صفحه	عنوان
10	جدول شماره (1-1): دما و فشار بحرانی برای بعضی از حلال های فوق بحرانی……………….. …………
19	جدول شماره (1-2): نمونه­هایی از مواد منفجره تولید شده بوسیله فرایند GAS ……………. …………
20	جدول شماره (1-3): نمونه­هایی از مواد معدنی، آلی و دارویی تولید شده بوسیله فرایندهای فوق بحرانی  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
58	جدول شماره (5-1): فاكتورها و سطوح ورودی به نرم افزار تاگوچی……………………………………….. …….
59	جدول شماره (5-2): فاكتورها و سطوح تعیین شده بوسیله نرم افزار تاگوچی…………………. …………
60	جدول شماره (5-3) : فاكتورها و سطوح حاصله بوسیله نرم افزار تاگوچی………………………… ………….
60	جدول شماره (5-4) : اثر اصلی هر یک از پارامترها…………………………………………………………….. ………….
61	جدول شماره (5-5) : برهم كنش دوتایی پارامترها……………………………………………………………… ………….
62	جدول شماره (5-6) : فاكتور غلظت (mg/mL) در سطوح حاصله بوسیله نرم افزار تاگوچی                          …………..
64	جدول شماره (5-7) : فاكتور فشار (Bar) در سطوح حاصله بوسیله نرم افزار تاگوچی…….. …………..
65	جدول شماره (5-8) : فاكتور دما  (C°) در سطوح حاصله بوسیله نرم افزار تاگوچی……….. …………..
66	جدول شماره (5-9) : فاكتور دبی دی اكسید­كربن (mg/min) در سطوح حاصله بوسیله نرم افزار ناگوچی  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

مقدمه

مقدمه. 3

فصل اول: مقدمه‌ای بر كیهان‌شناسی

1-1 اصول كیهان‌‌شناسی.. 7

1-2  انرژی تاریك…. 7

1-3ماده تاریک…. 8

1-4  تابش زمینه ریز موج کیهانی.. 8

1-6  اصول نسبیت عام. 9

1-6-1اصل هم ارزی.. 9

1-6-2  اصل ماخ.. 10

1-6-3  اصل هموردای عام. 11

1-7  نسبیت عام. 11

1-8   مختصات همراه و فاكتور مقیاس…. 14

1-9  متریک رابرتسون واکر. 15

1-10  پارامتر هابل.. 15

1-11  پارامتر كند شوندگی.. 16

1-12  معادلات فریدمان.. 18

1-13  پارامتر چگالی.. 18

1-14  معادله شتاب… 20

1-15   معادله حالت… 20

1-16   تشخیص‌گر حالت… 21

1-17  افق‌های کیهانی.. 22

1-17-1  افق ذره 22

1-17-2  افق رویداد. 22

1-17-3   افق ظاهری.. 23

فصل دوم: نگاهی به نسبیت عام و نظریه برنز دیكی

2-1  معادله میدان انیشتین.. 27

 

2-2   نظریه برنز دیکی.. 33

فصل سوم: كیهان‌شناسی برنز دیكی همراه با مدل‌های انرژی تاریك

3-1   معادلات عمومی.. 42

3-1-1   معادلات بقاء 42

3-1-2   كنش…. 43

3-1-3   معادلات برنز دیكی شبه فریدمان.. 44

3-2  مدل ایج گرافیک جدید برهمکنشی انرژی تاریک در کیهان شناسی برنز دیکی.. 45

3-2   مدل گوست برهمکنشی انرژی تاریک در کیهان‌شناسی برنز دیکی.. 48

3-3   مدل انرژی تاریک گوست تعمیم یافته در کیهان‏شناسی برنز دیکی.. 50

3-4   میدان اسكالر كوینتسنس در میدان اسكالر برنز دیكی.. 54

فصل چهارم: بررسی مدل هولوگرافیک با انواع افق‌ها

4-1   مدل هولوگرافیک انرژی تاریک در کیهان‌شناسی برنز دیكی با افق رویداد. 61

4-2   انرژی تاریک هولوگرافیک در کیهان‌شناسی برنز دیکی با قطع گراند-اولیور 64

4-3    مدل انرژی تاریک هولوگرافیک در کیهان‌شناسی برنز دیكی با قطع افق ظاهری.. 68

فصل پنجم: نتیجه‌گیری

نتیجه‌گیری.. 82

فهرست منابع و مؤاخذ. 84

 

 

فهرست نمودارها

نمودار 1: تحول فاکتور مقیاس همراه با زمان برای مدل‌های جهان باز، تخت و بسته. 20

نمودار 2: تحول پارامتر كندشوندگی  برای مدل گوست و گوست تعمیم یافته بر حسب.. 53

نمودار 3: نمودار پارامتر معادله حالت بر حسب r.. 72

نمودار 4: نمودار تغییرات پارامتر معادله حالت برحسبr. 73

نمودار 5 :نمودار پارامتر كندشوندگی بر حسب r. 76

نمودار 6 :نمودار پارامتر كندشوندگی بر حسب r با مقدار حدی برهمكنش.. 77

نمودار 7: نمودار پارامتر كندشوندگی بر حسبr . 78

مقدمه:

تاریخچه كیهان‌شناسی به عنوان یک علم به سال 1915 بعد از پیدایش نسبیت عام باز می‌گردد. قبل از نسبیت عام توسط انیشتین نظریات مبهمی توسط فلاسفه و فیزیكدانان در مورد پیدایش و تحول كیهان ارائه شده بود اما به دلیل نداشتن پشتوانه محكم نظری و تجربی، سست و غیر مطمئن بود. در سال 1920 ادوین هابل انبساط عالم را كشف كرد. با این كشف به همراه كشف زمینه ریز موج كیهانی در سال1960 كیهان‌شناسی وارد مرحله مشاهده‌ای شد اما همچنان بر اصل كوپرنیكی، كه می‌گوید جهان هیچ مركزی ندارد، استوار است. بررسی دقیق افت و خیزهای كوانتومی در زمینه ریز موج كیهانی كه نخستین نشانه‌ تشكیل ساختار در كیهان می‌باشد، امكان مطالعه دقیق رشد ناهمگنی‌ها و تشكیل ساختارهای اولیه را فراهم آورد. ارائه نظریه تورم در سال 1918 و تكمیل آن در سال‌های بعد منشأ كوانتومی این افت و خیزها را تا حدی روشن ساخت. تعداد زیادی از مشاهدات كیهان‌شناسی شبیه[1] و[2] از انبساط شتابدار تندشونده جهان حكایت دارند. بررسی دقیق‌تر این داده‌های كیهانی نشان داد كه برای رسیدن به یک تصویر سازگار از ساختارهای بزرگ كیهانی و نحوه تشكیل آن‌ ها لازم است كه مقادیر قابل توجهی ماده و انرژی به صورت تاریک در لابلای ستارگان و كهكشان‌ها وجود داشته باشد به گونه‌ای كه ماده مرئی تنها حدود 4 درصد از كل ماده و انرژی كیهان را به خود اختصاص می‌دهد! پس عامل این انبساط چیز دیگری است. ماده‌ای با فشار منفی كه عامل ناشناخته این انبساط است. بنابراین كشف ماهیت ماده و انرژی تاریک یكی از بزرگترین تحولات فیزیک و كیهان‌شناسی خواهد بود كه ممكن است درك ما را از مكانیزم‌های بنیادی طبیعت دچار تحول كند [1]. برای توجیح این مشكل نظریات زیادی در چند دهه اخیر ارائه شد. اولین مدل مطرح شده است كه در آن از ثابت كیهان‌شناسی به عنوان انرژی خلأ یاد شده است [2]. همچنین مدل‌های دیگری نیز وجود دارند كه منطبق بر اصل هولوگرافیک هستند از قبیل مدل هولوگرافیك، ایج گرافیک و…

