1           فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                                صفحه

فصل اول: 7

1-1 مقدمه. 8

1-2 تاریخچه. 8

1-3 خواص فیزیکی و شیمیایی پالادیم. 9

1-4 کاربردهای پالادیم. 10

1-5 اثرات بیولوژیکی پالادیم. 10

1-6 بر کارهای انجام شده بر روی پالادیم. 11

فصل دوم: تئوری.. 21

2-1 مقدمه ا ی بر روش های آماده سازی نمونه. 22

2-2 استخراج. 22

2-2-1……………………………………………………………………………………………………………………………………… استخراج مایع-مایع. 23

2-3 روش های میکرو استخراج. 23

2-3-1……………………………………………………………………………………………………………………………. میکرو استخراج با فاز مایع. 24

2-3-1-1میکرو استخراج مایع-مایع پخشی(DLLME ) 25

2-3-1-1-1روش… 25

2-3-1-1-2روابط حاکم بر میکرواستخراج مایع-مایع پخشی 26

2-3-1-1-3مزایا و معایب روش میکرو استخراج مایع-مایع پخشی.. 27

2-3-1-1-4ویژگی های حلال استخراج کننده و پخش کننده 28

فصل سوم: بخش تجربی.. 29

3-1 مقدمه. 30

3-2 بخش تجربی.. 30

3-2-1…………………………………………………………………………………………………… محلول های مورد استفاده و طرز تهیه آن ها 30

3-2-2………………………………………………………………………………………………………………….. دستگاه ها و وسایل مورد استفاده 32

3-2-3………………………………………………………………………………………………………………………………………………… طیف جذبی.. 33

3-2-4…………………………………………………………………………………………………… مطالعات اولیه برای بررسی سیستم استخراج. 34

3-2-5…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. روش کار 35

3-2-6 بررسی و بهینه سازی متغیرهای موثر بر حساسیت روش اندازه گیری پالادیم. 36

3-2-7…………………………………………………………………………. روش بررسی و بهینه سازی متغیرهای موثر بر حساسیت روش… 37

3-2-7-1بررسی اثر pH فازآبی.. 39

3-2-7-2بررسی اثر نوع بافر 42

3-2-7-3بررسی اثر حجم بافر 43

3-2-7-4بررسی اثر نوع حلال استخراج کننده و حلال پخش کننده 45

3-2-7-5بررسی اثر حجم حلال استخراج کننده و حلال پخش کننده 48

3-2-7-6بررسی اثر غلظت لیگاند. 51

3-2-7-7بررسی نوع حلال رقیق کننده 53

3-2-7-8بررسی زمان استخراج. 54

3-2-7-9بررسی اثر نمک (قدرت یونی) بر راندمان استخراج. 56

3-2-7-10 بررسی اثر زمان سانتریفیوژ 58

3-2-7-11بررسی اثر حجم نمونه آبی بر راندمان استخراج. 60

3-2-8…………………………………………………………………………………… شرایط بهینه میکرواستخراج مایع- مایع پخشی پالادیم. 63

3-3 رسم منحنی کالیبراسیون پیش تغلیظ.. 64

3-4 بررسی اثر مزاحمت.. 68

3-5 سایر ارقام شایستگی روش… 69

3-5-الف حد تشخیص… 70

3-5-ب دقت و صحت.. 70

 

3-5-ج محاسبه فاکتور غنی سازی و درصد بازیابی روش… 71

3-5-د ضریب مصرف.. 72

3-6 اندازه‏گیری پالادیم در نمونه‏های حقیقی.. 73

فصل چهارم: 79

4-1 سیستم شیمیایی مورد استفاده 80

4-2 ارقام شایستگی روش… 81

4-3 مقایسه روش پیشنهادی با برخی روش های موجود 81

4-4 نتیجه گیری.. 83

4-5 آینده نگری.. 83

مراجع. 8585

Abstract 91

 

 

 

 

 

 

2          فهرست شکل ها

 

عنوان                                                                                                 صفحه

شکل(2-1): میکرو استخراج مایع-مایع پخشی.. 26

شکل (3-1): طیف جذبی محلول شاهد و محلول نمونه. 34

شکل(3-2): منحنی کالیبراسیون مستقیم پالادیمII)) 39

شکل(3-3) : نمودار تأثیر pH فاز آبی بر سیگنال تجزیه ای.. 41

شکل(3-4): نمودار تأثیر نوع بافر بر سیگنال تجزیه ای.. 43

شکل)3-5(: نمودار تأثیر حجم بافر بر سیگنال تجزیه ای.. 45

شکل (3-6): تاثیر نوع حلال استخراج کننده و حلال پخش کننده بر سیگنال تجزیه ای.. 48

شکل (3-7): نمودار تأثیر غلظت لیگاند بر سیگنال تجزیه ای.. 52

شکل (3-8): بررسی اثر زمان استخراج. 55

شکل (3-9): نمودار  تأثیر قدرت یونی بر فرایند استخراج. 57

شکل (3-10): نمودار تأثیر زمان سانتریفیوژ بر سیگنال تجزیه ای.. 60

شکل (3-11): نمودار تأثیر حجم نمونه آبی بر میزان استخراج پالادیم در میکروگرم ثابت… 62

شکل (3-12): نمودار تأثیر حجم نمونه آبی بر میزان استخراج پالادیم با مقادیر مختلف آنالیت… 63

شکل (3-13): منحنی کالیبراسیون پیش تغلیظ در محدوده 20/0-020/0 میلی گرم بر لیتر پالادیم. 67

شکل (3-14): منحنی کالیبراسیون پیش تغلیظ در محدوده 20/1-20/0 میلی گرم بر لیتر پالادیم. 67

شکل (4-1): ساختار گسترده لیگاند 2-مرکاپتوبنزوتیازول.. 80

 

 

 

 

 

 

 

3         فهرست جدول ها

 

عنوان                                                                                                                 صفحه

جدول(1-1): خواص­عمومی­پالادیم                                                                                9

جدول(3-1): مواد شیمیایی مورد استفاده 31

جدول (3-2): پارامترهای دستگاهی برای اندازه گیری جذب پالادیم. 32

جدول (3-3): سیگنال های مستقیم برای محلول های پالادیم. 38

جدول (3-4): بررسی اثر pH بر میزان استخراج پالادیم. 41

جدول (3-5): بررسی اثر نوع بافر بر میزان استخراج پالادیم. 42

جدول (3-6): بررسی اثر حجم بافر بر میزان استخراج پالادیم. 44

جدول (3-7): بررسی اثر نوع حلال استخراج کننده و پخش کننده بر میزان استخراج پالادیم. 46

جدول (3-8): بررسی اثر حجم حلال استخراج کننده و حلال پخش کننده بر میزان استخراج پالادیم. 50

جدول (3-9): بررسی اثر غلظت لیگاند بر میزان استخراج پالادیم. 52

جدول (3-10): بررسی اثر نوع حلال رقیق کننده بر میزان استخراج پالادیم. 54

جدول (3-11): بررسی اثر زمان استخراج بر میزان استخراج پالادیم. 55

جدول (3-12): بررسی اثر قدرت یونی بر فرایند استخراج. 57

جدول (3-14): بررسی اثر حجم نمونه آبی بر میزان استخراج پالادیم در میکروگرم ثابت… 61

