فهرست

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق 1

1-1- زمانبندی 2

1-1-1- اهمیت وضرورت زمانبندی تولید 2

1-1-2- معیارهای کارایی زمانبندی 3

1-1-3- اطلاعات مورد نیاز در زمانبندی 3

1-2- تعریف برخی از مفاهیم 7

1-3- نگهداری و تعمیرات 9

1-3-1- اهمیت نگهداری و تعمیرات و نقش آن در سازمان 10

1-3-2- سیستم ها و روش های نت 10

1-3-2-1- سیستم های غیر برنامه ای واکنشی 11

1-3-2-2-سیستم های برنامه ای 11

1-3-2-3- نت پیشگیرانه 11

1-3-2-3-1- تعمیرات منظم دوره ای 11

1-3-2-3-2- تعمیرات پیشگویانه 12

1-3-2-4- نگهداری و تعمیرات اصلاحی   12

1-3-2-5-تعمیرات اساسی 12

1-3-2-6- سیستم های نت فراگیر و جامع 13

1-3-2-6-1- تعمیرات و نگهداری مبتنی بر قابلیت اطمینان 13

1-3-2-6-2- سیستم نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر 14

1-4- نظام تولید بهنگام 15

1-5- استهلاک و زمانبندی 16

1-6- مشخصات مساله ماشین های موازی این مطالعه 18

1-7- روش حل 19

1-8- اهداف تحقیق 20

1-9- جمع بندی 20

فصل 2- ادبیات و پیشینه تحقیق 22

2-1-  مقدمه 23

2-2- بر رویکرد و اصول سیستم های تولیدی JIT 26

2-3- توالی ماشین های موازی با معیار دیرکرد 29

2-3-1-حداقل کردن کل دیرکرد 29

2-3-2- حداقل کردن دیرکرد وزنی 31

2-4- توالی ماشین های موازی با معیار زودکرد و دیرکرد 32

2-5- مسائل با تمرکز بر زمان آماده سازی بین کارها   33

2-6- مسائل با تمرکز بر موعد تحویل یکسان برای کارها  34

2-6-1- موعد تحویل معلوم 35

2-6-2- موعد تحویل نا معلوم 35

2-7- بر مطالعات زمانبندی با اثر استهلاک 36

2-8- روش های حل 37

2-8-1-   الگوریتم های ابتکاری 37

2-8-2-   الگوریتم های فرا ابتکاری 37

2-9- بر کارهای انجام شده 38

فصل 3- روش تحقیق 39

3-1- مقدمه 40

3-2- مدل ریاضی پیشنهادی 41

3-2-1- اندیس­ها 41

3-2-2- پارامترهای ورودی 42

3-2-3- متغیرهای تصمیم  42

3-2-4- ساختار اصلی مدل 43

3-2-5- اعتبار سنجی مدل 46

3-3- ساختار کلی الگوریتم های تکاملی 46

 

3-4- الگوریتم ژنتیک 47

3-4-1- تعریف 47

3-4-2- گذری برژنتیک طبیعی 49

3-4-3- واژگان الگوریتم ژنتیک 56

3-4-4- ساختار کلی الگوریتم ژنتیک 57

3-4-5-مفاهیم کلیدی الگوریتم ژنتیک 60

3-4-6- کدینگ 60

3-4-7- ایجاد جمعیت اولیه   63

3-4-8- اعمال ژنتیک 64

3-4-8-1- عملگر جهشی 64

3-4-8-2- عملگر تقاطعی 65

3-4-8-3- عمل تحول 66

3-4-8-3-1- فضای نمونه گیری 67

3-4-8-3-2- مکانیسم نمونه گیری 68

3-4-8-3-3- احتمال انتخاب   70

3-4-9- تابع برازش 70

3-4-10 – روش اجرای الگوریتم ژنتیک 71

3-4-11- استرتتژی برخورد با محدودیت ها   73

3-4-11-1- استرتتژی اصلاح عملگرهای ژنتیک   74

3-4-11-2- استرتتژی ردی   74

3-4-11-3- استرتتژی اصلاحی 74

3-4-11-4- استرتتژی جریمه ای   75

3-4-12- انواع عملگر های تقاطعی 76

3-4-12-1- یک نقطه برش   76

3-4-12-2- دو نقطه برش   77

3-4-12-3- چند نقطه برش   77

3-4-12-4- بخش- نگاشته   78

3-4-12-5- ترتیب   79

3-4-13- عملگر های جهشی   80

3-4-13-1- جابجایی   81

3-4-13-2- وارونگی   82

3-4-13-3- جایگذاری   82

3-4-13-4- تغییر مکان   83

3-4-13-5- ابتکاری   83

3-10- ساختار الگوریتم ژنتیک پیشنهادی 84

3-10-1- ساختار کروموزوم 84

3-10-2- جمعیت اولیه 85

3-10-3- تابع برازش 86

3-10-4- عملگر تقاطع 86

3-10-5- عملگر جهش 88

3-10-6- ارزیابی فرزندان 89

3-10-7- جستجوی محلی 89

3-10-8- معیار توقف 89

3-11- جمع بندی 90

فصل 4- محاسبات و یافته های تحقیق 91

4-1- مقدمه 92

4-2- تولید مساله نمونه 93

4-3- تنظیم پارامترهای الگوریتم   94

4-4- معیار های عملکرد 95

4-4-1- شاخص زمان محاسباتی 95

4-4-2- روش های اندازه گیری عملکرد الگوریتم 95

4-5- جمع بندی 101

فصل 5- نتیجه گیری و پیشنهادات آتی 102

5-1- نتیجه گیری 103

5-2- پیشنهادات آتی 104

فهرست منابع و مراجع 105

 

لیست شکل ها

شکل 1-1. دسته بندی مسائل زمانبندی بر اساس مسیر تولید 6

شکل 3-1. فرایند مدل تئوری داروین 52

شکل 3-2. فضای کدینگ و فضای جواب 62

شکل 3-2. قانونمندی و موجه بودن 63

شکل 3-4. ساختار دو بخش و نحوه کدگشایی کروموزوم 85

شکل 3-5. نحوه عملکرد عملگر تقاطع  87

شکل 3-6. شبه نمایش و نخوه علکرد عملگر جهش 88

شکل 4-1. نمودار RPD 98

شکل 4-2. نمودار زمان محاسباتی الگوریتم ژنتیک 99

 

لیست جداول

جدول 3-1. داده مقایسه الگوریتم ژنتیک با فرایند تکامل 55

جدول 4-1. بازه های توزیع یکنواخت مناسب برای پارامترهای ورودی مساله 93

جدول 4-2. پارامترهای مناسب الگوریتم ژنتیک 94

جدول 4-3. نتایج بدست آمده از روش دقیق و الگوریتم ژنتیک 97

 

فصل اول

 

مقدمه و

کلیات تحقیق

 

1-1- زمانبندی

زمان، همواره یک محدودیت مهم و اساسی بوده است. انسان ها سعی می كنند فعالیت هایشان را به گونه ای زمانبندی كنند كه بتوانند كارهایشان را در زمان دسترس انجام دهند. به طور كلی زمانبندی، عمل تعیین توالی یاترتیب فعالیت ها برای ارضای نیازمندی ها و نیل به اهداف مشخص با توجه به محدودیت های موجود است. به صورت دقیق تر زمانبندی را می توان تخصیص منابع در طول زمان برای اجرای مجموعه ای از وظایف تعریف كرد. این تعریف نسبتاً كلی، دو مفهوم مختلف را در پی دارد. اول این كه زمانبندی نوعی تصمیم گیری است كه در جریان آن برنامه زمانی را تعیین می كنند كه پیامدهای آن را می توان در تصمیم گیری های دیگر نیز استفاده كرد. از طرف دیگر، زمانبندی مبحثی نظری است كه مجموعه ای از اصول، مدل ها، روش ها و نتایج منطقی را در بر می گیرد.

 

 

1-1-1- اهمیت و ضرورت زمانبندی تولید

با ادامه فرایند صنعتی شدن جهان، منابع بیشتری حالت بحرانی به خود می گیرند. امروزه ماشین آلات، نیروی انسانی و تسهیلات به عنوان منابع بحرانی در تولید و فعالیت های خدماتی در نظر گرفته می شوند. زمانبندی این منابع منجر به ارتقاء كارایی، بهره وری و در نهایت، سودآوی می شود. فعالیت های زمانبندی می تواند گستره ی وسیعی از فعالیت ها را در برگیرند. كه از آن جمله كار با كاغذ و مداد، نرم افزارهای صفحه گسترده، ترسیم نمودارها و دیاگرام ها تا كار با الگوریتم ها و نظریه های پیچیده را می توان نام برد.

فصل یکم: مقدمه پژوهش

مقدمه:

انسان‌ها برای دستیابی به اهداف، نیازها و غرایز خود انگیزش لازم را كسب می نمایند. در خصوص جویندگان علم و دانشجویان، انگیزه پیشرفت تحصیلی، از اهمیت خاصی برخوردار است. با این انگیزه، افراد تحرك لازم را برای به پایان رساندن موفقیت آمیز یک تكلیف، رسیدن به هدف یا دستیابی به درجه معینی از شایستگی در كار خود دنبال می كنند تا بالاخره بتوانند موفقیت لازم را در امر یادگیری و پیشرفت تحصیلی كسب نمایند (محمدی، 1385؛ به نقل از یوسفی، قاسمی و فیروزنیا، 1388). بنابراین، می توان گفت انگیزش، دلایل رفتار افراد را نشان می دهد و مشخص می كند كه چرا آن‌ ها به روشی خاص عمل می‌كنند(امیدیان، 1385؛ به نقل از یوسفی و همکاران، 1388).