-1 اصول كیهان‌‌شناسی

برای بررسی کیهان اصولی را به نام اصل کیهان‌شناسی[1] فرض می‌کنند:

چکیده

استیل سالیسیلیک اسید (آسپیرین) یکی از داروهای پرمصرف جهان است که به طور بالقوه توانایی انتقال گروه استیل موجود در ساختارش را به مولکول های واجد گروه آمین آزاد دارد. از آنجایی که فعالیت آمیلوئیدی هورمون انسولین بسیار حساس به تغییرات شیمیایی پس از ترجمه است در این پژوهش اثر استیلاسیون انسولین بر ساختار و ویژگی های آمیلوئیدی آن بررسی می شود. برای این منظور انسولین در زمان های مختلف با آسپیرین به عنوان دهنده ی گروه استیل انکوبه گردید و در پایان میزان استیلاسیون این هورمون به کمک دو روش آزمون جذبی OPA و آزمون نشری فلورسامین تائید گردید. سپس به روش های مختلف اسپکتروسکوپی ( جذبی- فرابنفش، فلورسانس، دورنگ نمای دورانی، پراکنش پویای نور)، الکتروفورز ژلی و کشش سطحی ساختار و ویژگی های آمیلوئیدی انسولین های  استیله و غیراستیله مقایسه شد. نتایج این پژوهش وجود گونه های مولکولی با وزن بالا در نمونه های انسولین استیله را نشان می دهد. همچنین نتایج مطالعات دو رنگ نمای دورانی و طیف سنجی فلورسانس حاکی از تغییر قابل توجه ساختارهای دوم و سوم این هورمون ضمن فرایند استیلاسیون است به نحوی که متاثر از این فرایند میزان سطوح آبگریز در معرض و محتوی ساختارهای بتای این پروتئین به میزان چشمگیری افزایش می یابد. علاوه بر این مشخص شد که استیلاسیون باعث افزایش  کشش سطحی محلول انسولین می گردد. نتایج آزمون جذبی کنگورد، آزمون نشری تیوفلاوین T و مطالعات میکروسکوپی تمایل بالای انسولین استیله برای حضور در ساختارهای فیبری را نشان داد که البته فاقد سمیت سلولی بودند. همچنین در این پژوهش با بهره گرفتن از دو چاپرون آلفا کریستالین و بتا کازئین به طور موثری از فرایند توده ای شدن انسولین استیله و غیراستیله در الگویی وابسته به غلظت جلوگیری شد. دلیل افزایش تمایل انسولین استیله برای حضور در ساختارهای توده ای و فیبر آمیلوئیدی را می توان با تغییرات ساختاری منحصر به فرد آن توجیه کرد.  افزایش سطوح آبگریز در معرض همراه با افزایش محتوی صفحات بتا در ازدیاد تمایل انسولین استیله برای حضور درساختار های توده ای و فیبر آمیلوئید موثر می باشد. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می رسد علاوه بر عوارض جانبی آسپیرین مانند خونریزی دستگاه گوارش، پیامدهای ناشی از واکنش نامطلوب این ترکیب دارویی با پروتئین های مختلف از جمله انسولین را می توان به عواقب ناشی از مصرف بلند مدت این دارو افزود.

 

واژگان کلیدی: آسپیرین، انسولین، استیلاسیون، ساختار، کشش سطحی، فیبر آمیلوئیدی.

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

فصل اول: مقدمه

1-1- هورمون انسولین …………………………………………………………………………………………………………. 2

1-1- 1- ساختار هورمون انسولین ……………………………………………………………………………….. 4

1-1-1-1- ساختار اول انسولین……………………………………………………………………………….. 4

1-1-1-2- ساختار دوم انسولین………………………………………………………………………………. 5

1-1-1-3-  ساختار سوم انسولین……………………………………………………………………………. 6

1-1-1-4-  ساختار چهارم انسولین…………………………………………………………………………. 6

1-1-2- سنتز هورمون انسولین……………………………………………………………………………………… 8

1-1-3-  ترشح هورمون انسولین…………………………………………………………………………………… 9

1-1-4- اشکال مختلف هورمون انسولین ……………………………………………………………………. 10

1-1-5- عملکرد زیستی هورمون انسولین ………………………………………………………………….. 11

1-1-6- گیرنده هورمون انسولین…………………………………………………………………………………. 13

1-2- بیماری دیابت قندی…………………………………………………………………………………………………… 15

1-2-1- دیابت نوع- I…………………………………………………………………………………………………….. 15

1-2-1-1- دیابت آدیوپاتیک……………………………………………………………………………………. 16

1-2-2- دیابت نوع- II…………………………………………………………………………………………………… 16

1-2-3- دیابت حاملگی………………………………………………………………………………………………….. 17

1-2-4- عوارض بیماری دیابت ……………………………………………………………………………………. 17

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

1-3- آسپرین ………………………………………………………………………………………………………………………. 19

1-3-1- ساز و کار عملکرد آسپرین …………………………………………………………………………….. 21

1-4- تا خوردگی و تجمعات پروتئینی……………………………………………………………………………….. 22

1-4-1- تجمعات منظم پروتئینی: فیبر آمیلوئیدی…………………………………………………….. 25

1-4-2- مراحل تشکیل فیبریل ها……………………………………………………………………………….. 26

1-4-3- پدیده فیبریلاسیون هورمون انسولین…………………………………………………………….. 28

1-5- نقش چاپرون ها در جلوگیری از فرایند توده ای شدن

و فیبریلاسیون پروتئین ها……………………………………………………………………………………………………. 32

1-5-1- چاپرون های آلفا کریستالین و بتا کازئین……………………………………………………… 32

 

فصل دوم: مروری بر پژوهش های پیشین…………………………………………………………………………. 35

 