جدول(3-15) بررسی اثر حجم نمونه آبی بر میزان استخراج در غلظت ثابت… 62

جدول (3-16): نتایج مربوط به رسم منحنی کالیبراسیون پیش تغلیظ.. 66

جدول (3-17): نتایج حاصل از بررسی اثر گونه های مزاحم در اندازه گیری یون پالادیم. 69

جدول (3-18): نتایج حاصل از دقت و صحت روش پیشنهادی برای اندازه گیری پالادیم. 71

جدول (3-19): برخی پارامترهای تجزیه‏ای در اندازه‏گیری پالادیم. 73

جدول (3-20): نتایج حاصل از اندازه گیری پالادیم در آب.. 74

جدول(3-21): نتایج حاصل از اندازه گیری پالادیم در خاک… 75

جدول (3-22): نتایج حاصل از اندازه گیری پالادیم در سیر. 77

جدول (4-1): مقایسه روش پیشنهادی با برخی از روش های گزارش شده برای تعیین مقدار پالادیم. 82

 

 

4                فصل اول:

مقدمه

 

4-1      مقدمه

گسترش صنایع و استفاده روز افزون از فلزات سبب انتشار وسیع آن­ها در محیط زیست گشته است. به طوری که این فلزات از راه ­های گوناگون قادر به ورود به زنجیره غذایی و در نهایت سیستم ­های بیولوژیکی می‌باشند. افزایش عناصر فلزی به خصوص فلزات واسطه سنگین در محیط زیست حتی در مقادیر بسیار کم، آثار زیان باری را بر سلامتی انسان­ها و دیگر جانداران در پی دارد. از این رو شناسایی و تعیین مقدار فلزات سنگین جهت کنترل و جلوگیری از افزایش نامطلوب آنها امری ضروری است. یکی از فلزات سنگین پالادیم می‌باشد که در این قسمت پایان نامه به بررسی خصوصیات و اثرات پالادیم می­پردازیم.

4-2      تاریخچه

پالادیم در سال 1803 توسط ویلیام هید ولاستون[1] کشف شد، این عنصر توسط ولاستون دو سال بعد از کشف سیارک پالاس، نامگذاری شد. اسم این عنصر برگرفته از الهه یونانی خرد، پالادیون یا پالاس است. ولاستون این عنصر را در یک معدن پلاتین در آمریکای جنوبی کشف کرد. روزگاری ترکیب پالادیم کلرید برای درمان مرض سل به میزان 065/0 گرم در روز تجویز می­شد. این ترکیب عوارض جانبی زیادی داشت و فورا داروهای موثر دیگر جایگزین شدند[1].

فهرست مطالب

فصل اول /  معرفی پژوهش

چکیده فارسی.. 1

زمینه پژوهش…. 4

تعریف واژه­ های اختصاصی.. 12

اهداف و سوالات پژوهش.. 14

فصل دوم / دانستنی­های پژوهش

چارچوب پنداشتی.. 18

بر متون.. 45

فصل سوم / روش پژوهش

نوع پژوهش…. 57

محیط پژوهش…. 57

جامعه پژوهش…. 58

نمونه پژوهش…. 58

روش نمونه گیری و حجم نمونه. 59

ابزار گردآوری داده ­ها 60

روایی و پایایی ابزار 62

روش کار 63

روش تجزیه و تحلیل داده ­ها 64

ملاحظات اخلاقی.. 64

فصل چهارم / یافته­ های پژوهش

یافته­ های پژوهش…. 67

فصل پنجم / تعبیر و تفسیر یافته­ ها

بحث و بررسی یافته­ ها 83

نتیجه ­گیری نهایی.. 98

محدودیت­های پژوهش…. 100

کاربرد یافته­ ها 100

پیشنهادات برای پژوهش­های بعدی.. 102

منابع.. 103

 

مقالات منتشر شده از پایان نامه:

 

The Nature of  Hope among Iranian Cancer Patients

 

 

 

فهرست مندرجات و ضمایم:

• نمونه فرم جمع­ آوری اطلاعات
• تصویر مقاله
• صورتجلسه دفاع پایان نامه
• فرم ارزیابی نهایی پایان نامه
• چکیده انگلیسی

 

فهرست جداول، اشكال و نمودارها:

جدول شماره 1: مشخصات فردی – اجتماعی بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی (ره) اردبیل

جدول شماره 2: میانگین سطح امید در بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی (ره) اردبیل

جدول شماره 3: میانگین سطح حمایت اجتماعی (خانواده و دوستان) در بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی (ره) اردبیل

جدول شماره 4: میانگین سطح حمایت پرسنل درمانی (پزشکان و پرستاران) در بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی (ره)

 اردبیل

جدول شماره 5: ارتباط سطح امید با حمایت اجتماعی (خانواده و دوستان) در بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی (ره) اردبیل

جدول شماره 6: ارتباط سطح امید با حمایت پرسنل درمانی (پزشکان و پرستاران) در بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی (ره) اردبیل

جدول شماره 7: انواع امید در بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی (ره) اردبیل

جدول شماره 8: منابع امید در بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی (ره) اردبیل

جدول شماره 9: راهکارهای افزایش دهنده امید در بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی (ره) اردبیل

 

ماهیت امید و ارتباط آن با حمایت اجتماعی و حمایت پرسنل درمانی در بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به مرکز آموزشی- درمانی امام خمینی (ره) اردبیل، 1392

 

مقدمه: امید از مهمترین منابع مقابله­ای برای بیماران مبتلا به سرطان است. حمایت پرسنل درمانی و حمایت اجتماعی در ارتقاء امید نقش دارند. سطح حمایت پرسنل­درمانی و حمایت اجتماعی مهیا شده توسط خانواده و دوستان و ارتباط آن با امید و نیز انواع، منابع و راهکارهای ارتقاء دهنده امید در بیماران ایرانی مبتلا به سرطان مورد بررسی قرار نگرفته­اند. بنابراین، هدف این مطالعه بررسی ماهیت امید و ارتباط آن با حمایت اجتماعی و حمایت پرسنل درمانی در بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به مرکز آموزشی – درمانی امام خمینی (ره) اردبیل بود.

روش کار: این مطالعه توصیفی – همبستگی در مرکز آموزشی – درمانی امام ­خمینی (ره) وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اردبیل انجام گرفت. 230 بیمار دارای تشخیص قطعی سرطان با روش در دسترس در این مطالعه شرکت داده شدند. شاخص امید هرث، پرسشنامه حمایت اجتماعی واکس، پرسشنامه حمایت پرسنل درمانی نورتوس و پرسشنامه­ای طراحی شده جهت بررسی انواع امید، منابع و راهکارهای ارتقاء دهنده امید مورد استفاده قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل آماری یافته­ ها از نرم­افزار آماری SPSS و آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد.

