فهرست مطالب:

1- فصل اول: کلیات تحقیق………………………… 2

1-1- مقدمه………………………… 2

1-2- بیان مسئله………………………… 2

1-3- ضرورت تحقیق…………………………. 3

1-4- سئوالات تحقیق……………………….. 5

1-5- فرضیات تحقیق……………………….. 5

1-6- اهداف تحقیق……………………….. 5

1-7- معرفی ساختار پایان نامه……………………….. 6

2- فصل دوم: معرفی منطقه مورد مطالعه و پیشینه تحقیقاتی………….. 8

2-1- مقدمه………………………… 8

2-2- معرفی منطقه مورد مطالعه………………………… 8

2-3- موقعیت  شهر  تهران…………………………. 9

2-4- معرفی مناطق 18 تا 22………………………… 9

2-5- پیشینه تحقیقاتی…………………………. 11

3- فصل سوم: مبانی نظری تحقیق…………………………. 15

3-1- مقدمه………………………… 15

3-2- مفهوم منطق فازی…………………………. 15

3-3- تفاوت سیستم های کلاسیک و فازی…………………………. 16

3-4- متغیرهای زبانی…………………………. 17

3-5- اعداد و مجموعه های فازی…………………………. 18

3-6- مجموعه های گسسته و محدود………………………… 20

3-7- مجموعه فازی پیوسته و نامحدود………………………… 20

3-8- تابع عضویت………………………….. 20

3-9- انواع توابع عضویت………………………….. 21

3-9-1- تابع عضویت مثلثی (Triangular-shaped)……………………….. 21

3-9-2- تابع عضویت گوسی…………………………. 22

3-9-3- تابع عضویت ذوزنقه ای…………………………. 22

3-9-4- تابع عضویت زنگوله ای……………………………..23

3-10- عملگرهای مجموعه های فازی…………………………. 23

3-11- انواع عملگرهای فازی…………………………. 24

3-12- سیستم استنتاج فازی…………………………. 26

3-13- انواع سیستم های استنتاج فازی…………………………. 26

3-13-1- سیستم فازی خالص…………………………… 27

3-13-2- سیستم فازی تاکاگی سوگنو کانگ ((TSK……………………

3-13-3- سیستم فازی با فازی ساز و غیر فازی ساز(سیستم فازی ممدانی)……..28

-13-34- سیستم فازی سوگنو(Sugeno)……………………….. 29

3-14- مراحل ساختن یک سیستم استنتاج فازی ممدانی…………. 29

3-14-1- فازی سازی مقادیر قطعی ورودی…………………………. 30

3-14-2- بیان قواعد سیستم و روش استنتاج…………………………. 30

3-14-3- غیر فازی سازی مقادیر فازی خروجی…………………………. 30

3-14-3-1- روش مرکز ثقل…………………………. 31

3-14-3-2- روش میانه ماکزیمم…………………………. 31

3-14-3-3- روش مرکز مجموع ها ………………………..32

3-14-3-4- روش میانگین وزنی…………………………. 33

3-15- توسعه………………………… 33

3-16- توسعة پایدار……………………….. 35

4- فصل چهارم: مواد وروش ها……………………….. 39

4-1- مقدمه………………………… 39

4-2- منابع داده ………………………..39

4-2-1- نقشه ی کاربری اراضی  منطقه مورد مطالعه…………… 40

4-2-2- دسترسی به خدمات و تسهیلات شهری…………………. 40

4-2-3- دسترسی به خدمات آموزشی…………………………. 41

4-2-4- نقشه  بیمارستان و مراکز بهداشتی…………………….. 41

4-2-5- شبکه ارتباطی………………………… 42

4-2-6- پارک های شهری…………………………. 43

4-2-7- تراکم جمعیت ………………………..44

4-3- نرم افزار های مورد استفاده……………………….. 45

4-4- روش تحقیق………………………… 45

 

 

4-4-1- روند نمای تحقیق…………………………. 45

4-4-2- تولید نقشه های معیار……………………….. 46

4-4-2-1- سازگاری کاربری ها……………………….. 46

4-4-2-2- استاندارد سازی داده ها……………………….. 48

4-4-2-3- دسترسی به خدمات…………………………..48

4-4-2-3-1- شبکه ارتباطی…………………………. 48

4-4-2-3-2- دسترسی به خدمات آموزشی………………………..49

4-4-2-3-3- دسترسی به پارک های شهری………………….. 51

4-4-2-4- امنیت در برابر زلزله………………………… 51

4-4-2-4-1- تراکم جمعیت………………………….. 51

4-4-2-4-2- استاندارد سازی میزان تخریب ساختمان ها در زمان وقوع زلزله…… 52

4-4-3- سیستم استنتاج فازی……………………….. 52

4-4-3-1- توابع عضویت………………………….. 53

4-4-3-2- فازی سازی معیارهای  سازگاری کاربری…………………………. 53

4-4-3-3- فازی سازی معیار دسترسی به خدمات………………………….. 54

4-4-3-4- فازی سازی معیار امنیت در برابر زلزله………………………… 55

4-4-3-5- قوانین فازی…………………………. 55

4-4-3-6- غیر فازی سازی مقادیر فازی…………………………. 56

4-4-3-7- تحلیل حساسیت پایداری کاربری ها به معیارهای ورودی………….. 56

5- فصل پنجم: نتایج و بحث……………………….. 59

5-1- مقدمه………………………… 59

5-2- نقشه های تولید شده در GIS………………………….

5-2-1- نقشه سازگاری کاربری ها……………………….. 59

5-2-1-1- نقشه فاصله و استاندارد شده دسترسی به بزرگراه ……………….60

5-2-2- نقشه فاصله و استاندارد شده دسترسی به خیابان های اصلی…… 61

5-2-3- نقشه فاصله و استاندارد شده دسترسی به مترو……………………….. 62

5-2-4- نقشه فاصله و استاندارد شده دسترسی به مدارس ابتدایی…………… 63

5-2-5- نقشه فاصله استاندارد شده دسترسی به مدارس راهنمایی…………. 64

5-2-6- نقشه فاصله و استاندارد شده دسترسی به دبیرستان…………… 65

5-2-7- نقشه فاصله و استاندارد شده دسترسی به پارک ها……………… 66

5-2-8- نقشه استاندارد شده دسترسی به بیمارستان و مراکز بهداشتی……. 67

5-2-9- نقشه استاندارد شده میزان تخریب ساختمان ها………………… 67

5-2-10- نقشه استاندارد شده تراکم جمعیت………………………….. 68

5-2-11- نقشه نهایی دسترسی به خدمات………………………….. 69

5-2-12- نقشه نهایی امنیت در برابر زلزله………………………… 70

5-3- قوانین فازی در سیستم استنتاج فازی طراحی شده……….. 71

5-4- نقشه وضعیت پایداری کاربری ها ………………………..73

5-5- توابع عضویت معیارهای ورودی و تابع عضویت خروجی……….. 74

5-6- تحلیل حساسیت معیارهای ورودی……………………….. 75

5-6-1- تحلیل حساسیت به معیار امنیت در برابر زلزله…………… 76

5-6-2- تحلیل حساسیت به سازگاری کاربری ها……………………….. 77

5-6-3- تحلیل حساسیت به معیار خدمات…………………………. 78

6- فصل ششم:جمع بندی  و پیشنهادات………………………….. 80

6-1- مقدمه……………………….. 80

6-2- جمع بندی……………………….. 80

6-3- آزمون فرض…………………………… 81

6-3-1- فرضیات تحقیق……………………….. 81

6-4- پیشنهادات………………………….. 82

منابع و مآخذ…………………………83

چکیده:

افزایش جمعیت و توسعه ی بی رویه شهرها به ویژه در حاشیه آنها، بدون توجه به ویژگی های محیطی و انسانی باعث صدمات جبران ناپذیری به محیط و ساکنان آن شده است. به همین علت مباحث توسعه پایدار در شهرها، به ویژه کلان شهرها همواره از موضوعاتی بوده است که مورد توجه برنامه ریزان شهری بوده است. اما در بیشتر مطالعات صورت گرفته در این زمینه تنها مفاهیم نظری پایداری کاربری ها مورد بررسی قرار گرفته است. لذا در تحقیق حاضر جهت کمی سازی شاخص های توسعه پایدار از سیستم استنتاج فازی استفاده شده است.

سیستم استنتاج فازی یک سیستم دانش مبنا بر پایه نظرات کارشناسی می باشد و معیار های با مقادیر قطعی را فازی نموده و بر اساس قوانین اگر – آنگاه تحلیل می کند و در نهایت خروجی تحلیل بصورت مقادیر حقیقی  نشان داده می شود. 