استفاده از تلفن همراه[1]، در کشورهای پیشرفته بخش مهمی از زندگی نوجوانان و جوانان را به خود اختصاص داده است. استفاده از تلفن همراه در اروپا بسیار افزایش یافته است. بر طبق گزارشات آماری سازمان ائتلافی و سویس تقریباً 90 % از ساکنان کشورهای اروپایی صاحب تلفن همراه هستند (بیلوکس، ون درلیندن و روچات[2]، 2008). امروزه یکی از مسائلی که قسمت عمده‌ای از فعالیت‌های روان‌شناسان و جامعه‌شناسان را به خود اختصاص داده است، تاثیرات تکنولوژی بر روی زندگی جوامع و مردم است. تلفن همراه در فاصله کوتاهی از زمان به یکی از جنبه‌های بسیار معنی‌دار زندگی مدرن امروزه تبدیل شده است و یکی از زمینه هایی که لازم است به تفکر عمیق در مورد آن پرداخت، این است که آیا استفاده از تلفن همراه می تواند اعتیاد به همراه داشته باشد؟ برخی از نتایج، حاکی از این است که به‌زودی تلفن همراه، کامپیوتر، تکنولوژی‌های تصویری با یکدیگر ترکیب شده و به هیولایی اعتیاد‌آور مبدل می‌شود و صدمات جبران‌ناپذیری را به پیکر جامعه وارد می‌سازد (لارامای[3]، 2007).

یکی از جنبه‌های مهم رشد انسان، فرایند اجتماعی شدن اوست. ذاتی بودن زندگی اجتماعی در انسان‌ها، ضرورت در ارتباط بودن با دیگران را به عنوان امری گریزناپذیر جلوه می‌دهد. یکی از متغیر‌هایی که اخیراً پژوهش‌های زیادی را به خود اختصاص داده است، احساس تنهایی است. در حالی که تفاوت‌های فردی در شدت نیاز تعلق داشته و چگونگی بر آوردن آن وجود دارد، ارضاء این نیاز مستلزم تعاملات مثبت و زیاد با افراد دیگر در یک موقعیت با دوام است که منجر به شادکامی و سعادت طرفین می‌شود. بنابراین، افرادی که در برقراری و حفظ روابط رضایت بخش با دیگران ناتوان هستند و در نتیجه در بر آوردن «نیاز تعلق داشتن» مشکل دارند، احتمالاً احساس محرومیتی را تجربه می‌کنند که خود را با «احساس تنهایی[4]» نشان می‌دهد.

سازگاری فرایندی است در حال رشد و پویا كه شامل توازن بین آن چه افراد می‌خواهند و آن چه جامعه‌شان می پذیرد است. به عبارت دیگر سازگاری یک فرایند دو سویه است، از یک طرف فرد به صورت مؤثر با اجتماع تماس برقرار می‌كند و از طر ف دیگر اجتماع نیز ابزارهایی را تدارك می بیند كه فرد از طریق آن ها توانایی‌های بالقوه خویش را واقعیت می‌بخشد. در این تعامل فرد و جامعه دستخوش تغییر و دگرگونی شده و سازشی نسبتاً پایدار به وجود می‌آید. به طور كلی سازگاری به تسلط فرد بر محیط و احساس كنار آمدن با خود اشار ه دارد. هر یک از ما به محیط و تغییراتی كه در آن روی می‌دهد پاسخ می دهیم. با توجه به این بیانات پژوهش حاضر درصدد است به رابطه استفاده افراطی از تلفن همراه، احساس تنهایی و سازگاری اجتماعی با انگیزش تحصیلی را مورد بررسی قرار دهد.

بیان مسئله:

جوانی دورة مهمی از زندگی است که تغییرات این دوره از رشد ممكن است زمینه ساز مشكلات خاصی شود. هنگامی كه جوانان نمی توانند به طور موفقیت آمیز بر بحران ها و چالش‌های تحولی غلبه كنند، پریشانی‌های روان‌شناختی را تجربه خواهند كرد و اختلال  قابل ملاحظه‌ای در جریان بهنجار زندگی روزمره و جنبه های عاطفی، اجتماعی و شناختی بروز خواهد كرد كه به دنبال آن شخصیت آنها دچار اغتشاش خواهد شد (گاربر، كیلی، و مارتین، 2002 ؛ به نقل از خوش‌کنش و همکاران، 1389). یكی از موضوعات مورد بررسی در دوره جوانی، و علی الخصوص دوران دانشجویی، که مهمترین دوره کسب دانش و تعیین مسیر آینده زندگی است، داشتن انگیزش لازم برای دستیابی به اهداف، نیازها و پیشرفت تحصیلی می باشد. با این انگیزه افراد تحرک لازم را برای به پایان رساندن موفقیت آمیز یک تکلیف، رسیدن به هدف یا دستیابی به درجه معینی از شایستگی در کار خود  را دنبال می کنند تا بلاخره بتوانند موفقیت لازم را در امر یادگیری و پیشرفت تحصیلی کسب نمایند‌. بنابراین می توان گفت انگیزش، دلایل رفتار افراد را نشان می دهد و مشخص می کند که چرا آنها به روش خاصی عمل می کنند(یوسفی و همکارن، 1388). انگیزش به دو قسمت درونی و بیرونی تقسیم می شود(عباس زاده، علیزاده اقدم و کوهی، 1387) که هرکدام از این نوع انگیزه ها از متغییر ها و موقعیت های گوناگون تاثیر می پذیرد. عوامل موثر بر انگیزش تحصیلی را می توان در دو طبقه کلی جای داد. یکی عوامل فردی و دیگری عوامل محیطی است که در بر گیرنده محیط خانواده ، مدرسه و اجتماع می باشد (طاهری و فیاضی، 1390).

در عصر ارتباطات، تلفن همراه به عنوان یک وسیله ارتباط شخصی بیشترین مورد استفاده را داراست، ولی گذشته از محاسنی که با خود به همراه دارد خطرهایی را هم متوجه کاربران خویش کرده است (رودباری، ساداتی قلعه، 1392) از جمله اعتیاد روانی، تزلزل ارزش‌ها، کاهش تعاملات اجتماعی، بلوغ زودرس، کاربردهای غیراخلاقی، به خطر افتادن امنیت شخصی و غیره (پناهی، فرجی و اصلانی، 1392).  این رشد گسترده  استفاده از تلفن همراه توجه پژوهشگران را به آثار زیستی ناشی از این تلفن‌های همراه جلب کرده است، در حالی که به اثرات روان‌شناختی و اجتماعی استفاده طولانی مدت از این وسیله توجه کافی نشده است(گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، 1390). از جمله اثرات سوئی که استفاده مفرط از تلفن همراه می تواند داشته باشد کاستن از انگیزش تحصیلی دانشجویان است.

در این حوزه یکی ازمتغیر هایی که اخیرا پژوهش های زیادی را به خود اختصاص داده است احساس تنهایی است. تنهایی یکی از تجارب معمول دوره جوانی است (بارگ و همکاران،1993؛ به نقل از  نجفی، دهشیری، شیخی و دبیری،  1390). میشلاو همکاران (1982؛ به نقل از  نجفی و همکاران، 1390)  تنهایی را احساس ناخوشایندی می دانند که در نتیجۀ کاستی در شبکۀ روابط اجتماعی فرد به صورت کمی و کیفی و عدم دسترسی به روابط نزدیک و مطلوب با دیگران به وجود می آید. گزارش ها حاکی از آن است که بیش از 66 درصد از دانش آموزان راهنمایی و دبیرستانی از تنهایی

 به عنوان مشکلی مهم یاد کرده اند( کلب و همکاران، 1995؛ به نقل از  نجفی و همکاران، 1390).  برای بسیاری از جوانان تنهایی ناشی از مشکلات مربوط به دانشگاه، دوستان و همسالان، و خانواده می تواند به مشکلات؛ جدی تری نظیر افسردگی، ایده خودکشی و خشونت منجر شود (کوئینگ و همکاران، 1994؛ کلب و همکاران، 1995؛ به نقل از  نجفی و همکاران، 1390). تنهایی در جوانان، نشان دهنده نارسایی و ضعف ارتباط های بین فردی با همسالان است که به نارضایتی از روابط اجتماعی با جوانان دیگر منجر می شود (دان، دان و بایدوزا، 2007). مودی (2001؛ به نقل از جونسیون، 2003)، احساس تنهایی را به دو گونه تقسیم بندی کرده است. احساس تنهایی هیجانی و احساسس تنهایی اجتماعی. احساس تنهایی هیجانی در نتیجه فقدان روابط صمیمانه در زندگی اجتماعی فرد پدید می آید، در حالی که تنهایی اجتماعی، نتیجه مورد توجه واقع نشدن و در حاشیه ماندن است. همچنین تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که احساس تنهایی با عملکرد تحصیلی ضعیف مرتبط است به عبارتی هر چه سطح تنهایی افزایش یابد پیشرفت تحصیلی کاهش می یابد (آشر و پاکویت،‌2003؛ روتنبرگ،‌1999).

سازگاری اجتماعی، یكی دیگر از متغیرهایی است که می تواند با انگیزش تحصیلی رابطه داشته باشد. در بسیاری از دانشگاه ها مشاهده می شود که دانشجویان دچار افت تحصیلی می شوند که این امر می تواند به این دلیل باشد که سن دانشجویی ادامه سن بلوغ  در نوجوانی بوده و دانشجویان با مسائل و مشکلات و تنش های ناشی از تغییرات ناشی بلوغ از جمله ناسازگاری اجتماعی و انسجام هویتی روبه رو هستند(یارمحمدیان،1380؛ به نقل از ابطحی و ندری، 1390 ) و در همین رابطه رضویان شاد (1384؛‌ به نقل از ابطحی و ندری، 1390) نتیجه گرفت که بین سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت وجود دارد.

