پایان نامه : مقایسه ی تطبیقی حروف جر عربی و حروف اضافه ی فارسی |
 |
واژه های کلیدی: حروف جر، حروف اضافه، زبان عربی، زبان فارسی.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول:مقدمه
1-1-بیان مسأله ………………………………………………………………………………………………………………… 2
1-2-پیشینه ی تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 6
1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………….. 8
1-4-هدف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………. 9
1-5-سؤالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 9
1-6-روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………. 10
فصل دوم:حروف جر عربی و حروف اضافه ی فارسی
2-1-حروف…………………………………………………………………………………………………………. 12
2-2-قرابت میان دو زبان عربی و فارسی و بررسی علت آن…………………………………………… 12
2-3-حروف اضافه در زبان فارسی…………………………………………………………………………………….. 14
2-3-1-وجه تسمیه ی حروف اضافه……………………………………………………………………………….. 14
2-3-2-حروف اضافه از دیدگاه دستورنویسان…………………………………………………………………. 15
2-3-4- وظیفه ی حروف اضافه……………………………………………………………………………………….. 17
2-3-5-ویژگی های ظاهری حروف اضافه……………………………………………………………………….. 18
2-3-6-ساختمان حروف اضافه و انواع آن………………………………………………………………………. 18
2-4-حروف در زبان عربی ………………………………………………………………………………………………. 24
2-4-1-وجه تسمیه ی حروف جر و تقسیمات آن ها……………………………………………………. 24
2-4-2-انواع حروف جر…………………………………………………………………………………………………….. 25
2-4-3-اهمیت حروف جر………………………………………………………………………………………………… 27
2-5-تعدد معانی حروف…………………………………………………………………………………………………….. 28
فصل سوم: مقایسه ی تطبیقی حروف جر عربی و حروف اضافه ی ساده ی فارسی
3-1-گزینش حروف اضافه ی ساده ی فارسی در تطبیق با حروف جر عربی………………. 31
3-2-نمایندگان اصلی یک معنای مشترک در حروف جر عربی و حروف اضافه ی
ساده ی فارسی………………………………………………………………………………………… 32
3-2-1-مقایسه ی حرف جر «من» در زبان عربی و حرف اضافه ی «از» در زبان
فارسی …………………………………………………………………………………………………. 32
3-2-1-1-حرف جر «من»……………………………………………………………………………………………….. 32
3-2-1-1-1- “من” جاره زائده……………………………………………………………………………………….. 32
3-2-1-1-2-«من» جاره غیر زائده…………………………………………………………………………………. 33
3-2-1-1-2-1-ابتدای غایت……………………………………………………………………………………………. 33
3-2-1-1-2-1-1-ابتدای غایت مکانی…………………………………………………………………………. 34
3-2-1-1-2-1-1-2-ابتدای غایت زمانی………………………………………………………………………… 37
3-2-1-1-2-1-1-2-3-ابتدای غایت در اشخاص:…………………………………………………………. 39
3-2-1-1-2-1-1-2-4-ابتدای غایت در رویدادها: ………………………………………………………. 39
3-2-1-1-2- تبعیض………………………………………………………………………………. 40
3-2-1-1-3- بیان جنس…………………………………………………………………………………….. 41
3-2-1-1-4- تعلیل ……………………………………………………………………………………………… 43
3-2-1-1-5- تعویض ………………………………………………………………………………………… 45
3-2-1-1-6-استعلا…………………………………………………………………………………………….. 46
3-2-1-1-7- مجاوزت ……………………………………………………………………………………. 50
3-2-1-1-8- انتساب…………………………………………………………………………………….. 53
3-2-1-1-9- استعانت …………………………………………………………………………………. 55
3-2-1-1-10- تعریف …………………………………………………………………………………… 56
3-2-1-1-11- تفصیل………………………………………………………………………………….. 58
3-2-1-1-12- تفضیل…………………………………………………………………………….. 60
3-2-1-1-13- تباعُد……………………………………………………………………………….. 61
3-2-1-1-14-بیان منشأ یک امر…………………………………………………………….. 62
3-2-1-1-15-موافقت و مطابقت……………………………………………………………………. 63
3-2-1-1-16- تعاقب…………………………………………………………………………………. 65
3-2-1-1-17- ظرفیت………………………………………………………………………………. 66