فصل سوم: مواد و روش های تحقیق

3-1- مواد مصرفی و رده ی سلولی…………………………………………………………………………………….. 40

3-1-1- مواد مصرفی……………………………………………………………………………………………………… 40

3-1-2- رده ی سلولی…………………………………………………………………………………………………… 41

3-2- تهیه محلول ها……………………………………………………………………………………………………………. 41

3-2-1- تهیه محلول های مورد نیاز کشت سلول سرطانی…………………………………………. 41

3-2-1-1- تهیه محلول MTT………………………………………………………………………………… 41

3-2-1-2- تهیه محلول تریپان بلو جهت رنگ آمیزی و شمارش

سلول های زنده و غیر زنده……………………………………………………………………………………… 41

3-2-1-3- تهیه محلول SDS-DMF……………………………………………………………………… 42

3-2-2- تهیه ی محلول های پروتئینی………………………………………………………………………… 42

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

3-2-2-1- تهیه ی محلول انسولین ………………………………………………………………………. 42

3-2-2-2- تهیه محلول های بتاکازئین و آلفاکریستالین………………………………………. 43

3-2-3-  تهیه ی محلول های مورد نیاز………………………………………………………………………. 43

3-2-3- 1-  تهیه محلول بافر فسفات…………………………………………………………………….. 43

3-2-3-2- تهیه ی محلول استوک ANS……………………………………………………………… 44

3-2-3-3-  تهیه ی محلول استوک تیوفلاوین T ………………………………………………… 45

3-2-3-4- تهیه محلول استوک کنگورد………………………………………………………………… 46

3-2-3-5-  تهیه محلول OPA………………………………………………………………………………. 47

3-2-3-6-  تهیه محلول فلورسامین………………………………………………………………………. 48

3-2-4- تهیه محلول های مورد نیاز ژل الکتروفورز …………………………………………………… 48

3-2-4-1- تهیه محلول آکریل آمید و بیس آکریل آمید……………………………………… 48

3-2-4-2-  تهیه محلول 20 درصد SDS…………………………………………………………….. 48

3-2-4-3-  تهیه محلول 10 درصد آمونیوم پرسولفات (APS) …………………………. 49

3-2-4-4- تهیه محلول بافر تریس 5/1 مولار ……………………………………………………… 49

3-2-4-5-  تهیه محلول بافر تریس 5/0 مولار ……………………………………………………. 49

3-2-4-6-  تهیه محلول بافر تانک…………………………………………………………………………. 50

3-2-4-7-  تهیه بافر نمونه X2 ……………………………………………………………………………. 50

3-2-4-8-  تهیه محلول رنگ آمیزی کوماسی بلو………………………………………………… 51

3-2-4-9- تهیه محلول رنگ زدای کوماسی بلو……………………………………………………. 51

 

3-3- روش های استفاده شده در این پژوهش………………………………………………………………….. 52

3-3-1-  تخلیص آلفا کریستالین ………………………………………………………………………………… 52

3-4- روش های تحقیق………………………………………………………………………………………………………. 53

3-4-1- فرایند استیلاسیون هورمون انسولین پانکراس گاوی با آسپیرین……………….. 53

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

3-4-2- الکتروفورز ژلی هورمون انسولین استیله و غیر استیله

به منظور بررسی میزان استیلاسیون و تشکیل توده های پروتئینی

با وزن مولکولی بالا………………………………………………………………………………………………………….. 53

3-4-3- تعیین گروه های آمین آزاد/ غیر واکنش دهنده در هورمون انسولین……….. 54

3-4-4- مطالعه فلورسانس ذاتی هورمون انسولین در حضور آسپیرین…………………….. 55

3-4-5- مطالعه فلورسانس عارضی هورمون انسولین در حضور آسپیرین………………… 56

3-4-6- بررسی تشکیل فیبر آمیلوئیدی هورمون انسولین در حضور

آسپیرین با بهره گرفتن از آزمون  فلورسانس تیوفلاوین T (ThT) و آزمون

اسپکتروسکوپی سنجش جذبی کنگورد……………………………………………………………………….. 57

3-4-7- بررسی توده ای شدن پروتئین انسولین استیله و غیر استیله ……………………. 58

3-4-8-  مطالعه اثر استرس های شیمیایی و فیزیکی در القاء تشکیل

فیبر آمیلوئیدی انسولین استیله و غیر استیله…………………………………………………………….. 58

3-4-9- مطالعه جلوگیری از توده ای شدن هورمون انسولین استیله

و غیر استیله با چاپرون های بتا کازئین و آلفا کریستالین……………………………………………. 59

3-4-10- مطالعه ساختار دوم انسولین به روش دو رنگ نمای دورانی

در حضور آسپیرین ………………………………………………………………………………………………………… 59

3-4-11- مطالعه هورمون انسولین به روش دستگاه پراکندگی

پویای نور در حضورآسپیرین……………………………………………………………………………………………. 61

3-4-12- مطالعه تغییرات کشش سطحی نمونه های

انسولین استیله و غیر استیله………………………………………………………………………………………… 62

3-4-13- مشاهده ی فیبر آمیلوئیدی پروتئین با دستگاه

میکروسکوپ فلورسانس…………………………………………………………………………………………………… 63

3-4-14- بررسی فعالیت القا مرگ سلولی انسولین استیله با سنجش MTT …………. 63

3-4-15- آزمون آماری………………………………………………………………………………………………….. 65

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- مطالعه استیلاسیون پروتئین انسولین پانکراس گاوی در حضور آسپیرین……………. 67

4-2- مطالعه بررسی استیلاسیون پروتئین انسولین…………………………………………………………. 67

4-3-  بررسی پیدایش گونه های مولکولی با وزن بالای انسولین در حضور آسپیرین

با الکتروفورز ژلی……………………………………………………………………………………………………………………. 70

4-4- مطالعه پیدایش گونه های مولکولی مختلف انسولین در حضور آسپیرین

با روش پراکنش پویای نور…………………………………………………………………………………………………… 73

4-5- مطالعه ساختار دوم پروتئین انسولین استیله به روش دو رنگ نمای دورانی……….. 75

4-6- مطالعه ساختار سوم انسولین استیله با روش فلورسانس ذاتی و محیطی…………….. 78

4-7- مطالعه کشش سطحی انسولین نمونه های مختلف انسولینی……………………………….. 80

4-8-  بررسی توده ای شدن پروتئین انسولین بعد از فرایند استیلاسیون…………………….. 82

4-9- بررسی تشکیل فیبر آمیلوئیدی پروتئین انسولین در حضور آسپیرین

با روش های اسپکتروسکوپی………………………………………………………………………………………………. 84

4-10- مطالعه ی میکروسکوپی تشکیل  فیبر آمیلوئیدی به وسیله ی پروتئین

انسولین در حضور آسپیرین………………………………………………………………………………………………… 87

4-11- مطالعه ی اثر استرس های شیمیایی و فیزیکی بر ساختار و ویژگی های

آمیلوئیدی انسولین استیله و غیر استیله…………………………………………………………………………….. 88

4-12-  مطالعه کینتیک توده ای شدن نمونه های مختلف انسولینی……………………………. 93

4-13- جلوگیری از فرایند توده ای شدن نمونه های مختلف انسولینی

به کمک دو چاپرون مولکولی آلفا کریستالین و بتا کازئین……………………………………………….. 94

4-14- مطالعه ی سمیت توده های پروتئینی انسولین استیله……………………………………….. 97

 

نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………… 99

 

فهرست منابع و مآخذ 101

 