در تحقیق حاضر با نظر کارشناسی 13 معیار  موثر در سنجش پایداری کاربری ها انتخاب شده اند و پس از آماده سازی و تلفیق در GIS، در نهایت بصورت سه معیار سازگاری کاربری ها، امنیت در برابر زلزله و دسترسی به خدمات وارد سیستم استنتاج فازی شده اند. پس از  اجرای سیستم طراحی شده، نقشه پایداری کاربری ها تهیه و به منظور سنجش اثر گذاری هر یک از  معیارهای ورودی بر پایداری کاربری ها، تحلیل حساسیت صورت گرفته است.

نتایج حاصل از سیستم نشان می دهد،  پایداری کاربری های موجود در مناطق مورد مطالعه اکثرا در حد متوسط -محدود 0.4 تا 0.6- می باشد و بطور کلی منطقه 22 از وضعیت بهتری نسبت به بقیه  دیگر مناطق برخوردار است و  نا پایداری در کاربری های منطقه 20 نسبت به  دیگرمناطق بیشتر می باشد.  همچنین با انجام تحلیل حساسیت مشخص شد، در بین معیارهای سنجش پایداری،  معیار امنیت در برابر زلزله از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. به گونه ای که  بدون در نظر گرفتن این معیار، پایداری مناطق 18 تا 21  افزایش چشمگیری داشته و از پایداری منطقه 22 نیز کاسته شده است.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

ابهام و عدم قطعیت ذاتی حاکم بر علوم انسانی و به ویژه در  برنامه ریزی و تصمیم گیری، نیازمند روش هایی است که امکان بررسی ریاضی مفاهیم نادقیق این علوم را فراهم نمایند.مجموعه فازی به عنوان نظریه ای ریاضی برای مدل سازی در فرایندهای انسانی که در آن عدم دقت وجود دارد ، ابزاری بسیار کارآمد و مفید به شمار می آیند(Chen And other, 2001) و زمینه را برای استدلال، استنتاج، كنترل و تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان فراهم می آورد(جعفری و دیگران، 1388).

یکی از مسائل مهم در توسعه پایدار شهر تهران توجه به كاربری های شهری و چگونگی توزیع فضایی – مكانی آنها، به منظور استفادة بهینه از فضای شهری، مدیریت بهینه و تحقق شاخص های پایداری است. با توجه به اینکه معیارهای مورد استفاده در تحلیل پایداری کاربری های شهری متعدد است و از سویی ارزش گذاری بر این معیار ها اغلب کیفی و  بر پایه متغیرهای زبانی[1] بوده و دارای عدم قطعیت می باشد، لذا در تحلیل کاربری ها شهری بر اساس شاخص های توسعه پایدار استفاده از سیستم استنتاج فازی بسیار مناسب می باشد.

2-1- بیان مسأله

شهرنشینی، به طور کلی به عنوان روند رشد در نسبت جمعیت ساکن در مکانهای شهری که با رشد بالای جمعیت در داخل شهر و مهاجرت مردم از مناطق خارج، عمدتاً روستایی به شهری، همچنین تبدیل مداوم کاربری اراضی کشاورزی به شهری است،  مشخص می شود. در دهه های اخیر، رشد اقتصادی در شهرها سبب جذب مداوم ساکنان جدید به شهرها شده است به طوری که طی 25 سال آینده، حدود 2 میلیارد جمعیت جدید به شهرهای کشورهای درحال توسعه اضافه خواهد شد و توسعه صنعتی در مناطق شهری بزرگ نیز باعث استفاده بیش از حد از منابع می گردد. در کشورهای در حال توسعه، شهرهای بزرگ نسبت به شهرهایی که در سایر نقاط جهان قرار گرفته اند، با نرخ رشد بالاتری گسترش می یابند(Pradhan and Perera 2005).

با وجود اینکه تراکم در برخی شهرهای کشورهای در حال توسعه از تراکم شهری در کشورهای توسعه یافته بیشتر است، اما درکشورهای در حال توسعه، شهرها از پایداری کمتری نسبت به همتایان توسعه یافته خود برخوردارند( Richardson,2000). در واقع ریشه نگرش توسعه پایدار به نارضایتی از نتایج توسعه و رشد اجتماعی – اقتصادی در شهرها بر می گردد. در تمامی تعاریف مربوط به پایداری مبحث ارتقاءکیفیت زندگی ضمن در نظر گرفتن طرفیت تحمل محیط زیست و پاسخ گویی به نیاز های نسل حاضر بدون ایجاد محدودیت برای امکانات نسل آینده در راستای تأمین نیازهایشان مدنظر می باشد(صرافی، 1375). علاوه بر این می توان چنین عنوان نمود که ایده پایداری مفهومی است که چهار مؤلفه زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی را مورد توجه قرار می دهد( بحرینی ،1380).

روش های تحلیل و ارزیابی مسائل درGIS به دو دسته داده مبنا و دانش مبنا تقسیم می شوند. در روش های دانش مبنا بکارگیری و تلفیق داده های ورودی به وسیله کارشناسان و متخصصان تعیین می شود و این مدل ها عمومیت بیشتری نسبت به مدل داده مبنا دارند.

سیستم استنتاج فازی(FIS )، سیستمی دانش مبنا می‌باشد که با بهره گرفتن از  مجموعه ای از قوانین  و بکارگیری متغیر های زبانی(مانند خوب، متوسط، ضعیف و…) به عنوان ورودی، آن ها را به روابط های ریاضی تبدیل می کند و قادر به استخراج نتیجه گیری صحیح از  این داده ها می باشد.كل سیستم استنتاج فازی، بر پایه قوانین “اگر، آنگاه ” استوار است كه روابط مختلفی را میان متغیرهای ورودی و خروجی بر قرار می سازد. در این تحقیق معیارهای موثر در پایداری کاربری ها نظیر امنیت در برابر زلزله، سازگاری کاربری ها و دسترسی به خدمات، به صورت توابع فازی به عنوان متغیرهای ورودی وارد سیستم FIS شده و با بهره گرفتن از قوانین موجود در پایگاه دانش، خروجی های مناسب که در واقع درجه تناسب هر منطقه نسبت به وضعیت ایده آل از نظر توسعه پایدار می باشد، بدست خواهد آمد. همچنین حساسیت نقشه های خروجی به معیارهای ورودی نیز تحلیل می گردد.

3-1- ضرورت تحقیق

در دهه های اخیر افزایش جمعیت و رشد صنایع، در شهر ها مسایل و مشکلات گوناگونی را  به وجود آورده و ابعاد مختلف زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده است.این تحولات جدید شهرنشینی و رشد لجام گسیخته شهرها مشکلات بسیاری از جمله تخریب محیط زیست، کاهش فضاهای سبز، کاهش سرانه های مسکونی،آموزشی، درمانی و ناسازگاری کاربری ها و عدم دسترسی مناسب ساکنان آنها به خدمات را برای شهرنشینان و به وجود آورده است. با رشد سریع جمعیت جهان و تمرکز آن در شهرها،مفهوم توسعه پایدار شهری به عنوان مؤلفه اساسی تاثیرگذار بر چشم انداز بلندمدت جوامع انسانی مطرح گردید. در واقع مطرح شدن توسعه پایدار به عنوان یکی از استراتژی های اصلی قرن بیست و یکم نیز ناشی از اثرات شهرها بر گستره ی زیست کره و ابعاد مختلف زندگی انسانی است و بدون شک بحث از توسعه ی پایدار بدون توجه به شهرها بی معنی خواهد بود.

شهر تهران به عنوان پایتخت كشور مراحل رشد و توسعه خود را بسیار سریع تر از آهنگ طبیعی طی نموده است، چنانكه علی رغم رشد سریع جمعیتی، مساحت و وسعت این شهر نیز از رشد سریعی در دهه های اخیر برخوردار بوده است(قرخلو،1388). تهران براساس معیار سازمان ملل متحد  تنها كلان شهر كشور محسوب می شود كه با سهم 25 درصدی در تولید ناخالص داخلی، بیش ترین سهم را در ارائه ی خدمات، جمعیت متخصص، ساختمان سازی و حركت توسعه ای كشور بر عهده دارد. این مجموعه شهری براساس آمار سرشماری سال 1385 دارای 8/7 میلیون نفر جمعیت شهری است، كه سهم قابل ملاحظه ای از توان علمی، تخصصی، صنعتی و حركتی كشور را به خود اختصاص داده اند و انتظار می رود كه در زمینه تأمین نیازهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستی آنها برنامه ریزی های لازم انجام گردد. بنابراین، بستر سازی بر تحقق رشد شهرها و در نهایت، رشد كشور ضروری جلوه می كند.

در شهر تهران به دلیل عدم توجه به قانون و در پاره ای از موارد عدم وجود قانون، عدم نفوذ شهرداری در تعریف حوزه، بی توجهی به نحوه استفاده از اراضی در حاشیه شهر، دفع نامناسب فاضلاب شهری،مهاجرپذیری بالا و ناهمگونی

قیمت :14700 تومان

 

بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

 

و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.

