مقدمه و طرح تحقیق.. 1

1. تبیین موضوع و بیان قلمرو آن. 2

2.  اهمیت موضوع. 5

3.اهداف تحقیق.. 5

4. پرسشهای پژوهش… 5

5. فرضیه های تحقیق.. 6

6. روش و منابع تحقیق.. 6

7. پیشینه پژوهش… 6

8. ضرورت انجام تحقیق: 7

9. سیر بحث: 7

فصل اول : مفاهیم و کلیات… 8

1- 1 . مفهوم شناسی مسأله. 9

1-1-1. معرفت : 9

1-1-2. دین : 9

1-1-3. معرفت دینی : 12

1-1-4. معرفت شناسی دینی یا فلسفه معرفت دینی : 14

1-1-5. مبانی : 15

1 ـ 2 : جایگاه وشخصیت آیت الله طالقانی واستاد مطهری.. 15

1-2-1. زندگی نامه آیت الله سید محمود طالقانی.. 16

1-2-2. زندگی نامه استاد مطهری و مبانی فکری ایشان. 23

1ـ 3 .تبار شناسی مسأله. 29

1-3-1. چیستی احیاگری دینی.. 30

1-3-2. ویژگی احیاگر تفکّر دینی.. 31

1-3-3. احیاگری دینی در اسلام. 32

1-3-4. امام محمد غزالی و احیای علوم دین.. 35

1-3-5. فیض کاشانی.. 36

1-3-6. سید جمال اسد آبادی و سبز فایل. 37

1-3-6-1. دو امتیاز ویژه سید جمال. 40

1-3-6-2. دردهاى جامعه اسلامی در اندیشه سید جمال. 42

1-3-6-3. چاره دردها در نگرش سیدجمال. 42

1-3-7. اقبال لاهوری و احیاءِ تفّکر دینی دراسلام. 46

1-3-8. تلاش های اولیه برای احیاء و اصلاح اندیشه دینی در ایران. 48

1-3-9. رویکردهای احیاگرانه آیت الله طالقانی.. 51

1-3-10. استاد مطهری در سلسله محییان. 52

1-3-10-1. رویکردهای  احیاگرانه استاد مطهری.. 53

1-3-10-2. خلاصه عملکردهای احیاگرانه استاد مطهری.. 55

 

1-3-11. امام خمینی «ره» و شیوه احیای تفكر دینی.. 55

1-3-11-1. علل انحطاط دینی در اندیشه امام خمینی«ره» 56

جمع بندی فصل اول 61

 