گوداشتاین و لانیون(1995؛ مظاهری و همکاران، 1385؛ به نقل از خوش‌کنش و همکاران، 1389)سازگاری را  فرایند پیوسته ای تعریف كرده اند كه در آن ، تجارب یادگیری اجتماعی شخص توانایی و مهارتهایی را فراهم می سازد كه از آن طریق می توان به ارضای نیازها پرداخت (رحیم نیا و رسولیان، 1385؛ به نقل از خوش‌کنش و همکاران، 1389). سازگاری به پذیرش و انجام رفتار مناسب و موافق محیط و تغییرات محیطی اشاره دارد و مفهوم متضاد آن ناسازگاری است، یعنی، نشان دادن واكنش نامناسب به محرك های محیط و موقعیتها، به نحوی كه برای خود فرد یا دیگران و یا هر دو زیان بخش باشد و فرد نتواند انتظارات خود و دیگران را برآورده سازد(نویدی، 1385).

با توجه به توضیحات فوق الذکر این پژوهش درصدد خواهد بود که رابطه سه متغیر استفاده افراطی از تلفن همراه، احساس تنهایی و سازگاری اجتماعی با انگیزش تحصیلی جوانان را مورد پژوهش قرار دهد.

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:

در سالهای اخیر محققان به تاثیر جنبه های غیر آموزشی بر تحصیل توجه بیشتری کرده اند‌(امیر رستگار،1390). بخش مهمی در این سنت در حال ظهور، مباحثی است که پیرامون انگیزش تحصیلی مطرح شده است، به این معنی که چه متغیر های غیر آموزشی انگیزش تحصیلی را تحت تاثیر قرار می دهند. از دید روان‌شناسان و همچنین معلمان، انگیزش، یکی از مفاهیم کلیدی است و برای سطوح مختلف عملکرد به کار می رود و تفاوت میزان تلاش برای انسجام تکالیف درسی را بازگو می کند (انتویستل، 1988؛ به نقل از بحرانی، 1384)  به این صورت که وقتی در نظام آموزشی مشکلاتی همچون افت تحصیلی رخ می دهد، از انگیزه یادگیرنده، به عنوان یکی از علل مهم آن یاد می شود (شهنی ییلاق و بنای مبارکی و شکر کن،1384). با توجه به اهمیت سازه انگیزش تحصیلی در تحصیل موفقیت آمیز ضروری است که هر چه بیشتر  در زمینه  عوامل موثر بر آن  و چگونگی تاثیر پذیری انگیزش تحصیلی از شرایط و موقعیت‌های مختلف  پژوهش‌هایی به روز و مختص دوره زمانی خاص صورت گیرد.

در پژوهش های مختلف رابطه متغیرها و عوامل گوناگونی با انگیزش تحصیلی مورد مطالعه قرار گرفته است از جمله؛ رابطه انگیزش تحصیلی با وضعیت فردی و پیشرفت تحصیلی (روشن میلانی و همکاران، 1390)، علل افت انگیزش تحصیلی از دید دانش‌آموزان با توجه به جنسیت و زمینه خانوادگی آن‌ ها(طاهری و فیاضی،1390)، عوامل اجتماعی- فردی موثر بر انگیزش تحصیلی (عباس زاده و همکاران، 1387) و پژوهش هایی از این نوع.

امروزه یکی از مسائلی که قسمت عمده ای از فعالیت های روانشناسان و جامعه شناسان را به خود اختصاص داده است، تاثیرات تکنولوزیکی بر روی زندگی جوامع و مردم و علی الخصوص جوانان است. استفاده از تلفن همراه در کشورهای پیشرفته بخش مهمی از زندگی جوانان را به خود اختصاص داده است و حتی گفته می شود در کشورهای اروپایی تقریباً 90٪ مردم دارای تلفن همراه می باشند(وی، 2006).  در پژوهشی در زمینه  بررسی جنبه های اجتماعی و روان‌شناختی ارسال پیام کوتاه از تلفن همراه؛ لینگ و یتری(2002؛ لارامای، 2007)به این نتیجه رسیدند که علت استفاده افراطی از این سامانه تا حدی به خاطر انگیزه‌ی افراد جهت حفظ و ارتقاء روابط اجتماعی و رفع احساس تنهایی است.

برخی تحقیقات نیز حاکی از رابطه معنادار تنهایی، انزوای اجتماعی و خطر ترك تحصیل به خصوص برای جوانانی است که در دانشگاه و اجتماع حس تعلق پذیری ندارند (لویت و همکاران،1994؛ پرتی و همکاران،1994؛‌ به نقل از  نجفی و همکاران، 1390).  کسانی که احساس تنهایی می کنند کمتر احتمال دارد که در جستجو و دریافت راهنمایی در مراکز مشاوره دانشجویی باشند و در نتیجه دچار افت تحصیلی می شوند (پاترسون و همکاران، ‌1989؛ به نقل از  نجفی و همکاران، 1390).   

از آنجا که سازگاری اجتماعی فرد را قادر می سازد تا از راه اصلاح محیط یا از راه اصلاح رفتار خویش به ایجاد تعادل بین خود و محیط بپردازد و به علاوه سازگاری هم شامل فرایند انطباق فرد با شرایط موجود و هم شامل فرایند تغییر محیط برای انطباق با نیازهای فردی است و این‌ها موجب کاهش تنش‌های وارده از محیط بر فرد می شود و در صورت کاهش تنش‌ها دانش آموز  با آرامش بیشتر به تکالیف درسی خود پرداخته و این خود موجبات عملکرد تحصیلی مناسب را به وجود می‌آورد(ابطحی و ندری، 1390)، بنابراین پرداختن به رابطه سازگاری اجتماعی و انگیزش تحصیل این مهم را آشکار می کند که سازگاری اجتماعی که متغیری فوق العاده مهم در دوران بلوغ و نوجوانی و اوایل جوانی است چه تاثیری بر انگیزش تحصیلی دارد.

تمهیدات یاد شده در عبارت های پیشین، هم در گستره نظری و هم در جنبه پژوهشی، بیانگر نقش و ارتباط انگیزش تحصیلی با دیگر متغیر های  اجتماعی، عاطفی و شناختی است. از طرفی وضعیت و مقتضیات دوره جوانی، آنان‌ را در معرض احساس تنهایی بیشتری قرار داده و از طرفی دیگر جذابیت دنیای تکنولوژیکی از جمله استفاده از تلفن همراه آن‌ ها را بیشتر از هر نسل دیگری به خود جلب کرده است، که می تواند سازگاری آن‌ ها را با محیط اطراف خود تحت تاثیر قرار  دهد. بنابراین پژوهش حاضر در صدد است رابطه استفاده مفرط از تلفن همراه، احساس تنهایی و سازگاری اجتماعی را با انگیزش تحصیلی مورد بررسی قرار دهد.

[1] . Wei., R.

[2] . Ling & Ytri

[3] . Laramie, D.J.

[4] . Levitt

[5] . Pretty

[6] . Patterson

[1] . Garber, j., Keily. M.K., & Martin, N.C.

[2] . Barge.

[3] . Michela.

[4] . Kalb.

[5] . Koeing.

[6] .  Dunn, J. C., Dunn, J. G., Bayduza, A.

[7] . Mooday.

[8] . Joinson.

چکیده…………………………………… 1

فصل اول: كلیات تحقیق

1-1مقدمه…………………………………… 3

1-2- بیان مسأله…………………………………… 5

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق…………………………………… 9

1-4-  اهداف پژوهش…………………………………….. 12

1-4-1-  اهدف کلی……………………………………. 12

1-4-2-  اهداف جزیی……………………………………. 12

1-5- فرضیه ‏های تحقیق…………………………………… 13

1-6-  تعاریف مفهومی‌ و عملیاتی……………………………………. 13

1-6-1- سبك زندگی……………………………………. 13

1-6-2-  هویت اجتماعی……………………………………. 14

1-6-3-  ادراك خدا………………………………….. 14

فصل دوم: ادبیات تحقیق

2-1- ادبیات تحقیق…………………………………… 16

2-1-1- سبک زندگی……………………………………. 16

2-1-2-  تغییرات سبک زندگی در فرایند توسعه ابزارهای نوین ارتباطی…………….. 20

2-1-3 – ارزیابی سبک زندگی بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی……………………….. 23

2-2- ادراک از خدا …………………………………..25

2-2-1- ادراک از خدا از نظر علمای مسلمان…………………………………… 26

2-2-2 – ادراک در لغت……………………………………. 26

2-2-3- رابطه علم وادراک……………………………………. 26

2-2-4- ادراک امور حسی……………………………………. 26

2-2-5- ادراک به معنای رویت……………………………………. 26

2-2-6- مدرک بودن خداوند…………………………………… 27

2-2-7- آیا ادراك از جمله صفاتی است كه بتوان آن را به خدا نسبت داد؟……….. 27

2-2- 8- ادراک خدا از نظر فلاسفه…………………………………… 28

2-2-9- ادراک از خدا از نظر روان تحلیل گران…………………….. 30

2-2-10- رابطه دلبستگی شکل گرفته دوران کودکی با ادراک از خدا…………….. 34

2-3-  هویت…………………………………… 37

2-3-1- واژه هویت……………………………………. 37

2-3-2- هویت در نگاه دیگران…………………………………… 38

2-3-3- هویت ونوجوانی……………………………………. 39

2-3-4- هویت وهویت یابی (نظریه ها وتعاریف )………………………………….. 41

2-3-5-  عوامل موثر بر شکل گیری هویت………………………………….. 44

2-3-6-  تاثیر هویت بر سبک زندگی……………………………………. 47

2-4- مرور ادبیات و سوابق مربوطه…………………………………… 49

 فصل سوم: روش تحقیق

3-1-مقدمه…………………………………… 53

3-2- روش تحقیق…………………………………… 53

3-3- جامعه ی آماری…………………………………..54

3-4- نمونه ی آماری و روش نمونه گیری……………………………………. 54

3-5- نحوه اجرای پرسشنامه…………………………………… 54

3-6- ابزار جمع آوری اطللاعات………………………………….. 55

3-6-1- پرسشنامه سبک زندگی lsq…………………………………..