نتایج: بیماران مبتلا سطح متوسط به بالایی از امید، حمایت اجتماعی و حمایت پرسنل درمانی داشتند. بین امید با حمایت اجتماعی و حمایت پرسنل درمانی رابطه مثبت و معنی­داری وجود داشت. اکثر بیماران ً بازگشت به زندگی طبیعی ً و ً شفای کامل بیماری با کمک پزشکان و داروها ً را نوع امید خود ذکر کردند. منابع معنوی، خانواده، پرسنل­درمانی و تکنولوژی درمانی

 

مهمترین منابع امید بودند. راهبردهای معنوی، حمایت خانواده، کنترل علایم بیماری و راهبردهای مورد استفاده توسط پزشکان و پرستاران مهمترین راهکارهای ارتقاء دهنده امید بودند.

نتیجه ­گیری:

حمایت خانواده، حمایت دوستان، حمایت پرسنل درمانی از عوامل موثر در امید در بیماران مبتلا به سرطان هستند و پرستاران و پزشکان می­توانند با فراهم کردن حمایت از بیماران، برخورد مناسب با آنها، برآورده­نمودن نیازهای معنوی بیماران و ارتقاء حمایت خانواده، در افزایش امید بیماران که یکی از روش­های سازگاری با بیماری بوده نقش مفید و موثری ایفا نمایند.

کلید واژه ­ها: امید، سرطان، حمایت اجتماعی، حمایت پرسنل درمانی، حفظ امید

 

معرفی پژوهش

معرفی پژوهش

 

عنوان پژوهش: ماهیت ­امید و ارتباط ­آن ­با حمایت­ اجتماعی ­و حمایت ­پرسنل­ درمانی ­در بیماران ­مبتلا به سرطان مراجعه ­کننده ­به  مرکز آموزشی – درمانی امام خمینی (ره) اردبیل، 1392

 

زمینه پژوهش

واژه ­سرطان ­برای ­توصیف ­بیش ­از 100  بیماری ­که ­در آنها­ سلول­ها به ­طور غیر عادی ­تکثیر یافته ­و بافت­های ­سالم را تخریب ­می­ کنند به کار می­رود (1). سرطان ­مشکل ­عمده ­بهداشتی ­در ایالات ­متحده آمریکا­­ و دیگر نقاط ­جهان ­بوده و بعد از بیماری­های ­قلبی ­و عروقی ­دومین علت مرگ ­محسوب ­می­ شود (2). سرطان ­یکی ­از شایع­ترین ­و شدید­ترین بیماری­های ­مشاهده ­شده در پزشکی ­و به ­عنوان ­یکی از معضلات ­سلامتی­ در دنیا ­مطرح ­بوده ­و شیوع ­آن ­در حال افزایش ­می­باشد (3). انتظار می­رود تعداد ­موارد جدید سرطان از 10 میلیون ­نفر ­در سال 2000 به 15 میلیون نفر در سال 2020 افزایش ­یابد و حدود 60 درصد این ­موارد در کشورهای­ کمتر توسعه یافته­ جهان ­خواهد بود (4). طبق آمار ارائه ­شده، در سال 2007، 12میلیون ­مورد جدید سرطان و نزدیک ­به 6/7 میلیون ­مرگ ناشی از این بیماری ­در جهان رخداده­ است (5, 6). همچنین، پیش ­بینی ­می­ شود در سال 2030 تعداد موارد جدید سرطان ­و مرگ ­ناشی ­از آن ­به­ ترتیب ­به 4/26 و 17 میلیون نفر برسد (7). درکشورهای ­منطقه ­مدیترانه ­شرقی ­سازمان ­بهداشت ­جهانی، سرطان ­چهارمین ­عامل ­مرگ ­و میر و مشکل مهم سلامتی ­رو به ­گسترش ­می­باشد (8). در ایران، سرطان ­سومین عامل ­مرگ و میر است (9) و بیشتر از 30 هزار نفر در اثر سرطان در هر سال ­فوت ­می­نمایند (10) و سالانه ­بیش ­از 50­­ هزار مورد جدید سرطان ­در ایران ­بروز می­نماید

 

(11). پیش ­بینی ­می­ شود تا سال2020 تعداد مرگ ­و میر سرطان در ایران به 62 هزار نفر برسد (12). بر اساس ­آمارهای منتشر شده­ توسط ­وزارت ­بهداشت تعداد موارد ابتلا به­ سرطان ­در سال1382، 38469 نفر بوده­ که در سال1387به 76159 نفر رسیده­ است (13). مطالعه موسوی و همکاران ­نیز نشان ­داد که ­در سال 1383 میزان­ بروز سرطان ­برای زنان 98 درصد هزار نفر و برای ­مردان 110 درصد هزار نفر و میزان مرگ 41 درصد هزار نفر برای زنان و 65 درصد هزار نفر جمعیت ­برای ­مردان ­بوده ­است (14). در سال 1385 از تعداد كل 59786 مورد سرطان ثبت ­شده تعداد 33770 مورد مربوط ­به ­مردان ­­و 26016 مورد مربوط ­به ­زنان و در سال1386 از تعداد كل 62040­ مورد سرطان تعداد 34636 مورد ­­­مربوط ­به مردان ­­­و 27404 مورد مربوط ­به ­زنان ­بوده است (15).

سرطان باعث کاهش اعتماد به­ نفس ­بیماران ­و آسیب­پذیرتر شدن ­آنها در مقابل ­مشکلات­ و اختلال ­در فعالیت­های روزمره ­و اجتماعی آنان می­گردد (16) و به ­عنوان ­یک ­پدیده ­اجتماعی با ایجاد نابسامانی ­در انجام ­نقش­های ­معمول و ایجاد بحران ­در بیمار باعث ­مختل ­شدن ارتباطات ­فردی ­و غیر موثر شدن ­مکانیسم­های­ سازگاری وی ­شده ­و به ­علت بستری­شدن­­های مکرر در بیمار ایجاد تنش ­روانی ­می­ کند (17). ابتلاء به­ سرطان ­با تاثیر در جنبه­­های جسمی، روحی، اجتماعی، فرهنگی ­و اقتصادی زندگی ­بیمار در دوره­ های مختلف بیمار را با مشکلات متعددی ­شامل مشکلات خانوادگی، تغییر در عملکرد، انزوا، تغییر در تصویر ذهنی ­و مشکلات روانی ­مواجه ­می­سازد (18). همچنین، بیماری باعث یأس ­و ناامیدی­ در بیماران ­شده ­و آنها احساس می­كنند در یک ­موقعیت ­غیر قابل ­كنترل ­و سخت گرفتار شده ­اند (19). در تحقیق کیفی ­که ­توسط ­اسمعیلی ­و همکاران (1391) ­­انجام ­شده­ بیماران ایرانی مبتلا به سرطان مشکلات خانوادگی و فردی، تصور آینده ­نامشخص ­و احساس عجز و نومیدی ­را به ­عنوان دغدغه­ اصلی ­خودشان ­بیان ­نمودند (20). در مطالعه دیگری توسط شبان و همکاران (1383)

 

بیماران ایرانی مبتلا به سرطان خستگی، مشکلات روحی – روانی، اختلال در تصویر ذهنی، تغییر در عملکرد اعضای بدن و کاهش کیفیت زندگی داشتند (21). در مطالعه سلمانی و همکاران (1387) بیماران ایرانی مبتلا به سرطان دارای مشکلاتی از جمله کاهش عملکرد زندگی، از دست دادن شغل، از هم گسیختگی خانواده، اختلال در ارتباطات بین فردی، عدم توانایی در انجام مسئولیت­های فردی، خانوادگی و اجتماعی بودند (22).