فهرست جداول

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

جدول3-1- مقادیر لازم برای تهیه ی 1 لیتر بافر فسفات………………………………………………………. 43

جدول3-2- مقادیر لازم برای تهیه ی 1 لیتر بافر تانک………………………………………………………….. 50

جدول 3-3- مقادیر مورد نیاز جهت تهیه ی 25 میلی لیتر بافر نمونه…………………………………. 51

جدول 4-1- تغییرات شعاع هیدرودینامیک پروتئین انسولین در حضور آسپیرین……………… 75

جدول 4-2- محتوای ساختارهای دوم نمونه های مختلف انسولین بر حسب درصد…………… 77

فهرست شکل ها

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

شکل 1-1- توالی اسید آمینهی پروتئین انسولین انسانی……………………………………………………….. 4

شکل 1-2- ساختار سوم و چهارم انسولین……………………………………………………………………………….. 7

شکل1-3- نمایی از مراحل سنتز هورمون انسولین………………………………………………………………….. 9

شکل 1-4- نمایی شماتیک از سلول  بتای پانکراس

و چگونگی ترشح انسولین از این سلول…………………………………………………………………………………….. 10

شکل1-5- مدل ساختاری گیرنده انسولین……………………………………………………………………………… 14

شکل1-6- نمایی از ساختار مولکولی داروی آسپیرین……………………………………………………………. 20

شکل1-7- نمایی از مراحل تاخوردگی پروتئین………………………………………………………………………. 23

شکل1-8- نمایی از ایجاد حالات مولکولی گوناگون در مسیر تاخوردگی پروتئین……………….. 25

شکل1-9- تصویر شماتیک الگوی پراش اشعه X  ساختار های بتا در فیبرهای آمیلوئید….. 26

شکل1-10- کینتیک تشکیل فیبر آمیلوئیدی………………………………………………………………………… 27

شکل 1-11- نمایی از ساز و کار فیبریلاسیون هورمون انسولین………………………………………….. 28

شکل1-12- مدل سلسله مراتبی تجمع انسولین در تشکیل فیبر آمیلوئید………………………….. 31

شکل 3-1- نمایی از طیف جذبی انسولین………………………………………………………………………………. 43

شکل3-2-  نمایی از طیف جذبی ANS………………………………………………………………………………….. 44

شکل3-3- نمایی از طیف جذبی تیو فلاوین-T………………………………………………………………………. 45

شکل 3-4- نمایی از طیف جذبی کنگورد……………………………………………………………………………….. 46

شکل3-5-  نمایی از ساختار ترکیبOPA………………………………………………………………………………. 47

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

شکل3-6- نمایی از ساختار شیمیایی ترکیب فلورسامین………………………………………………………. 48

شکل 3-7- دستگاه فلورسانس Cary-Eclips………………………………………………………………………….. 57

شکل 3-8-  نمایی از دستگاه دورنگ نمای دورانی215  Aviv……………………………………………… 60

شکل 3-9- نمایی از دستگاه DLS………………………………………………………………………………………….. 61

شکل3-10- دستگاه کشش سنج Kruss K100…………………………………………………………………….. 62

شکل3-11- نمایی از دستگاه میکروسکوپ فلورسانس Olympus-CX31…………………………… 63

شکل 3-12- نمایی از خانه های پلیت کشت سلولی……………………………………………………………… 64

شکل 3-13- تبدیل  MTTبه فورمازان در یک واکنش کاهشی

در میتوکندری سلول های زنده…………………………………………………………………………………………………. 65

شکل 4-1- نتایج حاصل از مطالعه ی استیلاسیون پروتئین انسولین

با بهره گرفتن از آزمون های جذبیOPA و نشری فلورسامین………………………………………………………. 69

شکل 4-2- نمایی از الکتروفورز طبیعی و غیر طبیعی (احیایی و غیر احیایی )

نمونه های مختلف هورمون انسولین………………………………………………………………………………………….. 71

شکل 4-3- نمایی از الکتروفورز طبیعی و غیر طبیعی (احیایی و غیر احیایی )

نمونه های مختلف هورمون انسولین………………………………………………………………………………………… 72

شکل 4-4- مطالعه ی DLS نمونه های متفاوت انسولین……………………………………………………… 74

شکل 4-5- طیف دو رنگ نمای دورانی محدوده فرابنفش دور نمونه های

انسولین استیله شده در مدت زمان 20 روز  و 36 روز………………………………………………………… 76

شکل 4-6- طیف نشری فلورسانس ذاتی نمونه های مختلف انسولین………………………………….. 79

شکل 4-7- طیف نشری فلورسانس عارضی نمونه های مختلف انسولین……………………………… 80

شکل 4-8- مطالعه ی تغییرات کشش سطحی نمونه های متفاوت انسولین

طی انکوباسیون در مدت زمان 20 و 36 روز…………………………………………………………………………… 82

شکل 4-9- مطالعه ی توده ای شدن انسولین در حضور آسپیری………………………………………… 83

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

شکل 4-10- مطالعه ی فلورسانس تیوفلاوین T نمونه های انکوبه شده

20 روز و 36 روز انسولین در حضور آسپیرین………………………………………………………………………. 85

شکل 4-11- مطالعه ی اتصال کنگورد به نمونه های مختلف انسولینی………………………………. 86

شکل 4-12- تصویر فیبر آمیلوئیدی پروتئین انسولین مشاهده شده

با فلورسانس تیوفلاوین T………………………………………………………………………………………………………….. 88

شکل 4-13- مطالعه ی نشر فلورسانس ذاتی نمونه های متفاوت انسولین

در حضور استرس شیمیایی و فیزیکی…………………………………………………………………………………….. 90

شکل4-14- مطالعه ی نشر فلورسانس عارضی نمونه های متفاوت انسولین

در حضوراسترس شیمیایی و فیزیکی………………………………………………………………………………………. 91

شکل 4-15- مطالعه ی فلورسانس تیوفلاوین T نمونه های متفاوت انسولین

در حضور استرس شیمیایی و فیزیکی…………………………………………………………………………………….. 92

شکل 4-16- مطالعه ی کنیتیک توده ای شدن نمونه های مختلف انسولینی……………………. 94

شکل 4-17- مطالعه جلوگیری از فرایند توده ای شدن نمونه های مختلف

انسولین با بهره گرفتن از چاپرون های بتا کازئین و آلفا کریستالین……………………………………………. 96

شکل 4-18- نتایج حاصل از آزمون MTT پس از 24 ساعت انکوبه کردن

رده سلول سرطانی Jurkat با فیبر نمونه های انسولینی استیله وغیراستیله………………………… 98

علائم اختصاری

 

 

BPI: Bovine Pancreatic Insulin.

OPA: o-Phthalaldehyde.

ANS: 1-anilino-8-naphthalene sulfonate.

CD: Circular dichroism.

CDNN: Context dependent neural networks.

DLS: Dynamic light scattering.

DMF: Dimethylformamide.

DMSO: Dimethyl Sulfoxide.

DTT: Dithiothreitol.

MTT:  3-(4,5-dimethylthiazol-2-yl)-2,5-diphenyltetrazolium bromide.

RH: Hydrodynamic radius.

RPMI: Rapid Prototyping & Manufacturing Institute.

SDS: Sodium dodecyl sulfate.

ThT: Thioflavin T.

 

هورمون انسولین

 

مسیر پیچیده کشف انسولین که با یک مشاهده اتفاقی شروع شد، بیانگر موهبتی بزرگ و آزمایش های دقیق است که به وسیله آن بسیاری از هورمون­ها کشف شدند. نقطه آغاز ماجرا اصلا ارتباطی با انسولین نداشت. در سال 1989 اسکار مینکوفسکی[1] به همراه ژوزف فون مرینگ[2] به بررسی دخالت پانکراس سگ در هضم چربی پرداختند. قبل از انجام آزمایش های مربوط به هضم چربی، مینکوفسکی مشاهده کرد که میزان ادرار سگ به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است و همچنین مقادیر بالایی از گلوکز در ادرار مشاهده می شود. آن­ها با این مشاهده به نقش کمبود عاملی از پانکراس در ایجاد دیابت پی بردند. مینکوفسکی تلاش های زیادی در تهیه عصاره ای از پانکراس کرد تا بتواند اثر دیابت را معکوس نماید ولی هیچ وقت به چنین موفقیتی دست نیافت. امروزه با پیشرفت علم مشخص شده که ماهیت پروتئینی انسولین از یک سو و تولید پروتئازها در پانکراس از سویی دیگر، از طریق تجزیه این هورمون به وسیله این آنزیم ها عامل این شکست بوده است.