فصل دوم:مبانی معرفت شناختی دینی در اندیشه آیت الله طالقانی.. 62

2 ـ 1 : روش های معرفت شناختی دینی.. 63

مقدمه : 63

2 ـ 1 ـ 1 : جایگاه معرفت علمی  تجربی ایشان در معرفت دینی.. 63

2-1-1-1. ماهیت مطالعه تجربی دین.. 64

2-1-1-2. ویژگی های معرفتی مطالعه تجربی.. 64

2-1-2. جایگاه روش عقلی ایشان در حوزه معرفت دینی.. 70

2-1-3. جایگاه معرفت شهودی  عرفانی ایشان در حوزه معرفت دینی.. 74

2-1-4.  جایگاه روش اجتهادی فقاهتی  ایشاندر معرفت دینی.. 76

2-1-5. جایگاه روش نقلی تفسیری  ایشان در معرفت دینی.. 78

2-1-5-1. ویژگی های تفسیر پرتو از قران. 79

2-1-6. جایگاه روش تاریخی  تطبیقی ایشان در حوزه معرفت دینی.. 79

2-2. بررسی با رویکرد رابطه شناختی در اندیشه آیت الله طالقانی 82

2-2-1. دین و سیاست… 82

2-2-2. دین و اقتصاد. 85

2-2-3. دین و اخلاق.. 89

2-3. آسیب شناختی معرفت دینی دراندیشه آیت الله طالقانی.. 91

جمع بندی فصل دوم: 98

فصل سوم:مبانی معرفت شناختی دینی در اندیشه استاد مطهری.. 99

3-1. بررسی با رویکرد روش های معرفت شناختی.. 100

3-1-1. جایگاه معرفت علمی تجربی استاد در معرفت شناختی دینی.. 100

3-1-2. روش معرفت عقلی فلسفی استاد در حوزه معرفت دینی.. 105

3-1-2-1. عقل در نگاه استاد مطهری : 106

3-1-2-2. رابطه عقل و دین در نگاه استاد مطهری.. 107

3-1-2-3. اصالت معرفت‏ عقلى‏ در اسلام‏. 109

3-1-3. جایگاه معرفت شهودی عرفانی استاد در حوزه معرفت دینی.. 111

3-1-3-1. نسبت عرفان با اسلام در اندیشه استاد مطهری.. 114

3-1-4. جایگاه روش اجتهادی فقهی استاد در حوزه معرفت دینی.. 115

3-1-4-1. اجتهادِ ممنوع‏. 116

3-1-4-2. اجتهادِ مشروع‏. 117

3-1-5. جایگاه روش نقلی روایی استاد در معرفت دینی.. 120

3-1-5-1. ویژگی های روش تفسیری استاد مطهری 121

3-1-6. جایگاه روش تاریخی تطبیقی  استاد در معرفت شناختی دینی.. 123

3-2. بررسی مبانی استاد با رویکرد رابطه شناختی.. 126

3-2-1. دین و سیاست… 126

3-2-1-1. نوع رابطه دین و سیاست از دیدگاه استاد مطهری.. 127

3-2-1-2. الگوی حكومتی استاد مطهری.. 130

3-2-2. دین و اقتصاد. 131

3-2-2-1. ویژگی های نظام اقتصاد اسلامی در اندیشه استاد مطهری.. 134

3-2-2-2. اهداف نظام اقتصادی.. 134

3-2-3. دین و اخلاق.. 134

3-2-3-1. تعریف فعل اخلاقی.. 135

3-2-3-2. دین ، تنها ضامن اجرای اخلاق.. 137

3-3. آسیب شناختی معرفت دینی در اندیشه استاد مطهری 138

جمع بندی فصل سوم : 142

فصل چهارم : بررسی تطبیقی  در مبانی  معرفتی دو متفکّر. 143

4-1. تشابه های دو اندیشه : 144

4-1-1. تفکر احیا گرایانه. 144

4-1-2. انقلاب محوری.. 146

4-1-2-1. نقش آیت الله طالقانی در تثبیت نظام جمهوری اسلامی.. 146

4-1-3.  قرآن و سنت مداری.. 148

4-1-4. ضد سکولاریستی بودن ( مخالف جدا انگاری دین و دنیا ) 149

4-1-5. زمان گروی و تحجّر ستیزی در حوزه معرفت دینی.. 150

4-2. تمایز های دو اندیشه 153

4-2-1. تمایز در مبانی روش شناختی.. 153

4-2-2. تمایز در مبانی آسیب شناختی.. 156

فصل اول: کلیات تحقیق                                                                                            

• بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 12
• اهمیت و ضرورت……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 12
• سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13
• فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 13
• پیشینه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………..    13
• چارچوب تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 14
• لهو و لعب در اسلام………………………………………………………………………………………………………………………………………… 14

1.7.1 . لهو ………………………………………………………………………………………………………………………………………..       14

1.7.2. لغو      …………………………………………………………………………………………………………………………………….     15

1.7.3. باطل ………………………………………………………………………………………………………………………………………..       16

1.8. مفهوم رقص (زفن، سماع)……………………………………………………………………………………………………………………………………     17

1.8.1. معنای رقص در لغت ……………………………………………………………………………………………………………….      17

1.8.2. معنای رقص در فقه ………………………………………………………………………………………………………………….      18

1.8.3. معنای رقص در عرفان …………………………………………………………………………………………………………….      18

 