با توجه به مسائل گفته شده، تشخیص سرطان می ­تواند یک تجربه پیچیده و چالش­ برانگیز باشد که نیاز به مقابله فردی در سطح بالایی دارد (23). در مرور متون منابعی مانند مذهب ­و معنویت (24, 25) سرمایه ­اجتماعی (15) ایجاد معنا در زندگی (26)، امیدواری (27)، حمایت­­های خانوادگی (25, 28) و حمایت­ کارکنان ­درمانی (29) ­به­ عنوان ­منابعی ­مهم ­برای ­مقابله با سرطان ذکر شده ­است. یک راهبرد موثر مقابله ­با استرس ­و برخورد با بیماری ­و یکی ­از این منابع ­که ­می ­تواند به بیماران ­در تطابق ­با بیماری کمک­ کند امید است ­که­ تحت تاثیر عوامل مختلف ­شامل­ حمایت اطرافیان، مذهب، پذیرش ­بیماری، آگاهی ­و شناخت ­وضعیت بیماری خود قرار می­گیرد (30-33). امید منبع ­اساسی ­برای ­رویارویی ­با سرطان و دیگر بیماری­های مزمن می­باشد (34). با وجود این که ­برای ­ارائه ­تعریف ­یکسان از امید بین ­محققین توافقی وجود ندارد ولی در کل ­محققین ­امید را جزئی ­از وجود انسان ­دانسته ­که­ اثرات ­غیر قابل ­انکاری ­بر سلامتی دارد (35). امید یکی ­از مهمترین ­منابعی ­است که­ سبب افزایش ­اعتماد به ­نفس ­در بیماران­ و افزایش ­مشارکت ­آنان در فرایند درمان بیماری سرطان ­می­ شود (36). امید مکانیسم مقابله­ای ­موثری ­را برای ­بیماران ­مبتلا به­ سرطان­ فراهم ­نموده ­و آنان را در مراحل ­مختلف بیماری ­از تشخیص­ تا مرحله­ نهایی یاری­ می­رساند (37) و نقش مهمی ­در فرایند بهبودی ­از  سرطان دارد (38).

 

نتایج ­تحقیق چی (2007) در آمریکا نشان­ داد که­ بیماران ­مبتلا به سرطان­ که ­سطح ­بالاتری از امید دارند بهتر با بیماری ­خود روبرو می­شوند (34). امید به ­عنوان ­یک عنصر ضروری­ زندگی­ در بیماران مبتلا به سرطان ­برای مقابله ­با استرس ­و سازگاری ­تعریف ­شده ­است (39). امید نقش ­مثبتی ­در زندگی ­فرد و سلامتی ­بیماران­ ایفا نموده و راهبرد سازگاری مهمی­ در بحران­ می­باشد و در طول ­فرایند بیماری نقش­ مهمی­ دارد (40). امید عامل شفا بخش، پویا، قدرتمند و نقش ­مهمی در سازگاری ­با بیماری ­دارد (41). حفظ و ارتقاء امید در بیماران ­مبتلا یکی از حیطه­های ­مهم­ مراقبت ­پرستاری ­می­باشد (42). امید دارای ­ویژگی­های چند بعدی ­بوده و شامل تصورات ­و توجه ­افراد به آینده­ است ­و باعث ­تلاش­ بیشتر بیمار می­گردد (43). امید به بیماران کمک ­می­ کند تا با تشخیص خود بهتر برخورد نمایند (44). بنزین و برگ (2005) بیان ­می­دارد که ­امید از نظر فیزیولوژیکی­ و عاطفی ­به ­بیماران کمک می­ کند تا بحران ­بیماری ­را به ­طور مطلوب تحمل ­کنند (45) و با تطابق ­با بیماری ­و کاهش مشکلات، کیفیت ­زندگی جسمی، روانی و اجتماعی­ خودشان ­را افزایش­ دهند (44). حتی ­اگر سرطان ­در مراحل پیشرفته ­باشد و امیدی ­برای بهبودی نباشد بیماران امیدوار می­توانند اهداف ­دیگری ­مانند صرف ­وقت بیشتر با خانواده ­و استفاده­ از فرصت­های باقیمانده را جایگزین نمایند (46). امید تاثیر زیادی در تطابق­ بیمار با درد و محرومیت ­و ناتوانی­های­ جسمی ­دارد (47, 48). اعتماد، اعتقادات­ معنوی ­قوی، نگرش مثبت، رهایی­ از علائم ­بیماری ­و حضور در میان ­مردم ­از تاثیرات ­امید عنوان شده­ است (39). امید با کیفیت ­زندگی، اعتماد به نفس، تطابق ­با بیماری، راحتی­ در بیمارستان، دریافت­ حمایت از دوستان ­و خانواده ­مرتبط­ است. پس، ­به ­نظر می­رسد امید نقش اساسی ­در

چکیده

امروزه راه رفتن روبات انسان نما یکی از حوزه های جذاب تحقیق در زمینه روباتیک است. چالش­های موجود در کنترل روبات های انسان نما با درجات آزادی بالا، این مساله را در زمره مسائل دشوار در حوزه روباتیک قرار داده است به طوریکه راه رفتن روبات انسان نما را کماکان به عنوان مهمترین توانایی یک روبات طبقه ­بندی می­ کنند. در این پایان نامه روشی جدید برای راه رفتن روبات انسان­نما از بغل مطرح شده است. در این روش بر روی هر یک از مفاصل موثر در راه رفتن روبات یک اتوماتای یادگیر متغیر سوار می­ شود که طی فرایند یادگیری بردارهای احتمال مربوط به اتوماتاها به روز می­ شود و مقادیر مناسب مفاصل برای راه رفتن با توجه به این بردارها انتخاب می­شوند. در ادامه این روش یادگیری برای راه رفتن مستقیم و راه رفتن از بغل مورد استفاده قرار می­گیرد که نتایج حاصل از شبیه­سازی الگوریتم بر روی روبات انسان­نمای نائو در محیط شبیه­سازی فوتبال سه­بعدی نشان دهنده نتایج مناسب در راه رفتن مستقیم روبات در مقایسه با روش­های گذشته و همچنین مزایای فراوان بهبود توانایی راه رفتن از بغل در یک روبات انسان­نما می­باشد.