3-2-1-3-معانی غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «از»………………………….. 67
3-2-1-3-1-اختصاص………………………………………………………………………………. 68
3-2-1-3-2-احتوا…………………………………………………………………………………………. 69
3-2-1-3-3-تکثیر در وصف ………………………………………………………………………. 69
3-2-1-4-معنای غیر مشترک موجود در حرف جر «من»…………………………. 70
3-2-1-4-1-مشابهت…………………………………………………………………………………… 70
3-2-2-حرف جر «باء » در عربی و حرف اضافه ی «به» در فارسی……………………………. 71
3-2-2-1- معانی مشترک حرف جر «باء» و حرف اضافه ی «به» ……………………………… 71
3-2-2-1-1-الصاق……………………………………………………………………………………….. 72
3-2-2-1-2-استعانت…………………………………………………………………………………. 74
3-2-2-1-3-استعلا…………………………………………………………………………………………… 75
3-2-2-1-4-تعویض و بدل………………………………………………………………………. 78
3-2-2-1-5-تعلیل………………………………………………………………………………………… 79
3-2-2-1-6- مجاوزت…………………………………………………………………………….. 80
3-2-2-1-7-انتهای غایت……………………………………………………………………………. 81
3-2-2-1-8-موافقت و مطابقت………………………………………………………………… 86
3-2-2-1-9-ظرفیت مکانی………………………………………………………………….. 87
3-2-2-1-10- ظرفیت زمانی………………………………………………………………………….. 88
3-2-2-1-11- مصاحبت…………………………………………………………………………. 90
3-2-2-1-12- مقابله………………………………………………………………………………………… 92
3-2-2-1-13- قسم…………………………………………………………………………………… 93
3-2-2-1-14- دلالت بر مقدار……………………………………………………………………… 94
3-2-2-1-15-«باء» مترادف «من» و «به» مترادف «از»……………………………………………… 96
3-2-2-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «به»……………………………………… 97
3-2-2-1-توضیح…………………………………………………………………………………………… 97
3-2-2-2-صیرورت………………………………………………………………………………………… 98
3-2-2-3-بیان حال…………………………………………………………………………………….. 98
3-2-2-4-استغراق………………………………………………………………………………….. 99
3-2-2-5- تعاقب و ترتیب…………………………………………………………………………. 100
3-2-2-6-مشابهت………………………………………………………………………………………. 100
3-2-2-7-مقاربت………………………………………………………………………………………… 101
3-2-3- معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «باء»………………………………. 102
3-2-3-1-باء النقل…………………………………………………………………………. 102
3-2-3-2-تفدیه ( فدا کردن )………………………………………………………………….. 102
3-2-3-4-بمعنای « تجاه ، أمام » …………………………………………………………………. 103
3-2-3-5-باء الزائد………………………………………………………………………………. 103
3-2-3-6-تبعیض…………………………………………………………………………………… 105
3-2-4-حرف جر «عن» و حرف اضافه ی « از »……………………………………….. 105
3-2-4-1-معانی مشترک حرف جر «عن» و حرف اضافه ی «از»:………………… 106
3-2-4-1-1-مجاوزت………………………………………………………………………………. 106
3-2-4-1-2- تعویض………………………………………………………………………………….. 107
3-2-4-1-3- استعلا…………………………………………………………………………… 107
3-2-4-1-4-تعلیل………………………………………………………………………………… 109
3-2-4-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «از»………………….. 109
3-2-4-3-معنای غیر مشترک موجود در حرف جر «عن»…………………………. 110
3-2-4-3-1-مرادف با معنای «بَعد»…………………………………………………………….. 110
3-2-5-حرف جر «إلی» و حرف اضافه ی «تا»…………………………………………….. 110
3-2-5-1-معنای مشترک حرف جر «إلی» و حرف اضافه ی «تا»………………… 111
3-2-5-1-1-انتهای غایت……………………………………………………………… 111
3-2-5-1-1-1-انتهای غایت حقیقی مکانی در حرف جر «عن»……………….. 111
3-2-5-1-1-2-انتهای غایت مجازی مکانی…………………………………………………………… 112
3-2-5-1-1-3-انتهای غایت حقیقی در زمان………………………………………………………………… 113
3-2-5-1-1-4-انتهای غایت مجازی زمانی…………………………………………………………………….. 113
3-2-5-1-1-5-انتهای غایت حقیقی در اشخاص…………………………………………………………… 114
3-2-5-1-1-6-انتهای غایت مجازی در رویدادها…………………………………………………………… 114