تلاش های بی ثمر زیادی در این راستا انجام شد که تا تابستان 1921 نتیجه ای در بر نداشت. در این سال دانشمندی به نام فریدریک بنتینگ[3] با همکاری چارلز بست[4] در آزمایشگاه مک لود[5] این موضوع را بررسی کردند. از این  به بعد بود که سلول های جزایر لانگرهانس به عنوان محل اختصاصی تولید عامل ضد دیابت مشخص شد. بر همین اساس نام انسولین به دلیل اینکه در جزایر لانگرهانس تولید می شود بر روی عامل ضد دیابت گذاشته شد. بنتینگ و بست به همراه بیوشیمی دانی به نام کولیپ[6] موفق به تهیه عصاره ی خالصی از پانکراس شدند که سبب بهبود علایم ناشی از دیابت در سگ شد. یک سال بعد با تزریق فرآورده انسولین به پسر بچه 14 ساله ای به نام لئونارد تامپسون که مبتلا به دیابت قندی شدید بود، جان وی نجات یافت. در سال 1923 جایزه نوبل برای این کشف به بنتینگ و مک لود اهدا شد. تا سال های مدید برای تولید انسولین از پانکراس خوک استفاده می شد تا اینکه در دهه 1980 و با پیشرفت مهندسی ژنتیک از ژن های کلون شده انسانی در میکرو ارگانیسم ها برای این منظور استفاده شد.

انسولین هورمونی است که برای تنظیم ذخیره ی انرژی و سوخت و ساز گلوکز در بدن ضروری است و درون بافت های کبدی، ماهیچه ای و چربی به عنوان یک عامل محرک برای دریافت گلوکز از خون و ذخیره ی آن به صورت گلیکوژن عمل می نماید.

انسولین یکی از کوچکترین پروتئین هایی است که دارای ساختار های متنوع پروتئینی شامل مارپیچ آلفا[7]، صفحات بتا[8]، چرخش بتا[9]، خودتجمعی[10] و فیبرهای آمیلوئیدی[11] است (Hua و همکاران 2004، Dobson 1999 ).

 

1-1- 1- ساختار هورمون انسولین

1-1-1-1- ساختار اول انسولین

انسولین که اولین هورمون پپتیدی  کشف شده می باشد دارای 51 اسید آمینه در دو زنجیره ی پلی پپتیدیA  و B است. ساختار طبیعی این هورمون به وسیله سه پلی دی سولفیدی پایدار می شود. در این پروتئین یک پیوند دی سولفیدی درون زنجیره ای بین اسید آمینه ی سیستئین 6 و 11 زنجیره ی A ، دو پیوند دی سولفیدی بین زنجیره ای میان اسید آمینه های سیستئین موقعیت 7 زنجیره  A و موقعیت 7 زنجیره ی B، همچنین سیستئین جایگاه 20 از زنجیره A و

بدیهی است وضعیت فعلی سیستم پیاده‌روی كه حاصل سالها بی‌برنامگی و بی‌توجهی نسبت به مسائل سیستم پیاده‌از طرف مسئولین، برنامه‌ریزان و طراحان می‌باشد را نمی‌توان جز از طریق یک برنامه‌ریزی جامع و هماهنگ بهبود بخشید. این برنامه باید لزوماً كلیه جنبه‌های مرتبط با برنامه‌ریزی، طراحی و مدیریت سیستم را دربرگیرد و یكی از مهمترین اقدامات زیربنایی در این راستا تدوین اصول و معیارهای فنی مربوطه و ارائه پیشنهادات كاربردی است.

در رابطه با موضوع پیاده‌روی و پیاده نیز با یک چنین وضعی مواجه هستیم. مطالعات و پژوهش‌های انجام شده در این زمینه در داخل كشور بسیار محدود بوده و شاید از تعداد انگشتان یكدست نیز تجاوز ننماید. از نظر قوانین و مقررات حقوقی و راهنمایی و رانندگی نیز وضعیت پیاده دارای وضوح كامل نمی‌باشد و حقوق و وظایف متقابل پیاده و راننده به روشنی مورد بحث قرار نگرفته است.

پایان نامه حاضر، گزارش مبانی این پروژه پژوهشی – مطالعاتی است كه در آن سعی شده عناوین اصلی، روش كار و سیاستها و راهبردهای برنامه‌ریزی تسهیلات پیاده‌روی معرفی شده و هدف اصلی آن بیان اصول مدیریت و شناخت گزینه برتر برای استفاده در كشور عزیزمان ایران میباشد.

روش تحقیق برپایه مطالعات تطبیقی در كشورهای پیشرفته و نظرسنجی از مدیران و افراد خبره و در نهایت عابرین پیاده شهری میباشد و برای تحلیل این داده‌ها ابتدا نتایج پرسشنامه‌ها در جداول Excel واردشده و سپس به كمك نمودارهای آماری و نرم افزار SPSS  مورد تحلیل قرار گرفته‌اند

كلید واژه‌ها : عابر پیاده ، گذر عرضی ، پیاده رو ، سواره رو ، وسایل نقلیه ، محیط زیست  و حمل و نقل .

 

 

فهرست مطالب ،

 

چكیده 2

فهرست مطالب ، 3

فهرست جداول ، 6

فهرست اشكال ، 8

فصل اول 9

” كلیات پایان‌نامه” 9

1-1- مقدمه 10

1- 2- اهمیت و ضرورت تحقیق .11

1-3- بیان مسئله 11

1-4- هدف و قلمرو 12

1-5- فرضیات 13

1-6- روش تحقیق 14

1-7- سوالات تحقیق 14

1-8- تعاریف 15

1-9- سازمان‌دهی پایان نامه 19

فصل دوم 20

” ادبیات و پیشینه تحقیق” 20

2-1- مقدمه 21

2-2- آئین نامه راهنمایی و رانندگی در كشور 21

2-3- قوانین عام حقوقی عابر پیاده در كشور 22

2-4- سایر قوانین جزایی عابر پیاده در كشور 23

2-5- نقش تغییرات خصوصیات انسانی در حمل و نقل پیاده و الگوی استفاده تسهیلات پیاده‌روها و پیاده‌راه ها با معرفی روش تحقیقات در كشورهای مختلف 24

2-6- ارتباط انسانی با سیستم حمل و نقل (بر اساس آیین نامه مصوب كنوانسیون اروپا) 37

2-7- مسافرین پیاده در شهر 41

2-8- تعیین سطح خدمات با معرفی نتایج تحقیقات در كشورهای پیشرفته 41

2-9-  سرعت قدم زدن و رفتار در تقاطع‌با خیابان‌ها 44

2-10-  عبور عابرین پیاده در تهران 46

2-11-  ویژگی های عبور عابرین شهری 47

2-11- 1- گذرگاه به شیوه جزیره جان پناه 51

2-11-2- گذرگاه به شیوه طرحهای آرام سازی ترافیک 51

2-11-3- گذرگاه گورخری 52

2-11-4- گذرگاه پلیکان 52

2-11-5- گذرگاه پافن 53

2-11-6- گذرگاه توکان 53

2-11-7- گذرگاه منقسم 53

2-11-8- گذرگاه به شیوه سایر کنترل کننده های چراغ دار 54

2-12-  متغیرهای الگوی عبور عابرین شهری 62

 

2-12-1- سرعت پیاده‌روی 62

2-12-2- مسافت پیاده‌روی 65

2-12-3- تولید سفرهای پیاده 66

2-12-3- توزیع زمانی پیاده‌روی 70

2-12-4- توپولوژی و پیاده‌ روی 71

2-12-5- روابط جریان ترافیک پیاده 73

فصل سوم 85

” روش تحقیق” 85

3-1- مقدمه 86

3-2- روش تحقیق 86

3-3 – مطالعه خصوصیات رفتاری و مسائل عابرین پیاده 93

3-4- تحلیل آماری رفتار عابرین پیاده شهر تهران 94

3-5- تحلیل رفتار عابر پیاده و تست فرضیات پایان نامه 109

3-6- بررسی مسائل پیاده روی از دیدگاه مسئولین شهری 116

فصل چهارم 120

” تحلیل آمار و معرفی برنامه ریزی عبور عابرین پیاده شهر تهران از عرض معابر و ارائه مطمئن ترین الگوتسهیلات پیاده‌روی ” 120