واژه های کلیدی

روبوکاپ ، فوتبال ربات ها، روبات های انسان نما، راه رفتن روبات نائو، اتوماتای یادگیر

 

 

فهرست مطالب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

	فصل اول : مقدمه
2	1-1-          مقدمه
7	1-2-          روبات­های انسان­نما
10	1-3-          روبوکاپ، انگیزه­ها و اهداف
13	1-4-          نرم افزارهای شبیه­سازی و مدل روبات
13	1-4-1- شبیه­سازی
14	1-4-2- مدل روبات
15	1-4-3- کد پایه
18	1-5-          راه رفتن روبات انسان­نما از بغل
19	1-6-          اهداف
	فصل دوم: بر تحقیقات پیشین و روش­های به کار رفته در تحلیل حرکت روبات
21	2-1-    مقدمه
22	2-2-    تعادل روبات ونقطه گشتاور صفر
25	2-3-    حرکت­شناسی
27	2-3-1- حرکت­شناسی مستقیم
27	2-3-2- حرکت­شناسی معکوس
31	2-4-    استفاده از سری­های فوریه در تحلیل حرکت روبات
34	2-4-1- بهینه­سازی پارامترهای سری فوریه به کمک الگوریتم ژنتیک
37	2-4-2- بهینه­سازی پارامترهای سری فوریه به کمک الگوریتم ازدحام ذرات
	فصل سوم: طرح پیشنهادی
42	3-1-    مقدمه
42	3-2-     روبات انسان­نمای نائو و تحلیل حرکت آن
45	3-3-     استفاده از حرکت­شناسی در راه رفتن از بغل
46	3-3-1- حرکت­شناسی مستقیم
50	3-3-2- حرکت­شناسی معکوس
52	3-4-     استفاده از اتوماتای یادگیر به منظور راه رفتن روبات
53	3-4-1- روبات­های افزونه
54	3-4-2- اتوماتاهای یادگیر
55	3-4-2-1- اتوماتای یادگیر با ساختار ثابت
58	3-4-2-2- اتوماتای یادگیر با ساختار متغیر
60	3-4-3- روش پیشنهادی در راه رفتن روبات نائو
	فصل چهارم: آزمایش­ها و نتایج
70	4-1-    مقدمه
71	4-2-    راه رفتن مستقیم
74	4-3-    راه رفتن از بغل
79	4-4      تاثیر تعداد مفاصل مورد استفاده در همگرایی سرعت و تعادل روبات
	فصل پنجم: نتیجه ­گیری و مطالعات آینده
85	5-1-    جمع­بندی
86	5-2-     مطالعات آینده
	فهرست منابع

 

 

 

فهرست جداول

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول1-1: مشخصات روبات نائو	15
جدول 1-2: محتویات شاخه های موجود در کد پایه	17
جدول 3-1: مشخصات مفاصل روبات نائو	44
جدول 3-2: مقدار دهی اولیه پارامترهای روبات	51
جدول 3-3: محدودیت اعمال شده به سه مفصل اصلی پا	62
جدول 4-1: تیم­های برتر مسابقات جهانی لیگ شبیه­سازی فوتبال سه­بعدی	72
جدول 4-2: مقایسه سرعت و تعداد زمین خوردن روبات نائو در راه رفتن مستقیم بدست آمده از روش پیشنهادی با سه تیم برتر جهان	73
جدول 4-3: مقایسه سه مجموعه توانایی. مجموعه اول و دوم حرکت روبات با کمک راه رفتن از جلو وچرخش. مجموعه دوم با کمک راه رفتن مستقیم و راه رفتن از بغل	76
جدول 4-4: مقایسه سرعت و تعداد زمین خوردن روبات در راه رفتن از بغل بدست آمده از روش   پیشنهادی با سه تیم برتر جهان	79

 

 

 

فهرست اشکال

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1-1: مثال هایی از روبات های غیر متحرک	4
شکل1- 2: نمونه هایی از روبات های متحرک بر روی زمین	5
شکل 1-3: کاوشگر کنجکاوی، ماموریت اکتشاف در مریخ	6
شکل 1-4: نمونه هایی از روبات های پرنده	6
شکل 1-5: نمونه هایی از روبات های دریایی	7
شکل 1-6: نمونه­هایی از روبات­های انسان­نما	9
شکل 1-7: محیط های شبیه سازی فوتبال دوبعدی و سه بعدی	12
شکل 1-8: محیط های شبیه سازی فوتبال دوبعدی و سه بعدی	12
شکل 1-9: ساختار لایه ای کد پایه	17
شکل 2-1: راه رفتن ایستا	23
شکل 2-2: راه رفتن پویا	24
شکل 2-3: بخش­های مختلف روبات صنعتی	26
شکل 2-4: روبات آموزشی Robonova-1	29
شکل 2-5: مدل ساده شده Robonova-1	30
شکل 2-6: مسیر حرکتی ثبت شده مفاصل کفل و زانوی انسان	32
شکل 2-7: تحلیل یانگ از مسیرهای متناوب ثبت شده توسط نرم­افزارPOLYGON	33
شکل 2-8: شمای کلی الگوریتم ژنتیک	36
شکل 2-9: شمای کلی الگوریتم ازدحام ذرات	39
شکل 3-1: اتوماتای یادگیر کرایلوف	43
شکل 3-2: اتوماتای یادگیر کرینسکی	47
شکل 3-3: اتوماتای یادگیر  L2N,2	49
شکل 3-4: اتوماتای یادگیر  L2,2	50
شکل 3-5: اتوماتای یادگیر در تقابل با محیط	54
شکل 3-6: یک بازوی روباتیک افزونه	55
شکل 3-7: چرخش­های مهم در فضای R3	56
شکل 3-8: روبات صنعتی اسکارا	57
شکل 3-9: اتصال محورهای مختصات به یک بازوی روباتیک	57
شکل 3-10: مفصل­بندی روبات نائو	58
شکل 3-11: الگوریتم پیشنهادی برای یدست آوردن مقادیر مفاصل	63
شکل 4-1: زمان میانگین 30 مرتبه اجرا با هر مجموعه توانایی	77
شکل 4-2: تغییرات سرعت روبات در راه رفتن مستقیم  با توجه به تعداد مفاصل انتخابی	80
شکل 4-3: تغییرات سرعت روبات در راه رفتن از بغل با توجه به تعداد مفاصل انتخابی	81
شکل 4-4: تاثیر تعداد مفاصل انتخابی در تعداد دفعات زمین خوردن روبات در راه رفتن مستقیم	82
شکل 4-5: تاثیر تعداد مفاصل انتخابی در تعداد دفعات زمین خوردن روبات در راه رفتن از بغل	83

• مقدمه

 

امروزه روباتیک[1] به عنوان یکی از رشته­های علوم ومهندسی، مورد توجه بسیاری از موسسه­­های تحقیقاتی قرار گرفته است و به یکی از حوزه های بسیار جذاب تحقیق و پژوهش بدل گشته است، به نحوی که تحقیقات در زمینه روباتیک در شاخه های مختلفی در حال پیگیری است. در زمینه روباتیک سه رویکرد کلی مورد توجه می باشد که تحقیقات در این سه حوزه گسترده رو به پیشرفت می­باشد. در رویکرد اول سعی بر ساخت روبات­های مصنوعی و هوشمند کردن آنها با بهره گرفتن از الگوریتم­های هوش مصنوعی[2] است، که این رویکرد بسیار پرطرفدار خود به شاخه های گوناگونی تقسیم می­ شود که در ادامه به معرفی برخی از آنها خواهیم پرداخت. رویکرد دوم به استفاده از هوش طبیعی[3] برای کنترل روبات­های مصنوعی می ­پردازد. روبات­هایی که با کنترل دستی هدایت می­شوند در این حیطه قرار می­گیرند و در نهایت رویکرد آخر استفاده از روبات­های طبیعی[4] و تربیت آنها برای دست یافتن به اهداف از پیش تعیین شده می­باشد. تربیت حیوانات برای انجام اعمال خاص، مثالی از رویکرد سوم می­باشد.