 

پشتیبانی سایت :        *       parsavahedi.t@gmail.com

 

در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.

 

 

 

دانلود متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته زیست‌شناسی

 

گرایش : علوم گیاهی

 

عنوان : اثر بسترهای مختلف کاشت برپاسخ های فیزیولوژیکی و بیوشیمیاییBorzicactus aurantiacus

 

دانشگاه شیراز

 

دانشکده علوم

 

پایان نامه کار­­­­­شناسی ارشد

 

در رشته ­ی زیست‌شناسی-علوم گیاهی

 

اثر بسترهای مختلف کاشت برپاسخ های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی

 

Borzicactus aurantiacus

 

استاد راهنما:

 

دکتر ساسان محسن زاده

 

شهریور 1393

 

 

 

 

چکیده

در پژوهش حاضر اثر بسترهای مختلف کاشت برپاسخ های فیزیولوژیکی(رشد اندام هوایی و زمینی)، بیوشیمیایی (فعالیت آنتی اکسیدان، میزان ترکیبات فنلی، پرولین و قند) و اثرات ضدباکتری Borzicactus aurantiacus مورد بررسی قرار گرفت. کل نمونه­های برزی­کاکتوس که در بسترهای متفاوت کشت شده بودند با آب شسته، سپس خشک شدند و جهت آنالیزهای فیزیولوژیکی مورد استفاده قرار گرفت. نمونه گیاهان مورد آزمایش پس از شستشو، حذف گل و لای و قسمت‌های زائد در دمای اتاق به دور از نور مستقیم خورشید خشک گردیدند سپس از نظر پتانسیل آنتی اکسیدانی، میزان ترکیبات فنلی مورد بررسی قرار گرفتند. پتانسیل آنتی اکسیدانی با بهره گرفتن از DPPH(1,1-diPHeny1-2-picryl-hydrazyl)، میزان ترکیبات فنلی توسط Folin-Ciocalteu بررسی شدند. بیشترین طول ساقه مربوط به بسترکشت D و بیشترین وزن تر در بستر کشت C مشاهده شد. وزن خشک ساقه و وزن اشباع ساقه اثر معنی داری در سطح احتمال %5/0 مشاهده نشد. بیشترین تعداد ریشه در بستر کشت H، بیشترین وزن اشباع ریشه مربوط به بستر کشت E، بیشترین طول ریشه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه در بستر کشت F مشاهده شد. بالاترین پتانسیل آنتی اکسیدانی و بالاترین میزان ترکیبات فنلی در بستر کشت G مشاهده شد. یک ارتباط بین پتانسیل آنتی اکسیدانی با میزان ترکیبات فنلی گیاهان مورد مطالعه مشاهده شد. با توجه به پتانسیل آنتی اکسیدانی برزی کاکتوس می توان در صنعت تغذیه، داروسازی مورد استفاده قرار گیرند. بیشترین مقدار پرولین در بستر کشت C و بیشترین مقدار قند محلول در بستر کشت H بود که اختلاف معنی داری با بقیه بستر های کشت داشت. بیشترین میزان کلروفیل، بیشترین میزان کارتنوئید بیشترین میزان آنتو­سیانین در بستر­کشت E بدست آمد. عصاره هیدرو الکلی گرفته شده از اندام هوایی بیشترین اثر مهار کنندگی را بر روی  Pseudomonas aeruginosa و E.coli گذاشته است. بهترین بستر­کشت برای کاشت برزی­کاکتوس بستر کشت  Cو D توصیه می شود.

کلمات کلیدی: Borzicactus aurantiacus، بستر­کشت، پتانسیل آنتی­اکسیدانی، ترکیبات فنلی، خاصیت ضد­باکتریایی

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                   صفحه

فصل اول: مقدمه

     2

     2

    3

4

     4

  5

    5

    6

    8

    8

   10

    10

    11

   11

  11

    12

  13

  14

    15

     16

    17

    18

18

   19

    20

عنوان                                                                                                   صفحه

   20

    22

    22

بر پژوهشهای پیشین   25

    26

   27

    31

  32

     34

     34

  35

     35

     36

     36

     36

     37

  37

   37

 

   38

  38

     38

     38

  38

   39

     39

     40

  40

    40

عنوان                                                                                                   صفحه

    40

     41

  42

  42

     42

  43

    43

  44

     44

  45

    45

    46

    47

    47

  48

   48

    49

    49

   50

    51

    51

   52

53

     55

  56

  56

  56

  56

عنوان                                                                                                   صفحه

     57

  57

  57

  58

  58

  58

     59

   61

   62

   63

   64

    65

    66

    67

     67

68

  69

     71

     71

     71

     72

     73

    73

    74

  75

   76

 

 

 

 

فهرست جدول ها

 

 

عنوان                                                                                                     صفحه

 

جدول (1-1) فراهمی عناصر با   pHدر محیط کشت بر پایه پیت تغییر می کند. 9

جدول(1-2)آنالیز کود ورمی کمپوست گیلدا 16

جدول(1-3) تاثیر کلی ذرات اجزای خاک بر بعضی از خصوصیات و رفتار خاک ها 17

جدول (4-1) مقایسه میانگین اثر بسترهای کشت مختلف بر اندام هوایی برزیکاکتوس… 55

جدول(4-2) مقایسه میانگین اثر محیطهای کشت مختلف بر اندام زمینی برزیکاکتوس… 57

68

. 69

 

فهرست نمودارها

 

 

عنوان                                                                                                     صفحه

نمودار(4-1) میزان کلروفیل در بسترکشتهای متفاوت   58

نمودار (4-2 ) میزان کارتنوئید در محیط کشتهای متفاوت   59

نمودار ( 4-3) میزان آنتو سیانین در محیط کشتهای متفاوت را نشان میدهد. 60

نمودار(4-4) اثر بستر کشت بر مقدار پرولین   61

نمودار(4-5) اثر بسترکشت های مختلف بر میزان قندهای محلول استخراج شده ازاندام هوایی   62

نمودار(4-6) میزان ترکیبات فنلی کل   63

نمودار (4-7) پتانسیل آنتی اکسیدانی نمونه های برزی کاکتوس    64

نمودار (4-8) اثر بسترکشت های مختلف بر میزان درصد مهار رادیکال‌های DPPH   65

-1-برزی کاکتوس

 

کاکتوس از واژه یونانی آن(kaktos) به معنای گیاه خار­دار یا سوزش­دار گرفته شده است. همگی دارای شیرابه و مقدار فراوانی رطوبت را در خود نگاه می­دارند و در شرایط سخت و نامساعد رشد می­ کنند.کاکتوس­ها به سبب نداشتن برگ، کار اصلی برگ یعنی فتوسنتز و غذاسازی، تعریق و تعرق را به­وسیله ساقه­های خود که بند­بند، نیمه­گوشتی ودارای سبزینه اند، انجام می­دهند. خارها در رنگ­های گوناگون مسئولیت نگاه­داشت و حفاظت گیاه را بر عهده دارند. کاکتوس­ها از گروه گیاهان گوشتی  و از رده دولپه­ایهای جدا گلبرگ که سردسته تیره ویژه ای به نامCactaceae) ) می­باشند و با تیره­های دیگر دولپه­ایها، تفاوت­های کلی دارند. زیرا ساقه این گیاهان بسیار ضخیم و از حالت استوانه خارج و برگها نیز شکل اصلی خود را از دست داده­اند و به صورت خارها و تیغهای کوچکی در نقاط گوناگون در آمده­اند.

زادگاه و رویشگاه آنها قاره امریکا است و پس از رده ارکیده ها، بزرگترین تیره گیاهان را پدید آورده اند. در اندازه و شکلهای گوناگون دیده می شوند (مطلق زاده، 1388).

 

1-2-رده بندی برزی کاکتوس

 

رده بندی  برزی کاکتوس(مطلق زاده ، 1388)

 

 

 

 

 

 

تیره	Cactaceae
زیر تیره	Cactoideae
طایفه	Cereeae
زیر طایفه	Echinopsidinae
جنس	Borzicactus
گونه	B. aurantiacus

 

 

1-3-خصوصیات گیاهشناسی و اكولوژیكی

 

از نظر گیاه‌شناسی هر گیاه وابسته به خانواده کاکتاسه، باید تمام پنج خصوصیت زیر را دارا باشند:

۱. آرئول‌ها یا بالشتک‌های خار، بطور ثابت در تمام اعضاء وجود دارند. به جزء در تعداد کمی، آرئول دارای خارها یا موهای خار مانند ظریف به نام گلوشید و یا هر دو است.

۲. تمام کاکتوس‌ها چندساله هستند.

۳. میوه آنها سته تک خانه است.

۴. همگی دولپه هستند.

۵. گلبرگ‌های گل، در بالای تخمدان ظاهر می‌شوند.