3-6-2- پرسشنامه هویت (isi- 6g)………………………………….. 56

3-6-3- پرسشنامه اداراک از خدا………………………………….. 56

3-7- روش تحلیل آماری ………………………………….. 58

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- مقدمه…………………………………… 60

4-2- تجزیه و تحلیل یافته‌ها………………………………….. 60

 

 

4-3- توصیف داده ها………………………………….. 60

4-4- سنجش رابطه متغیرهای تحقیق…………………………………… 65

4-5- فرضیات تحقیق…………………………………… 65

4-6- سنجش تفاوت متغیرهای تحقیق…………………………………… 74

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه…………………………………… 78

5-2- اهمیت ومزیتهای پژوهش…………………………………….. 82

5-3- راهکارهای پیشنهادی……………………………………. 83

5- 4- محدودیت‌های تحقیق…………………………………… 84

منابع و مآخذ…………………………………… 85

پیوست‌ها………………………………….. 92

چكیده انگلیسی……………………………………. 101

چکیده:

هدف این تحقیق بررسی رابطه ادراک از خدا و هویت اجتماعی در سبک زندگی دانشجویان و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی‌ شهرستان دره شهر بوده و تلاش می‌ کند به این پرسش پاسخ دهد که آیا بین مولفه‌های فوق الذکر رابطه وجود دارد یا نه ؟جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان وکارکنان دانشگاه آزاد دره شهر، روش تحقیق توصیفی زمینه یابی و ازآمار توصیفی و استنباطی ازجمله ضریب همبستگی پیرسون وآزمونt جهت تجزیه وتحلیل داده‌های استفاده شده است  ، ابزار جمع آوری اطلاعات از طریق سه نوع پرسشنامه شامل پرسشنامه‌های هنجاریابی شده سبک زندگی،هویت وادراک از خدا  بوده است . شیوه نمونه گیری تصادفی ساده و حجم نمونه طبق جدول مورگان  120 نفر است. یافته‌های تحقیق نشان داد که با 95درصد اطمینان میتوان گفت، متغیر سبک زندگی و هویت اجتماعی  دارای رابطه خطی معنادار و مثبت هستنددر حالیکه رابطه خطی متغیرهای سبک زندگی و ادراک از خدا از نظر آماری معنادار نیست.همچنین بین هویت اجتماعی وادراک از خدا رابطه مثبت وجود دارد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

پیشرفت روزافزون و سریع دنیا و به تبع آن جوامع و كشورها و همچنین تغییر آداب زندگی منجر به تعریف سبك و روش زندگی شده است. افراد بدون دانستن روش زندگی كردن دچار سردرگمی و درواقع بی هویتی به معنای كشف درست زندگی، هدف آن و نقش فرد برای دسترسی به آن می شوند. نقش ادراك خدا در درست زندگی كردن و كشف شخصیت فردی و هویت افراد در جوامعی با منبع دینی بی نقصی مانند اسلام می تواند چشمگیر باشد. ادراک از خدا از دیدگاه روانشناسی یک الگوی شناختی– عاطفی است که ازطریق نخستین ارتباطات کودک باافرادمهم زندگی ومراقبینش شکل گرفته است ودر سرتاسر زندگی همگام با رشد بلوغ روانی فرد بارها وبارها تجدید می‌ شود، این الگو جهت گیری  رفتار واحساس فرد در ارتباط با خدا را هدایت می‌ کند .به همین خاطر ادراک از خدا مجموعه‌های منسجم از آخرین سطح ادراک فرد در مسائل انتزاعی وامور ماورایی است .همچنین در صورتی که صحبت از شناخت افراد در شخصیت ایشان به میان باشد وبخواهیم سازه ای روانی انتخاب کنیم تا با بررسی آن به بسیاری از ویژگی‌های روانی افراد پی ببریم آنگاه ادراک فرد از خدا وتصویری که وی به آن دست پیدا کرده است بسیار مهم است. (لاورنس،[1]2010)رواج شیوه‌های جدید رفتار اجتماعی برای پرکردن فضاهای زندگی (مثلآ:توجه به رسانه‌های مختلف مدیریت بدن،تمرکز بر بدن،و…)فردی شدن،اهمیت یافتن سیاست‌های زندگی بر اساس ترجیحات سبک‌های زندگی متفاوت،از جمله زمینه‌های اصلی هستند که شرایط جدیدی را پیش روی افراد قرار داده اند این به بدان معناست که این تحولات که در قالب جهانی شدن فرهنگی رخ می‌ دهد علاوه بر تآثیر بر ذوق،سلیقه،گذراندن اوقات فراغت و در نهایت سبک زندگی افراد نگرش به خود و جامعه و میزان هویت اجتماعی آنها تحت تآثیر قرار داده است.(پرنیان، 1392) به عبارت دیگر در جامعه مدرن نوع و سبک رفتار و کنش‌های مصرفی یا سبک زندگی است که هویت‌های فردی و اجتماعی را شکل می‌ دهد. (کفاشی و همکاران، 1389 ) به طور کلی در چنین فضای اجتماعی علاوه بر سبک‌های متفاوت زندگی که توسط افراد انتخاب می‌ شود فرایند جهانی شدن موجب تغییر در منابع هویتی و هویت گزینی افراد نیز شده است. (خواجه نوری و همکاران، 1389) اهمیت این امر زمانی مشخص می‌ شود که بدانیم بدون سبک زندگی و هویت اجتماعی یعنی بدون چهارچوب‌های مشخصی که شباهت ها و تفاوت ها را آشکار می‌ سازد افراد یک جامعه امکان برقراری ارتباطی معنا دار و پایدار میان خود را نخواهند داشت. (کفاشی و همکاران، 1389) همچنین فهم چیستی و چگونگی خود در برابر دیگری که مشخصه هویت است، نه تنها در ساختار روانی افراد بلکه در تکاپوهای جامعه انسانی نیز اهمیت زیادی دارد.(ذولفقاری و سلطانی، 1389)مسآله بودن این موضوع از آنجا ناشی می‌ شود که مسیر تغییر سبک‌های زندگی و ورود سبک‌های جدید زندگی موجب تغییر و تهدید فرهنگی،فردی شدن و افزایش شکافهای اجتماعی،رواج مصرف گرایی،از هم پاشیدگی شبکه‌های سنتی  ودر نهایت بحران هویت فردی و اجتماعی افراد می‌ شود در این موضوع افراد هویت خود را به جای منابع سنتی هویت،از خلال مصرف کالاها و سبک‌های گوناگون زندگی کسب می‌ کنند.(رضایی، 1389)ایران نیز همچون بسیاری از کشور ها در حال گذر تغییراتی یافته است اما از آنجایی که چنین تحولاتی (که در غرب با عنوان مدرنیته و جهانی شدن روی داده است)از طریق دنیای اطلاعات و ارتباطات و نه در بستر مناسب فرهنگی وارد نقاط مختلف جهان از جمله ایران شده است بحران هایی را در زندگی مردم به وجود آورده است (خواجه نوری،1389).

در این بین فرهنگ جوانان ایرانی متآثر از این رقابت ها،منازعات و تبادل ها و تصورات فرهنگی بیش از بقیه گروه‌های جامعه متنوع شده است تا جایی که فرهنگ و هویت جوانان به یکی از دغدغه‌های کلان نظام تبدیل شده است و سیاست گذاران فرهنگی رواداشته است تا میزان تآثیر گذاری نهادها و سازمان های فرهنگی رسمی‌ را در این زمینه افزایش دهند. (شالچی،1389) به عبارت دیگر چون جوانان در مقایسه با گروه ها و قشرهای دیگر روابط اجتماعی گسترده تری دارند و با  مظاهر و وسایل تجدد نو سازی جهانی شدن و همچنین اندیشه ها و هویت‌های جدید آشنایی و برخورد بیشتری می‌ یابند بیش از دیگران در معرض تغییرات هویت قرار می‌ گیرند به علاوه با توجه به اینکه حدود 60 درصد از جمعیت جامعه ما را جوانان تشکیل می‌ دهند. (کلانتری و حسنی، 1387)و در مجموع کارکرد غیر قابل انکار سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جوانان در روند تحولات عمومی‌ مطالعه پیرامون چگونگی تکوین هویت اجتماعی وتصور آنان بر خداوند وهم چنین تاثیرگذاری این دو مفهوم بر سبک زندگی بسیار ضروری به نظر می‌ رسد.(پاینده، 1389)

در جامعه پرزرق و برق و پیچیده امروزی مولفه‌های مختلفی می‌ توانند بر کارکرد انسان تاثیر بگذارد که متاسفانه از نظر عوام بیشتر پارامترهای  مادی و دنیوی مورد توجه قرار می‌ گیرد ودر جامعه علمی‌ و دانشگاهی نیز بیشتر تحقیقات به صورت تک بعدی  مورد بررسی قرار گرفته اند ولی با توجه به سرشت پیچیده انسان به نظر می‌ رسد عوامل متعددی در شکل گیری رفتار هر فرد تاثیر می‌ گذارد. در این تحقیق سعی شده که تاثیر مولفه‌های مهمی‌ مانند هویت وادراک از خدا وشاخه‌های مرتبط با آن مورد بررسی قرار گیرد و تاثیر آنها بر سبک زندگی نشان داده شود .

در این نوشتار سعی شده است همین موضوع تبین وتحلیل گردد که پرداختن به جوانب گوناگون این موضوع از جنبه‌های برجسته این تحقیق است.

2-1- بیان مسئله

آیا رابطه ای بین ادراك از خدا و هویت اجتماعی و مولفه سبك زندگی در دانشجویان وكاركنان دانشگاه آزاد اسلامی دره شهر وجود دارد ؟

تحقیق وپژوهش در مورد خصوصیات انسان مسئله پیچیده ای است زیرا بیان دقیق وتوضیح جنبه های مختلف انسان در قالب و بر اساس اطلاعات موجود و نظرات متعدد كار بسیار دشواری است .