روبات­ها را می­توان در تقسیم بندی دیگری از لحاظ کاربرد آنها قرار داد که از این بین می­توان به روبات­های صنعتی[5]، روبات­های خانه دار، روبات­های پزشکی[6]، روبات­های سرویس دهنده، روبات­های نظامی، روبات های سرگرمی و … اشاره کرد.

همچنین روبات­ها از نظر سامانه حرکتی نیز قابل تقسیم بندی هستند که به طور خلاصه به صورت زیر قابل تقسیم می باشند:

 

 

• روبات های ایستا[7] (غیر متحرک)
• روبات های متحرک[8]
• روبات های فضانورد
• روبات های پرنده
• روبات های دریا نورد
• سایر روبات ها

 

دسته اول روبات­های ایستا می­باشند( شکل­1-1). بیشتر روبات های صنعتی موجود در کارخانه­ها ازین دست می باشند. بازوهای روباتیک[9] و همچنین روبات­های پردازشگر و ابر محاسباتی[10] از این دست روبات می باشند.

دسته بعدی روبات­های متحرک می باشند که بر روی زمین حرکت می کنند. این گروه شامل طیف گسترده­ای از روبات­ها می باشد :

 

• روبات­های چرخ­دار[1]
• روبات­های زنجیر­دار[2]
• روبات­های پا­ دار
• روبات­های دوپا[3] (انسان نما)
• روبات­های سه پا
• روبات­های چهار پا
• دیگر موارد

 

شکل ­1-2 نشان دهنده نمونه­های مختلف از روبات­های متحرک بر روی زمین است. دسته بعدی روبات­های فضانورد هستند که مخصوص فعالیت در فضاهای کم گرانش طراحی می­شوند و مخصوص انجام ماموریت در سطح کرات دیگر و یا

فهرست مطالب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
چکیده	1
مقدمه	2
فصل اول: کلیات	6
خلاصه فصل اول	7
1-1- بیان مسئله	8
1-2- اهمیت تحقیق	9
1-3- سوالات تحقیق	9
1-4- فرضیه های تحقیق	10
1-5- اهداف تحقیق	11
1-6- پیشینه تحقیق	12
1-7- روش کار تحقیق	12
فصل دوم: بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی، فرهنگی، ادبی عصر عباسی	13
خلاصه فصل دوم	14
2-1- اوضاع سیاسی در عصر عباسی	16
2-1-1- بررسی عملکرد خلفا در عصر عباسی	18
2-2- اوضاع اجتماعی در عصر عباسی	21
2-2-1- گروه های مختلف مردم یا طبقات اجتماعی آن عصر	24
2-3- اوضاع اقتصادی در عصر عباسی	25
2-4- اوضاع دینی در عصر عباسی	27
2-5- اوضاع فرهنگی در عصر عباسی	29
2-6- اوضاع ادبی در عصر عباسی	32
2-6-1- مهمترین مراکز ادب و تعلیم در عصر عباسی	34
2-6-2- نثر در عصر عباسی	35
2-6-3- شعر در عصر عباسی	36
فصل سوم: سیر تحول مدح پیامبر(ص) از آغاز تا عصر عباسیان	39
عنوان	صفحه
خلاصه فصل سوم	40
3-1- مدح در لغت	42
3-2- مدح در اصطلاح	42
3-3- انواع مدح	44
3-3-1- مدح صادق	44
3-3-2- مدح کاذب	45
3-4- مدح نبوی	45
3-4-1- ظهور و پیدایش مدایح نبوی	45
3-4-2- تعریف شعر مدح نبوی	48
3-4-3- ویژگی های شعر مدح نبوی	49
3-4-4- ارزیابی انگیزه در مدح نبوی	50
3-5- مدح نبوی از صدر اسلام تا عصر عباسیان	52
3-5-1- مدح پیامبر در صدر اسلام	52
3-5-2- مدح پیامبر در دوره اموی	66
3-5-3- مدح پیامبر در دوره عباسی	69
3-5-3-1- مدح در عصر عباسی	69
3-5-3-2- جایگاه مدح نبوی در عصر عباسی	71
3-5-3-2-1- تأثیر ترفندهای سیاسی و مذهبی عباسیان بر سبک مدایح شعرای اهل بیت و پیامبر(ص)	73
فصل چهارم: مدح پیامبر(ص) در شعر شعرای عباسی	75
خلاصه فصل 4	76
4-1- نگاهی به زندگی پیامبر(ص) از ولایت تا رحلت در میان مدایح شعرای عصر عباسی	77
4-1-1- اصل و نسب و خاندان پیامبر (ص)	77
4-1-2- میلاد پیامبر(ص) و حوادث مهم هنگام تولد ایشان	85
4-1-3- بشارت تورات و انجیل و کاهنان عرب از آمدن پیامبر خاتم محمد(ص)	90
4-1-4- داستان هایی از دوران طفولیت پیامبر (ص)	95
4-1-4-1- نامگذاری پیامبر(ص)	95
عنوان	صفحه
4-1-4-2- داستان شق الصدر	98
4-1-4-3- سفر به شام و ملاقات با بحیرا	100
4-1-5- بعثت و دریافت وحی	103
4-1-6- حوادث مهم در دوران نبوت	108
4-1-6-1- معجزه شق القمر	108
4-1-6-2- معراج یا سیر شبانه رسول خدا (ص)	110
4-1-6-3- هجرت به یثرب و اقامت در غار ثور	113
4-1-7- وفات پیامبر(ص)	116
4-2- جلوه صفات پیامبر(ص) در شعر شعرای عصر عباسی	119
4-2-1- سروری پیامبر(ص) بر کل کائنات	119
4-2-2- خاتمیت پیامبر (ص)	125
4-2-3- هدایت	127
4-2-4- شفاعت پیامبر(ص)	130
4-2-5- ملجاء و پناهگاه	133
4-2-6- جود و بخشش	136
4-2-7- علم پیامبر(ص)	138
4-2-8- رحمه للعالمین	140
4-2-9- زیبایی و نورانیت پیامبر(ص)	142
نتیجه گیری	146
چکیده عربی	149
فهرست آیات قرآنی	154
منابع	156
چکیده انگلیسی	161