4-1- مقدمه 121

4-2- معرفی فرایند برنامه‌ریزی تسهیلات پیاده‌روی و عوامل تاثیرگذار بر انتخاب الگو 121

4-3- روش اجرای برنامه‌ریزی تسهیلات پیاده‌روی 130

4-4- طراحی معابر پیاده 138

4-5- خصوصیات كیفی محیط پیاده‌رو 140

4-6- آموزش و ایمنی ترافیک پیاده 142

4-7- مدیریت ترافیک پیاده 143

فصل پنجم 145

” نتایج و پیشنهادات ” 145

5-1- مقدمه 146

5-2-  نتایج 146

5-3-  پیشنهادات 148

فهرست منابع و مراجع ) 152

پیوست پایان نامه، 155

پرسشنامه “مسائل و مشکلات پیاده روی از دیدگاه مسئولین” 155

پرسشنامه “مسائل و مشکلات پیاده روی از دیدگاه مردم” 157

 

 

فهرست جداول ،

 

جدول شماره 2-1 الگوی نگهداری تسهیلات پیاده‌روها و پیاده‌راه ها در كشور سوئد……………………………………………. 28

جدول شماره 2-2 – نگهداری گذرگاه های عابر پیاده و شیبراهه‌ها    29

جدول شماره 2-3- نگهداری زیرگذر و روگذر و مناطق كارگاهی 30

جدول شماره 2-4- نگهداری وسایل كنترل ترافیك………. 30

جدول 2-5-  استانداردهای طراحی برای فضاهای پیاده‌روی.. 43

جدول 2-6-  نمایش كاركرد الگوهای تردد عابرین پیاده… 43

جدول 2-7- مسافرین پیاده كشته و مجروح شده با سن و فعالیت آنها،     46

جدول 2- 8- درصد و سرانه سفرهای پیاده در برخی از شهرهای ایران 68

جدول 2-9- – نرخ ساعتی تولید سفر پیاده…………… 74

جدول 2-10- – نرخ تولید سفر پیاده در دوره اوج 15 دقیقه‌ای 75

جدول 2-11-  عرض موانع ثابت در پیاده‌روها…………. 78

جدول 12-2- سطح سرویس عابرین در پیاده‌رو…………… 83

جدول 13-2- معیارهای پیشنهادی برای سطح سرویس معابر پیاده‌در شرایط كشور ایران……………………………………….. 84

جدول 3-1-  فهرست مشخصات نقاط تکمیل پرسشنامه (مسائل و مشکلات پیاده روی)……………………………………………. 97

جدول 3-2- توزیع جمعیت نمونه بر حسب گروه های جنسی ، شغلی، تحصیلی و جسمی……………………………………………. 99

راهنما کدهای جدول 3-2-توزیع جمعیت نمونه بر حسب گروه های مختلف 100

جدول 3-3- نتایج نظرخواهی راجع به مشکلات عبور عابر پیاده از نقاطعهای با چراغ……………………………………….. 102

جدول 3-4- نتایج نظرخواهی راجع به علل استفاده از وسایل نقلیه موتوری در سفرها………………………………………. 103

جدول 3-5-  نتایج نظرخواهی راجع به علل عدم رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی…………………………………….. 104

جدول 3-6-  نتایج نظرخواهی میزان اهمیت عوامل مؤثر در جلوگیری از پیاده‌روی…………………………………………… 105

جدول 3-7- نظرخواهی از مسئولین در پاسخ سوال” آیا از نظر سازمانی به مدیریت سیستم پیاده روی به اندازه کافی بها داده می شود؟ 106

جدول 3-8- نتایج نظرخواهی از مسئولین راجع به”علل و عوامل کم توجهی مسئولین به برنامه‌ریزی و مدیریت سیستم پیاده روی” (بر حسب تعداد و درصد پاسخ دهندگان در نمونه)……………………….. 107

جدول 3-9- نتایج نظرخواهی از مسئولین در پاسخ به سوال “آیا در حال حاضر تخصیص بودجه و نیروی انسانی میان سیستم های سواره و پیاده به تناسب انجام می شود؟”(بر حسب تعداد و درصد پاسخ دهندگان در نمونه) 107

جدول 3-10 – نتایج نظرخواهی از مسئولین راجع به “راه حلهای بهبود وضعیت معابر پیاده و تشویق مردم به پیاده روی”( بر حسب تعداد و درصد پاسخ دهندگان در نمونه)……………………………. 108

جدول 3-11-  نتایج نظرخواهی راجع به مشکلات عبور پیاده از تقاطعهای با چراغ راهنمایی (بر حسب درصد پاسخ دهندگان در نمونه)……. 113

جدول 3-12 –  نتایج نظرخواهی از مسئولین مدیریت شهری راجع به  “مهمترین مسائل و مشکلات معابر پیاده” (بر حسب تعداد و درصد پاسخ دهندگان در نمونه)…………………………………………… 117

[1] در این مجموعه واژه پیاده هم به عنوان یک صفت در مقابل سواره بكار رفته و هم به عنوان یک اسم دال بر شخصی كه بدون وسیله نقلیه جابجا می‌شود. باوجود این در مواردی كه دقیقاً مفهوم جابجایی پیاده مورد نظر بوده از واژه‌های عابر و عابر پیاده نیز استفاده شده است.

فهرست اشكال ،

 

 

شكل 2- 1 ، نمودار سرعت پیاده‌روی برحسب چگالی………. 80

شكل 2-2 ، رابطه تردد – فضای حركت پیاده…………… 80

شكل 2-3 ، سطوح سرویس پیاده روها…………………. 82

شكل 1-3  ، عدم توجه به خطوط حق تقدم عابرین پیاده….. 88

شكل 2-3 ، عدم توجه عابرین پیاده به چراغ………….. 88

شكل 3-3 ، عدم توجه عابرین پیاده به خطوط حق تقدم  …. 89

شكل 4-3 ، توجه عابرین پیاده به خطوط حق تقدم………. 89

شكل 5-3 ، توجه عابرین پیاده به خطوط حق تقدم………. 90

شكل 6-3  ، توجه عابرین پیاده به خطوط حق تقدم……… 90

شكل 7-3 ، عدم توجه خودور سواری به خطوط حق تقدم عابرین پیاده   91

شكل 8-3 ، عدم توجه خودور سواری به خطوط حق تقدم عابرین 91

شكل 9-3 ، عدم توجه خودور سواری به خطوط حق تقدم عابرین 92

شكل 10-3 ، عدم استفاده از  پل عابرین پیاده توسط مسافرین خطوط اتوبوسرانی……………………………………………. 92

شكل 11-3 ، توقف خودروها روی خط عابر پیاده  و عدم توجه به حق عبور عابرین در میدان انقلاب……………………………….. 93

شكل شماره 4-1- فرایند برنامه‌ریزی تسهیلات پیاده‌روی با پیروی از روش برنامه‌ریزی……………………………………….. 122

شكل 4-2 – چارچوب پیشنهادی برای فرایند برنامه‌ریزی تسهیلات پیاده‌روی افراد معلول………………………………………. 124