3-2-5-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «إلی»……………………………………………. 115
3-2-5-2-1-مصاحبت…………………………………………………………………………………… 115
3-2-5-2-2-تعلیل……………………………………………………………………………………….. 116
3-2-5-2-3-ظرفیت زمانی …………………………………………………………………………… 116
3-2-6-حرف جر «فی» و حرف اضافه ی « در »……………………………………………. 117
3-2-6-1-معانی مشترک حرف جر «فی» و حرف اضافه ی «در»……………….. 117
3-2-6-1-1- ظرفیت…………………………………………………………………………… 117
3-2-6-1-2-تعلیل…………………………………………………………………………………… 120
3-2-6-1-3-انتهای غایت…………………………………………………………………………… 121
3-2-6-1-4-توضیح:………………………………………………………………………………………… 122
3-2-6-1-5- بیان حالت…………………………………………………………………………………. 123
3-2-6-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «فی»……………………………… 124
3-2-6-2-1-استعلا…………………………………………………………………………………………… 124
3-2-6-2-2-مقایسه…………………………………………………………………………………….. 125
3-2-6-2-3-مصاحبت……………………………………………………………………………….. 125
3-2-6-3-معانی غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «در»…………………………………….. 126
3-2-6-3-1-مجاوزت………………………………………………………………………………………. 126
3-2-6-3-2-تعاقب………………………………………………………………………………………… 127
3-2-7-حرف جر «علی» و حرف اضافه ی «بر»……………………………………………………………. 127
3-2-7-1-معانی مشترک حرف جر «علی» و حرف اضافه ی «بر»……………………………… 127
3-2-7-1-1-استعلا………………………………………………………………………………………. 128
3-2-7-1-2-مجاوزت………………………………………………………………………………………. 129
3-2-7-1-3-مصاحبت………………………………………………………………………………… 130
3-2-7-1-4- تعلیل……………………………………………………………………………………….. 131
3-2-7-1-5- مطابقت……………………………………………………………………………………….. 132
3-2-7-1-6-الزام ………………………………………………………………………………………… 133
3-2-7-1-7- مخالفت…………………………………………………………………………………… 133
3-2-7-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «علی»:………………………………………….. 134
3-2-7-2-1-بیان حالت………………………………………………………………………… 134
3-2-7-2-2-به معنای «مِن»…………………………………………………………………… 135
3-2-7-2-3-ظرفیت زمانی……………………………………………………………………………..135
3-2-7-3-معانی غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «بر»……………………………………… 136
3-2-8-حرف جر «لام» و حرف اضافه ی «بهر» و «برای»…………………………………………… 136
3-2-8-1-معانی مشترک حرف جر «لام» و حرف اضافه ی «بهر» و «برای»:……………. 137
3-2-8-1-1- تعلیل…………………………………………………………………………………….. 137
3-2-8-1-2-مالکیت ……………………………………………………………………………………. 139
3-2-8-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «لام»…………………………………………….. 140
3-2-8-2-1-اختصاص………………………………………………………………………………………………………. 140
3-2-8-2-2-انتهای غایت…………………………………………………………………………………………………. 140
3-2-8-2-3-استحقاق………………………………………………………………………………………………………. 140
3-2-8-2-4-صیرورت……………………………………………………………………………………………………….. 141
3-2-8-2-5-ظرفیت…………………………………………………………………………………………………………. 141
3-2-8-2-6-تملیک………………………………………………………………………………………………………….. 142
3-2-8-2-7-تبلیغ…………………………………………………………………………………………………………….. 142
3-2-8-2-8-مقاربت………………………………………………………………………………………………………….. 143
3-2-8-2-9-تبعیض…………………………………………………………………………………………………………. 143
3-2-8-2-10-لام زائده…………………………………………………………………………………………………….. 144
3-2-8-2-11-برای تاكید نفی ………………………………………………………………………………………. 144
3-2-8-2-12-برای قسم………………………………………………………………………………………………….. 144
3-2-9-حرف جر «کاف» و حرف اضافه ی «چون»………………………………………………………. 145
3-2-9-1-معنای مشترک حرف جر «کاف» و حرف اضافه ی «چون»……………………….. 145