در خصوص موضوعاتی چون هویت اجتماعی وادراك از خدا وسبك زندگی به صورت جداگانه تحقیقات ارزشمندی در داخل وخارج از كشور صورت گرفته است، اما بررسی نظری وتجربی هویت اجتماعی و ادراك از خدا بسیار اندك وبه تعداد انگشتان دست هم نمی رسد. همچنین در مورد سبك زندگی مطالعات انجام شده اغلب در حوزه های نظری بوده وكمتر به آزمون تجربی این فرایند دست زده اند. در این قسمت از مقاله به مرور تحقیقاتی می پردازیم كه در گذشته در این خصوص صورت گرفته است .

نظریه هویت اجتماعی با کار بر روی دسته بندی حوزهای اجتماعی آغاز شد(بورکه وکلویس[1]،2007 ) این نظریه تاکید می‌ کند که رفتار ، عناصرمشخصه‌ های اجتماعی بزرگ تر افراد را منعکس می‌ کند، این بدان معناست که ساختارهای اجتماعی فعال مانند گروه ها ،سازمانها ،فرهنگ ها واز همه مهمتر افراد با این عناصر جمعی هویت یابی می‌ کنند. این دیدگاه، این ایده را تقویت می‌ کند که شناخت اجتماعی افراد بر اساس گروه هایشان یا چهارچوب‌های جمعی فرد تفسیر می‌ شود ( پادیلا[2]و پرز،2010).

یکی از نظریاتی که به ارتباط دومتغیر سبک زندگی وهویت پرداخته است نظریه تصدیق می‌ باشد. براساس این نظریه تصاویر افراد از خودشان از واکنش ها دریافت شده از رفتار خودشان وهم چنین از دیگران شکل می‌ گیرد .هویت این تصاویر که به عنوان باز خورد از خود دیگران دریافت می‌ کند رشد وتوسعه میابد . اوقات فراغت (به عنوان سازنده سبک زندگی) زمینه ای را فراهم می‌ کند که افراد قادر شوند از طریق آن هویتشان را تثبیت و نیز برای دیگران ابراز کنند ( غباری بناب،1388).

طبق نظریه مشارکت، اوقات فراغت علاوه بر آنکه هویت فرد تاثیر می‌ گذارد واز آن نیز تاثیر می‌ پزیرد. (کمپل[3]2007) ماکس وبر که یکی از دیگر نظریه پردازان این حوزه است برمبنای تعریف چند بعدی خود از قشر بندی اجتماعی وتاکید بر منزلت به عنوان یکی از ابعا د ومولفه‌های قشر بندی اصلاح سبک زندگی را به کار می‌ بندد وسبک زندگی از نظر وی شیوه‌های خاص از زندگی است وگروه‌های اجتماعی برای تمایز از دیگران وکسب منزلت (هویت اجتماعی ) به کار می‌ گیرند (ربانی وشیری، 1388).

از نظر تامیلسون نیز هویت بیشتر محصول جهانی شدن ( که سبک زندگی نیز یکی از ابعاد ومهم آن به حساب می‌ آید ) است تا قربانی آن، به عقیده اوهویت در قالب تصورات فرهنگی معاصر جای گرفته است ویکی از ابعاد قابل توجه زندگی اجتماعی نهادینه شده در مدرنیته است (تامیلسون[4]، 1387).

فدرستون که یکی از نظریه پردازان موجود در این حوزه می‌ باشد، معتقد است که واژه سبک زندگی در دوره معاصر به نوعی فردیت ابراز وجود وخود آگاهی سبک گرایانه اشاره دارد به زعم وی بدن ،لباسها ،طرز بیان ،فراغت، ترجیهات خوردن ونوشیدن وانتخاب محلی برای تعطیلات به عنوان شاخصهای سبک زندگی به حساب می‌ آید. (فدرستون[5]، 2009) ( رابرت[6]، 2011) در الگوی مفهومی مطالعه حاضر نیز نقش معنادار تصور از خدا بر تصور از خود معنی دار شد، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت كه چگونگی ادراك فرد از خدا در ادراك اواز خودش تاثیر می گذارد.(كربین[7]،2009)نیز در پژوهش خود  به این نتیجه رسید كه بین ویژگی های  شخصیتی منفی توام با عدم شایستگی فرد تصویر ذهنی منفی از خداوند رابطه وجود دارد. انجمن مشاوره آمریكا[8] (2007)نقل از زرین لك وطباطبایی (1391) نیز در پژوهشی نشان دادند یک رابطه  ایمن با خدا  همواره  می توان تحویل كننده حرمت خود پایین باشد.

ازآنجایی که سبک زندگی را باید درارتباط با مدرنیته مورد بررسی قرار داد در اینجا جهت تبین ارتباط سبک زندگی وهویت اجتماعی از نظریه گیدنز استفاده می‌ شود .

ایشان معتقد است که هویت شخصی برنامه مدرنی است که افراد آن را بر حسب درکی که از روش‌های ابراز وجود و زندگی نامه شخصی خود دارند، می‌ فهمند. ( گیدنز[9]، 1388) بنابراین در جهان مدرن نسبت ها وآن عناصری از زندگی انسان مدرن که سنتی به نظر آید باز اندیشی می‌ شود ،در این راستا بیشتر موقعیت‌های زندگی مدرن با دین به صورت حاکم برزندگی روزانه سازگاری ندارد بخشی از این واقعیت به دانش باز اندیشانه سازمان داده شده است وتحت تسلط مشاهده‌های تجربی واندیشه منطقی بر می‌ گردد ،این دانش مبتنی بر رفتارهای مادی واصول اجتماعی است .البته لازم به ذکر است که دنیوی شدن به نحو کامل به دین نمی‌ انجامد (گیدنز، 1388).

دین وسنت همیشه دارای پیوند نزدیک با یکدیگر بوده است وباز اندیشی زندگی اجتماعی مدرن مغایرت مستقیم با سنت دارد ونسبت را بیشتر از دین تضعیف کرده است تفاوت این دو نوع سبک زندگی در آن است که سبک زندگی مذهبی مبتنی بر رفتارهای مذهبی است در حالیکه سبک زندگی سنتی افراد از رفتارهای مبتنی بر سنت که در سطحی گسترده تر قرار دارد واز او تبعیت می‌ کند ( پایبنده، 1389).

در جامعه ایران بنابر بافت وساخت مذهبی دین واعتقادات در اساس هویت افراد ریشه دارد اعتقادات و باورهای دینی شاکله وهویت افراد را شکل می‌ دهد و این جهانی شدن است که به وسیله رفتارهای نوین اطلاعات و ارتباطات باعث تغیر نگرش وهویت اجتماعی افراد می‌ شود (مقدس وخواجه نوری، 1388).

به باور گیدنز مذهب یکی از منابع اقتدار سنتی است واز این طریق با سنت ارتباط پیدا می‌ کند در نتیجه تجربه معنا وتفسیر بر اساس آن صورت می‌ گیرد وبه همین دلیل اکثر کنش ها ی زندگی دارای دلایل دینی و مذهبی است . در نتیجه هویت مذهبی سازه ای اجتماعی مبتنی بر مذهب است .نقش مهمی‌ ایفا می‌ کند در واقع افراد با اتخاذ به رفتارهای اجتماعی مبتنی بر مذهب به نوعی متمایز خود را از سایر افراد نمایان نمی‌ کنند وبه تشخیص وفردیت دست می‌ یابند اما در زمان حال تجدد مراجع زندگی بشری را متعدد کرده است مراجعی که همه مدعی صلاحیت هستند وسنت که مهمترین مرجع ماخذی بوده اند که بشر به آن رجوع کرده است اهمیت کلی خود را از دست داده است ودر عرض مابقی  مراجع موجود در جهان مدرن واقع شده است ودر واقع به طور کلی از لحاظ ساختاری منابع جهان مدرن متعدد تر از منابع سنتی هستند ودر بعضی موارد با آنها تفاوت دارند (گیدنز،1388).

بنابراین هویت برساخت سبز فایل زاده تجدد و نهادهای امروزین است وهویت اجتماعی نیز همانند هویت شخصی با توجه به موقعیت ها واوضاع واحوال اجتماعی ونیز خود آگاهی شکل می‌ گیرند به عبارت دیگر خود آگاهی بر خود هویت شخصی زمینه بروز هویت اجتماعی است. (ذوالفقاری وسلطانی، 1389 ) این هویت‌های جدید به میزان‌های مختلف با سنت دارای زاویه هستند بر این اساس کسانی که دارای سبک‌های سنتی تر هستند دارای هویت‌های سنتی تر خواهند بود وسبک‌های زندگی مدرن با هویت‌های  

اجتماعی مدرن همخوانی خواهند داشت .

هدف این پژوهش شناخت معیارهاو متغیرهای مختلف هویت اجتماعی و ادراک از خدا و میزان تاثیر آنها بر سبک زندگی که از نظر کارکنان اساتید ودانشجویان مورد پرسش قرار گرفتند، می‌ باشد .

دراین تحقیق  پس از شناخت مولفه‌های  مختلف سبک زندگی و میزان اهمیت وتاثیر آنها برروی دومتغیر هویت اجتماعی وادراک از خدا پرداخته خواهد شد تامیزان همبستگی متغیرهای فوق برهمدیگر مشخص گردد.

بررسی وشناخت این معیارها علاوه بر این که باعث خواهد شد تا بتوان نظر آزمودنی ها رادر مورد مولفه‌های مورد مطالعه با هم مقایسه کرد، منجر به رسیدن به تعدادی شاخص و نقطه نظر در مورد سبک زندگی در حوزه مورد پژوهش خواهد شد وبا بهره گرفتن از آن می‌ توان نمای کلی از وضعیت گرایشات فرهنگی در این شهرستان بدست آورده ولی در نهایت هدف اصلی پژوهش رسیدن به این پرسش است که به واقع تاثیر هویت اجتماعی وادراک از خدا بر سبک زندگی دانشجویان وکارکنان دانشگاه آزاد دره شهر به چه میزان بوده است.متاسفانه مطالعات در خصوص دگرگونی‌های فرهنگی – اجتماعی در این شهرستان بسیار اندک است بدین جهت مطالعه برروی این دانشگاه وسایر واحدهای آموزشی منطقه از باب تغییرات فرهنگی واجتماعی از اهمیت بسیار ی برخوردار است . 

