه گیری، روابط میان شکل ها در فضای دو بعدی یا سه بعدی، استدلال کردن، به کارگیری هندسه مختصاتی و تبدیل های هندسی و به کارگیری ایده ها و روابط هندسی در ریاضیات تأکید می کند (ریحانی و همکاران، 1389، ص 153). این موضوعات در سطوح بالای حیطه های یادگیری قرار می گیرند از این رو آموزش هندسه با روش های معمول نتایج چندان خوشایندی به دنبال ندارد. لذا آموزش صحیح هندسه به شیوه هایی از آموزش نیازمند است که مبتنی بر فعالیت های عملکردی فراگیران، به کارگیری مهارت های سطح بالای تفکر و علاقه ی آنان باشد.

از جمله ی روش‌های مناسب برای آموزش هندسه می توان به بهره گیری از هنر در فرایند آموزش هندسه اشاره داشت. در مقطع ابتدایی، دانش آموزان اغلب مهارت های اساسی کافی که به آن‌ ها در فهم هندسه در سال‌های بعد کمک می کند، به دست نمی آورند. از این رو، بسیاری از فعالیت های هنری شرایط لازم برای تمرین دست ورزی تجاربی که دانش آموزان نیاز دارند را فراهم می نمایند (بولریس[3]، 1991، ص 1). در آموزش با کمک هنر، ارتباط بین آموزش و تخیل ایجاد می‌شود و یادگیری به بازی و بازی به یادگیری تبدیل می‌شود (هسکت[4]، 2007، ص 1).

یکی از روش‌های هنری جذاب برای آموزش هندسه، روش تا کردن کاغذ یا به اصطلاح اوریگامی[5] است. اوریگامی یک هنر سنتی ژاپنی از تا کردن کاغذ است. به طور معمول، هنرمندان اوریگامی از یک تکه کاغذ مربع شکل دو رنگ استفاده می کنند و پس از یک سری تا زدن های با دقت، اشکالی نظیر پرندگان، گل، حیوانات و سایر اشکال آشنا درست می کنند. اوریگامی سرگرمی بسیار محبوبی در میان کودکان ژاپنی و امروزه محبوبیت آن به دیگر کشورها در سراسر جهان نیز سرایت کرده است. اگر چه بسیاری از مردم از آن به عنوان سرگرمی برای کودکان یاد می کنند اما امروزه در درکی در حال رشد این هنر با ریاضی و هندسه و آموزش آن پیوند خورده است (سونگ[6]، 2011، ص 1). از جمله ی روش‌های هنری دیگر که می توان آن را مبتنی بر فناوری اطلاعات دانست و مد نظر پژوهش حاضر می باشد استفاده از انیمیشن و هنرهای انیمیشنی در تدریس هندسه است. همچنین شیوه های آموزشی هنری دیگر نظیر فراکتال[7]، موزاییک کاری[8] و کتاب سازی[9] را می توان نام برد که در پژوهش حاضر به آن‌ ها پرداخته می شود.

 

 

بیان مسئله:

درس ریاضی به عنوان مهم ترین درس در یک پایه ی تحصیلی شناخته می شود. معمولاً دانش آموزان در ایران و بیشتر کشورها، به وسیله نمره ریاضی ارزیابی می شوند. این در حالی است که شیوه کنونی آموزش ریاضی در ایران، دانش آموزان را به حفظ مطالب درسی وادار می کند. این روش توانایی تفکر منطقی، خلاقیت و حل مسأله را در آنان پرورش نمی دهد. فقط دانش آموزان را به بازگو کردن اطلاعات ریاضی وادار می کند. با وجود مشخص شدن هدف های کلی آموزش ریاضی، روش های تدریس به کار گرفته شده توسط معلمان چندان موفقیتی در نیل به این اهداف ایجاد نمی کند (گلزاری، 1383، ص 3).

درس ریاضی با وجود اهمیت آن به عنوان پایه ی یادگیری دروس دیگر، همواره به عنوان درسی مشکل و هراس انگیز در میان دانش آموزان مطرح بوده و فرایند یاددهی-یادگیری آن با مشکلاتی رو به روست. تا آنجا که گاهی دانش آموزان به جای یادگیری معنادار، به حفظ و به خاطر سپاری آن اکتفا کرده و تنها به کسب نمره ای در حد عبور از یک مرحله ی تحصیلی راضی می شوند (بهین آیین و غلامی، 1388، ص 42). از جمله ی مشکل ترین بخش های درس ریاضی برای فراگیران مباحث هندسی آن است. آموزش هندسه به دلیل در بر داشتن مسائل جالب و سرشار بودن از معادلات شگفت انگیزی که هر کدام رویکردهای جدیدی را فراروی انسان قرار می دهند، یکی از حوزه های مهم و جالب برای تدریس بسیاری از معلمان است (بنی[10]، 2009).

[1] National council of teachers of mathematics (NCTM)

[2] Sherrard

[3] Bouleris

[4] Heskett

[5] Origami