فصل دوم: پیشینه رقص

2.1. تاریخچه رقص …………………………………………………………………………………………………………………………………….              21

2.2. رقص در زمان پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله)    ………………………………………………………………………………             22

2.3. تاریخچه رقص در ایران ………………………………………………………………………………………………………………………..             25

فصل سوم: انواع رقص و حکم آن

3.1. رقص مجاز…………………………………………………………………………………………………………………………………………..              31

3.1.1. رقص کودکانه ………………………………………………………………………………………………………..            31

3.1.1.1. حکم شرعی رقص کودکانه …………………………………………………………………….            32

3.1.2. رقص محلی و بومی …………………………………………………………………………………………………           33

3.1.3. رقص ورزشی ……………………………………………………………………………………………………………         33

3.1.3.1. رقص و ورزش ………………………………………………………………………….. …………..           33

3.1.3.1.1. تفاوت ایروبیک با رقص…………….. ……………………………………………..           36

 

3.1.3.1.2. مسابقات ورزشی رقص بر اساس چهار قانون مختلف ……………………….         36

3.1.3.2.حکم ورزش با رقص …………………………………………………………………………………………        37

3.2. رقص حرام   ……………………………………………………………………………………………………………………………………..         39

3.2.1. رقص صوفیانه (سماع) ……………………………………………………………………………………………….                 39

3.2.1.1. حکم شرعی رقص صوفیانه ……………………………………………………………………         41

3.2.1.1.1. استدلال اهل تصوف مانند غزالی بر مباح بودن رقص ……………..         41

3.2.1.1.2. جواب به استدلال اهل تصوف …………………………………………………..              42

3.3. رقص مبتذل ………………………………………………………………………………………………………………………………………………        44

3.4. رقص شادی   ……………………………………………………………………………………………………………………………………..          45

3.4.1. دیدگاه نهی ………………………………………………………………………………………………………………………….          46

3.4.2. دیدگاه نهی، احتیاط و جواز      …………………………………………………………………………………………………..          46

3.4.3. دیدگاه احتیاط و جواز ……………………………………………………………………………………….. …………………….       47

 

3.4.4. دیدگاه جواز  ………………………………………………………………………………………………………………………………     47

3.4.5. فتوای مراجع ………………………………………………………………………………………………………………………………   48

3.4.5.1. تعریف مراجع تقلید از رقص ……………………………………………………………………………………………          48

3.4.5.2. رقص زن برای زن  ……………………………………………………………………………………………………….     50

3.4.5.3. رقص در میان جمع محرم ها …………………………………………………………………………………………           50

3.4.5.4. رقصیدن عروس و داماد و دادن پول شادباش ……………………………………………………………………   50

فصل چهارم: دلایل حرمت رقص

4.1. دیدگاه قرآن ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..     53

4.2. دیدگاه روایت ……………………………………………………………………………………………………………………………………      60

4.3. رقص و موسیقی …………………………………………………………………………………………………………………………………….        64

فصل پنجم: رقص و هنر نمایش

5.1. نمایش در ایران …………………………………………………………………………………………………………………………………….         73

5.1.1. بازی و پتواژگویی ……………………………………………………………………………………………………………          75

5.1.2. دوران ساسانی ………………………………………………………………………………………………………………….         79

5.2. رقص و تئاتر ………………………………………………………………………………………………………………………………..         80

5.3. رقص نمایشی ……………………………………………………………………………………………………………………………….         90

فصل ششم: آموزش رقص و حکم آن

6.1. آموزش رقص            …………………………………………………………………………………………………………………………………       100

6.2. حکم آموزش رقص ……………………………………………………………………………………………………………………………….       101

فصل هفتم

نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………   103

فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………………………     106

چکیده :