[1] .burke&klovis

[2] padila&perez

[3] .campbell

[4] .tamilson

[5] .feadherston

1-3 معرفی پلی‌اکریل‌آمید. 6
1-4 لزوم تصفیه پساب حاوی پلی‌اکریل‌آمید. 10
1-5 روش های جداسازی پلی‌اکریل‌آمید. 12
1-6 جذب پلیمر با جاذب های سطحی. 12
1-7 غشا و فرایندهای غشایی. 13
1-7-1 تاریخچه 13
1-7-2 تعریف غشا 14
1-7-3 مزایای استفاده از تكنولوژی غشایی. 17
1-7-4 انواع غشاها 17
1-7-4-1 تقسیم بندی بر اساس جنس غشا 18
1-7-4-2 تقسیم بندی بر اساس ساختار غشا 18
1-7-4-3 تقسیم بندی غشاها از لحاظ عملكرد 20
1-7-5 انواع فرایندهای جداسازی غشایی. 21
1-7-6 مقایسه روش های فیلتراسیون. 24
1-7-7 مکانیسمهای جداسازی. 26
1-7-8 روش های عملکرد فرایندهای غشایی. 28
1-7-9 انسداد در غشاها 29
1-7-10 روش های جلوگیری و یا كمتر كردن گرفتگی غشا 33
1-7-10-1 انتخاب غشا مناسب.. 33
1-7-10-2 پیش تصفیه سیال ورودی به غشا 33
1-7-10-3 بهبود شرایط عملیات. 34
1-7-10-4 اصلاح سطح غشاهای ساخته شده 34
1-7-10-4-1 روش فیزیکی. 34
1-7-10-4-2 روش شیمیایی. 34
1-7-11 تهیه غشاهای اولترافیلتراسیون ترکیبی با بهره گرفتن از ذرات معدنی. 35
1-7-11-1 رسوب ذرات معدنی بر روی سطح غشا به صورت مستقیم. 35
1-7-11-2 قرار گرقتن نانوذرات در ماتریکس غشا 36
1-7-12 روش‌های كاهش گرفتگی. 36
1-7-13 تمیزسازی (كلینینگ) 37
1-7-13-1 تمیزسازی هیدرولیكی. 37
1-7-13-2 تمیزسازی مكانیكی. 38
1-7-13-3 تمیزسازی الكتریكی. 38
1-7-13-4 تمیزسازی شیمیایی. 38
1-8 مطالعات صورت گرفته 40
گفتار دوم:تجربیات.. 46
2-1 تجهیزات و مواد مورد استفاده 47
2-2 فرایند تهیه غشا 48
2-2-1 ساخت غشا پلی اکریلونیتریل به روش وارونگی فازی. 48
2-2-2 ساخت غشای پلی اکریلونیتریل مناسب.. 51
2-3 اصلاح سطح غشا با روش عملیات حرارتی و هیدرولیز 51
2-4 ترکیب غشا با نانو ذرات تیتانیوم دی اکسید. 52
2-4-1 خود آرایی نانو ذرات تیتانیوم دی اکسید بر روی سطح غشا پلی‌اکریلونیتریل. 53
2-4-2 مخلوط کردن نانوذرات تیتانیوم‌دی‌اکسید در محلول پلیمری. 53
2-5 ارزیابی عملکرد غشا 54
2-6 شار آب خالص.. 57
2-7 احتباس.. 58
2-8 آستانه شکست و محاسبه اندازه حفرات. 59
2-8-1  اندازه گیری غلظت پلیاتیلنگلایكول. 61
2-9  بررسی میزان گرفتگی غشا 62
2- 10 بررسی مورفولوژی غشا 63
2-10-1 بررسی مورفولوژی غشای تهیه شده با میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM) 64
2-10-2 بررسی آبدوستی غشا با آنالیز زاویه تماس.. 65
2-7-3 بررسی ساختار شیمیایی غشا 66
2-10-4 طیف سنجی پراش انرژی پرتو ایکس(EDX) 67
گفتار سوم: بحث و نتیجه گیری. 69
مقدمه 70
3-1 ساخت غشا پلی اکریلو نیتریل. 70
3-2 اصلاح شیمیایی غشا 73
3-3 اصلاح حرارتی غشاهای پلی اکریلو نیتریل. 76
3-4 بررسی عملكرد و ساختار غشا اصلاح شده حرارتی. 76
3-5  اصلاح غشا با بهره گرفتن از نانوذرات. 80
3-5-1 اثر خودآرایی نانوذرات تیتانیوم دی‌اکسید بروی سطح غشا 81
3-5-2 اثر مخلوط کردن نانوذرات تیتانیوم دی‌اکسید در محلول پلیمری. 83
3-6  مقایسه بین دو روش افزودن نانوذرات. 85
3-7  آنالیز میکروسکوپ الکترونی پویشی از سطح غشا 86
3-8 آنالیز پراش انرژی پرتو ایکس(EDX) 90
3-9  اندازه گیری آستانه شکست.. 93
3-10 بررسی آبدوستی سطح غشا 95
3-8 بررسی گرفتگی غشا 97

 

گفتار چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادات. 101
4-1 نتیجه گیری. 102
4- 2 پیشنهادات. 104
 
 
فهرست جدول‌ها

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
جدول1-1: تفاوت در فرایندهای فیلتراسیون	27
جدول1-2: پس­زنی گونه­ ها در فرایندهای فیلتراسیون	28
جدول3-1: درصدهای وزنی و اتمی عناصر در غشاهای خودآرایی و مخلوط	93
جدول 3-2: زوایای محاسبه شده از تصاویر زاویه تماس	98

 


فهرست شکل‌ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
شکل1-1: شماتیکی از فرایند زغالشویی	5
شکل1-2: پلی‌اکریل‌آمیدبدون بار	7
شکل1-3: ساختار پلی‌اکریل‌آمید کاتیونی	8
شکل1-4: طیف FT-IR ازپلی‌اکریل آمید مورد استفاده	8
شکل1-5: توزیع اندازه ذرات پلی‌اکریل‌آمید در pH های مختلف	10
شکل 1-6: مکانیسم فرایند انعقاد و لخته سازی	11
شکل 1-7: گرفتگی در غشاهای PSF در اثر جداسازی پلی‌اکریل‌آمید	17
شکل 1-8: نمایی از فرایند جداسازی غشایی	17
شکل 1- 9: فرایندهای تصفیه آب معمولی و میکرو فیلتراسیون	18
شکل 1-10: نمایی از ساختار غشاهای سنتزی	21
شکل1-11: طرحی از تقسیم بندی غشاها بر اساس ساختار	22
شکل 1-12: نمایی از فرایند اسمز­معکوس	27
شکل1-13: انواع روش­های فیلتراسیون با نوع مواد عبوری از آن­ها	29
شکل1-14: نمایی از مکانیسم غربال مولکولی	30
شکل1-15: شماتیکی از دو فرایند عملکرد غشایی	32
شکل 1-16: نمونه ­ای از یک گرفتگی غشایی بر روی غشای پلی وینیلیدن فلوراید	33
شکل 1-17: شماتیكی از انواع گرفتگی در فرایند غشایی	33
شکل 1-18: شماتیكی از تمیزسازی هیدرولیكی غشاهای دارای گرفتگی	41
شکل 2-1: فیلم کش مورد استفاده جهت ساخت غشا پلیمری	52
شکل2-2: شماتیک فرایند انعقاد	53
شکل2-3: مراحل کامل ریخته‌گری و انعقاد غشا پلیمری	53
شکل2-4: نمای شماتیک از سل با انتهای بسته و سل با جریان متقاطع	58
شکل2-5: نمای شماتیک تست عملکرد غشا	59
شکل2-5: نمای شماتیک تست عملکرد غشا	63
شكل 2-6: اندازه گیری آستانه شکست از طریق منحنی احتباس ردیابها	68
شکل 2-8: رابطه میان زاویه تماس و آبدوستی	69
شکل 2-9: نمونه ای از آنالیز EDX	71
شکل 3-1: وجود بزرگحفره ها در غشا تهیه شده با پلیمر پلیاکریلونیتریل و حلال	74
شکل 3-2: اثر غلظت پلی­اکریلو نیتریل بروی شار و احتباس پلی­اکریل آمید	75
شکل3-3: مکانیسم هیدرولیز پلی­اکریلو نیتریل در محیط اسیدی و بازی	76
شکل3-4: آنالیز طیف سنج ماون قرمز برای غشا قبل از هیدرولیز	78
شکل3-5: آنالیز طیف سنج ماون قرمز برای غشا بعد از هیدرولیز	79
شکل 3-6: شکل گیری حفرات غشا در پی عملیات حرارتی	81
شکل3-7: اثر دمای اصلاح غشا پلی اکریلونیتریل بروی شار و احتباس پلیمر	81
شکل3-8: تغییرات شار و احتباس پلیمردر پی تغییرات زمان اصلاح حرارتی	83
شکل3-9: خودآرایی نانوذرات تیتانیوم دی­اکسید بروی سطح غشا	85
شکل3-10: اثر زمان غوطه­وری غشا در محلول نانوذرات  TiO2بر میزان احتباس و شار پلیمر	86
شکل3-11: اثر نانو ذرات بروی احتباس و شار عبوری پلی­اکریل آمید در روش مخلوط کردن	88
شکل3-12: مقایسه درصد افزایش شار در دو روش خودآرایی و مخلوط کردن	89
شکل 3-13: تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی	91
شکل3-14: پراش الکترونی پرتو ایکس غشا خودآرایی شده با نانوذرات TiO2	92
شکل3-15: پراش الکترونی پرتو ایکس غشا مخلوط شده با نانوذرات TiO2	93
شکل 3-16: آستانه شکست غشا در عدم حضور نانوذرات TiO2	95
شکل 3-17: آستانه شکست غشا در حضور نانوذرات  TiO2با روش خودآرایی	95
شکل 3-18: آستانه شکست غشا در حضور نانوذرات TiO2 با روش مخلوط کردن	96
شکل 3-19: تصاویر آنالیز زاویه تماس	97
شکل 3-20: تغییرات نسبت بازیابی شار در پی افزودن نانوذراتTiO2	99
شکل 3-21: تغییرات میزان گرفتگی در پی افزودن نانوذرات TiO2	99
شکل 3-22: بررسی تغییرات شار پلی اکریل آمید با گذشت زمان فیلتراسیون	100