شكل 4-3 – نمونه فرایند برنامه‌ریزی سیستم پیاده…… 130

مقدمه

بخش عمده‌ای از سفرهای شهری بصورت پیاده انجام می‌شود و هر سفر شهری سواره نیز حداقل در دو انتهای خود با سفرهای پیاده تكمیل می‌گردد. طبق برآوردهای انجام شده در شهر تهران  حدود 25 درصد از كل سطح شبكه معابر شهری اختصاص به شبكه پیاده‌روی دارد. سایر تسهیلات پیاده‌روی هم نسبت قابل توجهی در كل سیستم حمل و نقل شهری به خود اختصاص می‌دهند. [1]

سیستم پیاده در مقایسه با سایر سیستم‌های حمل و نقل شهری دارای خصوصیات و مزایای منحصر به فردی است كه از جمله آنها می‌توان به انعطاف‌پذیری، ارزانی، مصرف انرژی كمتر، هماهنگی با ملاحظات زیست‌محیطی و … اشاره نمود. علاوه بر این سیستم پیاده‌روی نقش مكمل در ارائه خدمات سایر سیستم‌های جابجایی و بخصوص حمل ونقل عمومی را ایفا می‌كند. از سوی دیگر برخلاف سایر سیستم‌های ترابری كه تقاضای سفر آنها وابسته به سایر فعالیتها است

تشریح زمان آفرینش گیتی و موقعیت پدیده های نجومی در زایچه کیهان، در کتاب بندهش، باعث شده است تا مؤلف بندهشن بیشترین اصطلاحات و واژگان نجومی را بکار گیرد و در نتیجه بندهشن به غنی ترین کتاب نجومی در زبان پهلوی و ادبیات ایرانِ پیش از اسلام بدل شود. از اینرو واژگان نجومی بندهشن و شناخت دقیق آنها، یک امر کاملاً کلیدی و تعیین کننده در درک مطالب نجومی سایر متون زردشتی است. این پژوهش که حاصل آن تدوین یک واژه نامه نجومی و تنجیمی بندهشن است، برای اولین بار بطور ویژه و یکجا به بررسی، تحلیل، ریشه‌یابی و تطابق اصطلاحات نجومی و تنجیمی بندهشن با معادلهای اوستایی، فارسی نوین، عربی، و انگلیسی آنها می‌پردازد و با تحلیل نظرات محققان و مترجمان بندهشن سعی در ارائه منبعی قابل اعتماد و جلوگیری از تشتت آراء پیرامون واژگان نجومی و تنجیمی این اثر ارزشمند دارد.

 

کلیدواژه‌ها: بندهشن، نجوم، تنجیم، احکام نجوم، گاه‌شماری، منازل قمر، بروج فلکی.

 

 

                                           فهرست‌ مطالب‌

 

 

عنوان‌                                                                                                                                                                                                                                      صفحه‌

 

فصل اول: مقدمه‌ …………………………………………………………………… 1

1-1- طرح موضوع ………………………………………………………….. 1

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق ‌ …………………………………………….. 5

1-3- هدف تحقیق …………………………………………………………….. 5

1-4- پیشینه تحقیق ‌ ………………………………………………………….. 6

1-5- روش تحقیق ‌ …………………………………………………………… 11

فصل دوم: واژه نامه نجومی و تنجیمی  بندهشن ………………………………….. 15

فصل سوم: واژه نامه موضوعی‌ …………………………………………………. 301

3- 1- بروج دوازده‌گانه……………………………………………………… 302

3- 2- اوتاد دوازده‌گانه ……………………………………………………… 303

3- 3- فصول دینی یا گاهنبارهای شش‌گانه‌ ………………………………… 304

3- 4- چهار فصل سال ……………………………………………………… 304

3- 5- جهات چهارگانه‌ ……………………………………………………… 305

3- 6- سیارات اباختری‌ …………………………………………………….. 305

3- 7- ستارگان‌ ……………………………………………………………… 306

3- 8- منازل قمری 27 گانه‌ ……………………………………………….. 307

3- 9- طبقات دینی آسمان‌ ………………………………………………….. 308

3- 10- طبقات سنتی آسمان از بالا به مرکز زمین‌ ………………………… 310

3- 11- سلسله مراتب اختری و اباختری‌ ………………………………….. 311

3- 12- سرشتهای چهارگانه کواکب‌ ……………………………………….. 311

3- 13- طبایع چهارگانه کواکب‌ ……………………………………………. 311

3- 14- اهلّۀ ماه‌ …………………………………………………………….. 312

3- 15- سایر واژگان مربوط به ماه‌ ………………………………………… 312

3- 16- واژگان مربوط به تنجیم‌ …………………………………………… 313

3- 17- واژگان کلی مربوط به نجوم‌ ………………………………………. 315

3- 18- سایر واژگان نجومی ………………………………………………. 316

3- 19- واژگان کلی مربوط به گاه‌شماری‌ …………………………………. 317

3- 20- ماه های دوازده‌گانه‌ ………………………………………………… 319

3- 21- سی روز ماه ……………………………………………………….. 320

3- 22- پنج روز گاهانی‌ …………………………………………………… 322

3- 23- پنج گاه روز‌ ……………………………………………………….. 322

فصل چهارم: نتیجه گیری‌ ……………………………………………………….. 325

– كتابنامه‌ …………………………………………………………………………. 329

الف) منابع فارسی‌ ………………………………………………………….. 329

ب) منابع لاتین …………………………………………………………….. 331

– چکیده به زبان انگلیسی ………………………………………………………… 339

فهرست‌ شکل ها‌

 

 

 

 

عنوان‌                                                                                                                                                                                                                                    صفحه‌

 

شکل شماره‌ی 1: مدار ماه یا گوزهر-مار………………………………………… 92

شکل شماره‌ی 2: طول شبانه روز در سال به روایت بندهشن…………………… 114

شکل شماره‌ی 3: مکان ثابت اوتاد نسبت به افق و دایرةالبروج…………………. 155

شکل شماره‌ی 4: نیمروز و خط نیمروزان………………………………………. 167

شکل شماره‌ی 5: شبیه سازی مسیر حرکت سیارات ‌ …………………………… 209

شکل شماره‌ی 6: مسیر ظاهری حرکت سیارات…………………………………. 210

شکل شماره‌ی 7: وضعیت سپاهبدان اختری……………………………………… 226

شکل شماره‌ی 8: مکان طلوع و غروب خورشید در بلندترین و کوتاهترین روز.. 281

شکل شماره‌ی 9: مطابقت فصلها، گاهنبارها، ماه ها، بروج فلکی و منازل قمری. 288

شکل شماره‌ی 10: نمودار زایچۀ کیهان (طالع عالم) بر اساس بندهشن…………. 296

شکل شماره‌ی 11: نمودار زایچۀ کیهان و مطابقت آن با اوتاد دوازده‌گانه………. 297

 

 

 

 

 

                                  فهرست‌ نشانه‌های اختصاری‌

 

الف) نشانه های فارسی:

 

ب = بند

پ = پانوشت

س = سطر

ص = صفحه

صص = صفحات

ف = فرگرد

 

 

ب) نشانه های لاتین:

 

A  = آرامی

Av. = اوستایی

J = فارسی یهودی

M = فارسی میانه مانوی

MP = فارسی میانه

N = فارسی نو

P = فارسی میانه اشکانی

Paz. = پازند

PI = ایرانی آغازین

PIE = هند و اروپایی آغازین

PII = هند و ایرانی آغازین

Ps. = زبور

Skt. = سانسکریت

 

 

ج) دستنویسهای بندهشن:

 

TD1 = بنیاد فرهنگ ایران (1970 الف)