3-2-9-1-1- مشابهت ……………………………………………………………………………………………….. 145
3-2-9-1-1-1- شباهت از لحاظ هیئت…………………………………………………………………………. 145
3-2-9-1-1-2- شباهت از لحاظ جنس…………………………………………………………………………. 146
3-2-9-1-1-3-شباهت از لحاظ حالت……………………………………………………………………………. 147
3-2-9-1-1-4-شباهت از لحاظ مقدار……………………………………………………………………………. 147
3-2-9-2-معانی غیر مشترک موجود در حرف جر «کاف»:………………………………………….. 148
3-2-9-2-1-تعلیل……………………………………………………………………………………………………………. 148
3-2-9-2-2-تاکید …………………………………………………………………………………………………………… 149
3-2-9-2-3-در معنای اسمی ( به معنای مثل ): …………………………………………………………. 149
3-2-10-3-معنای غیر مشترک موجود در حرف اضافه ی «چون»…………………………….. 149
3-2-10-3-1-تفصیل……………………………………………………………………………………………………….. 150
3-2-11-حرف جر «حتی» و حرف اضافه ی «تا»:……………………………………………………….. 150
3-2-11-1-معانی مشترک حرف جر «حتی» و حرف اضافه ی «تا»:…………………………. 150
3-2-11-1-1-انتهای غایت………………………………………………………………………………………………. 151
3-2-11-1-2- تعلیل………………………………………………………………………………………………………… 152
3-2-12-دو حرف جر «مُذ ، مُنذُ» و حرف اضافه ی «از »…………………………………………… 152
3-2-13-حروف جر « حاشَ ، خَلا ، عَدا» و حروف اضافه ی « جز ، بجز»………………… 153
3-3-بررسی حروف اضافه ای که در جایگاه نماد اصلی یک معنی، معادلی در میان
حروف جر عربی ندارند………………………………………………………………………………………………………. 154
3-3-1-حرف اضافه ی «با»………………………………………………………………………………………………. 155
3-3-1-1-مصاحبت…………………………………………………………………………………………………………… 155
3-3-1-2-بیان حالت…………………………………………………………………………………………………………. 156
3-3-1-3-به معنای صاحب و دارنده ی صفت……………………………………………………………….. 156
3-3-1-4-تبلیغ…………………………………………………………………………………………………………………. 156
3-3-1-5-مخالفت……………………………………………………………………………………………………………… 157
3-3-1-6-مقابلت ………………………………………………………………………………………………………………. 157
3-3-1-7-استعانت…………………………………………………………………………………………………………….. 158
3-3-1-8-استدراک…………………………………………………………………………………………………………… 158
3-3-1-9-تعویض………………………………………………………………………………………………………………. 159
3-3-1-10-اختصاص………………………………………………………………………………………………………… 159
3-3-1-11-الصاق………………………………………………………………………………………………………………. 159
3-3-1-12-ظرفیت مکانی………………………………………………………………………………………………… 159
3-3-2-حرف اضافه ی «بی»……………………………………………………………………………………………. 160
3-3-2-1-نفی مصاحبت……………………………………………………………………………………………………. 160
3-3-2-2-نفی صفت…………………………………………………………………………………………………………. 160
3-3-2-3-بیان حالت…………………………………………………………………………………………………………. 161
3-3-3-حرف اضافه ی «را»……………………………………………………………………………………………… 161
3-3-3-1-علامت مفعول بی واسطه یا مستقیم……………………………………………………………… 162
3-3-3-2-قسم……………………………………………………………………………………………………… 162
3-3-3-3-تبلیغ…………………………………………………………………………………………………………………. 162
3-3-3-4- صیرورت………………………………………………………………………………………………………….. 163
3-3-3-5- فک اضافه………………………………………………………………………………………………………… 163
3-3-3-6-مقایسه»…………………………………………………………………………………………………………….. 163
3-3-3-7-مالکیت………………………………………………………………………………………………………………. 164
3-3-3-8-انتهای غایت……………………………………………………………………………………………………… 164
3-3-3-9- مترادف حرف اضافه ی «برای»…………………………………………………………………….. 164
3-3-3-10- تملیک…………………………………………………………………………………………………………… 165
3-3-3-11-مترادف حرف اضافه ی «به»……………………………………………………………………….. 165
3-3-3-12-مترادف حرف اضافه ی «از»………………………………………………………………………… 165
3-3-3-13-مترادف گروه حرف اضافه ای « از نظرِ »……………………………………………………. 165
