عنوان                                                                                                                صفحه

چکیده فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………..ض

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………..b

فصل اول: مقدمه و تئوری………………………………………………………………………………………………………………….1

1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….2

1-1 ایمیدازول…………………………………………………………………………………………………………………………………2

1-2 ایمیدازول های استخلافی…………………………………………………………………………………………………………..3

1-2-1 روش های سنتز ایمیدازول های استخلافی……………………………………………………………………………….5

1-2-1-1 سنتز ایمیدازول های تک استخلافی با :………………………………………………………………………………..5

1-2-1-1-1 کاتالیزگر یدید مس……………………………………………………………………………………………………….5

1-2-1-1-2 پای پیریدین…………………………………………………………………………………………………………………5

1-2-1-1-3 دی متیل آمین……………………………………………………………………………………………………………….6

1-2-1-1-4 کربن دی سولفید………………………………………………………………………………………………………….7

1-2-1-1-5 تیوفن-2-کربوکسیلیک اسید…………………………………………………………………………………………..7

1-2-1-2 سنتز ایمیدازول های دو استخلافی با:…………………………………………………………………………………..8

1-2-1-2-1 گلی اکسال…………………………………………………………………………………………………………………..8

1-2-1-2-2 α-هیدروکسی.کتون………………………………………………………………………………………………………9

1-2-1-2-3 2-برمو-1-آریل اتانون…………………………………………………………………………………………………..9

1-2-1-2-4 اروتروپین……………………………………………………………………………………………………………………10

1-2-1-2-5 واکنش نورشیمیایی……………………………………………………………………………………………………….10

1-2-1-3 سنتز ایمیدازول های سه استخلافی با:………………………………………………………………………………….11

1-2-1-3-1 کاربن………………………………………………………………………………………………………………………….11

عنوان                                                                                                               صفحه

1-2-1-3-2 کاتالیزگر SILLP………………………………………………………………………………………………………….12

1-2-1-3-3 کمک کاتالیزگر لیتیم برمید……………………………………………………………………………………………..13

1-2-1-3-4 بنزیل گوانیدین……………………………………………………………………………………………………………..13

1-2-1-3-5 کاتالیزگر رودیوم (II)…………………………………………………………………………………………………….14

1-2-1-4 سنتز مشتقات چهار استخلافی ایمیدازول با:………………………………………………………………………….15

1-2-1-4-1 10،1-فنانترولین-6،5-دی اون………………………………………………………………………………………..15

1-2-1-4-2 نیترو اولفین………………………………………………………………………………………………………………….16

1-2-1-4-3 کاتالیزگر فروفولید…………………………………………………………………………………………………………17

1-2-1-4-4 ترشیو بوتیل هیدروپراکساید……………………………………………………………………………………………18

1-2-1-5 سنتز مشتقات ایمیدازول جوش خورده با:…………………………………………………………………………….18

1-2-1-5-1 L-پرولین…………………………………………………………………………………………………………………….18

1-2-1-5-2 باز شیف………………………………………………………………………………………………………………………19

1-2-1-5-3 فروسن کربالدهید………………………………………………………………………………………………………….20

1-2-1-5-4 سیکلو هگزانون…………………………………………………………………………………………………………….21

1-2-1-5-5 کاتالیزگر K10 پوشیده شده با تیتانیوم (K10Ti)………………………………………………………………..21

1-2-1-5-6 کاتالیزگر انتقال فازTBAB……………………………………………………………………………………………..22

1-2-1-5-7 واکنش حلقه زایی آزید-آلکین………………………………………………………………………………………..23

1-2-1-5-8 هیدروژن سیانید………………………………………………………………………………………………………….. 24

فصل دوم: بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………..26

2- بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………….27

عنوان                                                                                                                صفحه

2-1 هدف تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………..27

2-2 روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………..27

2-2-1 تهیه 5-((2-کلرو-4-نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (a1)……………………………27

2-2-2 تهیه ترکیب 4-((2-کلرو-4-نیترو فنیـل) دی آزنیل)-2-(H1-نفتو]3،2-[dایمیدازول-2-ایل)فنول

(a4)……………………………………………………………………………………………………………………………………31

2-2-2-1 اثر کاتالیزگر…………………………………………………………………………………………………………………….31

2-2-2-2 اثر مقدار کاتالیزگر……………………………………………………………………………………………………………32

2-2-2-3 اثر دما…………………………………………………………………………………………………………………………….33

2-2-2-4 اثر امواج فرا صوت…………………………………………………………………………………………………………..33

2-2-3 مکانیسم پیشنهادی تهیه مشتقات بنزوایمیدازول های با استخلاف آزو a-j4………………………………….38