TD2 = انکلساریا (1908)

DH = بنیاد فرهنگ ایران (1970 ب)

K20 = کریستنسن (1931)

K20b = کریستنسن (1931)

MH6 = هوگ (1854)

K43 = کریستنسن (1936)

M51 = دستنویس چاپ نشدۀ مونیخ

– طرح موضوع

کتاب بندهشن که از لحاظ غنای واژگان و گستردگی موضوعات به اتفاق نظر محققین مهمترین اثر پهلوی می‌باشد، چنان که از عنوان آن برمی آید رساله ای است در باب هستی شناسی و آفرینش. این کتاب دارای دو ویرایش اصلی می‌باشد که به نام های بندهشن ایرانی (یا بندهشن بزرگ) و بندهشن هندی معروفند. مؤلف آن موبدی به نام فْرَنْبَغ ملقب به دادَگی است که بنا بر بخش پایانی از بندهشن ایرانی، در سال 527 پارسی آنرا تألیف کرده که با در نظر گرفتن محاسبات مؤلف برابر با سال 110 هجری شمسی (732 م.) است (بهار، 1378: 197). با این وجود تاریخ کتابتِ قدیمی ترین نسخه موجود از آن در حدود 600 سال بعد از تألیف آن است و به همین جهت است که اشتباهات و تفاوت های فاحشی بین نسخه های موجود وجود دارد که حاصل دخالت کاتبان بوده است.

عنوان کتاب برگرفته از دو واژه «bun» به معنی «بن، اساس، آغاز» و «dahišn» به معنی «دهش، آفرینش» بوده که مجموعاً به معنای «آفرینشِ آغازین» است چرا که مؤلف، در ابتدای متن، این واژه را در تقابل با واژه «فرجام» قرار داده است (بهار، 1378: 5). هنینگ (1942: 229) و وست (1880: 22-23 از مقدمه) به دلیل اینکه مؤلف، کتاب را با عبارت «هان! زندآگاهی …» و تعریف این واژه آغاز کرده است، عنوان اصلی آن پیش از دخالت کاتبان را «زندآگاهی» محسوب کرده اند. این نظریه درست به نظر می‌رسد چرا که متن کتاب حاوی اطلاعاتی است که دانستن آن از ملزومات فهم و درک مطالب اوستا می‌باشد. با این وجود، بهار معتقد است «بکار گرفتن این اصطلاح در آغاز سخن می‌تواند اشاره به منبع اصلی کتاب باشد نه نام آن» (1378: 6).

بندهشن کتابی است که کلیه موضوعات مورد توجه دوران باستان از قبیل هستی شناسی، فرجام شناسی، مذهب، تاریخ، جغرافیا، جانورشناسی، گیاه شناسی و … را مورد بحث قرار می‌دهد. از جمله موضوعاتی که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است و دانستن آن برای درک بهتر برخی بخش های اوستا لازم است مطالب نجومی و تنجیمی است. اگر چه امروزه بین نجوم (که یک علم کاملاً فیزیکی است) و تنجیم (که استفاده از این علم در جهت درک امور متافیزیکی است) تفاوت بسیاری وجود دارد؛ این دو موضوع در دنیای باستان چنان با هم درآمیخته بوده اند که واژه نجوم به تنهایی بجای هر دو واژه به کار می‌رفته است و شاید بتوان گفت که ستاره شناسی یا نجوم تنها به مثابۀ ابزاری بوده است برای تنجیم یا علم احکام نجوم که وظیفه اش پیش بینی آینده و توجیه حوادث گذشته بوده است.

منجمین باستان، آسمان پر ستاره را همچون کتابی می‌دیده اند که در آن جواب تمام سؤال های بی جواب آفرینش به صورت رمزگون نوشته شده است. آسمان جایگاه و موطن خدایان محسوب می‌شده و خدایان سرنوشت انسان را رقم می‌زده‌اند. از این رو شناخت ساکنان آسمان و قلمرو آنان، یعنی اجرام آسمانی و نقشه آسمان، برای فهم ماوراءالطبیعه و مسایل مذهبی امری ضروری محسوب می‌شده است. در نتیجۀ همین طرز تفکر است که می‌بینیم، به طور مستقیم و غیر مستقیم، اجرام آسمانی و پدیده های نجومی در جای جای کتب مذهبی باستانی دیده می‌شوند. بنابراین، برای محققین امروزی، درک صحیح از واژگان نجومی و معادل های امروزی آنها اهمیت ویژه ای پیدا می‌کند.

مؤلف بندهشن در برخی فرگردها، از جمله فرگرد دوم درباره آفرینش صور فلکی، فرگرد بیست‌وپنجم درباره سال دینی، و خصوصاً فرگرد پنج-الف و پنج-ب درباره زیج گیهان (یعنی طالع عالم و وضعیت اجرام آسمانی به هنگام آفرینش جهان)، به طور مستقیم به ذکر اصطلاحات نجومی-تنجیمی و اهمیت آنها می‌پردازد. در سایر بخش ها، اطلاعات نجومی یا بطور گذرا عنوان شده و یا به طور غیرمستقیم مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به این که گاه‌شماری نیز یکی از علوم ناشی از نجوم و تنجیم محسوب می‌شود، این کتاب شامل بیشترین واژگان نجومی در پهلوی است.

این نکته که زبان بندهشن فارسی میانه است باعث شده تا مجموعه واژگان نجومی این کتاب بتواند به عنوان پلی بین معادل های اوستایی واژگان نجومی و معادل های فارسی نو آن عمل کند. اما از آنجا که حجم عظیمی از کتب اوستایی در گذر زمان از بین رفته است نمی‌توان برای تمام واژگان نجومی معادل های اوستایی آنها را ذکر کرد.

تنجیم یا بکارگیری اصطلاحات نجومی در بیان مسایل غیرنجومی همچون داستان آفرینش و رخدادهای اساطیری از موارد چشمگیر بندهشن است. مثلاً تقسیم بندی دایره البروج به دوازده برج فلکی که هر یک 30 درجه است، یک مسئله نجومی است اما کاربرد آن در تقسیم بندی پیمانه 14700 ساله آفرینش نمایانگر کاربرد و معنای تنجیمی این بروج فلکی است.

در بندهشن پس از آن که زمان درنگْ خدای یا کرانه مند بوجود می‌آید، ظرف زمان به مدت 14700 سال یا 12 هزاره تعیین می‌شود که هر یک از این هزاره ها به نام یکی از اختران یا بروج فلکی نام گذاری می‌شوند. در سه هزاره اول، یعنی هزاره بره، گاو و دوپیکر، اهورامزدا به آفرینش موجودات اهورایی می‌پردازد و اهریمن با دیدن این موجودات نیک سرشت از حسادت دست به خلق موجودات اهریمنی می‌زند. در این سه هزارۀ اول، موجودات در حالت مینوئی اند یعنی «بی اندیشه، بی حرکت و ناملموس» (بهار، 1378: 34). با فرا رسیدن هزاره چهارم، یعنی هزاره خرچنگ، اهریمن آهنگ جنگ می‌کند و هرمزد پس از آنکه نمی تواند اهریمن را به صلح قانع سازد، از روی آینده بینی برای کارزار زمانِ پایان تعیین می‌کند و دوران آمیختگی به مدت 9000 سال تعیین می‌شود. اما پس از بستن این پیمان، هرمزد پایان کار را با خواندن دعای اَشِم وُهوو به اهریمن می‌نمایاند و اهریمن تا 3000 سال به گیجی فرو می‌رود که شامل هزاره های