چکیده

لیستریا مونوسایتوژنز باكتری گرم مثبت، هوازی تا بی هوازی اختیاری و میله ای شكل است كه باعث بیماری لیستریوزیس در انسان و حیوانات می شود. لیستریا مونوسایتوژنز یکی از مهم ترین پاتوژن های غذا زاد محسوب می گردد.

هدف از انجام این مطالعه بررسی اثرات بازدارندگی تیمول، نایسین و اسید لاکتیک به تنهایی و بصورت ترکیب با یکدیگر بر باکتری لیستریا مونوسایتوژنز تلقیح شده به قطعات مرغ در غلظت های پایین تر از حداقل غلظت مهاركنندگی می باشد. به این منظور 48 نمونه در 8 گروه برای بررسی اثر تیمول با غلظت  mg/ml04/0، نایسین/ml  gμ 6، اسید لاکتیک 2% و حالت های ترکیبی آن ها طی دوره ی هفت روزه نگهداری در یخچال مورد آزمایش قرار گرفت. تعداد باکتری ها در روزهای صفر، سه و هفت شمارش گردید. نتایج با بهره گرفتن از آزمون آماری Repeated measure ANOVA مورد ارزیابی قرار گرفت. میانگین تعداد باکتری در دوره 7 روزه بین گروه ها تفاوت معنی داری داشت (p<0.001). میانگین لگاریتم تعداد باکتری در دوره 7 روزه در تمام گروه ها به جز نایسین  به صورت معنی داری کمتر از گروه کنترل بود. مطالعه ی حاضر نشان داد بیشترین اثر مهارکنندگی به ترتیب مربوط به گروه اسید لاکتیک و ترکیب دوتایی (نایسین+اسید) و گروه ترکیب سه تایی (نایسین+اسید لاکتیک+تیمول) بود. نایسین به تنهایی اثر معنی داری در کاهش جمعیت باکتری نسبت به گروه کنترل نداشت و کمترین اثر را نسبت به گروه اسید لاکتیک و گروه تیمول داشت. تیمول به تنهایی اثر کمتری نسبت به حالت های ترکیبی با اسید و اثر بیشتری نسبت به حالت ترکیبی با نایسین از

خود نشان داد. نتایج این مطالعه نشانگر تاثیر مناسب اسید لاکتیک و ترکیبات دوتایی آن با نایسین و تیمول و ترکیب سه تایی نایسین، تیمول و اسید لاکتیک بر مهار رشد باکتری لیستریا مونوسایتوژنز است.

کلمات کلیدی: لیستریا مونوسایتوژنز، تیمول، نایسین، اسید لاکتیک

فهرست مطالب

 

اثر تیمول، نایسین و اسید لاکتیک بر روی لیستریا مونوسایتوژنز تلقیح شده به قطعات مرغ

 

مقدمه ……………………………………………………………………………………….1

فصل اول: بر تحقیقات انجام شده

1-1- لیستریا 3

1-1-1- رده بندی لیستریا 3

1-1-2- گونه های لیستریا 4

1-1-3- سروتایپ ها 4

1-1-4- طبقه بندی زیرگونه ها 5

1-1-5-رشد. 5

pH.. 6

1-1-7- اثر دما 7

1-1-8- اثر فعالیت آبی.. 7

1-1-9- انتشار در محیط.. 8

1-1-10- انتشار در مواد غذایی و انسان. 8

1-1-11- شیوع. 8

1-1-12- ویژگی های بیماری زایی.. 9

1-1-13- لیستریولازین o. 9

1-1-14- تهاجم درون سلولی.. 10

1-1-15- فعالیت تولید مونوسیت.. 11

1-2- بیماری لیستریوزیس… 12

1-2-1- شیوع. 12

1-2-2- منشاٴ ارگانیسم های بیماری زا 13

1-2-3- بیماری.. 13

در مواد غذایی.. 15

در مواد غذایی.. 15

1-5- نگهداری مواد  غذایی با بهره گرفتن از دماهای پایین.. 16

1-6- نگهداری مواد غذایی با بهره گرفتن از نگهدارنده های شیمیایی 17

1-6-1- اسید های آلی.. 18

1-6-2- اسید لاکتیک.. 18

 

1-6-3- نایسین.. 19

1-7- اسانس… 21

1-7-1- تیمول. 22

بر تحقیقات انجام شده 24

 

 

2- فصل دوم: مواد و روش‌ها

2-1- تعیینMIC نایسین و تیمول. 33

2-2- آماده سازی وسایل. 34

2-3- تهیه ی سوسپانسیون باکتری.. 34

2-4- ضدعفونی کردن قطعات مرغ. 35

2-5- تلقیح باکتری به نمونه ها 36

2-6- تیمار نمونه ها 36

2-7- آنالیز آماری.. 38

3- فصل سوم: نتایج

تحت تاثیر اسید لاکتیک، نایسین، تیمول و حالت­های ترکیبی آن­ها در دوره ی مطالعه. 40

3-2- مقایسه ی میانگین لگاریتم تعداد باکتری بین گروه های مختلف در دوره ی مطالعه. 43

4- فصل چهارم: بحث و نتیجه ­گیری

4-1- بحث.. 48

4-2- نتیجه گیری و پیشنهادات.. 60

منابع و مراجع. 61

فهرست جدول­ها

 

عنوان و شماره                                                                  صحفه

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

جدول شماره 3- 1: جدول میانگین، انحراف معیار، مینیمم وماکزیمم لگاریم تعداد باکتری در گروه کنترل، اسیدلاکتیک،  نایسین و تیمول. 41

جدول شماره 3- 2: جدول میانگین، انحراف معیار، مینیمم و ماکزیمم تعداد باکتری در حالت­های ترکیبی و کل گروه­های مورد مطالعه. 42

جدول شماره 3- 3: مقایسه میزان کاهش لگاریتم تعداد باکتری در گروه­­های مختلف مورد مطالعه  45

فهرست تصاویر

 

عنوان و شماره                                                                 صحفه

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

تصویر شماره 1- 1: ساختار شیمیایی اسید لاکتیک.. 19

تصویر شماره 1- 2: فرمول ساختمانی نایسین. 21

تصویر شماره 1- 3: ساختار شیمیایی تیمول. 23

تصویر شماره 2- 1: دستگاه بگ میکسر 37

تصویر شماره 2- 2: رشد باکتری لیستریا مونوسایتوژنز روی محیط کشت Palcam.. 37

تصویر شماره 3- 1: نمودار میانگین لگاریتم تعداد باکتری در گروه های مختلف.. 46

مقدمه

 

گوشت طیور یکی از مساعدترین مواد غذایی برای رشد باکتری های پاتوژن می باشد که به علت نحوه خاص کشتار و عمل آوری گوشت در معرض آلودگی قرار می گیرد. اکثر مراحل کشتار، در کشتارگاه طیور را می توان به عنوان مراحلی محسوب کرد که بالقوه می توانند لاشه ها را آلوده کنند. سرد کردن لاشه های طیور در مراحل آخر زنجیره کشتار، یکی از فاکتورهای مهم حفظ و نگهداری کیفیت گوشت مرغ به حساب می آید(1).

باکتری لیستریامونوسایتوژنز کوکوباسیل، گرم مثبت غیرهاگ زا می باشد. میزان و پراکندگی این باکتری در طبیعت زیاد است. این باکتری در انسان و حیوان بیماری زا است و عوارض مختلفی را ایجاد می کند. راه اصلی انتقال این باکتری به انسان از طریق مصرف غذاهای آلوده است. گوشت مرغ و ماهی دو منبع غذایی اصلی و مهم برای انسان به شمار می رود(2).

به منظور ماندگاری طولانی تر غذا ها و جلوگیری از رشد باکتری ها، از نگهدارنده های شیمیایی استفاده می گردد. اما امروزه بر استفاده کمتر از این روش ها تاکید می شود زیرا از یک سو مصرف کنندگان مواد غذایی خواستار غذاهای طبیعی با ماندگاری طولانی، همراه با کمترین تغییر در ساختار آن می باشند و از سوی دیگر خاصیت سرطان زایی و سمی بودن برخی از نگهدارنده های شیمیایی نیز برای انسان به اثبات رسیده است. از این رو فشار بر روی صنایع غذایی برای جایگزینی سریع نگهدارنده های شیمیایی و استفاده از نگهدارنده های طبیعی یکی از رویکرد های جدید در جهت ارتقاء سلامت غذا ها و به دنبال آن افزایش سطح سلامت عمومی جوامع می باشد(3).