2-3 نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………..42

2-4 پیشنهاد برای کارهای آینده………………………………………………………………………………………………………..42

فصل سوم: کارهای تجربی……………………………………………………………………………………………………………….43

3- کارهای تجربی…………………………………………………………………………………………………………………………..44

3-1 تکنیک های عمومی و اطلاعات دستگاه ها………………………………………………………………………………….44

3-2 روش عمومی سنتز کربوکسیلیک اسیدهای دارای اتصال آزو با بهره گرفتن از سـالیسیلیک اسید و مشــتقات

آنیلین……………………………………………………………………………………………………………………………………….44

3-3 روش عمومی سنتز مشتقات بنزایمیدازول دارای اتصال آزو با اسـتفاده از کربوکسیلیک اسیدهای دارای

اتصال آزو و اورتو-دی آمین های آروماتیک در مجاورت مایع یونی BBIMB و DBU-OAc…………….45

عنوان                                                                                                                صفحه

3-4 تهیه 5-((2-کلرو-4-نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (a1)……………………………….46

3-5 تهیه 5-( فنیل دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (b1)…………………………………………………………..46

3-6 تهیه 5-((2-نیترو-4-کلرو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (c1)…………………………………47

3-7 تهیه 5-((4،2-دی متیل فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (d1)……………………………………..47

3-8 تهیه 5-((4،2-دی نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (e1)……………………………………..48

3-9 تهیه 5-((5،4،2-تری.کلرو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی.بنزوئیک اسید (f1)………………………………….48

3-10 تهیه 5-((4-نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (g1)……………………………………………49

3-11 تهیه 5-((2-نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (h1)……………………………………………49

3-12 تهیه 5-((2،4،6-تری متیل فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (i1)……………………………….50

3-13 تهیه 5-((2-کلرو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (j1)…………………………………………….50

3-14 تهیه 4-((2-کلرو-4-نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-(H1-نفتو]3،2-[dایمیدازول-2-ایل)فنول (a4)……….51

3-15 تهیه 2-(H1-نفتو]3،2-[dایمیدازول-2-ایل)-4-(فنیل دی آزنیل)فنول (b4)…………………………………..52

3-16 تهیه 4-((4-کلرو-2-نیترو.فنیل).دی.آزنیل)-2-(H1-نفتو]3،2-[dایمیدازول-2-ایل)فنول.(c4)……….53

3-17 تهیه 2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((4،2-دی.متیل.فنیل)دی.آزنیل)فنول.(d4)……………………54

3-18 تهیه 2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((4،2-دی نیترو فنیل)دی.آزنیل)فنول.(e4)……………………55

3-19 تهیه 2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((5،4،2-تری.کلرو.فنیل)دی.آزنیل)فنول.(f4)………………..56

3-20 تهیه 2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((4-نیترو.فنیل)دی.آزنیل)فنول.(g4)……………………………57

3-21 تهیه 2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((2-نیترو.فنیل)دی.آزنیل)فنول.(h4)……………………………58

3-22 تهیه 2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((2،4،6-تری.متیل.فنیل)دی.آزنیل)فنول(i4)…………………59

3-23 تهیه 2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((2-کلرو.فنیل)دی.آزنیل)فنول.(j4)…………………………….60

عنوان                                                                                                                صفحه

3-24 روش تهیه مایع یونی BBIMB…………………………………………………………………………………………………61

3-25 روش تهیه مایع یونی DBU-OAc…………………………………………………………………………………………….61

فصل چهارم: طیف ها……………………………………………………………………………………………………………………….63

طیف FT-IR

5-((2-کلرو-4-نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (a1)……………………………………………..64

5-( فنیل دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (b1)………………………………………………………………………..65

5-((2-نیترو-4-کلرو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (c1)……………………………………………….66

5-((4،2-دی متیل فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (d1)……………………………………………………67

5-((4،2-دی نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (e1)……………………………………………………68

5-((5،4،2-تری.کلرو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی.بنزوئیک اسید (f1)………………………………………………..69

5-((4-نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (g1)……………………………………………………………70

5-((2-نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (h1)……………………………………………………………71

5-((2،4،6-تری متیل فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (i1)………………………………………………..72

5-((2-کلرو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید (j1)…………………………………………………………….73

4-((2-کلرو-4-نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-(H1-نفتو]3،2-[dایمیدازول-2-ایل)فنول (a4)

FT-IR……………………………………………………………………………………………………………………………………………74

1H NMR……………………………………………………………………………………………………………………………………….75

13C NMR………………………………………………………………………………………………………………………………………76

2-(H1-نفتو]3،2-[dایمیدازول-2-ایل)-4-(فنیل دی آزنیل)فنول (b4)

FT-IR……………………………………………………………………………………………………………………………………………77

1H NMR……………………………………………………………………………………………………………………………………….78

عنوان                                                                                                                صفحه