 

 

 

 

فصل اول

کلیات

 

خلاصه فصل اول

در زبان های اسلامی به ویژه عربی آثار بسیاری در ثنای پیامبر (ص) سروده شده است این گونه از آثار اشعاری هستند که پیامبر (ص) و زندگی و کرامات ایشان در محور آن قرار دارند و این اشعار مدایح نبوی نام گرفته است. این مدایح در ادبیات عرب از اهمیت بالایی برخوردار هستند و از نظر اخلاقی و تربیتی بسیار سودمند می باشند بنابراین با توجه به اهمیت مدایح نبوی و علاقه اینجانب به شخص پیامبر (ص) بر آن شدم تا موضوع پایان نامه ام را به بررسی مدایح نبوی در عصر عباسی اختصاص دهم زیرا کارهای زیادی در زمینه مدح پیامبر (ص) در دوره های مختلف صورت گرفته است اما تاکنون کسی به بررسی مدایح نبوی در عصر عباسی نپرداخته است. اینجانب برای شروع پژوهش در این زمینه ابتدا

فصل 1-   پیش­نیازها 2

1-1-    مفهوم بهره­وری.. 3

1-1-1-     بهره­وری          3

1-1-2-     کارایی.. 3

1-1-3-     اثربخشی        4

1-2-    کوتاه بر DEA.. 4

1-2-1-     تابع تولید      4

1-2-2-     مجموعه امکان تولید. 5

1-2-3-     اصول موضوعه. 6

1-2-4-     بازده به مقیاس(RTS) 8

1-2-5-     مستقل از واحد. 9

1-2-6-     ماهیت مدل.. 9

1-2-7-     مستقل از انتقال.. 10

1-3-    ویژگی­های تحلیل پوششی داده‌ها 11

1-4-    تعریف شاخص مالم­کوئیست… 12

1-4-1-     تابع فاصله    13

جمع‌بندی  17

فصل 2-    مباحث پایه‌ای در داده ­های نامطلوب و ادبیات موضوعی… 19

1-2-    مباحث و تعاریف اولیه. 20

2-1-1-     ورودی­ های نامطلوب… 20

2-1-2-     خروجی نامطلوب… 20

2-1-3-     اصول وارد بر خروجی­های نامطلوب… 21

2-1-4-     مجموعه امکان تولید PPS. 23

2-2-    نحوه­ برخورد با خروجی­های نامطلوب… 27

2-3-    پیشینه: 28

جمع­بندی: 30

فصل 3-   بررسی مدل­های DEA با داده ­های نامطلوب… 32

3-1-    مدل غیرخطی فار 34

3-1-1-     اندازه کارایی خروجی هذلولوی افزایشی.. 35

3-1-2-     اندازه کارایی تولید هذلولوی افزایشی.. 36

3-1-3-     اندازه کارایی تولید هذلولوی معمولی.. 37

3-1-4-     ویژگی­ها مدل فار 39

3-1-5-     تبدیل به مدل خطی.. 39

3-2-    شاخص عددی مالم­کوئیست­لیونبرگ… 40

3-3-    مدل­های شعاعی.. 43

3-3-1-     مدل شعاعی بر حسب مدل­های پایه­ای.. 43

3-3-2-     مدل شعاعی بر حسب انتقال داده ­ها 46

3-4-    مدل­های بر حسب متغیرهای کمکی.. 49

3-5-    مدل­های جهتی.. 51

3-6-    مدل راسل.. 52

جمع­بندی  56

فصل 4-    مطالعه موردی و رتبه‌بندی شاخص سلامت کشورها 59

4-1-    شاخص توسعه انسانى.. 61

4-1-1-     ضرورت تغییر نگرش در HDI 61

4-2-    سلامت: 62

4-2-1-     سازمان جهانی بهداشت WHO.. 63

4-2-2-     جامعه تحت بررسی.. 64

4-3-    داده ­های مورد استفاده 64

4-3-1-     امید به زندگی.. 64

4-3-2-     شاخص مرتبط… 65

4-3-3-     نیروی انسانی خدمات دهنده در حوزه سلامت… 69

 

4-4-    تعریف ورودی و خروجی­ها 70

4-5-    مدل­های استفاده‌شده 70

4-6-    نتایج حاصل.. 70

جمع‌بندی  73

فصل 5-   نتیجه ­گیری و مطالعات آتی… 75

جمع­بندی  75

پیشنهاد‌ها برای مطالعه آتی.. 76

مراجع            78

منابع فارسی.. 78

منابع انگلیسی.. 78

نمادهای به کار رفته. 82

واژه­نامه انگلیسی به فارسی… 83

واژه­نامه فارسی به انگلیسی… 86

 

 

 

فهرست جداول

جدول ‏2‑1: داده. 26

جدول ‏2‑2: کارایی.. 27

جدول ‏2‑3: با دسترسی ضعیف… 26

جدول ‏2‑4: با دسترسی قوی.. 27

جدول ‏3‑1 مقادیر بهین مدل­های فار. 39

جدول ‏3‑2: نتایج حاصل از مدل­های بخش 3-3-2. 45

جدول ‏3‑3: نتایج حاصل از مدل شعاعی بر حسب انتقال. 48

جدول ‏3‑4: نتایج حاصل از مدل SBM… 51

جدول ‏3‑5: نتایج حاصل از مدل جهتی.. 52

جدول ‏3‑6: نتایج حاصل از مدل ERM… 54

جدول ‏4‑1: امید به زندگی در منطقه. 65

جدول ‏4‑2: داده‌های شاخص مرتبط.. 68

جدول ‏4‑3: داده ­های مربوط به نیروی انسانی خدمات دهنده. 69

جدول ‏4‑4: نتایج حاصل از اجرای مدل­های DEA.. 70

جدول ‏4‑5: نتایج بدست آمده از اجرای مدل­ها 71

جدول ‏4‑6: نتایج حاصل از دسته­بندی.. 73

 

 

فهرست اشکال

 

شکل ‏1‑1: مجموعه امکان تولید. 5

شکل ‏1‑2: اشعه بیکران. 6

شکل ‏1‑3: اصل محدبی.. 6

شکل ‏1‑4: اصل دسترسی آزاد. 7

شکل ‏1‑5: مرز CCR.. 8

شکل ‏1‑6: تابع فاصله ورودی­محور. 14

شکل ‏1‑7: تابع فاصله خروجی­محور. 14

شکل ‏1‑8: شاخص مالم­کوئیست… 17

شکل ‏2‑1: اصل دسترسی­پذیر ضعیف… 22

شکل ‏2‑2: اصل دسترسی­پذیر قوی.. 23

شکل ‏2‑3: مجموعه امکان تولید با اصل دسترسی قوی.. 24

شکل ‏2‑4: مجموعه امکان تولید با اصل دسترسی ضعیف… 25

شکل ‏2‑5: تفاوت دو اصل.. 25

شکل ‏3‑1: مجموعه امکان تولید با دو اصل دسترسی­پذیر. 35

شکل ‏3‑2: نمودار تغییرات خروجی مطلوب به نامطلوب با بهره گرفتن از مدل غیرخطی فار. 37