[1] – Listeria monocytogenes

• فصل اول کلیات و بر تحقیقات انجام شده

   

1-1- لیستریا

 

1-1-1- رده بندی لیستریا

 

لیستریا باکتری گرم مثبت، فاقد توانایی تشکیل اسپور و میله ای غیر اسید فست[1] است که زمانی به عنوان (لیسترلا)[2] طبقه بندی شده بود. نام جنس آن در سال 1940 به لیستریا تغییر یافت. کلنی های لیستریا رنگ سبز-آبی براقی را زیر نور مورب نشان می دهند. اسیدهای تیکوئیک[3] نوع پلی (ریبیتول فسفات)[4] از ترکیب متداول یا تنها پلیمر ضمیمه ی دیواره ی سلولی گونه های لیستریا می باشند. لیپوتیکوئیک[5] اسید لیستریا گرایی[6] از نوع تغییر یافته می باشد که باعث تفکیک آن از گونه های دیگر می شود. اگرچه گونه های لیستریا معمولا کاتالاز تولید می کنند، اما سویه های کاتالاز منفی لیستریامونوسایتوژنز از مواد غذایی جداسازی شده اند. تست CAMP[7] به عنوان آزمایشی قطعی جهت لیستریا مونوسایتوژنز مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته است(4).

 

[1] – Non Acid-fast bacteria

[2] – Listerella

فصل اول: کلیات تحقیق

-1.­ مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….  2

1-2. بیان مساله……………………………………………………………………………………………………. 2

1-3-­ سؤال‏های تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 5

1-4-­ پیشینه­ی تحقیق……………………………………………………………………………………………… 5 

1-5-­ فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………… 8

1-6-­ حدود پژوهش………………………………………………………………………………………… 8

1-7-­ اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………. 9

1-8-­ معرفی الگو یا روش کار…………………………………………………………………………. 10

1-9-­ نارسایی ها و مشکلات عمده تحقیق……………………………………………………………… 10

فصل دوم: مبانی نظری

2-1-­ مقدمه………………………………………………………………………………………………………….­13

2-2-­ شهر و نظریه­ های اجتماعی………………………………………………………………………… 14

2-2-1-­ مکتب آرمان­گرایی……………………………………………………………………………………. 14

2-2-2-­ مکتب اصلاح­گرایی………………………………………………………………………………….. 14

2-2-3- مکتب شیکاگو………………………………………………………………………………………… 14

2-2-4-­ مکتب مدرنیسم…………………………………………………………………………………… 14

2-2-5-­ مکتب فرامدرنیسم…………………………………………………………………………… 15

2-2-6-­ مکتب فرهنگ گرایی…………………………………………………………………………. 15

2-2-7-­ مکتب طبیعت ­گرایی……………………………………………………………………………….. 16

2-2-8-­ مکتب فلسفه ­گرایی…………………………………………………………………………………. 16

2-2-9-­ مکتب فن­گرایی…………………………………………………………………………………….. 16

2-2-10-­ مکتب آمایش انسانی…………………………………………………………………………… 16

2-3-­ معماری اسلامی و نماد­های بارز آن…………………………………………………………….. 17

2-3-1-­ درآمد………………………………………………………………………………………………….. 17

2-3-2-­ برخی از نمادهای معماری اسلامی…………………………………………………………… 19

2-3-2-1-­ گنبد………………………………………………………………………………………….. 19

2-3-2-2-­ طاق………………………………………………………………………………………….. 19

2-3-2-3-­ مفهوم امام یا پیشوا………………………………………………………………………… 20

2-3-2-4-­ نور و رنگ…………………………………………………………………………………… 20

2-3-2-5-احجام سه گانه­ی کروی………………………………………………………………… 21

2-3-2-6- دایره ………………………………………………………………………………………… 21

2-4- مباحثی در علوم رفتاری و روانشناسی محیط……………………………………….. 21

2-4-1- پدیدار شناسی…………………………………………………………………………………. 21

2-4-2-­ مفهوم مکان……………………………………………………………………………………. 22

2-4-3-­ هویت مکان………………………………………………………………………….. 22

2-4-4-­ حس مکان………………………………………………………………………………… 23

2-4-5-­ حس لامکانی یا احساس بی­مکانی…………………………………………………….. 24

2-4-6-­ حافظه­ جمعی…………………………………………………………………………. 25

2-4-7-­ خرد جمعی……………………………………………………………………………. 25

2-4-8-­ شعور و حافظه­ جمعی……………………………………………………………… 26

2-5-­ وجه سوم در هستی­: ماده،‌ انرژی و ” شعور ” …………………………………….. 26

2-5-1-­ نظریه­ی شعور…………………………………………………………………………….. 26

2-5-2-­ پزشکی هومیوپاتی……………………………………………………………. 28

2-6-­ استفاده از نظریه­ی شعور و تشریح شعور در حوزه­ کلام……………………. 28

2-6-1-­ شعور در کلام………………………………………………………………………….. 28

2-6-2-­ شعور مثبت و منفی…………………………………………………………………. 29

2-6-3-­ تشعشع در کلام……………………………………………………………………….. 30

2-6-4-­ تشعشع شعوری…………………………………………………………………………. 30

2-6-5-­ شارژ شعوری……………………………………………………………………………… 31

2-6-6-­ روح جمعی……………………………………………………………………………. 31

2-6-7-­ شواهد تذکر به ” روح جمعی ” در قرآن…………………………………………… 32

2-6-8-­ شواهدی مبنی بر وجود آگاهی نسبت به مباحث شعور و تشعشع شعوری در فرهنگ اسلامی.. 33

2-7-­ نقد و بررسی مباحث روانشناسی محیطی از منظر شعور……………………….. 34

2-7-1- معماری، هرمنوتیک، شعور و القای حس و معنا در ناخودآگاهی……………….. 34

2-7-2-­ جمع­بندی مختصر از نظریه­ های پدیدارشناسانه در خصوص روانشناسی محیط…… 35

2-7-3- تحلیل ماهیت حس­مکان و حس تعلق به اجتماع از منظر شعور………………….. 36

2-7-4- حس تعلق به مکان در شهر­های قدیمی و شهرهای سنتی………………………… 37

2-8- تاملی بر شهرسازی در جهان اسلام از منظری نو و از بُعد شعور…………………. 40

2-8-1- درآمد……………………………………………………………………………………….. 40

2-8-2- شهرسازی اسلامی در سیره­ی پیامبر اکرم (ص……………………………… 40

2-8-3- شهرسازی اصفهان­، تجلی نمونه ­ای از شهرسازی ایدئولوژیک ایرانی­-اسلامی….. 43

2-9-­ تعاریف و مفاهیم……………………………………………………………………………. 44

2-9-1- تعریف فرهنگ…………………………………………………………………………….. 44

2-9-2-­ ریشه­ مفهومی ” شهر-فرهنگ………………………………………………………… 45

2-9-3- تعریف مدل “شهر- فرهنگ……………………………………………………………….. 45

2-9-4-­ تعریف “میدان شعوری………………………………………………………………….. 45

 

 

2-9-­5- نقش میدان شعوری در شکل­ گیری کائنات و علت جاذبه­ی اجرام سماوی در قرآن………. 46

2-9-6-­ اهمیت میدان شعوری فضا-زمان در سرنوشت شهرها و حوادث طبیعی……… 47

2-10- پایداری و مفهوم آن…………………………………………………………………………. 49

2-10-1-­ پیدایش مفهوم پایداری…………………………………………………………………. 49

2-10-2-­ توسعه­ پایدار……………………………………………………………………………… 49

2-10-3-­ ابعاد توسعه­ پایدار……………………………………………………………………… 49

2-10-3-1-­ پایداری اکولوژیکی………………………………………………………………………. 49

2-10-3-2-­پایداری اجتماعی……………………………………………………………………… 50

2-10-3-3-­ پایداری اقتصادی…………………………………………………………………………. 50

2-10-3-4-­ پایداری محیطی در فرهنگ قرآن…………………………………………….. 50

2-11-­­­ اصول پیشنهادی شهر-فرهنگ در جهت هویت بخشی ایرانی-اسلامی به مجتمع­های زیستی… 51

2-11-1- جمع­گرایی در اجتماع و تلاش در جهت رواج فرهنگ اجتماع محور………… 51

2-11-2-کانون­کرایی در بافت و ساخت شهر از طریق جایگزاری کاربری­های عمومی در نقاط متراکم مجتمع­های زیستی در جهت ایجاد یک میدان شعوری………………………………… 52

2-11-3-­ قدسی سازی با تشعشعی نقاط کانونی شهر و ایجاد محیط ارزشی در هسته­ی مرکزی شهر با انعکاس این مفاهیم در میدان شعوری……………….52

2-11-4-­ برنامه ­ریزی سیستمی شهر در جهت ایجاد یک کل واحد از بُعد شعوری، کالبدی و اجتماعی….. 53

2-11-5-­ عدم تفکیک “فرد” از “اجتماع”، مسئولیت افراد در قبال سرنوشت جامعه و تشویق به مشارکت عمومی…..53

2-11-6-­ حفظ و ترویج آداب و رسوم اجتماعی-عقیدتی که به صورت عمومی برگزار می­ شود و لزوم فضاهایی در مراکز زیستی برای انجام این امور…………………….. 54