رقص نامی است برای حرکات موزون از اعضای بدن، که در منابع آیات و روایات اشاره ای واضح به آن نشده است. برخی به استناد یک حدیث با لفظ زفن هم معنی رقص، حکم به حرمت ذات رقص داده اند، برخی دیگر این حکم را نپذیرفته و حکم به حلال بودن رقص، مشروط به همراه نبودن مسائل دیگر همچون لهو و لعب، برانگیختن غریزه جنسی و فساد قائلند. از آنجا که رقص پیشینه تاریخی دارد و برگرفته از آیین و مذهب مردم بصورت فطری برای بیان احساسات فردی و اجتماعی که در قالب الفاظ نمی گنجد، در غم و شادی و عبادت ها، بصورت محلی به عنوان بازی و نمایش بکار رفته تا دنیای امروز که بصورت پیشرفته تر در ورزش، هنر، پزشکی بسیار به آن پرداخته اند، و از طرفی دیگر در مجالس شادی و عروسی معمولاً رقص هم هست، با توجه به مسئله رقص و ابهام هایی که درباره آن وجود دارد، نمی توان هرگونه حرکت فیزیکی و شاد را حرام دانست، جسم در روح مؤثر است، باید در چارچوب عقل و شرع انرژی شادی طلب جوان را آزاد کرد، تا به کارهایش سامان دهد، رو به معنویت آورد، جلوی جرائم، تند خویی ها و بهانه گیری بیمار دلان در جامعه اسلامی گرفته شود، تا جامعه ای سالم و پویا بدون گناه داشته باشیم. این تحقیق در هفت

1-1-مقدّمه. 13

1-1-1-طرح مسأله 15

1-1-2-سؤالات پژوهش…. 16

1-1-2-1- سؤال اصلی 16

1-1-2-2-سؤالات فرعی.. 16

1-1-3- فرضیه ­های پژوهش 17

1-1-4- اهداف پژوهش…. 17

1-1-5- حدود پژوهش…. 17

1-1-6-روش­شناسی پژوهش…. 17

1-1-7-محدودیت­های پژوهش…. 18

1-1-8-پیشینه­ی پژوهش…. 18

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق… 21

2-1- بخش اول: بررسی مفاهیم نظری 22

2-1-1-معناشناسی حدیث… 22

2-1-2-اهمیت حدیث و ضرورت حدیث پژوهی.. 23

2-1-3- انواع علوم حدیث… 24

2-1-3-5-1-4-مختلف الحدیث (علاج الحدیث) 14

2-1-4- اهمیت مختلف الحدیث 25

2-1-4- هدف مهم در نگارش مختلف الحدیث 26

2-1-4- تدوین مختلف الحدیث 27

2-1-4- تعارض…. 29

2-1-4- بخش دوم: زندگی­نامه­ی علامه مجلسی (ره) 30

2-1-4-1-تولد. 31

2-1-4-2- خاندان.. 31

2-1-4-3- استادان.. 32

2-1-4-4-شاگردان.. 32

2-1-4-5-مجلسی و گرایش به علوم نقلی.. 33

2-1-4-6- آثار مجلسی.. 34

2-1-4-7-وفات… 36

2-1-5- کتاب مرآة العقول.. 37

2-1-5-1- انگیزه­ تألیف… 37

2-1-5-2- روش تألیف… 37

2-1-5-3- موضوعات ابواب فقهی مرآة العقول.. 38

فصل سوم: بخش اول: 30

3-1-تعارض و راه­های حلّ آن.. 40

3-1-1-اختلاف و تعارض اخبار 41

3-1-2-عوامل پیدایش تعارض…. 42

3-1-2-1- عوامل بیرونی.. 42

3-1-2-2- عوامل درونی.. 42

3-1-3- عوامل تعارض و اختلاف در بیان امام علی(ع) 43

3-1-4-عوامل تعارض اخبار از دیدگاه محققان.. 45

3-1-5- عوامل تحقق تعارض: 47

3-1-5-1- یقینی نبودن ادلّه­ی تعارض…. 47

3-1-5-2- وحدت موضوع. 48

 