13C NMR………………………………………………………………………………………………………………………………………80

4-((4-کلرو-2-نیترو.فنیل).دی.آزنیل)-2-(H1-نفتو]3،2-[dایمیدازول-2-ایل)فنول.(c4)

FT-IR……………………………………………………………………………………………………………………………………………81

1H NMR……………………………………………………………………………………………………………………………………….82

13C NMR………………………………………………………………………………………………………………………………………84

2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((4،2-دی.متیل.فنیل)دی.آزنیل)فنول.(d4)

FT-IR……………………………………………………………………………………………………………………………………………86

1H NMR……………………………………………………………………………………………………………………………………….87

13C NMR………………………………………………………………………………………………………………………………………89

2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((4،2-دی نیترو فنیل)دی.آزنیل)فنول.(e4)

FT-IR……………………………………………………………………………………………………………………………………………91

1H NMR……………………………………………………………………………………………………………………………………….92

13C NMR………………………………………………………………………………………………………………………………………94

2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((5،4،2-تری.کلرو.فنیل)دی.آزنیل)فنول.(f4)

FT-IR……………………………………………………………………………………………………………………………………………96

1H NMR……………………………………………………………………………………………………………………………………….97

D2O NMR…………………………………………………………………………………………………………………………………….99

13C NMR…………………………………………………………………………………………………………………………………….100

2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((4-نیترو.فنیل)دی.آزنیل)فنول.(g4)

FT-IR………………………………………………………………………………………………………………………………………….102

1H NMR……………………………………………………………………………………………………………………………………..103

عنوان                                                                                                                صفحه

13C NMR…………………………………………………………………………………………………………………………………….105

2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((2-نیترو.فنیل)دی.آزنیل)فنول.(h4)

FT-IR………………………………………………………………………………………………………………………………………….106

1H NMR……………………………………………………………………………………………………………………………………..107

13C NMR…………………………………………………………………………………………………………………………………….109

2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((2،4،6-تری.متیل.فنیل)دی.آزنیل)فنول(i4)

FT-IR………………………………………………………………………………………………………………………………………….111

1H NMR……………………………………………………………………………………………………………………………………..112

13C NMR…………………………………………………………………………………………………………………………………….114

2-(H1-بنزو [d]ایمیدازول-2-ایل)-4-((2-کلرو.فنیل)دی.آزنیل)فنول.(j4)

FT-IR………………………………………………………………………………………………………………………………………….116

1H NMR……………………………………………………………………………………………………………………………………..117

13C NMR…………………………………………………………………………………………………………………………………….119

مایع یونی BBIMB

FT-IR………………………………………………………………………………………………………………………………………….121

مایع یونی DBU-OAc

FT-IR………………………………………………………………………………………………………………………………………….122

1H NMR……………………………………………………………………………………………………………………………………..123

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………..125

عنوان                                                                                                                صفحه

جدول 2-1 ساختار و خواص فیزیکی کربوکسیلیک اسیدهای دارای اتصال آزو سنتز شدهa-j1…………………29

جدول 2-2 بررسی اثر کاتالیزگرهای مختلف در بازده و زمان سنتز ترکیب a4…………………………………………32

جدول 2-3 بررسی تاثیر مقدار کاتالیزگر مایع یونی بر بازده و زمان سنتز ترکیب a4…………………………………32

جدول 2-4 بررسی اثر دما در بازده و زمان سنتز ترکیب a4…………………………………………………………………..33

جدول 2-5 بررسی اثر امواج فرا صوت در بازده و زمان سنتز ترکیب a4………………………………………………..33

جدول 2-6  سـنتز و خواص فیزیکی بنزو ایمیدازول های با استخلاف آزو در شـرایط بهینه و مجـاورت مایع

یونی BBIMB و DBU-OAc………………………………………………………………………………………….39

عنوان                                                                                                                صفحه

شکل 1-1 توتومری در ایمیدازول………………………………………………………………………………………………………..2

شکل 1-2 پیوند هیدروژنی در ایمیدازول………………………………………………………………………………………………3

شکل 1-3 محل انجام واکنش های جانشینی هسته دوستی و الکترون دوستی در حلقه ایمیدازول…………………3

شکل 1-4 ساختار تعدادی از ایمیدازول های دارای خواص دارویی………………………………………………………….4

شکل 1-5 ساختار تعدادی از ایمیدازول ها در ترکیبات طبیعی…………………………………………………………………4

شمای 1-1 سنتز مشتقات ایمیدازول تک استخلافی با کاتالیزگر یدید مس…………………………………………………5

شمای 1-2 سنتز مشتقات تک استخلافی ایمیدازول با پای پیریدین…………………………………………………………..6

شمای 1-3 سنتز مشتقات ایمیدازول های تک استخلافی با دی متیل آمین………………………………………………….6

شمای 1-4 سنتز مشتقات ایمیدازول های تک استخلافی با کربن دی سولفید…………………………………………….7