فصل سوم: معرفی محدوده­ مورد مطالعه

3-1-­ مقدمه……………………………………………………………………………………………. 56

3-2-­ موقعیت جغرافیایی……………………………………………………………………….. 56

3-2-1-­ موقعیت و وسعت شهرستان خوی……………………………………………………. 56

3-2-2- موقعیت جغرافیایی شهر خوی……………………………………………………….. 57

3-2-3- محدوده­ ­حوزه­  طبیعی شهر………………………………………………………. 57

3-3-­ مطالعات جغرافیای طبیعی محدوده ی مورد مطالعه……………………………… 57

3-3-1- زمین شناسی منطقه خوی……………………………………………………………. 57

3-3-2-وضعیت تکتونیکی و زلزله­ خیزی شهر خوی…………………………………….. 58

3-3-3- وضعیت توپوگرافی………………………………………………………………………. 58

3-3-4-­ مطالعات اقلیمی………………………………………………………………………… 59

3-3-4-1-­ دما………………………………………………………………………………………. 59

3-3-4-2-­ بارش………………………………………………………………………………………. 59

3-3-4-3-­ رطوبت……………………………………………………………………………… 60

3-4- مطالعات جغرافیای انسانی محدوده­ مورد مطالعه…………………………. 61

3-4-1- ویژگی­های اجتماعی جمعیت خوی…………………………………………….. 61

3-4-1-1-­ رشد جمعیت در شهر خوی از سال 1335 تا 1390………………………61

3-4-1-2-­ درصد رشد جمعیت خوی در دوره­ های مختلف سرشماری…………….. 62

3-4-1-3-­ بعد خانوار…………………………………………………………………………… 62

3-4-1-4- وضعیت سواد…………………………………………………………………….. 63

3-4-1-5- مهاجرت…………………………………………………………………………….. 64

3-4-2- ویژگی­های اقتصای جمعیت شهر خوی…………………………………………… 64

3-4-2-1-­ وضعیت اشتغال در شهر خوی…………………………………………………. 64

3-4-2-2-­ نرخ اشتغال مردان و زنان………………………………………………………. 65

3-5-­ ویژگی­های تاریخی و فرهنگی در منطقه­ خوی………………………………. 66

3-5-1- سابقه تاریخی………………………………………………………………………….. 66

3-5-2-­ وجه تسمیه…………………………………………………………………………….. 67

3-6-­ بررسی وضعیت کالبدی شهر خوی………………………………………………….. 67

3-6-1-­ هسته­ی اولیه………………………………………………………………………… 67

3-6-2-­ بررسی ساخت شهر…………………………………………………………………… 68

3-6-3-­ وضعیت توسعه­ کالبدی شهر و جهات توسعه­ کالبدی آتی……………….. 71

3-6-4-­ بررسی بافت شهر………………………………………………………………….. 72

3-7-­ بررسی نحوه پراکندگی کاربری­های شاخص در شهرهای اسلامی………….. 73

3-7-1-­ کاربری مذهبی (مسجد) ……………………………………………………………… 73

3-7-2-­ کاربری آموزش­عالی (مدرسه) ……………………………………………………… 74

3-7-3-­ کاربری­های تجاری (بازار) …………………………………………………………… 75

3-7-4-­ کاربری­های فرهنگی-هنری…………………………………………………… 76

3-7-5­- سیستم محلات شهری…………………………………………………………. 77

3-8-­ شخصیت­های فرهنگی-مذهبی مدفون در شهر خوی………………………………… 78

3-8-1-­ شمس­الدین محمد بن علی بن ملک داد تبریزی معروف به “شمس تبریزی”…… 78

3-8-2- پوریای ولی………………………………………………………………………………. 79

3-8-3-­ امامزاده سید بهلول (ع) ………………………………………………………………. 80

3-8-4-­ امامزاده میرهادی سید کوثری (ع) ……………………………………………….. 81

3-8-5-­ امامزاده محمد (ع) …………………………………………………………………….. 81

3-9-­ جمع بندی…………………………………………………………………………………. 82

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ­ها

4-1- مقدمه………………………………………………………………………. 85

4-2- تحلیل ساخت و بافت شهر خوی از منظر ویژگیهای شهر اسلامی……….. 85

4-2-1-­ کانون­گرایی در بافت و ساخت شهر…………………………………………….85

4-2-2- کاربری مسجد…………………………………………………………………….. 86

4-2-2- کاربری تجاری (بازار) ……………………………………………………………. 88

4-2-3- کاربری آموزش عالی ( مدرسه) ………………………………………………. 89

4-2-4-­ محلات شهری………………………………………………………………………… 90

4-2-5-کاربری­های فرهنگی-هنری…………………………………………………………. 91

4-5-­ اقدامات انجام شده در خصوص تلاش برای هویت بخشی ایرانی-اسلامی به شهر…….. 93

4-6-­ تحلیل ویژگی­های شهر خوی  از نقطه نظر اصول شش گانه­ی “شهر-فرهنگ”……. 94

4-6-1-­ جمع­گرایی در اجتماع و تلاش در جهت رواج فرهنگ اجتماع محور……. 94

4-6-2-­ کانون­گرایی در بافت و ساخت شهر از طریق جایگزاری کاربری­های عمومی در نقاط متراکم مجتمع­های زیستی در جهت ایجاد یک میدان شعوری قوی………………. 95

4-6-3-­ قدسی­سازی بار شعوری نقاط کانونی شهر و ایجاد محیط ارزشی در هسته­ی مرکزی شهر……. 95

4-6-4-­ برنامه ­ریزی سیستمی شهر در جهت ایجاد یک کل واحد از بُعد شعوری، کالبدی و اجتماعی…. 96

4-6-5-­ عدم تفکیک “فرد” از “اجتماع”، مسئولیت افراد در قبال سرنوشت جامعه و تشویق به مشارکت عمومی… 96

4-6-6-­ حفظ و ترویج آداب و رسوم اجتماعی-عقیدتی که به صورت عمومی برگزار می­ شود و لزوم فضاهایی در مراکز زیستی برای انجام این امور…………………….. 97

4-7-­ جمع بندی…………………………………………………………………………. 97

فصل پنجم: آزمون فرضیه، جمع­بندی و نتیجه­ گیری و ارائه پیشنهادات

5-1-­ مقدمه…………………………………………………………………………………….. 100

5-2-آزمون فرضیه ها……………………………………………………………………….. 100

5-2-1- فرضیه­ اول……………………………………………………………………. 100

5-2-2-­ فرضیه­ دوم………………………………………………………………………….. 101

5-3- بحث و نتیجه ­گیری………………………………………………………….. 101

5-4- ارائه­ پیشنهادات…………………………………………………………….. 104

5-4-1- پیشنهاد اول: طرح پیشنهادی برای اجرایی­کردن شهر-فرهنگ در شهر خوی…….. 104

5-4-1-1- جانمایی شهر­–­فرهنگ در مطالعه موردی شهر خوی……………………. 104

5-4-1-2- عناصر اصلی میدان…………………………………………………………… 106

5-4-1-2-1- مسجد­جامع یا مصلای شهر……………………………………………… 106

5-4-1-2-2-­ موسسات علمی-آموزشی…………………………………………………. 107

5-4-1-2-3- حسینیه­ای برای کل شهر………………………………………………………… 108

5-4-1-2-4- بازارچه­ی محلی………………………………………………………………… 110

5-4-1-2-5- کاربری­های ورزشی……………………………………………………………. 111

5-4-2- پیشنهاد دوم……………………………………………………………………………. 112

5-4-3-­ پیشنهاد سوم……………………………………………………………………. 113

چکیده:

امروزه از بارزترین مشکلات شهر­سازی معاصر، بحران معنا اعم از اجتماعی و کالبدی در مکان است. پس از دوران پیروزی انقلاب اسلامی، انتظار بروز تغییرات در حوزه های مختلف فرهنگی، به تدریج وارد عرصه ­های کالبدی گردید و تمنای بازیابی هویت بومی ایرانی-اسلامی را بوجود آورد. اما خود شهر اسلامی، بیان جامع و منسجمی ندارد و به شهرهایی اطلاق می­ شود که در دوران قبل از مدرن، در سرزمینهای اسلامی شکل گرفته بود. هدف این پروسه، تدوین چارچوب کلی برای برنامه ­ریزی شهر ایرانی-اسلامی است. با تحلیل ماهیت و مکانیسم عملکرد پارامترهای روانشناسی­محیط از نقطه نظر بُعد شعور، و بکارگیری آن در برنامه ­ریزی شهری، می­توان به در آفرینش هویت ایرانی-اسلامی به شهرهای موجود گام برداشت و نیز در ساخت شهرها و شهرک­های جدید برمبنای آن اقدام نمود تا بتوان شهر را به محیطی بدل ساخت که شهروندان با قرارگیری در آن، با ناخودآگاهی خود، مفاهیم معنوی را ادراک نمایند. روش تحقیق با رویکرد کیفی و تحلیلی-تطبیقی می­باشد و در استخراج مفاهیم، از استدلال و استنتاج عقلی و منطقی نیز بهره برده شده­ است. در جمع­آوری داده ­ها، از روش اسنادی بهره برده شد. از روش میدانی نیز به صورت حضور در محیط و مشاهده و اداراک ذهنی در مطالعات روانشناسی­محیط استفاده شد. در تایید و اثبات مباحث، به استنادات قرآنی و مباحث معرفتی تاویل قرآن نیز ارجاع داده شد. با مطالعات روانشناسی­محیط از نقطه نظر عنصر شعور، نگاهی دوباره به شهر اسلامی و ایرانی-اسلامی انداخته شد. بر این اساس، چینش کاربری­های مثبت و ارزشی در مرکز شهر، آگاهانه بوده و از مبانی عمیق عرفانی بهره برده شده است. با بازبینی و بروز رسانی ویژگی­ها و شاخصه­های آن، استفاده از معارف قرآنی و قلمروهای جدید علمی، چارچوبی تحت عنوان اصول ششگانه­ی شهر-فرهنگ تدوین شد که با بهره گرفتن از عامل  انتشار آگاهی در بعد سوم محیط، امکان هویت بخشی ایرانی-اسلامی به یک مجتمع زیستی را امری شدنی جلوه می­دهد. شهر-فرهنگ، با نگرش “شهر به عنوان یک پدیده­ فرهنگی”، در پی ایجاد محیطی است که با انتقال مفاهیم مثبت و معنوی به ناخودآگاهی شهروندان، هم سطح آگاهی را بالا ببرد و هم آنها را از درون، کنترل عقیدتی ­کند. بر این اساس، شهر ایرانی-اسلامی، یک میدان شعوری منطبق بر میدان کالبدی است که مفاهیم قدسی با پالس بالا در آن انعکاس می­یابند. با تدوین اصول و ضرورت های شهر-فرهنگ، و پیاده کردن طرح اجرایی آن در شهر خوی، به نحوه­ عملیاتی ­شدن آن نیز پرداخته شد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

اولین فصل پایان نامه ، به کلیات تحقیق اختصاص می­یابد. در این فصل، ابتدا به بیان مساله­ی تحقیق پرداخته می­ شود. موضوعی که در دستور کار قرار دارد و اهمیت و ضرورت پرداختن به این مساله به صورت اجمالی شرح داده می­ شود و در ارتباط با مسائل یاد شده، سوالاتی طرح می­ شود که با فرضیه­سازی در ادامه­ روند، در پی پاسخ­گویی به مسائل طرح­شده خواهیم بود. از مهمترین بخش­های این فصل، پرداختن به پیشینه­ی تحقیق و بررسی پژوهش­هایی است که محققان قبلی در زمینه­ موضوعات مربوط به عنوان پایان نامه ­ی حاضر انجام داده­اند. پس از پرداختن به روش تحقیق در روال حاضر، پرداختن به مسائل و مشکلات عمده در مسیر انجام پژوهش، پایان­ بخش مباحث فصل اول خواهد بود.

2-1- بیان مسئله

ظهور اسلام در شبه جزیره­ی عربستان در نیمه­ی قرن هفتم میلادی در محیطی عمدتا غیر شهری و زیر سلطه­ی قدرت­های پراکنده­ی قومی و سنت­های رایج زیست کوچندگی به وقوع پیوست (فکوهی،74:1383 و 75). سقوط ساسانیان در

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 3

1-2 بیان مسئله………………………………………………………………………………………………. 3

1-3 اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………. 5

1-4 اهمیت تحقیق………………………………………………………………………………………… 5

1-5 سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………… 5

1-6 پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………….. 5

1-7 روش تحقیق………………………………………………………………………………………….. 6

1-8 روش تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………….. 6

1-9 تعریف واژه ها………………………………………………………………………………………… 7

فصل دوم: ادبیات و مستندات، چاچوب ها و مبانی، سابقه و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………….. 9

2-2 مکان یابی…………………………………………………………………………………………….. 10

2-3 ویژگی های موثر بر مکان یابی……………………………………………………………….. 11

2-4 انواع مدل های مکان یابی به روش کیفی و کمی………………………………………. 11

2-4-1 مدل کیفی……………………………………………………………………………………….. 11

2-4-1-1 نمره دهی……………………………………………………………………………………….. 11

2-4-1-2 روش فازی……………………………………………………………………………………. 12

2-4-2 مدل کمی…………………………………………………………………………………………… 12

2-4-2-1 مدل های مکان یابی روی سطح………………………………………………………. 13

2-4-2-2 مدل های مکان یابی روی شبکه……………………………………………………… 13

2-5 انواع مراکز خدمات درمانی…………………………………………………………………….. 13

2-5-1 اراضی خدمات درمانی………………………………………………………………………. 13

2-5-2 سرانه کاربری درمانی………………………………………………………………………… 14

2-6 بیمارستان…………………………………………………………………………………………… 15

2-6-1 مکان یابی بیمارستان……………………………………………………………………. 15

2-6-2 ویژگی های موثر در انتخاب مکان بیمارستان………………………………………. 15

2-7 معیارهای مکان یابی بیمارستان……………………………………………………………… 17

2-7-1 نزدیکی به مراکز مسکونی………………………………………………………………….. 17

2-7-2 فاصله از مراکز صنعتی……………………………………………………………………. 18

2-7-3 فضاهای سبز…………………………………………………………………………………. 18

2-8 روش های تعیین اولویت گزینه ها……………………………………………………… 18

2-8-1 روش ترکیب خطی وزنی (WLC)………………………………………………. 18

2-8-2 فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)………………………………………………… 19

2-8-2-1 چارچوب مفهومی فرایند تحلیل سلسله مراتبی…………………………… 19

2-8-2-2 ساختن سلسله مراتبی……………………………………………………………….. 19

2-9 روش AHP……………………………………………………………………………………….

فصل سوم: روش تحقیق

3-1 مقدمه………………………………………………………………………………………….. 23

3-2 موقعیت جغرافیایی اردبیل…………………………………………………………….. 23

3-3 ویژگی های جغرافیایی…………………………………………………………………… 24

3-4 تاریخچه شهر اردبیل………………………………………………………………………. 25

3-5 ساختار جمعیتی و اجتماعی اردبیل………………………………………………….. 26

3-5-1 جمعیت شهری اردبیل…………………………………………………………………… 26

 

 

3-5-2 تعداد خانوار در شهر اردبیل……………………………………………………………… 26

3-5-3 بعد خانوار در شهر اردبیل………………………………………………………………. 27

3-6 کاربری زمین شهری………………………………………………………………….. 27

3-6-1 وضعیت نظام کاربری اراضی اردبیل……………………………………………….. 29

3-6-1-1 دسترسی به خدمات درمانی………………………………………………… 30

3-6-1-2 کاربری تجاری……………………………………………………………………….. 31

3-6-1-3 کاربری آموزشی………………………………………………………………………… 31

3-6-1-4 کاربری ورزشی…………………………………………………………………………. 32

3-7 وضعیت کالبدی زیر ساخت ها و خدمات موجود………………………………. 32

3-7-1 برخورداری از شبکه آب و فاضلاب……………………………………………….. 32

3-7-2 برخورداری از شبکه تلفن و مخابرات……………………………………………… 33

3-7-3 برخورداری از شبکه برق……………………………………………………………. 33

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و بیان نتایج حاصله از تحقیق

4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………….. 35

4-2 تعریف معیارها و تهیه لایه های مورد نظر…………………………………………. 35

4-3 طبقه بندی مجدد داده ها…………………………………………………………….. 36

4-3-1 نزدیکی به مراکز مسکونی…………………………………………………………… 37

4-3-2  دسترسی به شبکه های ارتباطی اصلی………………………………………….. 38

4-3-3 نزدیکی به فضای سبز شهری……………………………………………………….. 41

4-3-4 فاصله از کارگاه های صنعتی………………………………………………………. 43

4-3-5 فاصله از مراکز بیمارستانی موجود………………………………………………. 44

4-3-6 فاصله از رودخانه………………………………………………………………………… 46

4-3-7 نقشه کاربری اراضی شهری……………………………………………………… 48

4-4 روش AHP………………………………………………………………………

4-5 همپوشانی (Overlay) کردن لایه های اطلاعاتی با بهره گرفتن از GIS………..