3-1-5-3- حجیّت داشتن دو دلیل.. 48

3-1-6-شیوه ­های حلّ تعارض: 49

3-1-6-1- روش جمع 49

3-1-6-1-1-جمع عرفی (دلالی، مقبول) 49

3-1-6-1-2-جمع تبرّعی(عقلی) 50

3-1-6-2- روش ترجیح.. 50

3-1-6-2-1-مرجّحات منصوصه و غیر منصوصه. 51

3-1-6-2-2-مرجّحات صدوری، جهتی، مضمونی.. 51

3-1-6-2-3- ترجیح به اعتبار سند و متن روایات… 51

3-1-6-3-روش تخییر و توقّف… 52

فصل سوم: بخش دوّم: 53

3-2-علامه مجلسی و روش­های حلّ تعارض در روایات مرآة العقول.. 54

3-2-1- اعتقاد مجلسی به عدم تعارض واقعی در روایات… 54

3-2-2- روش­های مجلسی در کشف روایات متعارض…. 56

3-2-2-1- حمل بر تقیه. 56

3-2-2-1-1-«تقیه» از دیدگاه فقهای شیعه و اهل سنت… 58

3-2-2-1-2- تقیّه در زمان معصومان (علیهم السلام) 58

3-2-2-1-3-انواع تقیه. 59

3-2-2-1-4-نمونه­های تقیه در کتاب مرآة العقول: 64

3-2-2-1-4-1-کیفیت زیارت قبر مؤمنین.. 64

3-2-2-1-4-2-هم­سفره شدن با مجوس…. 66

3-2-2-1-4-3-دیه­ی قتل خطایی.. 67

3-2-2-1-4-4-آن­چه موجب حد تازیانه می­ شود. 68

3-2-2-1-4-5-میزان مال مسروقه در اجرای حد سرقت… 70

3-2-2-1-4-6-آن­چه سبب وقوع و عدم وقوع طلاق می­ شود. 72

3-2-2-1-4-7-موارد ایجاب نگه داشتن عده­ی کامل.. 73

3-2-2-1-4-8-حکم زنی که بدون آمیزش، شوهرش را از دست می­دهد. 74

3-2-2-1-4-9-طواف نساء در عمره­ی مفرده 76

3-2-2-1-4-10- حج پیامبر (ص) 78

3-2-2-1-4-11-چگونگی مسح پاها 79

3-2-2-1-4-12-اعضاء وضو. 80

3-2-2-1-4-13-بیع عَذره 80

3-2-2-1-4-14-ذبیح الله در حج ابراهیم (ع) 81

3-2-2-1-4-14-1-جریان قربانی در قرآن کریم.. 81

3-2-2-1-4-14-2-پیشینه­ی بحث در سنّت اسلامی.. 82

3-2-2-1-4-14-3-أدلّه­ی قائلان به ذبیح بودن اسماعیل.. 84

3-2-2-1-4-14-4-ذبیح از دیدگاه اهل بیت (علیهم السلام) 86

3-2-2-2- حمل بر سبب صدور روایات… 89

3-2-2-2-1- اعتقاد به لزوم توجه به سبب صدور حدیث 89

3-2-2-2-2-فواید شناخت سبب صدور حدیث 90

3-2-2-2-3-نمونه: داستان ذبح کدو 93

3-2-2-3-حمل فعل امر بر استحباب و فضیلت 94

3-2-2-3-1-غسل روز جمعه. 94

3-2-2-3-2- حکم زنی که قبل از عروسی مسلمان می­ شود. 96

3-2-2-3-3-چگونگی خواندن نماز بر مستضعف (در عقیده) 96

3-2-2-3-4-دعا و تعقیب بعد از نماز 97

3-2-2-4-حمل بر تعدّد تفاضل و مراتب مکلّفین.. 98

3-2-2-4-1-ثواب زیارت حج نیابتی.. 98

3-2-2-4-2-پاداش حاملان جنازه 99

3-2-2-4-3- فضیلت حج گزاردن.. 100

3-2-2-4-4-پاداش عیادت از بیمار 100

3-2-2-5- حمل بر حکومت… 102

3-2-2-5-1-حکم کسی که به غیر قبله نماز خوانده است… 102

3-2-2-6-حمل بر تخییر. 103

3-2-2-6-1-چگونگی بالا بردن دست در تکبیر. 106

3-2-2-7-حمل بر اختلاف مراتب راویان (از نظر جهل و…) 107

3-2-2-7-1-انقطاع وحی پیامبر(ص) 109

3-2-2-7-2-تعداد شتران حج پیامبر (ص) 110

