پاییز  1392

 

 

 

 

 

 

فهرست موضوعات

عنوان                            صفحه

فصل اول: كلیات تحقیق 1

1-1- مقدمه. 2

1-2 – بیان مساله. 3

1-3- اهمیت وضرورت تحقیق. 4

1-4- اهداف وسوالات.. 5

1-4-1–اهداف.. 5

1-4-2- سوالات.. 5

1-5 – محدوده تحقیق. 5

1-5-1- محدوده موضوعی.. 5

1-5-2- محدودهمکانی.. 6

1-5-3 – محدوده زمانی.. 6

1-6 – محدودیت تحقیق. 6

1-7 –واژه های کلیدی.. 6

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق .8

2-1- مقدمه. 9

2-2- شکل شناسی (مرفولوژی) کرم ساقه خواربرنج: 10

2-2-1- حشره بالغ: 10

2-2-2- تخم: 11

2-2-3- لارو: 11

2-2-4- شفیره: 11

2-3- مناطق انتشار: 11

2-4-  بیولوژی (زیست شناسی): 12

2-5- طرزخسارت: 14

2-6- مبارزه: 15

2-6-1-  مبارزه زراعی پاییزه وزمستانه: 15

2-6-2-  مبارزه بیولوژیک: 16

2-6-2-1- کنترل کرم ساقه خواربرنج درخزانه بااستفاده اززنبورتریکوگراما: 17

2-6-2-2- مبارزه برعلیه کرم ساقه خواربرنج درزمین اصلی درنوبت دوم بااستفاده اززنبورتریکوگراما: 18

2-6-3-  مبارزه شیمیایی: 18

2-6-3-1-  کنترل ومبارزه باکرم ساقه خواردرخزانه: 18

2-6-3-2-  مبارزه برعلیه کرم ساقه خواربرنج درزمین اصلی: 19

2-6-3-3-  مبارزه برعلیه کرم ساقه خواربرنج درزمین اصلی درنوبت دوم: 19

2-6-3-4-   مبارزه برعلیه کرم ساقه خواربرنج دردیرکاشت هاوارقام دیررس: 19

2-7- پیشینه تحقیق. 20

فصل سوم ..27

متدولوژی تحقیق .28

3-1- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه. 29

3-1-1- معرفی استان گیلان. 29

3-1-2- شهرستانهای استان گیلان. 30

3-1-3- موقعیت جغرافیایی شهرستان رشت.. 31

3-2- روش تحقیق. 31

3-3- جامعه ونمونه آماری.. 31

3-4- ابزارگردآوری داده 32

3-4-1- ابزارپژوهش… 32

3-5- روایی وپایایی ابزاراندازه گیری.. 34

3-5-1- روایی (اعتبار) 34

3-5-2- پایایی.. 34

 

 

3-6- متغیرهای تحقیق وتعاریف عملیاتی.. 35

3-6-1- متغیرهای مستقل. 35

3-6-1-1- ویژگی های فردی.. 35

3-6-1-2- ویژگی های نظام زراعی.. 35

3-6-1-3- ویژگی های اقتصادی شالیکاران. 35

3-6-1-4- دانش کنترل ساقه خواربرنج. 36

3-6-1-5- نفوذپذیری اجتماعی شالیکاران. 36

3-6-1-6- مشارکت اجتماعی شالیکاران. 36

3-6-1-7 – فعالیتهای آموزشی–ترویجی شالیکاران. 36

3-6-1-8- دانش فنی.. 37

3-6-1-9- نوع کانال­های ارتباطی.. 37

3-6-1-10- اثرات زیست محیطی کنترل ساقه خواربرنج. 37

3-6-2- متغیروابسته. 37

3-7- فرضیه های تحقیق. 37

3-8- روش تجزیه وتحلیل داده ها 38

3-8-1- آمارتوصیفی.. 39

3-8-2- آماراستنباطی.. 39

 