شمای 1-5 سنتز مشتقات ایمیدازول های تک استخلافی با تیوفن-2-کربوکسیلیک اسید…………………………….7

شمای 1-6 سنتز مشتقات دو استخلافی ایمیدازول با گلی اکسال………………………………………………………………8

شمای 1-7 مکانیسم سنتز مشتقات دو استخلافی ایمیدازول با گلی اکسال…………………………………………………8

عنوان                                                                                                                صفحه

شمای 1-8 سنتز مشتقات دو استخلافی ایمیدازول با α-هیدروکسی کتون………………………………………………….9

شمای 1-9 سنتز مشتقات دو استخلافی ایمیدازول با 2-برمو-1-آریل اتانون……………………………………………..9

شمای 1-10 سنتز مشتقات دو استخلافی ایمیدازول با اروتروپین……………………………………………………………10

شمای 1-11 سنتز مشتقات دو استخلافی ایمیدازول با واکنش نور شیمیایی……………………………………………..10

شمای 1-12 سنتز 4(5)-نیترو-2-یدو ایمیدازول………………………………………………………………………………….11

شمای 1-13 سنتز مشتقات سه استخلافی ایمیدازول با کاربن…………………………………………………………………11

شمای 1-14 سنتز مشتقات ایمیدازول با کاتالیزگرجامد شبه مایع یونی SILLP…………………………………………12

شمای 1-15 سنتز مشتقات ایمیدازول با کمک کاتالیزگر لیتیم برمید………………………………………………………..13

شمای 1-16 سنتز مشتقات ایمیدازول با بنزیل گوانیدین………………………………………………………………………..14

شمای 1-17 سنتز مشتقات ایمیدازول با کاتالیزگر رودیوم (II)……………………………………………………………….15

شمای 1-18 مکانیسم سنتز مشتقات ایمیدازول با کاتالیزگر رودیوم (II)………………………………………………….15

شمای 1-19 سنتز مشتقات چهار استخلافی ایمیدازول با 10،1-فنانترولین-6،5-دی اون……………………………16

عنوان                                                                                                                صفحه

شمای 1-20 سنتز مشتقات چهاراستخلافی ایمیدازول با نیترو اولفین………………………………………………………16

شمای 1-21 سنتز مشتقات چهار استخلافی ایمیدازول با کاتالیزگر فروفولید و روش های سنتزی دیگر تولید

این محصول………………………………………………………………………………………………………………….17

شمای 1-22 سنتز مشتقات چهار استخلافی ایمیدازول با ترشیو-بوتیل هیدرو پرکساید……………………………..18

شمای 1-23 سنتز مشتقات جوش خورده ایمیدازول با L-پرولین…………………………………………………………..19

شمای 1-24 سنتز مشتقات ایمیدازول جوش خورده با باز شیف…………………………………………………………….19

شمای 1-25 سنتز مشتقات ایمیدازول های جوش خورده با فروسن کربالدهید…………………………………………20

شمای 1-26 سنتز اسپایرو بنزو ایمیدازول با سیکلو هگزانون………………………………………………………………….21

شمای 1-27 سنتز مشتقات بنزو ایمیدازول با کاتالیزگر K10Ti………………………………………………………………21

شمای 1-28 مکانیسم سنتز مشتقات بنزو ایمیدازول با کاتالیزگر K10Ti………………………………………………….22

شمای 1-29 سنتز مشتقات بنزو ایمیدازول با کاتالیزگر انتقال فاز TBAB………………………………………………..23

شمای 1-30 سنتز مشتقات ایمیدازول دو حلقه ای با واکنش آزید- آلکین……………………………………………….23

عنوان                                                                                                                صفحه

شمای 1-31 مکانیسم سنتز مشتقات ایمیدازول دو حلقه ای با واکنش حلقه زایی آزید-آلکین……………………24

شمای 1-32 استفاده از هیدروژن سیانید در سنتز ایمیدازول جوش خورده……………………………………………….25

شمای 2-1 سنتز مشتقات بنزوایمیدازول دارای اتصال آزو……………………………………………………………………..27

شمای 2-2 تهیه 5-((2-کلرو-4-نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-هیدروکسی بنزوئیک اسید……………………………..28

شمای 2-3 تهیه ترکیب 4-((2-کلرو-4-نیترو فنیل) دی آزنیل)-2-(H1-نفتو]3،2-[dایمیدازول-2-ایل)فنول

      (a4)………………………………………………………………………………………………………………………………………31

شمای 2-4 مکانیسم پیشنهادی سنتز مشتقات بنزو ایمیدازول a-j4………………………………………………………….38

شکل 3-1 مایع یونی BBMIB…………………………………………………………………………………………………………..61

شکل 3-2 مایع یونی DBU-OAc………………………………………………………………………………………………………62