3-2-3- نتیجه گیری… 111

منابع.. 112

چکیده­ی انگلیسی

چکیده

پژوهش حاضر، به بررسی روش­های کشف اختلاف و تعارضدر روایات، در بخش فقهی کتاب مرآة العقول فی شرحِ أخبار آلِ الرَسول(جلدهای 13 تا 24) علامه محمد باقر مجلسی می ­پردازد. از آن­جایی­که همواره در میان احادیث امامان (علیهم السلام)،اخبار مختلف و متعارض یافت می­ شود،مسأله­ ضرورت حلّ اختلاف در روایات و کشف و شناسایی علل و عوامل ایجاد تعارض، از دیرباز از مباحث مهم و دغدغه آور محدّثان، فقیهان و متکلمان بوده است که در نهایت سبب پدید آمدن علم «مختلف الحدیث» گردید.عالمان و دانشمندان حدیث، برای حلّ اختلاف و تعارض در اخبار، قوانین و روش­هایی وضع کردند تا شبهات موجود پیرامون حدیث را پاسخ­گو باشند. علامه مجلسی در طول عمرش، تمام همتش را به نشر روایات اهل بیت (علیهم السلام) اختصاص داده است. ایشان علاوه بر تبحر بالایشان در فقه، قدرت تصحیح روایات و احادیث را به خوبى دارا بود همان­گونه كه این قدرت و ژرف نگرى خود را در مرآة العقول به نمایش گذارده است. وی، با قرار دادن اخبار مشابه در کنار یکدیگر و جمع آوری احادیث مختلف، امکان ملاحظه­ی تعارض روایات را بیش از پیش فراهم کرد. این پژوهش براساس روش توصیفی –  تحلیلی است که در آن، هفت نوع از روش­های کشف اختلاف در کتاب مرآة العقول (جلدهای 13 تا 24)، مورد بررسی قرار گرفته است. این موارد عبارتند از:حمل روایات متعارض بر تقیه؛ حمل براختلاف سبب صدور روایت؛حمل فعل وجوب (امر)، بر استحباب و فضیلت؛ حمل روایات بر تعدّد تفاضل و مراتب مکلفین؛حمل روایات بر حکومت (تفاوت روایات در صورت توسعه و تضییق از نظر: زمان و …)؛حمل روایات بر تخییر (دارای اختیار در انجام هریک از آن دو روایت)؛حمل روایات بر اختلاف مراتب راویان (از نظر جهل، سهو، نسیان و ضبط) می­باشد.

1-1- مقدّمه

شکی نیست که دانش حدیث، مادر علوم اسلامی است و اهمیت فراوانى در اسلام دارد. در حقیقت، حدیث در فقه اسلامى، پس از قرآن، از منابع اصلی دین اسلام می­باشد که تأمین کننده­ احکام شرعی (نیاز فطری) بشر است و هرچه

1-1- مقدمه

از آنجایی که امیرالمومنین علی ابن ابی طالب در گردونه هستی در جایگاه اعلی و بی همتایی قرار دارد و در پیشگاه پروردگار یکتا افضل انسان­ها بعد از پیامبر گرامی اسلام است کسی  یارای مقایسه و مقابله با ایشان را ندارد فلذا در این پایان نامه گرد آوری شده، از این حیث که توان مقایسه وجود ندارد و ما هم قصد مقایسه را نداشته­ایم، بیشتر بررسی این موضوع حائز اهمیت است که مدیریت را از دیدگاه حضرت علی (ع) و مولانا مورد بررسی و کنکاش قرار دهیم  سپس به تطبیق علوم مدیریتی جدید با عبارت ها و جملات آن حضرت در باب مدیریت و ابیات جناب مولانا در این باب، به این منظور که کدامیک کارآمدتر و موفق­تر خواهند بود و کدامیک توانایی موفق­تر مدیریت جامعه امروزی را خواهند داشت، پرداختیم.