تجزیه و تحلیل داده ­ها:40

4-1- مقدمه. 41

4-2- یافته هایت وصیفی.. 41

4-2-1- ویژگیهای فردی.. 41

4-2-2- ویژگیهای نظام زراعی.. 43

4-2-3- ویژگیهای اقتصادی.. 45

4-2-4- دانش کنترل آفت ساقه خواربرنج. 47

4-2-4-1- دانش کنترل شیمیابی آفت ساقه خواربرنج. 47

4-2-4-2- دانش کنترل بیولوژیک آفت ساقه خواربرنج. 49

4-2-5- نفوذپذیری اجتماعی.. 51

4-2-6- مشارکت اجتماعی.. 52

4-2-7- فعالیتهای آموزشی-ترویجی.. 53

4-2-8- دانش فنی.. 54

4-2-9- اثرات زیست محیطی کنترل کرم ساقه خواربرنج. 55

4-3- آماراستنباطی.. 56

4-3-1- مقایسه ویژگیهای فردی،زراعی واقتصادی کشاورزان دوگروه بااستفاده ازآزمونt 56

4-3-2- مقایسه هزینه های کنترل شیمیایی باکنترل بیولوژیک… 58

فصل پنجم:59

بحث، نتیجه ­گیری و پیشنهادها:60

 5-1- مرورکلی برتحقیق. 61

5-1-1- مقدمه. 61

5-1-2- اهداف وسؤالات.. 61

5-1-3- محدوده تحقیق. 62

5-1-4- محدودیت تحقیق. 62

5-1-6- متغیرهای تحقیق. 62

5-1-7- فرضیه های تحقیق. 62

5-2- نتیجه گیری.. 63

5-2-1- یافته های توصیفی.. 63

5-1-2- یافته های استنباطی.. 68

5-3- بحث.. 68

5-4- پیشنهادها 70

5-4-1- پیشنهادهای پژوهش حاضر. 70

5-4-2- پیشنهادهایی برای پژوهشهای آینده 71

منابع: 72

پیوست ها 77

فهرست جداول

جدول2-1-چارچوب نظری تحقیق. 24

جدول  3-1- ارزشهای عددی گویه های پرسشنامه. 33

جدول  3-2- ارزشهای عددی گویه های پرسشنامه. 33

جدول  3-3- ارزشهای عددی گویه های پرسشنامه. 33

جدول 3-4- میزان اعتماد (پایایی) پرسشنامه بااستفاده ازروش آلفای كرونباخ. 34

جدول 4-1-توزیع فراوانی ویژگی های فردی شالیکاران (320=n) 42

جدول 4-2-توزیع فراوانی ویژگی های نظام زراعی شالیکاران. 44

جدول 4-3-توزیع فراوانی ویژگی های اقتصادی شالیکاران. 46

جدول 4-4-توزیع فراوانی شالیکاران براساس دانش کنترل شیمیایی آفت ساقه­خواربرنج. 48

جدول 4-5-توزیع فراوانی شالیکاران براساس دانش کنترل بیولوژیک آفت ساقه­خواربرنج. 50

جدول 4-6-میزان نفوذپذیری اجتماع یشالیکاران به ترتیب اهمیت موضوع (320n= ) 52

جدول 4-7- توزیع فراوانی شالیکاران موردمطالعه برحسب میزان نفوذپذیری اجتماعی(320n= ) 52

جدول 4-8-میزان مشارکت اجتماعی شالیکاران به ترتیب اهمیت موضوع (320n= ) 53

جدول 4-9- توزیع فراوانی شالیکاران مورد مطالعه برحسب میزان مشارکت اجتماعی.. 53

جدول 4-10-میزان فعالیت های آموزشی- ترویجی شالیکاران به­ترتیب اهمیت موضوع (320n= ) 54

جدول 4-11- توزیع فراوانی شالیکاران مورد مطالعه برحسب میزان فعالیتهای آموزشی (320n= ) 54