فصل پنجم: بحث و تفسیر و نتیجه گیر و جمع بندی

5-1 نتیجه گیری………………………………………………………………………………. 58

5-2 پاسخ به سوالات تحقیق………………………………………………………………. 59

5-3 پیشنهادات……………………………………………………………………………………. 60

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………. 63

چکیده:

موضوع دسترسی به خدمات شهری از جمله مسائل مهمی است كه ابعاد گوناگون امور شهری را تحت تأثیر قرار می دهد. خدمات بهداشتی- درمانی نمونه ای از این دسته است كه الزام در دسترسی مناسب به آن ها برای تمامی افراد ضروری می باشد. تصمیم گیری برای مكانیابی مراكز خدمات بهداشتی – درمانی از جمله بیمارستان  نه تنها از نظر نحوه ارائه خدمات و تحمیل هزینه ها به استفاده كنندگان حائز اهمیت است بلكه خود در توسعه شهر و تعیین الگوی توزیع مكانی تقاضا برای سكونت تأثیر قابل ملاحظه ای دارد. در این مطالعه، هدف عمده سنجش میزان كمبود بیمارستان ها در سطح شهر اردبیل، چگونگی توزیع جغرافیایی و مكانیابی بهینه این مراكز با توجه به استانداردها و ضوابط علمی بوده است. سپس با بهره گیری از امكانات سامانه اطلاعات جغرافیایی و تجزیه و تحلیل داده ­ها و در نهایت با بهره گیری از شاخص همپوشانی برای مكانیابی بهینه فضاهای شهری به منظور احداث بیمارستان در این شهر اقدام شد. در این پژوهش داده های مكانی از روی نقشه های رقومی تهیه و داده های توصیفی نیز با بهره گرفتن از آمار و پژوهش های کتابخانه ای جمع آوری گردید. سپس برای هر یک از عوامل تأثیرگذار در مكانیابی بیمارستان، لایه های مرتبطه (مراکز مسکونی، فضای سبز، شبکه ارتباطی، کاربری اراضی، فاصله از مراکز صنعتی، فاصله از مراکز بیمارستانی موجود، فاصله از رودخانه) تهیه  شد و در هر لایه حریم كاربری ها مشخص گردید؛ سپس با توجه به میزان تأثیر هر یک از معیارها و مقایسات زوجی به روش  AHP و به کمک نرم افزار Expert choice وزن لایه ها محاسبه شد، نهایتاً با بهره گیری از نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی، زمین های شهر اردبیل  برای انتخاب مكان مناسب احداث بیمارستان  در 4 دسته از عالی تا  ضعیف تقسیم بندی گردید. نتایج حاصله نشان می دهند كه توزیع فعلی بیمارستان در منطقه مورد مطالعه متناسب با توزیع جمعیت نیست وبیشتر بیمارستان ها  در قسمتهای مركزی شهر متمركز هستند. ضمناً مكان های تعیین شده برای بیمارستان، از نظرزمان دسترسی برای شهروندان مناسب می باشد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

شهرنشینی روندی مثبت است و شهرها موتور توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستند. لیکن در شهرهای کنونی کیفیت زندگی شهری از نظر آسایش، ایمنی و زیبایی با افت شدید رو به رو گردیده است. متاسفانه برنامه ریزی شهری معاصر نه تنها نتوانسته است بر این مشکلات فائق آید بلکه گاهی خود به تشدید آن ها کمک کرده است(کریمی،1385).  

در دهه اخیر به ویژه با توجه به هزینه های بالای خدمات پزشکی ناشی از توسعه و تکامل تکنولوژی پزشکی و نیز مشکلاتی که از نظر تامین مالی این هزینه ها برای اغلب دولت ها فراهم بوده است، سیاست گذاران و دولتمردان پذیرفته اند که بهداشت و درمان یک مسئله اجتماعی صرف نبوده و باید جنبه های اقتصادی نیز مورد توجه و بررسی قرار گیرد. لازم به ذکر است که در کشور ایران بیش از 5 درصد تولید ناخالص داخلی و 5 تا 10 درصد هزینه های دولت به این بخش اختصاص یافته است(فرح آبادی و همکاران،1389).

اما بررسی ها نشان می دهد که بیش از نیمی از منابع ملی بهداشتی در کشورهای مختلف به هدر می روند و در کشورهای توسعه نیافته، منابع محدود به صورت ناکارآمد مصرف می شوند و اعتبارات عمومی صرف خدماتی می شود که تناسب و اثر بخشی لازم را ندارند لذا ارزیابی عملکرد واحد های ارائه دهنده خدمات سلامتی، امروزه به موضوع بسیار مهمی  تبدیل شده و استفاده از نتایج ارزیابی ها، به عنوان یک ابراز مدیریتی غیر قابل چشم پوشی، برای تمام مدیران در سطوح مختلف سیستم سلامت عمومیت یافته است(فرح آبادی و همکاران،1389).

بنابراین این پایان نامه برآن است که به مسئله جا نمایی مکان های بهینه جهت استقرار مراکز درمانی در شهر اردبیل پرداخته تا در صورت مهیا بودن شرایط مالی برای مسئولان در مکان های مناسب مراکز بیمارستانی احداث گردد تا شهروندان دسترسی راحت تری به مراکز درمانی بویژه بیمارستانی داشته باشند.

2-1- بیان مسئله

از آن جایی که ایجاد مراکز خدماتی جدید مستلزم صرف هزینه های زیادی می باشد، بنابراین تعیین بهترین مکان این مراکز به نحوی که تعداد بیشتری از شهروندان از خدمات آن بهره مند شوند، بسیار مهم است. عدم انتخاب محل بهینه برای ایجاد یک بیمارستان مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد که از سال های گذشته در شهرهای بزرگ کسب شده است و حاکی از آن است که مکان یک بیمارستان نزدیک فضای سبز و پارک ها و دور از مناطق تجاری و شلوغ انتخاب گردد، راه های دسترسی به آن مناسب باشد یا به عبارت دیگر در نزدیکی را ه های اصلی شهر قرار داشته باشد، به مراکز با تراکم جمعیتی بالا نزدیک باشد تا تعداد بیشتری از شهروندان از خدمات آن بهره مند شوند و در نهایت در فاصله مناسبی از مراکز بیمارستانی موجود باشد تا توزیع خدمات درمانی در دورن شهر مناسب باشد (فرح آبادی و همکاران، 1390).

دسترسی به خدمات درمانی را می توان از دو بعد فقدان کاربری و عدم قرارگیری مناسب آن مورد بررسی قرار داد، فقدان یک فعالیت نیاز به احداث یک کاربری در یک منطقه است اما عدم قرارگیری مناسب مقوله ای است که یک فعالیت مکان یابی مناسبی نداشته و منجر به اتلاف وقت، انرژی، هزینه رفت و آمد، کاهش دسترسی، اجبار به استفاده بیشتر از اتومبیل و… می گردد (خاکپور و همکاران، 1390).

سیستم اطلاعات جغرافیایی تکنیکی کمی در تصمیم گیری، تعیین روندها و مکان یابی است که در مطالعات مربوط به مکان و سطوح مختلف برنامه ریزی به کار گرفته می شوند، روی آوردن به سیستم اطلاعات جغرافیایی امروزه از جمله کا رآترین شیوه ها برای ارتقای سیاست گذاری و نیز بهبود برنامه ریزی و اجرای طرح های شهری به شمار می رود. بنابراین برخوداری از یک شبکه اطلاعات جغرافیایی پیشرفته و کامل، بهترین زمینه را برای برنامه ریزی های گوناگون فراهم می آورد و موجب افزایش بهره وری در اجرای طرح ها، حتی در بخش های مختلف خدمات شهری می شود (احمدی و همکاران، 1390).

شهر اردبیل به عنوان مرکز استان اردبیل و به واسطه عواملی از قبیل مهاجرت روستا-شهری رشد فزاینده طبیعی جمعیت و نظایر اینها، با افزایش بیش از حد جمعیت و در نتیجه رشد فیزیکی بی برنامه در برخی از مناطق شهری مواجه بوده است. در حالی که از نظر توزیع فضایی بهینه و مکان گزینی عادلانه برای کاربری های خدمات عمومی مخصوصا خدمات بهداشتی و درمانی که دسترسی سریع و به موقع و راحت به آن ها دارای اهمیت است، فضای متناسبی در نظر گرفته نشده است. معمولا استقرار بسیاری از عناصر شهری و عمدتا انتفاعی بیشتر تابع ساز و کار های اقتصادی رقابت آزاد است، اما عناصر شهری عمومی غیر انتفاعی را نمی توان یکسره به ساز و کارهای اقتصادی بازار واگذار کرد، بلکه لازم است برای جبران ناکارآمدی های باراز به تصمیم ها و سیاست های مبتنی بر منافع تمسک جست که وظیفه اصلی برنامه ریزان و واحدهای خدمات عمومی بهداشتی و درمانی از آن جمله اند(یکانی فرد،1380). بنابراین، می توان گفت که برنامه ریزان می کوشند توزیع مراکز خدماتی را در محیط های شهری بهینه سازند و این توزیع متناسب با توزیع جمعیت و با میزان تقاضا در نقاط مختلف شهر باشد.