 

 

گفتار اول

 

 

 

مطالعه بر روش های جداسازی پلی‌اکریل‌آمید و آشنایی با فرایندهای غشایی

مقدمه
 
با توجه به گسترش روزافزون بحران کمبود آب مورد نیاز نه فقط برای مصارف خانگی و کشاورزی که در بخش صنعت، تلاش‌ها برای تصفیه و بازگرداندن بخش قابل توجهی از آب مصرفی به چرخه مصرف در حال افزایش است. میزان مصرف آب در بخش صنعت با توجه به گزارش وزارت نیروی جمهوری اسلامی ایران، در حدود 5/1 درصد کل آب مصرفی کشور معادل 5/1 ملیارد متر مکعب را به خود اختصاص داده است. لذا با توسعه علم و فناوری نظیر فرایندهای غشایی میتوان بخش عظیمی از این آب را به چرخه صنعت بازگرداند. فرایندهای غشایی مانند نانوفیلتراسیون [1] (NF) ، اولترافیلتراسیون[2] (UF) و اسمز معکوس[3] (RO) به طور فزاینده‌ایی در احیا و استفاده مجدد از پساب و تصفیه آب آشامیدنی استفاده می‌شوند]1.[
 

1-1  معرفی کارخانه زغالشویی

فهرست مطالب
فصل اول: کلیات، مبانی نظری و پیشینه تحقیق…………………………………………………… 1
1-1. مقدمه بر پلی­یورتان­ها………………………………………………………………………………………………………………. 2
1-2. شیمی پلی­یورتان­ها………………………………………………………………………………………………………………….. 4
1-3. ترموپلاستیک پلی­یورتان و کاربرد آن…………………………………………………………………………………….. 5
1-4. شیمی ترموپلاستیک پلی­یورتان……………………………………………………………………………………………… 7
1-4-1. دی‌ایزوسیانات­ها……………………………………………………………………………………………………….. 8
1-4-2. پلی‌ال‌ها………………………………………………………………………………………………………………….. 11
1-4-2-1. پلی­ال­های پلی­اتری……………………………………………………………………………….. 11
1-4-2-2. پلی‌ال‌های پلی­استری……………………………………………………………………………. 12
1-4-3. زنجیرگستراننده…………………………………………………………………………………………………….. 13
1-4-4. کاتالیزورها………………………………………………………………………………………………………………. 14
الف- كاتالیزورهای اسیدی……………………………………………………………………………………….. 15
ب- كاتالیزورهای بازی……………………………………………………………………………………………… 15
ج- كاتالیزورهای آمینی……………………………………………………………………………………………. 15
د- کاتالیزورهای فلزی………………………………………………………………………………………………. 16
1-4-5.  سایر مواد افزودنی به پلی­یورتان­ها……………………………………………………………………… 16
1-5. سنتز ترموپلاستیک پلی‌یورتان…………………………………………………………………………………………….. 16
1-5-1.  روش پیش پلیمری (یا دومرحله‌ای )…………………………………………………………………. 17
1-5-1-1. روش پلیمر شدن مذاب………………………………………………………………………… 18
1-5-1-2. روش پلیمر شدن در حلال…………………………………………………………………… 18
1-5-2. روش یک مرحله‌ای………………………………………………………………………………………………… 18
1-5-3. تولید صنعتی ترموپلاستیک پلی­یورتان……………………………………………………………….. 19
1-6. مورفولوژی ترموپلاستیک پلی­یورتان……………………………………………………………………………………. 19
1-7. خواص فیزیكی –  مكانیكی ترموپلاستیک پلی‌یورتان……………………………………………………….. 20
1-7-1. تغییرات دمایی……………………………………………………………………………………………………….. 20
1-7-2. خواص مكانیكی……………………………………………………………………………………………………… 20
1-7-2-1. رفتار تنش – كرنش ترموپلاستیک پلی­یورتان…………………………………… 21
1-7-2-2. میزان مانایی فشاری ترموپلاستیک پلی­یورتان……………………………………. 22
1-7-2-3. سختی ترموپلاستیک پلی­یورتان………………………………………………………….. 22
1-7-3. خواص حرارتی ترموپلاستیک پلی­یورتان…………………………………………………………….. 22
1-7-4. پایداری هیدرولیتیکی ترموپلاستیک پلی­یورتان………………………………………………….. 23
1-7-5. مقاومت شیمیایی ترموپلاستیک پلی­یورتان…………………………………………………………. 24
1-8. نانو ذرات و نانوکامپوزیت‌های پلیمری………………………………………………………………………………….. 24
1-8-1.پرکننده‌های نانوذره‌ای……………………………………………………………………………………………. 25
1-8-1-1. نانولوله‌های كربنی………………………………………………………………………………….. 26
1-8-1-2. نانو ذرات فلزی یا سرامیكی (سه بعدی)……………………………………………… 27
1-8-1-3. نانو سیلیکات‌های لایه­ای (صفحه مانند)………………………………………………. 27
1-9. نانوکامپوزیت‌های ترموپلاستیک پلی‌یورتان…………………………………………………………………………. 28
1-9-1. نانوکامپوزیت‌های ترموپلاستیک پلی‌یورتان- گرافیت…………………………………………. 28
1-9-2. نانوکامپوزیت‌های ترموپلاستیک پلی‌یورتان- نانو لوله­های كربن………………………… 29
1-10. نانوکامپوزیت‌های ترموپلاستیک پلی‌یورتان- نانو رس اصلاح­شده…………………………………… 30
1-10-1. روش­های تولید نانوکامپوزیت‌های ترموپلاستیک پلی‌یورتان- نانو رس اصلاح­شده 31
الف- فرایند مذاب…………………………………………………………………………………………………….. 32
ب- پلیمرشدن درجا………………………………………………………………………………………………… 32
ج- جایگیری بین لایه‌ای از طریق ریخته­گری حلالی…………………………………………… 33
1-10-2. واکنش­پذیری خاک رس با مواد اولیه­ی ترموپلاستیک پلی‌یورتان…………………. 34
1-10-3. اثر نانو ذرات رس بر ساختار و خواص فیزیکی مکانیکی نانوکامپوزیت  ترموپلاستیک پلی­یورتان         36
فصل دوم: مواد و روش‌ها………………………………………………………………………………… 41
2-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42
2-2. مواد مورد استفاده…………………………………………………………………………………………………………………. 43
2-2-1. پلی‌ال پلی‌اتری (پلی تتراهیدروفوران)…………………………………………………………………. 43
2-2-2. دی­ایزوسیانات (هگزا متیلن دی­ایزوسیانات)……………………………………………………….. 44
2-2-3. زنجیرگستراننده(1و4 بوتان‌دی‌ال)……………………………………………………………………….. 44
2-2-4. کاتالیست فلزی (2- اتیل هگزانوات قلع)…………………………………………………………….. 45
2-2-5. نانوذرات رس مورد استفاده…………………………………………………………………………………… 46
2-3.  روش تهیه­ نمونه‌ها……………………………………………………………………………………………………………. 46
2-3-1. تهیه­ ترموپلاستیک پلی‌یورتان خالص……………………………………………………………….. 46
2-3-2. تهیه­ نانوکامپوزیت ترموپلاستیک پلی‌یورتان…………………………………………………….. 48
2-4. تجهیزات به کار گرفته‌شده…………………………………………………………………………………………………… 48
2-5. تعیین گروه‌های عاملی ترموپلاستیک پلی‌یورتان­های خالص توسط طیف FT-IR………….. 49
2-6. بررسی نحوه­ پخش خاک رس اصلاح‌شده C30B  در نانوکامپوزیت‌های ترموپلاستیک پلی‌یورتان        49
2-7. تعیین دماهای انتقال ترموپلاستیک پلی‌یورتان­های خالص توسط آنالیز حرارتی DSC … 49
2-8. تعیین خواص کششی نمونه­های ترموپلاستیک پلی‌یورتان………………………………………………… 49
فصل سوم: نتایج و بحث…………………………………………………………………………………. 51
3-1. بررسی تغییرات ساختار شیمیایی با بهره گرفتن از طیف FT-IR………………………………………….. 52
3-2. مورفولوژی نانوکامپوزیت ترموپلاستیک پلی­یورتان- خاک رس اصلاح‌شده……………………… 55

 

3-3. مطالعه­ رفتارهای دمایی ترموپلاستیک پلی­یورتان با بهره گرفتن از آزمون DSC………………. 58
3-4. خواص مکانیکی نمونه­های ترموپلاستیک پلی‌یورتان………………………………………………………….. 60
3-5. جمع‌بندی نتایج…………………………………………………………………………………………………………………….. 64
فصل چهارم. نتیجه ­گیری و پیشنهادات……………………………………………………………. 65
4-1. نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………………………….. 66
الف- مورفولوژی و ساختار شیمیایی……………………………………………………………………………………………… 66
ب- مطالعات رفتار حرارتی…………………………………………………………………………………………………………….. 67
ج- خواص مکانیکی………………………………………………………………………………………………………………………… 67
4-2. پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………… 68
فهرست منابع فارسی…………………………………………………………………………………….. 69
فهرست منابع انگلیسی………………………………………………………………………………….. 70
 