جدول 4-12-میزان دانش­فنی شالیکاران به ترتیب اهمیت موضوع (320n= ) 55

جدول 4-13- توزیع فراوانی شالیکاران مورد مطالعه برحسب میزان دانش فنی.. 55

جدول 4-14-اثرات زیست محیطی کنترل کرم ساقه خواربرنج به ترتیب اهمیت موضوع (320n= ) 56

جدول 4-15- توزیع فراوانی شالیکاران مورد مطالعه برحسب میزان اثرات زیست محیطی.. 56

جدول 4-16- توزیع فراوانی شالیکاران مورد مطالعه برحسب میزان اثرات زیست­محیطی…………………….57

فهرست اشکال

نقشه 3-1- نقشه استان گیلان 29

چکیده

میزان خسارت­های وارده به تولیدات کشاورزی به­وسیله علف­های هرز، بیماری­ها، حشرات وسایرآفات از کل خسارت­های وارده به محصولات کشاورزی که حدوداً 35 درصد می­باشد، به ترتیب 45، 30، 20 و 5 درصدتعیین شده است. اگرچه کنترل شیمیایی درمورد بسیاری ازعوامل خسارت­زا موثربوده وتحول زیادی درافزایش تولید بوجودآورده است، اما هزینه وتاثیر نامطلوب آنهابرمحیط­زیست وکیفیت محصولات کشاورزی منجر به توجه بیشتر به استفاده ازروش­هایی شده است که درآنها نیاز به مصرف مواد شیمیایی کم بوده یا نباشد. آفت کرم ساقه­خوار برنج یکی از آفات کلیدی برنج در استان گیلان بوده و هر ساله خسارت هنگفتی را به شالیکاران شهرستان رشت وارد می­نماید. روش­های مختلفی برای کنترل آفت ساقه­خواربرنج وجود دارد لذا این تحقیق سعی دارد از کلیه روش­های موجود، دو روش کنترل شیمیایی و بیولوژیک را از نظر اقتصادی مقایسه و به شالیکاران شهرستان رشت معرفی نماید بدین منظور در تحقیق حاضر از روش توصیفی همبستگی استفاده شده است.جامعه آماری این تحقیق را شالیکاران شهرستان رشت که جمعا 63000 نفر بودند، تشکیل دادند. با شیوه نمونه گیری تصادفی چند مرحله­ ای، 354 نفر به شکل تصادفی انتخاب و روایی محتوایی پرسش­نامه توسط کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان­گیلان که مرتبط با موضوع بودند، به­دست آمد. هم­چنین آزمون پایایی، به وسیله یک مطالعه راهنما برای به­دست آوردن ضریب اعتبار پرسش نامه انجام  و ضریب آلفای کرونباخ 907/0برای پرسش­نامه به­دست آمد. نتایج حاصل از آزمون t در خصوص ویژگی­های فردی، زراعی و اقتصادی کشاورزان استفاده­کننده از کنترل بیولوژیک در مقایسه با کشاورزان استفاده­کننده از کنترل شیمیایی نشان داد، متغیرهایی چون تعداد اعضای خانواده، سطح کل اراضی کشاورزی، سطح زیرکشت برنج، متوسط عملکرد، درآمد سالانه، درآمد سالانه برنج­کاری و درآمد متفرقه بین دو گروه، یعنی کشاورزان استفاده کننده از کنترل شیمیایی و بیولوژیک با هم اختلاف معنی­داری وجود ندارد. ولی در مورد سابقه برنج­کاری و سابقه کشاورزی، دو جامعه در سطح 99 درصد و در مورد سن دو جامعه در سطح 95 درصد، دارای اختلاف معنی­دار می­باشند. ضمناً تحقیقات حاضر نشان داد، بر اساس قیمت­های سال 1391 و با توجه هزینه های کنترل بیولوژیک در مقایسه با کنترل شیمیایی در هر هکتار شالیکاری، کنترل بیولوژیک از نظر اقتصادی قابل جایگزین با کنترل شیمیایی خواهد بود.

واژه­ های کلیدی: خسارت، آفت، کنترل شیمیایی، کنترل بیولوژیک.

فصل اول