شکل ‏3‑3: مجموعه امکان تولید ساخته شده با مدل شعاعی سیفورد. 47

 

 

 

فصل اول

 

پیش­­نیازها

 

 

فصل 1-  پیش­نیازها

بشر از ابتدا به دنبال سود بیشتر در کارهایش بوده و لذا هیچ­گاه به دنبال کم کردن ورودی عملیات خود نبوده است، ولی در گذر زمان سازمان­های مختلف کارهای مشابه­ هم انجام می­دادند، در نتیجه سازمان­ها برای سودآوری بیشتر و ایجاد رفاه در جامعه و همچنین باقی ماندن در فضای رقابت به دنبال کم کردن ورودی­ و افزایش خروجی­ها بودند، با گذشت زمان روش­های اندازه‌گیری بهره­وری  به وجود آمد. در روش­های اولیه با بهره گرفتن از نسبت خروجی­ها بر روی ورودی­ ها میزان کارایی و بهره­وری را اندازه گیری می‌کردند (کوپر و همکاران، 2007)، اما در این نوع روش­ها شاخص ­های عددی از قبل برای هر ورودی و خروجی در نظر گرفته‌شده و با بهره گرفتن از شاخص ­های عددی و روش­های رگرسیون آماری به محاسبه کارایی و بهره­وری می­پرداختند. در ادامه این پیشرفت­ها روش­های جدیدی برای محاسبه دو شاخص کارایی و بهره­وری  ابداع شد که یکی از این روش­ها، روش­های تحلیل پوششی داده ­ها (DEA)[1] می­باشد. فارل در سال 1957 در نظریه­ای برای اولین بار با بهره گرفتن از داده ­ها روش ناپارامتریک تحلیل پوششی داده ­ها را مطرح کرد، (فارل، 1957) تحلیل پوششی داده ­ها با بهره گرفتن از اطلاعات واحد تحت بررسی (DMU)[2] و مدل­های ریاضی به محاسبه شاخص ­های عددی می ­پردازد، سپس با بهره گرفتن از همان شاخص ­های بدست آمده دو شاخص کارایی و بهره­وری را محاسبه می­نماید و با توجه به ارزیابی امکان برنامه ­ریزی را برای ما فراهم می­نماید. در مدل­های DEA هدف کاهش ورودی و افزایش خروجی و در نتیجه افزایش کارایی[3] می­باشد.

1-1-          مفهوم بهره­وری[4]

 

1-1-1-          بهره­وری

واژه بهره­وری به معنی باروری و سودمندی و استعداد تولیدی می‌باشد. اولین بار این واژه در مقاله­ای از کِس‌نی[5]  ‎‎در سال ‎1766‎ استفاده شده است و‎ در سال ‎1833‎ میلادی فردی به نام لیتره[6] بهره‌وری را قدرت تولید تعریف كرد(آذری، 1391ه.ش).

به عبارتی، بهره‌وری یعنی: قدرت تولیدی و باروری و مولد بودن (آذری، 1391ه.ش).

در اوایل قرن بیستم، بهره­وری را نسبت خروجی به یکی از عوامل تولید تعریف نمودند که این تعریف ساختار کاربردی­تری نسبت به تعاریف موجود داشت، در سال ‎1900‎ فردی به نام ارلی بهره‌وری را ارتباط بین بازده و وسایل بكار رفته ،برای تولید این بازده عنوان كرد. همچنین در ‎1950‎ سازمان همكاری اقتصادی اروپایی (OEEC)[7] ‎ ‎تعریف كامل­تری از بهره‌وری به این شرح ارائه داد و بهره‌وری را خارج قسمت بازده، به یكی از عوامل تولید دانست. بدین ترتیب با توجه به این كه بازده سازمان در ارتباط با سرمایه، سرمایه‌گذاری یا مواد خام و غیره مورد بررسی قرار گیرد؛ می‌توان از بهره‌وری سرمایه، بهره‌وری سرمایه‌گذاری، بهره‌وری مواد خام و … استفاده نمود (آذری، 1391ه.ش).

1-1-2-         کارایی

از دیدگاه صنعتی، نسبت بازده واقعی به دست آمده به بازدهی استاندارد و تعیین شده (مورد انتظار) كارایی یا راندمان است؛ در واقع نسبت مقدار كاری كه انجام می‌شود، به مقدار كاری كه باید انجام شود را کارایی و راندمان می نامند. دیدگاه تحلیل پوششی داده ­ها در مورد کارایی متفاوت است؛ در دیدگاه تحلیل پوششی داده ­ها کارایی یعنی نسبت خروجی­ها، به ورودی­ های واحد تحت بررسی. (رضائیان، 1383 ه.ش و مهرگان، 1388ه.ش و کوپر و همکاران، 2007).

1-1-3-        اثربخشی[8]

اثر بخشی به معنی درجه و میزان نیل به اهداف تعیین شده است. به بیان دیگر، اثر بخشی نشان می‌دهد با وجود تلاشهای انجام شده چه میزان از نتایج مورد نظر، حاصل شده است (رضائیان، 1383 ه.ش و مهرگان، 1388ه.ش).

در نهایت، می‌توان اینگونه تعریف کرد که، بهره‌وری ‎ برابر است با اثر بخشی به همراه كارایی‎ یا اجرای كارهای درست به همراه اجرای درست كارها. برای مثال فرض کنید شما صاحب یک کارخانه تولید لوازم خانگی هستید، در یک دوره از زمان شما با کارایی حداکثری یعنی با بازده یک، ماشین لباس‌شویی تولید می­کنید این در حالی است که بازار نیاز به ماشین لباس‌شویی ندارد، در نتیجه شاید شما کارا عمل کرده باشید ولی اثربخشی را با خود به همراه نخواهید داشت، لذا بهره­وری کارخانه شما نمی ­تواند حداکثر شود، حال ممکن است شما در یک دوره­ زمانی با کارایی پایین ولی با توجه به نیاز جامه تولید داشته باشید در این صورت باز به خاطر کارایی کم، شما به حداکثر بهره­وری نخواهید رسید لذا زمانی به بهره­وری حداکثر خواهید رسید که هم کارا و هم اثربخش باشید (رضائیان، 1383 ه.ش و مهرگان، 1388ه.ش).

1-2-         کوتاه بر DEA

همان طور که قبلاً اشاره شد DEA، علمی­ست که بر اساس مدل‌های ریاضی، به ارزیابی کارایی سازمان­ها، کارخانه­ها، سازمان­های مالی و… می ­پردازد. لذا با توجه به اینکه هر علمی برای خود تعاریف، اصول و زیر ساختارهایی به همراه دارد، در این بخش کوتاه برای آگاهی هرچه بیشتر خواننده از تحلیل پوششی داده ­ها ارائه شده است (کوپر و همکاران، 2007).

[1] – Data Envelopment Analysis