فهرست جدول­ها
فصل اول. کلیات، مبانی نظری و پیشینه تحقیق
جدول (1-1): ساختار برخی از زنجیرگستراننده­ها………………………………………………………………………. 14
جدول (1-2): خواص حرارتی ترموپلاستیک پلی‌یورتان……………………………………………………………… 23
فصل دوم.  مواد و روش‌ها
جدول (2-1): مشخصات ظاهری و خواص پلی‌ال مورد استفاده در این تحقیق………………………… 43
جدول (2-2): مشخصات ظاهری و خواص دی­ایزوسیانات(HDI) مورد استفاده در این تحقیق. 44
جدول (2-3): مشخصات زنجیرگستراننده بوتان‌دی‌ال مورد استفاده در این تحقیق………………… 45
جدول (2-4): مشخصات کاتالیست فلزی 2- اتیل هگزانوات قلع مورد استفاده……………………….. 45
جدول (2-5): مشخصات خاک رس اصلاح‌شده  Cloisite30B مورد استفاده………………………… 46
جدول (2-6): فرمولاسیون­های استفاده شده برای تهیه­ ترموپلاستیک پلی­یورتان­های مختلف 47
فصل سوم. نتایج و بحث
جدول (3-1): میزان نواحی سخت، دمای انتقال شیشه ­ای، دماهای ذوب ناحیه نرم و سخت برای نمونه­های TPU1 و TPU2…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 59
جدول (3-2): مدول یانگ و کرنش در نقطه­ی شکست و استحکام کششی برای نمونه­ TPU1 61
جدول (3-3): مدول یانگ و کرنش در نقطه­ی شکست و استحکام کششی برای نمونه­ TPU2 61
فهرست شکل­ها
فصل اول. کلیات، مبانی نظری و پیشینه تحقیق
شکل (1-1): کاربردهای مختلف پلی­یورتان در صنایع مختلف………………………………………………………. 4
شکل(1-2): ساختار ایزوسیانات­های مهم………………………………………………………………………………………… 8
شکل(1-3): برخی از واکنش­های ایزوسیانات­ها……………………………………………………………………………. 10
شکل (1-4): ساختار شیمیایی برخی از پلی‌ال‌های پلی­اتری……………………………………………………… 12
شکل (1-5): ارتباط میان وزن مولکولی ترموپلاستیک پلی­یورتان با نسبت میان NCO/OH…. 17
شکل (1-6): وابستگی دمایی خواص مكانیكی ترموپلاستیک پلی‌یورتان در دماهای مختلف…… 21
شکل(1-7): انواع پرکننده­ های نانوذره­ای………………………………………………………………………………………. 25
شكل (1-8): تصاویری از ساختار و سطح مقطع SWNT و MWNT………………………………………. 26
شكل(1-9): نحوه اصلاح و اضافه كردن گرافیت به ترموپلاستیک پلی‌یورتان…………………………… 29
شکل (1-10): ساختارهای متصور برای نانوکامپوزیت پلیمری- نانو خاک رس اصلاح­شده……… 30
شکل (1-11): شمایی از مراحل سنتز نانوکامپوزیت ترموپلاستیک پلی‌یورتان- نانو خاک رس. 33
شکل (1-12): بررسی واکنش خاک رس با پیش پلیمر توسط آزمون FTIR…………………………… 35
شکل (1-13): تشکیل پیوند هیدروژنی میان زنجیره­های پلی‌یورتان با خاک رس……………………. 36
شکل(1-14): طیف XRD مربوط به نانو خاک رس اصلاح­شده Cloisite 30B…………………….. 37
شکل(1-15): طیف XRD مربوط به نانو خاک رس اصلاح­شده Cloisite 30B…………………….. 40
فصل دوم.  مواد و روش‌ها
شکل (2-1): شمای کلی از مراحل تهیه­ ترموپلاستیک پلی‌یورتان خالص…………………………….. 47
فصل سوم. نتایج و بحث
شکل (3-1): طیف­های FT-IR  برای نمونه­هایTPU1  و TPU1……………………………………………. 52
شکل (3-2): طیف­های FTIR برای نمونه­ TPU1 در دو حالت قبل و بعد از پخت کامل…….. 53
شکل(3-3): طیف­های FTIR نمونه­های خالص و نانوکامپوزیتی TPU1 همراه با 1 و 3 درصد وزنی نانو خاک رس اصلاح­شده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 54
شکل(3-4): طیف­های FTIR نمونه­های خالص و نانوکامپوزیتی TPU2 همراه با 1 و 3 درصد وزنی نانو خاک رس اصلاح­شده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 55
شکل (3-5): الگوهای XRD نمونه­های خالص و نانوکامپوزیتی TPU1 در محدوده­ o(10-2) 56
شکل (3-6): الگوهای XRD نمونه­های خالص و نانوکامپوزیتی TPU2 در محدوده­ o(10-2) 57
شکل (3-7): الگوهای XRD نمونه­های خالص و نانوکامپوزیتی TPU1 در محدوده­یo(40-10) 57
شکل (3-8): الگوهای XRD نمونه­های خالص و نانوکامپوزیتی TPU2 در محدوده­ o(40-10) 58
 
شکل (3-9): آزمون DSC برای نمونه­های TPU1 و TPU2………………………………………………………. 58
شکل (3-10): رفتار تنش- کرنش نمونه­های خالص و نانوکامپوزیتی TPU1…………………………… 60
شکل (3-9): رفتار تنش- کرنش نمونه­های خالص و نانوکامپوزیتی TPU2……………………………… 61
شکل(3-12): مدول یانگ برای نمونه­های TPU1 و TPU2 و نانوکامپوزیتی…………………………….. 62
شکل (3-13): مداخله­ی لایه ­های خاک رس در تشکیل پیوندهای هیدروژنی بین زنجیرهای پلی­یورتانی                   64
 
فهرست طرح­­ها
فصل اول. کلیات، مبانی نظری و پیشینه تحقیق
طرح(1-1): واکنش ایزوسیانات با گروه هیدروکسیل و تشکیل گروه یورتانی………………………………. 4
طرح(1-2): واکنش ایزوسیانات با الکل……………………………………………………………………………………………. 7
طرح(1-3): واكنش میان آمین و فسژن………………………………………………………………………………………….. 9
طرح(1-4): واکنش تولید پیش پلیمر پلی­یورتان…………………………………………………………………………. 17
طرح (1-5): واکنش تولید پلیمر پلی­یورتان نهایی از پیش پلیمر……………………………………………….. 18
 
فصل اول
کلیات، مبانی نظری و پیشینه تحقیق
 
1-1. مقدمه­ای بر پلی­یورتان­ها
از زمان كشف پلی­یورتان­ها در اواخر دهه­ سی قرن بیستم تاكنون، این پلیمرها همواره به دلیل خواص ویژه و منحصربه‌فرد خود مورد توجه جدی بوده‌اند. تا اواسط دهه­ 70 میلادی پلی­یورتان به دلیل قیمت بالای آن‌ ها در كاربردهای ویژه­ای مصرف می‌شدند ولی پس از آن دامنه‌ی تولید آن‌ ها به‌سرعت گسترش یافت و در زمینه‌های مختلف صنعتی مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند [6-1].
پلی­یورتان­ها، پلیمرهایی هستند كه امروزه به‌عنوان فیلم، الیاف، الاستومر و نظایر آن مورد استفاده قرار می‌گیرند [8،7].
اعتبار كشف پلی‌یورتان‌ها متعلق به پروفسور بایر آلمانی در سال 1937 می‌باشد. وی با انجام واكنش بین دی­ایزوسیانات آلیفاتیک و دی­ال­آلیفاتیک (گلیكول) و 1،4 بوتان­دی­ال تحت شرایط رفلاكس نوعی پلیمر خطی با وزن مولكولی بالا و ویسکوزیته­ی ذوب پایین به دست آورد كه هم‌اکنون به آن پلی­یورتان گفته می‌شود. این پلی­یورتان به روش مذاب تهیه شد[11-1].
همانند پیشرفت‌های دیگر علم شیمی پلیمر، روش‌های جدیدی برای تولید پلی­یورتان نیز مطرح شدند. اولین پلی­یورتان تولیدشده دارای دمای ذوب oC185 و با نام Igamid U تحت عنوان سنتز و Perlon U برای نام تجاری بود[1،8،12].
اولین ترموپلاستیک پلی­یورتان با نام I-Rubber توسط شرکت Dupont و ICI در دهه­ 40 میلادی به بازار عرضه شد. در این ترموپلاستیک پلی­یورتان از آب به عنوان زنجیرگستراننده، از  نفتالین 1و5 دی‌ایزوسیانات[1] به عنوان دی­ایزوسیانات و یک پلی‌اتر یا پلی‌استر دی­ال با وزن مولكولی بالا استفاده شد. به دلیل بالا بودن دمای ذوب این پلیمر از دمای تخریب پیوند یورتانی، این نوع پلیمر را به عنوان ترموپلاستیک پلی­یورتان در نظر نمی‌گیرند. پیشرفت اصلی زمانی بود كه در سال 1958 برای اولین بار از دی فنیل متیلن 4و4 دی‌ایزوسیانات[2] به عنوان دی­ایزوسیانات در تولید ترموپلاستیک پلی­یورتان استفاده شد[10-8].
واژه­ی پلی­یورتان به معنی پلیمری است كه دارای پیوند یورتانی می‌باشد. درواقع، پلی‌یورتان‌ها در ساختمان مولكولی خود دارای گروه‌های یورتانی با توجه به تركیبات شیمیایی زنجیره می‌باشند. پلی‌یورتان به‌طورمعمول علاوه بر گروه یورتانی شامل گروه‌های هیدروکربنی آروماتیک و آلیفاتیك، استرها، اترها، آمیدها، اوره و گروه‌های ایزوسیاناتی هم می‌باشد[8،1].