به این ترتیب در تحقیق پیش رو ابتدا با گذری بر عقاید و آراء امیر المونین با علم مدیریت و به طور کلی یک مدیر شایسته آشنا میشویم و به بررسی جوانب یک مدیریت شایسته میپردازیم و سپس با بررسی آراء مولانا به بررسی این موضوع از منظر مولانا پرداخته­ایم.

امید است انشاالله این بررسی مورد استفاده قرار گیرد و خوانندگان محترم بدانند که از این منظر که علم مدیریت از دیدگاه علی ابن ابی طالب در نامه­ ها وحکمت­های نهج البلاغه اظهر من الشمس است این مجموعه جمع بندی شده است.

2-1- بیان مسأله

از جمله معیارهای مهم در سعادت جامعه، شایستگی مدیران و کارگزاران آن جامعه است. در سازمان‌ها نیز موفقیت سازمان در رسیدن به اهداف سازمانی منوط به مدیرانی کاردان و لایق می‌باشد. بنابراین انتخاب کارگزاران و مدیران اصلح، پژوهش و بررسی فراوان می­طلبد و باید معیارهایی برای سنجش افراد و انتخاب ایشان در نظر گرفته شود. نهج البلاغه و سیره عملی علی(ع) مشحون از اصول و مفاهیم مناسب برای مدیریت است. اهمیت تبیین صفات و خصوصیات مدیران از دیدگاه حضرت علی(ع) از آنجا آشکار می­ شود که در اندیشه حضرت علی(ع) هیچ خطری برای جامعه اسلامی، همچون خطر بر سر كار آمدن افراد فاقد اهلیت یا كم‌صلاحیت نیست.

نگاه هرمونوتیک از موضوعات مورد بحث در مدیریت در دنیای امروز است. نگاهی كه  بر اساس آن از منظر تأویل­ها و تفسیرها بتوان به مفاهیم مدیریتی اندیشید. كتابهای بزرگی چون مثنوی می­توانند در این زمینه مایۀ الهام باشند.  

مولوی با سخنان حضرت علی علیه السلام آشنایی کامل داشته و در داستانهای بسیاری به تبیین اندیشه ­های آن حضرت پرداخته است. مولانا به مسائل کلان فلسفه سیاست توجه داشت. او برای رسیدن به کمال و سعادت و شکوفایی و اوج انسانیت حکومتی معنوی را پیشنهاد می­ کند که مهمترین ویژگی حاکمان آن دوری از هوا و هوس و خودخواهی است و در خلال بحث در این زمنیه، در بخشهایی از مثنوی به تبیین دیدگاه ­هایش در خصوص ویژگی­های مدیر شایسته پرداخته است.

نگارنده در این پژوهش به بررسی دیدگاه ­های حضرت علی (ع) و نگاه مولوی به این موضوع می پردازد. برای این منظور پس از تبیین ویژگی­هایی که حضرت در این زمینه فرموده ­اند و بیان دیدگاه­ های مدیریتی در مثنوی، به تحلیل و میزان مطابقت این دو منظر پرداخته می شود. گرچه این تلاش ناچیز، قطره‌ای از اقیانوس بی‌انتهای معارف اهل بیت(ع) می‌باشد.

 

 

بنابراین سوال اصلی در این پژوهش که نگارنده را تات به انتها همراهی کرده است عبارت است از:”کشف میزان نزدیکی اشعار مولوی با گفته­ های حضرت علی (ع) در مبحث مدیریت”.