3-3-3-14-: مترادف « صاحبِ ، دارنده ی ِ»…………………………………………………………………. 166
3-3-3-15- مترادف با « درباره ی »………………………………………………………………………………. 166
3-3-3-16-مترادف « به نظرِ »……………………………………………………………………………………….. 166
3-3-3-17- مترادف «برایِ، نزدِ »…………………………………………………………………………………… 166
3-3-3-18-مترادف حرف اضافه ی «بر»………………………………………………………………………… 167
3-3-3-19-مترادف « نسبت به، با»………………………………………………………………………………… 167
3-3-3-20-مترادف « بینِ ، میانِ……………………………………………………………………………………. 167
3-3-3-21-به معنای « سزاوارِ ، شایسته یِ»………………………………………………………………… 167
3-3-3-22- به منظور تخصیص مسندالیه………………………………………………………………………. 168
3-3-4-حروف جری که در جایگاه نماد اصلی یک معنی، معادلی در حروف
اضافه ی فارسی ندارند……………………………………………………………………………………………………… 168
3-3-4-1-«رُبَّ»………………………………………………………………………………………………………………… 168
3-3-4-1-1-تکثیر…………………………………………………………………………………………………………….. 168
3-3-4-1-2-تقلیل…………………………………………………………………………………………………………….. 169
3-3-4-2-حرف جر «تاء» و «واو» مفید معنای قسم……………………………………………………. 169
فصل چهارم:بررسی تفاوت های حروف در افاده ی یک معنای مشترک
4-1-مسأله ی نیابت حروف از یکدیگر…………………………………………………………………………….. 172
4-2-معانی مشترک حروف جر عربی و حروف اضافه ی فارسی…………………………………… 172
4-2-1-تعلیل …………………………………………………………………………………………………………………… 172
4-2-1-1-تعلیل در زبان عربی…………………………………………………………………………………………. 172
4-2-1-1-1-تعلیل در «من»…………………………………………………………………………………………… 173
4-2-1-1-2-تعلیل در «باء»…………………………………………………………………………………………….. 173
4-2-1-1-3-تعلیل در « ل »…………………………………………………………………………………………… 173
4-2-1-1-4-تعلیل در «علی»………………………………………………………………………………………….. 174
4-2-1-1-5-تعلیل در «عن»…………………………………………………………………………………………… 174
4-2-1-1-6-تعلیل در «فی»……………………………………………………………………………………………. 174
4-2-1-2-تعلیل در زبان فارسی………………………………………………………………………………………. 175
4-2-1-2-1-تعلیل در «برای»…………………………………………………………………………………………. 175
4-2-1-2-2-تعلیل در «به»……………………………………………………………………………………………… 175
4-2-1-2-3-تعلیل در «از »: ………………………………………………………………………………………….. 176
4-2-1-2-4-تعلیل در «بر»……………………………………………………………………………………………… 176
4-2-1-2-5-تعلیل در حرف اضافه ی «در»…………………………………………………………………… 176
4-2-استعلا …………………………………………………………………………………………………………………… 177
4-2-1-استعلاء در زبان عربی…………………………………………………………………………………………… 177
4-2-1-1-استعلا در «علی»…………………………………………………………………………………………….. 177
4-2-1-2-استعلا در «باء»………………………………………………………………………………………………… 177
4-2-1-3-استعلا در «عن»………………………………………………………………………………………………. 177
4-2-1-4-استعلا در «من»………………………………………………………………………………………………. 178
4-2-1-5-استعلا در «فی»………………………………………………………………………………………………. 178
4-2-2-استعلاء در زبان فارسی ……………………………………………………………………………………… 178
4-2-2-1-استعلا در «به»………………………………………………………………………………………………… 178
4-2-3-ظرفیت……………………………………………………………………………………………………………. 179
4-2-3-1-ظرفیت در زبان عربی………………………………………………………………………………………. 179
4-2-3-1-1-ظرفیت در «من»………………………………………………………………………………………… 179
4-2-3-1-2-ظرفیت مکانی در «باء»:……………………………………………………………………………… 179
4-2-3-1-3-ظرفیت زمانی در «باء»……………………………………………………………………………….. 180
4-2-3-1-4-ظرفیت زمانی در «إلی»……………………………………………………………………………… 180
4-2-1-3-5-ظرفیت زمانی در «علی»…………………………………………………………………………….. 180
4-2-3-1-6-ظرفیت در « لام»……………………………………………………………………………………….. 180
فرم در حال بارگذاری ...
|
[دوشنبه 1399-10-01] [ 08:55:00 ب.ظ ]
|