3-1- پیشینه تحقیق

با توجه به كار  تطبیقی كه نگارنده قصد انجام آن را دارد، به نظر میرسد تا كنون پژوهشی در این زمینه انجام نشده است. اگرچه دیدگاه ­های مدیریتی حضرت علی (ع) مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است. اما «شایستگی­های مدیریتی» در مثنوی مورد بررسی قرار نگرفته است و همچنین مقایسه ­ای نیز میان  دیدگاه ­های حضرت علی (ع) در زمینۀ شایستگی­های مدیریتی و دیدگاه ­های بیان شده در مثنوی در این زمینه، انجام نشده است.

4-1- فرضیه ها

آشنایی عمیق مولوی با اندیشه­ های حضرت علی (ع) منجر به دیدگاه ­های مشترک او در موضوع شایستگی­های مدیریتی با دیدگاه ­های حضرت علی (ع) و بازتاب دیدگاه ­های آن حضرت در این زمینه در مثنوی شده است.

پژوهش و دستیابی به  اصول تبیین شده در خصوص شایستگی­های مدیریتی در مثنوی، می ­تواند به نگاه تازه­ای در این زمینه از منظر ادبی و بهره گیری از دستاوردهای آن در علم مدیریت منجر شود.

دیدگاه ­های حضرت علی(ع) در زمینۀ شایستگی­های مدیریتی گسترده تر از پرداخت این موضوع در مثنوی است.

5-1- روش تحقیق

ابتدا کلیات و مفاهیم موضوع از جمله مفاهیم مربوط به ویژگی­های مدیر شایسته در منابع مربوطه بررسی می شود. سپس فیش برداری در زمینۀ دیدگاه ­های حضرت علی (ع) در زمینۀ شایستگی­های مدیریتی پرداخته می شود و سپس این موضوع در مثنوی مولوی بررسی خواهد شد و در آخر به تحلیل و ارزیابی این دو دیدگاه می­پردازیم.

روش گرد آوری اطلاعات در این تحقیق به صورت کتابخانه­ای است وابزار این گرد آوری فیش­ها، نمودارها و بانک­های اطلاعاتی بوده است. و در ادامه پس از گردآوری اطلاعات روش تجزیه و تحلیل اطلاعات به شیوه توصیفی و مقایسه تطبیقی بوده است.

در این پایان نامه با محدودیت­هایی هم رو به رو بودیم که عمدتا به دلیل برداشت­های متنوعی که می شد از اشعار مولوی داشت پیش روی نگارنده قرار می گرفتند، چرا که دریافت صحیح و روشن از ابیات و سپس قرار دادن آن­ها در مقابل فرمایشات صریح حضرت امیر کار ساده­ ای نخواهد بود. همچنین کمی ابیات مولوی در باب مدیریت در قبال حجم وسیعی از فرمایشات حضرت علیدر این باب از دیگر محدودیت­های این پژوهش بوده است، امید است این تلاش مورد رضایت پروردگار و استاد محترم قرار گیرد.

فصل دوم: ویژگی­های مدیر شایسته از منظر تئوری­های مدیریت و از دیدگاه مدیریت اسلامی

مقدمه:

در این فصل به معیارهای تبیین شده برای یک مدیر شایسته و شایستگی­های تعریف شده برای یک مدیر در تئوری­های مدیریتی غربی و تئوری­های مدیریت اسلامی می­پردازیم تا معیار و استانداردهایی برای این بحث جهت بررسی و ورود به بحث اصلی به دست بیاوریم.

1-2- شایستگی­های مدیریتی از منظر تئوریهای مدیریتی 

قدمت مباحث مربوط به رهبری در غرب را می­توان به دوران پیش از مسیح نسبت داد. همواره در طول تاریخ افرادی نظیر افلاطون ماکیاولی و هابز در غرب و یا کنفسیوس و زانگزی در شرق برای تبیین چگونگی به وجود آمدن یک رهبری خوب در تلاش بوده ­اند. برای مثال 500 سال قبل از مسیح کنفسیوس چهار عامل را برای رهبران اثربخش به این شرح بیان کرده است:

1- عشق